kodeqsi meeqvse
kodeqsi meeqvse
kodeqsi meeqvse
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Sinaarsi<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> strasburgSi ganixiles....................................... 3<br />
parlamentma adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> pirveli mosmen<br />
iT miiRo........................................................................................................................ 3<br />
45-ma arasamTavrobo organizaciam parlamentis umravlesobas mimarTva<br />
gaugzavna......................................................................................................................... 6<br />
parlaments "TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s" 48 - e muxlis alternativas sT<br />
avazoben.......................................................................................................................... 8<br />
parlamentis regionuli politikisa da TviTmmarTvelobis komitetma<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> ganixila.................................................................. 10<br />
daviT losaberiZe - vinc narmanias merobisTvis konkurentad ganixilavs,<br />
dainteresebulia, mis uwyebaSi SemuSavebuli TviTmmarTvelobis proeqti<br />
Cavardes......................................................................................................................... 11<br />
piotr Jube: TviTmmarTvelobis am reformas realuri cvlilebebis mo<br />
tana SeuZlia................................................................................................................... 15<br />
arasaparlamento opozicia adgilobrivi TviTmmarTvelobis reform<br />
is ganxilvaSi CarTvas iTxovs................................................................................. 18<br />
arasaparlamento (demokratiuli) opoziciis SeniSvnebi "TviTmmarTvel<br />
obis <strong>kodeqsi</strong>s" proeqtze.......................................................................................... 20<br />
TviTmmarTvelobis Sesaxeb: politikosebis fici mwams, magram bolo mak<br />
virvebs............................................................................................................................ 21<br />
TviTmmarTvelobis kodeqsTan dakavSirebuli movlenebis qronika......... 23<br />
2
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong><br />
strasburgSi ganixiles<br />
3<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqti<br />
strasburgSi, evrosabWos adgilobrivi<br />
da regionuli xelisuflebebis kongresis<br />
pirvelma pirebma ganixiles. saqarTvelos<br />
regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis<br />
ministris pirveli moadgile Tengiz<br />
SergelaSvili da mTavrobis kancelariis<br />
TviTmmarTvelobebTan da regionebTan<br />
urTierTobis departamentis ufrosis<br />
moadgile irakli melaSvili vizitis farglebSi<br />
evropis sabWos adgilobrivi da<br />
regionuli xelisuflebebis kongresis generalur<br />
mdivans, andreas kifers Sexvdnen,<br />
rogorc Sexvedridan gairkva, evrosabWos<br />
maRalCinosnebi saqarTvelos mTavrobis<br />
mier inicirebul kanonproeqtis ZiriTad<br />
principebs decentralizaciisa da TviTmmarTvelobebisTvis<br />
realuri uflebamosilebebis<br />
miniWebis Taobaze iziareben.<br />
evrosabWos adgilobrivi da regionuli xelisuflebebis<br />
kongresi sakuTar rekomendaciebs<br />
TviTmmarTvelobis kodeqsTan<br />
dakavSirebiT saqarTveloSi uaxloes periodSi<br />
gamoagzavnis. qarTuli delegacia imedovnebs,<br />
rom rekomendaciebi kodeqsTan<br />
mimarTebiT pozitiuri iqneba.<br />
"saqarTvelos mTavrobisTvis<br />
Zalian mniSvnelovania, iTanamSromlos<br />
evrosabWosTan gansakuTrebiT<br />
maSin, roca saqme exeba TviTmmarTvelobis<br />
reformas. ganvixileT rogorc<br />
mTlianad <strong>kodeqsi</strong>, ise misi<br />
calkeuli muxlebi. SemiZlia vTqva,<br />
rom evrosabWos adgilobrivi da<br />
regionuli xelisuflebebis kongresi<br />
mTlianobaSi mxars uWers im<br />
gzas, romelsac saqarTvelos mTavroba<br />
irCevs", - ganacxada Sexvedris<br />
Semdeg Tengiz SergelaSvilma.<br />
amasTan, irakli melaSvilis gancxadebiT,<br />
uaxloes dReebSi saqarTveloSi<br />
gamoigzavneba daskvna, romlis<br />
miRebac kanonproeqtis meore<br />
mosmenamde Zalian mniSvnelovani iqneba.<br />
evrosabWos adgilobrivi da regionuli<br />
xelisuflebebis kongresis generaluri<br />
mdivnis, andreas kiferis gancxadebiT, kongresi<br />
Tvalyurs adevnebs adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis reformas, romlis<br />
mizansac regionuli da adgilobrivi xelisuflebis<br />
gaZliereba warmoadgens.<br />
"SarSan monitoringis angariSis gacnobis<br />
Semdeg, kongresma rekomendaciebi SeimuSava,<br />
xolo amJamad, monitoringis Semdgomi<br />
RonisZiebebis saxiT, mudmiv kontaqtSi vimyofebiT.<br />
Cven mzadyofnas gamovTqvamT,<br />
gavecnoT sakanonmdeblo dokumentis saboloo<br />
versias da ganvixiloT saparlamento<br />
kenWisyris Sedegebi mTavrobis warmomadgenlebTan<br />
erTad. ministris moadgile<br />
Cveni kongresis momdevno Sexvedraze ukve<br />
moviwvieT", - ganacxada andreas kiferma.<br />
parlamentma adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> pirveli<br />
mosmeniT miiRo<br />
parlamentma adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong> pirveli mosmeniT,<br />
82 xmiT arcerTis winaaRmdeg, miiRo.<br />
miRebuli <strong>kodeqsi</strong>T regulirdeba adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis administraciul-teritoriul<br />
organizebis, municipalitetis<br />
uflebamosilebebis da misi<br />
organoebis, aseve, dedaqalaqis statusis<br />
da misi uflebamosilebebis sakiTxebi.<br />
<strong>kodeqsi</strong>s Tanaxmad, saqarTveloSi 5-is nacvlad<br />
12 TviTmmarTveli qalaqi iqneba, sadac<br />
mers pirdapiri wesiT airCevs mosaxleoba.
adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s<br />
mimarT sazogadoebis azri orad<br />
gaiyo. xalxis nawili aRniSnul kodeqss<br />
revoluciur, demokratiuli ganviTarebis<br />
axal etapad miiCnevda Tumca, iyvnen iseTebic,<br />
romlebic TviTmmarTvelobis institutis<br />
CamoyalibebaSi riskebs xedavdnen.<br />
TviTmmarTvelobis reformas saqarTvelos<br />
kaTolikos-patriarqi ilia meorec<br />
gamoexmaura da ganacxada, rom igi<br />
saqarTvelos daSliskenaa mimarTuli.<br />
"es Tu ganxorcielda, Cven mivalT saqarTvelos<br />
daSlisaken, darRvevisaken. Cven arasdros<br />
ar SevurigdebiT amas da yvelafers<br />
gavakeTebT, rom es ar Sesruldes. yoveli<br />
raioni unda uSualod dakavSirebuli iyos<br />
Cvens xelisuflebasTan, amas ar sWirdeba<br />
Sualedi, Sua rgoli. xelisufleba Tvi-<br />
Ton unda ganixilavdes yoveli raionis<br />
gaWirvebas. ratomRac zogierTi cdilobs,<br />
rom kanoni saswrafod unda iyos miRebuli.<br />
Cveni azriT, es unda iyos ganxiluli<br />
mTeli eris mier. xalxma unda imsjelos<br />
ra aris misaRebi saqarTvelosTvis. amitom,<br />
ar unda viCqaroT. xalxi unda gaecnos<br />
TviTmmarTvelobis am kanons. me minda<br />
didi pativiscemiT mivmarTo Cvens parlaments<br />
da xelisuflebas, gaiTvaliswinon<br />
es saSiSroeba da nu avCqardebiT amis miRebaSi",<br />
- ganacxada patriarqma qadagebisas.<br />
patriarqis gancxadebas didi vnebaTaRelva<br />
mohyva. azri gaiyo umravlesobaSic. saparlamento<br />
umravlesobis wevri Tamar<br />
korZaias gancxadebiT, patriarqi zedmetad<br />
ereva saxelisuflebo funqciebSi:<br />
"rodesac patriarqi mouwodebs xelisuflebas<br />
dafiqrebisaken da imisaken, ar<br />
miviRoT es TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong><br />
naCqarevad, albaT jobda, rom TviTonac<br />
gaiazros im mkafio gancxadebebis riski,<br />
rasac akeTebs qadagebis Semdeg. ar SeiZleba<br />
patriarqi akeTebdes gancxadebas imis<br />
Taobaze, rom riskebs Seicavs TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>, romelic, darwmunebuli<br />
var, naxevarze mets wakiTxuli ar aqvs<br />
Tavidan bolomde. amitom, Tu patriarqi<br />
mouwodebs sazogadoebas aqtiuri diskusiisaken,<br />
man Sefaseba ar unda gaakeTos, ra<br />
riskebs Seicavs es <strong>kodeqsi</strong>. vfiqrob, rom<br />
sapatriarqo aseTi tipis gancxadebebiT<br />
zedmetad ereva saxelisuflebo saqmianobaSi<br />
da, Cemi azriT, sapatriarqos da<br />
saxelisuflebo funqciebi da movaleobebi<br />
namdvilad erTmaneTisgan gamijnulia da<br />
gamijnuli unda iyos", - ganacxada korZaiam.<br />
saqarTvelos parlamentis Tavmjdomarem,<br />
daviT usufaSvilma JurnalistebTan saubrisas<br />
aRniSna, rom sruliad bunebrivia<br />
am sakiTxis mimarT aseTi didi yuradReba,<br />
Tumca, misi ganmatebiT, araswori<br />
koncefciaa, TiTqos TviTmmarTvelobam<br />
SeiZleba gaaRvivos separatizmi da<br />
TiTqos TviTmmarTveloba raime formiT<br />
safrTxes uqmnis qveynis erTianobas.<br />
arasaparlamento opoziciam werilobiT<br />
mimarTa premier-ministrsa da<br />
parlamentis Tavmjdomares da TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s proeqtTan dakavSirebiT<br />
arsebuli SeniSvnebi gaacno.<br />
"xelisuflebis mier SemoTavazebulma<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqtma gansakuTrebuli<br />
mRelvareba gamoiwvia. samwux-<br />
4
aroa, rom aseTi mniSvnelovani sakiTxi ar<br />
iyo ganxiluli opoziciur partiebTan da<br />
samoqalaqo sazogadoebasTan. garda amisa,<br />
xelisuflebis Secvlis Semdeg ar ganxorcielebula<br />
Zireuli cvlilebebi saarCevno<br />
kanonmdeblobaSi, romelsac erToblivad<br />
vafasebdiT rogorc antidemokratiuls<br />
uaxloes warsulSi", - naTqvamia arasa<br />
parlamento opoziciis mimarTvaSi.<br />
arsebuli viTarebis gaTvaliswinebiT<br />
arasamTavrobo organizaciebma saqarTvelos<br />
mTavrobas da parlaments mimarTes<br />
da mouwodes ar ayvnen TviTmmarTvelobis<br />
ideis diskreditaciis talRas da ar SeaCeron<br />
reformis procesi. TviTmmarTvelobis<br />
reformis ganxorcielebis procesTan<br />
dakavSirebiT gakeTebul gancxadebas xeli<br />
24-ma arasamTavrobo organizaciam moawera.<br />
saboloo jamSi <strong>kodeqsi</strong>s sadavo nawilSi<br />
garkveuli cvlilebebi Sevida.<br />
cvlilebebis Tanaxmad, kodeqsSi Tavdaprivelad<br />
arsebuli municipalitet-<br />
Ta regionuli gaerTianebebi, samxareo<br />
sakonsultacio sabWoebad gardaiqmneba.<br />
sakonsultacio sabWo monawileobas<br />
miiRebs konsultaciebsa da ganxilvebSi.<br />
aRniSnuli iniciativa komitetebis<br />
gaerTianebul sxdomaze saparlamento<br />
umravlesobis wevrma gia JorJolianma<br />
daayena da mas regionuli ganvi-<br />
Tarebisa da infrastruqturis ministris<br />
moadgile Tengiz SergelaSvili daeTanxma.<br />
kanonproeqtSi Sesul cvilelebebs saqarTveloSi<br />
moqmedi arasamaTavrobo organizaciebi<br />
gamexmaurnen da igi uaryofiTad<br />
Seafases. 45ma arasamTavrobom saparlamento<br />
umravelesobas mimarTva gaugzavna,<br />
sadac aRniSnulia, rom arasaparlamento<br />
opoziciasTan "konsensusis" Sedegad kanonproeqtis<br />
ZiriTadi siaxleebi gauqmda:<br />
● SeizRuda TviTmmarTveli qalaqebis<br />
Camoyalibebis SesaZleblobebi<br />
● gaurkevelia gamgeblebis da<br />
merebis pirdapiri arCevis sakiTxi<br />
● Tbilisis mosaxleoba ver Se-<br />
Zlebs, saubno problemebi sakuTari<br />
Sexedulebebis mixedviT moagvaros<br />
● TviTmmarTvelobebs aRar miecemaT<br />
gubernatorebis kontrolis Sesa-<br />
Zlebloba da, rac yvelaze samwuxaroa,<br />
aRar dainergeba sazogadoebrivi sabWoebi<br />
- sazogadoebis monawileobis da kontrolis<br />
meqanizmebi qalaqad da soflad<br />
arasamTavrobo organizaciebs miaCniaT,<br />
rom kanonproeqtis msgavsi saxiT miReba<br />
araTu xels Seuwyobs adgilobrivi<br />
demokratiis ganviTarebas, aramed gaamyarebs<br />
ukve arsebul centralizebul<br />
sistemas. amasTanave, maTi azriT, igi warmoadgens<br />
winasaarCevno dapirebebisa da<br />
deklarirebuli reformis strategiis<br />
ugulebelyofas. rac maT uCens eWvs, rom<br />
xelisuflebaSi arian Zalebi, romlebic<br />
cdiloben arsebuli sistemis SenarCunebas.<br />
"vwuxvarT, rom axali mmarTveli politikuri<br />
Zala Zvelis Secdomebze ar swavlobs.<br />
arsebuli situacia Zlier hgavs 2005<br />
wels ganviTarebul procesebs, roca xelisuflebam<br />
ver an ar gamoiyena Zireuli<br />
reformirebis Sansi da, Sedegad, jer<br />
dakarga sazogadoebis mxardaWera, Semdeg<br />
ki xelisuflebis daTmoba mouxda.<br />
imeds vitovebT, saqarTvelos parlamentis<br />
wevrebi acnobierebT pasuxismgeblobas<br />
saqarTvelos mosaxleobis, Tqveni amomrCevlebis<br />
winaSe da ar gauSvebT xelidan<br />
adgilobrivi demokratiis damkvidrebis<br />
SesaZleblobas." - naTqvamia arasamTavro<br />
organizaciebis erTobliv gancxadebaSi.<br />
"qristian-demokratebis" wevri levan<br />
vefxvaZe ambobs, rom xelisufleba<br />
daTmobaze wavida da es kargia:<br />
"kargia, rom xelisufleba wavida daTmobaze<br />
da sabWoebi im formiT, ra formi-<br />
Tac Tavidan iyo gaTvaliswinebuli, aRar<br />
Seiqmneba, ar iqneba es sajaro samarTlis<br />
iuridiuli pirebi da qveynis separaciis<br />
safrTxe aRar iarsebebs. meore Tema ukav-<br />
Sirdeba realuri TviTmmarTvelobis ganviTarebas.<br />
Cveni mkafio moTxovnaa, rom<br />
yvela sofelma Tavad unda airCios saku-<br />
Tari pirveli piri. xelisuflebas aqvs<br />
umTavresi valdebuleba Caataros normaluri<br />
adgilobrivi arCevnebi da normaluri<br />
arCevnebi rogor unda Catardes,<br />
roca ar viciT, TviTmmarTveli qalaqebis<br />
gamoyofis Semdeg ra struqturas virCevT<br />
da rogor virCevT? 6 Tve darCa arCevnebamde<br />
da movuwodebT xelisuflebas gonivrul<br />
vadebSi moagvaros es problema."<br />
umciresobis wevris, giorgi vaSaZis<br />
TqmiT, samwuxarod, TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong> ukve aris ara TviTmmarTvelobis,<br />
aramed mmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>:<br />
"ori mniSvnelovani problema aqvs: gubernatoris<br />
instituti ar unda iyos<br />
5
TviTmmarTvelobis kanonSi, romelsac<br />
niSnavs centraluri xelisufleba da ar-<br />
Ceuli merebis da gamgeblebis gadayeneba<br />
yovel mizezgareSe, nebismieri safuZvliT<br />
ar unda SeeZlos sakrebulos. “<br />
umciresoba problemas finansebSic xedavs.<br />
kerZod, maTi TqmiT, <strong>kodeqsi</strong>s am<br />
variantSi saubari ar aris finansur decentralizaciaze,<br />
xolo Tu finansuri<br />
decentralizacia ar moxda, maSin TviTmmarTvelobis<br />
Camoyalibebas azri ar aqvs.<br />
arasamTavrobo organizaciebi "samar-<br />
Tliani arCevnebisa da demokratiis saer-<br />
TaSoriso sazogadoeba", "saerTaSoriso<br />
gamWvirvaloba - saqarTvelo" da "axalgazrda<br />
iuristTa asociacia" gancxadebas avrceleben.<br />
maTi SefasebiT, "adgilobrivi TviTmmarTvelobis"<br />
<strong>kodeqsi</strong>s parlamentisTvis<br />
SeTavazebuli proeqti merebisa da gamgeblebis<br />
institutis mniSvnelobas amcirebs.<br />
"saqarTvelos parlamentSi warmodgenili<br />
"adgilobrivi TviTmmarTvelobis"<br />
<strong>kodeqsi</strong>s proeqtiT SemoTavazebulia iseTi<br />
mniSvnelovani siaxle, rogoricaa<br />
gamgeblebis (merebis) pirdapiri wesiT<br />
arCeva, rac, xangrZlivi drois ganmavlobaSi<br />
Cveni organizaciebis moTxovnas<br />
warmoadgenda. samwuxarod, SemoTavazebuli<br />
kanonpreqti iTvaliswinebs normas,<br />
romelic arCeviTi merebisa da gamgeblebis<br />
institutis mniSvnelobas asustebs.<br />
kerZod, saubaria <strong>kodeqsi</strong>s proeqtis 48-e<br />
muxlze, romelic iTvaliswinebs pirdapiri<br />
wesiT arCeuli gamgeblisTvis (merisTvis)<br />
undoblobis gamocxadebis proceduras.<br />
aRniSnuli sakiTxis inicirebis<br />
ufleba aqvs sakrebulos siiTi Semadgenlobis<br />
naxevarze mets an municipalitetis<br />
registrirebul amomrCevelTa 20%-s.<br />
organizaciebis SefasebiT, Tanamdebobis<br />
pirebis pirdapiri wesiT<br />
arCevis mizans warmoadgens, uzrunvelyos<br />
mosaxleobis CarTuloba TviTmmarTvelobis<br />
organoTa formirebaSi,<br />
arCeuli Tanamdebobis piris/organos<br />
stabiluroba da damoukidebloba.<br />
"sakrebulosTvis msgavsi uflebis mini-<br />
Webis Sedegad miviRebT imave realobas,<br />
rac dRes moqmedi <strong>kodeqsi</strong>T aris dadgenili,<br />
rodesac sakrebulos Tavmjdomares<br />
SeuZlia Tanamdebobidan gaaTavisuflos<br />
gamgebeli sakrebulos TanxmobiT, risi<br />
samwuxaro magaliTebic mravlad vnaxeT<br />
2013 wlis ganmavlobaSi. Sesabamisad, ase-<br />
Ti daTqma amcirebs am Tanamdebobis pirebis<br />
pirdapiri wesiT arCevis arss da mniSvnelobas.<br />
- ganmartebulia gancxadebaSi.<br />
27 dekemberis plenarul sxdomaze parlamentma<br />
"adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s" proeqtis Sesaxeb<br />
moxseneba moismina, xolo plenarul sxdomaze<br />
mis ganxilvas muxlobrivad ianvarSi,<br />
riggareSe sesiaze daubrundeba.<br />
45-ma arasamTavrobo organizaciam<br />
parlamentis umravlesobas mimarTva<br />
gaugzavna<br />
