You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ორჰან<br />
ფამუქი<br />
<strong>თოვლი</strong><br />
Turqulidan Targmna nana janaSiam<br />
tovli didi zoma.indd 1 02.07.2013 16:00:13
orhan famuqi<br />
Tovli<br />
romani<br />
meore gamocema, 2013<br />
mTargmneli: nana janaSia<br />
redaqtori: rusudan gorgaZe<br />
damkabadonebeli: TinaTin berberaSvili<br />
dizaineri: Tamuna TaTelaZe<br />
qarTuli gamocema © bakur sulakauris gamomcemloba, 2011, 2012, 2013<br />
yvela ufleba daculia.<br />
Sps `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />
daviT aRmaSeneblis 150, Tbilisi 0112<br />
elfosta: info@sulakauri.ge<br />
ISBN 978-9941-15-903-9<br />
Orhan Pamuk<br />
KAR<br />
Copyright © 2002, Illetisim Yayincilik A.Ş<br />
All rights reserved<br />
This translation has been published with the financial support of TEDA<br />
Sulakauri Publishing, Tbilisi, Georgia<br />
150, David Agmashenebeli Ave. Tbilisi 0112<br />
E-mail: info@sulakauri.ge<br />
www.sulakauri.ge<br />
tovli didi zoma.indd 2 02.07.2013 16:00:13
eZRvneba Cems qaliSvils, ruias<br />
`Cveni yuradReba unda mivapyroT sagnebis saSiS<br />
zRvars, samarTlian qurds, mowyale mkvlels, crumorwmune<br />
aTeists~.<br />
robert brauningi<br />
episkopos blougramis apologia<br />
`politika literaturul nawarmoebSi iseTive<br />
uxamsobaa, rogorc Sua koncertSi gasrolili<br />
tyvia, magram misi ignorirebac SeuZlebelia. axla<br />
ki saSinel simaxinjeebze visaubrebT...~<br />
stendali<br />
parmis savane<br />
`gaanadgureT xalxi, gatexeT, gaaCumeT, radgan<br />
evropis ganaTleba xalxze ufro mniSvnelovania~.<br />
dostoevski<br />
Zmebi karamazovebi (samuSao SeniSvnebi)<br />
`dasavleli, romelic CemSi zis, mousvenradaa~.<br />
jozef konradi<br />
dasavlelis TvalTaxedviT<br />
tovli didi zoma.indd 3 02.07.2013 16:00:13
tovli didi zoma.indd 4 02.07.2013 16:00:13
1<br />
Tovlis mdumareba<br />
yarsSi gamgzavreba<br />
uxmoa Tovlio, fiqrobda kaci, romelic avtobusSi mZRols<br />
ukan ejda. es rom leqsis dasawyisi yofiliyo, Tavis grZno bas<br />
Tovlis siCumes daarqmevda.<br />
avtobuss, romelsac arzrumidan yarsSi unda Caeyvana,<br />
ukanasknel wams miuswro. stambolidan arzrumamde Tovlsa da<br />
qarSi avtobusiT ori dRe imgzavra da rogorc iqna, arzrumis<br />
avtosadgurSi CamoaRwia. axla, xelSi CanTiT, WuWyian da gamoyinul<br />
derefnebSi imis dadgenas cdilobda, yarsis avtobusi<br />
saidan unda gasuliyo. viRacam uTxra, sacaa daiZvrebao.<br />
`magirusis~ markis Zveli avtobusis mZRols sabargo ganyofilebis<br />
xelaxla gaxsna daezara da moimizeza, Zalian gveCqarebao.<br />
amis gamo mgzavri iZulebuli gaxda, `balis~ firmis muqi<br />
Sindisferi xelCanTa avtobusSi aetana da fexebSua moeTavsebina.<br />
fanjarasTan mokalaTebuls xuTi wlis win frankfurtis<br />
kaufhofSi 1 nayidi Tbili nacrisferi palto ecva. axlave unda<br />
iTqvas, rom yarsSi gatarebuli dReebis ganmavlobaSi es fafuki<br />
da lamazi palto misTvis erTi mxriv uxerxulobisa da diskomfortis,<br />
meore mxriv ki imedis wyaro gaxdeboda.<br />
daiZra Tu ara avtobusi, mgzavri, aqaoda rame axals vnaxavo,<br />
didi interesiT Seudga arzrumis gareubnebis, pawawina<br />
da Raribi maRaziebis, sacxobebisa da Zveli yavaxanebis Tva<br />
1.<br />
Kaufhof – savaWro centri (germ.)<br />
5<br />
tovli didi zoma.indd 5 02.07.2013 16:00:13
lierebas. amasobaSi gaTovda kidec. amjerad ufro bardnida,<br />
vidre stambolidan arzrumSi mgzavrobisas. daRlili rom ar<br />
yofiliyo da bumbulebiviT mofarfate fifqebs metad dahkvirveboda,<br />
SesaZloa mimxvdariyo, rom aseTi farfati Zlier<br />
qarbuqs moaswavebda. maSin egeb isic egrZno winaswar, rom es<br />
mogzauroba mTel mis cxovrebas amoayiravebda, da ukanac<br />
gamobrunebuliyo.<br />
magram amgvari azri TavSi arc ki uWaWanebda. mzera dabnelebasTan<br />
erTad TiTqos ufro ganaTebuli cisTvis miepyro. gamsxvilebul<br />
fifqebs miStereboda, qari haerSi rom atrialebda.<br />
isini bavSvobidan SemorCenili bednierebisa da sisufTavis, da<br />
ara moaxloebuli ubedurebis niSnebad eCveneboda. mgzavri<br />
erTi kviris win, Tormetwliani ganSorebis Semdeg, dedis gardacvalebis<br />
gamo stambolSi dabrunebuliyo, sadac bednieri<br />
bavSvoba hqonda gatarebuli. iq oTx dRes gaCerda da axla am<br />
sruliad daugegmav mogzaurobaSi wamovida. iseTi grZnoba<br />
hqonda, rom es arnaxulad lamazi Tovli gacilebiT did bednierebas<br />
mianiWebda, vidre wlobiT unaxavi stamboli. poeti iyo<br />
da wlebis win daweril erT leqsSi, romelsac Turqi mkiTxveli<br />
maincdamainc ar icnobda, ambobda, Tovli cxovrebaSi erTxel<br />
