adamianis uflebebi da policiuri praqtika - Alpe.ge
adamianis uflebebi da policiuri praqtika - Alpe.ge
adamianis uflebebi da policiuri praqtika - Alpe.ge
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong> <strong>da</strong> <strong>policiuri</strong> <strong>praqtika</strong><br />
Tbilisi<br />
2005
2<br />
gzamkvlevi “<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong> <strong>da</strong> <strong>policiuri</strong> <strong>praqtika</strong>”<br />
momzadebulia fond ALPE-is <strong>da</strong> saqarTvelos policiis<br />
akademiis eqspertebis mier. is miznad isaxavs praqtikos<br />
policielTa codnis gaRrmavebas <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />
sakiTxebSi <strong>da</strong> demokratiuli <strong>policiuri</strong><br />
stan<strong>da</strong>rtis <strong>da</strong>mkvidrebas saqarTveloSi.<br />
gzamkvlevSi gamoyenebulia CrdiloeT irlandiis policiis<br />
samasaxuris mier mowodebuli masalebi
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa <strong>da</strong>cva ganuyofla<strong>da</strong>a <strong>da</strong>kavSirebuli policiis<br />
saqmianobasTan <strong>da</strong> mis uSualo funqcias warmoad<strong>ge</strong>ns. policias<br />
Tavisi movaleobebis Sesrulebisas moeTxoveba ara mxolod pativi<br />
sces, aramed uzrunvelyos <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong>s efeqturi <strong>da</strong>cva.<br />
rodesac a<strong>da</strong>minis uflebebze vsaubrobT, pirveli kiTxva swored mis<br />
cnebasTan mimarTebaSi warmoiSoba.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa arsi<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong> saTaves<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> Sinagani bunebi<strong>da</strong>n,<br />
misi moraluri cnobierebisa <strong>da</strong><br />
Rirsebis SegrZnebi<strong>da</strong>n iRebs.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong> sayovelTao,<br />
ganuyofeli <strong>da</strong> yvelasaTvis<br />
Tanasworia, rac imas niSnavs, rom<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong>s subieqts<br />
yoveli a<strong>da</strong>miani warmoad<strong>ge</strong>ns,<br />
miuxe<strong>da</strong>vad rasisa, kanis ferisa,<br />
erovnuli <strong>da</strong> religiuri<br />
kuTvnilebisa, sqesisa, enisa,<br />
politikuri Tu sxva mrwamsisa,<br />
qonebrivi<br />
mdgomareobis Tu socialuri<br />
warmomavlobisa <strong>da</strong> sxva<br />
statusisa. <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
xelSeuvalia.<br />
SeuZlebelia maTi warTmeva an<br />
maTze uaris Tqma.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong><br />
saerTaSoriso samarTliTa<br />
<strong>da</strong> Si<strong>da</strong>saxelmwifoebrivi<br />
kanonmdeblobiTaa <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nili.<br />
saerTaSoriso samarTliT <strong>da</strong><br />
xelSekrulebebiT <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nilia<br />
stan<strong>da</strong>rtebi, romlebic<br />
uzrunvelyofs <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s efeqturi <strong>da</strong>cvis<br />
meqanizmebis Seqmnas. TiToeuli<br />
saxelmwifo valdebulia<br />
uzrunvelyos misi konstituciisa<br />
<strong>da</strong> kanonmdeblobis Sesabamisoba im<br />
valdebulebebTan, romlebic mas<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong>s saerTaSoriso<br />
stan<strong>da</strong>rtebi<strong>da</strong>n gamomdinare<br />
akisria.<br />
arsebobs gaeros sistemaSi moqmedi<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa <strong>da</strong>mcavi<br />
sistema <strong>da</strong> regionuli sistemebi.<br />
3
4<br />
saqarTvelo evropis sabWos<br />
wevri qveyanaa, rac imas<br />
gulisxmobs rom igi valdebulia<br />
uzrunvelyos evropis <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa <strong>da</strong>cvis konvenciis<br />
moTxovnaTa Sesruleba.<br />
aRniSnuli konvencia evropis<br />
sabWos mier 1950 wels iqna<br />
miRebuli <strong>da</strong> umniSvnelovanes<br />
saerTaSoriso dokuments<br />
warmoad<strong>ge</strong>ns.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropuli<br />
konvenciis monawile<br />
saxelmwifoTa umravlesobis<br />
msgavsad, saqarTveloSi es<br />
konvencia kanonmdeblobis nawils<br />
warmoad<strong>ge</strong>ns. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
cxadia, rom saqarTveloSi myof<br />
nebismier fizikur an iuridiul<br />
pirs SeuZlia <strong>da</strong>eyrdnos<br />
konvenciis debulebebs <strong>da</strong> amis<br />
safuZvelze <strong>da</strong>amtkicos <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa <strong>da</strong>rRveva.<br />
vidre policieli Tavisi<br />
yoveldRiuri uflebamosilebis<br />
ganxorcielebas Seud<strong>ge</strong>ba,<br />
aucilebelia gaiazros, rom<br />
policielis nebismieri qmedeba,<br />
Tu is ar Seesabameba <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa <strong>da</strong>cvis evropuli<br />
konvenciis moTxovnebs <strong>da</strong> ar<br />
uzrunvelyofs am konvenciiT<br />
garantirebuli <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong> Tavis<strong>uflebebi</strong>s<br />
<strong>da</strong>cvas, arakanonieria <strong>da</strong> is adre<br />
Tu gvian aucileblad <strong>da</strong>isjeba.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa <strong>da</strong>mrRvevi<br />
potenciurad nebismier dros<br />
SeiZleba <strong>da</strong>isajos. amis garanti<br />
pirvel rigSi moqalaqea,<br />
romelsac aqvs ufleba<br />
mimarTos rogorc saqarTvelos<br />
marTlmsajulebis organoebs,<br />
ise, evropis <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
sasamarTlos <strong>da</strong> moiTxovos<br />
<strong>da</strong>rRveuli <strong>uflebebi</strong>s aRd<strong>ge</strong>na<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>mnaSavis <strong>da</strong>sja. aRsaniSnavia,<br />
rom aseTi precedentebi ukve<br />
arsebobs saqarTveloSi <strong>da</strong> droTa<br />
ganmavlobaSi maTi raodenoba<br />
matulobs.<br />
policiis TanamSromeli pasuxs<br />
a<strong>ge</strong>bs sakuTar qmedebebsa <strong>da</strong><br />
umoqmedobaze.
amasTan, policiis<br />
xelmZRvanelobas ekisreba<br />
umniSvnelovanesi roli<br />
uzrunvelyos mis xelqveiTTa<br />
qmedebebis Sesabamisoba <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
<strong>uflebebi</strong>s <strong>da</strong>cvis saerTaSoriso<br />
stan<strong>da</strong>rtebis moTxovnebTan.<br />
winamdebare sainformacio<br />
broSuris mizania policielebs<br />
gaacnos <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
<strong>da</strong>cvis evropuli konvenciiT<br />
garantirebuli is <strong>uflebebi</strong>,<br />
romlebTanac policias, misi<br />
saqmianobis specifiki<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare, yvelaze xSiri Sexeba<br />
SeiZleba hqondes. paralelurad<br />
ganxilulia Sesabamisi<br />
regulireba am uflebebTan<br />
mimarTebaSi, romelTac<br />
saqarTvelos kanonmdebloba <strong>da</strong><br />
sxva saerTaSoriso dokumentebi<br />
ad<strong>ge</strong>nen.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropul<br />
konvenciasa <strong>da</strong> mis <strong>da</strong>matebiT<br />
oqmebSi, ZiriTa<strong>da</strong>d, samoqalaqo<br />
<strong>da</strong> politikuri <strong>uflebebi</strong>a<br />
ganmtkicebuli.<br />
evropuli konvencia:<br />
sicocxlis ufleba (meore<br />
muxli);<br />
wamebis akrZalva (mesame<br />
muxli);<br />
monobisa <strong>da</strong> iZulebiTi<br />
Sromis akrZalva (meoTxe<br />
muxli);<br />
Tavisuflebisa <strong>da</strong><br />
pirovnebis xelSeuxeblobis<br />
ufleba (mexuTe muxli);<br />
samarTliani sasamarTlos<br />
ufleba (meeqvse muxli);<br />
sasjelis ukuqceviTi<br />
gamoyenebis akrZalva<br />
(meSvide muxli);<br />
piradi <strong>da</strong> ojaxuri<br />
cxovrebis pativiscemis<br />
ufleba (merve muxli);<br />
azris, sindisis <strong>da</strong> religiis<br />
Tavisufleba (mecxre<br />
muxli);<br />
5
6<br />
gamoxatvis Tavisufleba<br />
(meaTe muxli);<br />
Sekrebisa <strong>da</strong> gaerTianebis<br />
Tavisufleba (meTerTmete<br />
muxli);<br />
qorwinebis ufleba<br />
(meTormete muxli);<br />
efeqtiani<br />
Si<strong>da</strong>saxelmwifoebrivi<br />
<strong>da</strong>cvis xelmisawvdomobis<br />
ufleba (mecamete muxli);<br />
diskriminaciis akrZalva<br />
(meToTxmete muxli).<br />
pirveli oqmi:<br />
sakuTrebis <strong>da</strong>cva (pirveli<br />
muxli);<br />
ganaTlebis ufleba (meore<br />
muxli);<br />
Tavisufal arCevnebSi<br />
monawileobis ufleba<br />
(mesame muxli);<br />
meoTxe oqmi:<br />
Tavisuflebis aRkveTis<br />
akrZalva valis<br />
ga<strong>da</strong>uxdelobis gamo<br />
(pirveli muxli);<br />
ga<strong>da</strong>adgilebis<br />
Tavisufleba (meore muxli);<br />
moqalaqeebis gaZevebis<br />
akrZalva (mesame muxli);<br />
ucxoelTa koleqtiuri<br />
gaZevebis akrZalva (meoTxe<br />
muxli).<br />
meeqvse oqmi:<br />
meeqvse oqmi krZalavs sikvdiliT<br />
<strong>da</strong>sjas mSvidobian periodSi.<br />
Tumca, es akrZalva ar aris<br />
absoluturi, vinai<strong>da</strong>n sikvdiliT<br />
<strong>da</strong>sja SeiZleba gamoyenebul iqnas<br />
omis an misi gar<strong>da</strong>uvali safrTxis<br />
dros.
meSvide oqmi:<br />
ucxoelTa gaZevebasTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebuli<br />
proceduruli garantiebi<br />
(pirveli muxli);<br />
ganaCenis gasaCivrebis<br />
ufleba zemdgom<br />
sasamarTloSi (meore<br />
muxli);<br />
kompensaciis moTxovnis<br />
ufleba aramarTebuli<br />
msjavrdebis SemTxvevaSi<br />
(mesame muxli);<br />
erTi <strong>da</strong> imave<br />
<strong>da</strong>naSaulisaTvis<br />
xelmeored gasamarTlebis<br />
an <strong>da</strong>sjis akrZalva (meoTxe<br />
muxli);<br />
meuRleTa Soris<br />
Tanasworoba (mexuTe<br />
muxli).<br />
meTormete oqmi:<br />
meTormete oqmi krZalavs<br />
diskriminacias yvela im<br />
uflebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT,<br />
romlebic pirs eniWeba erovnuli<br />
kanonmdeblobiT.<br />
mecamete oqmi:<br />
mecamete oqmi krZalavs sikvdiliT<br />
<strong>da</strong>sjas nebismier dros, maT Soris<br />
saomari mdgomareobis dros.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropuli<br />
konvencia iTvaliswinebs masSi<br />
Camoyalibebul uflebaTa <strong>da</strong><br />
TavisuflebaTa marTlzomieri<br />
SezRudvis SesaZleblobas<br />
saxelmwifos mier. konvenciis me-<br />
8 <strong>da</strong> me-11 muxlebi iTvaliswinebs<br />
am muxlebiT ganmtkicebuli<br />
<strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong> Tavis<strong>uflebebi</strong>s<br />
SezRudvis SesaZleblobas.<br />
“policiis Sesaxeb” saqarTvelos<br />
kanonis 8-e muxlis me-3 punqti<br />
ad<strong>ge</strong>ns, rom samsaxurebrivi<br />
movaleobis Sesrulebisas<br />
policiis TanamSromeli<br />
7
8<br />
valdebulia zustad <strong>da</strong>icvas<br />
moqalaqis kanonieri <strong>uflebebi</strong> <strong>da</strong><br />
es <strong>uflebebi</strong> SezRudos mxolod<br />
<strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nili wesiT.<br />
uflebis SezRudvis yovel<br />
calkeul SemTxvevaSi policiis<br />
Sesaxeb saqarTvelos kanoni<br />
policiels avaldebulebs, rom<br />
pirs ganumartos SezRudvis<br />
gamoyenebis safuZveli <strong>da</strong> is<br />
<strong>uflebebi</strong>, romliTac mas am<br />
SezRudvis SemTxvevaSi SeuZlia<br />
isar<strong>ge</strong>blos.<br />
amdenad, aucilebelia policiis<br />
TanamSromelma icodes,<br />
ra SemTxvevaSi CaiTvleba<br />
SezRudva marTlzomierad.<br />
konvenciis Tanaxmad, SezRudva<br />
marTlzomieria, Tu igi Semdeg sam<br />
pirobas akmayofilebs:<br />
mas iTvaliswinebs kanoni,<br />
an igi <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nilia kanonis<br />
Sesabamisad;<br />
igi emsaxureba kanonier<br />
mizans (mag. janmrTelobis<br />
an zneobis <strong>da</strong>cva),<br />
romelic pir<strong>da</strong>pir<br />
aris gaTvaliswinebuli<br />
konvenciis konkretuli<br />
muxliT;<br />
igi aucilebelia<br />
demokratiul<br />
sazogadoebaSi.<br />
gTavazobT TiToeuli principis<br />
mokle mimoxilvas.