saqarTvelos mTavrobis mier parlamentSi<br />
inicirebuli „adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s” kanonproeqti warmoadgenda<br />
mmarTvel politikur ZalaSi Se-<br />
Tanxmebis Sedegad miRweul kompromisul<br />
variants. Cveni azriT, SeTavazebuli modeli<br />
srulad ar asaxavda biZina ivaniSvilisa<br />
da „qarTuli ocnebis” winasaarCevno<br />
dapirebebis, mTavrobis mier 2013 wlis<br />
1 marts deklarirebuli adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis reformis strategiis<br />
principebs. miuxedavad amisa, samoqalaqo<br />
sazogadoebis nawilma mainc davuWireT mxari<br />
mas, vinaidan CavTvaleT, rom es iqneboda<br />
pirveli, principuli da Seuqcevadi nabiji<br />
qveyanaSi realuri TviTmmarTvelobis<br />
damkvidrebis gzaze.<br />
samwuxarod, kanonproeqtis saparlamento<br />
ganxilvis dawyebamde moxda mmarTveli<br />
koaliciis SeTanxmeba arasaparlamento<br />
opoziciasTan, ramac, efemeruli safrTxeebis<br />
braldebiT, kanonproeqtis ZiriTadi<br />
siaxleebis gauqmeba gamoiwvia. am „konsensusis”<br />
Sedegad:<br />
• SeizRuda TviTmmarTveli qalaqebis Camoyalibebis<br />
SesaZleblobebi<br />
• gaurkevelia gamgeblebis da merebis<br />
pirdapiri arCevis sakiTxi<br />
• Tbilisis mosaxleoba ver SeZlebs, saub-<br />
6
no problemebi sakuTari Sexedulebebis<br />
mixedviT moagvaros<br />
• TviTmmarTvelobebs aRar miecemaT<br />
gubernatorebis kontrolis Sesa-<br />
Zlebloba da, rac yvelaze samwuxaroa,<br />
aRar dainergeba sazogadoebrivi<br />
sabWoebi - sazogadoebis monawileobis<br />
da kontrolis meqanizmebi qalaqad da<br />
soflad migvaCnia, rom es „konsensusi”<br />
araTu xels Seuwyobs adgilobrivi<br />
demokratiis ganviTarebas, aramed gaamyarebs<br />
ukve arsebul centralizebul<br />
sistemas. amasTan, is warmoadgens winasaarCevno<br />
dapirebebisa da deklarirebuli<br />
reformis strategiis ugulebelyofas.<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
amgvari qmedeba aCens eWvis safuZvels,<br />
rom Tavad xelisuflebaSi arian Zalebi,<br />
romlebic yvela saSualebiT cdiloben<br />
arsebuli sistemis SenarCunebas.<br />
vwuxvarT, rom axali mmarTveli politikuri<br />
Zala Zvelis Secdomebze ar swavlobs.<br />
arsebuli situacia Zlier hgavs 2005 wels<br />
ganviTarebul procesebs, roca xelisuflebam<br />
ver an ar gamoiyena Zireuli reformirebis<br />
Sansi da, Sedegad, jer dakarga<br />
sazogadoebis mxardaWera, Semdeg ki xelisuflebis<br />
daTmoba mouxda.<br />
imeds vitovebT, saqarTvelos parlamentis<br />
wevrebi acnobierebT pasuxismgeblobas<br />
saqarTvelos mosaxleobis, Tqveni amomrCevlebis<br />
winaSe da ar gauSvebT xelidan<br />
adgilobrivi demokratiis damkvidrebis<br />
SesaZleblobas.<br />
1.samoqalaqo kulturis saerTaSoriso<br />
centri (ICCC)<br />
2. asociacia „kivitas georgika”<br />
3. samoqalaqo integraciis fondi<br />
4. samoqalaqo sazogadoebis kvlevisa da<br />
ganviTarebis centri<br />
5. adgilobrivi demokratiis ganviTarebis<br />
qseli<br />
6. informaciis Tavisuflebis ganviTarebis<br />
instituti (IDFI)<br />
7. goris sainformacio centri<br />
8. konsultaciis da treningis centri<br />
9. fondi “liberaluri akademia Tbilisi”<br />
10. fondi „Ria sazogadoeba - saqarTvelo”<br />
11. kulturul urTierTobaTa centri-kavkasiuri<br />
saxli<br />
12. mwvane kavkasia<br />
13. samoqalaqo sazogadoebis instituti<br />
(CSI)<br />
14. saqarTvelos strategiuli kvlevebisa<br />
da ganviTarebis centri<br />
15. asociacia „mwvane alternativa”<br />
16. skola, ojaxi, sazogadoeba<br />
17. Tavisufal JurnalistTa saxli<br />
18. saerTo samoqalaqo moZraoba<br />
„mravalerovani saqarTvelo”<br />
19. demokrat mesxTa kavSiri<br />
20. adamianis uflebebis swavlebisa da monitoringis<br />
centri (EMC)<br />
21. adamianis uflebaTa prioriteti<br />
22. Tavisuflebisa da demokratiis ganvi-<br />
Tarebis instituti<br />
23. arasamTavrobo organizacia „sida”<br />
24. ekonomikuri politikis eqspertTa centri<br />
25. iZulebiT gadaadgilebul qalTa arasam-<br />
Tavrobo organizcia „Tanxmoba”<br />
26. asociacia „goris invalidTa centri”<br />
27. kavkasiis ekonomikuri da socialuri kvlevebis<br />
centri<br />
28. saqarTvelos gaeros asociacia<br />
29. fondi „taso”<br />
30. strategiuli kvlevebisa da ganviTare-<br />
7
is centri<br />
31. tyibulis raionis ganviTarebis fondi<br />
32. sazogadoebrivi damcveli<br />
33. mravalenovani saqarTvelo<br />
34. saqarTvelos mwvaneTa moZraoba<br />
dedamiwis megobrebi<br />
35. sazogadoebrivi monitoringisa da kvlevis<br />
centri<br />
36. usafrTxo sivrce<br />
37. organizacia „borjRali”<br />
38. adamianis uflebaTa centri<br />
39. samoqalaqo iniciativa<br />
40. kavSiri „nukriani”<br />
41. imereTis mxaris mecnierTa kavSiri<br />
42. guriis axalgazrduli resurscentri<br />
43. energoefeqturobis centri saqarTvelo<br />
44. arasamavrobo organizacia „ukeTesi momavlisaTvis”<br />
45. arasamTavrobo organizacia „toleranti”<br />
parlaments "TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s"<br />
48 - e muxlis alternativas<br />
sTavazoben<br />
TviTmmarTvelobis ganvi-<br />
Tarebisa da regionuli<br />
politikis sakiTxebSi mrCevelTa<br />
sabWos wevrebis kote<br />
kandelakis da mamuka abula-<br />
Zis mier saqarTvelos parlamentisadmi<br />
SeTavazebuli<br />
„TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s“<br />
48-e muxlis alternativa<br />
„saqarTvelos adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s“ pirvandel variantSi,<br />
romlis SemuSavebaSic<br />
monawileobas iRebda regionaluri<br />
ganviTarebisa<br />
da infrastruqturis saministros<br />
sazogadoebriv<br />
mrCevelTa sabWo, gaTvaliswinebuli<br />
iyo pirdapiri,<br />
sayovelTao, Tanaswori<br />
saarCevno xmis safuZvelze<br />
moqalaqeTa mier arCeuli<br />
gamgeblis (meris) gadarCevis<br />
procedura. 2013 wlis 30<br />
oqtombers mTavrobis mier<br />
damtkicebul kanonproeqt-<br />
Si is Seicvala sakrebulos<br />
mier gamgeblis/merisTvis<br />
undoblobis gamocxadebiT<br />
(48-e muxli), da Semdegnairadaa<br />
gansazRvruli:<br />
„gamgeblisTvis (merisTvis)<br />
undoblobis gamocxadebis<br />
proceduris inicirebis safuZvelia<br />
sakrebulos siiTi<br />
Semadgenlobis naxevarze metis<br />
an municipalitetis registrirebul<br />
amomrCevelTa<br />
aranakleb 20%-is werilobiTi<br />
Suamdgomloba gamgeblisTvis<br />
undoblobis gamocxadebis<br />
Taobaze.“<br />
am muxlSi „municipalitetis<br />
registrirebul amomrCevelTa<br />
aranakleb 20%-is<br />
werilobiTi Suamdgomlobis“<br />
meSveobiT gamgeblis<br />
(meris) gadayenebis ufleba<br />
municipalitetis mcxovreblebs<br />
mxolod formalurad<br />
eniWebaT, ramdenadac<br />
Semdegi (me-2 punqti) sakrebulos<br />
aZlevs saSualebas,<br />
blokireba gaukeTos amomrCevelTa<br />
1/5-is moTxovnas<br />
da gadayenebis procedura<br />
ar ganaxorcielos, Tu, sul<br />
cota, mis wevrTa 1/3 miemxro<br />
an, garkveuli dapire-<br />
8<br />
bebis safuZvelze, farulad<br />
gaurigda gamgebels (mers):<br />
„gamgebelisTvis (merisTvis)<br />
undobloba gamocxadebulad<br />
CaiTvleba, Tu Suamdgomlobas<br />
mxars dauWers<br />
sakrebulos siiTi Semadgenlobis<br />
ori mesamedi.<br />
undoblobis gamocxadeba<br />
iwvevs gamgeblis (meris)<br />
uflebamosilebis Sewyvetas.“<br />
garda amisa, <strong>kodeqsi</strong> ar<br />
adgens amomrCevelTa Suamdgomlobaze<br />
xelmowerebis<br />
namdvilobis dadgenis<br />
proceduras, rac dokumentis<br />
legitimurobaSi safuZvliani<br />
eWvis Setanis safuZveli<br />
iqneba. sakrebulos<br />
muSaobaSi amgvari praqtika<br />
ar aris da xelmowerebis
Semowmebis meqanizms Cveni kanonmdebloba<br />
icnobs mxolod saarCevno komisiebis mier<br />
saarCevno subieqtobis kandidatTa mxardamWerebisa<br />
da referendumis moTxovnis<br />
momxreTa siebis gadamowmebisas. es naklovaneba<br />
axasiaTebs „<strong>kodeqsi</strong>s“ 87-e muxlsac (<br />
sakrebulos dadgenilebis proeqtis iniciireba<br />
peticiis wesiT), sadac peticiaze xelmomwerTa<br />
raodenoba „municipalitetSi<br />
registrirebul amomrCevelTa aranakleb<br />
1%-iT“ aris gansazRvruli. am muxlis me-4<br />
punqtis Sesabamisad, „kanoniT dadgenili<br />
wesiT Setanil peticias registraciaSi atarebs<br />
sakrebulos aparati“, Tumca aranairi<br />
procedura imisa, rogor unda gadaamowmos<br />
aparatma xelmowerebis namdviloba,<br />
gansazRvruli araa, anu, faqtiurad, „<strong>kodeqsi</strong>s“<br />
mixedviT, Suamdgomlobebisa da peticiebis<br />
xelmoweraTa namdvilobis Semowmeba<br />
ar xdeba.<br />
msoflios im qveynebSi sadac kanonmdeblobaSi<br />
Setanilia arCeul Tanamdebobis<br />
pirTa gadarCevis meqanizmebi, aucileblad<br />
aris gansazRvruli xelmoweraTa verifikaciis<br />
procedurebic. mag., venesuelaSi hugo<br />
Cavesis gadadgomis moTxovniT Sekrebil<br />
xelmoweraTa didi nawilis araamdviloba<br />
am qveynis centralurma saarCevno sabWom<br />
daadgina.<br />
gadayenebis proceduris dasawyebad „<strong>kodeqsi</strong>“<br />
ar iTxovs raime dasabuTebas an<br />
kanonmdeblobiT gansazRvrul raime<br />
dadasturebul safuZvlebs. realobaSi<br />
sakrebulos wevrebis, sul cota, naxevarze<br />
metis mxardaWeris mqone (arCevisas) da<br />
maTTan wlobiT yoveldRiurad momuSave<br />
sakrebulos Tavmjdomares, aRmasrulebeli<br />
saqmianobiT dakavebul gamgebelTan<br />
(merTan) SedarebiT, yovelTvis eqneba<br />
meti Sansi, miimxros sakrebulos wevrebis<br />
sakmarisi raodenoba gadayenebis proceduris<br />
ganxorcielebisTvis, miT ufro,<br />
Tu sakrebuloSi umravlesobasa da gamgebels<br />
(mers) Soris partiuli an sxvagvari dapirispireba<br />
moxda.<br />
gasagebia is motivebi, ris gamoc, SesaZloa,<br />
Setanil iqna cvlilebebi pirvandel variantSi<br />
da, gadarCevis proceduris nacvlad,<br />
gamgebelis (meris) xelisuflebis dasabalanseblad,<br />
sakrebulos mier misi gadayenebis<br />
procedura iqna Semotanili.<br />
erT-erTi mizezi, savaraudod, gadarCevis<br />
SemTxvevaSi kenWisyris 2-jeradi (gadarCevisa<br />
da xelaxali arCevnebisaTvis) CatarebisTvis<br />
Tanxebis gamoyofis ekonomia<br />
iqneboda. am mizniT, msoflios zogierT<br />
qveyanaSi xdeba gadarCevisa da uflebamonacvlis<br />
(memkvidris) arCevis procedurebis<br />
kombinireba (droSi Tanxvedra da Sesabamisi<br />
kiTxvebis erT biuletenSi moqceva):<br />
pirveli kiTxva iTxovs amomrCevlebis<br />
dasturs moqmedi Tanamdebobis piris gadayenebaze<br />
da mxolod sakmarisi raodenobiT<br />
Sesabamisi pasuxis SemTxvevaSi eZleva<br />
iuridiuli Zala meore kiTxviT amomrCevlis<br />
mier Semcvlelis Taobaze gakeTebul<br />
arCevans. Tumca, amgvar gaerTianebas Tavisi<br />
uaryofiTi mxareebi gaaCnia: amomrCeveli<br />
ibneva da aRar fokusirdeba konkretulad<br />
gadarCevis sakiTxze, xdeba yuradRebis<br />
gadatana SesaZlo Semcvlelis personis<br />
arCevaze. faqtiurad, xelaxali arCevnebi<br />
imarTeba im pirobebSi, roca kanonierad<br />
arCeul Tanamdebobis pirs uflebamosileba<br />
jer Sewyvetili ar aqvs (an mxolod Se-<br />
Cerebuli aqvs).<br />
Tanxebis ekonomiis argumentis gaTvaliswinebisas,<br />
gadarCevis proceduris gadayenebiT<br />
Canacvlebis gamo, ar aris gamoricxuli,<br />
aRmovCndeT iseT mdgomareobaSi,<br />
roca „Zunwi orjer Zvirs ixdis“: undoblobis<br />
procedura gacilebiT martivad<br />
gansaxorcielebelia da damokidebulia<br />
mxolod 10-20 adamianis (sakrebulos wevris)<br />
subieqtur nebaze, maSin, roca gamgeblis<br />
(meris) arCevaze neba gamoxata municipalitetis<br />
aTasobiT amomrCevelma. garda imisa,<br />
rom es arasamarTliania, SesaZloa moxdes<br />
gadayenebis procedurebis inicireba<br />
yovel 6 TveSi, anu, 5-jerac ki sakrebulos<br />
erTi uflebamosilebis vadis ganmavloba-<br />
Si (48.4. „undoblobis sakiTxis inicireba<br />
da gamgeblisTvis (merisTvis) undoblobis<br />
gamocxadeba dauSvebelia adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis organoebis arCevidan<br />
6 Tvis, aseve gamgeblis (meris) uflebamosilebis<br />
bolo erTi wlis ganmavlobaSi“).<br />
amdenad, sakrebulosTvis gamgeblis (meris)<br />
gadayenebis uflebamosilebis miniWeba municipalitetis<br />
pirvel pirs damokidebuls<br />
xdis sakrebulos politikur da sxvagvar<br />
koniunqturaze, imis nacvlad, rom is damokidebuli<br />
iyos mTlianad mosaxleobaze,<br />
rac aris pirdapiri wesiT misi arCevis SemoRebis<br />
arsis nivelireba da Tavad TviTmmarTvelobis<br />
realurad ganxorcielebasac<br />
rig SemTxvevaSi safuZvlebs gamoaclis,<br />
miscems ra gamgebelis (meris) gadayenebis<br />
da sasurveli kandidaturiT Canacvlebis<br />
farul berketebs centralur xelisuflebas.<br />
pirdapiri (uSualo) demokratiis meqanizmi<br />
- gamgeblis (meris) gadarCevis proce-<br />
9
dura, samarTlianobisa da demokratiuli<br />
meqanizmebis suliskveTebis TvalsazrisiT<br />
logikurad ufro gamarTulia.<br />
zemoTqmulidan gamomdinare, gTavazobT<br />
48-e muxlis Semdeg formulirebas:<br />
„muxli 48. gamgeblis (meris) gadarCeva<br />
1. gamgeblis (meris) gadarCevis proceduris<br />
inicirebis safuZvelia sakrebulos<br />
siiTi Semadgenlobis naxevarze metis werilobiTi<br />
Suamdgomloba gamgeblisTvis<br />
undoblobis gamocxadebis Taobaze. Suamdgomloba<br />
miRebulad CaiTvleba da waredgineba<br />
saarCevno administracias, Tu mas<br />
mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis<br />
samma meoTxedma. Suamdgomlobis<br />
miuReblobis SemTxvevaSi undoblobis<br />
sakiTxi sakrebulos sxdomaze momdevno 6<br />
Tvis ganmavleobaSi ar SeiZleba daisvas.<br />
2. gamgeblis (meris) gadarCevis proceduris<br />
inicirebis ufleba aqvs agreTve<br />
municipalitetis registrirebul amomrCevelTa<br />
aranakleb 25%-s. Suamdgomloba<br />
miRebulad CaiTvleba, Tu saqarTvelos<br />
organuli kanoniT „saqarTvelos saarCevno<br />
<strong>kodeqsi</strong>T“ dadgenili wesiT saarCevno<br />
administraciis mier xelmoweraTa namdvilobis<br />
Semowmebis Semdeg dadasturda, rom<br />
sainiciativo jgufis mier xelmoweraTa Segrovebis<br />
dros ar iqna darRveuli saqarTvelos<br />
organuli kanoniT „saqarTvelos<br />
saarCevno <strong>kodeqsi</strong>T“ dadgenili procedurebi<br />
da gadamowmebis Semdeg namdvil<br />
xelmoweraTa raodenoba ar aRmoCnda am<br />
kanoniT dadgenil zRvrul odenobaze naklebi.<br />
3. gamgeblis (meris) gadayenebisa da misi<br />
uflebamonacvlis arCevis sakiTxze ken-<br />
Wisyra tardeba saqarTvelos organuli<br />
kanoniT „saqarTvelos saarCevno<br />
<strong>kodeqsi</strong>T“ dadgenili wesiT, saarCevno<br />
administraciis mier amomrCevelTa Suamdgomlobis<br />
moqmed kanonmdeblobasTan<br />
Sesabamisobis dadgenidan, an sakrebulos<br />
mier am muxlis 1-li nawiliT gansazRvruli<br />
gadawyvetilebis miRebidan araugvianes<br />
40 dRis vadaSi.<br />
4. gamgebeli (meri) gadarCeulad, da, imavdroulad,<br />
saqarTvelos organuli kanoniT<br />
„saqarTvelos saarCevno <strong>kodeqsi</strong>T“<br />
dadgenili wesiT, arCevnebSi monawile<br />
subieqti mis uflebamonacvled arCeulad<br />
CaiTvleba, Tu gamgeblis (meris) gadarCevas<br />
mxars dauWers kenWisyraSi monawile amomrCevelTa<br />
naxevarze meti.<br />
5. undoblobis sakiTxis inicireba da<br />
gamgeblisTvis (merisTvis) undoblobis<br />
gamocxadeba dauSvebelia adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis organoebis arCevidan<br />
6 Tvis, aseve gamgeblis (meris) uflebamosilebis<br />
vadis bolo erTi wlis ganmavlobaSi.“<br />
(ganmarteba: gadarCevis procedurisaTvis<br />
aucilebeli procentis odenoba - 25% - Seesabameba<br />
aSS Statebis umravlesobis kanonmdeblobis<br />
analogiur moTxovnebs, mxolod<br />
kaliforniis StatSi aris ufro dabali<br />
-12% -iani zRvari)<br />
parlamentis regionuli politikisa da<br />
TviTmmarTvelobis komitetma TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong> ganixila<br />
parlamentis regionuli politikisa da TviTmmarTvelobis komitetma, meore mosmeniT,<br />
muxlobrivad ganixila mTavrobis mier sakanonmdeblo iniciativis wesiT warmodgenili<br />
saqarTvelos organuli kanonis proeqti "adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>"<br />
da misi Tanmdevi kanonproeqtebi. sakiTxi sxdomaze regionuli ganviTarebisa da<br />
infrastruqturis ministris pirvelma moadgilem Tengiz SergelaSvilma gamoitana.<br />
kanonproeqtebis ganxilvaSi parlamentis wevrebTan erTad monawileobdnen arasamTavrobo<br />
organizaciebisa da samoqalaqo sazogadoebis warmomadgenlebi. kanonproeqtis<br />
mravalsaTiani, detaluri ganxilvis Sedegad, sxdomis monawileebi mraval sakiTxze Sejerdnen<br />
da kanonproeqtis avtorebma garkveuli SeniSvnebi da winadadebebi gaiTvaliswines.<br />
dasasruls, komitetis wevrebma, damswreTa umravlesobiT, mxari dauWires kanonproeqtis<br />
parlamentis plenarul sxdomaze meore mosmeniT gansaxilvelad gatanas.<br />
10
daviT losaberiZe - vinc narmanias<br />
merobisTvis konkurentad ganixilavs,<br />
dainteresebulia, mis uwyebaSi<br />