mainc yvelas gvesizmrebao.<br />
sanam Tovlis fantelebi marTlac ise nela da uxmod cvioda,<br />
rogorc sizmarSi, mgzavri TiTqos ucodvelobisa da sisufTavis<br />
wlobiT nanatrma SegrZnebam ganwminda da imis imedic misca,<br />
rom am qveyanaze Tavi SeiZleboda ise egrZno, rogorc sakuTar<br />
saxlSi. cota xnis Semdeg ki iseTi ram gaakeTa, rac wlebia, ar<br />
gaukeTebia, metic, azradac ar mosvlia – savarZelSi miiZina.<br />
me ki amiT visargebleb da Cumad masze informacias<br />
mogawvdiT. Tormeti welia germaniaSi, politikur emig raciaSi<br />
cxovrobda, Tumca politika didad arasdros ainteresebda.<br />
misi erTaderTi interesi da cxovrebis azri poezia gaxldaT.<br />
ormocdaori wlisas jer kidev ar moeyvana coli. savarZelSi<br />
Camjdars ar etyoboda, magram Turqis pirobaze maRali eTqmoda.<br />
isedac TeTri pirisaxe mgzavrobisgan mTlad gafiTreboda.<br />
wablisferi Tma hqonda. erTi moridebuli vinme iyo, martooba<br />
uyvarda. avtobusis WanWyaris gamo ZilSi Tavi mezobels jer<br />
6<br />
tovli didi zoma.indd 6 02.07.2013 16:00:13
mxarze, mere ki mkerdze daado. es rom scodnoda, Zalian Sercxveboda.<br />
metad keTili da alal-marTali adamiani gaxldaT<br />
da am Tvisebebis gamo Cexovis pasiuri da pirad cxovrebaSi<br />
warumatebeli gmirebis msgavsad, mudam sevdianad gamoiyureboda.<br />
am sevdis Temas mogvianebiT araerTxel davubrundebiT.<br />
mgzavri savarZelSi ise mouxerxeblad ijda, maSinve mivxvdi,<br />
didxans ver iZinebda. axlave minda giTxraT, rom mas ka erqva,<br />
yovel SemTxvevaSi es misi saxelis pirveli asoebi iyo da Tvi<br />
Ton erCivna, ase miemarTaT. mec ase moviqcevi. roca Cveni gmiri<br />
jer kidev skolaSi swavlobda, Tavis rveulebs jiutad – kao,<br />
awerda. aseve iqceoda universitetSi, ris gamoc pedagogebsa da<br />
CinovnikebTan Cxubsac ar erideboda. man am saxels deda, ojaxi,<br />
megobrebic miaCvia da leqsebis krebulebsac am saxeliT aqveynebda,<br />
ris gamoc TurqeTsa da germaniaSi mcxovreb Turqebs<br />
Soris mcire, magram idumali saxeli hqonda. axla ki arzrumis<br />
sadguridan mivmarToT: keTili mgzavroba, sayvarelo ka!..<br />
magram ar minda, mogatyuoT. me kas Zveli megobari var da sanam<br />
am ambis Txrobas daviwyeb, ukve vici, rac yarsSi gadaxdeba Tavs.<br />
xorasnidan 1 avtobusma CrdiloeTiT, yarsisken gadauxvia.<br />
mixveul-moxveul aRmarTze uecrad uremi gamoCnda da mZRolma<br />
mTeli ZaliT daamuxruWa. kas gaeRviZa. bevri dro ar dasWirvebia,<br />
rom avtobusSi gamefebul erTianobis atmosferoSi Car<br />
Tuliyo. roca avtobusi mosaxvevebSi Tu kldovani xevebis<br />
piras svlas anelebda, gzis dasanaxad isic ukana rigebis mgzavrebis<br />
msgavsad fexze dgeboda. cdilobda, im mgzavrisTvis,<br />
daorTqlili wina minis gawmendaSi mZRols rom exmareboda,<br />
TvalTaxedvis aredan gamorCenili kuTxe-kunWuli daenaxvebina<br />
(Tumca misi mcdeloba aravis SeumCnevia). mZRoliviT gzas<br />
akvirdeboda, romelic TiTqmis aRar Canda, radgan saqare mina<br />
wamSi TovliT ibureboda.<br />
sagzao niSnebic mTlad TovliT dafaruliyo. qarbuqmac<br />
imata, amitom mZRolma Sors maSuqi Caaqro. gza kidev ufro<br />
Znelad gasarCevi gaxda da avtobusSic Camobnelda. SeSinebuli<br />
mgzavrebi uxmod gascqerodnen ubadruki dabebis daTovlil<br />
quCebs, danjRreuli erTsarTuliani saxlebis mkrTal Suqs,<br />
1.<br />
qalaqi TurqeTis Crdilo-aRmosavleTiT<br />
7<br />
tovli didi zoma.indd 7 02.07.2013 16:00:13
moSorebuli soflebisken mimaval, magram ukve Caketil gzebsa<br />
da avtobusis farebiT odnav ganaTebul ufskrulebs. Tu<br />
laparakobdnen, mxolod CurCuliT.<br />
mezobelma, romelsac Zilis dros eyrdnoboda, kas aseve<br />
CurCuliT hkiTxa, yarsSi ra saqmeze midixarTo. aSkara iyo, ka<br />
warmoSobiT yarsidan ar iqneboda.<br />
– Jurnalisti var, – CurCuliTve upasuxa kam (es ar iyo mar<br />
Tali), – municipaluri arCevnebi mainteresebs da is gogonebi,<br />
Tavi rom moikles (es ki ukve simarTles Seesabameboda).<br />
– yarsSi municipalitetis Tavmjdomare rom mokles da<br />
qalebi Tavs iklaven, stambolis yvela gazeTma dawera, – miugo<br />
mezobelma aRelvebiT, Tumca ka ver mixvda, amiT risi gamoxatva<br />
undoda – siamayisa Tu sircxvilis.<br />
mgzavrobis ganmavlobaSi ka da es gamxdari, simpaTiuri<br />
glexi, romelic sami dRis Semdeg yarsSic Sexvda TovliT dafarul<br />
haliTfaSas prospeqtze, kidev ramdenjerme gamoelaparaknen<br />
erTmaneTs. misgan Seityo, rom yarsis saavadmyofo didi<br />
ubadruki rame yofila da kacs deda arzrumis saavadmyofoSi<br />
wauyvania. TviTon yarsis maxlobel erT sofelSi cxovrobda<br />
da Sinaur cxovelebs aSenebda. Tavs gaWirvebiT irCenda, magram<br />
