Pertsonarteko harremanetarako gaitasuna

Hezkuntza Soziopertsonala 

5.Gaia 

Pertsonarteko 

harremanetarako gaitasuna. 

M. Angeles de la Caba 

153


154


Aurkibidea 

Sarrera 157 

Helburuak 158 

1. Pertsonarteko harremanetarako gaitasunaren planteamendua 159 

2. Pertsonarteko harremanetarako oinarrizko trebetasunak eta estrategiak 164 

2.1. Pertsonarteko harremanetarako trebetasunen ikaskuntzarako ikusmolde 

integratzailea 

164 

2.2. Pertsonarteko harremanen kodeak 166 

3. Komunikazioa errazteko estrategiak 168 

3.1. Entzumen aktiboa 168 

3.2. Ni mezuak 171 

4. Autoafirmazio-estrategiak 173 

4.1. Autoafirmazio-estiloak 173 

4.2. Autoafirmazio-estrategiaren eraginkortasun-baldintzak 177 

4.3. Asertibitatearen esparruak 178 

5. Gatazkei irtenbidea aurkitzeko estrategiak 181 

5.1. Aurre egitea eta negoziazioa, gaitasun gisa 181 

5.2. Negoziazio-ahalmena funtsatzen duten trebetasunak 182 

5.3. Testuinguruaren arabera egiten den negoziazio-estrategien egokitzapena 185 

6. Zergatik ez da nahikoa estrategien eta trebetasunen entrenamenduan 

oinarritutako gaitasun-planteamendu integratzaile bat 188 

155


6.1. Oinarrizko arazoak 188 

6.2. Planteamenduen garapena 189 

6.2.1 Trebetasun-ereduak 189 

6.2.2. Prozesu-ereduak 190 

6.2.3. Eredu sistemikoak 192 

Jarduerak 196 

Bibliografia 201 

156


Sarrera 

Pertsonarteko harreman onuragarri eta eraginkorrak mantentzeko gaitasuna izateak 

trebetasun konplexuak eskatzen ditu: harremanak era egokian ulertzea, hitzezko kodeak 

nahiz hitzezkoak ez direnak era egokian maneiatzea, eta elkarrekintza-estrategiak 

aukeratzea. Hala ere, harremanari dagozkion gaitasunak ez dira trebetasun multzo zabal bat 

erabiltzera eta ezagutzera mugatzen. 

157


Helburuak 

- Zein dira pertsonarteko gaitasunari buruzko planteamendu psikopedagogiko 

garrantzitsuenak? Zertan dira berdinak eta zertan desberdinak? 

- Zein dira literatura psikopedagogikoak planteatzen dituen pertsonarteko estrategia 

garrantzitsuenak? 

- Zein dira estrategia guztiek dituzten erregistroak? 

- Zergatik ez da nahikoa pertsonarteko gaitasunen planteamendu integratzaile bat? 

Zein da aukera? 

158


1. Pertsonarteko harremanetarako gaitasunaren 

planteamendua 

Elkarrekintza positiboak mantentzeari eta elkarren arteko poza 

dakarten harremanak lortzeari dagokie pertsonarteko 

harremanetarako gaitasuna. Hala ere, oso garrantzitsua izan arren, 

ez da erraza pertsonarteko harremanetarako gaitasuna zer den 

zehaztea, ezta hura hobetzeko hezkuntza-planak diseinatzea ere. 

ZER DA PERTSONARTEKO 

HARREMANETARAKO 

GAITASUNA? 

Hala, Hezkuntza Afektiboan, pertsonarteko harremanetarako 

gaitasuna –eta, halaber, han parte hartzen duten trebetasunak eta balioak– 

zer den zehazteko beharrak testuinguru konplexu baten aurrean jartzen 

gaitu. Horri aurre egin behar zaio, arrazoi batengatik batik bat: 

pertsonarteko harremanetarako gaitasuna ulertzeko era baldintzatzeaz 

gain, hobekuntzarako programa hezitzaileetan eraginkorrak diren arloak 

ere baldintzatzen ditu hartutako marko teorikoak. 

Literatura Psikopedagogikoan dagoen termino-aniztasunak 

(, , , 

, 

, , ) 

agerian uzten du pertsonarteko harremanen jatorriari eta 

garapenari buruzko ikusmolde asko daudela. 

Marko 

teorikoaren 

baitan dago 

Pertsonarteko harremanetarako gaitasunen sorrerari eta garapenari 

buruzko ikusmolde psiko-hezitzaile askotarikoak daudela adierazten digu 

159


aniztasun horrek. Are gehiago, esan genezake pertsonarteko 

harremanetarako gaitasunari buruz dauden ikuspegi nahiz ereduak 

bezainbat definizio eman daitezkeela. 

Gizarte-Ikaskuntzaren teoriaren oinarri kontzeptualek “gizartetrebetasunen” 

ikuspegia garatzeko balio izan dute. 

Pertsonarteko harremanetarako gaitasuna gizarte-trebetasunen 

sinonimoa da, eta honela definitzen da: egoera jakinetan, “gizarteerantzun 

garrantzitsuak aurrez ematen dituzten jokabideak; gizarteerantzun 

garrantzitsuenen artean honako hauek aurki ditzakegu: 

1) Kidekoen eta ospearen onespena 

2) “Gainerako esanguratsuen” judizio baikorrak 

3) “Kidekoen edo gainerako esanguratsuen” onespenarekin 

korrelazioan jarrita dauden bestelako gizarte-jokabideak. 

Definizioaren oinarria: 

CARTLEDGE, G 

FELLOWS, J (1995) 

Teaching social skills 

Boston: Allyn Bacon 

Sozialki trebetzat onartuta dauden portaerak zein diren mugatzea, 

ikerketa psikologikoen emaitzen arabera egiten da. Kidekoen eta 

gainerako esanguratsuen onarpen baikorragoa eragiten duten jokaerak 

zein diren adierazten dute ikerketa horien emaitzek. 

Gizarte-trebezien ikusmoldearen ikuspegitik, funtsezko 

zeregina honako hau izango da: hainbat testuingurutan, egokitzapen 

eta onespen hobea errazten duten jokabide eta mikrotrebeziak 

mugatzea edo zehaztea. 

Zentzu horretan, hainbat adin, graduazio nahiz konplexutasun 

mailatako “trebezia-menuen” deskribapena izango da gorago 

aipatutako planteamenduaren ekarpen onenetariko bat. 

160 

Esate baterako: 

a) MICHELSON, L 

(1987): 

Las habilidades sociales 

en la infancia. 

Barcelona:Roca 

b) GOLDSTEIN (1989): 

Habilidades sociales y 

autocontrol. Barcelona: 

Roca


Edozein eratara ere, adinak eta testuinguruak ñabardurak sartzen 

dituzten arren, egia esan, menu horietan trebetasunen ikasketa graduatu 

bat gertatzen da eskuarki, trebetasun sinpleenetatik konplexuenetara 

doana. 

Gizarte-trebetasun sinpleen artean, gizarteko arauekin erlazionaturik 

daudenak aurkitzen ditugu. Egokitze hobea eta besteengandik onarpen 

hobea errazten ditu trebetasun horiek erlazioan adierazten duten izaera 

sari-emaileak. 

Hala, bada, gizarte-trebezia sinpleen adibide dira, besteak beste, 

entzutea, nork bere burua aurkeztea eta beste pertsona batzuk elkarri 

aurkeztea, elkarrizketa bat hastea eta mantentzea, gauzak mesedez 

eskatzea eta eskerrak ematea, baikorra dena onartzea, eta abar. 

Gizarte-trebetasun konplexuei dagokienez, pertsonarteko gatazkak 

konpontzeko moduen eta komunikazio-estiloen inguruan mugitzen 

dira gehienak. 

Azken urte hauetan, asertzio-autoafirmazioaren inguruan taldekatzeko 

joera egon da, ezetz esan ahal izateko, kritika bat egiteko nahiz jasotzeko, 

haserreari erantzun ahal izateko,eta abar. 

Trebetasun multzo handi horiez gain, ezagutzazko trebetasunen eta 

trebetasun emozionalen hobekuntzarekin erlazionaturik dauden beste 

modulu batzuk ere –estresari aurre egiteko trebetasunak nahiz 

planifikazio-trebetasunak– aurkezten dituzte prebentziorako eta 

gizarte-trebetasunen hobekuntzarako programa hezitzaileek. 

Joera hori argia da, programa berrienetan batez ere, zeinak 

ikuspegi tradizional batean garatu baitira. Ikuspegi tradizional horretan, 

neurgarriak eta behagarriak diren portaeren ikasketa soilik –eta, era 

161


horretan, sinpleenak– hartzen zen kontuan. Ikuspegi horretatik, 

bitartekariak diren aldagaiak balioesten dituen ikuspegi batera igarotzen 

da; pentsamendu trebetasunak, eta abar, kontuan hartzen dituenera, 

alegia. 

Beste teoria psikopedagogiko batzuetatik, mikrojokabide 

jakin batzuk ikastea (eskerrak ematea, laguntza eskatzen jakitea 

nahiz baiezko jarrera izatea) ez dela nahikoa azpimarratzen da, 

pertsonen arteko jokabidea eta gainontzekoekiko harremanak 

bitarteko gisa erabiltzen dituzten prozesuei arreta handiagoa jartzea 

ezinbestekoa baita. 

Adibidez: 

ROSENBERG, M (2000): 

Comunicación no 

violenta. 

Barcelona: Urano. 

BRULE, A (1999): 

Saber dialogar y 

convencer. 

Barcelona: Octaedro. 

Zehazki esateko, ikuspegi humanistak aparteko garrantzia ematen dio 

autoestimuari, pertsonarteko harremanetarako trebetasunen bitartekari nahiz 

baldintzatzaile gisa. 

Honako hau azpimarratzen da: autoestimu ona duten pertsonek 

portaera sozial baikorragoa azaltzen dute. 