SemuSavebuli TviTmmarTvelobis<br />
proeqti Cavardes<br />
"adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
kodeqsTan"<br />
dakavSirebiT<br />
sazogadoebaSi gaCenil kiTxvebze<br />
"interpresniusi" istorikossa<br />
da analitikoss,<br />
daviT losaberiZes esaubra.<br />
- batono daviT, saqarTvelos<br />
patriarqma ilia<br />
meorem "adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis kodeqsze"<br />
brZana - "Tu kanoni<br />
amoeqddeba, es saqarTvelos<br />
daSla iqneba". am Temas<br />
sazogadoebaSi didi miTqma-moTqma<br />
mohyva. Tqveni azriT,<br />
ram gamoiwvia am sakiTxze<br />
azrTa sxvadasxvaoba?<br />
- amas ramdenime mizezi aqvs,<br />
maT Soris - pozitiuric<br />
da negatiuric. roca xorcieldeba<br />
reforma, romelic<br />
Tvisobrivad axal<br />
mmarTvelobaze gadasvlas<br />
gulisxmobs, yvelgan aris<br />
diskusia da azrTa sxvadasxvaoba.<br />
SeuZlebelia, mTeli<br />
eri iyos erT azrze, erTnairad<br />
azrovnebdes da<br />
erT gadawyvetilebas iRebdes.<br />
demokratiul qveyneb-<br />
Si am tipis cvlilebebs Tan<br />
axlavs mwvave polemika,<br />
daoben calkeul niuansebsa<br />
da detalebze. es aucilebelic<br />
kia da rac axla<br />
xdeba, me Zalian maxarebs.<br />
epoqa, roca mniSvnelovani<br />
gadawyvetilebebi kuluarulad<br />
miiReboda da mosaxleoba<br />
mis Sesaxeb mxolod<br />
post-faqtum igebda, wasruls<br />
bardeba. vgulisxmob<br />
ara marto gasul 20-wleuls<br />
anac 70 wels, aramed, Tu<br />
gnebavT gasul aswleulsac.<br />
CvenTan aJiotaJs kidev ufro<br />
aZlierebs is, rom sazogadoebas<br />
gacnobierebuli<br />
ar aqvs mmarTvelobis axal<br />
formaze gadasvla rogor<br />
da ranairad moxdeba. Cven<br />
posttotalitaruli saxelmwifo<br />
varT, anu iqedan<br />
movdivarT, sadac mmarTvelobis<br />
sistema agebuli<br />
iyo erTian administraciul<br />
vertikalze. axla saqarTvelo<br />
akeTebs arCevans<br />
- unda, iyos evropuli faseulobebis,<br />
adamianis uflebebis<br />
dacvis pativismcemeli,<br />
anu imis gamziarebeli, rac<br />
dasavlur qristianul civilizaciad<br />
moiazreba, Tu<br />
unda, gqondes aziuri tipis<br />
11<br />
diqtaturis mzgavsi mmarTveloba,<br />
romelic igive sabWo-<br />
Ta reJims axasiaTebda. am<br />
ukanasknelis mmarTveloba<br />
Temur lengma gamoxata Tavis<br />
lozungSi - erTi mze, erTi<br />
mrbrZanebeli. anu Cven, qarTvelma<br />
erma, axla unda<br />
gavakeToT arCevani, rogori<br />
mmarTveloba gvinda.<br />
bunebrivia, es ukavSirdeba<br />
aseve imas, ganviTarebis<br />
Tu ra gza unda airCios<br />
xalxma, ra tradiciebi gvaqvs<br />
am TvalsazrisiT. rac<br />
unda sawyeni iyos CvenTvis,<br />
daviviwyeT sakmaod saintereso<br />
Rirebulebebi, romelic<br />
saqarTvelos istoriulad<br />
axasiaTebda.<br />
yvelas, vinc am sakiTxebiT<br />
dainteresebulia, vurCev<br />
waikiTxos Tundac ilia
WavWavaZis werilebis ori<br />
cikli "soflis mowyobis<br />
Taobaze". es aris is, rac<br />
ilias gardacvalebidan 100<br />
wlis Semdgom safuZvlad<br />
daedo TviTmmarTvelobis<br />
evropul qaratias. ra Tqma<br />
unda, ara ilias gamo, evropelebma<br />
is aqcies samoqmedo<br />
principad, rasac saqarTveloSi<br />
mmarTvelobis Sesaxeb<br />
ilia WavWavaZe qadagebda.<br />
meore sakiTxia RirebulebaTa<br />
sakiTxi. aq ukve cota<br />
negatiurSi gadavdivarT. es<br />
gaxlavT garkveuli politikuri<br />
jgufebis survili,<br />
aranairad ar dauSvan<br />
reforma, risTvisac iyeneben<br />
dezinformaciis sakmaod<br />
cud meTodebs. araswor<br />
informacias awvdian<br />
ara marto sapatriaqros,<br />
aramed saerTaSoriso organizaciebsac.<br />
reformis<br />
mowinaaRmdegeebs regionebSi<br />
gaaqvT sul sxva<br />
informacia. patriotulad<br />
ganwyobil sazogadoebas<br />
eubnebian, TiTqos reforma<br />
eTnikuri umciresobebis<br />
gabatonebas iTvaliswinebs.<br />
eTnikuri umciresobebiT<br />
dasaxlebul regionebSi<br />
avceleben xmebs, TiTqos reformis<br />
Sedegad qarTvel-<br />
Ta monopolia dawesdeba.<br />
yvelas aqvs ufleba, bevr rameSi<br />
Seitanos eWvi, magram<br />
am SemTxvevaSi saubari unda<br />
iyos konkretuli. anu, <strong>kodeqsi</strong>s<br />
romeli muxli iwvevs<br />
safrTxes da realurad qmnis<br />
safrTxis safuZvels.<br />
samwuxaroa, rom <strong>kodeqsi</strong>s<br />
kritikosebi sakiTxis muxlobriv<br />
ganxilvaSi monawileobas<br />
gaurbian da ZiriTadad<br />
xmauriani politikuri<br />
gancxadebebiT arian dakavebuli.<br />
- "adgilobrivi TviTmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s" proeqtSi<br />
TqvenTvis yvelaze Rirebuli<br />
ra aris? da kidev, Tqveni<br />
oponentTa umravlesoba<br />
xSirad saubrobs imaze, rom<br />
<strong>kodeqsi</strong>s me-7 kari qveynisaTvis<br />
yvelaze saxifaToa. maT-<br />
Tvis, vinc ase fiqrobs, rogori<br />
iqneba Tqveni pasuxi?<br />
- yvelaze Rirebulia ramdenime<br />
principi - 1. TviTmmarTveloba<br />
ar unda<br />
warmoadgendes sxvadasxva<br />
saWiroebebisa da gaer-<br />
Tianebis konglomerats.<br />
unda iyos homogenuri,<br />
anu msgavsi interesebiT<br />
gaerTianebuli, istoriulad,<br />
tradiciulad da<br />
ekonomikurad Camoyalibebuli<br />
sivrceebi, sadac<br />
adamianTa umetesobas aqvs<br />
saerTo interesi. es aris<br />
erT-erTi principi, rasac<br />
efuZneba <strong>kodeqsi</strong> qalaqebisa<br />
da soflebis doneze.<br />
meore gaxlavT is, rasac<br />
hqvia mosaxleobisaTvis Car-<br />
Tulobis instrumentebis<br />
micema. demokratiulobanas<br />
TamaSi ki ar unda iyos,<br />
aramed sazogadoeba realurad<br />
unda iyos Car-<br />
Tuli gadawyvetilebebis<br />
miRebaSi da arsebobdes<br />
am gadawyvetilebis aRsrulebis<br />
meqanizmi. anu,<br />
saubaria moqalaqeTa realuri<br />
uflebebis cxovreba-<br />
Si gatarebaze. vgulisxmob<br />
im uflebebs, rac yvelgan<br />
TviTmmarTvelobis kompetencias<br />
ganekuTneba da Cven-<br />
Tanac unda ganekuTnebodes.<br />
aq saubari ar aris politikur<br />
uflebebze, amisaTvis<br />
arsebobs parlamenti.<br />
saubaria wylis, gazis, kanalizaciisa<br />
Tu sxva sakiTxebis,<br />
sayofacxovrebo<br />
pirobebis gaumjobesebaze,<br />
Tu sabavSo baRis problemebis<br />
adgilze mogvarebaze.<br />
roca proeqtSi saerTod ar<br />
aris da arc SeiZleba iyos<br />
saubari TviTmarTvelobis<br />
politikur uflebebze,<br />
gaugebaria, <strong>kodeqsi</strong>s oponentebi<br />
am sakiTxebze ratom<br />
12<br />
amaxvileben yuradRebas.<br />
oponentTa nawili dasavleTis<br />
organizaciebs awvdian<br />
informacias, TiTqos<br />
<strong>kodeqsi</strong> adgilobrivi<br />
organoebisaTvis uflebebis<br />
gadacemaze saerTod<br />
araa saubari. kargi iqneboda,<br />
Tu oponentebi Tundac<br />
kvalificiur ciliswameba-<br />
Si Camoyalibdebian. siamovnebiT<br />
movismendi maTgan,<br />
Tu ra uflebebi gadaecemaT<br />
adgilobriv organoebs<br />
da imasac, Tu ar gadaecemaT,<br />
ratom ar gadaecemaT.<br />
kodeqsSi saubaria iseT<br />
sakiTxebze, romlebic yvelgan<br />
adgilobrivi TviTmarTvelobis<br />
organoebis<br />
kompetenciaa. namdvilad<br />
ar vici, ratom aris kanalizaciis<br />
anac wylis sakiTxis<br />
adgilze gadawyveta politikuri<br />
sakiTxi, ra safrTxe<br />
SeiZleba Seuqmnas aman saxelmwifos<br />
usafrTxoebas.<br />
kodeqsSi aucileblad unda<br />
iyos gaTvaliswinebuli finansuri<br />
resursebis gadanawilebis<br />
sakiTxi. samwuxarod,<br />
Cveni qveyana ar aris<br />
mdidari da keTildReobis<br />
doniT ar gamoirCeva.<br />
faqtia, rom Cven SezRuduli<br />
resursebi gvaqvs, arsebuli<br />
resursebi uflebamosilebaTa<br />
gansaxorcieleblad<br />
sakmarisi ar aris, magram<br />
pirvel etapze sakmaod martivi<br />
da samarTliani principia<br />
SerCeuli. roca Cven 10<br />
miliardian biujetSi 2 miliards<br />
vaxmarT regionebs<br />
( ramdenad samarTliania<br />
centraluri xelisuflebis<br />
mier regionebisTvis 2 miliradis<br />
gamoyofa es sxva Temaa<br />
), magram saubaria imaze,<br />
rom Cven im 2 miliardis<br />
daxarjvasac ar vekiTxebiT<br />
adamianebs, romlisTvisac<br />
realurad es Tanxebi gamoiyofa.<br />
axla Tanxebi maT<br />
saxelze ixarjeba, magram sulac<br />
ar aris gamoricxuli,<br />
rom raSic es Tanxebi ixarjeba,<br />
maT interesebSi sulac
ar iyos. amis kargi magaliTia,<br />
roca bevr sofel-<br />
Si saqanelebi daamontaJes.<br />
soflebis umetesobaSi<br />
problema saqanela ki ara,<br />
sul sxva problemebi iyo.<br />
is Tanxa, romelic TviTmmarTvelobebze<br />
mainc ixarjeba,<br />
ukeTesi iqneba, Tu<br />
maT vkiTxavT mainc, Tu raSi<br />
sjobia Tanxebis daxarjva.<br />
- rac Seexeba me-7<br />
karis safrTxeebs...<br />
- oponentebi bevrs saubrobdnen,<br />
rom gubernatori<br />
Zalian politizebuli<br />
figuraa, centris daqvemdebarebaSia,<br />
centris funqciebs<br />
da TviTmmarTvel<br />
organoebze zewolas axorcielebs,<br />
maT finansurad<br />
zRudavs, rac simarTles<br />
Seesabameboda da centris<br />
gadawyvetileba iyo. faqtia<br />
isic, rom regionebSi gubernatori<br />
centris politikas<br />
atarebda. iyo saubari, rom<br />
gubernators uflebebi unda<br />
SeezRudos an regionul<br />
doneze mas gadaeces uflebebi.<br />
erTi da igive adamianebi<br />
acxadebdnen, rom gubernatori<br />
unda iyos arCeviTi<br />
an saerTod ar iyos. amgvari<br />
midgomis erTroulad<br />
realizeba rogoraa<br />
SesaZlebeli, piradad CemTvis<br />
warmoudgenelia.<br />
me-7 karSi ar aris saubari<br />
TviTmmarTvelobis ZiriTad<br />
principebze. me-7 karSi<br />
saerTod ar aris saubari regionaluri<br />
mmarTvelobi-<br />
Ti organos Seqmnaze Zalian<br />
martivi mizezis gamo. Tu<br />
sadRac qveynis veragi Zalebi<br />
sxedan da damRupvel<br />
kanons weren, am SemTxveva-<br />
Sic ki organuli kanoni<br />
am pasuxismgeblobas Tavis<br />
Tavze ver aiRebs, vinaidan<br />
es konstituciuri sakiTxia.<br />
konstituciis muxlebis<br />
dazusteba da gadasinjva im<br />
komisiis saqmea, romelmac<br />
konstituciaze erTi<br />
wlis ganmavlobaSi unda<br />
imsjelos da gubernatoris<br />
institutTan dakav-<br />
SirebiT Sesabamisi variantebi<br />
ganixilos. survilis<br />
SemTxvevaSic ki, organuli<br />
kanoni veranairad ver gansazRvravda<br />
am sakiTxebs.<br />
axla aris viTareba, roca<br />
gubernators verc gauzrdi<br />
uflebamosilebas da verc<br />
Seumcireb. gubernatori, realurad,<br />
konstituciurad<br />
damtkicebuli institucaa.<br />
Tu konstitucia gadawyvets,<br />
rom gubernatori saerTod<br />
ar unda iyos, es sxva Temaa.<br />
konstituciis Secvla gasagebi<br />
mizezebis gamo gaZnelda.<br />
mocemul viTarebaSi konstituciiT<br />
arsebobs gubernatori,<br />
romelsac mTavroba<br />
niSnavs. axla sakiTxi<br />
ase dgas - ra uflebebi eqneba<br />
mTavrobis mier daniSnul<br />
gubernators? xom<br />
ar gamoiyenebs igi uxeSad<br />
Tavis uflebamosilebebs<br />
politikuri miznebisaTvis.<br />
adre gubernatori axorcielebda<br />
zedamxevelobas<br />
TviTmmarTvel organoebze.<br />
gubernatori koordinacias<br />
uwevda TviTmmarTvel<br />
organoebs. qaRaldze<br />
ki weria, rom isini sakiTxebs<br />
erTmaneTSi aTanxmeben,<br />
magram gubernatorisa da<br />
TviTmmarTveli organoebis<br />
urTierToba rom sxva<br />
formatSi gadaizrdeboda,<br />
amis Sesaxeb viciT da<br />
qveyanam es ukve gamoscada.<br />
13<br />
axali <strong>kodeqsi</strong>T gubernatori<br />
ver uqmdeba, vinaidan<br />
konstituciiT arsebobs.<br />
programebze, romlebic<br />
regionebSi unda ganxorcieldes,<br />
gubernatorma sul<br />
mcire konsultacia mainc<br />
unda gaiaros TviTmmarTvel<br />
organoebTan. swored<br />
amisaTvis iqmneba axali <strong>kodeqsi</strong>T<br />
gubernatorTan<br />
sakonsultacio organo.<br />
me-7 kari maSin iqneboda safrTxe,<br />
Tu kodeqsSi iqneboda<br />
Canaweri imis Sesaxeb, rom<br />
regioni aris federaluri<br />
subieqti, aqvs damoukidebeli<br />
organo, romelsac iseve<br />
rogorc parlaments,<br />
aqvs kanonSemoqmedebiTi<br />
saqmianobis ufleba, rom<br />
saqme gvaqvs federalizmTan<br />
da amave dros adgilze ar<br />
arsebobs saxelmwifo kontrolis<br />
aranairi meqanizmi.<br />
amgvari ram rom kodeqsSi<br />
iyos Cawerili, gasagebia,<br />
es marTlac iqneboda bunebrivad<br />
safrTxe, magram ase-<br />
Ti ram kodeqsSi xom ar weria,<br />
romc warmovidginoT,<br />
rom kanonproeqtis avtorebi<br />
arian qveynis moRalateebi<br />
da amgvari ramis Cawera<br />
undaT, amas isini mainc ver<br />
Cawerdnen, vinaidan Sesabamisi<br />
Canaweri konstituciaSi<br />
unda arsebobdes.<br />
- Tqveni oponentebi acxadeben,<br />
rom “patriarqi evropul<br />
arCevans ki ara, qveynis<br />
daSlis rusul dakveTas<br />
ewinaaRmdegeba", "regionalizmi<br />
saqarTvelosTvis<br />
udidesi borotebaa". ramdenad<br />
aqvs kavSiri "adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s" proeqts<br />
regionalizmTan da qveynis<br />
daSlis rusul gegmasTan?<br />
- modiT vTqvaT, Tu ra igulisxmeba<br />
regionalizmSi?<br />
roca vsaubrobT regionalizmze,<br />
nawilisaTvis es<br />
aris qveynis provinciebisa<br />
da regionebis doneze gaer-<br />
Tianeba, anu garkveulwilad<br />
konfidencialuri sistema.<br />
meore jgufisTvis es<br />
aris federaluri mowyoba,<br />
roca arsebobs erTiani<br />
saxelmwifo, magram regionebs,<br />
rogorc es aSS-sa<br />
da germaniaSia, aqvT sakanon-
mdeblo uflebebi. mesame<br />
gaxlavT regionalizirebuli<br />
saxelmwifo, rogoricaa<br />
magaliTad poloneTi,<br />
espaneTi. regionebi kanons<br />
ver miiReben. CvenTan erTaderTi<br />
federaluri subieqti<br />
aris aWaris avtonomia,<br />
romelsac hyavs Tavisi mTavroba<br />
da sakanonmdeblo<br />
organo - umaRlesi sabWo.<br />
CvenTan arc erT mxareSi arasodes<br />
ar iyo da arc igegmeba<br />
regionis doneze sakanonmdeblo<br />
organos Seqmna.<br />
- es gasagebia, magram Tqveni<br />
azriT, ras SeiZleba ukav-<br />
Sirdebodes braldebebi,<br />
TiTqos <strong>kodeqsi</strong>s avtorebs<br />
qveynis daSla surT?<br />
- namdvilad ar vici, saidan<br />
modis amgvari braldeba.<br />
erTaderTi, rac SemiZlia<br />
ganvacxado - qveynis daSlis<br />
safrTxe maSin arsebobs,<br />
roca msxvili teritoriuli<br />
erTeulebi yalibdeba,<br />
roca amgvar erTeulebSi<br />
batonobs klanuri nomenklatura,<br />
romlis Camoyalibeba<br />
gasuli saukunis 30<br />
wlebidan mimdinareobda<br />
da Semdgom Tavis poziciebs<br />
Taobebs gadascemda.<br />
saqarTveloSi xelisuflebebi<br />
ki icvlebian, magram regionebSi<br />
klanuri sistema<br />
ucvleli rCeba. klanisTvis<br />
mTavaria sakuTari keTildReoba<br />
da vinc maT maTive<br />
interesebis gaTvaliswinebas<br />
dapirdeba, yovelTvis<br />
maT mxareze arian. feodaluri<br />
mentalobis dajgufebebs<br />
ar undaT, garedan raimeSi<br />
xeli SeuSalon. qveynis<br />
nebismieri arakeTilismsurveli<br />
swored maT eyrdnoba.<br />
amis kargi magaliTi<br />
iyo aslan abaSiZis droindeli<br />
aWara. aq eTnikuri<br />
momenti gamoricxuli iyo,<br />
magram gvaxsovs adgilobrivi<br />
xelisufleba, romelic<br />
saqarTvelos centralur<br />
xelisuflebas arc<br />
cnobda, arc emorCileboda<br />
da praqtikulad sazRvris<br />
msgavsi ramac ki arsebobda.<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobebi<br />
im zomiT da formiT<br />
unda iyvnen CarTuli<br />
procesSi, rom maT SeeZloT<br />
konkretuli saqmis keTeba,<br />
anu is, rac maT <strong>kodeqsi</strong>s miRebis<br />
SemTxvevaSi daekisrebaT.<br />
- SeiZleba gvqondes imis<br />
imedi, rom diskusia, romelic<br />
am Temaze sazogadoebaSi<br />
daiwyo, sabolood<br />
kidev ufro daxvews da gaakeTiSobilebs<br />
kanonproeqts<br />
"adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
Sesaxeb"?<br />
- modiT, pirdapir vTqvaT,<br />
rom aq ar aris saubari<br />
kanonproeqtze. sruli pasuxismgeblobiT<br />
vacxadeb -<br />
rac am kodeqsTan dakavSirebiT<br />
xdeba, sxva araferia, Tu<br />
ara politikuri brZola.<br />
Tu kargad daakvirdebiT,<br />
proqtze aRaravin davobs,<br />
oponentebi am proeqtis Cagdebaze<br />
arian orientirebuli.<br />
es ki, pirdapir urtyams<br />
regionuli marTvis saministros<br />
mesveurs, romelic<br />
mmarTvelma partiam<br />
Tbilisis merobis kandidatad<br />
daasaxela. vinc narmanias<br />
Tbilisis merobisTvis<br />
brZolaSi konkurentad<br />
ganixilavs, dainteresebulia,<br />
rom mis uwyebaSi<br />
SemuSavebuli TviTmmarTvelobis<br />
proeqti Cavardes.<br />
aris meore jgufi, romelic<br />
dainteresebulia marTvis<br />
vertikalis SenarCunebiT.<br />
Sesabamisad, isinic<br />
mowinaaRmdegeTa banakSi<br />
arain. aris mesame jgufi<br />
adamianebis, romlebsac<br />
gansxvavebuli mosazrebebi<br />
aqvT da aseve proeqtis mowinaaRmdegeTa<br />
Soris arian.<br />
yvela Zala gaaqtiurebulia<br />
da cdilobs, xelisuflebas<br />
Tavisi klanWebi aCvenos,<br />
14<br />
ar dauSvan am kanonproeqtis<br />