meamboxe ar iyo. sakuTar Tavze ara, magram qveyanaze ki wuxda –<br />
amis faruli mizezebi kasTvis ar gaumxelia – da amitom kas<br />
msgavsi naswavli kaci yarsis problemebiT rom dainteresda da<br />
stambolidan Camovida, amiT friad kmayofili darCa. mis alal<br />
sityvebsa da amay qcevaSi iseTi keTilSobileba gamosWvioda,<br />
rom ka uneblie pativiscemiT ganimsWvala.<br />
ka mixvda, rom am adamians sakuTari arseboba simSvides<br />
hgvrida. es imgvari simSvide iyo, romelic Tavad kas germaniaSi<br />
gatarebuli Tormeti wlis ganmavlobaSi verasodes egrZno<br />
da mxolod Zveli wlebidan axsovda, roca susti adamianebis<br />
gageba, gverdSi dgoma da TanagrZnobis gamoxatva moswonda.<br />
maSin cdilobda, samyarosaTvis im adamianis TvaliT Seexeda,<br />
romlis mimarTac sibralulsa da siyvaruls grZnobda. axlac<br />
es rom moaxerxa, Seatyo – aRarc Tovliani qarbuqisa eSinoda<br />
da aRarc ufskrulSi gadaCexisa. avtobusi Tundac gvian, magram<br />
aucileblad CaaRwevda yarsSi.<br />
8<br />
tovli didi zoma.indd 8 02.07.2013 16:00:13
oca avtobusi Ramis aT saaTze daTovlil yarsSi samsaa<br />
Tiani dagvianebiT Sevida, kam qalaqi ver icno. ver mixvda, sad<br />
iyo sadguris Senoba, romelSic oci wlis win, gazafxulis erT<br />
dRes orTqlmavliani matarebliT Camovida, an sad mdebareobda<br />
sastumro `jumhurieTi~, 1 romlis yvela nomerSi telefoni idga<br />
da romelSic maSin mZRolma mxolod mas Semdeg miiyvana, rac<br />
TiTqmis mTeli qalaqi moatara. axla Tovlis safarqveS TiTqos<br />
yvelaferi waSliliyo da dakarguliyo. sadgurSi ramdenime<br />
faetonis danaxvam warsuli moagona, magram qalaqi bevrad ufro<br />
sevdiani da ubadruki eCvena, vidre mravali wlis win. avtobusis<br />
daWirxluli fanjrebidan bolo aTi wlis ganmavlobaSi<br />
TurqeTis yvela kuTxeSi agebuli, erTmaneTis msgavsi betonis<br />
korpusebi, pleqsiglasis panoebi da quCebSi gaWimul Tokebze<br />
dakidebuli saarCevno plakatebi moCanda.<br />
rogorc ki avtobusidan Camovida da fexi fafuk Tovlze<br />
dadga, Sarvlis totebidan sicive Seepara. sastumro<br />
`qarpalasi~ 2 ikiTxa. am sastumroSi adgili stambolidanve daejavSna.<br />
amasobaSi avtobusis mgzavrebs Cemodnebi gadmohqondaT.<br />
maT Soris ramdenime nacnob saxes mohkra Tvali, magram<br />
kargad ver gaixsena, vin iyvnen.<br />
sastumroSi dabinavebis Semdeg restoran `ieSiliurTSi~ 3<br />
wavida, sadac isev is nacnobi saxeebi dainaxa da icno – gacveTili,<br />
daRlili, magram simpaTiuri mamakaci da msuqani, magram<br />
Zalian moZravi qali, savaraudod am kacis coli. kas isini stambolidan,<br />
70-iani wlebis politikuri Teatrebidan axsovda. kacs<br />
sunai zaimi erqva. ka col-qmars Cafiqrebuli aTvalierebda da<br />
daaskvna, rom qals Tavis Tanaklasel gogonas amsgavsebda. magidebTan<br />
kidev ramdenime mamakaci SeamCnia, romelTac mxolod<br />
Teatraluri wreebis warmomadgenlebisaTvis damaxasiaTebeli<br />
fermkrTali da usicocxlo saxeebi hqondaT. ra esaqmeboda am<br />
patara Teatralur dass Tebervlis am Tovlian Rames RvTisagan<br />
miviwyebul am qalaqSi? sanam restornidan gavidoda, romelSic<br />
ociode wlis win mxolod halstuxiani Cinovnikebi dadiodnen,<br />
1.<br />
respublika (Turq.)<br />
2.<br />
qar-Tovli (Turq.)<br />
3.<br />
mwvane samSoblo (Turq.)<br />
9<br />
tovli didi zoma.indd 9 02.07.2013 16:00:13
erT magidasTan 70-iani wlebis cnobil SeiaraRebul memarcxene<br />
gmirs mohkra TiTqos Tvali. gaRatakebuli da gacrecili Canda,<br />
gegoneboda, misi mogonebebic, restornis msgavsad, Tovlis<br />
safars waeSala.<br />
quCebi carieli iyo. neta Tovlis gamo Tu am gayinul trotuarebze<br />
arc arasdros dadioda vinme? kedlebze mikruli<br />
saarCevno plakatebi, gancxadebebi kursebisa da restornebis<br />
Sesaxeb da gubernatoris aparatis mier axlad Camokidebuli<br />
posterebi didi yuradRebiT waikiTxa: `adamiani alahis udidesi<br />
qmnilebaa, TviTmkvleloba ki – mkrexeloba~. fanjrebdaWirxlul,<br />
naxevrad cariel saCaieSi ramdenime mamakaci televizors<br />
uyurebda. qvis Zveli Senobebis danaxvaze, romlebic rusebis<br />
agebuli iyo da mis mexsierebaSi yarss gansakuTrebul adgilad<br />
aqcevda, guneba odnav gamoukeTda.<br />
baltiispireli arqiteqtoris mier aSenebuli sastumro<br />
`qarpalasi~ swored am daxvewili rusuli nagebobebidan erTerTi<br />
iyo. orsarTulian Senobas viwro da maRali fanjrebi<br />
hqonda, sakmaod maRali TaRi ezoSi Sedioda. as aTi wlis win<br />
aq albaT etlebiT Sediodnen. kam, romelmac axla am as aTi<br />
wlis qveS gaiara, bundovani mRelvareba igrZno, Tumca ise iyo<br />