uflebis marTlzomieri<br />
SezRudvis kanonieri<br />
safuZveli<br />
`kanonierebis~ principi evropis<br />
konvenciis teqstSi gvxvdeba<br />
Semdegi formulirebebiT: “kanonis<br />
Tanaxmad”, “kanoniT <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nilia” <strong>da</strong><br />
“kanonieria”.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong><br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>s SezRudvisas<br />
“kanonierebis” ga<strong>ge</strong>ba un<strong>da</strong><br />
emyarebodes am SezRudvis kanoniT<br />
gansazRvrul <strong>da</strong> <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nil<br />
safuZvlebs. amasTan, termini<br />
“kanoni” un<strong>da</strong> ganimartos<br />
ara SezRudulad, rogorc<br />
normatiuli aqtis erT-erTi saxe,<br />
aramed, rogorc normatiuli aqti<br />
zoga<strong>da</strong>d.<br />
am principis sworad ga<strong>ge</strong>bisaTvis<br />
sayuradReboa evropis <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa <strong>da</strong>cvis sasamarTlos<br />
mosazreba, romelic man<br />
`sandi Taimsi gaerTianebuli<br />
samefos winaaRmdeg” saqmesTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebiT gamoTqva:<br />
“pirvel rigSi, kanoni un<strong>da</strong><br />
iyos advilad xelmisawvdomi:<br />
moqalaqeebs garemoebebis<br />
mixedviT un<strong>da</strong> hqondeT<br />
SesaZlebloba gaerkvnen,<br />
Tu romeli samarTlebrivi<br />
norma gamoiyeneba mocemul<br />
SemTxvevaSi. norma ar SeiZleba<br />
CaiTvalos “kanonad”, Tu igi ar<br />
aris Camoyalibebuli sakmarisi<br />
sicxadiT, raTa moqalaqem<br />
SeZlos, Seusabamos mas Tavisi<br />
moqmedeba: a<strong>da</strong>mians un<strong>da</strong> hqondes<br />
SesaZlebloba gansazRvros<br />
is Sede<strong>ge</strong>bi, romlebic aseT<br />
moqmedebas SeiZleba mohyves”<br />
amdenad, <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
evropuli sasamarTlos<br />
precedentuli samarTlis<br />
praqtiki<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
kanonierebis princips<br />
Semdegnairi ganmarteba SeiZleba<br />
mieces:<br />
kanoni, romlis safuZvelze<br />
an Sesabamisa<strong>da</strong>c xdeba<br />
SezRudva un<strong>da</strong> iyos<br />
xelmisawvdomi maTTvis,<br />
visac es SezRudva exeba;<br />
9
10<br />
kanoni an wesi un<strong>da</strong> iyos<br />
naTlad <strong>da</strong> gasa<strong>ge</strong>bad<br />
formulirebuli, raTa maT,<br />
visac is exeba SeZlon misi<br />
ga<strong>ge</strong>ba <strong>da</strong> Sesabamisad, ise<br />
moqmedeba, rom mocemuli<br />
kanoni an wesi ar <strong>da</strong>arRvion.<br />
uflebis SezRudvis<br />
kanonieri mizani<br />
meore piroba, romlis<br />
safuZvelzec SesaZlebelia<br />
uflebis SezRudvis<br />
marTlzomierad miCneva, aris<br />
misi kanonieri mizani. ZiriTa<strong>da</strong>d,<br />
kanonieri miznebi, romelTa<br />
gamoc SeiZleba esa Tu is ufleba<br />
SeizRudos, konvenciis Sesabamis<br />
muxlSia formulirebuli.<br />
calkeuli muxliT garantirebuli<br />
ufleba mxolod im mizniT SeiZleba<br />
SeizRudos, romelic pir<strong>da</strong>pir<br />
aris masSi miTiTebuli.<br />
konvenciis me-8 <strong>da</strong> me-11 muxlebiT<br />
gaTvaliswinebuli <strong>uflebebi</strong><br />
(piradi <strong>da</strong> ojaxuri cxovrebis<br />
pativiscemis ufleba; azris,<br />
sindisis <strong>da</strong> religiis Tavisufleba;<br />
gamoxatvis Tavisufleba; Sekrebisa<br />
<strong>da</strong> gaerTianebis Tavisufleba)<br />
SeiZleba SeizRudos Semdegi<br />
kanonieri miznebis misaRwevad:<br />
erovnuli uSiSroebis,<br />
sazogadoebrivi<br />
usafrTxoebis, terito-
iuli mTlianobis an<br />
qveynis ekonomikuri<br />
keTildReobis <strong>da</strong>cva;<br />
uwesrigobis <strong>da</strong> <strong>da</strong>naSaulis<br />
aRkveTa;<br />
janmrTelobisa <strong>da</strong> zneobis<br />
<strong>da</strong>cva;<br />
sxvaTa <strong>uflebebi</strong>s <strong>da</strong><br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>s, aseve<br />
sxvaTa reputaciis<br />
<strong>da</strong>cva;<br />
konfidencialurad<br />
miRebuli informaciis<br />
gamJRavnebis aRkveTa;<br />
sasamarTlo xelisuflebis<br />
avtoritetisa <strong>da</strong><br />
miukerZoeblobis<br />
uzrunvelyofa.<br />
uflebis SezRudvis<br />
aucilebloba demokratiul<br />
sazogadoebaSi<br />
evropis konvenciis me-8 <strong>da</strong> me-<br />
11 muxlebiT gaTvaliswinebuli<br />
uflebaTa SezRudvis<br />
marTlzomierebisaTvis<br />
<strong>da</strong>wesebulia aseve mesame<br />
piroba, romlis Tanaxmad<br />
SezRudva aucilebeli un<strong>da</strong> iyos<br />
demokratiul sazogadoebaSi.<br />
uflebis SezRudva aucilebelia<br />
demokratiul sazogadoebaSi<br />
mxolod im SemTxvevaSi,<br />
Tu igi gamowveulia mwvave<br />
sazogadoebrivi saWiroebiT.<br />
amasTan, saxelmwifos mier<br />
gatarebul RonisZiebaTa<br />
marTlzomierebis Sefasebisas<br />
ga<strong>da</strong>mwyvetia proporciulobis<br />
principis <strong>da</strong>cva, rac imas<br />
gulisxmobs, rom saxelmwifos<br />
mier ganxorcielebuli qmedebani<br />
proporciuli un<strong>da</strong> iyos mwvave<br />
sazogadoebrivi saWiroebisa.<br />
es SezRudva un<strong>da</strong> Seesabamebodes<br />
mizans <strong>da</strong> gamarTlebuli un<strong>da</strong><br />
iyos arsebuli viTarebi<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare. qmedeba un<strong>da</strong> iyos<br />
metad win<strong>da</strong>xeduli <strong>da</strong> frTxili<br />
<strong>da</strong> gamoiyenebodes mxolod<br />
11
12<br />
legitimuri miznis misaRwevad.<br />
SemzRudveli qmedeba ar un<strong>da</strong><br />
iyos usamarTlo an TviTneburi<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebis Sedegi.<br />
policiis TanamSromelma un<strong>da</strong><br />
icodes, rom konvenciis me-8 <strong>da</strong><br />
me-11 muxlebiT garantirebuli<br />
uflebis SezRudvis aucileblobis<br />
SemTxvevaSi, is <strong>da</strong>rwmunebuli<br />
un<strong>da</strong> iyos, rom es RonisZieba<br />
legitimuri mizniT aris gamarTlebuli<br />
<strong>da</strong> igi arsebuli konkretuli<br />
garemoebis adekvaturia.policielma<br />
un<strong>da</strong> gaiazros, arsebobs Tu<br />
ara uflebis SemzRudveli qmedebis<br />
naklebad mZime alternativa,<br />
romlis saSualebiTac SeiZleba<br />
miznis miRweva.<br />
evropis <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
sasamarTlom detalurad<br />
ganmarta, Tu ra SeiZleba iyos<br />
uflebis SezRudvis safuZveli<br />
demokratiuli sazogadoebis<br />
aucileblobi<strong>da</strong>n gamomdinare. es<br />
ganmarteba gakeT<strong>da</strong> sasamarTlo<br />
saqmeze `silveri gaerTianebuli<br />
samefos winaaRmdeg”.<br />
sasamarTlom miuTiTa:<br />
zedsarTavi saxeli<br />
“aucilebeli” ar aris<br />
sityva “gar<strong>da</strong>uvalis”<br />
sinonimi, Tumca mas arc<br />
iseTi farTo ganmarteba<br />
SeiZleba mieces,<br />
rogoricaa, magaliTad,<br />
“<strong>da</strong>saSvebi”, “Cveulebrivi”,<br />
“sasar<strong>ge</strong>blo”,“mizanSewoni-<br />
li” an “sasurveli”;<br />
xelSemkvrel saxelmwifo-<br />
ebs aqvT garkveuli, magram<br />
ara usazRvro Sefasebis<br />
farglebi SezRudvebis<br />
<strong>da</strong>wesebisas. sabolood<br />
sasamarTlo Tavad ad<strong>ge</strong>ns,<br />
Seesabameba Tu ara es<br />
SezRudvebi konvencias;<br />
fraza – “aucilebelia<br />
demokratiul sazogadoeba-<br />
Si” niSnavs, rom imisaTvis,<br />
raTa Careva Seesabamebodes<br />
konvencias, is un<strong>da</strong><br />
Seesabamebodes “mwvave<br />
sazogadoebriv saWiroebas”<br />
<strong>da</strong> un<strong>da</strong> iyos im kanonieri<br />
miznis proporciuli,<br />
romlis miRwevasac igi
emsaxureba;<br />
konvenciis muxlebis<br />
is punqtebi, romlebic<br />
garantirebuli <strong>uflebebi</strong><strong>da</strong>n<br />
gamonakliss iTvalis-<br />
wineben, SezRudulad<br />
un<strong>da</strong> ganimarton.<br />
amdenad, saxelmwifoebs aqvT<br />
Sefasebis garkveuli Tavisufleba,<br />
Tumca Sefaseba imisa, aris Tu<br />
ara uflebis SezRudva “mwvave<br />
sazogadoebrivi saWiroebis”<br />
proporciuli, eqvemdebareba<br />
evropuli sasamarTlos kontrols.<br />
strasburgis <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
evropuli sasamarTlo amowmebs,<br />
<strong>da</strong>akmayofila Tu ara uflebis<br />
SezRudvam konvenciis moTxovnebi,<br />
maT Soris, gamomdinareobs Tu<br />
ara uflebaTa SezRudva `mwvave<br />
sazogadoebrivi saWiroebi<strong>da</strong>n”<br />
<strong>da</strong> aris Tu ara igi konvenciiT<br />
gaTvaliswinebuli romelime<br />
kanonieri miznis proporciuli.<br />
sxva sityvebiT rom vTqvaT,<br />
evropuli sasamarTlo amowmebs,<br />
ramdenad <strong>da</strong>sabuTebuli <strong>da</strong><br />
gamarTlebulia saxelmwifos<br />
mier im debulebaze <strong>da</strong>yrdnoba,<br />
romelic <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebis<br />
SezRudvas iTvaliswinebs.<br />
aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, rodesac<br />
saqme exeba demokratiul<br />
saxelmwifoSi uflebis SezRudvis<br />
aucileblobas, pasuxi un<strong>da</strong> gaeces<br />
Semdeg kiTxvebs:<br />
<strong>da</strong>kmayofildeba Tu ara<br />
uflebis SemzRudveli<br />
qmedebiT sazogadoebrivi<br />
saWiroeba?<br />
emsaxureba Tu ara<br />
SezRudva legitimur<br />
mizans?<br />
Seesabameba Tu ara<br />
SezRudvis farglebSi<br />
ganxorcielebuli qmedeba<br />
<strong>da</strong>saxul mizans?<br />
imisaTvis, rom Tqveni rogorc<br />
policielis qmedeba konvenciis<br />
me-8 <strong>da</strong> me-11 muxlebiT<br />
garantirebuli <strong>uflebebi</strong>s<br />
SezRudvebis ganxorcielebis dros<br />
SesabamisobaSi iyos konvenciiT<br />
<strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nil stan<strong>da</strong>rtebTan, un<strong>da</strong><br />
gaiTvaliswinoT Semdegi:<br />
aris Tu ara Tqvens<br />
13
14<br />
qmedebaSi imis albaToba,<br />
rom <strong>da</strong>irRves <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa evropuli<br />
konvencia;<br />
aqvs Tu ara Tqvens qmedebas<br />
kanonieri safuZveli;<br />
aris Tu ara RonisZieba,<br />
romlis ganxorcielebasac<br />
apirebT, aucilebeli <strong>da</strong><br />
saWiro;<br />
Seesabameba Tu ara Tqven<br />
mier <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmili qmedeba<br />
arsebul viTarebas.<br />
am kiTxvebis gaTvaliswinebiT<br />
sasurvelia <strong>da</strong> zog<br />
SemTxvevaSi aucilebelic, rom<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebis procesi<br />
werilobiT aRweroT.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropuli<br />
konvenciis me-15 muxlis<br />
Tanaxmad, saxelmwifos SeuZlia<br />
SezRudos (an <strong>da</strong>Tqmebis gakeTebis<br />
saSualebiT ga<strong>da</strong>uxvios)<br />
konvenciiTa <strong>da</strong> misi oqmebiT<br />
gaTvaliswinebul uflebebs <strong>da</strong><br />
Tavisuflebebs saomari an sxva<br />
sagan<strong>ge</strong>bo mdgomareobis dros.<br />
miuxe<strong>da</strong>vad amisa, konvenciis me-15<br />
muxlis safuZvelze ar SeiZleba<br />
SeizRudos konvenciiTa <strong>da</strong> misi<br />
oqmebiT gaTvaliswinebuli yvela<br />
ufleba <strong>da</strong> Tavisufleba.<br />
evropuli konvenciis<br />
me-15 muxlis me-2 punqtiT<br />
gaTvaliswinebuli <strong>uflebebi</strong><br />
absoluturia <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />
saomari an sxva sagan<strong>ge</strong>bo<br />
mdgomareobis drosac ikrZaleba<br />
maTi SezRudva.<br />
am uflebebs ganekuTvneba:<br />
sicocxlis ufleba<br />
(gar<strong>da</strong> im SemTxvevisa,<br />
rodesac gar<strong>da</strong>cvaleba<br />
saomar moqmedebaTa<br />
Sedegia).<br />
wamebis, arahumanuri an<br />
<strong>da</strong>mamcirebeli mopyrobis<br />
an sasjelis akrZalva;<br />
monobis, iZulebiTi an<br />
savaldebulo Sromis<br />
akrZalva;
sisxlis samarTlis<br />
kanonmdeblobisaTvis<br />
ukuqceviTi Zalis<br />
miniWebis akrZalva.<br />
sicocxlis ufleba<br />
(konvenciis muxli 2)<br />
1. <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> sicocxlis<br />
ufleba <strong>da</strong>culia<br />
kanoniT. ar SeiZleba<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> sicocxlis<br />
ganzrax xelyofa, gar<strong>da</strong><br />
im SemTxvevebisa, rodesac<br />
sruldeba sasamarTlos<br />
ganaCeni pirovnebis <strong>da</strong>mna-<br />
Saved aRiarebis Semdeg <strong>da</strong><br />
roca aseT sasjels iTva-<br />
liswinebs kanoni.<br />
2. sicocxlis xelyofa ar<br />
CaiTvleba am muxlis<br />
<strong>da</strong>rRvevad, Tu es Cadenilia<br />
Zalis gamoyenebiT, rac<br />
Tavis mxriv, aucilebeli<br />
iyo.<br />
aseTi SemTxvevebia:<br />
nebismieri pirovnebis<br />
ukanono Zaladobisgan<br />
<strong>da</strong>cva;<br />
kanonieri <strong>da</strong>kaveba, an<br />
kanonierad <strong>da</strong>patimrebuli<br />
15
16<br />
piris gaqcevis Tavi<strong>da</strong>n<br />
acileba;<br />
amboxebisa <strong>da</strong> ajanyebis<br />
CasaxSobad kanonis<br />
Sesabamisad zomebis miReba;<br />
sicocxlis ufleba <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
umniSvnelovanesi uflebaa.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropuli<br />
konvencia moiTxovs xelmomweri<br />
saxelmwifoebisgan miiRon iseTi<br />
kanonebi, romlebic krZalaven<br />
mkvlelobis garkveul formebs<br />
<strong>da</strong> xels uSlian saxelmwifos<br />
mier TviTneburi mkvlelobis<br />
aRsrulebas. a<strong>da</strong>mians sicocxle<br />
SeiZleba waerTvas mxolod<br />
mas Semdeg, rac sasamarTlo<br />
mas braldebulad scnobs<br />
iseTi <strong>da</strong>naSaulis CadenaSi,<br />
romlisTvisac kanoni<br />
iTvaliswinebs sikvdiliT <strong>da</strong>sjas.<br />
konvencia krZalavs sicocxlis<br />
xelyofas, magram amave dros is<br />
uSvebs iseTi Zalis gamoyenebis<br />
SesaZleblobas, rasac SesaZloa<br />
mohyves sicocxlis xelyofa.<br />
aris SemTxvevebi, rodesac<br />
saxelmwifom un<strong>da</strong> gamoiyenos<br />
mis xelT arsebuli yvela<br />
saSualeba <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> sicocxlis<br />
ga<strong>da</strong>sarCenad. amisaTvis ki<br />