miReba. proeqtis oponentTa<br />
absolutur umravlesobas<br />
kanonproeqti saerTod ar<br />
ainteresebs. am strategiis<br />
arsebobis Sesaxeb 2013 wlis<br />
martidan yvelam icoda, parlametSi<br />
maisSi Sevida, Semdeg<br />
isev iqna gamoTxovili.<br />
masze samuSao jgufebi Ria<br />
reJimSi muSaobdnen. axla<br />
pirdapir SeiZleba iTqvas,<br />
rom <strong>kodeqsi</strong>s winaaRmdeg<br />
Riad galaSqreba mas Semdeg<br />
daiwyo, rac "qarTulma ocnebam"<br />
Tbilisis merobis kandidatad<br />
narmania daasaxela.<br />
samwuxaroa, rom <strong>kodeqsi</strong>s<br />
garSemo dezinformaciis<br />
gavrcelebaSi CaTreuli<br />
aRmoCnda iseTi pativsacemi<br />
institucia, rogoricaa<br />
saqarTvelos marTlmadidebluri<br />
eklesia. im<br />
dezinformaciuli talRis<br />
pirobebSi, rasTanac axla<br />
gvaqvs saqme, kidev ara erTi<br />
institucia, Tu moqalaqe gamoTqvams<br />
Tavis SeSfoTebas.<br />
imedi maqvs, rom evropis<br />
sabWo, romelsac <strong>kodeqsi</strong><br />
parlamentma didi xnis<br />
win gaugzavna, mTavrobas<br />
kodeqsTan dakavSirebul<br />
SeniSvnebsa da rekomendaciebs<br />
15 dekembris Semdeg<br />
gamougzavnis. aseve velodebiT<br />
rekomendaciebs<br />
veneciis komisiisagan. maT<br />
gaiTvaliswines saqarTvelos<br />
xelisuflebis Txovna<br />
da daCqarebuli wesiT<br />
ganixiles Cvens parlamentSi<br />
SemuSavebuli <strong>kodeqsi</strong>.<br />
ciliswamebaSi ucnaurs<br />
verafers vxedav, magaram<br />
adgilobrivi TvimmarTvelobis<br />
sistemaSi reforma<br />
romaa Casatarebeli, faqtia.<br />
koba bendeliani<br />
"interpresniusi"
piotr Jube: TviTmmarTvelobis am<br />
reformas realuri cvlilebebis<br />
motana SeuZlia<br />
saqarTvelos mTavrobam 21<br />
Tebervals daamtkica koncefcia,<br />
romelic adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis<br />
sistemasTan dakavSirebiT<br />
mTel rig reformebs iTvaliswinebs.<br />
dokumenti<br />
miznad isaxavs adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis<br />
uflebebiT aRWurvas da gadawyvetilebis<br />
miRebis procesSi<br />
adgilobrivis mosaxleobis<br />
met CarTulobas.<br />
kanonproeqti, romelic regionaluri<br />
ganviTarebis da<br />
infrastruqturis saministrom<br />
SeimuSava, parlamentis<br />
mier damtkicebis SemTxveva-<br />
Si, 2014 wlis gazafxulze<br />
adgilobriv arCevnebTan<br />
erTad Seva ZalaSi. TviTmmarTvelobis<br />
koncefciis<br />
SemuSavebaSi saministros<br />
konsultaciebs uwevda poloneTis<br />
regionaluri<br />
ganviTarebis saministros,<br />
struqturuli koordinaciis<br />
politikis departamentis<br />
xelmZRvaneli piotr Jube,<br />
romelmac CvenTan aRniSnuli<br />
reformaze isaubra.<br />
- Tqveni azriT ra mniSvnelovani<br />
cvlilebebi igegmeba<br />
TviTmmarTvelobis<br />
axal <strong>kodeqsi</strong>T da ra<br />
sargebels moutans is saqarTvelos<br />
mosaxleobas.<br />
- pirvel rigSi me daviwyebdi<br />
saubars imiT, rom saqarTveloSi<br />
marTlac aris decentralizaciis<br />
reformis<br />
saWiroeba. qveyanaSi bevri<br />
sakiTxia risi mogvarebac<br />
decentralizacias SeuZlia,<br />
vinaidan igi iZleva saSualebas<br />
ukeTesad moemsaxuro<br />
moqalaqeebs. roca Cven vsaubrobT<br />
decentralizaciaze,<br />
aq igulisxmeba fiskaluri<br />
decentralizacia, uflebamosilebis<br />
gadacema centraluri<br />
xelisuflebidan<br />
adgilbrivze da a.S. aseve<br />
samoqalaqo sazogadoebis<br />
gaZliereba. rac Seexeba im<br />
proeqts, romelic mTavrobam<br />
ukve miiRo, SemiZlia<br />
vTqva, rom masSi bevria ise-<br />
Ti sakiTxebi rac jdeba decentralizaciis<br />
koncefciaSi,<br />
magram sxva qveynebTan<br />
SedarebiT igi sakmaod<br />
mokrZalebulia. Tumca me<br />
vfiqrob, rom es aris kargi<br />
nabiji da procesi swori<br />
mimarTulebiT midis, Tumca<br />
kvlavac bevria gasakeTebeli,<br />
vinaidan kanonproeqti romelsac<br />
amJamad parlamenti<br />
ixilavs, iZleva mxolod<br />
CarCos da decentralizaciis<br />
reformis detalebze<br />
kvlavac saWiroa muSaoba.<br />
- rogor SeafasebdiT TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s<br />
proeqts. misi romelime<br />
debuleba winaaRmdegoba-<br />
Si xom ar modis evrop-<br />
15<br />
ul qartiasTan, konkretulad<br />
municipalitetebis<br />
regionuli gaerTianeba.<br />
- me ar vfiqrob rom es ewinaaRmdegeba<br />
evropul qartiaSi<br />
arebul proncipebs,<br />
vinaidan igi iTvaliswinebs<br />
bevr gansxvavebul praqtikas,<br />
magram mTavari isaa Tu<br />
ramdenad imuSavebs igi realobaSi.<br />
uflebamosilebis<br />
balansi centraluri xelisuflebis<br />
warmomadgenlebsa<br />
da adgilobriv TviTmarTvelobebis<br />
regionul<br />
asociaciebs Soris Zalian<br />
mniSvnelovani sakiTxia,<br />
Tumca es jerac ar aris gansazRvruli<br />
Tu ra uflebebi<br />
da movaleobebi eqneba regionul<br />
asociaciebs, ramden<br />
dafinansebas miiReben da ra<br />
iqneba maTi pirdapiri uflebamosilebebi.<br />
raTqmaunda<br />
kanonSi aris garkveuli<br />
sakiTxebi gawerili, Tumca me<br />
vfiqrob rom momaval wels<br />
jer kidev bevri ram aris<br />
am kuTxiT gasakeTebeli.
- aris mosazreba, rom reformiT<br />
dagegmili subsidiarobis<br />
principis ganxorcieleba,<br />
qveyanas Zalian<br />
Zviri daujdeba. Tqveni azriT<br />
am motiviT, im qveyanam<br />
sadac adgilobrivi<br />
demokratiis tradiciebi<br />
sustia, uari unda Tqvas<br />
Tu ara municipalitetebis<br />
optimizaciaze, anu mosaxleobasTan<br />
siaxloveze.<br />
- dRes es Tema mwvave politikuri<br />
sakiTxia, magram er-<br />
Tis mxriv me vfiqrob, rom<br />
es simwvave gamoiwvia iman,<br />
rom igi raRac etapze arasworad<br />
iyo warmodgenili.<br />
diskusiebi Tavidanve reformis<br />
adminstraciul da<br />
finansur mxareze iyo koncentrirebuli,<br />
Tu ra dajdeboda<br />
axali Senobebis<br />
aSeneba da a.S; rac araswori<br />
iyo. rodesac reforma<br />
amuSavdeba mas daWirdeba<br />
garkveuli gardamavali<br />
Tanxebi da bunebrivia rom<br />
fulis gareSe es ver moxdeba,<br />
Tumca ufro meti yuradReba<br />
diskusiebis dros<br />
imaze unda gamaxvilebuliyo<br />
Tu ramxela finansur danazogs<br />
moitans es reforma<br />
ekonomikuri TvalsazrisiT.<br />
magaliTad is saqmianoba<br />
rac fulad saxsrebs moiTxovs<br />
isedac xorcieldeba<br />
centraluri xelisuflebis<br />
mier da decentralizaciis<br />
Semdeg es uflebamosilebebi<br />
adgilovriv doneze<br />
gadanawildeba, rac ar<br />
moiTxovs damatebiTi TanamSromlebis<br />
daqiravebas.<br />
polonuri gamocdileba<br />
gviCvenebs rom samomavlod<br />
axali TanamSromlebis<br />
daqiravebasTan, an gadamzadebasTan<br />
dakavSirebuli<br />
xarjebi Zalian mcire moculobisaa.<br />
martivad rom vTqva<br />
raimes organizeba adgilobriv<br />
doneze gacilebiT<br />
martivi da naklebad xarjiania<br />
vidre amis nacionalur<br />
doneze SemuSaveba. Tumca<br />
aris raRac mimarTulebebi<br />
rac mxolod centraluri<br />
xelisuflebis doneze<br />
unda wydebodes da amaze<br />
kvlavac saWiroa msjeloba.<br />
saqarTveloSi arsebuli<br />
mdgomareobiT sxvadasxva<br />
servisebis da saqonlis miwodebis<br />
organizeba ZiriTadad<br />
xdeba centraluri<br />
xelisuflebis doneze, rac<br />
16<br />
Zalian aramdgradia. evropuli<br />
gamocdileba aCvenebs,<br />
rom es gacilebiT xarjiania<br />
vidre decentralizacia,<br />
Tumca amisTvis saWiroa mtkicebulebebi,<br />
raTa darwmundnen<br />
moqalaqeebi da<br />
politikosebi, rom decentralizacia<br />
ekonomikuri<br />
kuTxiTac sasargeblo iqneba.<br />
- sazogadoebis nawilSi,<br />
aris uaryofiTi damokidebuleba<br />
regionebis<br />
institucionalizaciis<br />
mimarT. fiqroben rom es<br />
axal biurokratiul safexurs<br />
gaaCens, xels Seuwyobs<br />
korufcias, marTvis gauaresebas<br />
da Seasustebs centralur<br />
xelisuflebas.<br />
poloneTis, (daaxloebiT<br />
romlis msgavs sistemasac<br />
gvTavazobs axali <strong>kodeqsi</strong>)<br />
da sxva evropuli qveynebis<br />
gamocdilebaze dayrdnobiT,<br />
ramdenad realuria<br />
es mosazreba, Tu piriqiT.<br />
- vfiqrob, rom saqarTveloSi<br />
unikaluri viTarebaa<br />
evrokavSiris qveynebTan SedarebiT,<br />
Tumca is arc ise gamorCeulia<br />
yofil sabWoT<br />
qveynebisgan. problema kar-
gi argumentebis povnaSia,<br />
raTa xalxma dainaxos rom<br />
aris saWiroeba decentralizaciis<br />
reformis, daarwumo<br />
moqalaqeebi, rom maT<br />
meti zegavlena eqnebaT adgilobriv<br />
doneze mimdinare<br />
movlenebze. vinaidan Tqven<br />
iyaviT nawili sabWoTa kav-<br />
Siris sadac yvelaferi centralizebuli<br />
iyo, amitom<br />
albaT Zneli iqneba uTxra<br />
adamianebs, rom sakuTari<br />
momavali Tavad unda mar-<br />
Ton, magram es saWiroa.<br />
poloneTSi reformis dasawyisSi<br />
arc ise mkafio iyo<br />
suraTi, Tumca saWiro iyo<br />
cvlileba adamianebis ganwyobaSi,<br />
amas ki dro Wirdeba<br />
da ara mxolod adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis<br />
erTeulebis Seqmna. Tuki<br />
reforma iqneba warmatebuli<br />
adamianebi metad izruneben<br />
adgilobriv garemoze.<br />
mosaxleobas SeuZlia gamoTqvas<br />
sakuTari moTxovnebi<br />
da Tuki es moTxovnebi<br />
daubrkoleblad iqneba<br />
dakmayofilebuli, maT<br />
gauCndebaT meti ndoba adgilobrivi<br />
administraciis<br />
da xelisuflebis. es<br />
aucileblad moxdeba, Tumca<br />
amas dro sWirdeba. poloneTSi<br />
5-8 weli dagvWirda<br />
raTa xalxs erwmuna saku-<br />
Tari adgilobrivi xelisuflebis.<br />
SeiZleba aris<br />
erTi gansxvaveba, poloneT-<br />
Si xalxi ar endoboda centralur<br />
xelisuflebas da<br />
es maTTvis iyo axali Sesa-<br />
Zlebloba, aq ki Cans rom<br />
viTareba cota gansxvavebulia.<br />
SeiZleba ndoba arc ise<br />
maRalia, magram xalxma ar<br />
icis Tu ras niSnavs adgilobrivi<br />
TviTmmarTveloba<br />
da ver igebs mas. Cemi rCeva<br />
iqneboda rom ubralod mivyveT<br />
am reformas da naxavs<br />
xalxi rom mas SeuZlia realuri<br />
cvlilebebis motana.<br />
- Tqveni kvlevebis Tanaxmad,<br />
saSualod ramdenia<br />
municipalitetebSi mosaxleobis<br />
is optimaluri<br />
raodenoba, rodesac SesaZlebelia<br />
adgilobriv<br />
demokratiasa da servisebis<br />
miwodebis efeqtianobas<br />
Soris "oqros Sualedis"<br />
miRweva. saqarTvelos<br />
ras urCevdiT am kuTxiT?<br />
- gadamwyveti sakiTxi aris<br />
Tu rogor moxdeba Zalauflebis<br />
gadanawileba. Tu<br />
yovelive es zediwevniT<br />
zustad ar iqneba gawerili<br />
Zneli iqneba daanaxo mosaxleobas<br />
gansxvaveba. me verafers<br />
vityvi Tu ramdenad<br />
akmayofilebs amJamindeli<br />
mosaxleobas saxelmwifo<br />
momsaxureba adgilobriv<br />
doneze, Tumca maqvs kvleva,<br />
romelze dayrdnobiTac<br />
SemiZlia giTxraT, rom mosaxleobis<br />
absoluturma umravlesobam<br />
ar icoda, rom<br />
rigi uflebamosilebebisa<br />
ukve ara centraluri, aramed<br />
adgilobrivi xelisuflebis<br />
daqvemdebarebaSia.<br />
SeiZleba es imiT aixsneba,<br />
rom maT ar ainteresebT<br />
vin moemsaxurebaT maT centraluri<br />
Tu adgilobrivi<br />
xelisufleba, magram mTavari<br />
sakiTxi ara administraciuli<br />
sazRvrebis<br />
gavleba, aramed adamianebisTvis<br />
momsaxurebis ukeT miwodebaa.<br />
evropaSi naTlad<br />
Cans, rom adgilobrivi<br />
mmarTveloba servisebis<br />
gacilebiT ukeTesi mimwodebelia<br />
vidre centraluri<br />
xelisufleba. raTqmaunda<br />
arian gansxvavebuli qveynebi,<br />
gansxvavebuli tradiciebiTa<br />
da teritoriuli mowyobiT,<br />
Tumca me vfiqrob rom<br />
evropaSi arcerTi qveyana<br />
ar aris ise centralizebuli<br />
rogorc saqarTvelo.<br />
17<br />
- opoziciuri partiebis<br />
nawili acxadebs, rom mTavrobam<br />
<strong>kodeqsi</strong> maTTan<br />
SeuTanxmeblad SeimuSava da<br />
ganxilvis SeCerebas iTxovs.<br />
rogor fiqrobT ramdenad<br />
transparantulad<br />
mimdinareobda procesi<br />
da unda dakmayofildes<br />
Tu ara maTi moTxovnebi.<br />
- vfiqrob, rom maqsimalurad<br />
ramdenadac SesaZlebelia<br />
igi unda amuSavdes axla,<br />
radgan politikuri debatebi<br />
gagrZeldeba Zalian<br />
didxans da SemdgomSi misi<br />
danergva Zneli iqneba, Tumca<br />
es mxolod Cemi piradi<br />
Sexedulebaa. mesmis Tu ratom<br />
xdeba ase, Znelia yvela<br />
daiTanxmo, gansakuTrebiT<br />
sxvadasxva politikuri organizaciebi,<br />
Tumca me cota<br />
ar iyos imedgacruebuli<br />
var, rom ZiriTadi msjeloba<br />
midis iseT sakiTxebze<br />
rac unda ganisazRvros<br />
momavalSi. arsebobs<br />
Zalian bevri detali, rac<br />
unda gadawydes mogvianebiT<br />
arCevnebis Semdegac<br />
ki, magaliTad fiskaluri<br />
decentralizacia unda<br />
ganisazRvros 2014 wlis<br />
seqtembrisTvis da a.S. modiT<br />
daviwyoT im koncefciiT,<br />
romelic amJamad aris.<br />
ganvixiloT igi rogorc<br />
erTgavri gardamavali periodi,<br />
raTa gamoicados is<br />
sakiTxebi rac kanonSi aris<br />
gawerili. Tumca amave dros<br />
unda gagrZeldes intensiuri<br />
muSaoba im detalebze,<br />
romlebic jer-jerobiT kanonSi<br />
ar weria, raTa Tavidan<br />
aviciloT imis safrTxe,<br />
rom romelime saxelmwifo<br />
uwyebebma arCevnebis Semdeg<br />
Tqvan, modiT sakmarisia is<br />
rac gvaqvs da metis gakeTeba<br />
aRar aris saWiro - es<br />
aris safrTxe, radgan SesaZloa<br />
SeqmnaT, sityvaze,<br />
14 municipaliteti da Semdgeg<br />
isi darCnen gaurkveveli<br />
uflebamosilebebiT,<br />
gaurkveveli finansuri<br />
sistemiT da a.S. mTavaria<br />
viyoT darwmunebulebi,<br />
rom decentralizaciis<br />
mTeli procesi iqneba
"qarTuli dasis" lideri, jondi baRaTugamWirvale,<br />
organizebuli, xolo misi danergva ukve Semdegi nabijia.<br />
- ras urCevdiT saqarTvelos xelisuflebas reformis ukeTesad ganxorcielebisaTvis?<br />
- me, rogorc mrCeveli, aqtiurad vmuSaob uSualod ministris moadgilesTan, baton Tengiz<br />
SergelaSvilTan erTad. vfiqrob sakmaod kargad vTanamSromlobT da me vakeTeb<br />
yvelafers rac SemiZlia. radgan me Camovedi sxva qveynidan, SeiZleba cotaTi gansxvavebuli<br />
Sexedulebebi maqvs, Tumca vcdilob meti yuradReba gavamaxvilo im aspeqtebze, romelic<br />
momgebiani iqneba reformis ukeT warmosaCenad. axla mTavaria mTavrobam ufro<br />
aqtiurad imuSaos imisTvis, rom xalxs realuri faqtebi daanaxos. maT maqsimalurad<br />
unda gamoiyenon dro, rom 2014 wlisaTvis naTeli da daxvewili reforma miviRoT.<br />
arasaparlamento opozicia<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis reformis<br />
ganxilvaSi CarTvas iTxovs<br />
20 noembers arasaparlamento opoziciam<br />
adgilobriv arasamTavrobo da<br />
saerTaSoriso organizaciebTan erTad<br />
TviTmmarTvelobis reforma ganixila.<br />
Sexvedra sastumro redisonSi gaimarTa da<br />
mas arasaparlamento politikuri partiis<br />
13 warmomadgeneli<br />
da arasam-<br />
Tavrobo seqtori<br />
eswreboda..<br />
arasaparlamento<br />
opoziciis<br />
mTavari moTxovna<br />
TviTmmarTvelobis<br />
reformis<br />
ganxilvaSi<br />
arasamTavrobo<br />
seqtorTan er-<br />
Tad maTi CarTvac<br />
iyo. arasaparlamento<br />
opoziciis<br />
liderebi acxadeben,<br />
rom TviTmmarTvelobis<br />
reformis Camoyalibebaze mxolod premierministris<br />
da misi aparatis wevrebi<br />
monawileobdnen da erTaderTi politikuri<br />
gundi, romelic proceSi iqna CarTuli<br />
iyo erTiani nacionaluri moZraoba, rac<br />
miuRebelia, radgan msgavsi mniSvnelobis<br />
sakiTxebSi saWiroa rogorc arasamTavrobo<br />
da saerTaSoriso organizaciebis ise sxvadasxva<br />
politikuri Zalebis CarTuloba.<br />
qristian-demokratebis erT-erTi lideris,<br />
giorgi axvledianis gancxadebiT, saWiroa<br />
Seiqmnas specialuri interfraqciuli<br />
jgufi, romelSic arasamTavrobo da saer-<br />
18<br />
TaSoriso organizaciebic CaerTvebian.<br />
"mTavari problema, romelic dgas am<br />
SemTxvevaSi aris is, rom ar unda moxdes<br />
"nacionaluri moZraobis" da "qarTuli ocnebis"<br />
mier kabinetebSi am sakiTxis ise gadawyveta,<br />
rom am procesSi<br />
ar iyos CarTuli qarTuli<br />
politikuri Zalebis<br />
farTo speqtri. reformas,<br />
romelic regionalur<br />
TviTmmarTvelobas<br />
ukavSirdeba Zalian didi<br />
konsesusi sWirdeba. bevri<br />
dro davkargeT imisTvis,<br />
rom es procesi dawyebuliyo.<br />
rac SeiZleba male<br />
unda Seiqmnas specialuri<br />
jgufi, romelic interpartiuli<br />
iqneba da romelSic<br />
arasamTavrobo<br />
da saerTaSoriso organizaciebic<br />
CaerTvebian",<br />
- ganacxada axvledianma.<br />
arasaparlamento opoziciis wevrebis<br />
TqmiT, erT-erTi mTavari problema<br />
vadebia, radgan msgavsi reformebi sakonstitucio<br />
cvlilebebsac moiTxovs, rac<br />
sakmaod xangrZlivi procesia, amasTan<br />
axali kanonproeqti veneciis komisiamac<br />
unda ganixilos. miuxedavad amisa partiebis<br />
warmomadgenlebi Tanxmdebian imaze,<br />
rom TviTmmarTvelobis arCevnebi dadgenil<br />
vadebSi, maisis TveSi unda Catardes.