162


Baikortzat hartzen diren portaera sozialei dagokienez, aurrerago 

aipaturiko planteamenduetatik urruntzen dira. Eta, humanistek, batik bat, 

honako honetan jartzen dute arreta: 

ERLAZIOA ERRAZTEN DUTEN TREBETASUNAK ETA JARRERAK 

Adibidez: 

TRIANES; V (1996): 

Educación y competencia 

social. Granada: Aljibe. 

PELECHANO, V (1991): 

Habilidades 

interpersonales en 

ancianos. 

Valencia:Alfaplus. 

Ikuspegi kognitibotik, indar handiz agertzen da “gizartegaitasuna” 

kontzeptua, jokabideak dimentsio eta testuinguru zehatzetan 

bitartekari gisa erabiltzen dituzten “sozio-ezagueraren arloko trebezien 

multzoaren” aipamena egiteko. 

AZKEN BATEAN, PERTSONARTEKO EGOERAK ULERTZEN ETA 

INTREPRETATZEN DITUZTENAREN ARABERAKOA IZATEN DA 

PERTSONEK GIZARTEAN ADIERAZTEN DUTEN PORTAERA. 

Asmoak era egokian interpretatzeko gaitasunaren, pertsonen eta 

testuinguruaren beharrak kontuan hartzearen eta jardun aurretik aukera 

posible guztiak balioestearen baitan dago sozialki onargarria eta 

eraginkorra den portaera. 

Logikoki, pertsonarteko trebetasunen ikusmoldea aldatzean, 

estrategia eta helburu hezitzaileak ere aldatu egin ziren. Zentzu horretan, 

arazoak konpontzeko ezaguera-trebetasunak ahalik eta bizkorren (adinari 

dagokionez) barneratzea hobe izango da; izan ere, ikasketa-prozesu hori 

oinarrizkoa izango da gizarte-gaitasunean, eta, era berean, ardatz 

egituratzailea izango da; hala ere, ikusmoldeen artean desadostasunak 

daude. 

163


Informazio-prozesaketaren ezaguera-markoan sortutako ikusmolde funtzionalistek 

ezaguerazko bi trebetasun landu dituzte, bereziki: 

1) Gizarte-emoziozko trebetasunak (trebetasun sozio-emozionalak); baliagarriak dira 

emozioak era egokian interpretatzeko, eta ahozkoak diren nahiz ez diren emozioen 

espresioak interpretatzeko. 

2) “Pentsamendu gogoetatsua” deituriko gizarte-ezaguerazko trebezia;“pentsatzeko” 

denbora hartzea, eta pertsonen arteko arazo baten konponbideari heltzen diogunean 

zenbait urrats ematea izango litzateke ( zer gertatzen ari da? Zein izan daiteke 

konponbidea? Konponbidea eraginkorra al da? Eta, horrela ez balitz, beste zer 

ahalegin egin dezaket?) 

Ikusmolde estrukturalistak garrantzi handiko ekarpenak egin dizkio harremanen 

trebeziak eta arazoak konpontzeko ikasketa–prozesuari besteak beste, gizarte-jokabidea 

motibatzen duten pertsarteko eskemen sekuentziak xehetasun handiz deskribatuz. Era 

beran, arrazonamendu jasoaren eskemak pertsonen arteko arazoak konpontzeko era 

konstruktiboagoekin loturik daudela kontuan izanik, ahaleginak egin dira eskema horien 

garapena sustatuko duten hezkuntza esku-hartzeak bideratzeko. 

2. Pertsonarteko harremanetarako oinarrizko trebetasunak eta 

estrategiak 

2.1. Pertsonarteko harremanetarako trebetasunen ikaskuntzarako 

ikusmolde integratzailea 

Pertsonarteko trebetasunak eta balioak ikuspegi psikologikoen eta 

pedagogikoen garrantzizko helburuak izan dira, baina, noski, ikuspegi 

partzialak izan dituzte. Alabaina, posible eta beharrezkoa da bakoitzaren 

ekarpenak batzea eta integratzea. Pertsonarteko harremanetarako 

trebetasunei dagokienez, gorantz doan joera globalizatzaile bat 

markatzen du 90eko hamarkadak, era horretan aurrerapausu bat emanez. 

164


Pertsonarteko harremanak harremanerako estrategia multzo baten 

erabilera egokiaren baitan daudela pentsatzen hasten da, eta, zentzu 

horretan, honako hau proposatzen da: 

Curriculum integratzaile bat 

Ahalik eta estrategia gehien ezagutzea balio handikoa izan 

daiteke, bai beste pertsonen portaera modu egokian ulertzeko, eta baita 

pentsatzen eta sentitzen duguna errespetuz adierazten ikasteko ere. Estilo 

positiboagoak eta eraginkorragoak bultzatzeko lehen pausoa izango dira 

estrategia horiek; lehen pauso horrek atea zabalik utziko die beste galdera 

askori, hirugarren puntuan azalduko den bezala. 

Edozein eratara ere, eta estrategien ezaguera erabilgarria denez, 

oinarrizkoenak errepasatuko ditugu; batez ere, Hezkuntza Afektiboan 

ditugun proposamen globalizatzaileetan gehien agertzen direnak,tradizio 

amerikarretik nahiz europarretik etorriak.. Gainera, erreferentziazko 

marko teorikoaren arabera sailkatuko ditugu, eta, era horretara, errazagoa 

egingo zaigu guztia ulertzea. 

Beraz, pertsonarteko oinarrizko estrategien analisi labur batetik 

abiatuko gara; estrategia horiek, ustez, curriculum integratzaile baten 

ikusmoldetik, estilo baikorragoak eta eraginkorragoak bideratzeko lehen 

kate maila gisa joka dezakete. 

Curriculum integratzailea 

Harremana errazten 

duten komunikazioestrategiak 

Autoafirmazioestrategiak 

Negoziazioestrategiak 

165


1) Harremana errazten duten komunikazio-estrategiak 

2) Komunikazioa eta autoafirmazio-estiloak 

3) Komunikazioa eta gatazken ebazpena 

2.2. Pertsonarteko harremanen kodeak 

IRAKURGAIA: 

KAPLUN, M (1997): Una pedagogía de la comunicación 

115-131 

ESTRATEGIA HORIETAKO BAKOITZEAN GARRANTZI 

IZUGARRIA EMATEN ZAIE KOMUNIKAZIO- 

ERREGISTROEI. 

Hitzezko kodea 

Alde batetik, Hitzezko kodeak, hau da, komunikatzeko nahiz 

negoziatzeko orduan mezua eraikitzeko erak, izugarrizko garrantzia 

dauka estrategia hauetan guztietan, eta, hori horrela izanik, kode hori 

egokia izan dadin nola erabili behar den jakiteko ematen diren 

jarraibideetan jartzen du indarra. Beste alde batetik, pertsonarteko 

harremanetarako estrategiak erabili nahi ditugunean, hitzezkoa ez den 

kodearen erabilera egokiaren garrantzia azpimarratzen da aho batez. 

Hitzezkoa ez den kodea 

Lehenengo eta behin, gorputz-hizkuntzaren bidez igortzen duen 

mezu inplizituari dagokio (jarrera, tarte fisikoa, hitz egiten ari denaren 

aurrean kokatzea, eskuekin egiten diren keinuak…) hitzezkoa ez den 

kodea, aurpegiaren adierazpenaren bidez (begirada, irribarrea…). 

Komunikazio mota horrek oso toki garrantzitsua betetzen du, ahozko 

166


hizkuntza interpretatuko den modua bideratzen baitu. “Gustatzen al 

zaizue nire lana?” galderaren aurrean, ez da gauza bera “bai, oso ondo 

dago!” erantzutea –sorpresa eta miresmena adierazten duten keinuekin– 

lana zehatz mehatz aztertzen den bitartean, eta “bai, oso ondo dago!” 

erantzutea, lana ia begiratu gabe, eta berehala beste gai batera igaroz. 

Bigarrenik, gako metakomunikatiboak ere biltzen ditu bere baitan 

hitzezkoa ez den kode horrek; hala nola, tonua, ozentasuna, argitasuna, 

abiadura, enfasia eta arintasuna, besteak beste. 

Ahozkoak diren eta ez diren arloak biltzen dituen alderdi berezia, izaera 

propioa duena, autoerrepresentazio-estiloa da. 

Hau da, besteen aurrean agertzen garen modua, arlorik materialenetatik 

hasi (janzteko modua, itxuraren zainketa…), eta harremanekin modu zuzenean 

erlazionaturik daudenetaraino. Horien artean, honako hauek aipatu beharko 

ditugu: 

elkarrekintza positiboari dagozkion trebetasunak 

irribarre egitea, 

begiratzea, 

agurtzea 

“modu egokiak” izenekoak 

gauzak mesedez eskatzea, 

eskerrak ematea, 

onarpen-gaitasunak 

beste pertsonek lorturikoa goraipatzea…, sar daitezke. 

Ez dugu ukatuko ahozko hizkuntzaren erabilera garrantzitsua 

denik; baina, kontuan izan behar dugu, komunikazioak beste erregistro 

batzuk ere badituela, ahozkoa ez den hizkuntzaren barruan sar 

ditzakegunak. Bere garrantzia argia da, hitzezkoa ez den 

komunikazioaren osagaiek esaten denarekin zerikusia dutenean igortzen 

den mezua eraginkorragoa izango dela kontuan hartzen badugu. 

167


KONTRAKOTASUNA DAGOENEAN, PERTSONOK AHOZKOA EZ DEN 

ERREGISTROAREN BIDEZ HAUTEMATEN DUGUNA SINESTEKO JOERA 

DUGU 

3. Komunikazioa errazteko estrategiak 

Ikuspegi humanista batetik, “errazteko trebetasunak” deiturikoek 

hartzen dute tokirik garrantzitsuena, eta komunikazioa errazteko 

gaitasunei buruzko hausnarketa aberasgarri bat ematen digute: entzuten 

jakitea, enpatizatzen jakitea, harremanean oinarritutako mezuekiko 

desadostasuna azaltzen jakitea. 