daRlili, amisTvis didi yurad Reba ar miuqcevia. aqve unda<br />
aRiniSnos, rom es mRelvareba kas yarsSi Camosvlis erT-erT<br />
mizezs ukavSirdeboda. sami dRis win stambolSi gazeT `jumhurieTis~<br />
redaqciaSi misuls axalgazrdobis megobari, Taneri<br />
Sexvda. swored man uambo, rom yarsSi municipalitetis<br />
arCevnebi tardeboda da baTmanis 1 msgavsad, iqac axalgazrda<br />
gogonebs Soris TviTmkvlelobis ucnauri epidemia gavrcelebuliyo.<br />
Tu Tormeti wlis Semdeg namdvili TurqeTis naxva<br />
da am sakiTxebze ramis dawera ginda, sxva msurveli mainc aravinaa,<br />
Jurnalistis droebiT mowmobas gagikeTeb da wadio,<br />
SesTavaza. Tan isic daayola, rom maTi Tanakurseli, mSvenieri<br />
ifeqic yarsSi imyofeboda. muhTars gaSorda da axla mamasTan<br />
da dasTan erTad sastumro `qarpalasSi~ cxovrobso. roca<br />
`jumhurieTis~ politikuri mimomxilvelis, Taneris sityvebs<br />
ismenda, kas ifeqis silamaze daudga Tvalwin.<br />
1.<br />
qalaqi samxreT-aRmosavleT TurqeTSi<br />
10<br />
tovli didi zoma.indd 10 02.07.2013 16:00:13
sastumros maRalWerian vestibiulSi administratori javi<br />
Ti televizors uyurebda. kam gasaRebi gamoarTva, meore sar<br />
Tulze 203-e oTaxSi avida, kari miixura da SvebiT amoisunTqa.<br />
guls miuyurada, magram misi arc goneba da arc guli ifeqis<br />
sastumroSi yofna-aryofniT dainteresebuli ar Canda, risac<br />
avtobusSi eSinoda. im Seyvarebulebis msgavsad, romelTac<br />
mwiri sasiyvarulo cxovrebis gaxseneba mxolod tkivilsa da<br />
sircxvils hgvrida, kasac sikvdiliviT eSinoda siyvarulisa.<br />
SuaRamisas, dawolamde, ukve piJamaSi gamowyobilma farda<br />
odnav gadaswia. erTxans uzarmazar uxmo fifqebs miStereboda.<br />
11<br />
tovli didi zoma.indd 11 02.07.2013 16:00:13
2<br />
Cveni qalaqi mSvidi adgilia<br />
gareubnebi<br />
roca Tovli qalaqis WuWys, talaxsa da sibneles Tavis safarqveS<br />
malavda, kas arsebaSi yovelTvis umankoebis miviwyebuli grZnoba<br />
iRviZebda xolme, magram yarsSi gatarebulma pirvelma dRem<br />
TovlTan dakavSirebuli ucodvelobis es gancda daakargvina.<br />
aq Tovli damRleli da mosabezrebeli iyo. mTel Rames Tovda.<br />
merec, sanam ka diliT quCebSi dadioda, umuSevari qurTebiT<br />
savse yava xanebSi ijda, mondomebuli JurnalistiviT xelSi kalmiTa<br />
da qaRaldiT amomrCevlebs xvdeboda, RaribTa ubnebis<br />
cicabo da moyinul quCebSi daZvreboda, municipalite tis Tavmjdomares,<br />
gubernatoris moadgilesa da TviTmkvleli gogonebis<br />
axloblebs esaubreboda, Tova erTi wuTiTac ar Semwydara.<br />
daTovlili quCebis xatebas bavSvobaSi niSanTaSis 1 usafrTxo<br />
saxlis fanjridan zRapris fragmentebad aRiqvamda. axla ki<br />
msgavsadve daTovlili quCebi wlebis manZilze TavSesafrad<br />
nanatri saSualo fenis cxovrebisa da im siRatakis dasabamad<br />
eCveneboda, romlis uimedo dasasrulis warmodgenac ar undoda.<br />
diliT, sanam qalaqi gaiRviZebda, aTaTurqis prospeqtidan<br />
qveviT, gejeqonduebisken, 2 yarsis uRaribesi ubnis, qalealTisken<br />
3 gaswia aCqarebiT. daTovlili fSatebisa da Wadrebis<br />
qveS swrafad mimavali gascqeroda Zvel rusul Senobebs, fan<br />
1.<br />
stambolis erT-erTi cnobili ubani, sadac famuqma bavSvoba gaatara.<br />
2.<br />
qoxi, qoxmaxi (Turq.)<br />
3.<br />
yarsis erT-erTi ubani; qarTulad `cixisZirs~ niSnavs.<br />
12<br />
tovli didi zoma.indd 12 02.07.2013 16:00:13
jrebidan Rumlis sakvamurebi rom hqondaT gamoSverili; SeSis<br />
sawyobebsa da eleqtrotransformators Soris aRmarTul,<br />
dacarielebul da saxuravaxdil aTaswlian somxur eklesias;<br />
upatrono ZaRlebs, yarsiswyalze gadebul xuTaswlovan xidze<br />
gamvlelebs rom uyefdnen; qalealTis pawawina gejeqonduebs,<br />
TovliT dafarulebi mTlad mitovebulebs rom hgavdnen, Tumca<br />
maTi sakvamurebidan boli amodioda da iseTi naRveli moeria,<br />
Tvalebze cremlic ki moadga. mdinaris meore napirze furneSi<br />
adrianad gagzavnil or bavSvs – gogo-biWs – cxel-cxeli purebi<br />
CaexutebinaT da erTmaneTs ebRlarZunebodnen. bavSvebs saxeze<br />
iseTi bednieri Rimili dasTamaSebdaT, rom kasac gaeRima. siRaribesa<br />
da umweobas ar umoqmedia masze ase Zalian. qalaqis yvela<br />
kuTxe-kunWulSi – fotoatelieebis cariel vitrinebSi, banqos<br />
moTamaSe umuSevrebiT gatenili yavaxanebis daWirxlul fanjrebSi,<br />
TovliT dafarul, dacarielebul moednebze – usaSvelo<br />
martoobis grZnoba gamefebuliyo, romelsac SemdgomSic<br />
araerTxel waawyda. TiTqos aqauroba yvelas miviwyeboda da es<br />
Tovlic uxmod moaswavebda samyaros dasasruls.<br />
diliT kas bedma gauRima da swored ise miiRes, rogorc cnobil<br />
stambolel Jurnalists ekadreboda, romelic yvelas<br />
