S i n a a r s i Sesavali <strong>rogor</strong> gamoviyenoT wigni 5 7 Tema 1 ra aris demokratia da ras niSnavs demokratiuli sazogadoeba 10 Tema 2 <strong>aqtiuri</strong> <strong>moqalaqe</strong>oba da samoqalaqo sazogadoeba (demokratiuli sazogadoebis maxasiaTeblebi) 24 Tema 3 diskriminacia da Tanasworoba – yvela gansxvavebulia, yvela Tanasworia 36 Tema 4 ra sWirdeba <strong>moqalaqe</strong>s sazogadoebisgan da sazogadoebas moqalaqisgan 60 Tema 5 demokratiuli sazogadoebis upiratesobebi <strong>aqtiuri</strong> <strong>moqalaqe</strong>obisaTvis 76 danarTi saxelmZRvanelos anbanuri leqsikoni gamoyenebuli literatura 83 87 91
S e s a v a l i axalgazrdebo, Tqven winaSea saxelmZRvanelo, romelic dagexmarebaT, gansazRvroT Tqveni roli da wvlili demokratiuli sazogadoebis mSeneblobaSi, gaiazroT <strong>aqtiuri</strong> moqalaqis Tvisebebi, gaacnobieroT, ras niSnavs samoqalaqo sazogadoeba da demokratiuli Rirebulebebi. saswavlo procesis ganmavlobaSi SeqmniT proeqts – SearCevT Tqven irgvliv arsebul problemas, dasaxavT problemis gadaWris gzebs da sakuTari ZalisxmeviT, saxelmwifo instituciebisa da samoqalaqo sazogadoebis daxmarebiT, gadaWriT mas. amgvari qmedeba saSualebas mogcemT, CaerToT sazogadoebriv cxovrebaSi da moaxdinoT sakuTari codnis, niWis, unaris realizeba, miiRebT cxovrebiseul gamocdilebas da SeZlebT, iRvawoT sakuTari Tavis, ojaxis, klasis, skolis, Temis, soflis, qalaqisa da qveynis sakeTildRe od. unda gaxsovdeT, rom demokratiis damkvidreba ar aris martivi procesi. demokratiis arsebobisTvis saWiroa mTeli sazogadoebis erToblivi Zalisxmeva misi mTavari principebis danergvisa da ganxorcielebisaTvis. demokratia mniSvnelovanwilad ganisazRvreba imiT, Tu ramdenad aris ganviTarebuli demokratiul sistemaSi samoqalaqo sazogadoeba. maSin, rodesac totalitaruli politikuri sistemebi sazogadoebaSi pasiurobasa da apaTiur ganwyobas ayalibeben, WeSmariti demokratia xels uwyobs adamianTa da adamianTa jgufebis aqtiur <strong>moqalaqe</strong>ebad Camoyalibebas. demokratiul sazogadoebaSi <strong>moqalaqe</strong>ebi sakuTari interesebis mixedviT viTardebian, iyeneben TavianT uflebebs, iReben pasuxismgeblobas sakuTar da garSemomyofTa keTildReobaze. isini codnaze arian orientirebulni, radgan ganaTleba, marTalia, yvela saxis sazogadoebisTvis aris saWiro, magram gansakuTrebiT demokratiuli sazogadoebisTvis aris mniSvnelovani. Tomas jefersoni werda: Tu ers aqvs molodini, rom SeiZleba iyos uvici da, amave dros, warmoadgendes Tavisufal samoqalaqo sazogadoebas, am molodins asruleba ar uweria. avtoritaruli sazogadoeba xels uwyobs arsebuli realobis pasiurad miRebas da Semgueblobas – konformizms, rac arsebulTan Seguebas, problemaze Tvalis daxuWvas niSnavs. amis sapirispirod, demokratiuli sazogadoebis mizania, samoqalaqo ganaTlebis meSveobiT, xeli Seuwyos iseTi <strong>moqalaqe</strong>ebis Camoyalibebas, romlebsac ganvi- Tarebuli aqvT garemos kritikuli Sefasebisa da Tanamonawileobis unarebi, kargad icnoben demokratiis ZiriTad cnebebs da SeuZliaT maTi praqtikulad ganxorcieleba. 5