GOMENDATURIKO 

IRAKURGAIA 

ROSENBERG, M.B 

(2000): 

Comunicación no 

violenta 

Barcelona: Urano. 

6. kap: 83-105 eta 

7.kap: 107-127 

3.1. Entzumen aktiboa 

Beste pertsona sentitzen ari den sentimenduak eta arrazoiak nahiz egoerak islatzea da m 

aktiboan entzutea. 

Beste pertsonari esaten ari dena entzuten ari garela sentiaraztean 

dago entzumen aktiboaren gakoa. Hori bereziki garrantzitsua da, batez 

ere, kontuan hartzen badugu entzumen aktiboak giza balio eta balio 

hezitzaile bereziak dituela, arazoak dituen norbaiti lagundu nahi 

diogunean, edo, arazoa biona denean, eta bestearen ikuspuntua ere 

kontutan hartzea beharrezkoa denean. 

Entzumen aktiboa era eraginkor batean egiteko, zenbait 

baldintza bete behar dira; baldintza horien artean hiru 

azpimarratuko ditugu. 

168


Lehendabizi, PARAFRASEATZEA, edo besteak esan duena 

laburtzea, mezua islatuz, esan duena errepikatzera mugatu gabe. 

Garrantzitsua da hitzezko formulak erabiltzea, ulertu dugunaren 

baieztapena, edo, beharrezkoa bada, zuzenketa egiteko (“uste al duzu", 

"orduan esaten ari zarena…da"). 

Bigarrenik, inplizitua ITZULI, sarritan ahoz adierazten ez diren 

sentimenduei garrantzi berezia emanez (“Horrela sentitzen zara… - 

gatik”, “Badirudi…”, “Nire ustez…”, “Beharbada beste honako hau 

izango da”, “Esaidazu oker baldin banago, baina uste dut…”, “Ea 

ongi ulertu dizudan…”, “Orduan, honako hau esan nahi didazu”…). 

Era horretara, ez gara interpretazioan eroriko. Kasu horietan, feedback-a 

garrantzitsuagoa izaten da. Hala eta guztiz ere, inplizituaren 

itzulpena –pertsonak esan ez duena baina guri ulertzea iruditu 

zaiguna– kontu handiz egin behar da. Edozein eratara ere, neurriz 

erabili behar da, eta hobe da pertsonak berak adieraztea bere 

arrazoiak, batez ere, ziur ez gaudenean. Joera orokor gisa, hobe da 

hitz egiten ari denaren ikuspegi pertsonala erraztea, galderen bidez. 

Azkenik, ERREAKZIOARI ARRETA JARRI, ONGI ULERTU 

DUGUN ALA EZ IKUSTEKO, batez ere, itzulpena egiten ari 

garenean. 

Garrantzitsua da zenbait begiramen kontuan izatea: 

Entzumen aktiboan, asko zaindu behar da ahozkoa ez den 

komunikazioa, arreta-jarrera aktiboa hartuz, ikusmenaren bidezko 

kontaktuari eutsiz, eta esaera egokiak erabiliz (“ikusten dut…”, 

“ulergarria da zu horrela sentitzea…”). Azken puntu horri dagokionez, 

galderek oso toki garrantzitsua betetzen dute, autoazterketarako eta 

autoargiketarako aukera ematen duten galdera irekiek, batez ere. Hori 

oso garrantzitsua da, kontuan izaten badugu entzuteak garrantzi handia 

duela arazoren bat duen norbaiti lagundu nahi diogunean. 

169


Oso garrantziatsua da kontu handiz ibiltzea eta komunikazioa 

zailtzen duten zenbait gauza ekiditea, beste pertsonak nahi ez 

duenean hitz egitera behartzea, galdera gehiegi egitea, moztea, 

aurkako argudioak ematea, eskatzen ez diren aholkuak ematea, 

epaitzea nahiz moralizatzea, arazoari garrantzia kentzea, gertatzen 

dena badakigula ulertaraztea nahiz norberaren historia kontatzea, 

entzuteari utzi aurretik. 

Adibidez, adiskide batek esperientzia txar bat izan duenean, eta 

gertaturikoa kontatzen hasten denean, itxuraz egokiak diren esaldiekin 

erantzun dezakegu : 

1) “Ulertzen dut”, “Lasai zaitez; gaixotu egingo zara, eta ez du 

merezi horrela jartzea” edo 2) “Begira, egin behar duzuna honako hau 

da”, 3) “Bai, hori gertatzen zaizu… duzulako”, 4) “Beno, guztioi 

gertatzen zaizkigu horrelako gauzak, eta egin behar dena honako hau da” 

edo, “Ez da horrenbesterako izango”. Entzuten eta errespetatzen dugula – 

esaten duenarekin ados egon ez arren– sentiarazteko gaitasunean eta gure 

asmoetan –ez dira beti konszienteak– datza esaldi horien balioa. 

Gertatzen zaiona ulertzen dugula ohikeriaz eta esatearren soilik 

esaten badiogu norbaiti, horrek ez du batere laguntzen komunikazioan. 

Tonuaren, gorputzaren nahiz aurpegiaren adierazpenen eta esateko 

unearen arabera, gehiegikeriatan ari dela uste dugula – nola sentitzen den 

eta horretarako arrazoiei arretarik jarri gabe– uler dezake beste 

pertsonak.. Oso erraza da aholkuak ematen hastea, benetan entzun gabe, 

eta gure iritzia eskatu aurretik. Aldi berean, erantzun horietako batek 

agerian utz dezake sentimenduak ez direla onartzen, gure ikuspuntutik 

epaitzen nahiz interpretatzen baitira, sentimendu horiek dituen 

pertsonaren ikuspuntutik egin beharrean. 

170


Kontu berezia izan behar dugu entzumen aktiboa zailtzen duten 

egoera eta testuinguruekin. 

Statusen eta rolen desberdintasun-egoerak azpimarratu behar 

dira; izan ere, egoera horietan, sarritan, jarrera desegokiak izaten dira, 

gu ohartu gabe gerta badaiteke ere. Esate baterako, sermoiak, bestea 

gutxiestea, aginduak, erdi ezkutuan eginko mehatxuak, eta abar. 

Egoeraren tentsio-ezaugarriengatik nahiz solaskidearen 

ezaugarriengatik (eten eta epaitu egiten du…) entzutea zail gertatzen 

denean aurki dezakegu beste testuinguru zail bat. Izan ere, kasu horiek 

autoanalisi eta autokontrol asko eskatzen dute (ikus 1. ataleko 

autoezagutza eta autokontrola). 

3.2. Ni mezuak 

Komunikazio-trebetasunen artean, kontuan izan behar da, oso 

modu berezian, mezu mota egoeraren eskakizunetara egokitu behar dela. 

Horrela, literatura psikopedagogikoan ni mezua eta zu mezua 

izenez ezagutzen direnak bereizten jakitea garrantzitsua izan daiteke 

Ni mezua ”lehen 

pertsonan” bidaltzen dena 

da 

Zu mezua “bigarren 

pertsonan “bidaltzen dena da 

COSTA, M.L eta LOPEZ, L.E 

(1991): Manual para el educador 

social. Madrid: Ministerio de 

Asuntos Sociales. "El menú de 

habilidades" 

norberaren pentsamenduetan, 

sentimenduetan eta arrazoietan 

oinarrituz 

beste pertsonaren pentsamenduetan, 

sentimenduetan eta arrazoietan 

oinarritzen dena 

Zu mezua erabiltzen duen komunikazioa egokia izan daiteke beste 

pertsonaren alde positiboak ezagutu eta azpimarratu nahi direnean, baina 

guztiz desegokia da haserre gaudenean edo kexa bat adierazi nahi 

171


dugunean. Egoera horietan, bestea kritikatzeko, salatzeko, errudun 

sentiarazteko, eta abar, erabiltzen da“zu mezua” askotan, eta, horrela, 

NORBERAREN IRITZIAK, NAHIAK ETA SENTIMENDUAK 

AZALARAZTEKO BALIO DUTE NI MEZUEK, ETA BAITA BESTE 

PERTSONAK ERAGITEN DITUEN SENTIMENDUAK ZEIN DIREN 

ADIERAZTEKO ERE, BAINA PERTSONA HORI ERRUDUN 

SENTIARAZI, KRITIKATU, SALATU NAHIZ HARI IZEN ONA 

GALARAZI GABE . 

harremana hondatuko da ziurrenik. Kasu horietan hobe da ni 

mezuak erabiltzea. 

Horrela, gure sentimenduak, iritziak eta nahiak adieraz ditzakegu, 

beste pertsonaren jarrera aztertu edo kritikatu gabe. 

(*) Ni mezu baten osaeran, hiru zati edo osagarri nagusi hartu behar dira 

kontuan: arazoaren deskribapena, sentimenduak eta ondorioak. 

Lehenbizi, arazoak eragiten dituen egoera nahiz jarrera zehaztu 

egin behar da (“taldearen bilerara joaten naizenean, eta zuek berandu 

heltzen zaretenean…”, “liburuak lurrean botata ikusten ditudanean…”). 

Bigarren, argi eta garbi adierazi behar da zeintzuk diren 

norberaren sentimenduak (“......-gatik arduratzen naiz”). 

Azkenik, arrazoiak aipatu behar dira (“ez baitugu dirurik liburu berriak 

erosteko”) 

Erabiltzean izan beharreko kontua(???????) 

172


1) Beste pertsonari buruzko balioespen negatiboak dira 

oztopo nagusia. Hori dela eta, etiketak (… zara) eta orokortzeak 

(beti/inoiz ez) baztertu behar dira. 

2) Ahozkoak ez diren elementuak, –ahotsaren tonua, 

adibidez– oso garrantzitsuak dira. 

3)Etsaitasuna dakarren zu mezu bihurtzen da haserre biziz 

adierazitako ni mezu bat. Elkarrizketak oso gogorrak direnean 

4. nahiz Autoafirmazio-estrategiak 

tentsio asko dagoenean ez dira erabili behar, berehala zu 

mezu bihurtzen baitira. 