SeiZleba aucilebeli iyos sxva<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> sicocxlis xelyofa.<br />
am dros saxelmwifos SeuZlia<br />
<strong>da</strong> man un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wyvitos kidec,<br />
Tu romeli sicocxlisaTvis<br />
ibrZvis igi Tavisi represiuli<br />
saSualebebiT. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
saxelwifos ufleba aqvs xelyos<br />
<strong>da</strong>mnaSavis sicocxle <strong>da</strong>naSaulis<br />
Cadenis momentSi, roca mxolod<br />
<strong>da</strong> mxolod asea SesaZlebeli<br />
msxverplis sicocxlis<br />
ga<strong>da</strong>rCena (magaliTad, mZevlebis<br />
ganTavisuflebis dros).<br />
sicocxlis ukanono xelyofis<br />
aRmkveTi zomebis miReba<br />
<strong>da</strong> mkvlelobis saqmeebis<br />
zedmiwevniT gamoZieba policias<br />
gansakuTrebul rols akisrebs<br />
sicocxlis uflebis <strong>da</strong>cvaSi.<br />
am TvalsazrisiT policiis<br />
saqmianobis specifika moiTxovs<br />
Zalis kanonieri gamoyenebis<br />
uzrunvelyofas. gansakuTrebiT<br />
mniSvnelovania aucileblobisa
<strong>da</strong> Tanazomierebis principebis<br />
<strong>da</strong>cva, rac gaeros mier miRebul<br />
samarTal<strong>da</strong>mcavi sferos<br />
moxeleTa qcevis kodeqsis me-<br />
3 muxlSia ganmtkicebuli. am<br />
principebis Tanaxmad, policia<br />
uflebamosilia mimarTos Zalas<br />
mxolod im zomiT, romelic<br />
gamarTlebulia <strong>da</strong>naSaulis<br />
aRkveTis, aseve <strong>da</strong>mnaSaveTa<br />
Tu <strong>da</strong>naSaulSi eWvmitanilis<br />
kanonieri <strong>da</strong>patimrebis<br />
aucileblobiT.<br />
gaeros samarTal<strong>da</strong>mcavi<br />
sferos moxeleTa mier Zalisa<br />
<strong>da</strong> cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyenebis ZiriTadi principebi<br />
ad<strong>ge</strong>ns, policiis mier Zalisa<br />
<strong>da</strong> cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyenebis stan<strong>da</strong>rtebs. aq<br />
aRniSnulia, rom “samarTal<strong>da</strong>mcavi<br />
sferos moxeleebs ar SeuZliaT<br />
gamoiyenon cecxlsasroli iaraRi<br />
a<strong>da</strong>mianebis winaaRmdeg, gar<strong>da</strong><br />
Semdegi gamonaklisebisa:<br />
sakuTari an sxvaTa<br />
sicocxlis <strong>da</strong>sacavad<br />
realuri safrTxisgan;<br />
sakuTari Tavis an sxvaTa<br />
<strong>da</strong>sacavad <strong>da</strong>saxiCrebisgan;<br />
mZime <strong>da</strong>naSaulis<br />
aRsakveTad, rac safrTxes<br />
uqmnis a<strong>da</strong>mianebis sicoc-<br />
xles;<br />
mZime <strong>da</strong>naSauli, Camdeni<br />
piris <strong>da</strong>sapatimreblad,<br />
Tu igi winaaRmdegobas<br />
uwevs samarTal<strong>da</strong>mcavs,<br />
an cdilobs gaqcevas, Tu<br />
amisTvis naklebad<br />
eqstremaluri zomebi ar<br />
aris sakmarisi.<br />
yvela SemTxvevaSi,<br />
cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyeneba <strong>da</strong>saSvebia mxolod<br />
maSin, rodesac es gar<strong>da</strong>uvalia<br />
sicocxlis <strong>da</strong>sacavad.”<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong>s <strong>da</strong>mcvelma<br />
erT-erTma gavlenianma<br />
saerTaSoriso organizaciam<br />
`saerTaSoriso amnistia”<br />
1998 wels SeimuSava sworad<br />
moqcevis 10 ZiriTadi stan<strong>da</strong>rti<br />
samarTal<strong>da</strong>mcavi organoebisTvis.<br />
am dokumentis mixedviT, Zala,<br />
17
18<br />
romlis gamoyenebamac SeiZleba<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> sicocxle xelyos,<br />
samarTal<strong>da</strong>mcavma un<strong>da</strong> gamoiyenos<br />
mxolod maSin, rodesac es<br />
absoluturad gar<strong>da</strong>uvalia<br />
sakuTari an sxva <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
sicocxlis ga<strong>da</strong>sarCenad,<br />
aseve, Tuki amisi ukiduresi<br />
aucilebloba arsebobs.<br />
cecxlsasroli iaraRisa <strong>da</strong><br />
sicocxlis xelmyofi Zalis<br />
gamoyeneba <strong>da</strong>saSvebia, rodesac<br />
arsebobs sicocxlisaTvis aSkara<br />
safrTxe, an janmrTelobisTvis<br />
zianis miyenebis saSiSroeba, aseve<br />
Tu naTelia, rom naklebad mkacri<br />
meTodebi araefeqturia.<br />
saqarTvelos konstitucia<br />
acxadebs, rom `sicocxle <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
xelSeuvali uflebaa <strong>da</strong> mas<br />
icavs kanoni~. Tumca erovnuli<br />
kanonmdebloba calkeul<br />
SemTxvevebSi iTvaliswinebs iseTi<br />
Zalis gamoyenebis SesaZleblobas,<br />
rasac SesaZloa mohyves <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
sicocxlis mospoba.<br />
policielis mier Zalis<br />
gamoyenebad miiCneva<br />
cecxlsasroli iaraRis,<br />
rezinis xelketis,<br />
eleqtroSokuri mowyobilobis,<br />
cremlsadeni gazis <strong>da</strong> sxva<br />
kanoniT gaTvaliswinebuli<br />
saSualebebis gamoyeneba. amaTgan,<br />
sicocxlisaTvis yvelaze<br />
meti safrTxis Semcveli aris<br />
cecxlsasroli iaraRi, romlis<br />
gamoyenebis pirobebs ad<strong>ge</strong>ns<br />
saqarTvelos kanoni “policiis<br />
Sesaxeb.”<br />
kanoniT cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyenebad miiCneva gamiznuli<br />
gasrola, romelsac policiis<br />
TanamSromeli mimarTavs<br />
ukiduresi RonisZiebis saxiT<br />
Semdegi miznebis misaRwevad:<br />
moqalaqisa <strong>da</strong> Tavis<br />
<strong>da</strong>sacavad iseTi<br />
safrTxisagan, romelic<br />
realur saSiSroebas uqmnis<br />
maT sicocxles an<br />
janmrTelobas;<br />
cecxlsasroli iaraRis<br />
warTmevis aRsakveTad;
mZevlebis<br />
gasaTavisuflebad;<br />
<strong>da</strong>kavebis an patimrobis<br />
adgili<strong>da</strong>n gaqcevis<br />
aRsakveTad;<br />
mZime <strong>da</strong>naSaulis<br />
aRsakveTad, aseve<br />
aseTi <strong>da</strong>naSaulis<br />
Camdeni piris <strong>da</strong>kavebis<br />
mizniT, Tu igi<br />
winaaRmdegobas uwevs<br />
policiis TanamSromels an<br />
Seecdeba gaqcevas;<br />
moqalaqeTa binebze,<br />
<strong>da</strong>cul obieqtebze, aseve<br />
saxelmwifo organoebis,<br />
sazogadoebrivi organi-<br />
zaciebis, kerZo sakuTrebis<br />
obieqtebze Tav<strong>da</strong>sxmis<br />
mosa<strong>ge</strong>rieblad;<br />
moqalaqeTa <strong>da</strong>sacavad saSiS<br />
cxovelTa Tav<strong>da</strong>sxmisagan;<br />
gangaSis signalis micemis an<br />
<strong>da</strong>mxmare Zalis<br />
gamosaZaxeblad;<br />
satransporto saSualebis<br />
gaCerebis mizniT mis<br />
<strong>da</strong>sazianeblad, Tu mZRolis<br />
moqmedeba realur<br />
safrTxes uqmnis a<strong>da</strong>mianTa<br />
sicocxles <strong>da</strong> janmrTelo-<br />
bas, xolo mZRoli ar<br />
emorCileba policiis<br />
TanamSromlis araerTgzis<br />
moTxovnas satransporto<br />
saSualebis gaCerebis<br />
Sesaxeb.<br />
cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyenebas win un<strong>da</strong> uZRodes<br />
sityvieri gafrTxileba misi<br />
gamoyenebis Sesaxeb. aucileblobis<br />
SemTxvevaSi SeiZleba<br />
gamafrTxilebeli gasrola.<br />
kanoni iTvaliswinebs SemTxvevebs,<br />
rodesac SesaZlebelia<br />
cecxlsasroli iaraRis gamoyeneba<br />
gafrTxilebis gareSe.<br />
aseTi SemTxvevebia:<br />
SeiaraRebuli, sabrZolo<br />
teqnikis, nebismieri saxis<br />
satransporto an<br />
meqanikuri saSualebiT<br />
moulodneli Tav<strong>da</strong>sxma;<br />
19
20<br />
<strong>da</strong>kavebulis an patimris<br />
gaqceva satransporto<br />
saSualebi<strong>da</strong>n, an misi<br />
gamoyenebiT;<br />
<strong>da</strong>mnaSavis <strong>da</strong>kavebis an<br />
<strong>da</strong>patimrebis dros mis mier<br />
SeiaraRebuli winaaRmdego-<br />
bis gaweva;<br />
<strong>da</strong>kavebulis an <strong>da</strong>patim-<br />
rebulis SeiaraRebuli<br />
gaqceva;<br />
<strong>da</strong>kavebulis an <strong>da</strong>patim-<br />
rebulis satransporto<br />
saSualebi<strong>da</strong>n, an<br />
SezRuduli xilvadobis <strong>da</strong><br />
tyian adgilebSi gaqceva.<br />
sad aris akrZaluli<br />
cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyeneba?<br />
iseT adgilebSi, sa<strong>da</strong>c<br />
SesaZlebelia sxva pirTa<br />
<strong>da</strong>Saveba;<br />
cecxlsaSiS <strong>da</strong> feTqebad-<br />
saSiS adgilebSi.<br />
vis mimarT aris akrZaluli<br />
cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyeneba?<br />
orsulobis, mcirewlov-<br />
nobis, invalidobis an<br />
xan<strong>da</strong>zmulobis aSkara<br />
niSnebis mqone pirTa<br />
mimarT, gar<strong>da</strong> im<br />
SemTxvevebisa, rodesac<br />
isini SeiaraRebulni<br />
arian, an axorcieleben<br />
jgufur Tav<strong>da</strong>sxmas, rac<br />
safrTxes uqmnis moqalaqis<br />
an policiis TanamSromlis<br />
sicocxles.<br />
cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyenebis SemTxvevaSi, policiis<br />
TanamSromeli movalea yvela Rone<br />
ixmaros sxva pirTa usafrTxoebis<br />
uzrunvelsayofad <strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>zaralebulisaTvis ga<strong>da</strong>udebeli<br />
samedicino <strong>da</strong>xmarebis gasawevad.<br />
akrZalulia iseTi saxis<br />
cecxlsasroli iaraRisa <strong>da</strong><br />
sabZolo masalis gamoyeneba,<br />
romelic <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> mZime<br />
<strong>da</strong>saxiCrebas iwvevs, an<br />
<strong>da</strong>kavSirebulia gaumarTlebel
iskTan <strong>da</strong> ikrZaleba<br />
saerTaSoriso konvenciebiTa <strong>da</strong><br />
aqtebiT.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropul<br />
sasamarTlos konvenciis me-2<br />
muxlTan <strong>da</strong>kavSirebiT sxva<strong>da</strong>sxva<br />
dros Semdegi sayuradRebo<br />
mosazrebebi aqvs gamoTqmuli:<br />
<br />
konvenciis 2.2 muxli gansazRvravs<br />
ara im SemTxvevebs, rodesac<br />
neba<strong>da</strong>rTulia pirovnebis<br />
sicocxlis ganzrax xelyofa,<br />
aramed iTvaliswinebs<br />
im garemoebebs (ukanono<br />
Zaladobisagan <strong>da</strong>cva; kanonieri<br />
<strong>da</strong>patimreba an kanonierad<br />
<strong>da</strong>kavebuli piris gaqcevis aRkveTa;<br />
amboxis an ajanyebis winaaRmdeg<br />
kanoniT <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nili zomebis<br />
miReba), rodesac neba<strong>da</strong>rTulia<br />
Zalis gamoyeneba, ramac SesaZloa<br />
gamoiwvios sikvdili winaswari<br />
ganzraxvis gareSe.<br />
<br />
2.2 muxliT gansazRvrul<br />
SemTxvevebSi, Zalis gamoyeneba<br />
ar un<strong>da</strong> gascdes “absoluturi<br />
aucileblobis” farglebs.<br />
<br />
yovel calkeul SemTxvevaSi,<br />
Zalis gamoyeneba mkacrad<br />
Tanazomieri un<strong>da</strong> iyos 2.2 muxliT<br />
gaTvaliswinebuli konkretuli<br />
aucileblobisa.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropuli<br />
sasamarTlos mier ganxiluli<br />
saqmeebi<strong>da</strong>n Cans, rom xSirad TviT<br />
policielisa Tu jariskacis<br />
moqmedeba, ramac <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
sicocxlis mospoba gamoiwvia,<br />
ar ewinaaRmde<strong>ge</strong>ba konvenciis<br />
me-2 muxls, radganac mis xelT<br />
arsebuli informaciiT es qmdeba<br />
warmoad<strong>ge</strong>n<strong>da</strong> `absolutur<br />
aucileblobas~ <strong>da</strong> proporciuli<br />
iyo Seqmnili viTarebisa.<br />
miuxe<strong>da</strong>vad amisa, Catarebuli<br />
operacia mTlianobaSi mainc<br />
21
22<br />
laxav<strong>da</strong> konvenciis me-2 muxliT<br />
<strong>da</strong>cul sicocxlis uflebas. amis<br />
mizezi SeiZlebo<strong>da</strong> yofiliyo<br />
uflebamosili pirebis mier<br />
operaciis araswori <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmva,<br />
mc<strong>da</strong>r an ga<strong>da</strong>umowmebel<br />
informaciaze <strong>da</strong>yrdnobiT<br />
moqmedeba <strong>da</strong> sxva. aseT<br />
SemTxvevebSi, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom<br />
policieli sicocxlisTvis saSiSi<br />
Zalis gamoyenebisas moqmedeb<strong>da</strong><br />
kanonzomierad, xelisufleba<br />
mainc ver ganTavisufldeba<br />
pasuxism<strong>ge</strong>blobisagan, vinai<strong>da</strong>n<br />
igi valdebulia pativi sces<br />
eWvmitanilis sicocxlis<br />
uflebas <strong>da</strong> Seecados problemis<br />
naklebad Zaladobrivi meTodebiT<br />
ga<strong>da</strong>Wras. winaaRmdeg SemTxvevaSi,<br />
Zala, rasac mohyva <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
sicocxlis mospoba, miCneul<br />
iqneba absolutur aucileblobaze<br />
ga<strong>da</strong>metebul Zalad, rac<br />
konvenciis me-2 muxlis <strong>da</strong>rRvevaa.<br />
amis sailustraciod qvemoT<br />
moyvanili saqme gamod<strong>ge</strong>ba.<br />
saqmis `makkeni <strong>da</strong> sxvebi<br />
gaerTianebuli samefos<br />
winaaRmdeg; 17/1994/464/545”<br />
ganxilvisas <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
evropulma sasamarTlom sxva<br />
garemoebebTan erTad Seiswavla<br />
policiis mier teroristuli<br />
aqtis <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmvaSi eWvmitanili<br />
jgufis wevrebis <strong>da</strong>sapatimreblad<br />
ganxorcielebuli operaciis<br />
organizaciisa <strong>da</strong> kontrolis<br />
sakiTxebi.<br />
am saqmeze momCivan mxares<br />
warmoad<strong>ge</strong>ndnen britaneTis<br />
armiis specialuri <strong>da</strong>nayofis<br />
jariskacebis mier gibraltarSi<br />
1988 wlis 6 marts mokluli<br />
irlandiis respublikuri armiis<br />
(IRA) erT-erTi jgufis wevrebis<br />
naTesavebi.<br />
britaneTisa <strong>da</strong> espaneTis<br />
Sesabamisi uwyebebisTvis 1987 wlis<br />
noemberSi cnobili gax<strong>da</strong>, rom<br />
IRA <strong>ge</strong>gmav<strong>da</strong> teroristuli aqtis<br />
ganxorcielebas gibraltarSi.<br />
ga<strong>da</strong>wy<strong>da</strong>, rom momzadebuliyo<br />
teroristTa gauvnebelyofis<br />
operacia. <strong>da</strong>zvervis monacemebiT<br />
teroristebis samizne teritoria<br />
gibraltaris mTavari moe<strong>da</strong>ni<br />
iyo, xolo teroristuli<br />
aqtis savaraudo dro - samefo<br />
polkis guSagTa Secvlis
ceremonia, romelic dilis 11<br />
saaTze imarTebo<strong>da</strong>. arsebuli<br />
