PENGEKSTRAKAN RNA DARIPADA BUAii PISANG (A1u. sa ... - UMS

ýý--#a.
4000ýJ051 88
PENGEKSTRAKAN RNA DARIPADA BUAii PISANG (A1u. sa sp. ) MATANG
HASNORITA BT ABDUL RAHMAN
DISERTASI YANG DIKEMUKAKAN
UNTUK MEMENUHI SEBAIIAGIAN
DARIPADA SYARAT MEMPEROI. I: III IJAZAH SARJANA MUDA SAINS
DENGAN KEPUJIAN
rlkPUSTAr. mA; l
UMIVERSITI MALAYSIA SABAH
PROGRAM BIOTEKNOLOGI
SEKOLAH SAINS DAN TEKNOLOGI
UNIVERSITI MALAYSIA
SABAH
MAC 2004
PERPUSTAKAAN
UMS
1111 III
ý"iý., ý .r -ý 't :. ý .ý

I
PENGAKUAN
Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya scndiri kecuali nukilan dan ringkasan yang
setiap satunya telah dijelaskan sumbcrnya.
7 Mac 2004 ý`
v``ý
HASNORITA AßD. RAIIMAN
11S2000/4174

III
DIPERAKUKAN
OLEII
TANDATANGAN
1. PENYELIA
(DR. LEE PING CHIN)
2. PEMERIKSA I
r-1
(MISS TEOH PEIK LIN)
` ý'ý
-- -A--
3. PEMERIKSA 2
(DR. V1JAY KUMAR)
4. DEKAN
(PROF. MADYA DR. AMRAN AHMED)

n
PENGIIAR(:
AAN
Alhamdulillah
syukur saya kehadrat Ilahi kerana dcngan limpah dan kurnianya
dapatlah saya menyiapkan projck tahun akhir saya ini. Saya berasa amat bcrbesar hati dan
gcmbira kerana sctclah mcngalami pclbagai rintangan akhirnya projek ini dapat disiapkan
juga.
Terlebih dahulu saya ingin mcrakamkan ucapan jutaan tcrima kasih buat penyclia
saya iaitu Dr. Lee Ping Chin yang tclah banyak mcmbcri tunjuk ajar kcpada saya dalam
mcnyiapkan tcsis im. ßcliau tidak pernah jemu untuk mencgur kcsilapan yang telah saya
lakukan. Tak lupa juga ucapan terima kasih saya buat pelajar pascasiswazah iaitu kak
Jagdish yang tclah banyak mcmbantu saya walaupun bcliau agak sibuk dengan tugasan
bcliau.
Di sini juga saya ingin mengambil kcscmpatan untuk mengucapkan terima kasih
buat ibu-bapa dan kcluarga yang turut mcmbcri saya dorongan. Tidak lupa juga kepada
pcnsyarah-pcnsyarah
lain, pcmbantu makmal, staf perpustakaan dan kawan-kawan yang
telah memberi pertolongan kcpada saya. Tanpa bantuan dan dorongan anda scmua,
agaklah sukar untuk saya menyiapkan projck ini.
Sekian terima kasih.

V
ABSTRAK
Pengckstrakan RNA yang berkualiti
tinggi daripada tisu buah pisang matang agak sukar
kerana ia mengandungi kuantiti polisakarida yang tinggi dan kandungan bahan lain yang
bolch mcngganggu RNA mclalui kaedah yang biasa digunakan untuk pcngckstrakan
RNA. Bahan tersebut bukan sahaja mcnycbabkan kuantiti RNA yang dipcrolchi
sedikit
malah ia mempengaruhi
kualiti dan kctulenan RNA. RNA juga agak mudah mengalami
degradasi olch ribonuklcasc. Dalam kajian ini, dua kaedah yang scsuai untuk
pengekstrakan RNA bagi buah pisang telah dipilih iaitu kaedah CTAB/NaCI
dan kacdah
fcnol/klorofom/isoamilalkohol.
Kcdua-dua kacdah ini telah dibuat perbandingan untuk
memastikan kacdah yang lebih optimum dalam pengekstrakan RNA daripada buah
pisang matang. Melalui analisa kuantitatif dan kualitatif dengan mcnggunakan
spcktrofotometcr dan elektroforesis gel agaros, perbandingan antara
kedua-dua kacdah
telah dibuat. Kedua-dua kaedah ini berjaya dalam pcngckstrakan RNA daripada buah
pisang matang. Walaubagaimanapun kacdah yang lebih optimum adalah kacdah
CTAB/NaCI. Ini kerana amaun RNA yang dipcrolchi mclalui kacdah CTAB/NaCI ialah
8.25 µg/g tisu sampel berbanding dengan kacdah fcnoVklorofom/isoamilalkohol yang
mcmpcrolchi amaun RNA sebanyak 3.18 µg/g tisu sampel. RNA yang dipcrolchi
daripada kaedah CTAB/NaCI juga mempunyai ketulenan yang lebih balk berbanding
dengan kaedah fenoVklorofom/isoamilalkohol. Sampel RNA daripada kaedah
CTAB/NaCI mempunyai nilai 2.0 pada nisbah bacaan 260nm/280nm manakala 1.7 bagi
kaedah fenol/klorofom/isoamilalkohol.