ia parlamentSi yovelgvari ganxilvebis<br />
dauyonebliv SeCerebas moiTxovs. misi SefasebiT,<br />
am etapze mTavaria mTavrobis dialogze<br />
wamoyvana, radgan maT airCies sakmaod<br />
cudi pozicia ar aRiaron opozicia.<br />
baRaTurias azriT, is koncefcia, romelic<br />
parlamentma 19 Tebervals warmoadgina<br />
daxvewas saWiroebs ris Semdegac SesaZlebelia<br />
miviRoT sakmaod kargi xarisxis<br />
produqti, Tumca amas farTo speqtris<br />
CarTuloba da maRali konsesusi Wirdeba.<br />
"aris kanonproeqtSi sakiTxebi, romelic,<br />
Cemi azriT, Teoriulad SeiZleba<br />
vinmes moswondes, magram praqtikaSi ver<br />
imuSaos. Cven 120 municipalitetamde ver<br />
avalT, radgan amis finansuri uzrunvelyofis<br />
saSualeba ar gvaqvs. Cven yvelani<br />
vTanxmdebiT imaze, rom TviTmmarTvelobis<br />
arCevnebi maisSi unda Catardes, Tumca<br />
manamde unda moxdes reformis sajaro<br />
doneze ganxilva - ganacxada baRaTuriam.<br />
arasamTavrobo organizacia<br />
"samoqalaqo kulturis<br />
saerTaSoriso<br />
centri"-is xelmZRvaneli,<br />
konstantine kandelaki<br />
ar eTanxmeba arasaparlamento<br />
opoziciis<br />
mosazrebas da Tvlis,<br />
rom TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s SemuSavebis<br />
procesi sakmaod<br />
transparantulad mimdinareobda.<br />
rac Seexeba<br />
arasaparlamento<br />
opoziciis CarTulobas,<br />
kandelakis gancxadebiT iyo koordinaciis<br />
problema, radgan <strong>kodeqsi</strong> TiTqmis<br />
erTi wlis ganmavlobaSi sajaro ganxilvebis<br />
sagans warmoadgenda da nebismier msurvels<br />
SeeZlo masSi monawileobis miReba.<br />
19<br />
"TviTmmarTvelobis axal kodeqsTan dakavSirebiT<br />
informurebulobis done iyo<br />
sakmaod maRali. gazafxulze Seiqmna mrCevelTa<br />
sabWo, romelSic ocze meti arasam-<br />
Tavrobo organizacia monawileobda.<br />
aseve Seiqmna samuSao Tematuri jgufebi, romelic<br />
eqspertebisgan iyo dakompleqtebuli.<br />
Sexvedrebi tardeboda regionebSi da<br />
nebismier msurvels SeeZlo ganxilvebSi<br />
monawileobis miReba. rac Seexeba arasaparlamento<br />
opozicias, maT oficialurad<br />
ar gamouTqvamT Tanamonawileobis survili.<br />
am etapze Cven mzad varT miviRoT<br />
maTi rekomendaciebi, Tumca ar veTanxmebi,<br />
maT mosazrebas, rom ganxilvebi unda<br />
SeCerdes, radgan kanonproeqti ar saWiroebs<br />
raime saxis konstituciur cvlilebebs.<br />
kanonproeqtis ganxilvis SeCereba da<br />
samomavlod gadadeba niSnavs, rom 2014<br />
wlis arCevnebisaTvis Cven SevinarCunebT<br />
dRes arsebul TviTmmarTvelobis sistemas,<br />
da reformis ganxorcieleba gadaideba<br />
gaurkveveli vadiT. rac centralizebuli<br />
marTvelobis SenarCunebas gulisxmobs.<br />
30 noembers adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s ganxilva saqarTvelos<br />
regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis<br />
saministroSi xmaurisa da dapirispirebis<br />
fonze warimarTa. Sexvedraze,<br />
sadac regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis<br />
ministris moadgile Tengiz<br />
SergelaSvili da arasaparlamento politikuri<br />
partiebis warmomadgenlebi TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s Sesaxeb msjelobdnen,<br />
arasaparlamento partiebi sakiTxis<br />
ganxilvis gagrZelebas<br />
interpartiul formatSi<br />
iTxoven.<br />
rogorc Sexvedris<br />
dasrulebis Semdeg ministris<br />
moadgile Tengiz<br />
SergelaSvilma ganacxada,<br />
xelisuflebis<br />
mxridan mzadyofna<br />
iyo, rom kanonproeqtis<br />
TiToeul muxlze<br />
msjeloba momxdariyo,<br />
Tumca, samwuxarod,<br />
politikurma partiebma<br />
msjeloba warmarTes<br />
mxolod formatze<br />
da maT kanonproeqtTan dakavSirebiT<br />
arc erTi SeniSvna ar warmoudgeniaT.<br />
mTavrobis kancelariis regionebisa da<br />
TviTmmarTvelobis departamentebTan urTierTobis<br />
xelmZRvanelis, irakli melaSvilis<br />
SefasebiT, politikuri partiebi uw-
municipalitetebis etapobrivi dayofis<br />
dros gaTvaliswinebuli unda iqnes saxelmwifo<br />
usafrTxoebis interesebi, agreTve<br />
saxelmwifos ekonomikuri interesi, rom<br />
arsebiTad ar gaizardos saxelmwifos biyebaSi<br />
TviTmmarTvelobis kanonproeqtze<br />
sasaubrod misulebi ar iyvnen. misi TqmiT,<br />
partiebma kanonproeqtis prezentaciaze TavianTi<br />
SeniSvnebis warmodgenaze uari ganacxades<br />
da molaparakebebis mravalpartiul<br />
formatSi gagrZelebis sakiTxi daayenes.<br />
"axali memarjveneebis"<br />
erT-erTi<br />
lideris mamuka<br />
kacitaZis gancxadebiT,<br />
Sexvedraze<br />
dapirispireba gamoiwvia<br />
iman, rom<br />
xelisuflebis<br />
warmomadgenlebs<br />
surdaT kodeqsTan<br />
dakavSirebiT arsebiTi<br />
ganxilva ar<br />
gagrZelebuliyo.<br />
misive informaciiT,<br />
8 dekembers<br />
CainiSna samuSao<br />
Sexvedra, sadac<br />
komitetma politikur<br />
partiebTan<br />
unda ganixilos konkretuli momentebi,<br />
Tumca, es ar aris interpartiuli formati.<br />
opoziciaSi acxadeben, rom Tuki interpartiuli<br />
ganxilvebi ar Sedgeba, aRniSnul<br />
reformas "qarTuli ocnebis" reforma<br />
daerqmeva da is ver iqneba farTo politikur-sazogadoebrivi<br />
konsensusis produqti.<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s<br />
ganxilva<br />
saqarTvelos regionuli<br />
ganviTarebisa<br />
da infrastruqturis<br />
saministroSi daaxloebiT<br />
saaTnaxevris<br />
ganmavlobaSi<br />
grZeldeboda. mas<br />
arasaparlamento<br />
partiebis warmomadgenlebi<br />
eswrebodnen,<br />
maT Soris, giorgi<br />
gugava, jondi<br />
buRaTuria, levan<br />
vefxvaZe, gia kobaxiZe,<br />
kaxa kukava, baCuki qardava da nodar naTaZe.<br />
arasaparlamento (demokratiuli)<br />
opoziciis SeniSvnebi "TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s" proeqtze<br />
ganxilvis formati:<br />
1. proeqti ganxilul iqnes interpartiuli<br />
jgufis mier saerTaSoriso organizaciis<br />
SuamavlobiT. manamde saparlamento ganxilva<br />
SeCerdes;<br />
4. regionul doneze ar unda Seiqmnas<br />
arCeviTi organoebi: arc warmomadgenlobiTi<br />
da arc aRmasrulebeli;<br />
5. nebismieri cvlileba qveynis teritoriuli<br />
mowyobaSi unda aisaxos konstituciaSi;<br />
2. proeqti ganxilul iqnes reformis<br />
mTlian koncefciasTan erTad: ra vadeb-<br />
Si iqneba miRebuli TviTmmarTvelobis<br />
da saarCevno kodeqsebi, ra vadebSi moxdeba<br />
municipalitetebis axali sazRvrebis<br />
formireba da ra vadebSi Catardeba arCevnebi;<br />
3. proeqti saerTaSoriso eqspertizisTvis<br />
gaegzavnos evropis sabWos veneciis komisias;<br />
regionuli done:<br />
20<br />
municipaluri done:<br />
6. municipalitetebis sazRvrebi da administraciuli<br />
centrebi dgindeba kanoniT;<br />
7. axali TviTmmarTveli qalaqebis Seqmna<br />
xdeba axali (raionuli) municipalitetebis<br />
SeqmnasTan erTad;
urokratiuli xarjebi, da mosaxleobis<br />
interesi, rom ar gauZneldes axal administraciul<br />
centrebTan komunikacia;<br />
8. municipalitetis samsaxurebis da administraciul<br />
- teritoriuli erTeulebis xelmZRvanelebs,<br />
ssip da aip xelmZRvanelebs<br />
niSnavs meri (gamgebeli) sakrebulos TanxmobiT;<br />
9. SenarCunebul iqnas fraqciis da fraqciis<br />
Tavmjdomaris arsebuli statusi;<br />
10. komisiebis raodenoba ganisazRvreba:<br />
• Tbilisis sakrebuloSi: araumetes - 9;<br />
• TviTmmarTveli qalaqebis sakrebuloSi:<br />
araumetes - 7;<br />
• sxva municipalitetebis sakrebuloSi: araumetes<br />
- 5;<br />
11. 2014 wlis mowvevis sakrebuloebi airCeva<br />
saerTo vadiT anu 4 wliT;<br />
e.w. sazogadoebrivi TviTmmarTveloba:<br />
12. soflis mamasaxlisi arCeul iqnas mosaxleobis<br />
mier pirdapiri kenWisyris wesiT;<br />
13. Tbilisis saubno sakrebuloebi da soflis<br />
sazogadoebrivi TviTmmarTvelobebi<br />
Camoyalibdes samoqalaqo <strong>kodeqsi</strong>T dadgenili<br />
wesiT.<br />
adgilobrivi biujeti:<br />
14. etapobrivad dadgindes (aRdges) adgilobrivi<br />
biujetebis sakuTari Semosavlis<br />
wyaroebi sxvadasxva saxis centraluri gadasaxadebidan<br />
wilis saxiT.<br />
1. axali memarjveneebi<br />
2. demokratiuli moZraoba - erTiani saqarTvelo<br />
3. erovnul-demokratiuli partia<br />
4. Tavisufali saqarTvelo<br />
5. evropeli demokratebi<br />
6. leiboristuli partia<br />
7. qalTa partia<br />
8. qarTuli dasi<br />
9. qristian-demokratiuli moZraoba<br />
10. qristian-demokratiuli saxalxo partia<br />
TviTmmarTvelobis Sesaxeb: politikosebis<br />
fici mwams, magram bolo makvirvebs...<br />
21<br />
bolo periodSi didi aJiotaJia atexili<br />
mTavrobis mier mowonebuli adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s im debulebaze,<br />
romelic regionebSi, xalxis mier ar-<br />
Ceuli sakrebuloebis wevrebisgan, sabWoebis<br />
Seqmnas iTvaliswinebda. mmarTvelma<br />
Zalam fsiqologiur zewolas ver gauZlo,<br />
„kompromisze“ wavida da ganacxada: „municipalitetTa<br />
regionuli gaerTianebis sabWoebis<br />
nacvlad samxareo-sakonsultacio<br />
sabWoebi Seiqmneba“, riTac kanonproeqtis<br />
Tavdapirveli variantis mixedviTac ki sakmaod<br />
mcire uflebebis mqone warmomadgenlobiTi<br />
organo gubernatorebs dauqvemdebara.<br />
modiT, vnaxoT, romeli politikuri Zalebi<br />
aqtiuroben TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s<br />
am aspeqtis kritikaSi da gmoben<br />
yovelgvar „regionalizacias“, aseve Cav-
ixedoT maT winasaarCevno programebSi.<br />
„qristian-demokartiuli moZroba“, giorgi<br />
axvlediani: „imas, rasac xelisufleba<br />
decentralizacias uwodebs, SeuZlia qveyana-<br />
Si separatizmis seriozuli problemebi Seqmnas...<br />
aseTi nabijebis gadadgma realurad<br />
daayenebs qveyanas separatizmis safrTxis winaSe.<br />
realurad viRebT xelovnur dayofas“.<br />
giorgi TargamaZe ki, sul raRac Tvenaxevris<br />
win, 2013 wlis saprezidento arCevnebis winasaarCevno<br />
programaSi, sityvasityviT imeorebda<br />
samTavrobo koncefciis debulebebs:<br />
„pirveli etapis mTavari amocana unda<br />
iyos qveynis momzadeba (teritoriebis gansazRvra,<br />
administraciuli centrebis gansazRvra,<br />
infrastruqturis momzadeba,<br />
sabiujeto mowyoba) TviTmmarTvelobis mosaxleobasTan<br />
ufro axlos dayvana, sul 250-<br />
mde municipaliteti da ordoniani TviTmmarTvelobis<br />
SemoReba. meore doneze unda<br />
Seiqmnas asocirebuli sakrebuloebi, romlis<br />
wevrebsac daakompleqteben pirveli<br />
donis TviTmmarTvelobis sakrebuloebi.“<br />
komentari: albaT, mamuka kacitaZem<br />
ar icis, rom misi partiis<br />
programa igive xifaTebs Seicavs...<br />
„demokratiuli moZraoba - erTiani saqarTvelo“,<br />
nino burjanaZe: „kanoni jer erTi<br />
dagvianebulia, mere meore moumzadebelia.<br />
ar jdeba da ar Seesabameba im strategias,<br />
romelic unda Seqmniliyo qveyanaSi regionalizmis<br />
sakiTxTan dakavSirebiT... is moicavs<br />
seriozul safrTxeebs usafrTxoebisa<br />
da erovnuli intersebis winaaRmdeg”.<br />
nino burjanaZis 2013 wlis saprezidento<br />
programa „prezidenti iqneba adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis qmediTi funqcionirebis<br />
garanti da uzrunvelyofs<br />
centraluri xelisuflebis Caurevlobas<br />
maT saqmianobaSi. gaZlierdeba regionuli<br />
mmarTveloba da Tvisebrivad gardaiqmneba<br />
gubernatoris instituti. regionebs<br />
gadaecemaT saTanado uflebamosilebebi<br />
da stabiluri finansuri resursebi, raTa<br />
maT uzrunvelyon regionis mdgradi socialur-ekonomikuri<br />
ganviTareba misi SedarebiTi<br />
upiratesobebis gamoyenebiT.“<br />
komentari: giorgi axvledians axla uceb<br />
aexila asocirebuli sakrebuloebis mier<br />
separatizmis realur safrTxeze Tvali...<br />
„axali memarjveneebi“, mamuka kacitaZe:<br />
„koaliciaSic ki ar yofila es koncefcia<br />
ganxiluli, eklesia ambobs, rom es<br />
xifaTebs moicavs, politikosebic imaves<br />
vambobT, aba viRasTan iyo ganxiluli?“<br />
am partiis Tavmjdomaris, daviT gamyreliZis<br />
saprezidento programa 2007 wels:<br />
„davamkvidroT realuri TviTmmarTveloba,<br />
rogorc istoriuli mxareebis,<br />
ise dRes arsebuli raionebis doneze,<br />
ris Sedegadac gveqneba TviTmmarTvelobis<br />
ori done: I done – raioni – irCeva 2<br />
wliT; II done – regioni – irCeva 3 wliT“.<br />
Tavad partiis saarCevno programa 2012<br />
wels: „administraciul-teritoriuli<br />
mowyobis da decentralizaciis TvalsazrisiT<br />
Cveni ZiriTadi prioritetebia: administraciul-<br />
teritoriuli mowyobis<br />
TvalsazrisiT - ordoniani mmarTveloba.<br />
TviTmmarTvelobis orive done uzrunvelyofili<br />
unda iyos pirdapiri sayovel-<br />
Tao, faruli wesiT Catarebuli arCevnebiT.<br />
pirveli done - istoriuli mxare. meore<br />
done - municipaliteti (yofili raioni)“.<br />
22<br />
komentari: Tu regionul mmarTvelobas<br />
burjanaZe gaaZlierebda, es regionalizmi<br />
da seriozuli safrTxe erovnuli<br />
intersebis winaaRmdeg ar iqneboda...<br />
„leiboristuli partia“, giorgi gugava:<br />
„kanonproeqti iTvaliswinebs qveynis regionalizacias,<br />
rac waaqezebs separatistul<br />
moZraobebs saqarTveloSi. aman Sei-<br />
Zleba gamoiwvios qveynis danawevreba.“<br />
Salva naTelaSvilis winasaarCevno programa<br />
2013 wlis saprezidento arCevnebSi:<br />
„Catardeba politikuri sistemis<br />
Zirfesviani reforma. arCeviTi iqneba municipalitetebis,<br />
qalaqebis, samxareo administraciaTa<br />
xelmZRvanelebi, mosamarTleebi<br />
da maqsimalurad meti Tanamdebobis piri.“<br />
komentari: gugavas sityva „regionis“<br />
eSinia, xolo Tu amas misi partiis<br />
lideri<br />
„samxareo administracias“<br />
daarqmevs, - kargi ramea...<br />
„qarTuli dasi“, jondi baRaTuria:<br />
„Tu es norma gavida, miviRebT<br />
separatistul<br />
safeodaloebs.“<br />
„qarTuli dasis“ miznebi, partiis wesdebidan:<br />
„demokratiuli principebis<br />
damkvidreba da ganviTareba saxelmwifo<br />
mmarTvelobaSi, yvela donis teritoriuli<br />
erTeulebis TviTmmarTveloba“.