informaciiT asafeTqebeli<br />
nivTiereba, romelic distanciuri<br />
marTvis meqanizmis meSveobiT<br />
un<strong>da</strong> moeyvanaT moqmedebaSi,<br />
moTavsebuli iqnebo<strong>da</strong> moednis<br />
mimdebare teritoriaze gaCerebul<br />
manqanaSi.<br />
6 marts IRA-s sami wevri - aniel<br />
makkeni, Son seviji <strong>da</strong> mairad<br />
fareli gibraltarSi ga<strong>da</strong>vidnen.<br />
<strong>ge</strong>gmis Tanaxmad, maTze mudmivi<br />
TvalTvali mimdinareob<strong>da</strong>,<br />
romlis drosac gamovlin<strong>da</strong>,<br />
rom erT-erTma teroristma<br />
manqana aRniSnuli moednis axlos<br />
<strong>da</strong>ayena. teroristebis <strong>da</strong>kaveba<br />
<strong>da</strong>evala uSiSroebis <strong>da</strong>nayofis<br />
oTx jariskacs, romelTac miecaT<br />
saTanado miTiTebebi, maT Soris,<br />
informacia imis Sesaxeb, rom<br />
teroristebi cecxlsasroli<br />
iaraRiT <strong>da</strong> distanciuri marTvis<br />
pultiT iyvnen SeiaraRebulni.<br />
im jariskacis CvenebiT, romelic<br />
quCis gaswvriv misdev<strong>da</strong> makkensa<br />
<strong>da</strong> farels, makkeni mixv<strong>da</strong><br />
mis vinaobas <strong>da</strong> mosalodnel<br />
safrTxes, ris Semdgomac man<br />
iseTi moZraoba gaakeTa, romelic<br />
jariskacis azriT, mianiSneb<strong>da</strong>,<br />
rom makkeni distanciuri marTvis<br />
mowyobilobis amoqmedebas<br />
apireb<strong>da</strong>. meore jariskacis<br />
gancxadebiT, manac <strong>da</strong>inaxa<br />
farelis saeWvo moZraoba,<br />
romelic amave ganzraxvaze<br />
miuTiTeb<strong>da</strong>. yovelive amis gamo<br />
jariskacebma cecxli gauxsnes<br />
teroristebs <strong>da</strong> sasikvdilo<br />
Wrilobebi miayenes maT.<br />
operaciaSi monawile <strong>da</strong>narCenma<br />
orma jariskacma ki srolis xmis<br />
gaebisTanave sevijis likvi<strong>da</strong>cia<br />
moaxdina im mosazrebiT, rom<br />
mas SeeZlo asafeTqebeli<br />
mowyobilobis moqmedebaSi moyvana.<br />
makkenis, farelis <strong>da</strong> sevijis<br />
likvi<strong>da</strong>ciis Semdeg aRmoCn<strong>da</strong>,<br />
rom maT ar hqon<strong>da</strong>T distanciuri<br />
marTvis mowyobiloba. metic, isini<br />
SeiaraRebulnic ki ar iyvnen. maT<br />
manqanaSi asafeTqebeli nivTiereba<br />
ar aRmoCn<strong>da</strong>. Tumca, asafeTqebeli<br />
nivTierebiT <strong>da</strong>tvirTuli manqana<br />
mogvianebiT espaneTis erT-erTi<br />
kurortis maxloblad ipoves.<br />
sasamarTlos winaswar mosazrebaSi<br />
naTqvamia, rom gaerTianebuli<br />
23
24<br />
samefos xelisuflebis winaSe<br />
urTulesi amocana idga. mas un<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>ecva xalxis (maT Soris, samxedro<br />
personalis) sicocxle <strong>da</strong>, amave<br />
dros, minimumamde SeezRu<strong>da</strong><br />
eWvmitanilTa winaaRmdeg Zalis<br />
gamoyeneba. aRiniSna, rom Sesabamisi<br />
organoebisaTvis cnobili iyo<br />
mxolod is, rom IRA teroristuli<br />
aqtebis mowyobas <strong>ge</strong>gmav<strong>da</strong>, ris<br />
gamoc isini iZulebulni iyvnen<br />
antiteroristuli operacia<br />
mxolod hipoTezis safuZvelze<br />
moemzadebinaT.<br />
amdenad, imis Sesafaseblad,<br />
ganxorciel<strong>da</strong> Tu ara Zalis<br />
gamoyeneba konvenciis me-2 muxlis<br />
<strong>da</strong>rRveviT, un<strong>da</strong> <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>niliyo<br />
ara mxolod is, iyo Tu ara<br />
samxedroebis mier gamoyenebuli<br />
Zala <strong>da</strong>saxuli miznis - xalxis<br />
teroristuli Tav<strong>da</strong>sxmisagan<br />
<strong>da</strong>cvis Tanazomieri, aramed isic,<br />
mox<strong>da</strong> Tu ara antiteroristuli<br />
operaciis <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmva <strong>da</strong> warmarTva<br />
ise, rom SeZlebis<strong>da</strong>gvarad<br />
Semcirebuliyo iaraRis<br />
gamoyenebis aucilebloba.<br />
operaciaSi monawile jariskacebis<br />
moqmedebaTa Sefasebisas<br />
sasamarTlom miiCnia, rom maTTvis<br />
miwodebul informaciaze<br />
<strong>da</strong>yrdnobiT jariskacebs<br />
gulwrfelad sjero<strong>da</strong>T, rom<br />
aucilebeli iyo teroristTa<br />
gauvnebelyofa, raTa aRekveTaT<br />
manqanis afeTqeba <strong>da</strong> Tavi<strong>da</strong>n<br />
aecilebinaT msxverpli.<br />
sasamarTlom ganacxa<strong>da</strong>, rom<br />
ga<strong>da</strong>wyvetileba Zalis gamoyenebis<br />
Sesaxeb SeiZleba gamarTlebuli<br />
iyos, Tu igi emyareba mocemul<br />
momentSi misi gamoyenebis<br />
aucileblobis gulwrfel<br />
rwmenas, rac mogvianebiT SeiZleba<br />
usafuZvlo aRmoCndes. aqe<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare, sasamarTlom miiCnia,<br />
rom jariskacTa moqmedeba ar<br />
warmoad<strong>ge</strong>n<strong>da</strong> konvenciis me-2<br />
muxlis <strong>da</strong>rRvevas.<br />
operaciis organizebisa<br />
<strong>da</strong> warmarTvis sakiTxTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebiT sasamarTlom<br />
aRniSna is faqti, rom ar mox<strong>da</strong><br />
sami eWvmitanilis sazRvarzeve<br />
<strong>da</strong>kaveba, rac SemdgomSi<br />
aRar warmoSob<strong>da</strong> Zalis<br />
gamoyenebis aucileblobas.<br />
aseTi ga<strong>da</strong>wyvetileba an imiT<br />
aixsnebo<strong>da</strong>, rom Tavi<strong>da</strong>nve
cnobili iyo manqanaSi bombis<br />
ararsebobis Sesaxeb (Tumca, es<br />
versia sasamarTlom usafuZvlod<br />
miiCnia), an imiT, rom seriozuli<br />
Secdomebi iyo <strong>da</strong>Svebuli<br />
operaciis momzadebisas. Sedegad<br />
movlenebi ise ganviTar<strong>da</strong>, rom<br />
Zalis gamoyeneba ara savaraudo,<br />
aramed gar<strong>da</strong>uvali gax<strong>da</strong>.<br />
uSiSroebis <strong>da</strong>nayofis oTx<br />
jariskacs xelmZRvanelobisgan<br />
miRebuli hqon<strong>da</strong> informacia,<br />
rom teroristuli aqti<br />
manqanis afeTqebiT un<strong>da</strong><br />
ganxorcielebuliyo.<br />
antiteroristuli operaciis<br />
Catarebaze pasuxism<strong>ge</strong>beli<br />
pirebis versiiT teroristebi<br />
asafeTqebeli nivTierebiT<br />
<strong>da</strong>tvirTuli manqanis <strong>da</strong>sayenebeli<br />
adgilis <strong>da</strong>kavebis mizniT ar<br />
gamoiyenebdnen saTa<strong>da</strong>rigo<br />
manqanas, xolo bombis detonacia<br />
moxdebo<strong>da</strong> distanciuri marTvis<br />
mowyobilobiT, romelic<br />
amoqmeddebo<strong>da</strong> Rilakze<br />
<strong>da</strong>WeriT. gar<strong>da</strong> amisa, safrTxis<br />
gacnobierebis SemTxvevaSi<br />
mosalodneli iyo, rom<br />
eWvmitanilebi maSinve moiyvandnen<br />
moqmedebaSi asafeTqebel<br />
mowyobilobas. ivaraudebo<strong>da</strong> isic,<br />
rom teroristebi SeiaraRebulni<br />
iqnebodnen <strong>da</strong> <strong>da</strong>pirispirebis<br />
SemTxvevaSi gamoiyenebdnen iaraRs.<br />
vinai<strong>da</strong>n <strong>da</strong>matebiTi<br />
versiebi jerovnad ar iqna<br />
gaTvaliswinebuli <strong>da</strong> operacia<br />
warimarTa ga<strong>da</strong>umowmebeli<br />
informaciis safuZvelze,<br />
jariskacebs samuSao varaudi<br />
miewo<strong>da</strong>T utyuari faqtis saxiT,<br />
ris gamoc Zalis gamoyeneba<br />
gar<strong>da</strong>uvali gax<strong>da</strong>.<br />
amas <strong>da</strong>emata jariskacebisTvis<br />
micemuli miTiTebac, romlis<br />
mixedviTac cecxlis gaxsnis<br />
SemTxvevaSi maT srola<br />
eWvmitanilebis ganadgurebamde<br />
un<strong>da</strong> gaegrZelebinaT. sasamarTlom<br />
miuTiTa, rom xelisufleba<br />
valdebuli iyo pativiscema<br />
gamoeCina eWvmitanilTa<br />
sicocxlis uflebis mimarT <strong>da</strong><br />
sagul<strong>da</strong>gulod Seemowmebina mis<br />
xelT arsebuli yvela informacia,<br />
vinai<strong>da</strong>n sruliad cxadi iyo, rom<br />
operaciis msvlelobis procesSi<br />
cecxlsasroli iaraRis gamoyeneba<br />
uTuod sasikvdilo SedegiT<br />
<strong>da</strong>sruldebo<strong>da</strong>.<br />
25
26<br />
imis gaTvaliswinebiT, rom ar<br />
iqna miRebuli ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />
sazRvarzeve <strong>da</strong>ekavebinaT<br />
eWvmitanilebi <strong>da</strong> ar <strong>da</strong>eSvaT<br />
maTi Sesvla gibraltarSi,<br />
aseve is, rom jerovnad ar iqna<br />
gaTvaliswinebuli <strong>da</strong>zvervis<br />
monacemebis uzustobis<br />
SesaZlebloba <strong>da</strong> jariskacebisTvis<br />
aucileblad sasikvdilo cecxlis<br />
gaxsnis miTiTeba, sasamarTlo<br />
mivi<strong>da</strong> im <strong>da</strong>skvnamde, rom<br />
IRA-is sami wevris mkvleloba<br />
terorizmisagan a<strong>da</strong>mianebis<br />
<strong>da</strong>cvis aucileblobi<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare mox<strong>da</strong>, Tumca adgili<br />
hqon<strong>da</strong> konvenciis me-2 muxlis<br />
<strong>da</strong>rRvevasac.<br />
amdenad, Zalis gamoyeneba,<br />
romelsac SesaZloa sicocxlis<br />
xelyofa mohyves, SeiZleba<br />
mxolod absoluturi<br />
aucileblobisas. amasTan, Zalis<br />
gamoyeneba proporciuli un<strong>da</strong><br />
iyos Seqmnili situaciisa <strong>da</strong><br />
mimarTuli un<strong>da</strong> iyos kanonieri<br />
miznis miRwevisken.<br />
wamebis akrZalva (muxli 3)<br />
aravin ar SeiZleba gaxdes wamebis,<br />
araa<strong>da</strong>mianuri an <strong>da</strong>mamcirebeli<br />
mopyrobis, an <strong>da</strong>sjis msxverpli.<br />
wamebis akrZalva sruli <strong>da</strong><br />
absoluturia, rac imas niSnavs,<br />
rom ar arsebobs gamonaklisi<br />
aranair garemoebaSi, maT Soris,<br />
arc omSi<br />
<strong>da</strong>uSvebelia seriozul<br />
<strong>da</strong>naSaulSi eWvmitanili pirebis <strong>da</strong><br />
teroristebis wameba <strong>da</strong> maT mimarT<br />
araa<strong>da</strong>mianuri mopyroba, Tun<strong>da</strong>c<br />
maT hqondeT iseTi informacia,<br />
romlis codnac aucilebelia<br />
sxva a<strong>da</strong>mianebis an saxelmwifos<br />
<strong>da</strong>sacavad.<br />
evropis sabWos saparlamento<br />
asambleis mier 1979 wels<br />
miRebul “policiis Sesaxeb<br />
deklaraciaSi” naTqvamia, rom<br />
policiis TanamSromlebs akisriaT<br />
valdebuleba, ar <strong>da</strong>emorCilon an<br />
ugulvebelyon nebismieri iseTi<br />
brZaneba Tu miTiTeba, romelic<br />
gulisxmobs wamebas, araa<strong>da</strong>mianuri<br />
mopyroba an sasjelis sxva<br />
formebs.
gaerTianebuli erebis<br />
organizaciis <strong>ge</strong>neraluri<br />
asambleis mier 1979 wels miRebuli<br />
“samarTal<strong>da</strong>mcavi sferos<br />
moxeleTa qcevis kodeqsis”<br />
me-5 muxlSi miTiTebulia, rom<br />
“arcerT samarTal<strong>da</strong>mcavi sferos<br />
moxeles ar SeuZlia wamebis an sxva<br />
sastiki, araa<strong>da</strong>mianuri an Rirsebis<br />
Semlaxavi mopyrobis an sasjelis<br />
provocireba an <strong>da</strong>Sveba; arcerT<br />
samarTal<strong>da</strong>mcavi sferos moxeles<br />
ar SeuZlia miuTiTos zemdgomTa<br />
brZanebebze an sagan<strong>ge</strong>bo<br />
mdgomareobaze, rogoricaa omis<br />
mdgomareoba an omis, erovnuli<br />
usafrTxoebis saSiSroeba,<br />
Si<strong>da</strong>politikuri arastabiluroba<br />
an nebismieri sxva kritikuli<br />
viTareba, rogorc wamebis an sxva<br />
sastiki, araa<strong>da</strong>mianuri an Rirsebis<br />
Semlaxavi mopyrobis an sasjelis<br />
gamamarTlebel pirobaze.”<br />
es akrZalva gamomdinareobs<br />
<strong>ge</strong>neraluri asambleis mier<br />
miRebuli deklaracii<strong>da</strong>n<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> wamebisa <strong>da</strong> sxva<br />
sastiki, araa<strong>da</strong>mianuri an<br />
Rirsebis Semlaxavi mopyrobis<br />
<strong>da</strong> sasjelisagan <strong>da</strong>cvis Sesaxeb,<br />
romlis Tanaxma<strong>da</strong>c, “aseTi qmedeba<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> Rirsebis Semlaxavi<br />
<strong>da</strong>naSaulia <strong>da</strong> un<strong>da</strong> <strong>da</strong>isajos<br />
rogorc gaeros miznebis uaryofa<br />
<strong>da</strong> <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa sayovelTao<br />
deklaraciiT <strong>da</strong> <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa sxva saerTaSoriso<br />
dokumentebiT gamocxadebuli<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> <strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong> ZiriTadi<br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>s <strong>da</strong>rRveva.”<br />
deklaracia wamebas Semdegnairad<br />
ganmartavs: “wameba niSnavs<br />
nebismier qmedebas, romliTac<br />
saxelmwifo moxelis waqezebiT<br />
mZime fizikuri an fsiqikuri<br />
tkivili an tanjva ganzrax miadga<br />
pirs im mizniT, rom misgan an<br />
mesame pirisagan miRebul iqnas<br />
informacia an aRiareba; misi<br />
<strong>da</strong>sja im qmedebisTvis, romelic<br />
man Caidina an eWvmitanilia<br />
mis CadenaSi misi an sxva pirTa<br />
<strong>da</strong>SinebiT. es ganmarteba ar<br />
moicavs tkivilsa <strong>da</strong> tanjvas,<br />
romelic gamomdinareobs,<br />
ganuyofelia an SemTxveviT<br />
gamoiwveva kanonierebis<br />
farglebSi patimrebTan mopyrobis<br />
stan<strong>da</strong>rtuli minimaluri wesebis<br />
Sesabamisad”.<br />
27
28<br />
saqarTvelos konstituciis me-17<br />
muxli:<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> pativi <strong>da</strong> Rirseba<br />
xelSeuvalia;<br />
<strong>da</strong>uSvebelia <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
wameba, arahumanuri, sastiki<br />
an pativisa <strong>da</strong> Rirsebis<br />
Semlaxavi mopyroba <strong>da</strong><br />
sasjelis gamoyeneba.<br />
saqarTvelos sisxlis samarTlis<br />
kodeqsis 335-e muxlis mixedviT,<br />
prokuroris, gamomZieblis an<br />
momkvlevis mier muqariT an sxva<br />
ukanono qmedebiT eWvmitanilis,<br />
braldebulis, gansasjelis,<br />
<strong>da</strong>zaralebulis an mowmis iZuleba<br />
Cvenebis micemisaTvis, an<strong>da</strong><br />
eqspertisa - <strong>da</strong>skvnis micemisTvis,<br />
aseve igive qmedeba, romelsac Tan<br />
axlavs Zaladoba, abuCad agdeba<br />
an wameba, <strong>da</strong>sjadia. kanoni wamebis<br />