VI
ISOLATION
OF TOTAL RNA FROM RIPENING BANANA FRUIT.
ABSTRACT
Isolation of high quality RNA from mature banana fruit tissue is difficult due to high
levels of polysaccharides and other substances that interfere when using conventional
procedures for RNA isolation. These substances do not only decrease the yield but the
quality of RNA is almost unusable. Isolation of RNA is very easy to contaminate by
ribonuclease. Two methods had been used in my research were CTAB/NaCI method and
phcnol/chloroform/isoamylalcohol. These methods were suitable for isolation RNA from
ripening banana fruit. To compare which is more suitable, the measurement by
spectrophotometer and analysis of gel electrophoresis had been carried out. The
CTAB/NaCI method is more effective procedure because it yielded 8.25 µg of total RNA
per g tissue, while phenol/chloroform/isoamylalcohol method yielded 3.18 pg of total
RNA per g tissue. The integrity of the RNA which obtained from CTAB/NaCI method is
also better than phenoUchloroform/isoamylalcohol method. The A2SA280 ratio for RNA
sample from CTAB/NaCI method is 2.0 while 1.7 for phenoUchloroform/isoamylalcohol
method.

Vii
SENARAIKANDUNGAN
TAJUK:
MUKASIJRAT:
PENGAKUAN
ii
PENGESAHAN
iii
PENGHARGAAN
iv
ABSTRAK
ABSTRACT
SENARAI KANDUNGAN
SENARAI JADUAL
SENARAI GAMBARAJAH
SENARAI GRAF
SENARAI SIMBOL DAN SINGKATAN
V
vi
vii
IX
X
XI
xii
BAB 1: PENGENALAN
1.1 Latar Belakang Kajian
1.2 Objektif Kajian
I
I
4
BAB 2: ULASAN PERPUSTAKAAN 5
2.1 Sejarah Awal 5
2.2 Pengenalan dan Pcngkelasan Pisang 6
2.3 Asid Nuklcik 11
2.4 Pengekstrakan dan Penulcnan Asid Nuklcik 14
2.5 Elektroforesis 15
2.6 Spektrofotometer 17
2.7 Langkah Penyimpanan RNA 17
BAB 3: METODOLOGI
3.1 Pcnycdiaan Sampel
19
19

viii
3.2 Pengekstrakan RNA
21
3.3 Kaedah Pengukuran
24
3.4 Langkah Berjaga-jaga
26
BAB 4: KEPUTUSAN
29
4.1 Kaedah Spcktrofotometer
29
4.2 Kacdah Elektroforesis Gel Agaros
38
4.3 Kuantitatif RNA
39
BAB 5: PERBINCANGAN
40
BAB 6: KESIMPULAN
46
RUJUKAN
48
LAMPIRAN
51

Ix
SENARAI JADUAI.
Muka surat:
2.1 Taksonomi pcngkelasan pisang dan plantain. 8
4.1 Bacaan pada A260 dan A280 kaedah CTAB/NaCI 29
4.2 Bacaan pada A260 dan A2so kacdah fcnol/klorofom/ 30
Isoamilalkohol
4.3 Perbandingan bacaan A26o/A2go bagi kcdua-dua kaedah 31
4.4 Perbandingan kuantiti RNA antara kaedah CTAB/NaCI 39
dan kaedah fenol/klorofom/isoamilalkohol
5.1 Perbandingan antara kaedah CTAB/NaCI dan kaedah 45
fcnol/klorofom/isoamilalkohol

x
SENARAI
CAN1ßARAJAII
Mukasurat:
2.1 Struktur DNA dan RNA
12
2.2 Struktur RNA
13
4.1 Elcktroforesis Gel Agaros
38

