EUSKAL HERRIKO DEMOGRAFIAREN BILAKAERA - Jakin

EUSKAL HERRIKO DEMOGRAFIAREN BILAKAERA
IÑAKI LARRAÑAGA
zerbait baxuagoa da 40 urte horietan ondorengo 20 urtetan
baino.
Horrek esan nahi du urte-multzo horretan indize biderkatzaile
baxua izan dela hazkunde-tasa motela izan delako. Izan
e re, 40 urtetan ondorengo 20 urtetan baino ezer gutxi gehiago
hazi baitziren.
U r t e-multzo honen hazkunde-tasa motela izatearen arrazoia
besteak beste, urte horien barnean eman diren bi momentu historikoei
zor zaie.
• Alde batetik, 1936-39ko gerra zibilari.
• Beste aldetik, 1918ko gripe-izurriteari eta 1920 inguruan
eman zen krisialdi ekonomikoari.
a) Gerra zibilari dagokionean, ikusi besterik ez dago nola
Hego Euskalerrian 1930 eta 40 bitartean biztanleriaren hazkundea
moteldu egiten den (10 urtetan 90.000 biztanleetako
gehikuntza besterik ez) aurreko 10 urtetan (1920-30) 140.000tik
gorakoa izan zen bitartean.
b) 1918ko gripe-izurriteari dagokionean bere eragina ez zen
hainbeste nabarmendu. Izan ere 1910-20 bitartean eman zen
hazkundea altuagoa izan zen (90.000koa) 1900-10 artekoa
(75.000koa) baino.
G r i p e-izurriteak baino eragin handiagoa izan zuen agian, Iparraldean
1914-1918ko Europako gudak, bertan hil zen jende
kopuruagatik eta jaiotze-tasaren beherakadagatik.
Hegoaldean berriz, beste faktore bat, 1920-21eko krisi ekonomikoa
izan zen demografia aldetik ondorio handienak ekarri
zituena.
Mende honetako urte-multzo honetako biztanleriaren bilakaera
orokorra aztertzerakoan, ez da ahantzi behar demograf
i a ren oinarrian dauden jaiotze eta heriotze-tasak biziki altuak
z i rela eta elkar konpentsatzen zutela hazkunde-tasa naturala
inoiz %1-1,5etik pasatzen ez zelarik.
Hori alde batetik eta etorkinen kopurua garai horretan oso
handia izan ez zenez, hazkunde orokorra ere nahiko moderatua
gertatzen da.
43