4.1. Autoafirmazio-estiloak 

NORBERAREN IRITZIAK, ESKUBIDEAK ETA INTERESAK 

ERABILTZEN ETA DEFENDATZEN DIREN MODUARI DAGOKIO 

AUTOAFIRMAZIO-ESTILOA 

Hau da, norberaren eta besteen eskubideen arteko oreka zaila jokoan 

jartzen den egoerei aurre egiteko moduarekin erlazionaturik daude 

autoafirmazio-estilo horiek. 

Norberaren beharren arabera pentsatzeko, sentitzeko eta jokatzeko 

eskubidearen eta beste pertsonarenganako errespetuaren artean nolabaiteko 

gatazka sortzen denean gertatzen da hori, beste pertsonak guk ditugun 

eskubide berberak dituela kontuan izanik. 

Egoera horietan norberarekiko edo gainerakoekiko hartzen den 

errespetu mailaren arabera, hiru autobaieztapen-estilo nagusi bereizi 

behar dira. 

173


1) Adierazpen-estiloak edo estilo asertiboak 

Norberaren ikuspuntua, beharrak nahiz eskaerak adierazten ditu, 

solaskidearenganako errespetuz. Estilo zuzena da, eta formula zehatzak 

erabiltzen ditu (“hau nahi dut”, “honako hau gustatuko litzaidake”, “uste 

dut…”). 

CUNGY, C (1999): 

Saber afirmarse. 

Bilbao.Desclée. 

Bigarren zatia. 

CASTANYER, O 

(1997): 

La asertividad. Bilbao: 

Descleé. 21-42. 2.kap 

2) Inhibizio-estiloa 

Egoerei aurre ez egitea edo behar beste ez egitea da ezaugarri 

nagusia; estilo honetan, egoerak azaltzea edo pentsatzen dena adieraztea 

baztertu egiten da, edo modu ez zuzenean –iheskorrean– egiten da, eta 

atzera egiten da edozein gatazka-aukeraren aurrean. 

3) Estilo erasokorra 

Inhibizio-estiloa ez bezala, oso estilo argia da, eta, gehienetan, 

estilo zuzenegia erabiltzen du norberaren ikuspuntua, beharrak nahiz 

eskaerak adierazterako orduan, beste pertsonarengan sortzen den eragina 

kontuan izan gabe. 

Dena den, trebetasun konplexua da autoafirmazio-estiloa, edo, 

beste modu batera esanez, egoeren arabera aldatzen doazen 

trebetasunen multzoa da, eta ez da komeni sinplifikatzea. Izan ere, 

erantzun asertibo, erasokor nahiz inhibiziozko mota ugariz hitz egin 

dezakegu. 

174


INHIBITUA 

Adierazpen desegokiarekin nahiz eskasegiarekin lotzen da 

inhibizio-estiloaren irudi klasikoa eta, argi dago, estilo horren ezaugarri 

direla hitz egiterakoan segurtasunik ez izatea, tonu baxuan egitea, 

gorputz teinkatua izatea eta begirada aldentzea. Dena den, badaude 

inhibizio-estiloa adierazten duten beste erantzun batzuk, ahaztu behar ez 

ditugunak, autobaiteztapen-estiloa hobetu nahi baldin badugu batik bat, 

hobekuntzari ekiteko modu askotarikoak eskatuko baititu. 

Horrela, honako hauek azpimarratu behar dira: 

• Egoerari aurre ez egiteko: Ihesa 

• Blokeoa: gehienetan, pentsamendu negatiboak ditu; pentsatzea, 

eta zer egin edo esan erabakitzea ekiditen du. 

• Gehiegizko egokitzapena, beste pertsonaren nahien arabera 

bakarrik erantzunez egoerari; horretarako, beste pertsona horrek 

onartuko duena bakarrik egingo edo esango da. 

• Manipulazio ez-zuzena, beste pertsonarengan erru- nahiz 

erruki-sentimenduak eraginez. 

175


ERASOKORRA 

Estilo erasokorrari dagokionez, “modu txarrekin” erlazionatu ohi da. 

Iritziak emateko nahiz zerbait eskatzeko orduan beste pertsonak dituen 

sentimenduak kontuan ez izatea, irain edo oihu eginez, estilo 

erasokorraren adibide garbia da. Dena den, egoera ez da beti hain argia 

izaten, oreka oso zaila delako, eta, sarritan, ahozkoa ez den 

komunikazioaren erabileran erabakitzen delako. 

Esaten diren gauzetan errespetua adierazi nahi izatea baina 

esateko moduan erasokorra izatea gerta daiteke. Horrela, inork ez du 

zalantzan jartzen eragin erasokorra dutela aginduak emanez hitz egiteak, 

etengabe mozteak, ozen hitz egiteak, desafioz begiratzeak nahiz ironiak. 

Adierazpenezko komunikazioan edo komunikazio asertiboan beharbeharrezkoak 

dira jarrera erlaxatuak, tonu irmo baina ez-gogorrak eta 

begirada zuzenak. 

Sarritan, ahozkoa ez den komunikazioaren erabileran egoten da 

adierazkortasunaren eta erasokortasunaren arteko muga. Etengabe 

mozten ari zaigun pertsona bati erantzuteko moduan daukagu horren 

adibide bat: “Zergatik ez didazu amaitzen uzten?”, “Utziko al didazu 

hitz egiten? Orain arte ezin izan dut hitzik egin”. Horrelako zerbait 

esaten dugunean, mezu adierazkor edo asertiboa mezu erasokor bihur 

dezakete hitzei laguntzeko erabiltzen dugun tonuak nahiz begiradak. 

Horrez gain, badaude estilo erasokorra erabiltzeko beste modu 

batzuk, zoliagoak eta ez hain nabariak: 

• bestearen nahiak edo zergatiak zalantzan jartzea. 

• erasotzea eta kritikatzea, “modu onean” baina gogortasunez. 

176


Beste alde batetik, hainbat erantzun asertibo mota daude: 

ASERTIBOA 

1) Erantzun asertibo sinplea, norberaren ikuspuntua jakinaraztera 

mugatzen dena. 

2) Erantzun asertibo enpatikoa, norberaren ikuspuntua jakinarazi 

aurretik, beste pertsonaren onarpenarekin hasten dena (“hori ulertzen dut… 

baina”: “ulertzen dut denbora gutxi izatea eta liburua ekarri ez izana, baina, 

mesedez, ekar iezadazu bihar, behar dut eta”; “ikusten dut haserre zaudela 

eta ez didazula entzuten, baina utz iezadazu une batez hitz egiten”). Entzun 

eta enpatia adierazi. Beste pertsona mindu gabe autobaieztatzeak haren 

arrazoiak ulertzea esan nahi du. “Ulertzen dut…”. 

3) Ni mezu baten ondoren ematen den erantzun asertiboa. 

4.2. Autoafirmazio-estrategiaren eraginkortasun-baldintzak 

Hobe da komunikazioa errazten duten estrategiekin hastea, 

eta adierazpenaren trinkotasuna (asertibitatearen trinkotasuna) 

handitzen joatea. 

Horrela, errazagoa da erantzun asertibo sinplea erasokor gisa ulertzea, 

erantzun asertibo enpatikoa edo ni mezuak dituen erantzun asertiboa 

erasokor gisa ulertzea baino, komunikaziorako trebetasunak baititu… “Hitz 

egiten utz diezadazula eskatu dizut”. “Esan beharrekoa amaitzen utziko al 

didazu? ” 

177


Dena den, ezin daiteke esan autoafirmazio–estrategiak direnik onenak 

edo egokienak. Esate baterako, erantzun asertibo sinple batek ni mezua duen 

batek baino askoz ere esanahi gehiago izan dezake, beste pertsonarengan 

borondate edo asmo txarra antzematen dugunean. Hala eta guztiz ere, 

adierazpenaren trinkotasunak urratsez-urratsekoa izan beharko luke, eta 

ahalik eta gehien erabili beharko lituzke komunikazioa errazten duten 

estrategiak. 

Orokorrean esanda, adierazpena edo asertibitatea erasokortasuna edo 

inhibizioa baino egokiagoa den arren, ezin dugu esan estilo asertiboa beti 

egokiena denik, egokitzapena beti ere egoeraren aldagaien eta norberaren 

helburuen araberakoa baita. 

ASERTIBITATEA EDO ADIERAZPENA EZ DA BETI ESTRATEGIA 

EGOKIENA 

Izan ere, ez dugu ahaztu behar, batzuetan, egokiagoak izan 

daitezkeen beste estrategia batzuk ere badaudela; adibidez: beste baterako 

uztea edo kontuan ez hartzea. Arazo garrantzitsu baten aurrean jartzen 

gaitu horrek: ez da nahikoa trebetasun asertiboak izatea, noiz erabili behar 

diren bereizten ez baldin badakigu. 

4.3. Asertibitatearen esparruak 

Adierazpen-gaitasuna, neurri handi batean, egoeraren edo 

testuinguruaren zailtasunaren araberakoa izaten da. Puntu hori kontuan 

izanik, mailaren arabera ordena daitezkeen adierazpenedo asertibitateesparruez 

hitz egin genezake, eragiten duten zailtasunaren arabera. 

COSTA, M.L eta LOPEZ, 

L.E (1991): Manual para 

el educador social. 

Asuntos Sociales. ""21-47 

eta59-75 orrialdeak 

178


Oinarrizko forma asertibo errazenen artean, egoera oso argia ez 

denean galdetzeko nahiz informazioa eskatzeko trebetasunak daude, eta 

baita iritziak eta ikuspuntuak adierazteko trebezia ere. Askoz ere zailagoa 

da Ezetz esateko trebetasuna, errurik sentitu gabe eta beste pertsona mindu 

gabe. Egoera horietan, modu askotan azal daiteke inhibiziozko estiloa, “ez” 

esan beharrik ez izateko aitzakia bilatuz nahiz egoera hori baztertuz. Estilo 

erasokorrak irain egin dezake, eskaera desegokia dela esanez, edo, modu 

txarrak erabil ditzake, besterik gabe (“ez dut nahi eta kito”, “lotsagabe bat 

zara”). Eskaera baten aurrean modu egokian ezetz esateko gaitasunik ez 

izateak, sarritan, epe laburrera, ertainera eta luzera agertzen diren egonezineta 

frustrazio-sentimenduak eragiten ditu, eta baita erresumina ere. 