XI
SENARAI GRAF
Mukasurat:
4.1 Bacaan spcktrofotomctcr sampel C1
32
4.2 Bacaan spektrofotometer sampel C2
33
4.3 Bacaan spcktrofotometer sampel C3
34
4.4 Bacaan spektrofotomctcr sampel F1
35
4.5 Bacaan spcktrofotomctcr sampel F2
36
4.6 Bacaan spcktrofotomctcr sampel F3
37

x11
SENARAI
SIl11BOL DAN SINGKATAN
A260
kcscrapan pada 260nm
A280
kcscrapan pada 280nm
CTAB 'cetyltrimethyl ammonium bromide'
DEPC
'diethyl pyrocarbonate'
DNA
EDTA
asid dcoksiribonuklcik
'ethylene diaminc tctraacctic acid'
EtBr
ctidium bromida
EtOH
HCI
LiCI
etanol
asid hidroklorik
litium klorida
MW
berat molekul
NaAc
NaCl
NaOH
natrium asctat
natrium klorida
natrium hidroksida
PVP
'polyvinylpyrrolidonc'
RNA
RNasc
asid nbonukleik
ribonuklcasc
SDS
'sodium dodecyl sulphate'
TBE
penimbal 'Tris/Boratc/EDTA'
Tris
Tris-CI
'tris (hydroxymethyl) aminometane'
tris hidroklorida
UV
ultraviolet
% peratus
u) atau
X
kali
G
gram
°C darjah celsius
cm
scntimcter

X111
L
liter
M
molar
P9
mikrogram
µl
mikroliter
µM
mikromolar
ml
mililiter
mm
pH
milimeter
darjah keasidan
rpm
'revolution
per minute'
S
unit Svedbcrg
v
v/v
volt
isipadu per isipadu
W/V
jisim per isipadu

BAB I
PENGENALAN
1.1 LATAR BELAKANG KAJIAN
Pengekstrakan RNA yang berkualiti
tinggi daripada buah pisang matang sukar dilakukan
kerana ia mempunyai kandungan polisakarida dan polifenol yang tinggi. Kehadiran
bahan tersebut memberi kesan kepada kualiti dan kuantiti RNA yang diekstrak.
Polisakarida dan polifenol botch bcrinteraksi dengan asid nukleik bagi membentuk
kompleks yang tidak larut.
Kajian yang akan dijalankan adalah untuk mengekstrak RNA daripada buah
pisang matang. la mclibatkan penggunaan dua kacdah yang berlainan bagi mcmbuat
perbandingan antara kaedah-kaedah tersebut. Kaedah pertama ialah kacdah CTAß/NaCI
manakala kacdah yang kcdua pula ialah kacdah fcnol/klorofom/isoamilalkohol
iaitu 'non-
guanidium-based'(melibatkan pcngckstrakan fenol dan pemendakan potassium asetat).

2
Kuantiti, kualiti dan ketulenan RNA seterusnya akan diukur dengan menggunakan
spektrofotometer UV dan clektroforesis gel. Dengan menggunakan spektrofotometer UV,
kuantiti RNA dapat ditentukan manakala elcktroforesis gcl digunakan untuk menentukan
kualiti scrta ketulenan RNA. Kualiti dan ketulenan ini ditentukan untuk menentukan
sama ada terdapat sebarang kontaminasi oleh RNasc, protein, DNA dan lain-lain
komponen.
Oleh kerana kajian ini juga bcrtujuan untuk membuat perbandingan antara dua
kaedah, adalah penting untuk memastikan bahawa sampel tisu yang digunakan mestilah
sama ciri-cirinya sama ada secara fizikal atau kimia bagi kedua-dua kacdah. Setiap
kacdah juga hcndaklah diulang sehingga tiga kali untuk mendapatkan keputusan yang
tcpat. Olch kcrana kcdua-dua kaedah mestilah dilakukan sebanyak tiga kali, sampel tisu
mestilah disediakan secukupnya dan ia dipastikan sentiasa segar ('fresh'). Pcnimbal
pengekstrakan juga perlulah disediakan pada kuantiti yang secukupnya. Ini adalah untuk
mengelakkan sebarang perbezaan sama ada kuantiti atau kandungan bagi penimbal
pcngckstrakan. la amat penting untuk mengelakkan sebarang ralat. Oleh itu, pcrancangan
yang teliti dan teratur amat penting sebclum mcnjalankan kajian ini.
Kedua-dua kaedah yang dipilih telah dipastikan kcscsuaiannya untuk mengckstrak
RNA daripada buah pisang matang yang mengandungi polisakarida dan polifenolik
dalam kuantiti yang tinggi. Tujuan pcrbandingan dibuat antara kcdua-dua kacdah ini
adalah untuk mengetahui kaedah mana yang terbaik digunakan untuk pcngckstrakan