komentari: baRaTuriaseuli „yvela donis TviTmmarTveloba“<br />
safeodalo ver gaxdeba imitom, rom baRaTuriaseulia...<br />
albaT, gagrZeleba ar Rirs. Cven ukve miveCvieT, rom bevri politikosis sityvieri<br />
Tu werilobiTi dapireba arafers niSnavs, saqmiT sul sxva rames akeTeben.<br />
TviTmmarTvelobis kodeqsTan dakav-<br />
Sirebuli movlenebis qronika<br />
regionuli ganviTarebis saministrom eqspertebs TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> gaacno<br />
05 noemberi, 2013 w.<br />
rogorc uwyebis xelmZRvanelma daviT narmaniam Sexvedris dawyebamde ganacxada, TviTmmarTvelobebis<br />
problema saqarTveloSi bolo 20 welia, arsebobs. TviTmmarTvelobebi<br />
sustia da adgilebze arsebul problemebs ver agvareben.<br />
ministris TqmiT, swored, amitom axalma xelisuflebam am problemis moigvareba xelisuflebaSi<br />
mosvlisTanave erT-erT prioritetad daisaxa.<br />
"reformis Sedegad moxdeba qveynis masStabiT qalaqebisa da soflebis swori social-ekonomikuri<br />
ganviTareba. adgilobrivi xelisufleba ufro metad dauaxlovdeba<br />
sakuTar mosaxleobas, rac gazrdis moqalaqeTa CarTulobis dones adgilobrivi mniSvnelobis<br />
sakiTxebis gadawyvetis procesSi", - ganacxada narmaniam.<br />
Sexvedra "Seraton metexi palasSi" gaimarTa. mas ministris moadgile Tengiz SergelaSvili,<br />
mTavrobis kancelariis, regionebsa da TviTmmarTvelobebTan urTierTobis departamentis<br />
ufrosi irakli melaSvili, eqspertebi da TviTmmarTvelobis reformaze<br />
momuSave arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi eswrebodnen.<br />
irakli melaSvilis TqmiT, adgilobriv TviTmmarTvelobasTan dakavSirebuli cvlilebebi<br />
sazogadoebis da saxelmwifos Soris urTierTobas Tvisobrivad Secvlis.<br />
"adgilobriv mosaxleobas Tavad unda hqondes meqanizmi gadawyvitos mis sofelSi ra<br />
aris gasakeTebeli. dRes yvelaferi xdeba centrSi. sofelSi wyali rom aris gasakeTebeli,<br />
gadawyvetilebas iRebs centraluri xelisufleba. adgilobrivi mosaxleoba absoluturad<br />
CamoSorebulia im gadawyvetilebis miRebas, rac uSualod mas exeba. centralizebuli<br />
sistemidan unda gadavideT imaze, rom moqalaqeebs vendoT da maT mivaRebinoT<br />
gadawyvetilebaSi monawileoba",-ganacxada melaSvilma.<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> pirvelad gorSi ganixiles<br />
07 noemberi, 2013 w.<br />
axali TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqtis sajaro ganxilva goridan daiwyo. goris<br />
„darbazis“ iniciativiT, universitetSi daaxloebiT 400 kaci Seikriba. saqarTvelos<br />
regionaluri ganviTarebisa da infrastruqturis saministrom <strong>kodeqsi</strong>s proeqti gansaxilvelad<br />
pirvelad gorelebs warudgina. proeqtis avtorebma TviTmmarTvelobis<br />
reformis Sesaxeb isaubres. gori erT-erTi qalaqia, romelsac, reformis Sedegad,<br />
TviTmmarTveli qalaqis statusi mieniWeba, miecema uflebamosilebebi da eqneba sakuTari<br />
biujeti, romelic mTlianad qalaqis ganviTarebas moxmardeba. mTavrobis kancelariis<br />
regionebsa da TviTmmarTvelobebTan urTierTobis departamentis ufrosma irakli melaSvilma<br />
ganacxada, rom es <strong>kodeqsi</strong> qveynis realuri decentralizaciisken gadadgmuli<br />
nabijia.<br />
23
adgilobrivi arasamTavrobo da sazogadoebrivi organizaciebi didi xnis ganmavloba-<br />
Si amaod iTxovdnen gorisTvis TviTmmarTveli qalaqis statusis dabrunebas. yoveli<br />
arCevnebis win politikosebi pirobas debdnen, rom am sakiTxs moagvarebdnen, magram<br />
dRemde es veravin SeZlo. am mimarTulebiT gansakuTrebiT „sazogadoebrivi darbazi“<br />
aqtiurobda. „darbazis“ warmomadgenelma Tamaz mayaSvilma ganacxada, rom dro gamoa-<br />
Cens am reformis sikeTes, magram axlave SeiZleba iTqvas, rom meti adamiani iqneba CarTuli<br />
gadawyvetilebis miRebis procesSi.<br />
rusTavSi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqtis sajaro ganxilva gaimarTa<br />
11 noemberi, 2013 w.<br />
regionuli ganviTarebis saministrom TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqti rus-<br />
Tavelebs gaacno.<br />
Sexvedras regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis ministris pirveli moadgile<br />
Tengiz SergelaSvili, mTavrobis kancelariis regionebsa da TviTmmarTvelobebTan<br />
urTierTobis departamentis ufrosi irakli melaSvili, rusTavis meri daviT jiqia da<br />
rusTavis sakrebulos Tavmjdomare kaxa gurgeniZe eswrebodnen.<br />
irakli melaSvilma kanonproeqtis ZiriTad aspeqtebze isaubra, Tengiz SergelaSvilma ki<br />
kanonproeqtis vrceli prezentacia waradgina.<br />
"kanonproeqti iTvaliswinebs TviTmmarTvelobasTan dakavSirebul mraval aspeqts, maT<br />
Soris TviTmmarTveli qalaqebis raodenobis gazrdas, etapobrivad, ramdenime xnis ganmavlobaSi<br />
saerTo teritoriul optimizacias, yvela qalaqsa da municipalitetSi merisa<br />
da gamgeblebis pirdapir arCeviTobas, iTvaliswinebs kompetenciebis gamijvnas, sazogadoebrivi<br />
sabWoebis formirebas, romelic unda iyos Suamavali mosaxleobasa da municipalitetebs<br />
Soris", – ganacxada Tengiz SergelaSilma.<br />
rusTavis meris daviT jiqias TqmiT, axali kanonproeqtis ZalaSi Sesvlis Semdeg mniSvnelovnad<br />
izrdeba TviTmmarTvelobis funqciebi, rac adgilze efeqtur marTvas waadgeba.<br />
,,sakmaod kargi kanonproeqtia. Cemi azriT, Zalian kargia, rom am kanonis mixedviT qalaqis<br />
meri iqneba arCeviTi da es vfiqrob, rom aucilebelic aris. garda amisa, xdeba TviTmmarTvelobisaTvis<br />
uflebamosilebis gazrda, moxdeba xelisuflebis decentralizacia,<br />
rac TviTmmarTvelobis efeqturi funqcionirebisaTvis Zalian mniSvnelovania", - ganacxada<br />
daviT jiqiam.<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqtis ganxilvasa da diskusiaSi monawileobas iRebdnen<br />
politikuri partiebis, rusTavis TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis, arasamTavrobo<br />
seqtorisa da rusTavis sazogadoebis warmomadgenlebi.<br />
daviT narmania adgilobriv arasamTavrobo organizaciebsa da mediis warmomadgenlebs<br />
Sexvda<br />
12 noemberi, 2013 w.<br />
regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis ministris TqmiT, maTTvis mniSvnelovania<br />
arasamTavroboebs adgilobriv TviTmmarTvelobis reformasTan dakavSirebiT informacia<br />
detalurad miawodon, raTa maT moqalaqeebis informireba uzrunvelyon.<br />
"mniSvnelovania es reforma adgilobrivi TviTmmarTvelobebisTvis, raTa isini mosaxleobas<br />
ufro dauaxalovdnen. proeqti iTvaliswinebs, rom mosaxleobam adgilobriv<br />
TviTmmarTvelobebs xma martivad miawvdinos da adgilze moagvaros ZiriTadi saWiroebebi.<br />
am reformiT Cven nabij-nabij vuaxlovdebiT evropas. Cven dRevandel Sexvedraze<br />
detalurad gavacnobT arasamTavrobo organizaciebs da regionuli mediis warmomad-<br />
24
genlebs am proeqts, raTa maT miawodon moqalaqeebs informacia, sazogadoeba TviTmmarTvelobis<br />
reformisTvis Seamzadon. mosaxleobam unda gaigos, ra aris es reforma,<br />
ra Seicvleba da rogor gaumjobesdeba maTi mdgomareoba", - ganacxada narmaniam.<br />
parlamentis biurom TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> daaregistrira<br />
12 noemberi, 2013 w.<br />
saqarTelos parlamentis biurom saqarTvelos TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqti<br />
12 noembris sxdomaze daaregistrira.<br />
saministros gancxadebiT, TviTmmarTvelobis axali <strong>kodeqsi</strong> TviTmmarTvelobis arsebul<br />
mankier sistemas evropuli, sazogadoebaze orientirebuli TviTmmarTvelobis<br />
sistemiT cvlis. yvelaferi es adgilobriv TviTmmarTvelobebs miscems swori socialur-ekonomikuri<br />
ganviTarebis SesaZleblobas; metad daaaxloebs adgilobrivi xelisuflebas<br />
mosaxleobasTan, Sesabamisad, gazrdis moqalaqeTa CarTulobis dones adgilobrivi<br />
mniSvnelobis sakiTxebis gadawyvetis procesSi;<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s SemuSavebaSi aqtiurad iyvnen CarTulebi sazogadoebrivi<br />
TviTmmarTvelobis sabWo, arasamTavrobo organizaciebi da eqspertebi. saqarTvelos<br />
mTavrobam TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> oqtombris bolos daamtkica.<br />
ratom darCa WiaTura TviTmmarTveli qalaqis statusis gareSe?<br />
12 noemberi, 2013 w.<br />
WiaTuraSi daanonsebuli aqcia, qalaqis TviTmmarTveli statusis moTxovniT, ar moewyo.<br />
TviTmmarTvelobis axali <strong>kodeqsi</strong>T, WiaTuras, mosaxleobis raodenobidan gamomdinare,<br />
TviTmmarTveli qalaqis statusi ar ekuTvnis. <strong>kodeqsi</strong>s Sesabamisad, TviTmmarTveli<br />
qalaqis statusisTvis 15000 macxovrebelia saWiro. bolo aRweris mixedviT ki WiaTuraSi<br />
ufro naklebi mcxovrebia.<br />
savaraudod, organizatorebis sisustis garda, aqcia CaSala maJoritari deputatis dapirebam,<br />
rom TviTmmarTvelobis Sesaxeb kanonSi Seva specialuri muxli, romelic<br />
gaiTvaliswinebs im qalaqebis Sesaxeb gamonaklisis daSvebas, rogoricaa WiaTura, zestafoni<br />
da borjomi.<br />
cnobisaTvis: WiaTuras qalaqis statusi 1921 wlidan aqvs.<br />
zugdidisTvis qalaqis statusis miniWebaze imsjeles<br />
13 noemberi, 2013 w.<br />
ganxilvas infrastruqturis ministri daviT narmania, moadgile Tengiz SergelaSvili<br />
da mTavrobis kancelariis TviTmmarTvelobebTan daregionebTan urTierTobis departamentis<br />
ufrosi irakli melaSvili daewrnen .<br />
zugdidi is erT-erTi qalaqia, romelsac reformis Semdeg TviTmmarTveli qalaqis statusi<br />
mieniWeba, miecema uflebamosilebebi, eqneba sakuTari biujeti da eyoleba meri.<br />
regionuli ganviTarebis saministrom ozurgeTelebs TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong><br />
warudgina<br />
14 noemberi, 2013 w.<br />
saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministrom ozurge-<br />
Telebs TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> warudgina da dagegmili siaxleebi maTTan erTad<br />
25
ganixila .<br />
SexvedrSi infrastruqturisa da regionuli ganviTarebis ministris pirvelma moadgilem<br />
Tengiz SergelaSvilma, mTavrobis kancelariis regionebsa da TviTmmarTvelobebTan<br />
urTierTobis departamentis ufrosma irakli melaSvilma, adgilobrivi xelisuflebisa<br />
da zugdidis samoqalaqo sazogadoebis warmomadgenlebma miiRes monawileoba.<br />
ozurgeTs reformis Sedegad, TviTmmarTveli qalaqis statusi mieniWeba, uflebamosilebebi<br />
miecema da sakuTari biujeti eqneba, romelic mTlianad qalaqis ganviTarebas<br />
moxmardeba.<br />
Sexvedraze, TemebSi TviTmmarTvelobis ganxorcielebis sakiTxebzec gamaxvilda yuradReba.<br />
rogorc cnobilia, TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s Sesabamisad, TviTmmarTveli<br />
qalaqebis mimdebare soflebisgan Camoyalibdeba Temebi, romlis bazazec municipalitetebi<br />
formirdeba. TviTmmarTveli erTeulebis mmarTveli rgolebi arCeviTi<br />
iqneba. aseve, ganisazRvra fiskaluri decentralizaciis grZelvadiani xedva, rac TviTmmarTvelobebs<br />
met finansur resurss gauCens.<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> Tbilisis sakrebuloSi ganixiles<br />
15 noemberi, 2013 w.<br />
saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis ministris pirvelma moadgilem,<br />
Tengiz SergelaSvilma da mTavrobis kancelariis regionebTan da TviTmmarTvelobebTan<br />
urTierTobis departamentis ufrosma, irakli melaSvilma TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong> Tbilisis sakrebulos warudgines.<br />
ministris moadgilis, Tengiz SergelaSvilis informaciiT, Sexvedraze sakrebulos wevrebisgan<br />
moismines konkretuli kiTxvebi da mosazrebebi TviTmmarTvelobis kodeqsTan<br />
dakavSirebiT.<br />
„Sexvedraze TviTmmarTvelobis kodeqsTan dakavSirebiT vimsjeleT da sakrebulos<br />
SeniSvnebi movismineT. TbiliselebisTvis am reformaSi siaxle is aris, rom Seiqmneba<br />
saubno sabWoebi, romlebic moqalaqeTa gaaqtiurebas da Tavisi qalaqis marTvaSi CarTulobas<br />
Seuwyobs xels. amasTan, reformis Sedegad, Tbilisis mTavrobasa da sakrebulos<br />
Soris uflebamosilebebi mkveTrad gaimijneba,“ - ganacxada Tengiz SergelaSvilma.<br />
„Sexvedraze sakrebulos wevrebma davsviT CvenTvis saintereso kiTxvebi, romelic ara<br />
mxolod Tbiliss, aramed regionebsac exeboda. sakrebulo SemWidrovebul vadebSi SeimuSavebs<br />
konkretul rekomendaciebsa da SeniSvnebs, romelsac saministrosa da saqarTvelos<br />
parlaments gadavugzavniT da vecdebiT, rom es rekomendaciebi gaTvaliswinebuli<br />
iyos,“ - ganacxada sakrebulos wevrma mamuka kacitaZem.<br />
mTavrobis kancelariis regionebTan urTierTobis departamentis ufrosis, irakli<br />
melaSvilis informaciiT, Sexvedra konstruqciulad mimdinareobda da gamoTqmuli<br />
SeniSvnebis garkveuli nawilis gaTvaliswinebac SesaZlebelia.<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s wardgena dipkorpusisa da donorebisTvis<br />
19 noemberi, 2013 w.<br />
regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministrom TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong><br />
dipkorpussa da donorebs warudgina. Sexvedras regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis<br />
ministris pirveli moadgile Tengiz SergelaSvili xelmZRvanelobda.<br />
"TviTmmarTvelobis kodeqss ori siaxle Semoaqvs, pirveli es aris TviTmmarTveli<br />
qalaqebis gamoyofa da meore moqalaqeebis CarTuloba. amavdroulad, garkveuli funqciebis<br />
gadacema regionul doneze xdeba.<br />
26
TviTmmarTvelobis reformis saboloo amocana evropaSi miRebuli TviTmmarTvelobis<br />
standartebis damkvidrebaa", – ganacxada Tengiz SergelaSvilma.<br />
arasaparlamento politikuri partiebis gancxadeba<br />
25 noemberi, 2013 w.<br />
rogorc cnobilia, xelisuflebis mier saqarTvelos parlamentSi inicirebulia TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s proeqti da daiwyo Sesabamisi sakanonmdeblo procesi .<br />
zemoaRniSnuli dokumenti, romelic miznad isaxavs adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
sistemis Zireul reformas, ar yofila ganxiluli politikur partiebTan da praqtikulad<br />
erTpartiuli TviTSemoqmedebaa.<br />
aRsaniSnavia, rom ramdenime Tvea Sewyda saarCevno kodeqsze momuSave interfraqciuli<br />
jgufis muSaobac. opoziciisTvis ucnobia adgilobrivi arCevnebis miaxloebiTi TariRi<br />
da saarCevno sistemis ZiriTadi principebic ki.<br />
igive unda iTqvas sakonstitucio komisiis Sesaxebac, sadac agreTve araTanabradaa warmodgenili<br />
politikuri speqtri.<br />
warmodgenili reformis koncefcia aseve ar Seesabameba saerTaSoriso standartebs da<br />
ar gauvlia veneciis komisiis da sxva kompetenturi organoebis eqspertiza.<br />
xelisuflebis zemoaRniSnuli qmedebebi ar warmoadgens konteqstidan amoglejil epizodebs.<br />
"qarTuli ocneba", iseve rogorc misi winamorbedi avtoritaruli mTavrobebi,<br />
cdilobs moirgos saarCevno garemo, raTa uzrunvelyos absoluturi umravlesoba adgilobriv<br />
arCevnebze arakonkurentul garemoSi.<br />
yovelive zemoTqmulidan gamomdinare, movuwodebT saqarTvelos xelisuflebas:<br />
dauyovnebliv ganaxldes saarCevno kodeqsze muSaoba interpartiuli jgufis format-<br />
Si, saerTaSoriso organizaciebis egidiT, raTa 2014 wlis arCevnebze uzrunvelyofil<br />
iqnes qveyanaSi mravalpartiuli sistemis ganviTareba;<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> ganxilul iqnes Ria formatSi, opoziciuri<br />
partiebis monawileobiT da ganxorcieldes aRniSnuli proeqtis saerTaSoriso eqspertiza.<br />
vTxovT saerTaSoriso sazogadoebas, maqsimaluri yuradReba miaqcios zemoaRniSnul<br />
process, raTa antidemokratiulma tendenciebma axali xelisuflebis pirobebSi ar<br />
miiRos Seuqcevadi xasiaTi.<br />
daviT narmania arasaparlamento opoziciis warmomadgenlebis nawilisgan bodiSis moxdas<br />
moiTxovs<br />
26 noemberi, 2013 w.<br />
regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis ministri daviT narmania arasaparlamento<br />
opoziciis warmomadgenlebs gamoexmaura, romlebmac ganacxades, rom isini <strong>kodeqsi</strong>s<br />
SemuSavebis procesSi CarTulni ar iyvnen.<br />
"me SemiZlia davasaxelo arasaparlamento opoziciis is warmomadgenlebi, romlebic<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s SemuSavebis procesSi iyvnen CarTulni da vidre es proeqti<br />
gansaxilvelad gamovidoda, zogierT maTganTan Sesabamisi konsultaciebi iyo gavlili<br />
da isini Zalian kargad icnobdnen amas. ubralod, maT axla politiuri dividendebis<br />