interess iwvevs da romlisTvisac yvelas xelis CamorTmeva<br />
swadia. gubernatoris moadgilidan ukanasknel Ratakamde,<br />
yvela kars uRebda da esaubreboda. ka yarselebs serdar beim<br />
gaacno. serdar bei 320-iani tiraJiT `sazRvrispira qalaqis<br />
gazeTs~ gamoscemda da odesRac gazeT `jumhurieTisTvis~<br />
adgilobriv ambebsac werda (umravlesobas arc aqveynebdnen<br />
xolme). kas stambolSive uTxres, serdar bei Cveni adgilobrivi<br />
korespondentiao. amitom diliT sastumrodan gamovida<br />
Tu ara, umal mis saZebnelad gaemarTa, redaqciis win ipova da<br />
danaxvisTanave mixvda, rom es kaci mTel yarss icnobda. serdar<br />
beim pirvelma dausva SekiTxva, rasac yarsSi gatarebuli sami<br />
dRis ganmavlobaSi ka asjer mainc moismenda:<br />
– keTili iyos Tqveni CamobrZaneba Cvens sazRvrispira qalaq<br />
Si, ostato, magram aq ram CamogiyvanaT?<br />
kam uTxra, arCevnebi unda gavaSuqo da SesaZloa, TviTmkvlel<br />
gogonebzec davwero werilio.<br />
13<br />
tovli didi zoma.indd 13 02.07.2013 16:00:13
– TviTmkvleli gogonebis saqme iseve gabuqebulia, rogorc<br />
baTmanSi, – miugo Jurnalistma, – uSiSroebis ganyofilebis<br />
ufrosis moadgilesTan, qasim beisTan avideT. ra ici, ra xdeba,<br />
icodnen, rom Camosuli xarT.<br />
qalaqSi Camosulebis, Tundac Jurnalistis, policiaSi<br />
gamocxadeba provinciebSi jer kidev 1940-iani wlebidan Semor<br />
Cenili wesi iyo. kas winaaRmdegoba ar gauwevia; erTi mxriv imitom,<br />
rom politikuri emigranti iyo, romelic mravali wlis<br />
Semdeg Tavis qveyanaSi dabrunda, da meorec, xmamaRla romc<br />
ar Tqmuliyo, raRacnairad igrZnoboda PKK-is 1 partizanebis<br />
arseboba. saCaieebSi Sekrebili dardiani umuSevrebidan zogi<br />
televizors, zogi ki Tovls miStereboda. merZeveebs duqnebSi<br />
qaSaris 2 uSvelebeli Tavebi gamoefinaT. bardnida. jer halis,<br />
Semdeg ki qazim qarabeqiris prospeqts Cauyvnen da neli nabijiT<br />
qalaqi 15 wuTSi gadaWres.<br />
gzad serdar beim kas is kuTxe aCvena, sadac municipalitetis<br />
yofili Tavmjdomare mokles. erT-erTi versiis Tanaxmad,<br />
Tavmjdomare sul ubralo mizeziT, ukanono aivnis mongrevis<br />
gamo mouklavT. mkvleli SemTxvevidan sami dRis Semdeg sofel<br />
Si, Tavis sabZelSi Tofianad dauWeriaT. am xnis ganmavlobaSi<br />
imdeni Wori gavrcelebula, rom misi damnaSaveobis aRaravis<br />
sjeroda, mizezis uazrobas ki mosaxleobaSi imedgacrueba<br />
gamouwvevia.<br />
faiqbeis prospeqtze rusi da somexi bobolebisgan Semor<br />
Cenili, axla ki saxelmwifo dawesebulebebad gadakeTebuli<br />
Senobebi iyo Camwkrivebuli. yarsis uSiSroebis sammarTvelo<br />
erT-erT aseT grZel, samsarTulian SenobaSi mdebareobda.<br />
sanam uSiSroebis sammarTvelos ufrosis moadgiles elodebodnen,<br />
serdar beim kas maRal da moxatul Werze miuTiTa da<br />
uTxra, es Senoba 1877-1918 wlebSi, ruseTis dros, mdidari<br />
somxis ormocoTaxiani sacxovrebeli saxli, mogvianebiT ki<br />
saavadmyofo yofilao.<br />
derefanSi uSiSroebis sammarTvelos ufrosis ludis smisgan<br />
mucelgaberili moadgile, qasim bei gamovida da stumrebi<br />
1.<br />
qurTistanis muSaTa partia, romelic teroristul organizaciad iTvleba.<br />
2.<br />
cxvris yvelis saxeoba<br />
14<br />
tovli didi zoma.indd 14 02.07.2013 16:00:13
15<br />
oTaxSi Seiyvana. ka maSinve mixvda, rom es kaci arc gazeT `jumhurieTs~<br />
kiTxulobda, radgan memarcxened miaCnda da arc im<br />
garemoebas uwevda angariSs, rom serdar bei vinmes poetobaze<br />
maRali azrisa iyo. Tumca, ridi ki hqonda misi, rogorc yarsis<br />
yvelaze popularuli gazeTis mepatronisa. serdar beim sityva<br />
daasrula Tu ara, qasim bei kas miubrunda da hkiTxa:<br />
– dacva gWirdebaT?<br />
– rogor?<br />
– kacs mogiCenT. ufro mSvidad iqnebiT.<br />
– es saWiroa? – ikiTxa kam avadmyofis SeSfoTebuli toniT,<br />
romelsac eqimma joxiT siaruli urCia.<br />
– Cveni qalaqi mSvidi adgilia. separatisti teroristebi<br />
gavyareT, magram mainc, ra ici, ra xdeba.<br />
– yarsi Tu mSvidi adgilia, ara mgonia, amis aucilebloba<br />
iyos, – miugo kam. undoda, uSiSroebis sammarTvelos ufrosis<br />
moadgiles erTxel kidev daedasturebina, rom qalaqi<br />
usafrTxo iyo, magram qasim beis es aRar gaumeorebia.<br />
upirveles yovlisa, qalaqis uRaribesi ubnebis, qalealTisa<br />
da bairamfaSasken gaswies. isev gadauReblad Tovda. serdar<br />
bei qviT, filebiTa da SiferiT aSenebuli gejeqonduebis karebze<br />
akakunebda da gamogebebul qalebs ekiTxeboda, ojaxis<br />
ufrosi mamakacebi saxlSi Tu ariano. nacnobebs mSvidad uxsnida,<br />
stambolidan yarsSi arCevnebTan dakavSirebiT cnobili<br />