ganmaxorcielebeli pirisaTvis<br />
ad<strong>ge</strong>ns Tavisuflebis aRkveTas<br />
ori<strong>da</strong>n rva wlamde.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa <strong>da</strong>cvis<br />
evropulma sasamarTlom<br />
Semdegnairad ganmarta me-3 muxlSi<br />
aRniSnuli terminebi:<br />
“araa<strong>da</strong>mianuri mopyroba” aris<br />
mopyroba, romelic Segnebulad<br />
iwvevs fsiqikur an fizikur<br />
tanjvas. <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> mimarT mopyroba<br />
an mis mimarT gamoyenebuli<br />
sasjeli “<strong>da</strong>mamcirebelia”, Tu<br />
is seriozulad Seuracxyofs<br />
a<strong>da</strong>mians sxvebis winaSe,<br />
an<strong>da</strong> aiZulebs mas, moiqces<br />
sakuTari nebisa Tu sindisis<br />
sawinaaRmdegod. “wameba” aris<br />
gansakuTrebulad araa<strong>da</strong>mianuri<br />
mopyroba, romelic informaciis<br />
an aRiarebiTi Cvenebis mopovebis,<br />
an <strong>da</strong>sjis mizniT xorcieldeba<br />
<strong>da</strong>, sazogadod, araa<strong>da</strong>mianuri<br />
mopyrobis umZimes gamovlinebas<br />
warmoad<strong>ge</strong>ns.<br />
konvenciis me-3 muxlSi<br />
gamoyenebuli terminologiis<br />
ganmartebasTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />
sayuradRebo mosazrebebi aseve<br />
gamoiTqva saqmeze `irlandia<br />
gaerTianebuli samefos<br />
winaaRmdeg”, romlis ganxilvaSi<br />
konvenciis safuZvelze Seqmnili<br />
ori organo _ <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
komisia <strong>da</strong> sasamarTlo -<br />
iReb<strong>da</strong> monawileobas. saqme<br />
exebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>kiTxvis dros e.w.<br />
“dezorientaciis” anu “sensoruli
deprivaciis” xuTi meTodis<br />
gamoyenebas. esenia: kedelTan<br />
xangrZlivi drois ganmavlobaSi<br />
dgomis iZuleba, Tavze tomris<br />
Camocma, smeniTi gaRizianeba, Zilis<br />
warTmeva <strong>da</strong> sakvebis SezRudva.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropulma<br />
komisiam miiCnia, rom vinai<strong>da</strong>n<br />
maTi gamoyeneba iwvevs<br />
grZnobaTa organoebis Cveuli<br />
funqcionirebis moSlas <strong>da</strong> mZimed<br />
zemoqmedebs pirovnebis fizikur<br />
<strong>da</strong> fsiqikur mdgomareobaze, aseTi<br />
meTodebis gamoyeneba wamebad<br />
un<strong>da</strong> CaiTvalos. sasamarTlo ar<br />
<strong>da</strong>eTanxma amgvar Sefasebas <strong>da</strong><br />
xmaTa umravlesobiT <strong>da</strong>adgina,<br />
rom <strong>da</strong>kiTxvis dros zemoT<br />
<strong>da</strong>saxelebuli meTodebis<br />
gamoyeneba “araa<strong>da</strong>mianur <strong>da</strong><br />
Rirsebis Semlaxav mopyrobas”<br />
warmoad<strong>ge</strong>ns, radganac maTi<br />
zemoqmedeba ar iwvevs iseTi<br />
xarisxisa <strong>da</strong> sisastikis tanjvis<br />
miyenebas, rogoric sityva<br />
“wamebaSi” igulisxmeba.<br />
saqmeze `tomasi safran<strong>ge</strong>Tis<br />
winaaRmdeg” momCivani iyo<br />
safran<strong>ge</strong>Tis moqalaqe, romelic<br />
or sxva<strong>da</strong>sxva pirTan erTad<br />
<strong>da</strong>akaves mkvlelobis, iaraRis<br />
ukanono tarebis <strong>da</strong> sxva mZime<br />
braldebebis safuZvelze.<br />
gamoZiebisa <strong>da</strong> sasamarTlo<br />
procesis <strong>da</strong>srulebis Semdeg,<br />
rasac 5 weli <strong>da</strong> 7 Tve <strong>da</strong>sWir<strong>da</strong>,<br />
igi u<strong>da</strong>naSaulod miiCnies. mTeli<br />
am drois ganmavlobaSi tomasi<br />
patimrobaSi imyofebo<strong>da</strong>. Tavis<br />
gancxadebaSi igi asaCivreb<strong>da</strong><br />
policielTa ukanono qmedebas,<br />
romlebic, misi mtkicebiT,<br />
scemdnen <strong>da</strong> uxeSad epyrobodnen<br />
mas. amasve a<strong>da</strong>stureb<strong>da</strong><br />
policiaSi <strong>da</strong>kavebis periodSi<br />
oTxi sxva<strong>da</strong>sxva eqimis mier mis<br />
sxeulze aRmoCenili msubuqi<br />
<strong>da</strong>zianebebi, romlebic, maTi<br />
TqmiT, Seesabamebo<strong>da</strong> patimris<br />
mier gamoTqmul braldebebs.<br />
sasamarTlom miiCnia, rom<br />
warmod<strong>ge</strong>nili sasamarTlo<br />
<strong>da</strong>skvnebi <strong>da</strong> Tavad ganmcxadeblis<br />
saCivari miuTiTeb<strong>da</strong>, rom<br />
Wrilobebi misi policiaSi yofnis<br />
dros iyo miyenebuli. sasamarTlom<br />
aseve aRniSna, rom mowinaaRmde<strong>ge</strong><br />
mxares sapirispiro argumentebi ar<br />
gamouTqvams.<br />
es garemoebebi sakmarisi aRmoCn<strong>da</strong><br />
imis <strong>da</strong>sa<strong>da</strong>stureblad, rom<br />
tomasis sxeulze arsebul<br />
29
30<br />
<strong>da</strong>zianebebsa <strong>da</strong> policiaSi<br />
<strong>da</strong>kavebis periods Soris mizez-<br />
Sedegobrivi kavSiri arsebob<strong>da</strong>.<br />
erTmaneTisgan sruliad<br />
<strong>da</strong>moukideblad Catarebuli<br />
samedicino Semowmebebis<br />
safuZvelze eqimebma <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stures<br />
tomasis mimarT “Zalis<br />
gamoyenebis faqti <strong>da</strong> <strong>da</strong>adgines<br />
<strong>da</strong>rtmebis siZlierec”. Sedegad,<br />
sasamarTlom miiCnia, rom adgili<br />
hqon<strong>da</strong> araa<strong>da</strong>minur <strong>da</strong> Rirsebis<br />
Semlaxav mopyrobas <strong>da</strong> amasTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebiT ganacxa<strong>da</strong>, rom<br />
nebismieri <strong>da</strong>naSaulis, maT Soris,<br />
terorizmis winaaRmdeg brZola <strong>da</strong><br />
masTan <strong>da</strong>kavSirebuli siZneleebi<br />
ar amarTlebs a<strong>da</strong>mianze fizikuri<br />
xeSeuxeblobis moTxovnis<br />
Seusruleblobas.<br />
policiis ganyofilebebis<br />
inspeqtireba nebismier dros<br />
SeuZlia wamebis sawinaaRmdego<br />
komitets, romelic “wamebisa<br />
<strong>da</strong> araa<strong>da</strong>mianuri Tu<br />
<strong>da</strong>mamcirebeli mopyrobis an<br />
sasjelis Tavi<strong>da</strong>n acilebis<br />
Sesaxeb” evropuli konvenciis<br />
safuZvelze Camoyalib<strong>da</strong>.<br />
komiteti aris eqspertTa organo,<br />
romlis wevrobis kandi<strong>da</strong>tebs<br />
warad<strong>ge</strong>nen konvenciis monawile<br />
qveynebi <strong>da</strong> maT amtkicebs evropis<br />
sabWos ministrTa kabineti.<br />
masSi gaerTianebulni arian<br />
maRalzneobrivi <strong>da</strong> principuli<br />
a<strong>da</strong>mianebi, romelTac aqvT didi<br />
profesiuli gamocdileba an<br />
gansakuTrebuli avtoritetiT<br />
sar<strong>ge</strong>bloben <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
<strong>da</strong>cvis sferoSi. komitetis wevrebi<br />
sxva<strong>da</strong>sxva profesiis a<strong>da</strong>mianebi<br />
arian, Tumca maT Soris iuristebi<br />
<strong>da</strong> eqimebi Warboben.<br />
vinai<strong>da</strong>n saqarTvelo “wamebisa <strong>da</strong><br />
araa<strong>da</strong>mianuri Tu <strong>da</strong>mamcirebeli<br />
mopyrobis an sasjelis Tavi<strong>da</strong>n<br />
acilebis Sesaxeb” evropuli<br />
konvenciis xelmomweri qveyanaa,<br />
komiteti uflebamosilia<br />
Seamowmos Cvens qveyanaSi<br />
arsebuli Tavisuflebis aRkveTis<br />
adgilebi, maT Soris, cxadia,<br />
policiis ganyofilebebic.<br />
aseTi Semowmebis mizania<br />
<strong>da</strong>kavebulTa mimarT wamebisa<br />
<strong>da</strong> aramarTebuli mopyrobis<br />
winaaRmdeg brZolaSi wevri<br />
saxelmwifoebis <strong>da</strong>xmareba.
saxelmwifo valdebulia komitetis<br />
qveyanaSi vizitis periodSi<br />
yovelmxriv iTanamSromlos<br />
masTan. cxadia, aseTi valdebuleba<br />
arsebobs policiisTvisac,<br />
romelmac komitets un<strong>da</strong> misces<br />
saSualeba ganaxorcielos<br />
konvenciiT miniWebuli sagan<strong>ge</strong>bo<br />
<strong>uflebebi</strong>.<br />
policiis ganyofilebas<br />
SeiZleba winaswar ecnobos<br />
komitetis mosalodneli vizitis<br />
Sesaxeb, Tumca aseTi Semowmeba<br />
SesaZlebelia gafrTxilebis<br />
gareSec Catardes. nebismier<br />
SemTxvevaSi, komitetis wevrebs<br />
ar un<strong>da</strong> SeeqmnaT <strong>da</strong>brkoleba<br />
SenobaSi SesvlaSi, Tumca mori<strong>ge</strong><br />
policieli uflebamosilia<br />
Seamowmos komitetis wevrebis<br />
sabuTebi. komitetis delegaciis<br />
wevrebs Tan aqvT Semdegi sabuTebi,<br />
sa<strong>da</strong>c miTiTebulia maTi vinaoba <strong>da</strong><br />
vizitis miznebi:<br />
piradobis<br />
<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli sabuTi;<br />
evropis sabWos<br />
oficialuri werili<br />
Sesabamisi TargmaniT, sa<strong>da</strong>c<br />
CamoTvlilia delegaciis<br />
Semad<strong>ge</strong>nloba <strong>da</strong><br />
ganmartebulia maTi miznebi<br />
<strong>da</strong> <strong>uflebebi</strong>;<br />
delegaciis wevrebma<br />
SeiZleba aseve<br />
warmoadginon saqarTvelos<br />
xelisuflebis mier<br />
gacemuli oficialuri<br />
dokumenti, sa<strong>da</strong>c<br />
miTiTebulia delegaciis<br />
Semad<strong>ge</strong>nloba <strong>da</strong> mis wevrTa<br />
ufleba Seuferxeblad<br />
moinaxulon nebismieri<br />
<strong>da</strong>kavebis adgili.<br />
wamebis sawinaaRmdego komitetis<br />
delegacias policiaSi misvlisas<br />
ufleba aqvs moiTxovos im<br />
pirTa sruli sia, romlebic<br />
mocemul momentSi imyofebian<br />
policiis ganyofilebaSi, aseve<br />
<strong>da</strong>moukideblad gaesaubros<br />
<strong>da</strong>kavebul pirebs.<br />
Semowmebis dros gansakuTrebuli<br />
yuradReba eTmoba Semdeg<br />
faqtorebs:<br />
<strong>da</strong>kavebul pirTa fizikur<br />
31
32<br />
<strong>da</strong> fsiqikuri mdgomareoba;<br />
<strong>da</strong>kavebul pirTa <strong>da</strong>kavebis<br />
mizezebi;<br />
kamerebi <strong>da</strong> sxva adgilebi,<br />
sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>kavebul pirebs<br />
uwevT yofna;<br />
administraciuli<br />
Canawerebi TiToeuli<br />
<strong>da</strong>kavebulis Sesaxeb;<br />
aqvT Tu ara SesaZlebloba<br />
<strong>da</strong>kavebul pirebs<br />
isar<strong>ge</strong>blon im advokatisa<br />
<strong>da</strong> eqimis momsaxurebiT,<br />
romlebic TviT airCies.<br />
komiteti valdebulia ar<br />
gaaxmauros vizitis dros<br />
mopovebuli informacia. vizitis<br />
<strong>da</strong>mTavrebis Semdeg komiteti<br />
amzadebs angariSs, romelic<br />
sarekomen<strong>da</strong>cio xasiaTisaa.<br />
mTavrobas SeuZlia komentari<br />
gaakeTos moxsenebaSi wamoWril<br />
sakiTxebze <strong>da</strong> ganmartos, Tu ra<br />
zomebia miRebuli komitetis<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebis Sesasruleblad.<br />
Tavisuflebisa <strong>da</strong><br />
pirovnebis xelSeuxeblobis<br />
ufleba (muxli 5)<br />
1. yvelas aqvs pirovnuli<br />
Tavisuflebisa <strong>da</strong><br />
usafrTxoebis ufleba.<br />
Tavisuflebis warTmeva<br />
SesaZlebelia mxolod <strong>da</strong><br />
mxolod kanoniT gansazRvruli<br />
wesis Sesabamisad<br />
qvemoT CamoTvlil<br />
SemTxvevebSi:<br />
pirovnebis kanonieri<br />
<strong>da</strong>patimrebisa<br />
kompetenturi sasamarTlos<br />
gamamtyunebeli ganaCenis<br />
safuZvelze;<br />
pirovnebebs kanonieri<br />
<strong>da</strong>kaveba an <strong>da</strong>patimreba<br />
sasamarTlos kanonier<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebis, aseve<br />
kanoniT gansazRvruli<br />
nebismieri sxva<br />
valdebulebis Sesrulebis<br />
uzrunvelsayofad;
pirovnebis kanonieri<br />
<strong>da</strong>kaveba an <strong>da</strong>patimreba<br />
marTlmsajulebis<br />
uflebamosili organos<br />
winaSe misi ward<strong>ge</strong>nis<br />
mizniT, Tu arsebobs<br />
<strong>da</strong>naSaulis CadenaSi<br />
misi monawileobis<br />
samarTliani eWvi, an Tu<br />
pirovnebis <strong>da</strong>patimreba<br />
an <strong>da</strong>kaveba aucileblad<br />
aris miCneuli<br />
<strong>da</strong>naSaulis Cadenis Semdeg<br />
misi gaqcevis Tavi<strong>da</strong>n<br />
asacileblad;<br />
arasrulwlovanis<br />
<strong>da</strong>kaveba kanonieri<br />
brZanebis safuZvelze<br />
mis mimarT saswavlo-<br />
aRmzrdelobiTi<br />
ze<strong>da</strong>mxedvelobis<br />
ganxorcielebis mizniT, an<br />
misi kanonieri <strong>da</strong>kaveba<br />
Sesabamisi marTlmsajulebis<br />
organos<br />
winaSe mis warsad<strong>ge</strong>nad;<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> kanonieri<br />
<strong>da</strong>kaveba infeqciuri<br />
<strong>da</strong>avadebebis gavr-<br />
celebis Tavi<strong>da</strong>n<br />
acilebis mizniT;<br />
fsiqiurad <strong>da</strong>avadebuli<br />
pirebis, loTebis,<br />
mawanwalebis, narkomanebis<br />
kanonieri <strong>da</strong>kaveba;<br />
pirovnebis kanonieri<br />
<strong>da</strong>kaveba an <strong>da</strong>patimreba<br />
misi qveyanaSi ukanonod<br />
Sesvlis aRsakveTad, an<br />
Tu mis winaaRmdeg<br />
xorcieldeba deportaciis<br />
an eqstradiciis<br />
RonisZiebebi<br />
2. nebismier <strong>da</strong>patimrebul<br />
pirs <strong>da</strong>uyovnebliv, misTvis<br />
gasa<strong>ge</strong>b enaze un<strong>da</strong> ecnobos<br />
<strong>da</strong>patimrebis mizezebi<br />
<strong>da</strong> mis winaaRmdeg wayenebul<br />
braldebaTa Sinaarsi.<br />
3. am muxlis 1. g. qvepunqtis<br />
debulebaTa Sesabamisad,<br />
<strong>da</strong>kavebuli an<br />
<strong>da</strong>patimrebuli piri<br />
<strong>da</strong>uyonebliv un<strong>da</strong><br />
warudginon mosamarTles an<br />
marTlmsajulebis<br />
33
34<br />
ganxorcielebaze uflebamosil<br />
sxva moxeles.<br />
<strong>da</strong>kavebuls, <strong>da</strong>patimre-<br />
buls ufleba aqvs<br />
moiTxovos misi saqmis<br />
sasamarTlo ganxilva<br />
winaswar gansazRvruli<br />
vadis farglebSi, an<br />
sasamarTloSi saqmis<br />
ganxilvis <strong>da</strong>wyebamde<br />
gaTavisufleba.<br />
piri SeiZleba ganTavi-<br />
sufldes sasamarTloSi<br />
gamocxadebis garantiis<br />
safuZvelze.<br />
4. <strong>da</strong>kavebis an <strong>da</strong>patimrebis<br />
gamo TavisuflebaaRkveTil<br />
nebismier pirs ufleba aqvs<br />
sasamarTloSi gaasaCivros<br />