179


Kritiken erabilera egokia 

Kritika horiek modu konstruktiboan egiteko (gauzak hobetzeko) 

nahiz modu onean baztertzeko (ez bakarrik nork bere barrua husteko 

bide gisa erabiliz) gaitasuna eskatzen du kritiken erabilerak, eta 

adierazpenaren barruko esparrurik zailenetakoa izango da, ziurrenik. 

Kritikak adierazpen gisa mahairatzea –erasorik egin gabe, baina 

pentsatzen dena esanez– komenigarria da, hezkuntzaren esparruan batez 

ere, pertsonarteko erlazioak zaindu nahi baditugu behintzat. 

“Pentsatzen duguna esatea” oso alderdi labainkorrean sartzea 

izaten dela da arazoa; hau da, sentitzen dugun guztia kanporatzera 

mugatzen gara askotan, besteengan sorrarazten ditugun eraginetan 

erreparatu gabe, edo errespetuz egiten dugun konturatu gabe. 

Hezkuntzan eta pertsonarteko erlazioen alderdietan horrek duen 

garrantziaz ohartzea ezinbestekoa da. Kritikak, konstruktiboa deitzen 

dugun horrek batez ere, ez luke “pentsatzen duguna” esateko soilik 

balio beharko; egoera hobetzeko nahiz txarrera joan ez dadin laguntzeko 

ere balio beharko luke. Bestalde, ez da erraza kritika bat era egokian 

jasotzea. 

Autobaieztapen-estiloa agertzen den esparru argia osatzen dute 

kritika-egoerek. Mutur batean, kritikaren inhibizioa dago –ondorioen 

beldurrez gertatzen da, gehienetan–; eta, beste muturrean, kritika 

erasokorra. Zentzu horretan, adierazpenezko kritika edo kritika asertiboa 

erabili nahi baldin badugu, oso garrantzitsua da kontrolatzea, lasaitzea 

eta, kritika egin aurretik, benetako helburua zein den pentsatzea. Era 

berean, oso garrantzitsua da kritika modu egokian nola komunikatu 

aztertzea, egoera arazotsuak nahiz sentimenduak deskribatzeko orduan 

zehatzak izanik. 

180


5. Gatazkei irtenbidea aurkitzeko estrategiak 

5.1. Aurre egitea eta negoziazioa, gaitasun gisa 

Harremanetan sou daitezkeen tentsioei nahiz desadostasunei aurre 

egiteko bakoitzak duen estilo pertsonalari dagozkio gatazkei irtenbidea 

aurkitzeko estrategiek. Bi pertsonaren edo gehiagoren artekoak izan 

daitezke tentsio nahiz desadostasun horiek, interesengatik, iritziengatik, 

nahiz balio kontrajarriengatik sortuak. 

Gatazkaren ikusmoldearen eraldaketa-testuinguruan lekutu behar dira 

heziketa-proposamenak. Egia esan, ikuspegi-aldaketa bat eman da, zeina 

ekiditzetik edo kentzetik (gatazkaren ikuspegi ezezkor batean oinarrituta 

dagoen ikuspegia da) kontzienteak eta aktiboak diren esku-hartzeko 

jarreretara igarotzen den (gaitasun positiboa azpimarratzen duten jarrerak 

dira). 

Erabaki-hartzeen ikuspuntutik, gatazkei irtenbidea aurkitzeko 

estrategiak bi multzotan sailka ditzakegu, aurre egiteari 

dagokionez. 

1. “parte ez hartzeko” edo “aurre ez egiteko” estrategiak; hainbat moldaera dituzte: 

ekiditea edo fisikoki alde egitea (gatazka dagoen tokitik alde eginez), mekanismo 

psikologikoen bidezko alde-egitea (bestea egongo ez balitz bezala jokatuz, eta harekin 

egoteko denbora murriztuz), eta gatazkaren negoziazio-estrategiak nahiz pentsamenduen 

eta sentimenduen errepresioa.. 

2. “Aurre egiteko estrategiak; bi eratakoak izan daitezke, erabakiak hartzeko beharrezkoa 

denmailaren arabera. Alde batetik, aurre egiteko nahiz erantzun oldarkorrekoestrategiak 

dauzkagu; eta, bestetik, erabaki-hartze ohardun batean oinarrituta daudenak; helburuak 

lortzeko (helmugazkoak, erlaziozkoak nahiz eginkizunekoak) norberaren bulkadak 

kontrolatuz, hainbat aukera balioestea –dituzten ondorioen arabera– dakarte bigarren 

estrategia horiek. 

181


Gatazkei irtenbidea aurkitzeko estrategiak kontuan hartzean, 

ezinbestekoa da jarreren garrantzia azpimarratzea. Gatazketan alde batek 

irabazi eta besteak galdu egiten duelako ideiaren aurrean, jarreretan eta bi 

aldeentzako onuretan oinarrituta dauden metodoetan jartzen da enfasia 

azken urteetan. 

Irtenbide bat aurkitzeko bi aldeentzat ona izango den konponbide bat 

aurkitzean datza negoziazio-estrategia, eta, inposaketaren eta ekiditearen 

aurrean, bi aldeentzat irabaziak ateratzea posible dela dioen hipotesi 

batean oinarritzen da. 

5.2. Negoziazio-ahalmena funtsatzen duten trebetasunak 

Komunikazioa eta autoafirmazioa erraztuko dituzten trebetasunak 

izatea eskatzen du era egoki batean negoziatzeak. 

1) Ulerkortasun-marko bat sortzeko trebetasun/ balioak, 

bestearen beharrak eta interesak entzunez, geureak 

uler ditzan lagunduz, eta bakoitzak dituen interesak eta 

beharrak integratzeko moduak bilatuz. 

2) Autoafirmazio-balioak eta –trebetasunak, norberak 

dituen beharrak eta interesak defendatzeko. 

Negoziazio-ahalmena definitzen duten gaitasun mailei 

dagokienez, gaitasun intelektualak –emozio-gaitasunak bere baitan 

hartuz–, eragin-gaitasunak eta gaitasun pertsonalak (nork bere buruaren 

ezagutza, nork bere buruarenganako konfiantza...) azpimarra ditzakegu. 

Oinarria: 

McRAE, B (1998): 

Negotiating and influencing 

skills. 

California: SAGE. 

Zalantzazko egoeratan egiten den informazio-bilketarekin eta 

diagnostikoarekin harremana duten trebetasunei dagozkie gaitasun 

intelektualak. Garrantzitsua da gertaerengan pentsatzea, interesak 

identifikatzea eta galderen bidez egoera argitzea, besteek galdera horiei 

erantzuteko itxaropenez. Era berean, oinarrizkoa da aldaketak eta aukerak 

planifikatzeko gaitasuna izatea, aurrera eramango diren ekintzek izan 

ditzaketen ondorioak balioetsiz. 

182


Gatazka batean parte hartzen duten bi aldeen onerako erabiliko den 

eragin kolaboratzailea erabiltzeko gaitasuna dakarte eragin-gaitasunek eta - 

trebetasunek. Normala denez, ezin dira gaitasun intelektual eta 

emozionaletatik bereizi; izan ere, zenbait jokaera eta jarrera bideratzen 

dituzte gaitasun horiek (errazteko trebetasunetan eta asertziozko 

trebetasunetan oinarritzen dira, batez ere); haien artean, honako hauek 

azpimarra ditzakegu: 

- Pertsona arazotik bereizten jakitea, asmoetan edo motibazioetan arreta 

jarri beharrean, hitzetan nahiz ekintzetan arreta jarriz. Bestearen ikuspuntua 

ulertzeak ez du esan nahi onartzen dugunik. 

- Arazoa interesen arabera azaltzea, posizioen arabera– azaldu ordez; 

kontuan hartu behar da, gatazka gehienak interes-gatazka gisa hasten 

diren arren, interes-alor komunak bilatu ezean, berehala igaro 

daitezkeela posizio-gatazka izatera. 

-Gatazkan parte hartzen duten bi aldeei on egin diezaieketen aukerak 

azpimarratzea, gaitasun-azterketa batetik hasiz, bientzat onargarria den 

horretatik abiatu ahal izateko. Hori ezinbestekoa da, negoziazioaren 

hasieran akordio batera heltzea garrantzitsua dela pentsatzen baldin 

badugu, hori horrela izanik, posible baita gero xehetasunak negoziatzen 

joatea. 

-Negoziazioan erabiltzen den indar kantitatea era egoki batean 

aukeratzea, ohikoak diren bi hutsegiteetan ez erortzeko: gehiegi 

Asertibitatea era aurrerazalean erabiltzea eskatzen du erabilera egoki batek. 

Eskala azkarregiak ondorio latzak izan ditzake. 

183


Estilo oldarkorra desegokia dela adierazten dute ikerketek, eta hori 

erraza da ulertzen. Harrigarriagoa da estilo laguntzailearen inguruan egindako 

aurkikuntza; hau da, egokia dirudien arren, ez eraginkorra izan daiteke. Izan 

ere, ulerkorregi nahiz barkatzaileegi agertzeak autoafirmazioa era negatiboan 

erabiltzera bultza dezake bestea. 

Adibidez: 

1) “Bilera batera noiz ezin izango duzun etorri esatea gustatuko 

litzaiguke” 

2) Hitzen, ahots-tonuaren eta gorputz-hizkuntzaren aukeraketari indar 

gehiago emanez, modu onean eskaera bat egitea: “Bilera batera ez 

zarela etorriko esaten ez duzunean, arazoak izaten ditugu “quorum”-a 

lortzeko, eta denbora-galtze bat izaten da.” “Batzarretara noiz ez zaren 

etorriko jakiteko beharra daukat.” 