misaRebad sWirdebaT es sakiTxi da amitom gadmovidnen Setevaze. me maT, vinc icnobda am<br />
27
<strong>kodeqsi</strong>s proeqts, vurCevdi, rom aRiaron simarTle, sxva SemTxvevaSi me maT saxelebsa<br />
da gvarebs davasaxeleb da Zalian cud dReSi Cavardebian. Tumca dRes am yvelafrisgan<br />
Tavs Sevikaveb", - ganacxada narmaniam da dasZina, rom misi uwyeba "absoluturad Ria da gam-<br />
Wvirvalea".<br />
"Tu isini sajarod ar moixdian bodiSs, maSin me maT saxelebsa da gvarebs davasaxeleb", -<br />
aRniSna ministrma.<br />
misive TqmiT, is pirebi, <strong>kodeqsi</strong>s SemuSavebis procesSi ar iyvnen CarTulni, maT arc miumarTavT<br />
saamisod uwyebisTvis.<br />
baCuki qardava: ,,batoni narmania, rogorc sCans, SecdomaSia Seyvanili“<br />
26 noemberi, 2013 w.<br />
qardavam aRniSna, rom arasaparlamento opoziciuri partiebisgan bodiSis moxdaze ministris<br />
moTxovnas mis Tavze ver miiRebs, radgan „erovnul-demokratiul partias“ TviTmmarTvelobis<br />
kodeqsSi Sesatani cvlilebebis ganxilvaSi monawileoba ar miuRia.<br />
“ramdenadac CemTvis aris cnobili araviTar ganxilvaSi monawileobis miwveva arasaparlamento<br />
opoziciis warmomadgenlebs ar miuRiaT. ufro konkretulad rom giTxraT,<br />
„erovnul-demokratiul partias“ TviTmmarTvelobis kodeqsSi Sesatani cvlilebebis<br />
ganxilvis procesSi namdvilad ar monawileobda. rogorc Cans batoni narmania SecdomaSia<br />
Seyvanili da me mis moTxovnas verc sakuTar Tavze da verc „erovnul-demokratiul<br />
partiaze“ ver miviReb.<br />
rac Seexeba interfraqciul jgufs, Cven viTxovdiT arCevnebisTvis msgavsi jgufis Camoyalibebas,<br />
raTa ganxilva momxdariyo ara kamaTiTa da dapirispirebiT, aramed konsesusis<br />
miRweviT. TviTmmarTvelobis arCevnebi metad mniSvnelovani procesia qveynisTvis,<br />
gasaTvaliswinebelia veneciis komisiis daskvnac.<br />
kidev erTxel aRvniSnav, rac Seexeba narmanias moTxovnas, Cveni misamarTiT ver miviReb,<br />
radgan ar vici ministri vis erCis“, - ganacxada „niupostTan“ saubrisas baCuki qardavam.<br />
arasaparlamento opoziciam "TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>" xelisuflebasTan ganixila.<br />
28 noemberi, 2013 w.<br />
"qarTuli dasis“ lideris jondi baRaTurias iniciativiT, arasaparlamento opozicia<br />
infrastruqturis saministroSi , saministros da parlamentis Sesabamisi komitetis warmomadgenlebsa<br />
da arasaparlamento opoziciis wevrebs Sexvda.<br />
saparlamento umravlesobam TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> daxurul kars miRma regionuli<br />
ganviTarebisa da infrastruqturis ministris moadgile Tengiz SergelaSvilTan<br />
erTad ganixila.<br />
SergelaSvilma TviTmmarTvelobis kodeqsze saubrisas aRniSna, rom sazogadoebaSi<br />
arsebuli azri, TiTqos TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s mixedviT raionebis danawevreba<br />
moxdeba, arasworia.<br />
rogorc SergelaSvili aRniSnavs, <strong>kodeqsi</strong> sakmaod vrcelia da is nawili, romelic<br />
mzad iqneba 2014 wlisTvis, ZalaSi adgilobrivi arCevnebis Semdeg Seva.<br />
"iqidan gamomdinare, rom kanonproeqti, sakmaod vrcelia da moicavs ramdenime raunds,<br />
xdeba calkeul muxlebze ganmartebebis micema. ra samuSao uZRoda TiTeul muxls da mimdinareobs<br />
Cveulebrivi samuSao proecesi. Cven arasamTavroboebs SevxvdebiT iseve, rogorc<br />
arasaparlamento opozicias.<br />
saqarTveloSi 2006 wels gaauqmes TviTmmarTeloba. gaauqmes aTas erTeulSi da aitanes<br />
28
aionul doneze. axla saubaria imaze, rom moxdes optimizacia. qalaqebs hqondes TviTmmarTveloba,<br />
pirvel rigSi. iyos maqsimalurad axlos amomrCevelTan ekonomikuri da<br />
bevri sxvadasxva faqtoris gaTvaliswinebiT. adgilobrivi TviTmmarTvelobis instituti<br />
arsebobs imisTvis, rom iyos moqalaqeebTan axlos. am mxriv bevri nabijia gadasadgemli.<br />
iwyeba am mravalwliani proeqtis pirveli etapi.<br />
is, rac mzad iqneba 2014 wlis arCevnebisTvis da aisaxeba masze, xolo is, rac mzad iqneba<br />
2017 wlisTvis, iqneba 2017 wlisTvis," _ uTxra SergelaSvilma "guria niuss".<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s ganxilvam dapirispireba gamoiwvia<br />
30 noemberi, 2013 w.<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s ganxilva saqarTvelos regionuli ganvi-<br />
Tarebisa da infrastruqturis saministroSi xmaurisa da dapirispirebis fonze warimar-<br />
Ta. Sexvedraze, sadac regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis ministris moadgile<br />
Tengiz SergelaSvili da arasaparlamento politikuri partiebis warmomadgenlebi<br />
TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s Sesaxeb msjelobdnen, dapirispireba muSaobis formatma<br />
gamoiwvia.<br />
arasaparlamento partiebi sakiTxis ganxilvis gagrZelebas interpartiul formatSi<br />
iTxoven. aRniSnul Sexvedraze <strong>kodeqsi</strong>s muxlobrivi ganxilva ar momxdara da partiebs<br />
sakuTari SeniSvnebi ar warmoudgeniaT.<br />
rogorc Sexvedris dasrulebis Semdeg ministris moadgile Tengiz SergelaSvilma ganacxada,<br />
xelisuflebis mxridan mzadyofna iyo, rom kanonproeqtis TiToeul muxlze<br />
msjeloba momxdariyo, Tumca, samwuxarod, politikurma partiebma msjeloba warmarTes<br />
mxolod formatze da maT kanonproeqtTan dakavSirebiT arc erTi SeniSvna ar warmoudgeniaT.<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s ganxilva saqarTvelos regionuli ganvi-<br />
Tarebisa da infrastruqturis saministroSi daaxloebiT saaTnaxevris ganmavlobaSi gr-<br />
Zeldeboda. mas arasaparlamento partiebis warmomadgenlebi eswrebodnen, maT Soris,<br />
giorgi gugava, jondi buRaTuria, levan vefxvaZe, gia kobaxiZe, kaxa kukava da baCuki qardava.<br />
premierTan TviTmmarTvelobis kodeqsTan dakavSirebul sakiTxebze imsjeles<br />
04 dekemberi, 2013 w.<br />
saqarTvelos mTavrobam TviTmmarTvelobis kodeqsTan dakavSirebul sakiTxebze imsjela,<br />
- amis Sesaxeb premier-ministrTan dRevandeli samuSao Sexvedris Semdeg Jurnalistebs<br />
deputatma Tina xidaSelma ganucxada.<br />
misi ganmartebiT, parlaments muSaobis ori kvira darCa, xolo mTavrobidan bevri<br />
kanonproeqtia Sesuli, amitom aucilebeli iyo msjeloba, romeli kanonproeqtis miReba<br />
eCqareba mTavrobas.<br />
rogorc Tina xidaSelma aRniSna, Sexvedraze ganixileboda mTavrobaSi Sesuli kanonproeqtebi<br />
biujetidan dawyebuli TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>T damTavrebuli.<br />
"kanonproeqtebi ganvixileT rogorc arsobrivad, aseve vimsjeleT grafiksa da Tanmimdevrobaze,<br />
romliTac mivdivarT. gavarkvieT, sad eCqareba mTavrobas da ra aris is<br />
sakiTxi, romelic momavali wlisTvis moicdis. Sexvedris ZiriTadi nawili TviTmmarTvelobis<br />
kodeqsma waiRo da kodeqsTan dakavSirebul SekiTxvebze principuli SeTanxmeba<br />
Sedga", - ganacxada Tina xidaSelma.<br />
deputatis varaudiT, TviTmmarTvelobis kodeqss parlamenti mimdinare wels miiRebs.<br />
Tina xidaSeli ar gamoricxavs <strong>kodeqsi</strong>s samive mosmeniT miReba ver moeswros, Tumca am-<br />
29
obs, rom TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s ganxilva komitetebSi mimdinare kviras daiwyeba.<br />
"TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> savaraudod wels iqneba miRebuli. am dokumentTan dakav-<br />
SirebiT yvela kiTxva daisva da principuli SeTanxmebac Sedga", - aRniSna Tina xidaSelma.<br />
ministrTa kabineti mTavrobis kancelariaSi premierTan samuSao Sexvedraze 18:00<br />
saaTisTvis Seikriba. Sexvedraze aseve imyofebodnen parlamentis Tavmjdomare daviT<br />
usufaSvili, saparlamento umravlesobis lideri daviT saganeliZe da ramdenime deputati.<br />
daxuruli samuSao Sexvedra 4 saaTze met xans gagrZelda.<br />
patriarqi - rac ewinaaRmdegeba RvTis kanons, marTlmadideblobas - qarTveli xalxi ar<br />
miiRebs<br />
04 dekemberi, 2013 w.<br />
saqarTvelos kaTolikos-patriarqis gancxadebiT, globalizaciis procesi gardauvalia,<br />
Tumca aqedan unda miviRoT is, rac CvenTvis saWiroa .<br />
amis Sesaxeb sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqma uwmindesma da unetaresma,<br />
ilia meorem sveticxovlis sakaTedro taZarSi sadResaswaulo liturgiis dasrulebis<br />
Semdeg qadagebisas brZana.<br />
patriarqma aRniSna, rom dRes msoflioSi iseTi movlenebi viTardeba, romelic ar yofila<br />
mTeli istoriis ganmavlobaSi, omebi, mravali xalxis mRelvareba, iseTi sakiTxebis<br />
ganxilva xdeba, romelic ar damdgara warsulSi.<br />
"es uaryofiTi movlenebi adamians daakninebs, es aris erTsqesianTa qorwinebebi, imdenad<br />
mZime codvaa, rom amis xseneba eklesiaSi ar SeiZleba. dideba da madloba ufals,<br />
rom Cveni eri, xalxi grZnobs am codvas. globalizaciis procesi, romelic viTardeba<br />
msoflioSi, ar SeiZleba Cven SevaCeroT, es gardauvali procesia, magram aqedan Cven unda<br />
avirCioT is, rac CvenTvis saWiroa, rac ewinaaRmdegeba RvTis kanons, marTlmadideblobas<br />
- qarTveli xalxi ar miiRebs. SemTxveviT ar aris naTqvami ioane zosimes mier: "amiT<br />
eniT, qarTuliTa eniTa ganikiTxeba msoflio", es aris niSani imisa, rom qarTveli xalxi<br />
SeinarCunebs WeSmarit sarwmunoebas", - aRniSna kaTolikos-patriarqma.<br />
manana kobaxiZe - davinteresdebi, gavigo siRrmeebSi, ra safrTxeebs xedavs sapatriarqo<br />
TviTmmarTvelobis kanonSi<br />
04 dekemberi, 2013 w.<br />
davinteresdebi, gavigo siRrmeebSi, ra safrTxeebs xedavs sapatriarqo TviTmmarTvelobis<br />
kanonSi, - amis Sesaxeb saqarTvelos parlamentis Tavmjdomaris moadgile , manana<br />
kobaxiZem preskonferenciaze ganacxada.<br />
amiT parlamentis vice spikeri sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmindesi<br />
da unetaresi ilia meoris gancxadebas gamoexmaura, romlis mixedviT "Tu TviTmmarTvelobis<br />
kanoni ganxorcielda, es saqarTvelos daSlas gamoiwvevs".<br />
manana kobaxiZis gancxadebiT, patriarqs xelisufleba yurs ugdebs da sapatriarqos pozicia<br />
yovelTvis mniSvnelovania.<br />
"es kanonproeqti ganxilvis sagania. misTvis parlaments jer kenWi ar uyria. es aris sakiTxi,<br />
romelzec Cven unda vimsjeloT. am procesSi yvelas pozicia, maT Soris oponentebis,<br />
mowinaaRmdegeebis, momxreebis, unda iyos gaTvaliswunebuli. mxolod am farTo konsesusis<br />
da mxardaWeris mopovebis Semdeg unda iyos gadawyvetileba miRebuli. vfiqrob,<br />
patriarqs albaT Tavisi mosazrebebi aqvs, rasTan dakavSirebiT ambobs am yvelafers",-ga-<br />
30
nacxada manana kobaxiZem.<br />
TviTmmarTvelobis kanoni Tu ganxorcielda, es saqarTvelos daSla iqneba, - amis Sesaxeb<br />
sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqma, uwmindesma da unetaresma ilia meorem<br />
sveticxovlis sakaTedro taZarSi sadResaswaulo wirvis dasrulebis Semdeg ganacxada.<br />
narmania:"TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> arsebiTi safrTxeebis Semcveli arasdros yofila"<br />
05 dekemberi, 2013 w.<br />
regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis ministris, daviT narmanias gancxadebiT,TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s proeqtSi ramdenime norma Seicvala.<br />
"Cven gaviTvaliswineT rogorc SSs rekomendaciebi, ise finansTa saministros SeniSvnebi.<br />
arasdros yofila es <strong>kodeqsi</strong> arsebiTi safrTxis Semcveli, magram Sesabamisi norma<br />
kidev ufro SevarbileT", - ganmarta narmania.<br />
Tamar korZaia - TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> damRupveli ar iqneba<br />
05 dekemberi, 2013 w.<br />
sazogadoebas sruliad SemaSfoTeblad awvdian informacias TiTqos TviTmmarTvelobis<br />
reforma qveynis daSlas gamoiwvevs , - ase upasuxa saparlamento umravlesobis wevrma<br />
Tamar korZaiam Jurnalistis kiTxvas, romelic patriarqis gancxadebas Seexeboda. misi<br />
TqmiT, mas arc erTi seriozuli argumenti ar mousmenia ratom gamoiwvevs kanoni miRebis<br />
SemTxvevaSi qveynis daSlas.<br />
"ver gaviziareb pozicias imasTan dakavSirebiT, rom es kanoni daiwera da ganixileboda<br />
farulad. kanonproeqtis avtorebi regionebSi atarebdnen Sexvedrebs swored am<br />
sakiTxze. ver gaviziareb im mosazrebebs, rodesac sazogadoebas sruliad dausabuTeblad<br />
awvdian SemaSfoTebel informacias TiTqos es gamoiwvevs qveynis daSlas. amasTan<br />
dakavSirebiT me ar momismenia arc erTi seriozuli argumenti, saqmiani mosazreba, amitomac<br />
maqvs msgavsi reaqcia rodesac vismen, rom SesaZloa es kanoni damRuveli iyos Cveni<br />
qveynisTvis. damRupveli ar iqneba es faqtia da piriqiT, dapireba iyo xelisuflebis, rom<br />
Zireuli reforma moxdeboda", - ganacxada korZaiam da aRniSna, rom aseve dausabuTebelia<br />
mosazrebebi separatizmis safrTxesTan dakavSirebiT.<br />
saqarTvelos kaTolikos-patriarqma, uwmindesma da unetaresma ilia meorem TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s proeqtze saubrisas aRniSna, Tu kanoni ganxorcielda, es saqarTvelos<br />
daSla iqneba. amis sapasuxod, Tamar korZaiam ganacxada, rom sapatriarqo zedmetad ereva<br />
xelisuflebis saqmianobaSi.<br />
arasamTavrobo organizaciebma mTavrobas da parlaments mouwodes, TviTmarTvelobis<br />
reforma ar SeaCeron<br />
05 dekemberi, 2013 w.<br />
21 arasamTavrobo organizaciis gancxadeba "pirveli presklubSi" arasamTavrobo organizacia<br />
"samoqalaqo kulturis saerTaSoris centris" Tavmjdomarem kote kandelakma<br />
warmoadgina.<br />
arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebis ganmartebiT, TviTmarTvelobis kodeqsTan<br />
dakavSirebuli mosazrebebi, rom reformis ganxorcielebis SemTxvevaSi separatizmi<br />
da qveynis daqucmacebaa mosalodneli, usafuZvloa.<br />
"Cven, arasamTavrobo organizaciebs migvaCnia, rom moqalaqeTa mier adgilobrivi TviTmarTvelobebis<br />
ganxorcielebis idea umTavres faseulobas warmoadgens, romelsac<br />
31
demokratiuli mmarTvelobis mTeli sistema emyareba. qveynis ganviTarebis umTavresi<br />
safuZvelia Zlieri TviTmarTveloba, sadac moqalaqeebi sakuTari pasuxismgeblobiT,<br />
arCeviTi adgilobrivi TviTmarTvelobis organoebis saSualebiT, saxelmwifos suverenitetis<br />
Seulaxavad am umniSvnelovanes uflebas axorcieleben, romelic saqarTvelos<br />
konstituciiTa da saqarTvelos mier ratificirebuli adgilobrivi TviTmarTvelobis<br />
evropuli qartiiT aqvT miniWebuli. ver daveTanxmebiT im mosazrebas, rom moqalaqeTa<br />
mier adgilobrivi saWiroebebis damoukideblad gadawyvetis idea SesaZloa, separatizmis<br />
gaRvivebis da qveynis daqucmacebis safuZveli gaxdes. movuwodebT saqarTvelos<br />
mTavrobasa da parlaments, rogorc moqalaqeTa konstituciuri uflebebis realizebis<br />
mTavar garants, ar ayvnen TviTmarTvelobis ideis diskreditaciis talRas da reformis<br />
procesi ar SeaCeron", - naTqvamia gancxadebaSi.<br />
kote kandelakma da mamuka abulaZem xelisuflebas mouwodes, adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
<strong>kodeqsi</strong>s ganxilva ar SeaCeron<br />
06 dekemberi, 2013 w.<br />
"pirvel presklubSi" gamarTul preskonferenciaze TviTmmarTvelobis eqspertebma xelisuflebas<br />
mouwodes, gare Semotevas ar ahyves da es procesi dekemberSi bolomde miiyvanos.<br />
amasTan, regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministrosTan arsebuli sazogadoebrivi<br />
mrCevelTa sabWos wevrma mamuka abulaZem da adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
koncefciis Tanaavtorma kote kandelakma arasaparlamento opoziciuri partiebis<br />
winasaarCevno programebis is nawili warmoadgines, romlebSic swored adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis reformazea saubari.<br />
eqspertebis TqmiT, aRniSnuli partiebis xedva dRevandeli samTavrobo strategiis<br />
debulebidan gamomdinareobs da srulad emTxveva imas, rac adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
kodeqsSia gawerili.<br />
"mTavaria, rom es partiebi, romlebic dRes adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s<br />
winaaRmdeg gamodian, TavianTi winasaarCevno programebiT mxars uWeren imas, razec saubaria<br />
samTavrobo strategiasa da kodeqsSi. ra mizans emsaxureba es, sazogadoebam daskvna<br />
Tavad gamoitanos. erTi esaa populizmi, an meore - viRacis dakveTaa. gamodis, rom<br />
isini amomrCevels am maSin atyuebdnen, rodesac sakuTar saarCevno programas acnobdnen,<br />