3
RNA daripada buah pisang matang. la dinilai berpandukan kuantiti dan kualiti atau
ketulenan RNA yang dihasilkan.
Sepertimana kajian yang terdahulu, didapati beberapa masalah yang timbul dalam
pengekstrakan RNA. Kontaminasi oleh ribonuklease (RNase) begitu mudah berlaku pada
RNA. Ini kerana is wujud dimana-mana sahaja. RNA juga lcbih mudah musnah
('degradasi') berbanding dengan DNA kerana struktumya yang kurang stabil. Selain itu
RNA juga bolch dikontaminasi oleh protein, DNA dan bahan-bahan lain.
Dalam pengekstrakan RNA daripada buah pisang matang, RNA sentiasa terdedah
kepada kontaminasi oleh polisakarida dan polifenolik. Kompleks ini sukar diasingkan
daripada RNA. Dalam pcngckstrakan RNA juga wujudnya komplcks RNA-protein
(ribonukleoprotein atau RNP) seperti ribosom dan poliribosom. Untuk mengatasi masalah
terscbut, pclbagai langkah telah diambil.

-3
1.2. ()13.11": KTIH' KAMAN
13erikut adalah objektif yang telah dicapai melalui kajian yang dijalankan:
1) Uua kaedah pengckstrakan RNA daripada buah pisang matang tclah dipelajari
iaitu kaedah ('TAB/NaC'I (Ian kaedah fenol/Iclorofom/isoamolalkohol.
2) I'erbandingan antara kedua-dua kaedah terschut holeh dilakukan.
3) Kaedah yang paling sesuai untuk pengekstrakan RNA daripada huah pisang
matang telah diketahui.
4) "I-eknik menganalisis sampel RNA melalui kaedah spektrotiotonuter dan
elektroforesis gel agaros telah dipelajari.
5) Kuantitatif clan kualitatif RNA boleh diketahui.

BA l3 2
ULASAN PERPUSTAKAAN
2.1. SEJARAII AWAL
Mengikut fakta sejarah awal pisang, nama Musa diperolehi daripada pcrkataan Arab
"mouz". Di Eropah pula, pada kurun ke-10 pisang dikcnali scbagai "figs". Nama ini
masih kekal di kawasan Barat India schingga ke hari ini. Nama "banana- diperkenalkan
daripada Afrika Barat oleh orang Portugis manakala orang Spanish menggunakan nama
"platano" yang mana istilah "plantain" dipcrolehi (Simmonds, 1982).
Pada akhir kurun ke-16, tanaman pisang tclah disebarkan schingga kc scluruh
kawasan tropika. la mula dieksport di kawasan Tropika Amcrika pada kurun kc-19.
Pcmbiakbakaan pisang pula telah bermula di Trinidad dan Jamaica pada awal tahun
1920-an (Simmonds, 1982).
Pengeluar dan pengeksport utama pisang di dunia adalah negara-negara Amerika
Latin, Pulau-Pulau Caribbean dan bebcrapa buah negara di Asia. Negara yang banyak