Jurnalistia Camosuli, magram arCevnebis garda yarsis problemebi,<br />
gogonebis TviTmkvlelobis mizezebic ainteresebso.<br />
yvelafers Tu dawers, yarssac waadgebao, eubneboda. zogierTs<br />
egona, Tavmjdomareobis kandidatebi iyvnen, romlebic kardakar<br />
dadiodnen da mosaxleobas mzesumziris zeTs, sapons,<br />
namcxvarsa da makarons urigebdnen. amitom, gaigebdnen Tu<br />
ara, rom ubralo Jurnalistebi iyvnen, kudamoZuebulebs ukan<br />
abrunebdnen. isini ki, visac interesi da stumarTmoyvareoba<br />
sZlevda, stumrebs saxlis kars uRebdnen da Tan amSvidebdnen,<br />
ZaRlis nu geSiniaTo. iseTebic iyvnen, romlebsac policiuri<br />
Cxrekis axali talRa egonaT, kars SeSinebulebi aRebdnen<br />
da, marTalia, xvdebodnen, rom momsvlelebs saxelmwifosTan<br />
araferi hqondaT saerTo, enas mainc kbils aWerdnen. TviTmkvtovli<br />
didi zoma.indd 15 02.07.2013 16:00:13
16<br />
leli gogonebis ojaxebi ki (kam mokle xanSi eqvsi aseTi ambis<br />
Sesaxeb Seityo) ificebodnen, gogonebi arafers uCiodnen da<br />
amis gamo Tavadac gaognebulebi da Tavzardacemulebi varTo.<br />
muWisodena, gamoyinul miwur oTaxebSi Zvel divnebsa da<br />
dabrecil skamebze plastmasis damtvreuli saTamaSoebiT (manqanebiT,<br />
xelfexdawyvetili TojinebiT), boTlebiTa da wamlebisa<br />
da Cais carieli yuTebiT bavSvebi TamaSobdnen, romelTa<br />
raodenoba saxlidan saxlSi TiTqos TandaTan matulobda.<br />
ufrosebi gauTaveblad uCiCxinebdnen SeSis Rumlebs, raTa<br />
ufro damTbariyo, eleqtroRumlebi moparul denze muSaobda,<br />
televizorebi uxmod, magram mainc CarTuli iyo... aseT oTaxebSi<br />
maspinZlebi yarsis dausrulebeli Wir-varamis, siRaribis,<br />
samuSaodan gamogdebulebisa da TviTmkvleli gogonebis<br />
ambebs hyvebodnen. dedebi Svilebis umuSevrobasa da patimrobas<br />
dastirodnen; meqiseebi, romlebic dReSi Tormet saaTs<br />
abanoSi muSaobdnen da rvasulian ojaxs gaWirvebiT arCendnen,<br />
umuSevrebi, romlebsac Cais safasuris gadaxda ar SeeZloT da<br />
amis gamo saCaieSi Sesvlas ver bedavdnen, beds, saxelmwifosa<br />
da municipalitets uCiodnen da TavianT istoriebs, qveynisa<br />
da saxelmwifos dards uambobdnen kas. erTxans, miuxedavad<br />
fanjrebidan Semosuli sinaTlisa, kam igrZno, rom saxlebSi<br />
TiTqos bindbundi Camowyoliliyo da nivTebis garCeva uWirda.<br />
ufro metic, igive sibrmave, romelic iZulebuls xdida, Tvalebi<br />
gareT, TovlisTvis miepyro, mis tvinamde aRwevda da aq<br />
gamefebuli upovrobisa da miusafrobis istoriebis aRqmas<br />
urTulebda.<br />
kas yarsSi mosmenili TviTmkvlelobebis istoriebi sicocxlis<br />
bolomde hqonda gonebaSi CarCenili, Tumca es siRatake,<br />
usaSveloba da Seugnebloba ar iyo misi SeZr wunebis mizezi.<br />
arc qmrebis Zaladoba, ufuloba da im mSoblebis sibriyve<br />
aSfoTebda, romlebic gogonebs gauTaveblad scemdnen da<br />
saxlidan gasvlis uflebasac ar aZlevdnen. ka maSin SeSinda,<br />
roca gaacnobiera, Tu rogor uxmod, uecrad da uceremoniod<br />
Separuliyo yoveldRiur cxovrebaSi TviTmkvlelobebi.<br />
magaliTad, erT gogonas, romelsac saCaies moxuc mepatroneze<br />
ZaliT upirebdnen gaTxovebas, erT saRamos, Cveulebitovli<br />
didi zoma.indd 16 02.07.2013 16:00:13
17<br />
samebr mSoblebTan, sam da-Zmasa da bebiasTan erTad uvaxSmia,<br />
sufrac da-ZmebTan erTad TamaS-TamaSiT aulagebia; mere<br />
tkbileulis Semosatanad samzareuloSi, iqidan ki baRSi gasula,<br />
fanjridan ded-mamis oTaxSi Separula da mamis sanadiro<br />
TofiT mouklavs Tavi. gasrolis xmaze oTaxSi Secvenili<br />
mSoblebi, romelTac Svili samzareuloSi egulebodaT, mis<br />
dasisxlianebul cxedars waawydnen da verc TviTmkvlelobis<br />
mizezs mixvdnen da verc imas, rogor Seipara gogona samzareulodan<br />
ded-mamis oTaxSi. meore, Teqvsmeti wlis gogonas<br />
saRamos Turme ZmebTan erTi aliaqoTi hqonda atexili, romel<br />
arxze gadaerToT televizori da vin daiWerda pults. mere<br />
ki, mas Semdeg, rac gasaSveleblad Semosuli mamisgan saxeSi<br />
ori gvariani sila moxvda, Tavis oTaxSi Sevida da Sxamqimikat<br />
`mortalinis~ uzarmazari boTli limonaTiviT gamocala. kidev<br />
erT, TxuTmeti wlis gogonas, romelic siyvaruliT gaTxoviliyo<br />
da eqvsi Tvis bavSvic hyavda, umuSevari da moralurad<br />
ganadgurebuli qmrisgan gauTavebeli cema veRar autania da<br />
erTi rigiTi Cxubis Semdeg samzareuloSi Caketila. miuxedavad<br />
imisa, rom qmari ganzraxvas mimxvdara, ayvirebula da karis<br />
Semtvreva ucdia, gogonas winaswar momzadebuli kauWisa da<br />
bawris saSualebiT Tavi CamouxrCvia.<br />
TiToeul aseT istoriaSi cxovrebis Cveuli dinebidan<br />
sikvdilze gadasvlis myisiereba da uimedoba gamosWvioda,<br />