misi <strong>da</strong>kavebis kanoniereba.<br />
sasamarTlo valdebulia<br />
umokles va<strong>da</strong>Si ganixilos<br />
amgvari saCivari <strong>da</strong><br />
gaaTavisuflos igi, Tu<br />
misi <strong>da</strong>kaveba an <strong>da</strong>patimreba<br />
ukanonoa.<br />
5. yvelas, vinc gax<strong>da</strong> am<br />
muxlis debulebaTa<br />
<strong>da</strong>rRveviT ganxorci-<br />
elebuli <strong>da</strong>patimrebis an<br />
<strong>da</strong>kavebis msxverpli, aqvs<br />
ufleba moiTxovos<br />
kompensacia.<br />
policiis saqmianobaSi am uflebis<br />
<strong>da</strong>cvas <strong>da</strong> pativiscemas Zalze didi<br />
mniSvneloba aqvs. policiis mier<br />
piris <strong>da</strong>kavebis an <strong>da</strong>patimrebis<br />
dros mkacrad un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong>culi<br />
saqarTvelos kanonmdeblobiT <strong>da</strong><br />
evropuli konvenciis me-5 muxliT<br />
gaTvaliswinebuli moTxovnebi.<br />
konvenciis me-5 muxlSi mocemulia<br />
im eqvsi SemTxvevis CamonaTvali,<br />
rodesac arsebobs <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
<strong>da</strong>kavebis an <strong>da</strong>patimrebis<br />
<strong>da</strong>saSvebi safuZveli, rac icavs<br />
mas Tavisuflebis TviTneburi<br />
aRkveTisagan. me-2 <strong>da</strong> me-4<br />
punqtebSi Camoyalibebulia<br />
is procesualuri <strong>uflebebi</strong>,<br />
romelTa <strong>da</strong>cvac aucilebelia<br />
yvela mocemul SemTxvevaSi.<br />
policia SeiZleba monawileobdes<br />
pirovnebis Tavisuflebis<br />
aRkveTis operaciaSi pirvel<br />
punqtSi CamoTvlili eqvsive<br />
mizezis safuZvelze, Tumca
misTvis yvelaze aqtualuri mainc<br />
1. g. qvepunqtiT gansazRvruli<br />
SemTxvevebia, rodesac xdeba<br />
<strong>da</strong>patimreba an <strong>da</strong>kaveba<br />
<strong>da</strong>naSaulSi monawileobis<br />
<strong>da</strong>sabuTebuli eWvis safuZvelze,<br />
agreTve <strong>da</strong>naSaulis Cadenis,<br />
an <strong>da</strong>naSaulis Semdeg gaqcevis<br />
aRkveTis aucileblobi<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare.<br />
<strong>da</strong>sabuTebuli eWvi un<strong>da</strong><br />
emyarebodes iseTi faqtebis an<br />
informaciis arsebobas, romlebic<br />
obieqtur <strong>da</strong>mkvirvebels<br />
afiqrebinebs, rom pirs SeiZleba<br />
Cadenili hqondes <strong>da</strong>naSauli.<br />
piris <strong>da</strong>patimrebisas policieli<br />
valdebulia auxsnas mas<br />
<strong>da</strong>patimrebis mizezebi <strong>da</strong> gaacnos<br />
procesualuri <strong>uflebebi</strong>.<br />
arasrulwlovanis <strong>da</strong>kavebis<br />
SemTxvevaSi, saWiroa mSoblebis<br />
an mzrunvelis informireba.<br />
<strong>da</strong>kavebuli an <strong>da</strong>patimrebuli<br />
piri umokles va<strong>da</strong>Si un<strong>da</strong> iqnas<br />
ward<strong>ge</strong>nili sasamarTlos winaSe.<br />
1. g. qvepunqtSi Camoyalibebuli<br />
debulebebi amomwuravia <strong>da</strong><br />
ar SeiZleba maTi sxva, am punqtiT<br />
gauTvaliswinebeli miznebiT<br />
gamoyeneba, magaliTad, pirovnebis<br />
<strong>da</strong>kaveba sxva piris Sesaxeb<br />
informaciis miRebis mizniT.<br />
policiis TanamSromelma un<strong>da</strong><br />
gaacnobieros, rom:<br />
Tavisuflebisa <strong>da</strong><br />
pirovnebis xelSeuxeblobis<br />
ufleba <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> ZiriTadi<br />
<strong>uflebebi</strong>a;<br />
man <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> Tavisuflebis<br />
aRkveTisas marTlzomierad<br />
<strong>da</strong> kanonis sruli <strong>da</strong>cviT<br />
un<strong>da</strong> imoqmedos;<br />
is movalea <strong>da</strong>naSaulSi<br />
monawileobis an<br />
<strong>da</strong>naSaulis ganzraxvis<br />
eWvis safuZvelze<br />
pirovnebis <strong>da</strong>kavebisas<br />
imoqmedos mxolod<br />
obieqtur faqtebsa<br />
<strong>da</strong> informaciaze <strong>da</strong>yrdnobiT.<br />
policieli<br />
valdebulia ganuxrelad<br />
Seasrulos piris<br />
35
36<br />
<strong>da</strong>kavebasTan <strong>da</strong>kavSirebu-<br />
li yvela kanoniT<br />
gaTvaliswinebuli wesi<br />
<strong>da</strong> procesualuri<br />
moTxovna, aseve<br />
uzrunvelyos <strong>da</strong>kavebul<br />
pirTa <strong>uflebebi</strong>s <strong>da</strong>cva.<br />
samarTliani sasamarTlos<br />
ufleba (muxli 6)<br />
1. yvela a<strong>da</strong>mians Tavisi<br />
samoqalaqo <strong>uflebebi</strong>sa<br />
<strong>da</strong> movaleobebis, an mis<br />
mimarT wayenebuli<br />
nebismieri braldebis<br />
<strong>da</strong>sad<strong>ge</strong>nad aqvs<br />
<strong>da</strong>moukidebeli <strong>da</strong> miuker-<br />
Zoebeli sasamarTlos<br />
mier misi saqmis saTanado<br />
vadebSi Ria <strong>da</strong> samarTliani<br />
ganxilvis ufleba.<br />
ganaCeni cxaddeba sajarod,<br />
xolo sasamarTlo procesi<br />
presisa <strong>da</strong> sazogadoebis-<br />
Tvis SeiZleba mTlianad an<br />
nawilobriv <strong>da</strong>xurulad<br />
gamocxaddes, Semdeg<br />
SemTxvevebSi:<br />
Tu es gamomdinareobs<br />
demokratiul saxelmwifoSi<br />
moralis, sazogadoebrivi<br />
wesrigis <strong>da</strong> erovnuli<br />
uSiSroebis interesebi<strong>da</strong>n;<br />
rodesac amas arasrulwlo-<br />
vanis interesebi an
procesis mxareTa piradi<br />
cxovrebis <strong>da</strong>cva moiTxovs;<br />
mkacrad gansazRvrul<br />
aucilebel farglebSi, Tu<br />
sasamarTlo miiCnevs,<br />
rom saqmis gansakuTrebuli<br />
garemoebebi<strong>da</strong>n gamomdi-<br />
nare, sajaroobam SeiZleba<br />
ziani miayenos marTlmsaju-<br />
lebis interesebs.<br />
2. yvelas, visac bralad edeba<br />
<strong>da</strong>naSaulis CadenaSi<br />
monawileoba, ufleba aqvs<br />
iTvlebodes u<strong>da</strong>naSaulod<br />
manam, sanam misi braleuloba<br />
ar <strong>da</strong><strong>da</strong>sturdeba<br />
kanoniT <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nili wesiT.<br />
3. yvela braldebuls aqvs<br />
sul mcire Semdegi<br />
<strong>uflebebi</strong>:<br />
mas <strong>da</strong>uyovnebliv,<br />
misTvis gasa<strong>ge</strong>b enaze <strong>da</strong><br />
detalurad un<strong>da</strong> ecnobos,<br />
Tu raSi <strong>da</strong> ra mizeziT edeba<br />
brali;<br />
mas un<strong>da</strong> mieces sakmarisi<br />
dro <strong>da</strong> SesaZlebloba, rom<br />
moemzados <strong>da</strong>cvisTvis;<br />
<strong>da</strong>icvas sakuTari Tavi<br />
pira<strong>da</strong>d an mis mier<br />
SerCeuli advokatis<br />
meSveobiT, xolo Tu<br />
braldebuls <strong>da</strong>mcvelis<br />
asayvanad saWiro saxsrebi<br />
ar moepoveba, mas un<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>eniSnos advokati<br />
saxazino wesiT, Tu<br />
amas marTlmsajulebis<br />
interesebi moiTxovs;<br />
<strong>da</strong>kiTxos braldebis<br />
mowmeebi, an moiTxovos maTi<br />
<strong>da</strong>kiTxva <strong>da</strong> hqondes<br />
mowmeTa gamoZaxebisa<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>kiTxvis ufleba imave<br />
pirobebiT, romlebic<br />
gamoiyeneba mis winaaRmdeg<br />
Cvenebis mimcemi pirebis<br />
mimarT;<br />
isar<strong>ge</strong>blos Tarjimnis<br />
ufaso momsaxurebiT,<br />
Tuki ar icis samarTalwarmoebis<br />
ena. samarTliani<br />
sasamarTlos <strong>da</strong> u<strong>da</strong>naSa-<br />
ulobis prezumfcia<br />
37
38<br />
garantirebulia saqarTve-<br />
los konstituciiTac<br />
(Sesabamisad me-40 <strong>da</strong> 42-e<br />
muxlebi);<br />
konvenciis am muxlTan mimarTebaSi<br />
yvelaze mniSvnelovani <strong>da</strong><br />
policielisaTvis<br />
gansakuTrebiT sayuradRebo<br />
u<strong>da</strong>naSaulobis prezumfcia<br />
<strong>da</strong> mis uzrunvelyofasTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebuli sakiTxebia.<br />
sanam <strong>da</strong>naSauli <strong>da</strong>mtkicdebodes,<br />
eWvmitanils aqvs ufleba, ise<br />
moepyran rogorc u<strong>da</strong>naSaulos.<br />
policiis TanamSromlebma<br />
<strong>da</strong>kavebulis am uflebas pativi<br />
un<strong>da</strong> scen, rac gansakuTrebiT<br />
eWvmitanili piris mimarT<br />
<strong>da</strong>mokidebulebasa <strong>da</strong> qcevaSi un<strong>da</strong><br />
gamoixatos. aseve mniSvnelovania<br />
am uflebis pativiscema <strong>da</strong> <strong>da</strong>cva<br />
<strong>da</strong>naSaulis CadenaSi eWvmitanil<br />
pirTan <strong>da</strong>kavSirebiT nebismieri<br />
sajaro, kerZod, masobrivi<br />
informaciis saSualebebSi<br />
gancxadebis gakeTebisas.<br />
policieli valdebulia<br />
braldebulTan urTierTobisas<br />
<strong>da</strong> gamoZiebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />
nebismieri gancxadebis<br />
gakeTebisas <strong>da</strong>icvas braldebulis<br />
u<strong>da</strong>naSaulobis prezumfcia.<br />
saqmeze `holandiis winaaRmdeg”<br />
momCivani acxadeb<strong>da</strong>, rom<br />
qonebis miTvisebis braldebiT<br />
mis winaaRmdeg mimdinare<br />
gamoZiebis procesSi prokuroris<br />
mier televiziiT gakeTebuli<br />
gancxadebis dros <strong>da</strong>irRva<br />
u<strong>da</strong>naSaulobis prezumfcia. erTerT<br />
adrindel ga<strong>da</strong>wyvetilebaSi<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa komisiam<br />
<strong>da</strong>adgina, rom am uflebis<br />
<strong>da</strong>rRvevas saxelmwifo moxeleebis<br />
mxri<strong>da</strong>n SeiZleba adgili<br />
hqondes, Tu isini sasamarTlos<br />
mier saTanado ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />
gamotanamde brals deben<br />
pirovnebas <strong>da</strong>naSaulis CadenaSi.<br />
komisiam miiCnia, rom mocemul<br />
SemTxvevaSi 6.2. muxli ar<br />
<strong>da</strong>rRveula, Tumca iqve<br />
miuTiTa, rom “xelisuflebis<br />
warmomad<strong>ge</strong>nlebma, gansakuTrebiT<br />
ki maT, visac sisxlis samarTlis<br />
<strong>da</strong>naSaulobaTa gamoZiebasa
<strong>da</strong> samarTalwarmoebasTan<br />
aqvT kavSiri, gansakuTrebuli<br />
sifrTxile un<strong>da</strong> gamoiCinon, an<br />
saerTod Tavi Seikavon sagamoZiebo<br />
saqmeebTan <strong>da</strong> Tavad eWvmitanil<br />
pirebTan <strong>da</strong>kavSirebiT sajaro<br />
gancxadebebis gakeTebisas, raTa<br />
maqsimalurad gamoiricxos<br />
sazogadoebis mier maTi sityvebis<br />
araswori interpretacia<br />
<strong>da</strong> ar moxdes braldebulis<br />
u<strong>da</strong>naSaulobis prezumfciis<br />
<strong>da</strong>rRveva.”<br />
konvenciis me-6 muxli<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare, policiis<br />
TanamSromelma ganuxrelad<br />
un<strong>da</strong> <strong>da</strong>icvas sisxlis samarTlis<br />
saproceso kanonis moTxovnebi,<br />
raTa <strong>da</strong>cul iqnas <strong>da</strong>kavebuli<br />
piris mimarT mopyrobis <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nili<br />
moTxovnebi, aseve Tavi<strong>da</strong>n iqnas<br />
acilebuli yalbi aRiareba,<br />
romelmac xeli SeiZleba SeuSalos<br />
samarTliani sasamarTlo<br />
ganxilvis uflebas.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropuli<br />
sasamarTlo miiCnevs, rom<br />
policiis sazogadoebasTan<br />
TanamSromlobas didi mniSvneloba<br />
aqvs <strong>da</strong>naSaulTan brZolis saqmeSi<br />
<strong>da</strong>, aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, konvencia<br />
ar krZalavs winaswari gamoZiebis<br />
etapze anonimuri mowmeebis<br />
CvenebaTa gamoyenebas. magram,<br />
cxadia, policiam mxedvelobaSi<br />
un<strong>da</strong> miiRos is garemoeba, rom<br />
sasamarTlo ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />
gamotanisas ver <strong>da</strong>eyrdnoba<br />
anonimuri wyaro<strong>da</strong>n mopovebul<br />
mtkicebulebas.<br />
saqmeze `vindiSi avstriis<br />
winaaRmdeg” momCivani policiam<br />
<strong>da</strong>apatimra binis qurdobis<br />
braldebiT. vindiSi amoicno<br />
orma qalbatonma, romelTac<br />
policiasTan TanamSromloba<br />
mxolod maTi vinaobis<br />
ganucxadeblobis pirobiT isurves.<br />
vindiSis saqmis sasamarTlo<br />
ganxilvaze qalbatonebi<br />
mowmeebad ar gamosulan. saqmis<br />
ganxilvisas <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
evropulma sasamarTlom<br />
miuTiTa, rom “sazogadoebasTan<br />
TanamSromlobas u<strong>da</strong>od didi<br />
mniSvneloba aqvs policiisaTvis<br />
<strong>da</strong>naSaulTan brZolis saqmeSi.<br />
amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT sasamarTlo<br />
aRniSnavs, rom konvencia ar<br />
39
40<br />
krZalavs gamoZiebis etapze<br />
anonimuri mowmeebis CvenebaTa<br />
gamoyenebas, Tumca sxva sakiTxia<br />
sasamarTlos mier anonimuri<br />
wyaro<strong>da</strong>n miRebuli informaciis<br />
ZiriTad mtkicebulebad gamoyeneba<br />
gamamtyunebeli ganaCenis<br />
gamotanisas.”<br />
sasamarTlom aseve miuTiTa, rom<br />
marTlmsajulebis samarTliani<br />
ganxorcielebis uflebas imdenad<br />
didi mniSvneloba aqvs Tanamedrove<br />
demokratiul saxelmwifoSi, rom<br />
<strong>da</strong>uSvebelia am uflebis SezRudva<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>adgina, rom momCivanis mimarT<br />
adgili hqon<strong>da</strong> konvenciis me-6<br />
muxlis 1-li <strong>da</strong> 3.d. punqtebis<br />
<strong>da</strong>rRvevas.<br />
policiam un<strong>da</strong> uzrunvelyos,<br />
rom <strong>da</strong>kavebulma SeZlos <strong>da</strong>cvis<br />
uflebis gamoyeneba.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropulma<br />
sasamarTlom Cvenebebi<br />
arasarwmunod miiCnia, radganac<br />
policiam eWvmitanilebisgan<br />
aRiarebiTi Cvenebebi moipova<br />
im pirobebSi, roca maT ar<br />
hyav<strong>da</strong>T advokati. gar<strong>da</strong> amisa,<br />
isini xangrZliv izolirebul<br />
patimrobaSi imyofebodnen. am <strong>da</strong><br />
sxva faqtorebis gaTvaliswinebiT<br />
sasamarTlom <strong>da</strong>adgina, rom<br />
adgili hqon<strong>da</strong> me-6 muxlis<br />
pirveli punqtiT garantirebuli<br />
samarTliani <strong>da</strong> sajaro<br />
sasamarTlo ganxilvis uflebis<br />
<strong>da</strong>rRvevas.