3) Jokaera aldatzen ez bada, statement of consequences : “ Ez badiguzu 

esaten bileretara noiz ez zaren etorriko, zure postua uzteko eskatuko 

dizugu”. 

4) Ondorioen ezarpena : “informatzen ez gaituzunez (berri ematen ez 

digunzunez), batzordea uzteko eskatzen dizugu”. 

Parte hartzen duten bi aldeen boterea orekatzen 

jakitea... 

Denbora hartzea, baietz esan aurretik nahiz erabaki bat hartu 

baino lehen. 

184


Batzuetan, pentsamendu baikorrak baietz esatera eraman gaitzake, 

baina, gero, hobeto pentsatzen dugunean, ez zaigu gauza bera iruditzen 

(bost minutu barru deituko dizut...) 

Hala ere, negoziazio-estrategiak ez dira ezagutza- nahiz jokabide-trebetasun so 

Zenbait jokabidek negoziazioan eragin baikorra izango badute ere, badira kontuan 

beharreko beste hainbat arlo; batez ere, nork bere buruarenganako konfiantza m 

(autokonfiantza maila, alegia) autoezagutza eta autoestimu maila. 

5.3. Testuinguruaren arabera egiten den negoziazio-estrategien 

egokitzapena. 

Gatazkari buruzko literatura Psikopedagogikoak negoziazioa 

azpimarratzen du estrategia kooperatzaile gisa, baina honako hau ere 

esaten du: ezin da estrategia txarrez nahiz onez hitzik egin, eta, azken 

batean, emaitzen eta helburuen arabera balioetsi beharko dira estrategia 

horiek. 

-Gatazkari irtenbidea aurkitzeko egiten diren hainbat saiakerak egoera 

oker dezakete, zenbait egoeratan eta zenbait pertsonarentzat. 

-Era berean, haserrea edo erresumina eragin dezake gatazka ekiditeak 

nahiz gatazkarik ez balego bezala jokatzeak. 

-Harremanari behar hainbeste balio ematen ez zaionaren ustea indar 

dezake gatazka bat apaltzeak. 

Helmugari nahiz harremana zaintzeari ematen diogun garrantziaren 

araberakoa eta mugimendu-tartearen (statusa...) araberakoa izango 

da estrategia baten edo bestearen egokitzapena. 

185


Helmuga oso garrantzitsua denean eta harremanak garrantzi gutxi 

duenean, “galdu- irabazi” estrategiak erabiliko dira, ziurrenik. Bestalde, 

helmuga oso garrantzitsua izan ez arren harremana garrantzitsua denean, 

umorezko nahiz gatazka baretzeko estrategiak izango dira egokienak. 

Harremanak eta helmugak garrantzi gutxi dutenean, badirudi justifikatuta 

dagoela ekiditea eta atzera egitea. Beraz, helmuga eta harremana oso 

garrantzitsuak direnean, negoziazioa beharrezkoa izango da. 

Bestalde, kontuan hartu beharra dago gatazka bera ezagutzea 

garrantzitsua dela. Testuinguru argitzaile honetan ahalegin bat egin da 

gatazkaren egitura eta dinamika azaltzeko. 

Horrela, gaur egun adostasun handia dago, eta gatazka 

eraikitzailea nahiz suntsitzailea izan daitekeela onartzen da, gatazkaren 

bilakaera eta garapena baldintzatzen dituzten faktoreak erabiltzen diren 

moduaren arabera. 

Alde batetik, gatazkaren beraren ezaugarriak daude (mota, 

gatazkaren aurreko historia, eta abar.) 

Zentzu horretan, badakigu gatazkei –interesei buruzkoak 

direnean, batez ere– errazago aurkitzen zaiela irtenbidea lehenengo 

faseetan; baina, denbora pasatu ahala, geroz eta zailagoa da irtenbidea 

aurkitzea, eta esperientzia ezkorrak pilatzen dira. Era berean, badakigu 

gatazkaren harremana aurrerago izandako harremanen baitan dagoela; 

horrela, hobea izango da harremana positiboa izan denean, eta 

alderantziz. 

ALZATE, R (1998): 

Análisis y resolución 

de conflictos. Leioa: 

UPV. 52-73 

orrialdeak. 

186


Bestalde, hein handi batean, giza baliabide eta beharrizanen 

araberakoak dira gatazkak. 

Pertsonek gatazkei aurre egiteko duten gaitasunari dagokio hori 

(Deutsch, Kreidler, Kaye). Hori horrela izanik, honako hau azpimarratu 

da: akats bat onartzeko malgutasuna eta geureekiko desberdinak diren 

gauzak egiteko moduenganako nahiz iritzienganako tolerantzia izateak 

irtenbideak aurkitzen lagun dezake; aldiz, gatazken sorrera errazten du 

malgutasunik ezak. 

Nolanahi ere, hein handi batean, autoestimuaren eta norberaren 

beharrizanen baitan daude gatazken aurrean erabiltzen diren giza 

baliabideak. Autoestimurik ezak eta ziurtasunik ezak zurruntasuna 

areagotzen dute. Era berean, gatazkak okertzeko joera dakarte emozio 

kutsu handiko jokabideek. 

Edonola ere, gatazka agertzeko aukera gehiago daude egoera berri 

bat mehatxatzailea denean nahiz pertsonaren beharrak asebeteak ez 

daudenean edo arriskuan jartzen direnean, pertsona horrekk 

harremanarengan boterea galtzen duela sentitzen baitu, eta abar. 

Defentsa-komunikazioa gatazkaren oinarrian dago sarritan; pertsona 

batek beste batengandik nahiz taldearengandik mehatxu bat sumatzen 

duenean agertzen da hori, irabazteko motibazioa sorraraziz eta 

besteengan eragina izateko edo besteak ahozabalik uzteko gogoa piztuz. 

187


6. Zergatik ez da nahikoa estrategien eta trebetasunen 

entrenamenduan oinarritutako gaitasun-planteamendu 

integratzaile bat? 

6.1. Oinarrizko arazoak 

Harremanetan komunikazioa eta gogobetetasuna eragiteko 

baliabideak eta trebetasunak egoki erabiltzea dakar pertsonarteko 

gaitasuna izateak. 

Erabili beharreko trebetasunen lehentasunak zein diren adieraztea oso 

zaila da. Ikuspegi integratzaile batetik, beste ikuspegien ekarpenak 

kontuan hartzeko ahaleginak egin dira. Dudarik gabe, aurrerapauso bat 

izan da hori, baina zenbait kontu azaldu gabe uzten ditu. Horrela, 

gaitasun eraginkorrak ondo dokumentatuak daude literaturan, baina oso 

zaila da marko integratzaile bat sortzea. 

“Gaitasun” hitza “trebetasun” hitza baino zabalagoa da, eta zera 

esan nahi du: pertsona batek, trebetasunak ezagutzeaz gain, 

badakiela trebetasun horiek zergatik eta nola erabili behar diren. 

Horregatik, pertsonei trebetasunak irakasteko trebatze-programak erabiltzen 

jarraitzen den arren, ezin daiteke ziurtatu gizarte-gaitasunari dagozkion zenbait arau 

jarraitzeagatik gaituagoak egiten garenik. 

Arazoa azal dezaketen arrazoien artean 

1) Ez dirudi aski denik pertsonarteko trebetasun multzo bat ezagutzea 

–multzoa handia izan arren–,trebetasun horiek noiz eta nola erabili 

behar diren irakatsi ezean. Gainera, trebetasunak ezagutzeak ez du 

ziurtatzen aldaketak egongo direnik, pertsonek aldatzeko beharra 

onartzen ez badute eta behar hainbesteko gaitasun pertsonalik ez badute 

behintzat. Adibide gisa: gatazka asko ez dira konpontzen zenbaiten 

188


beharrizanak eta hutsuneak asebetetzen direlako, eta hori egia dela 

pentsatzera eraman gaitzaketen froga nabarmenak aurkitu dira. 

2) Kultura-testuinguruen, egoera-testuinguruen, eta abarren arabera 

aldatu egiten dira. Gainera, norbanakoak bere aldaketak bidera ditzan 

eskatzen dute, bere estrategien nahiz besteen estrategien kontzientziatik. 

Badirudi argi geratu dela pertsonarteko estrategiak erabiltzea ez 

dela nahikoa, horiek zentzuz erabili behar baitira. Horregatik, ez da 

nahikoa gutxi gorabehera globalizatzaileak diren ereduetatik ekarpenak 

biltzea. Zentzu horretan, 80ko hamarkadaren bukaeratik aurrera, 

ikusmolde sistemikoetarantz bideratua egon den garapen bat eman da. 

Harreman-sisteman parte hartzen duten elementu guztiak kontuan hartuz, 

“pertsonarteko harremanetarako” gaitasuna birplanteatzen dute 

ikusmolde horiek. 

6.2 . Planteamenduen garapena 

6.2.1. Trebetasun-ereduak 

Pertsonen arteko gaitasuna edo harreman-gaitasuna 

interes handiko gai gisa azaleratu zen 80ko hamarkadako 

komunikazioaren teorian, eta trebetasun-ereduak izan ziren lehen 

ahaleginak; horiek horrela, pertsonak harremanak era egokian 

bideratzeko berez dituen edo izan beharko lituzkeen trebetasun eta 

bereizgarri gisa ulertu zuten pertsonen arteko gaitasuna trebetasunereduak. 

Izan ere, trebetasunak eskuratzeari eman zitzaion garrantzi handiaren 

ondorioz, trebetasun-ereduek trebetasunik aipagarrienak 

identifikatzeko ahalegina egin zuten, harremanei buruzko gaitasunean 

trebatzeko oinarri gisa erabili ahal izateko. 

