Zientziaren kultur erronkak. Kultura modernoa zientifikoki ... - Jakin
Zientziaren kultur erronkak. Kultura modernoa zientifikoki ... - Jakin
Zientziaren kultur erronkak. Kultura modernoa zientifikoki ... - Jakin
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ZIENTZIAREN KULTUR ERRONKAK<br />
• ANDONI IBARRA •<br />
komunikaziotik saihesten baita. Ondorioz, helburu t z a t<br />
z i e n t z i a ren ulerkuntza publikoa (public understanding)<br />
duen eginkizun horrek, gehiegitan, natur zientzialarien<br />
aldetiko justifikazio publikoaren itxura hartzen du, gizart<br />
e a ren aurreko legitimazioa xede. Publikoaren ustezko<br />
<strong>kultur</strong>izazio zientifiko horretan, beraz, sarritan natur<br />
zientziak —neurri txikiagoan giza eta gizarte diziplinak—<br />
modu dogmatikoan aurkezten dira. Horrela, publikoak<br />
haien emaitzak onartzen ditu, emaitzon ulerkuntza eta<br />
ebaluaketa kritikorik sortzera iritsi gabe.<br />
N o rmalean, lorpen zientifiko eta teknikoen mende<br />
amaierako balantzea egitean, formulatutako teorien eta<br />
ahalbidetutako objektuen gordailu gisa aurkezten zaigu<br />
zientzia. Aurkezpen horietan, zientzi teoria eta objektuek<br />
berez hitz egiten dute; gehienez ere horiek sortu dituzten<br />
zientzi pertsonalitate entzutetsuekin lotzen dira. Zientzia -<br />
ren historia hero i k o delako horrek kritika bizia jasaten du<br />
egun. <strong>Jakin</strong>a, zientzi teoria eta objektuek badute bere z<br />
esanahirik, baina historia heroikoak ez du esanahi osoa<br />
atzematen. Gaur egun zientziaren ulerkuntza publikoa<br />
hainbat esparru ren part e - h a rt z e a ren testuinguruan osatzeari<br />
ekin zaio. Izan ere, esparru horietan zientzi emaitzek<br />
esanahi <strong>kultur</strong>alki osoagoa erdiesten dute. Eginkizun hau<br />
ez da erraza, <strong>zientifikoki</strong> berria dena eragiten duen ideien<br />
komunitatea eraikitzea baita haren xedea. Zientzia <strong>kultur</strong><br />
a ren zati osagaitzat ulertzen duen ikusmoldearen —hem<br />
e n defendatzen dena bezalakoaren— erronka hauxe da:<br />
zientzi berr i k u n t z a ren ulerkuntza, berori ekoizten duen<br />
ideien komunitatearen identifikaziotik sustatzea.<br />
Beraz, gizarte eta <strong>kultur</strong> ikuspuntutik —zientzia e re<br />
behatu behar den ikuspuntu finalistatik—, ulerkuntza<br />
ezin da kontzeptu eta teorien eraketara murriztu. <strong>Zientziaren</strong><br />
historiografia berrienak agertzen duen legez, ulerkuntza<br />
horrek eraketa hori gauzatzen duten praktika eta<br />
jarduerekiko interesa eskatzen du: laborategiko lanak, bertan<br />
dauden objektuak, erronka zientifiko-teknologiko batean<br />
sartzen diren aktoreak, edo historiako porro t a k .<br />
Z i e n t z i a ren historiografia jarauntsiak Pasteur-ez hitz egiten<br />
digu, ez harekin eztabaidatu zuen Félix-Arc h i m è d e<br />
45<br />
JAKiN
Change language