piradi <strong>da</strong> ojaxuri<br />
cxovrebis, sacxovreblisa<br />
<strong>da</strong> korespondenciis<br />
xelSeuxeblobis ufleba<br />
(muxli 8)<br />
1. yvelas aqvs piradi <strong>da</strong><br />
ojaxuri cxovrebis,<br />
misi sacxovreblisa <strong>da</strong><br />
korespondenciis xelSe-<br />
uxeblobis ufleba.<br />
2. <strong>da</strong>uSvebelia am uflebiT<br />
sar<strong>ge</strong>blobaSi saxelmwifo<br />
organoebis Careva,<br />
gar<strong>da</strong> kanoniT gansazRvru-<br />
li SemTxvevebisa <strong>da</strong><br />
rodesac es aucilebelia<br />
demokratiul sazogadoebaSi<br />
erovnuli uSiSroebis,<br />
sazogadoebis usafrTxoebisa<br />
an ekonomikuri<br />
keTildReobis interesebi-<br />
<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
areulobis an <strong>da</strong>naSaulis<br />
Tavi<strong>da</strong>n acilebis,<br />
janmrTelobis <strong>da</strong> moralis,<br />
an sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong><br />
Tavisuflebis <strong>da</strong>cvis<br />
mizniT.<br />
am uflebis garantias evropul<br />
konveciasTan erTad ad<strong>ge</strong>ns<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa sayovelTao<br />
deklaraciis me-12 muxli,<br />
sa<strong>da</strong>c aRniSnulia, rom “ar<br />
SeiZleba aravis pirad <strong>da</strong><br />
ojaxur cxovrebaSi TviTneburi<br />
Careva, misi sacxovreblisa Tu<br />
korespondenciis saidumloebis,<br />
an<strong>da</strong> misi Rirsebisa <strong>da</strong> reputaciis<br />
Selaxva. yvela a<strong>da</strong>mians aqvs<br />
ufleba kanoniT iyos <strong>da</strong>culi mis<br />
uflebebSi aseTi Carevisgan an maTi<br />
xelyofisagan.”<br />
evropuli konvenciis es muxli<br />
icavs <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> oTx interess.<br />
esenia: piradi cxovreba, ojaxuri<br />
cxovreba, sacxovrebeli saxli <strong>da</strong><br />
mimowera.<br />
„piradi cxovreba“ moiazreba<br />
farTod <strong>da</strong> moicavs Semdeg<br />
aspeqtebs:<br />
saxeli <strong>da</strong> seqsualuri<br />
orientacia;<br />
41
42<br />
cxovrebis intimuri<br />
mxareebi;<br />
pirovnebad yofnisa <strong>da</strong><br />
piradi ganviTarebis<br />
ufleba;<br />
urTierTobebis <strong>da</strong>myarebisa<br />
<strong>da</strong> urTierTobebis<br />
ganviTarebis ufleba;<br />
profesiuli an biznes<br />
xasiaTis saqmianoba;<br />
sxva a<strong>da</strong>mianebTan<br />
urTierToba, maT Soris,<br />
sazogadoebriv <strong>da</strong><br />
socialur konteqstSi.<br />
saqmeze `klasi <strong>ge</strong>rmaniis winaaRmdeg”<br />
momCivani acxadeb<strong>da</strong>, rom<br />
<strong>ge</strong>rmaniis uSiSroebis samsaxuri<br />
awarmoeb<strong>da</strong> misi satelefono<br />
saubrebis mosmenas, ris gamoc<br />
<strong>da</strong>irRva misi piradi cxovrebis<br />
ufleba. <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
sasamarTlom moiSvelia <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa evropuli komisiis<br />
mier gamoTqmuli mosazreba <strong>da</strong><br />
ganacxa<strong>da</strong>: `miuxe<strong>da</strong>vad imisa,<br />
rom „konvenciis me-8 muxlis<br />
1-l punqtSi satelefono<br />
saubrebi uSualod ar aris<br />
moxseniebuli, aseTi saubrebis<br />
saidumlos <strong>da</strong>cva „piradi<br />
cxovrebisa“ <strong>da</strong> „korespondenciis“<br />
xelSeuxeblobis garantiiTaa<br />
gaTvaliswinebuli.“ marTalia, am<br />
saqmeze sasamarTlom <strong>da</strong>adgina, rom<br />
konvenciis me-8 muxlis <strong>da</strong>rRvevas<br />
adgili ar hqonia, man sayuradRebo<br />
mosazreba gamoTqva pirovnebaze<br />
TvalTvalis ganxorcielebis<br />
sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT. kerZod,<br />
sasamarTlom aRniSna, rom<br />
„kanoni, romelic ar zRu<strong>da</strong>vs<br />
saxelmwifos uflebamosilebas<br />
awarmoos pirovnebaze saidumlo<br />
Tvalyuris devneba Tun<strong>da</strong>c im<br />
mizeziT, rom es demokratiis<br />
<strong>da</strong>sacava<strong>da</strong>a aucilebeli, safrTxes<br />
uqmnis Tavad demokratias <strong>da</strong><br />
mis arsebobasac ki. amdenad,<br />
konvenciis mxareebs ara aqvT<br />
ufleba jaSuSobisa <strong>da</strong> terorizmis<br />
winaaRmdeg brZolis saxeliT<br />
gamoiyenon pirovnebaze Tvalyuris<br />
devnebis nebismieri saSualeba.“<br />
piradi <strong>da</strong> ojaxuri<br />
cxovrebis, sacxovreblisa <strong>da</strong><br />
korespondenciis xelSeuxeblobis
ufleba garantirebulia<br />
saqarTvelos konstituciis me-<br />
20 muxlSi. am uflebis SezRudva<br />
saqarTvelos konstituciis<br />
aRniSnuli muxlis mixedviT,<br />
<strong>da</strong>iSveba „sasamarTlos<br />
ga<strong>da</strong>wyvetilebiT <strong>da</strong> mis gareSec<br />
kanoniT gaTvaliswinebuli<br />
ga<strong>da</strong>udebeli aucileblobisas.“<br />
policielebi samsaxurebrivi<br />
movaleobis Sesrulebisas<br />
moipoveben informacias,<br />
romelic SesaZlebelia sxvebis<br />
pirad cxovrebas exebodes an<br />
potenciurad zianis momtani<br />
iyos maTi interesebisaTvis<br />
<strong>da</strong> reputaciisaTvis.<br />
amdenad, policiis<br />
saqmianobi<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
konvenciis am muxlTan<br />
mimarTebaSi mniSvnelovania<br />
konfidencialurobis <strong>da</strong>cva.<br />
policiis Sesaxeb deklaraciis<br />
me-15 muxlis <strong>da</strong> samarTal<strong>da</strong>mcavi<br />
sferos moxeleTa qcevis<br />
kodeqsis me-4 muxlis mixedviT,<br />
policielma saidumlod un<strong>da</strong><br />
Seinaxos konfidencialuri<br />
xasiaTis cnobebi, Tu movaleobis<br />
Sesruleba an marTlmsajulebis<br />
moTxovnebi ar saWiroebs sxvagvar<br />
qmedebas.<br />
imisaTvis, rom policiis mier<br />
evropuli konvenciis me-8 muxliT<br />
garantirebuli piradi <strong>da</strong> ojaxuri<br />
cxovrebis, sacxovreblisa <strong>da</strong><br />
korespondenciis xelSeuxeblobis<br />
uflebis SezRudva marTlzomieri<br />
iyos:<br />
mas un<strong>da</strong> gaaCndes kanonieri<br />
safuZveli;<br />
misi qmedeba un<strong>da</strong><br />
Seesabamebodes kanonier<br />
mizans;<br />
uflebis SezRudvis<br />
safuZveli mocemuli un<strong>da</strong><br />
iyos me-8 muxlSi.<br />
43
44<br />
azris, sindisisa <strong>da</strong><br />
religiis Tavisufleba<br />
(muxli 9)<br />
1. yvelas aqvs azris,<br />
sindisisa <strong>da</strong> religiis<br />
Tavisuflebis ufleba.<br />
es ufleba moicavs<br />
religiisa <strong>da</strong> rwmenis<br />
Secvlis Tavisuflebas <strong>da</strong><br />
rogorc marto, ise<br />
sxvebTan erTad, calke Tu<br />
sajarod religiis Tu<br />
rwmenis Tavisufali<br />
gamovlenis uflebas<br />
swavlebis, mimdevrobis,<br />
locvisa <strong>da</strong> wesebis<br />
aRsrulebis meSveobiT.<br />
2. religiisa <strong>da</strong> rwmenis<br />
gamovlenis Tavisufleba<br />
SeiZleba SeizRudos<br />
mxolod kanoniT<br />
gansazRvrul SemTxvevebSi<br />
<strong>da</strong> Tu aseTi SezRudva<br />
aucilebelia demokratiul<br />
sazogadoebaSi sazoga-<br />
doebrivi usafrTxoebis,<br />
wesrigis, janmrTelobisa<br />
<strong>da</strong> moralis sxvaTa<br />
<strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong> Tavis<strong>uflebebi</strong>s<br />
<strong>da</strong>cvis mizniT.<br />
es muxli uflebas aniWebs<br />
yvelas, rom gamoavlinos Tavisi<br />
religiuri rwmena Tu mrwamsi<br />
ritualebis aRsrulebis, aseve<br />
swavlebis gavrcelebis gziT.<br />
saqmeze `erousmiti gaerTianebuli<br />
samefos winaaRmdeg”<br />
momCivani - pacifisturi<br />
moZraobis warmomad<strong>ge</strong>neli<br />
qalbatoni – pasuxis<strong>ge</strong>baSi<br />
iqna micemuli gaerTianebuli<br />
samefos SeiaraRebul ZalebSi<br />
iseTi saagitacio furclebis<br />
gavrcelebisaTvis, romlebic<br />
jariskacebs mouwodebdnen uari<br />
eTqvaT samxedro samsaxurze<br />
CrdiloeT irlandiaSi.<br />
erousmiti acxadeb<strong>da</strong>, rom<br />
adgili hqon<strong>da</strong> misi sindisisa <strong>da</strong><br />
rwmenis Tavisuflebis <strong>da</strong>rRvevas.<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa evropulma<br />
komisiam ganacxa<strong>da</strong>, rom me-9<br />
muxlis moqmedeba pacifisturi<br />
filosofiis mimdevrebzec<br />
vrceldeba, Tumca iqve aRniSna,<br />
rom saagitacio furclebis<br />
gavrceleba ar warmoad<strong>ge</strong>ns<br />
pacifisturi rwmenis gamovlenas,<br />
vinai<strong>da</strong>n termini “mimdevroba”,
a mniSvnelobiTac igi 9.1.<br />
muxlSi aris gamoyenebuli, “ar<br />
moicavs religiiT, an sxva rwmeniT<br />
motivirebul an STagonebul<br />
nebismier qmedebas”. komisiis<br />
ganmartebiT: “marTalia, sajaro<br />
pacifisturi mowodebebi <strong>da</strong>,<br />
zoga<strong>da</strong>d, Zaladobis winaaRmdeg<br />
gamarTuli aqciebi rwmenis uSualo<br />
gamoxatvas ar warmoad<strong>ge</strong>nen, maTi<br />
ganxilva ar SeiZleba 9.1. muxlis<br />
farglebSi maSinac ki, rodesac<br />
aRniSnuli qmedebebi am rwmeniTaa<br />
motivirebuli.”<br />
konvenciis am muxliT<br />
garantirebuli azris, sindisisa <strong>da</strong><br />
religiis Tavisuflebis nebismieri<br />
SezRudva policiis mier kanonier<br />
mizans un<strong>da</strong> emyarebodes.<br />
igi un<strong>da</strong> iyos aucilebeli<br />
demokratiuli sazogadoebis<br />
funqcionirebisTvis, SezRudvisas<br />
un<strong>da</strong> gamoiyenebodes viTarebis<br />
Sesabamisi, proporciuli meTodebi<br />
<strong>da</strong> mas safuZvlad me-9 muxlis<br />
meore nawilSi CamoTvlili erTerTi<br />
mizezi un<strong>da</strong> edos.<br />
azris, sindisisa <strong>da</strong> religiis<br />
Tavisufleba aris mniSvnelovani<br />
ufleba demokratiul<br />
sazogadoebaSi. is moicavs<br />
nebismieri saxis rwmenas <strong>da</strong><br />
rwmenasTan <strong>da</strong>kavSirebul<br />
Sexedulebebs. evropuli<br />
konvenciis gar<strong>da</strong> am uflebas<br />
ganamtkicebs <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa sayovelTao<br />
deklaraciis me-18 muxli, aseve<br />
deklaracia nebismieri saxis<br />
Seuwynareblobisa <strong>da</strong> religiis an<br />
rwmenis safuZvelze yoelgvari<br />
diskriminaciis aRmofxvris<br />
Sesaxeb, romlis me-2 muxli<br />
krZalavs nebismieri saxelmwifo<br />
organizaciis, a<strong>da</strong>mianebis jgufis<br />
Tu calkeuli pirovnebebis mxri<strong>da</strong>n<br />
religiis an rwmenis nia<strong>da</strong>gze<br />
diskriminacias.<br />
saqarTvelos konstituciis<br />
me-19 muxli ad<strong>ge</strong>ns azris,<br />
sindisis, aRmsareblobisa <strong>da</strong><br />
rwmenis Tavisuflebis garantias.<br />
konstituciis aRniSnuli muxlis<br />
me-2 punqtis mixedviT, <strong>da</strong>uSvebelia<br />
„<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> devna sityvis, azris,<br />
aRmsareblobis an rwmenis gamo,<br />
agreTve misi iZuleba gamoTqvas<br />
Tavisi Sexeduleba maT Sesaxeb“.<br />
aseve <strong>da</strong>uSvebelia am uflebaTa<br />
SezRudva Tu maTi gamovlenis<br />
45
46<br />
SemTxvevaSi ar ilaxeba sxvaTa<br />
<strong>uflebebi</strong>. saqarTvelos sisxlis<br />
samarTlis kodeqsis 155-e muxlis<br />
mixedviT, isjeba RvTismsaxurebis<br />
an sxva religiuri wesisa Tu<br />
Cveulebis aRsrulebisaTvis<br />
ukanonod xelis SeSla ZaladobiT<br />
an Zaladobis muqariT, aseve Tu mas<br />
axlavs morwmunis an RvTismsaxuris<br />
religiuri grZnobis Seuracxyofa.<br />
sityvis <strong>da</strong> gamoxatvis<br />
Tavisufleba (muxli 10)<br />
1. yvelas aqvs sityvis<br />
<strong>da</strong> gamoxatvis<br />
Tavisufleba. es<br />
gulisxmobs sakuTari<br />
Sexedulebebis qonasa <strong>da</strong><br />
saxelmwifos Carevis<br />
gareSe, sazRvrebis<br />
miuxe<strong>da</strong>vad, informaciisa<br />
<strong>da</strong> ideebis Tavisufali<br />
miReba-gavrcelebis<br />
uflebas. es muxli<br />
ar ukrZalavs<br />
saxelmwifoebs radio-<br />
mauwyeblobis, televiziisa<br />
an kinowarmoebis sferoSi<br />
licenzirebis moTxovnis<br />
<strong>da</strong>wesebas.<br />
2. am TavisuflebaTa<br />
ganxorcieleba ganuyofelia<br />
garkveuli<br />
movaleobebisa <strong>da</strong><br />
valdebulebebis<br />
Sesrulebisagan <strong>da</strong>, amdenad,<br />
SeiZleba <strong>da</strong>eqvemdebaros<br />
iseTi pirobebis,<br />
SezRudvebisa <strong>da</strong> sanqciebis<br />
moTxovnebs, romlebic
kanoniT aris gaTvaliswine-<br />
buli <strong>da</strong> aucilebelia<br />
demokratiul sazogadoe-<br />
baSi Semdegi miznebis<br />
misaRwevad:<br />
erovnuli uSiSroebis,<br />
teritoriuli mTlianobisa<br />
an sazogadoebrivi<br />
usafrTxoebis <strong>da</strong>cva;<br />
areulobisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>naSaulis<br />
Tavi<strong>da</strong>n acileba;<br />
janmrTelobisa <strong>da</strong> moralis<br />
<strong>da</strong>cva;<br />
sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong><br />
reputaciis <strong>da</strong>cva;<br />
konfidencialurad<br />
miRebuli informaciis<br />