Oinarria: 

WIEMANN, J (1997): 

A relational model of 

communication 

competence. 

Izan ere, ia-ia trebetasun-eredu psikopedagogiko guztiek 

aparteko ahalegina egin dute “trebetasunik garrantzitsuenak” zein diren 

189


zehazteko. Beraz, batzuen eta besteen arteko ezberdintasunak argiak 

dira, hots, bakoitzak trebetasun edo bereizgarri jakinak hartu ditu 

oinarri gisa, aukeratutako marko teorikoaren arabera. Hori dela eta, 

batzuek jokabide-trebetasunak nabarmentzen dituzten bitartean, beste 

batzuek ezagutza- eta afektibitate-trebetasunei ematen diete garrantzia. 

6.2.2. Prozesu-ereduak 

Apurka-apurka, praktikak agerian jarri zituen trebetasun-ereduen 

akatsak, eta prozesu-ereduak agertu ziren. Azaldutako trebetasunereduen 

akats nagusi gisa, honako hauek aipa ditzakegu: 

- Pertsonaren egitekoa oso pasiboa dela uste da 

- Literaturak eta ikerkuntzak interesgarritzat jo duten trebetasun 

multzo bat ikastean jartzen da arreta. Elkarrekintzaren zeregina ez 

da kontuan hartzen, ezta kultura- nahiz gizarte-testuinguru 

askotarikoek eskaintzen duten aniztasuna ere. 

Trebetasun-ereduetan, ustez “egokiak” eta “baliozkoak” diren 

trebetasunak eskuratzea zen oinarria; prozesu-ereduetan, berriz, 

elkarrekintzarengan jarri zuten arreta. Era horretara, harreman-prozesuak 

analisi-unitate bihurtu ziren, eta gaitasuna trebezia multzo gisa hartu zen; 

horrela, harreman-testuinguru jakinetara egokitzeak zehaztuko du 

gaitasunaren eraginkortasuna. Horren harira, honako hauek azpimarra 

daitezke prozesu-ereduen funtsezko ezaugarri gisa: 

190


1. Pertsonak harremanetan nola jartzen diren eta elkarri nola 

eragiten dioten aipatzen du gaitasunak. 

2. Komunikazioaren alorrean, kontuan hartzen da jendeak 

norberaren eta besteen irudiak nola eraikitzen dituen. 

3. Bi norabide dituen prozesua da eta inola ere ez alde 

bakarrekoa. 

4. Kokapenari buruzkoa da. 

5. Emoziozko zein ezagutzazko osagaiak ditu. 

6. Konplexua da. 

7. Saihestezina da. Beti adierazten ditugu guri buruzko gauzak, 

jakitun izan ala ez. 

Hori guztia aintzat hartuta, banakako trebetasunen zeregina 

berriro interpretatzeko, oinarrizkoa izango da harreman onak 

ahalbidetzeko eraginkortasuna. Testuinguru horretan, aparteko 

garrantzia ematen zaie negoziazioa errazten duten ezagutza- eta 

jokabide-trebetasunei eta, era berean, trebetasun afektiboei eta etikoei. 

Edonola ere, prozesu-aldagaiek –parte-hartzaileen nortasuna eta 

segurtasuna nahiz segurtasunik eza, adibidez– pertsonarteko gaitasunari 

nola eragiten dioten aztertzean datza prozesu-ereduen ekarpen 

handienetakoa. Horrez gain, pertsonak kontuan hartzea da –protagonista 

aktibo gisa– prozesu-ereduen oinarrizko beste alde bat. Beraz, “egiten 

jakitetik” (bakoitzak ez du zeresan handirik; izan ere, egokitzat jotzen 

dena betetzea baino ez zaio geratzen) “nork bere kabuz pentsatzen 

jakitera” (Kaplun) igarotzen da gaitasunaren funtsa. 

Nork bere burua ezagutzea eta ulertzea ezinbesteko baldintza da. 

Beste alde batetik, autokontzientzia autoanalisiaren oinarri gisa erabil 

daiteke eta, beraz, abiapuntu horrekin gainontzekoekiko harremanei, 

191


hamenanen baldintzei eta talde nahiz erakundeetan bakoitzak duen 

zereginari buruzko hausnarketa egin dezake norberak, behar izanez gero 

aldatzeko estrategiak aukeratzeko. 

Eredu honi eusten dioten printzipioen artean, bi dira 

aipagarrienak. Alde batetik, aintzat hartzen da eurei buruzko 

esanahiak sorrarazten dituzten pertsonek elkarreragiten dutela 

harremanetan; era berean, harremanak bideratzeko moduak ere 

aldaketak eragin ditzake. Bestalde, aurrez onartzen da aipaturiko 

sistema edo erakundeek jasan dezaketen garapen nahiz narriadura 

motarengan eragin dezakeela jendeak. 

6.2.3. Eredu sistemikoak 

Prozesu-ereduak edo harreman-prozesuak garatuz joan dira, 

harreman-eredu sistemiko bihurtu arte. Azken horien arabera, dimentsio 

askotakoa izango da gaitasuna, eta dimentsio guztiak nahitaezkoak 

izango dira pertsonen arteko harremanak era egokian ulertzeko. Horrela, 

ekarpenak bateratzen ahalegintzen dira. 

Trebetasunetan entrenatzea ezinbestekotzat jotzen da, baina ez da 

nahikoa. Prozesuari buruzko ereduen ideiekin bat eginik, gaitasuna 

harremanetan sortzen den zerbait dela uste dute; edonola ere, harremanei 

buruzko gaitasun, prozesuari begira dago, hau da, trebetasun eskudunak 

egokiak eta eraginkorrak izango dira harreman zehatzetarako. 

Ildo beretik, pertsonarteko harremanen eraginkortasuna 

baldintzatzen duten elementuen analisi interesgarria da harreman-eredu 

sistemikoek pertsonen arteko gaitasun–planteamenduari egiten dioten 

ekarpena; horien artean, hiru dira funtsezkoak: 

1) Kontrol maila, edo gainontzekoengan nahiz harremana 

garatzen den moduarengan eragina izateko aukera. 

2) Adierazitako afiliazioa; hau da, harremanetan 

adierazitako afektua. 

3) Norberaren nahiz taldearen helburuak betetzea. 

192


Izan ere, alde bakoitzak duen kontrol mailaren, afiliazioadierazpen 

egokiaren eta beste pertsonaren eta harremanen helburuekiko 

dagoen egokitzapen mailaren baitan dago harreman-gaitasuna. Horiek 

horrela, gaitasunaren definizioa honako hau da: “harremanak sortuz eta 

mezu egokiak eta eraginkorrak eraikiz, elkarrentzat asebetegarriak izango 

diren harremanei eusteko bi pertsonaren edo gehiagoren trebetasuna”. 

Hortaz, esan berri dugunez, harreman-gaitasunei buruz dihardu gaitasun 

pertsonalei buruz baino gehiago, eta, gauzak horrela, gizarte-trebetasun 

urriko pertsona batek ere gaitasuna duela esan genezake, elkarrentzat 

asebetegarriak diren harremanetan murgildurik dagoen neurrian. 

Harremanaren beharrak bere testuinguruan aztertzeko eta bi 

aldeentzat elkarrekintza modu egokienak negoziatzeko trebetasunek 

duten garrantzia aditzera ematen du pertsonarteko gaitasunaren definizo 

berriak. Lehenengo eta behin, nahitaezkotzat jotzen da beharrizan 

pertsonalak, bestearen/besteen beharrizanak eta harremanen beharrizanak 

hautematea. Hala ere, jokoan diren beharrizanen kontzientzia edo 

ezaguera horrez gain, kontrola era asegarrian banatzeko, afiliazio maila 

egokia adierazten jakiteko –gehiegikeria nahiz eskasiarik gabe; izan ere, 

horrek trebetasunik eza dakar– eta helburu komunak negoziatzen jakiteko 

–gogobetetzea eragiterainoko denbora eskainiz– ezinbestekoak dira 

trebetasunak. Laburbilduz, gaitasun nahiz komunikazio eraginkorra 

elkarrekintza-prozesuan sortzen dela esan daiteke eta, azken batean, parte 

hartzen duten aldeek elkarrekintza-prozesuan esku-hartzeko eta banako 

helburuak zein helburu komunak negoziatzeko –botere mailak banatuz 

eta afektua era egokian adieraziz– izango duten gaitasunaren baitan 

egongo da. 

Ikuspegi sistemikoak arreta berezia eskainiko dio gizarte- eta 

kultura--aldakortasunari. Zentzu horretan, kultura nahiz testuinguru 

193


zehatz batean egokiena zer izango den zehazteko trebetasuna ere kontuan 

hartu beharko da, eraginkortasunaz gain. Horiek horrela, testuingurura 

egokitzeak honako betebehar hauek izango ditu: arauak eta pertsonarteko 

itxaropenak errespetatzea; azken horiek berezkoak ditu testuinguru berezi 

horrek, eta kontuan hartu beharreko hiru osagai ditu: 1) beste pertsonaren 

itxaropenak, 2) gainerakoen itxaropenak eta 3) egoeraren eskakizunak. 

Ereduaren osagaiak. 

1. Harremanak gertatzen diren gizarte-giroari buruzko 

testuingurua; hiru motatakoa izan daiteke: 

a) kulturala (balioak, sineskeriak, kultura barneko 

testuinguruan parte-hartzaileek banatzen dituzten jokabide-arauak). 

b) fisikoa; harremanetan parte-hartzaileen inguruan dagoen 

guztia hartzen du bere baitan (tarte fisikoa, pribatutasuna, espazio- eta 

denbora-faktoreak, eta abar). 

c) harremanei buruzkoa; harremanen izaerari buruzko guztia 

hartzen du bere baitan (intimitatea, estatusa, generoa, adina...). 