6
mengeluarkan pisang di Asia Tenggara ialah Filipina, India, Thailand, Indonesia dan
termasuklah Malaysia (Simmonds, 1982).
2.2 PENGENALAN DAN PENGKELASAN PISANG
Pisang dan plantain harf ini terdapat di kcbanyakan kawasan beriklim tropika dan
mcrupakan tumbuhan yang keempat tcrbcsar bilangannya di dunia. Pisang (Musa spp. )
adalah sejenis tumbuhan herba pcrenial yang bcrasal dari Asia Tcnggara. la dikatakan
tumbuhan herba kcrana selepas mengeluarkan buah, ia akan mati dan ia juga tidak
mcmpunyai
komponcn bcrkayu. Ia dikatakan pcrcnial pula kerana anak pokok baru akan
tumbuh untuk menggantikan pokok induk yang mati. la juga merupakan tumbuhan yang
tidak bermusim ( Robinson, 1996).
Buah pisang bolch dimakan segar, dimasak atau diproscs bergantung kepada jenis
kultivar pisang tersebut. Terdapat pclbagai warna kulit pisang yang matang dan ia juga
bergantung kepada jenis kultivar. Terdapat kira-kira 70 kultivar pisang di Malaysia
namun beberapa sahaja yang ditanam secara komcrsil.
Pisang tcrgolong dalam genus Musa yang botch dibahagikan kcpada empat
bahagian iaitu Australiamusa, Callimusa, Eumusa dan Rhodochlamys. Pcrbczaan antara
bahagian-bahagian ini ialah dari scgi bilangan kromosom asas iaitu Australiamusa dan

7
Callimusa mcmpunyai 10 bilangan kromosom manakala Eumusa dan Rhodochlamys
mempunyai II kromosom (Simmonds, 1992).
Australimusa merupakan herba monokarpik yang tidak mcnghasilkan buah yang
bolch dimakan. Manakala Eumusa mcnghasilkan buah yang bolch dimakan.
Rhodochlamys dan Callimusa pula hanya scsuai dalam industri pokok hiasan.
Kultivar pisang dan plantain dihasilkan olch kacukan semulajadi antara dua spcsis
iaitu M. acuminala (merupakan genom A) dan M. balbisiana (mcrupakan genom B).
Kebanyakan pisang dan plantain adalah triploid (2n = 3x = 33 kromosom). Pisang dan
plantain merupakan tumbuhan monokotiledon (Riffle, 1998).
Pisang yang boleh dimakan iaitu kultivar daripada Eumusa mcmpunyai bilangan
kromosom sebanyak 22,33
dan 44. Nombor asas dalam bahagian Eumusa ialah n=11,
maka kultivar-kultivar dari bahagian Eumusa adalah diploid, triploid dan tctraploid.
Hampir kcseluruhan pisang adalah triploid (2n=3x=33) iaitu mcmpunyai tiga set
kromosom. Kultivar
ini menghasilkan buah yang lebih bcsar bcrbanding kultivar diploid.
la juga tidak mcmpunyai biji dan pcrtumbuhannya
adalah ccpat. Contoh kultivar triploid
ialah pisang Saba' (BBB), pisang Rajah (AAB), pisang Nangka (AAB), pisang Tanduk
(AAB), pisang Awak (AAB), pisang Abu Nipah (BBB), pisang Rastali (AAB) dan pisang
Embon (AAA).

8
Jadual 2.1: Taksonomi pcngkelasan pisang dan plantain.
ý- --- -- ---------
Kingdom
Plantae
Kelas
Liliopsida
Order
Zingiberaics
Famili
Musaceae
Genus
Musa
Spcsis
M. acuminata (AA)
M. balbisiana (BB)
(Othman et a/., 1995).
Pisang merupakan tumbuhan yang cepat bertumbuh daripada rizom di bawah
tanah. Pokok pisang membesar dalam masa yang singkat iaitu ia bolch mcncapai
kctinggian lebih dari 3 meter dalam masa setahun. Pokok pisang akan mcnghasilkan buah
selepas 15-18 bulan ia ditanam. la hanya akan berbuah sekali sahaja kerana selepas ia
berbunga dan menghasilkan buah, bahagian alas pada pokok pisang akan mati. Namun,
pokok pisang yang lain akan tumbuh bagi menggantikan pokok pisang yang mati
daripada akar pokok yang sama.
'Corm' merupakan stem yang sebenar bagi pokok pisang. la tumbuh di bawah
tanah dan kadang-kala dikenali sebagai 'bulb' atau rizom. Empat bulan selepas ditanam,
'corm' akan menunjukkan perubahan. 'Corm' yang baru akan bcrkcmbang pada
kepanjangan yang sama dengan 'corm'
yang scdia ada. Kcdua-dua 'corm' adalah
bcrhubungan.