gauxmaurebloba;<br />
sasamarTlos<br />
<strong>da</strong>moukideblobisa <strong>da</strong><br />
miukerZoeblobis<br />
SenarCuneba.<br />
gamoxatvis Tavisuflebis <strong>da</strong>cva<br />
demokratiis mTavari sazomia.<br />
igi exeba nebismier gamosaxviT<br />
saSualebas (videos, kinos <strong>da</strong><br />
sxv.), romelic gamoxatavs ideas<br />
an informacias. es principi aseve<br />
exeba gamoxatvis iseT formas<br />
Tu Sinaarss, romelic SeiZleba<br />
a<strong>da</strong>mianebis garkveulma nawilma<br />
CaTvalos Seuracxmyoflad, Sokis<br />
momgvrelad an SemaZrwuneblad.<br />
am uflebis nebismieri SezRudva<br />
gaTvaliswinebuli un<strong>da</strong> iyos<br />
kanoniT, saWiro <strong>da</strong> Sesabamisi un<strong>da</strong><br />
iyos demokratiul sazogadoebaSi<br />
<strong>da</strong> muxl 10.2.-Si CamoTvlil erTerT<br />
mizezs un<strong>da</strong> efuZnebodes.<br />
sityvis Tavisuflebis uflebis<br />
garantias saqarTvelos<br />
konstituciis me-19 muxli<br />
gansazRvravs. saqarTvelos<br />
sisxlis samarTlis kodeqsis 153-e<br />
muxlis mixedviT, <strong>da</strong>sjadia sityvis<br />
Tavisuflebis an<strong>da</strong> informaciis<br />
miRebis an gavrcelebis uflebis<br />
ganxorcielebisaTvis ukanonod<br />
xelis SeSla, ramac mniSvnelovani<br />
ziani gamoiwvia.<br />
gamoxatvis Tavisufleba<br />
TavisTavad gulisxmobs presis<br />
cenzurisgan <strong>da</strong>cvas.<br />
47
48<br />
mSvidobiani Sekrebis<br />
<strong>da</strong> gaerTianebis ufleba<br />
(muxli 11)<br />
1. yvelas aqvs mSvidobiani<br />
Sekrebebisa <strong>da</strong> sxvebTan<br />
gaerTianebis ufleba,<br />
maT Soris, sakuTari<br />
interesebis <strong>da</strong>cvis mizniT<br />
profkavSirebis Seqmnisa <strong>da</strong><br />
maTSi gawevrianebis ufleba.<br />
2. <strong>da</strong>uSvebelia am<br />
<strong>uflebebi</strong>T sar<strong>ge</strong>blobis<br />
yovelgvari SezRudva,<br />
gar<strong>da</strong> kanoniT <strong>da</strong>d<strong>ge</strong>nili<br />
SemTxvevebisa <strong>da</strong> Tu es<br />
aucilebelia demokratiul<br />
sazogadoebaSi Semdegi<br />
miznebis misaRwevad:<br />
erovnuli usafrTxoebis an<br />
sazogadoebrivi wesrigis<br />
<strong>da</strong>cva;<br />
<strong>da</strong>naSaulisa an areulobis<br />
Tavi<strong>da</strong>n acileba;<br />
janmrTelobisa <strong>da</strong> moralis<br />
<strong>da</strong>cva;<br />
sxvaTa <strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong><br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>s <strong>da</strong>cva.<br />
es muxli ar krZalavs kanonieri<br />
SezRudvebis <strong>da</strong>wesebas<br />
SeiaraRebuli Zalebis, policiisa<br />
<strong>da</strong> saxelmwifo administraciis<br />
warmomad<strong>ge</strong>nelTa mimarT. es<br />
muxli Zalian mniSvnelovania<br />
policiisTvis a<strong>da</strong>mianTa<br />
Tavyrilobebis gakontrolebisas.<br />
kanoni policias uwesebs<br />
valdebulebas <strong>da</strong>icvas a<strong>da</strong>mianebi<br />
am uflebis mSvidobiani gziT<br />
ganxorcielebisas. nebismieri<br />
saxis SezRudvas un<strong>da</strong> hqondes<br />
samarTlebrivi safuZveli <strong>da</strong><br />
un<strong>da</strong> Seesabamodes muxl 11.2.-Si<br />
CamoTvlil erT-erT mizezs.<br />
evropuli konvenciis gar<strong>da</strong><br />
mSvidobiani Sekrebebisa<br />
<strong>da</strong> gaerTianebis ufleba<br />
deklarirebulia gaeros<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa sayovelTao<br />
deklaraciis me-20 muxlSi.<br />
samarTal<strong>da</strong>mcavi sferos<br />
moxeleTa mier Zalisa <strong>da</strong><br />
cecxlsasroli iaraRis<br />
gamoyenebis Sesaxeb ZiriTad<br />
principebSi aRniSnulia, rom<br />
ukanono, magram araZaladuri
Sekrebebis <strong>da</strong>Slisas<br />
samarTal<strong>da</strong>mcavi sferos<br />
moxeleebma Tavi un<strong>da</strong> aaridon<br />
Zalis gamoyenebas, an Tu es<br />
SesaZlebelia, SezRudon aseTi<br />
Zalis gamoyeneba minimalurad,<br />
saWiro donemde.<br />
mSvidobiani Sekrebis ufleba<br />
garantirebulia saqarTvelos<br />
konstituciis 25-e muxliT,<br />
romelSic aRniSnulia: „yvelas,<br />
gar<strong>da</strong> im pirebisa, romlebic arian<br />
samxedro Zalebis, policiisa<br />
<strong>da</strong> uSiSroebis samsaxuris<br />
Semad<strong>ge</strong>nlobaSi, ufleba aqvs<br />
winaswari nebarTvis gareSe<br />
Seikribos sajarod <strong>da</strong> uiaraRod<br />
rogorc WerqveS, ise gareT.“<br />
saqmeze `platonma eqimebi<br />
sicocxlisaTvis“ avstriis<br />
winaaRmdeg momCivani iyo abortis<br />
mowinaaRmde<strong>ge</strong> eqimTa asociacia,<br />
romlis mier mowyobili ori<br />
demonstracia asociaciis<br />
saqmianobis mowinaaRmde<strong>ge</strong>Ta<br />
jgufebma <strong>da</strong>arbies. policia,<br />
romelic orive SemTxvevas<br />
eswrebo<strong>da</strong>, Caeria mxolod maSin,<br />
rodesac xelCarTuli Setakebis<br />
aSkara safrTxe Seiqmna. manamde,<br />
demonstraciis mowinaaRmde<strong>ge</strong>Ta<br />
mier megafonebiT SeZaxilebiTa<br />
<strong>da</strong> kvercxebis sroliT protestis<br />
gamoxatvaze policias araferi<br />
moumoqmedia. asociacia miiCnev<strong>da</strong>,<br />
rom xelisuflebam ar miiRo<br />
qmediTi zomebi maTi Sekrebis<br />
<strong>da</strong>sacavad, rac konvenciiT<br />
garantirebul Sekrebis uflebas<br />
arRvev<strong>da</strong>. amis sawinaaRmdegod<br />
mTavroba acxadeb<strong>da</strong>, rom<br />
konvenciis me-11 muxli ar<br />
akisreb<strong>da</strong> mas demonstraciebis<br />
<strong>da</strong>cvis pozitiur valdebulebas.<br />
saqmis ganxilvisas <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong><br />
uflebaTa evropulma komisiam<br />
gaixsena am uflebasTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebiT sxva saqmeebze<br />
gamoTqmuli mosazreba, romlis<br />
mixedviTac „me-11 muxlis<br />
pirveli punqtiT aRiarebuli<br />
mSvidobiani Sekrebis ufleba<br />
moicavs kontrdemonstrantebis<br />
Tav<strong>da</strong>sxmebisagan <strong>da</strong>cvis<br />
uflebasac, vinai<strong>da</strong>n mxolod<br />
amgvarad SeiZleba am uflebiT<br />
sar<strong>ge</strong>blobis uzrunvelyofa<br />
im socialuri jgufebisaTvis,<br />
romelTac surT garkveuli<br />
49
50<br />
sakiTxebis mimarT TavianTi<br />
principuli <strong>da</strong>mokidebulebis<br />
gamoxatva“. es mosazreba gaiziara<br />
evropis <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
sasamarTlom, Tumca miiCnia, rom<br />
mocemul SemTxvevaSi me-11 muxli<br />
ar <strong>da</strong>rRveeula, vinai<strong>da</strong>n policia<br />
Tanazomierebis principiT<br />
xelmZRvanelob<strong>da</strong>.<br />
sasamarTlom gaiziara mTavrobis<br />
argumenti, romlis mixedviTac<br />
policiis Careva gar<strong>da</strong>uvlad<br />
gamoiwvev<strong>da</strong> fizikur Sexla-<br />
Semoxlas. sasamarTlom miuTiTa,<br />
rom „saukeTeso arCevaniiqnebo<strong>da</strong><br />
prevenciuli zomebis miReba<br />
fizikuri Zaladobis Tavi<strong>da</strong>n<br />
asacileblad, xolo Zalis<br />
gamoyeneba gamarTlebulia im<br />
SemTxvevaSi, Tu adgili aqvs<br />
areulobas. aseTi midgoma<br />
gansakuTrebiT mniSvnelovania<br />
maSin, rodesac arsebobs realuri<br />
safrTxe, rom Zaladobis afeTqebis<br />
sababi SeiZleba Tavad policiis<br />
Careva gaxdes. amdenad, ar SeiZleba<br />
avstriis xelisuflebis gamtyuneba<br />
imis gamo, rom man gaiTvaliswina<br />
es safrTxe <strong>da</strong> mxolod maSin<br />
gafanta kontrdemonstrantebi,<br />
roca Zaladobrivi <strong>da</strong>pirispirebis<br />
provocirebis safrTxe Seiqmna.<br />
xelisuflebis mizani iyo ufro<br />
farTomaStabiani areulobis<br />
Tavi<strong>da</strong>n acileba (muxli 11.2).<br />
gar<strong>da</strong> amisa, policiis Caurevloba<br />
miznad isaxav<strong>da</strong> kontrdemonstraciis<br />
monawileTa<br />
<strong>uflebebi</strong>s, anu konvenciis amave<br />
debulebiT gansazRvruli „sxvaTa<br />
<strong>uflebebi</strong>s“ <strong>da</strong>cvas <strong>da</strong>, amdenad,<br />
am mosazrebiTac SeiZleba misi<br />
umoqmedobis gamarTleba.“
diskriminaciis akrZalva<br />
(muxli 14)<br />
am konvenciaSi mocemuli<br />
<strong>uflebebi</strong>sa <strong>da</strong> Tavis<strong>uflebebi</strong>s<br />
gamoyeneba un<strong>da</strong> xdebodes<br />
yvelasaTvis Tanabrad,<br />
diskriminaciis gareSe, sqesis,<br />
rasis, kanis feris, enis,<br />
religiis, politikuri an<br />
sxvagvari azris, erovnuli Tu<br />
socialuri warmoSobis, erovnul<br />
umciresobasTan gaerTianebis,<br />
qonebis, an sxvagvari statusis<br />
gauTvaliswineblad.<br />
miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom konvenciis<br />
me-14 muxli calke uflebas ar<br />
gansazRvravs, igi ganavrcobs<br />
<strong>da</strong> ganamtkicebs konvenciis<br />
sxva muxlebiT garantirebul<br />
uflebebs <strong>da</strong> Tavisuflebebs.<br />
rogorc <strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> uflebaTa<br />
evropulma sasamarTlom erTerTi<br />
saqmis ganxilvisas aRniSna,<br />
me-14 muxli konvenciis TiToeuli<br />
im muxlis ganuyofeli nawilia,<br />
romlebSic ZiriTadi <strong>uflebebi</strong> <strong>da</strong><br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>a Camoyalibebuli.<br />
enebis Sesaxeb belgiis saqmeze,<br />
frangulenovan mSobelTa jgufi<br />
acxadeb<strong>da</strong>, rom maT mimarT adgili<br />
hqon<strong>da</strong> konvenciis pirveli<br />
oqmis me-2 muxlis (es muxli<br />
aRiarebs ganaTlebis uflebas<br />
<strong>da</strong> moiTxovs, rom saxelmwifo<br />
pativs scemdes mSobelTa uflebas<br />
uzruvnelyon Svilebis ganaTleba<br />
maTi religiuri <strong>da</strong> filosofiuri<br />
Sexedulebebis Sesabamisad) <strong>da</strong><br />
konvenciis me-14 muxlis <strong>da</strong>rRveva.<br />
me-14 muxlTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />
sasamarTlom aRniSna, rom am<br />
muxliT uzrunvelyofili garantia<br />
<strong>da</strong>moukideblad ar SeiZleba<br />
arsebobdes, anu igi yovelTvis<br />
<strong>da</strong>kavSirebulia konvenciiT<br />
gansazRvruli sxva <strong>uflebebi</strong>Ta <strong>da</strong><br />
Tavis<strong>uflebebi</strong>T sar<strong>ge</strong>blobasTan.<br />
amasTan, qmedeba SesaZloa Tavis<br />
mxriv ar ewinaaRmde<strong>ge</strong>bodes<br />
konvenciis ama Tu im muxlis<br />
moTxovnas, magram me-14 muxlTan<br />
mimarTebaSi diskrimnaciul<br />
xasiaTs atarebdes <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />
arRvevdes mas.<br />
diskriminacia akrZalulia<br />
saqarTvelos moqmedi<br />
51
52<br />
kanonmdeblobiTac. saqarTvelos<br />
konstituciis me-14 muxlis<br />
mixedviT: „yvela a<strong>da</strong>miani<br />
<strong>da</strong>badebiT Tavisufalia <strong>da</strong> kanonis<br />
winaSe Tanasworia ganurCevlad<br />
rasisa, kanis ferisa, enisa,<br />
sqesisa, religiisa, politikuri<br />
<strong>da</strong> sxva Sexedulebebisa,<br />
erovnuli, eTnikuri <strong>da</strong><br />
socialuri kuTvnilebisa,<br />
warmoSobisa, qonebrivi <strong>da</strong><br />
wodebrivi mdgomareobisa,<br />
sacxovrebeli adgilisa. a<strong>da</strong>mianTa<br />
Tanasworuflebianobis <strong>da</strong>rRveva,<br />
romliTac arsebiTa<strong>da</strong>a xelyofili<br />
<strong>a<strong>da</strong>mianis</strong> ufleba, isjeba<br />
saqarTvelos sisxlis samarTlis<br />
kodeqsis 142-e muxlis Sesabamisad.“<br />
mniSvnelovania, rom<br />
policia TanamSromlobdes<br />
xelisuflebasTan <strong>da</strong> <strong>da</strong>xmarebas<br />
uwevdes mas im pirTa <strong>uflebebi</strong>s<br />
efeqtur samarTlebriv<br />
<strong>da</strong>cvaSi, romlebic acxadeben,<br />
rom <strong>da</strong>irRva maTi konvenciiT<br />
miniWebuli esa Tu is ufleba.<br />
aucilebelia, rom policiis<br />
TanamSromlebma evropul<br />
konvenciaSi mocemuli <strong>uflebebi</strong>sa<br />
<strong>da</strong> Tavis<strong>uflebebi</strong>s SezRudvis<br />
dros gamoiCinon Tanamimdevruli<br />
midgoma. isini gansxvavebulad ar<br />
un<strong>da</strong> moepyron a<strong>da</strong>mianebs zemoT<br />
moyvanili gansxvavebebis gamo,<br />
obieqturi <strong>da</strong> mizanSewonili<br />
gamarTlebis gareSe. amgvari<br />
gamarTleba <strong>da</strong>mokidebulia<br />
misaRebi zomis mizansa <strong>da</strong> Sedegze,<br />
aseve imaze, Tu ramdenad arsebobs<br />
Sesabamisoba gamoyenebul<br />
saSualebebsa <strong>da</strong> <strong>da</strong>saxul mizans<br />
Soris.
S e n i S v n e b i s T v i s :<br />
53
54<br />
S e n i S v n e b i s T v i s :
S e n i S v n e b i s T v i s :<br />
55
56<br />
<strong>da</strong>finansebulia evrokavSiris mier<br />
Funded by the European Union<br />
“Human Rights and Policing”<br />
saqarTvelo, Tbilisi 0108<br />
al. WavWavaZis q. 8-33<br />
tel: 995 32 99 65 12/ 92 29 14<br />
faqsi: 995 32 92 05 96<br />
el. fosta: office@alpe.<strong>ge</strong><br />
www.alpe.<strong>ge</strong>