an axla atyueben", - ganacxada kandelakma.<br />
amasTan, maTive gancxadebiT, kaxa kukavasa da mamuka kacitaZes 2005 wels xeli aqvT mowerili<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis reformasTan dakavSirebul strategiaze.<br />
mamuka abulaZis TqmiT, arasaparlamento opoziciur partiebs 9 Tve hqondaT imisTvis,<br />
rom kodeqsTan dakavSirebiT sakuTari mosazrebebi daefiqsirebinaT, Tumca maT am xnis<br />
ganmavlobaSi kritika ar gamouTqvamT.<br />
garda amisa, eqspertebis informaciiT, adgilobrivi TviTmmarTvelobis asociacia<br />
apirebs, rom regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministros winaaRmdeg<br />
sarCeli Seitanos im motiviT, rom saministrom adgilobriv TviTmmarTvelobis<br />
reformasTan dakavSirebiT asociaciasTan konsultaciebi ar gaiara.<br />
mamuka abulaZis TqmiT, es tyuilia da maT asociaciis eqspertebTan araerTi Sexvedra da<br />
diskusia hqoniaT.<br />
arasaparlamento partiebi TviTmmarTvelobis kodeqsTan dakavSirebiT xelisuflebas<br />
Sexvdnen<br />
08 dekemberi, 2013 w.<br />
regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministroSi arasaparlamento partieb-<br />
32
sa da xelisuflebis warmomadgenlebs Soris Sexvedra gaimarTa.<br />
Sexvedris Temas TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> warmoadgenda. partiebma xelisuflebas sakuTari<br />
SeniSvnebi warudgines.<br />
"ZiriTadad saqme Seexeba im safrTxeebs, rac SeiZleba mohyves qveynis daSlas avtonomiur<br />
erTeulebad.<br />
arasaparlamento partiebi miiCneven, rom es sakiTxi ar warmoadgens mxolod erTi<br />
politikuri Zalis gadasawyvet Temas da aucilebelia TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> ganxilul<br />
iqnas interpartiul formatSi. aseve mniSvnelovania daiwyos msjeloba saarCevno<br />
kanonmdeblobaze. TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s sakomiteto ganxilvebi momaval kviras<br />
aris dagegmili. partia "Tavisufali saqarTvelo" aqtiur monawileobas miiRebs aRniSnul<br />
procesSi", - naTqvamia "Tavisufali saqarTvelos" informaciaSi.<br />
Tea wulukiani - TviTmmarTvelobis kodeqsze gamoTqmuli SeSfoTebebi gadaWarbebulia<br />
09 dekemberi, 2013 w.<br />
TviTmmarTvelobis kodeqsze gamoTqmuli SeSfoTebebi, Cemi azriT, gadaWarbebulia , -<br />
amis Sesaxeb JurnalistebTan saubarSi saqarTvelos iusticiis ministrma Tea wulukianma<br />
ganacxada.<br />
misi TqmiT, gadaWarbebulia iqidan gamomdinare, rom am kodeqsma, vidre mTavrobis<br />
sakanonmdeblo iniciativad iqceoda, Zalian bevri uwyebis, iuristis xelSi gaiara da<br />
praqtikulad samarTlebrivad daxvewili dokumentia.<br />
"Tumca samarTlebrivi kuTxiT ramdenime SeniSvna Cven jer kidev gvrCeba da saparlamento<br />
ganxilvis dros es kidev daixveweba. rac Seexeba qveynis usafrTxoebis sakiTxebs, romelic<br />
am <strong>kodeqsi</strong>dan SeiZleba gamomdinareobs, rogorc sazogadoebisTvis aris cnobili,<br />
Sesabamisma saministrom, parlamentma da sxvadasxva uwyebebma imuSaves, rom SiSis da SeSfoTebis<br />
yvelanairi safuZveli aRmofxvriliyo", - ganacxada Tea wulukianma.<br />
iusticiis ministris TqmiT, qveyanam erTxel da samudamod unda miaRwios imas, rom<br />
rodesac adgilobrivi tipis problemebi gadasaWrelia, yvelaferi Tbilisidan ar unda<br />
wydebodes.<br />
"es iqneba gazis, nagvis, Tu sxva Tema. am dros adgilobrivi xelisufleba unda iyos realurad<br />
pasuxismgebeli imaze, Tu rogor cxovrobs adgilobriv doneze xalxi", - aRniSna<br />
Tea wulukianma.<br />
irakli melaSvili - TviTmmarTvelobis reforma aucilebelia, radgan sistema supercentralizebulia<br />
09 dekemberi, 2013 w.<br />
mTavrobis kancelariis regionebTan da TviTmmarTvelobis organoebTan urTierTobis<br />
departamentis ufrosma irakli melaSvilma preskoferenciaze ganacxada, rom arsebul<br />
xuT TviTmmarTvel qalaqs kidev Svidi TviTmmarTveli qalaqi daemateba. esenia:<br />
Telavi, gori, mcxeTa, axalcixe, ambrolauri, ozurgeTi da zugdidi. misive informaciiT,<br />
am droisTvis kodeqsTan dakavSirebiT miRweuli SeTanxmebis Tanaxmad, TviTmmarTvelobas<br />
grantis aReba mxolod sakuTari uflebamosilebis farglebSi finansTa saministros<br />
TanxmobiT SeeZleba. amasTan, am etapze soflebSi sazogadoebrivi sabWoebi ar<br />
Seiqmneba da maT iuridiuli statusi ar mieniWebaT.<br />
irakli melaSvilis SefasebiT, TviTmmarTvelobis reforma aucilebelia, radgan sistema<br />
supecentralizebulia da finansebis 97%, aseve uflebamosilebebi centraluri xelisuflebis<br />
xelSia.<br />
33
amasTan, rogorc mTavrobis kancelariis regionebTan da TviTmmarTvelobis organoebTan<br />
urTierTobis departamentis ufrosma aRniSna, zogadad, TviTmmarTvelobis<br />
ganviTareba bevr qveyanaSi separatistuli tendenciebis SesaCereblad iqna gamoyenebuli.<br />
parlamentSi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s ganxilva daiwyo<br />
10 dekemberi, 2013 w.<br />
parlamentSi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqtis ganxilva iuridiul sakiTxTa, jandacvisa<br />
da safinanso-sabiujeto komitetebis gaerTianebul sxdomaze daiwyo.<br />
deputatebs TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqtis zogadi Sinarsi gaacno regionuli<br />
ganviTarebisa da infrastruqturis ministris moadgilem Tengiz SergelaSvilma.<br />
sxdomas saparlamento opoziciasTan erTad arasaparlamento opoziciac eswreboda.<br />
maT, kiTxvebis dasmisa da sakuTari mosazrebis gamoTqmis saSualebac miecaT.<br />
giorgi axvledianis SefasebiT, TviTmmarTvelobis kodeqsSi separatizmis safrTxebi<br />
ganeitralebulia<br />
13 dekemberi, 2013 w.<br />
rogorc "qristian-demokratiuli moZraobis" erT-erTma liderma ganacxada, xelisuflebam<br />
sazogadoebis didi nawilis SeniSvnebi gaiTvaliswina da <strong>kodeqsi</strong>s proeqtSi<br />
asaxa, Tumca misive TqmiT, arsebobs bevri gaurkveveli sakiTxi.<br />
"rac Seexeba im problemur sakiTxebs, romlebic TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqtis<br />
pirvel variantSi iyo da romelzec sazogadoebis Zalian farTo fenebma gamoTqves<br />
protesti, maTi nawilis mogvareba moxerxda, magram garkveuli problemebi kvlav kiTxvis<br />
niSnis qveS rCeba. Zalian mniSvnelovani sakiTxis Sejereba moxerxda, romelic ukav-<br />
Sirdeboda samxareo-regionul doneze minicipalitetebis sabWoebis Seqmnas, romelsac<br />
“qristian-demokratebic” da sxva arasaparlamento opoziciac pirdapirproporciulad<br />
vukavSirebdiT separatizmis safrTxis gaRvivebis perspeqtivas qveyanaSi. dRes SeiZleba<br />
iTvas, rom es safrTxe ganeitralebulia im TvalsazrisiT, rom samxareo doneze araviTari<br />
sajaro samarTlis iuridiuli piri sabWos saxiT ar Seiqmneba. es Zalian mniSvnelovani<br />
SeTanxmeba iyo, Zalian mniSvnelovani gamarjveba im Zalebisa, romelebic amaSi<br />
safrTxes xedavdnen", - ganacxada giorgi axvledianma.<br />
parlamentma TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> pirveli mosmeniT miiRo<br />
13 dekemberi, 2013 w.<br />
parlamentma adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqti pirveli mosmeniT<br />
miiRo. proeqts 82-ma deputatma arc erTis winaaRmdeg dauWira mxari. ganxilvasa da ken-<br />
Wisyras saparlamento umciresoba gamocxadebuli boikotis gamo ar eswreboda.<br />
warmodgenili organuli kanonis proeqtiT, regulirdeba adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
administraciul-teritoriul organizebasTan, municipalitetis uflebamosilebebTan<br />
da mis organoebTan, dedaqalaqis statusTan da mis uflebamosilebebTan dakav-<br />
Sirebuli sakiTxebi.<br />
proeqti aseve iTvaliswinebs adgilobrivi TviTmmarTvelobis ganxorcielebaSi moqalaqeTa<br />
monawilebasTan, municipalitetis biujetTan da ekonomikur saqmianobasTan, saxelmwifo<br />
zedamxedvelobasTan, auditTan da pirdapir saxelmwifo mmarTvelobasTan da<br />
municipalitetTa regionul gaerTianebasTan dakavSirebul sakiTxebs.<br />
cvlilebis Tanaxmad, arsebul 5 TviTmmarTvel qalaqs daemateba dRevandeli samxareo<br />
centrebis kidev 7 qalaqi da sul 12 TviTmmarTveli qalaqi iqneba, sadac merebi pirdapiri<br />
34
wesiT airCevian.<br />
deputat gia JorJolianis azriT, es 7 qalaqi arCevnebamde unda gamoiyos da iq arCevnebi<br />
calke unda Catardes.<br />
rogorc JorJoliani acxadebs, darCenili teritoriebi rogor daiyofa es gansaz-<br />
Rvrulia im wesiT, romlebic gardamaval debulebebSia warmodgenili, magram es wesi<br />
mniSvnelovnad ar gansxvavdeba imisgan, rac dRes moqmedebs.<br />
amasTan, miRebulia gadawyvetileba, rom regionuli kolegiuri organoebis nacvlad sakonsultacio<br />
funqciebis sabWoebi Seiqmneba, romlis SemadgenlobaSi politikuri warmomadgenlobis<br />
nacvlad arCeuli merebi, sakrebulos Tavmjdomareebi da maTi moadgileebi<br />
iqnebian.<br />
sakonsultacio sabWoebis wevrebi monawileobas miiReben konsultaciebSi, ganxilvebSi,<br />
municipalitetTa Sorisi sakiTxebisa da proeqtebis ganxilvaSi. maT ar eqnebaT is uflebamosilebebi,<br />
rac adre iyo kanonproeqtSi warmodgenili, maT Soris gunernatoris gadayenebis<br />
uflebamosileba, anu mas wminda sakonsultacio funqcia eqneba.<br />
giorgi vaSaZe: TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> mmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>a<br />
13 dekemberi, 2013 w.<br />
saparlamento umciresobis wevrebma brifingi gamarTes da TviTmmarTvelobis kodeqsze<br />
sakuTar SeniSvnebze isaubres.<br />
giorgi vaSaZis TqmiT, samwuxarod, TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong> ukve aris ara TviTmmarTvelobis,<br />
aramed mmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>:<br />
"ori mniSvnelovani problema aqvs: gubernatoris instituti ar unda iyos TviTmmarTvelobis<br />
kanonSi, romelsac niSnavs centraluri xelisufleba da arCeuli merebis da<br />
gamgeblebis gadayeneba yovel mizezgareSe, nebismieri safuZvliT ar unda SeeZlos sakrebulos.<br />
"<br />
misive TqmiT, saWiroa kriteriumi, romlis mixedviTac TviTmmarTveli qalaqebis ricxvi<br />
gaizarda. aseT kriteriumad vaSaZe mosaxleobis raodenobas asaxelebs:<br />
"Cven aseve winaaRmdegi varT TviTmmarTveli qalaqebis irgvliv soflebis patara municipalitetebad<br />
daSlis, imitom, rom es aris problema adamianebisTvis da moqalaqeebisTvis,<br />
vinc iq cxovroben. es xelovnuri procesi iqneba da vambobT, rom TviTmmarTveli<br />
qalaqi unda Seiqmnas ara marto im 7 qalaqSi, aramed yvelgan, sadac 10 aTasze meti mosaxleobaa.<br />
aseT SemTxvevaSi TviTmmarTveli qalaqebis raodenoba iqneba 25 da mis garSemo<br />
arsebuli raionebi iqneba TviTmmarTveli raionebi" - ganacxada giorgi vaSaZem.<br />
arasamTavroboebi - "adgilobrivi TviTmmarTvelobis" <strong>kodeqsi</strong>s proeqti merebisa da<br />
gamgeblebis institutis mniSvnelobas asustebs<br />
16 dekemberi, 2013 w.<br />
arasamTavrobo seqtoris erT nawilis SefasebiT, "adgilobrivi TviTmmarTvelobis"<br />
<strong>kodeqsi</strong>s parlamentisTvis SeTavazebuli proeqti merebisa da gamgeblebis institutis<br />
mniSvnelobas asustebs.<br />
aRniSnulTan dakavSirebiT "samarTliani arCevnebisa da demokratiis saerTaSoriso<br />
sazogadoeba", "saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTvelo" da "axalgazrda iuristTa<br />
asociaciam" gancxadeba gaavrceles.<br />
"saqarTvelos parlamentSi warmodgenili "adgilobrivi TviTmmarTvelobis" <strong>kodeqsi</strong>s<br />
35
proeqtiT SemoTavazebulia iseTi mniSvnelovani siaxle, rogoricaa gamgeblebis (merebis)<br />
pirdapiri wesiT arCeva, rac, xangrZlivi drois ganmavlobaSi Cveni organizaciebis<br />
moTxovnas warmoadgenda. samwuxarod, SemoTavazebuli kanonpreqti iTvaliswinebs normas,<br />
romelic arCeviTi merebisa da gamgeblebis institutis mniSvnelobas asustebs.<br />
"amomrCevelTa umravlesobis mier arCeuli gamgeblisTvis (merisTvis) undoblobis<br />
gamocxadebis ufleba eZleva sakrebulos, ris gansaxorcielebladac sakmarisi iqneba<br />
sakrebulos wevrTa garkveuli jgufi, maqsimum 15-20 wevri. amasTan, proeqtiT gansaz-<br />
Rvrulia is safuZvlebi, Tu ra SemTxvevaSi SeuZlia sakrebulos daiwyos undoblobis<br />
procedura, rac SesaZleblobas miscems sakrebulos gamoiyenos undoblobis procedura<br />
im SemTxvevaSi, Tu sakrebulos umravlesobasa da gamgebels (mers) Soris arsebobs<br />
partiuli an sxva saxis dapirispireba. garda imisa, rom mocemuli wesiT gamgeblis (meris)<br />
gadayeneba winaaRmdegobaSi modis mosaxleobis mier gakeTebul arCevanTan da maT mier<br />
gamoxatul nebasTan, normam SesaZlebelia politikurad arastabiluri garemo Seqmnas.<br />
proeqtis 48-e muxlis me-4 nawilis Tanaxmad, sakrebulos SesaZlebloba eZleva gamgeblis<br />
(meris) uflebamosilebis erTi vadis ganmavlobaSi ramdenjerme ganaxorcielos undoblobis<br />
procedura. aRniSnuli ki gamoiwvevs imas, rom gamgebeli (meri) misi saqmianobis<br />
ganxorcielebisas ufro metad iqneba damokidebuli sakrebulos da masSi Semavali politikuri<br />
partiebis keTilganwyobilebaze, raTa am ukanasknelma inicireba ar gaukeTos mis<br />
winaaRmdeg undoblobis proceduras, rac, Tavis mxriv, gavlenas moaxdens gamgeblis<br />
(meris) mier miRebul gadawyvetilebebze", - ganmartavs arasamTavrobo seqtoris nawili.<br />
aRniSnuli organizaciebis SefasebiT, Tanamdebobis pirebis pirdapiri wesiT arCevis mizans<br />
warmoadgens uzrunvelyos mosaxleobis CarTuloba TviTmmarTvelobis organoTa<br />
formirebaSi, arCeuli Tanamdebobis piris/organos stabiluroba da damoukidebloba.<br />
"sakrebulosTvis msgavsi uflebis miniWebis Sedegad miviRebT imave realobas, rac dRes<br />
moqmedi <strong>kodeqsi</strong>T aris dadgenili, rodesac sakrebulos Tavmjdomares SeuZlia Tanamdebobidan<br />
gaaTavisuflos gamgebeli sakrebulos TanxmobiT, risi samwuxaro magaliTebic<br />
mravlad vnaxeT 2013 wlis ganmavlobaSi. Sesabamisad, aseTi daTqma amcirebs am<br />
Tanamdebobis pirebis pirdapiri wesiT arCevis arss da mniSvnelobas.<br />
amasTanave, gvsurs aRvniSnoT, rom saqarTvelos parlamentSi gansaxilvelad wardgenil<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis <strong>kodeqsi</strong>s proeqts ar erTvis saarCevno sistemas-<br />
Tan dakavSirebuli cvlilebebis proeqti. vTvliT, rom swored samarTliani saarCevno<br />
sistema warmoadgens adgilobriv TviTmmarTvelobis reformis warmatebulad ganxorcielebis<br />
winapirobas da masze msjeloba dauyovnebliv unda daiwyos", - ganmartebulia<br />
gancxadebaSi.<br />
organizaciebi miiCneven, rom saarCevno sistema unda akmayofilebdes iseT ZiriTad<br />
moTxovnebs, rogoricaa: amomrCevelTa nebis proporciulad gardasaxva mandatebSi;<br />
amomrCevelTa dakarguli xmebis raodenobis Semcireba; amomrCevelTa xmis Tanabari<br />
wona; sazogadoebis sxvadasxva jgufebis, mcire partiebis da damoukidebeli kandidatebis<br />
warmomadgenloba; arCevnebisadmi ndobis gazrda da Zlier kandidatebze orientireba.<br />
"gvsurs, kidev erTxel xazi gavusvaT im garemoebas, rom saarCevno sistemaze SeTanxmeba<br />
unda moxdes yvela dainteresebuli mxaris CarTulobiT da konsesusis gziT, rac did<br />
dros da Sromas moiTxovs. Sesabamisad, sasurvelia, umokles vadebSi daiwyos muSaoba<br />
aRniSnul sakiTxze.<br />
arasamTavrobo organizaciebi momavalSic aqtiurad iqnebian CarTuli TviTmmarTvelobis<br />
reformis procesSi da am sakiTxTan dakavSirebiT Tavis mosazrebebs warudgens<br />
sazogadoebasa da saqarTvelos parlaments", - acxadeben aRniSnuli organizaciebi.<br />
36
eleqtronuli biuleteni „TviTmmarTvelobis droa“<br />
Seqmnilia samoqalaqo kulturis saerTaSoriso centris<br />
mier, fond „Ria sazogadoeba - saqarTvelos“<br />
dafinansebuli proeqtis „samoqalaqo sazogadoeba<br />
decentralizaciisaTvi“ farglebSi.<br />
biuletenSi gaSuqdeba rogorc municipalitetebSi mimdinare<br />
yoveldRiuri procesebi, ise adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis reformis procesis mimdinareoba.<br />
imeds vitovebT, rom biuletenSi mocemuli informacia<br />
saintereso iqneba adgilobrivi TviTmmarTvelobiT<br />
dainteresebuli pirebisaTvis.<br />
mis Sinaarsze pasuxismgebelia „samoqalaqo kulturis<br />
saerTaSoriso centri“ da igi ar asaxavs fond „Ria<br />
sazogadoeba - saqarTvelos“ Sexedulebebs.<br />
Tqveni SeniSvnebi da winadadebebi gamogvigzavneT<br />
elfostaze - office@iccc.org.ge<br />
© samoqalaqo kulturis saerTaSoriso centri<br />
www.lsg.ge www.ivote.ge<br />
Tbilisi 2013<br />
37