y
Stem berasal daripada corm bawah tanah yang tumbuh secara mcnegak ke atas.,
dan is keluar daripada bahagian tengah batang selepas 10-15 bulan is ditanam.
Seterusnya terminal inflorescence akan berkembang yang mana buah akan dihasilkan
kemudian. Setiap tangkai inflorescence menghasilkan satu jantung (bunga pisang).
2.2.1 KITAR PERTUMBUIIAN PISANG
Kitar pcrtumbuhan pokok pisang tcrdiri daripada 2 fasa:
Fasa vegetatif: Fasa vegetatif (atau 'shooting') bermula dengan pcnghasilan daun olch
tunas pokok, dan berakhir apabila inflorescence muncul pada bahagian atas tumbuhan.
Fasa reproduktif:
Fasa reproduktif bcrmula dengan perubahan mcristcm vegetatif
kepada 'floral shoot'. Fasa pcmbahagian berlaku, dan ia mcngambil masa bcbcrapa
minggu sebelum inflorescence muncul pada bahagian atas pokok pisang. Fasa ini juga
meliputi penghasilan bunga dan seterusnya buah schinggalah ia mati. Semasa kitar
pertumbuhan, tiga komponen penting yang akan hcrkembang ialah:
- 'corm' bawah tanah, menghasilkan tunas dan akar.
- pseudostem berkcmbang kepada inflorescence.
-
inflorcsccncc mcngandungi bunga akan bcrkcmbang kcpada buah.

I()
Jangka masa kitar pcrtumbuhan bcrgantung kcpada kultivar. Kultivar bcsar
mcmpunyai banyak daun dan bunga berbanding dcngan kultivar yang
bcrsaiz biasa.
Kultivar kecil berbunga Icbih ccpat dan mengandungi kurang folik.
2.2.2 FISIOLOGI PEMATANGAN BUAII PISANG
Tisu buah pisang menjadi scmakin Icmbut dimana kanji ditukarkan kepada gula (pada
kedua-dua kulit dan isi buah). Kepckatan polisakarida, asid uronik dan aktiviti cnr. im
akan meningkat. Warna kulit buah juga turut berubah kcpada hijau cerah dan sctcrusnya
menjadi kuning disebabkan oleh pemecahan klorofil. Scmasa pcrubahan warna, isi buah
mcnjadi bcrtambah lcmbut dan menjadi Icbih manis disebabkan kadar gula mcningkat
dan aroma turut dihasilkan. Pelbagai enzim yang terlibat dalam pcrubahan tcrsebut.
Air mcrupakan komposisi yang paling tinggi kandungannya dalam buah pisang
matang. Kandungan air meningkat dalam bush pisang semasa proses kematangan kcrana
kadar respirators mcmusnahkan kanji dan pcrgcrakan osmotik air daripada kulit kepada
isi. Air juga hilang daripada kulit melalui proses transpirasi sehingga proses pematangan
memusnahkan tisu kulit bagi mengatasi kehilangan air. Buah pisang yang cukup matang
mengandungi 75% air daripada jisim isi. la juga mengandungi potassium yang tinggi dan
kandungan kalsium(Ca), fosforus (P), magnesium(Mg), dan sulfur(S) dalam kuantiti yang
scdikit ( Guarino et al., 1995).

II
2.3 ASID NUKLEIK
Scmua sel dalam organisma hidup mengandungi asid ribonuklcik (RNA) dan asid
dcoksiribonukleik (DNA). la merupakan bahan gcnctik yang penting dalam pewarisan.
Bahan gcnctik im menjalankan fungsi penting iaitu menyimpan maklumat gcnctik dan
memindahkan kepada progeni, mcngawal perkembangan fcnotik organisma dan bahan
genetik mestilah botch berubah (mutasi) supaya organisma dapat mcnyesuaikan din
dengan perubahan persckitaran.
DNA tcrdapat dalam kromosom manakala RNA terdapat dalam sitoplasma.
Struktur DNA lebih stabil daripada RNA kcrana rantai DNA terdiri daripada rangkaian
helik ganda dua tetapi rantai RNA terdiri daripada rangkaian tunggal. Kedua-dua molekul
tersebut adalah polimcr nukleotida. Nukleotida RNA dan DNA terdiri daripada tiga
komponen iaitu karbohidrat (gula pen(osa), kumpulan fosfat dan bes. Gula pentosa dalam
RNA ialah ribosa manakala dioksiribosa
dalam DNA. Tcrdapat lima jcnis bcs dalam asid
nuklcik iaitu 'adenine'(A), 'guaninc'(G), 'cytosine'(C), 'uracil'(Li) dan 'thyminc'(T).
Adenine, guanine dan cytosine terdapat dalam kedua-dua RNA dan DNA. Uracil hanya
tcrdapat dalam RNA dan thymine hanya dalam DNA. Adenine dan guanine adalah bcs
purina manakala uracil, thymine dan cytosine adalah bes pirimidina.