romelsac ka ase moejadoebina. WerSi mimagrebuli kauWebi,<br />
winaswar datenili Tofebi, saTavsodan saZinebelSi Se tanili<br />
Sxamqimikatebi imas adasturebda, rom gogonebs TviTmkvlelobis<br />
idea karga xans utrialebdaT TavSi.<br />
axalgazrda qalebis TviTmkvlelobebma pirvelad yarsidan<br />
asobiT kilometriT daSorebul baTmanSi iCina Tavi. miuxedavad<br />
imisa, rom mTel msoflioSi kacebSi TviTmkvlelobis<br />
maCvenebeli qalebTan SedarebiT sam-oTxjer ufro maRalia,<br />
baTmanSi TviTmkvleli qalebis ricxvi mamakacebisas samjer<br />
aRemateboda, xolo saSualo maCvenebelma msofliosas oTxjer<br />
gadaaWarba, ramac pirvelad ankaraSi statistikis saxelmwifo<br />
institutis erTi axalgazrda da mondomebuli TanamSromlis<br />
yuradReba miipyro. man es viTareba megobar Jurnalists gaactovli<br />
didi zoma.indd 17 02.07.2013 16:00:14
no, romelmac informacia gazeT `jumhurieTSi~ gamoaqveyna,<br />
Tuca amas TurqeTSi araviTari gamoxmaureba ar mohyolia.<br />
samagierod, faqtiT germanuli da franguli gazeTebis Turqe<br />
Tis warmomadgenlebi dainteresdnen da baTmans miaSures. mas<br />
Semdeg, rac maTi reportaJebi ucxour gazeTebSi daibeWda, Tema<br />
Turqulma gazeTebmac aitaces da qalaqs araerTi adgilobrivi<br />
Tu ucxoeli Jurnalisti miawyda. kompetenturi saxelmwifo<br />
moxeleebis Sexedulebis Tanaxmad, am aJiotaJma da statiebma<br />
zog gogonas TviTmkvlelobisaken ubiZga. gubernatoris moadgilem<br />
kasTan saubrisas aRniSna, rom statistikurad yarsSi<br />
baTmanTan SedarebiT ukeTesi mdgomareoba iyo, rom amJamad<br />
TviTmkvleli gogonebis ojaxebTan Sexvedris sawinaaRmego<br />
araferi hqonda, Tumca sTxova, maTTan saubrisas sityva `TviTmkvleloba~<br />
naklebad exmara da gazeT `jumhurieTisTvisac~<br />
mdgomareobis aRwera gauzviadeblad miewodebina. TviTmkvlelobebis<br />
specialisti fsiqologis, policiis, prokuraturisa<br />
da religiis saqmeTa sammarTvelos warmomadgenlebiT dakompleqtebuli<br />
delegacia baTmanidan yarsSi gamosamgzavreblad<br />
emzadeboda. yvelgan gaekraT am sammarTvelos mier momzadebuli<br />
da TviTmkvlelobis winaaRmdeg mimarTuli gancxadebebi<br />
– `adamiani alahis udidesi qmnilebaa, TviTmkvleloba ki<br />
– mkrexeloba~, amave saTauris mqone religiuri broSurebi ki<br />
mosaxleobisaTvis dasarigeblad ukve CamoetanaT gubernatoris<br />
kancelariaSi. magram gubernatoris moadgile srulebiTac<br />
ar iyo darwmunebuli, rom es gancxadebebi yarsSi TviTmkvlelobebis<br />
axlad agorebul talRas SeaCerebda. metic, SiSobda,<br />
rom amgvari `zomebi~ sruliad sapirispiro Sedegs gamoiRebda.<br />
misi azriT, gogonebis gadawyvetilebis mizezi erTnairad iyo,<br />
rogorc am informaciis gavrceleba, aseve protestis grZnoba<br />
saxelmwifos, mamebis, mamakacebis, mqadageblebis gauTavebeli<br />
darigebebis mimarT.<br />
– udavoa, rom TviTmkvlelobebis erT-erTi mizezi Cveni<br />
gogonebis ukiduresi uiRblobaa. amaSi eWvi aravis epareba, –<br />
uTxra kas gubernatoris moadgilem, – magram WeSmariti mizezi<br />
rom es uiRbloba yofiliyo, Turqi qalebis naxevari Tavs unda<br />
iklavdes.<br />
18<br />
tovli didi zoma.indd 18 02.07.2013 16:00:14
gubernatoris moadgilis azriT, romelsac ulvaSebi jagriss<br />
miugavda, saxe ki – ciyvs, saxelmwifo, ojaxebi da rwmena<br />
Tavisi mamakacuri arsiTa da gauTavebeli CiCiniT qalebSi<br />
mxolod brazs iwvevda. amitom TviTmkvlelobis sawinaaRmdego<br />
propagandisaTvis qalaqSi movlenil delegaciaSi, sxva<br />
Tu araferi, erTi qalis Seyvana mainc aucileblobad miaCnda,<br />
ris Sesaxeb ankaraSi kidec miuweria.<br />
azri, rom TviTmkvleloba Savi Wiris msgavsad gadamdebi<br />
daavadebaa, pirvelad maSin wamoiWra, roca erT-erTi gogona<br />
Tavis mosaklavad baTmanidan yarsSi Camovida. gogonas biZa<br />
naSuadRevs kas aTaTurqis ubanSi, daTovlili fSatebis baRSi<br />
Sexvda (ka saxlSi ar SeuSves), sigarets moukida da uambo, rom<br />
misi diswuli ori wlis win baTmanSi gaTxovila, sadac mTel<br />
dReebs umZimes SromaSi atarebda, Tanac imis gamo, rom bavSvi<br />
ar uCndeboda, dedamTilis gauTavebeli sayvedurebis samizned<br />
iqca. Tumca biZas miaCnda, rom es TviTmkvlelobisaTvis sakmarisi<br />
mizezi ar unda yofiliyo da mis disSvils es azri baTmanSi<br />
unda gasCenoda, sadac yvela qali Tavs iklavda. miT umetes,<br />
rom aq, yarsSi, axloblebis garemocvaSi, cxonebuli bednierad<br />
grZnobda Tavs. amdenad Tavadac gaognda, roca im diliT,<br />
baTmanSi rom unda dabrunebuliyo, gogona sawolSi mkvdari<br />
ipoves. TavTan werili edo, romelSic gardacvlili werda,<br />
ori kolofi saZile abebi miviReo.<br />