2. Harremana osatzen duten pertsonak eta, bereziki, 

pertsona horiek duten borondatea edo jarrera (autokontzeptua, ezagutzatrebetasunak, 

jarrera-trebetasunak). Bide beretik, harremanak bideratzen 

diren moduarengan eragingo du autokontzeptuak. Beste alde batetik, 

ezagutza-trebetasunak giltzarri izango diraziurgabetasuna handia denean, 

non mezuen hautemate eta interpretazio berezia behar baita. Jarreratrebetasunak 

edo gizarte-trebetasunak ere giltzarri dira eta ezagutzatrebetasunekin 

batera aipatu behar dira, egoerari buruzko balioespena 

egin ondoren erantzun egokia behar delako; zentzu horretan, aukeratzeko 

orduan sorta zabala izanez gero, erantzun egokia ematea errazagoa 

izango da. Beharbada, gehiegizko garrantzia eman zaie, baina, dudarik 

gabe, garrantzitsuak dira. 

3. Elkarrekintza-helburuak, edo harreman-helburuen 

egokitasuna kontrolaren, kidetzaren eta lorpenen arabera. Kontrolaren 

194


banaketa bidegabetzat jotzen denean, afiliazio-adierazpena gehiegizkoa 

nahiz eskasa denean edo helburuak lortzen ez direnean, harremanak ez 

dira egokiak izango eta, horrela, parte-hartzaileek bi aukera izango 

dituzte: aldatzea edo harremanak bertan behera uztea. 

4. Harremanaren historia, elkarrekin bizitako esperientzien 

eta gertaeren baturak osatua. 5. Etorkizunerako itxaropenak, bai 

norberarenak, bai harremanei dagozkienak. 

6. Egokitze-prozesua harremanen baitan. 

7. Prozesuaren konplexutasuna; esperientzia orokortzea 

eskatzen du. Nolanahi ere, komunikazio-gertaerak aldatu egiten dira 

formalitate-, neurri- nahiz egoeraren etxekotasun-dimentsioetan zehar. 

Azken batean, pertsonek esperientziak metatzen dituzte hainbat 

egoeratan eta, hortaz, egokia dena orokortzen ikasten dute. 

195


Jarduerak 

1. Elkarrizketa: Hemen erabiltzen diren komunikazioestrategiak 

identifikatu eta balioetsi itzazu. Ondoren, erabil 

zitekeen beste elkarrizketa bat plantea ezazu. 

Elkarrizketa 

Miren, Joneren ama, arduraturik dago, azken aste hauetan Jonek oso 

jarrera arraroa baitu. Ia ez du hitzik egiten, eta telebista ikusteko nahiz 

zinera joateko baino ez da bere gelatik irteten. Neben esamesen eta adarjotzeen 

aurrean defentsarako jarrera hartzen du, eta oldarkeriaz 

erantzuten die. Sarritan, negarrez amaitzen du bere gelan, eta amak zer 

gertatzen zaion galdetzen dionean, “utz nazazu bakean” izaten da Joneren 

erantzun bakarra. Aspaldian, asko kostatzen zaio goizetan jaikitzea, eta 

behin baino gehiagotan heldu da berandu institutura. Orain arte ikasketak 

oso ongi eraman dituen arren, suspentsoak ateratzen hasi da. Joneren 

amak ordua eskatu dio tutoreari, harekin hitz egiteko. 

Ondoren, gaiari ekiteko bi modu dituzu, tutorearen komunikazioahalmenaren 

ikuspuntutik balioetsi ditzazun. 

196


Lehena 

Ama: Beno… (urduri samar eta zalantzan) ez dakit nondik hasi. Azken 

aste hauetan ikusten ari naiz Jonek jarrera arraro samarra duela. Bere 

munduan itxita balego bezala dago, badirudi ez ezerk ez inork ez duela 

interesik beretzat. Gainera, badakizu bere notek… okerrera egin dutela. 

Egia esan… beno, … ez dakit zer pentsatu. 

Tutorea: Beno (paper batzuei begira), eskolako notek behera egin dute 

nabarmen. Berarne gaitasuna (beste paper batzuei begira) normala da, 

proba psikoteknikoen arabera. Baina, joan den hilean esan nizun bezala, 

asko kostatzen zaio ikastorduetan arreta jartzea. Ikus dezagun, zenbat 

denbora ematen du egunero etxean ikasten? 

Ama: Ba, ordubete edo; baina, batzuetan, bere gelara joaten da, eta… ez 

dakit ikastera, edo… 

Tutorea: Telebista maiz ikusten al du, edo, lanegunetan, irten egiten al 

da? 

Ama: Ez, suspentsoak ateratzen hasi zenetik ez diogu uzten. 

Tutorea: Ongi, ongi… baina, beraren gainean egoten al zarete eskolako 

lanak egin ditzan? 

Ama: Ba, bai, baina, azkenaldian, behin baino gehiagotan esaten badiot 

ere… 

Tutorea: Oso jarrera arraroa duela ere esan didazu. Kontuan izan behar 

duzu nerabezaroan dagoela, eta hori oso garai gatazkatsua dela, baina, 

ekaitzaren ondoren, barealdia dator. Ziur nago beraren gainean baldin 

bazaudete, lan gehiago egingo duela. Hala gertatzen ez bada, ekainean 

arazoak izango ditu ikasturtea gainditzeko. 

Ama: Bai, hori badakit… telebista ikustea, zinera joatea… debekatu egin 

diogu, baina, esaten dizudan bezala, badirudi ez duela entzuten esaten 

dioguna… ez dakit, oso kezkaturik nago. 

197


Tutorea: Ez eman duena baino garrantzi handiagoa. Lehen ere esan dizut 

nerabe guztiek horrelako boladak igarotzen dituztela. 

Ama: Bai, baina, hitz egingo al zenuke berarekin? 

Tutorea: Bai, noski, eta, ongi iruditzen baldin bazaizu, ni neu arduratuko 

naiz gainditu ez dituen ikasgaietako irakasleei ariketa gehiago bidal 

diezazkioten eskatzen, gehiago ikas dezan. 

2. Autoafirmazio-estiloak 

2.1. Erantzun asertiboa identifika ezazu, eta ondoko egoeratan 

erabilgarriena iruditzen zaizun teknika zehatza adieraz ezazu 

(erantzun asertibo sinplea, erantzun asertibo enpatikoa, 

erantzun asertiboa ni mezuarekin, diskoa). Justifikatu zure 

erantzuna. 

1. Taldelan bat egin behar duzu. Taldekide batek ez du ezer egiten. 

2. Lagun batek beste lagun bat kritikatzen du, zure aurrean. 

3. Zure lagun batek apunteak utz diezazkizun nahi duzu. 

4. Lagun bat burla egiten ari zaizu, eta ez duzu gustuko. 

5. Lagun batek lagun diezaiozun nahi du, baina zuk ez duzu uste 

beharrezkoa denik. 

6. Lagun batek dirua eskatzen dizu, baina zuk ez diozu utzi nahi. 

7. Kide batek bileran oso ondo hitz egin duzula esan dizu. 

8. Norbaitek jaka berriarekin oso eder zaudela esan dizu. 

9. Zure gurasoek larunbatean anaia txikia zaintzen geratu behar 

duzula esan dizute, baina zuk zure lagunekin beste plan bat egina 

zenuen . 

10. Zerbait azaltzen saiatzen zara, eta zure kideak behin eta berriz 

mozten dizu. 

198


11. Gelakide bati liburu bat utzi diozu, eta guztiz apurtuta itzuli dizu. 

12. Nonbaitera sartzeko nahiz zerbait erosteko ilaran itxaroten zaude, 

eta norbait zure aurrean jarri da. 

13. Duela denbora asko norbaiti CD bat utzi zenion, eta oraindik ez 

dizu itzuli; zuk, jadanik, behin eskatu diozu. 

14. Gelakide batek ez dizu lan egiten uzten, ateratzen duen zarataren 

ondorioz. 

15. Egin nahi ez duzun mesede bat eskatu dizu norbaitek. 

16. Irakasle batek errieta egin dizu gelan, baina era erasokorrean eta 

bidegabean. 

1.2. Ondoko kasu bakoitzerako, autoafirmazio-estilo asertiboari 

dagokion kasu zehatz bat azaldu. 

-Kexa bat adierazi 

-Ezetz esan 

-Bidegabea den kritika nahiz eraso baten aurrean babestu 

3. Behin gaia irakurrita, pertsonarteko edozein 

harremanetarako erabilgarriak izan daitezkeen jarrerajarraibideen 

dekalogo bat egin ezazu. Azkenik, gai honetan 

gutxien konbentzitu zaituzten adierazpenak har itzazu, eta 

azal ezazu zergatik ez zaituzten konbentzitu. 

199


200


Bibliografia 

Oinarrizkoa 

OLGA CASTANYER (1997): La asertividad: expresión de una sana 

autoestima. Bilbo: Descleé de Brower (1996). Bosgarren edizioa. 

CHARLY CUNGY (1999): Saber afirmarse: el entrenamiento asertivo. 

Bilbo: Mensajero. 

MARIO KAPLUN (1998): una pedagogía de la comunicación. Madrid: 

Ediciones de la Torre. 

Osagarria 

ALZATE, R. (1998): Análisis y resolución de conflictos. Servicio 

Editorial UPV. 

BRULE, A (1999): Saber dialogar y convencer. Barcelona: octaedro. 

COSTA, H.L eta LOPEZ, L.E (1991): Manual para el educador social. 

Madrid: Asuntos Sociales 

Goldstein (1989): Habilidades sociales y autocontrol. Barcelona: Roca 

Langis, R. (1999): Aprende a decir no a tus hijos. Editorial Sirio. 

McRae, B (1998): Negotiang skills and influencing skills. California: 

SAGE 

Michelson, L (1987): Las habilidades sociales en la infancia. Barcelona: 

Roca 

Rosenberg, M.B (2000): Comunicación no violenta. Barcelona: urano 

Trianes, M.V (1996): Educación y competencia social. Granada: Aljibe 

Wiemann, J (1997): a relational model of communication competence. 

201


202


203

Pertsonarteko harremanetarako gaitasuna

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?