48
RUJUKAN
Becker, J. M., Caldwell, G. A., & Zachgo, E. A., 1990. Biotechnology Laboratory Course.
2nd edition. Acedemic Press Inc, California.
Brown, T. A., 1992. Genetics a Molecular Approach. 2"d edition. Chapman & Ball,
London.
Brown, T. A., 1999. Gcnomes. John Wiley & Sons, New York.
Butterworth-Heinemann, 1994. Tecniyues For Engineering Genes. University of
Greenwich, UK.
Callow, J. A., Ford-Lloyd, B. V., & Nowbury, H. T., 1997. Biotechnology and Plant
Genentic Resources: Conservation & Use. CAB International, New York.
Foster, G. D., & Twell, D., 1996. Plant Gene Isolation. Principle and
Practice. John
Wiley & Sons, New York.
Fred Ausubel, Roger Brent, Kingston, R. E., Moore, J. G., Seidmen, Smith, J. A., & Kevin
Struke, 1995. Short Protocols in Molecular Biology. Yd edition. John Wiley &
Sons Inc, Kanada.
Galbraith, D. W., Bohnert, H. J., & Bourque, D. P., 1995. Methods in Plant Cell Biology
Part A. Vol. 49. Acedcmic Press Inc, USA.
Guarino, L., Rao, V. R., & Reid, R., 1995. Collecting Plant Genetic Diversity: Technica
Guidelines. CAB International,
United Kingdom.

49
Hammerschlag, F. A., & Litz, R. E., 1992. Biotechnology of Perennial Fruit Crops. CAB
International, UK.
Holme, D. J., & Hazclpeck, 1998. Analytical Biochemistry. 3`a edition. Prentice Hall,
London.
Huges, M. A., 1996. Plant Molecular
Genetics. Longman, England.
International Society for Plant Molecular Biology, 2000. Plant Molecular Riologv
Reporter, Canada. http: //pubs. nrc-cnrc. gc. ca/ispmb/ispmb 18/rOO-020. pdf. html.
Jun, J. L., Chong, J. G., Chiang, S. L., Pei, L., & Eng, C. P., 1998. Plant Molecular Biology
Reporter. A Method for Isolation of Total RNA from Fruit Tissues of Banana 16,
1-6.
Kleinsmith, L. J., & Kish, V. M., 1995. Principles of Cell and Molecular Biology. 2od
edition. Hapercollins College Publishers, USA.
Kluwer Acedcmic Publisher, 1998. Plant Molecular Biology Reporter, Netherlands.
http: //pubs. nrc-cnrc. gc. ca/ispmb/ispmb 16/16087- l .
pdf. html.
Lopez, O. P., 1999. Molecular Biotechnology for Plant Food Production. Technomic
Publication, USA.
Mehar, H. A., Punect, D., & Pravendra, N., 2000. Plant Molecular Biology Reporter.
Simple Procedure for the Isolation of High Quality RNA from Ripening Banan
Fruit 18,109-115.
Miesfield, R. L., 1999. Applied Molecular Genetics. Wiley Liss, USA.

50
Othman, W. M., Sijam, K., Ahmad, S. H., & Nik Hassan, N. M., 1995. Comercial
Production of Fruits,
Vegetahles and Flowers. UPM Serdang, Selangor.
Quah, S. C., Kiew, R., Bujang, L., Kusnan, M., liaq, N., & Groot, P. D., 1996.
Underutilized Tropical Plant Genetic Resources: Conservation & Utilisation.
UPM Scrdang, Kuala Lumpur.
Riffle, R. L., 1998. The Tropical Look: Plants and llorticultures. Thomas and Hudson
Ltd, London.
Robinson, J. C., 1996. Crop Production Science in Horticulture, Bananas and Plantains.
CAB International,
UK.
Simmonds, N. W., 1982. Bananas. Longman, New York.
T. Ando, K. Kujita, T. Mae, H. Matsumoto, S. Mori, & J. Sekiya., 1997. Plant Nutrition,
Kluwer Acedemic Publishers, Netherlands.