am axalgazrda qals, romelmac TviTmkvlelobis virusi<br />
baTmanidan yarsSi Camoitana, pirvelma sakuTarma Teqvsmeti<br />
wlis deidaSvilma mibaZa erTi Tvis Semdeg. Tvalcremlian mSoblebs,<br />
romlebic TviTmkvlelobis mizezad maswavlebels asaxelebdnen<br />
– mas gogonasTvis mTeli klasis winaSe miuxlia, qaliSvili<br />
ar xaro – kam sityva misca, rom maT ubedurebas gazeTSi<br />
detalurad aRwerda. maswavleblis naTqvami yarsSi elvis siswrafiT<br />
gavrcelebula, ris gamoc gogona saqmros miutovebia<br />
da sxva mTxovnelebic aRar gamosCenia. wyevla-krulva da<br />
sayvedurebi arc dedas dauklia, awi veRar gaTxovdebio, uCi<br />
Cinebda Turme. erT saRamosac, mTeli ojaxi televizoriT<br />
viRacis qorwilis scenas rom uyurebda, SezarxoSebul mamas<br />
tirili avardnia. amis damnaxav gogonas bebiis saZile abebi<br />
19<br />
tovli didi zoma.indd 19 02.07.2013 16:00:14
mouparavs da samudamod dauZinia (ideis garda, im naTesavisgan<br />
Tavis mokvlis xerxic gadasdebia). mas Semdeg, rac gakveTisas<br />
gairkva, rom gogona qaliSvili iyo, mamam Svilis sikvdilSi<br />
Woris gamavrcelebel maswavlebelTan erTad baTmanidan Camosuli<br />
naTesavi gogonac daadanaSaula. es ambavi kasac imitom<br />
moaxsenes dawvrilebiT, rom mis mier dawerili statiiT Woris<br />
gaqarwyleba da cilismwamebeli maswavleblis gamoaSkaraveba<br />
undodaT.<br />
am istoriebma ka uimedobaSi gansakuTrebiT imitom Caagdo,<br />
rom kargad gaacnobiera – gogonebma TviTmkvlelobisTvis<br />
saWiro momentic moixelTes da amis saidumlod Senaxvac<br />
SeZles. maSinac ki, roca abebnaylapi gogonebi Cumad kvdebodnen,<br />
isini saxlSi marto ar iyvnen. stambolSi, niSanTaSiSi<br />
gazrdili da dasavlur literaturas naziarebi ka TviTmkvlelobaze<br />
fiqrisas yovelTvis grZnobda, rom amisTvis saWiro<br />
iyo bevri dro, adgili da oTaxi, romelTa karzec dReebis ganmavlobaSi<br />
aravin miakakunebda. amgvari Tavisuflebis, saZile<br />
abebisa da viskis daxmarebiT aRsrulebuli sakuTari TviTmkvlelobis<br />
warmodgenisas ki savaraudo usazRvro martooba ise<br />
aSinebda, rom TviTmkvlelobaze seriozulad arc arasdros<br />
ufiqria.<br />
erTaderTi pirovneba, romelmac Tavisi TviTmkvlelobiT<br />
kaSi es simartovis grZnoba gaaRviZa, erTi Tvisa da erTi kviris<br />
win gardacvlili `dolbandiani~ 1 gogona iyo – pedagogiuri<br />
institutis studenti qaliSvilebidan erT-erTi, romelTac<br />
Tavsaburavis gamo jer gakveTilebze, Semdeg ki ankaridan<br />
mosuli brZanebis safuZvelze saswavleblis SenobebSi Sesvla<br />
aukrZales. 2 misi ojaxi yvelaze nakleb Raribi Canda imaT Soris,<br />
visTanac kas mouxda saubari. ka gogonas danaRvlianebuli<br />
mamis mier sakuTari sabaylo duqnis macivridan gamoRebul<br />
civ `koka-kolas~ svamda da Tan ismenda, rom Tavis CamoxrCobamde<br />
gogonam es azri Turme ojaxsa da megobrebs gauziara. mas<br />
Tavsafris xmareba dedisa da ojaxisgan SeeTvisebina, politi<br />
1.<br />
Cadris erT-erTi nairsaxeoba<br />
2.<br />
TurqeTSi, saxelmwifo dawesebulebebSi (maT Soris, saswavleblebSi)<br />
Tavdaxuruli siaruli kanoniTaa akrZaluli.<br />
20<br />
tovli didi zoma.indd 20 02.07.2013 16:00:14
kuri islamis simbolod misi aRqma ki saswavleblis Seurigebeli<br />
xelmZRvanelobisa da meamboxe megobrebisagan eswavla. mogvianebiT,<br />
mSoblebis daJinebis miuxedavad, Tavsafris moxdaze<br />
uari ganucxadebia. arada, policielebi saswavleblis SenobaSi<br />
ar uSvebdnen, gacdenebis gamo ki gasaricxad hqonda saqme.<br />
roca misi megobrebidan zogma protestze uari Tqva da Tavi<br />
moiSiSvla, zogma ki Tavsaburavis sanacvlod pariki daixura,<br />
mamasa da amxanagebs gamoucxada, am qveyanaze yvelaferi uazrobaa<br />
da sicocxle aRar mindao. vinaidan im dReebSi saxelmwifosTan<br />
dakavSirebuli religiur saqmeTa sammarTveloca da<br />
islamistebic gauTaveblad imas imeorebdnen, rom TviTmkvleloba<br />
udidesi codva iyo, razec yvelgan gakruli xelnaweri<br />
Tu nabeWdi gancxadebebic metyvelebda, amitom aravis ufiqria,<br />
rom morwmune gogona am nabijs gadadgamda. ukanasknel saRamos<br />
Teslimes (ase erqva gogonas) jer serial `marianasTvis~<br />
uyurebia xmis amouReblad, mere mSoblebisTvis Cai gauwyvia,<br />
Tavis oTaxSi gasula, afTesi 1 miuRia, namazi 2 Seusrulebia,<br />
Cafiqrebuls karga xans locvebi ukiTxavs, ris Semdegac WaRis<br />
kauWze Tavisive dolbandi Camoubams da Tavi CamouxrCvia.<br />
1.<br />
ritualuri ganbanva locvis win<br />
2.<br />
mahmadianTa locva, romelic mkacrad gansazRvrul rituals emorCileba<br />
da dReSi 5-jer sruldeba.<br />
21<br />
tovli didi zoma.indd 21 02.07.2013 16:00:14