21.02.2013 Views

Philo Judaeus. De somniis

Philo Judaeus. De somniis

Philo Judaeus. De somniis

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong><br />

<strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

(ed. P. Wendland)<br />

1<br />

Library of<br />

Ruslan Khazarzar<br />

<strong>Philo</strong>nis Alexandrini opera quae supersunt, vol. 3.<br />

Berlin: Reimer, 1897 (repr. <strong>De</strong> Gruyter, 1962), pp. 204–306.<br />

PERI TOU QEOPEMPTOUS EINAI TOUS ONEIROUS<br />

Liber I<br />

1 (H me\n pro\ tau/thj grafh\ periei=ce tw=n qeope/mptwn o)nei/rwn<br />

tou\j kata\ to\ prw=ton ei) =doj tattome/nouj, e)f' ou( = to\ qei=on e)le/gomen kata\<br />

th\n i)di/an e)pibolh\n ta\j e)n toi=j u( /pnoij e)pipe/mpein fantasi/aj. e)n tau/th|<br />

2 d', w(j a) \n oi( =o/n te h) =|, dhlw/somen tou\j e)farmo/ttontaj tw=| deute/rw|. deu/teron<br />

d' ei) =doj, e)n w( =| o( h(me/teroj nou=j tw=| tw=n o( /lwn sugkinou/menoj e)x<br />

e(autou= kate/cesqai/ te kai\ qeoforei=sqai dokei=, w(j i(kano\j ei) =nai prolamba/nein<br />

kai\ proginw/skein ti tw=n mello/ntwn. o) /nar d' e)sti\ prw=ton oi)kei=on<br />

3 ei) /dei tw=| shmainome/nw| to\ fane\n e)pi\ th=j ou)ranou= kli/makoj to/de: "kai\<br />

e)nupnia/sqh: kai\ i)dou\ kli=max e)sthrigme/nh e)n th=| gh=|, h( =j h( kefalh\ a)fiknei=to<br />

ei)j to\n ou)rano/n, kai\ oi( a) /ggeloi tou= qeou= a)ne/bainon kai\ kate/bainon<br />

e)p' au)th=j: o( de\ ku/rioj e)pesth/rikto e)p' au)th=j: kai\ ei) =pen: e)gw/ ei)mi o(<br />

qeo\j )Abraa\m tou= patro/j sou kai\ o( qeo\j )Isaa/k: mh\ fobou=: h( gh=, e)f'<br />

h( =j su\ kaqeu/deij, soi\ dw/sw au)th\n kai\ tw=| spe/rmati/ sou, kai\ e) /stai to\<br />

spe/rma sou w(j h( a) /mmoj th=j gh=j, kai\ platunqh/setai e)pi\ qa/lassan<br />

kai\ li/ba kai\ borra=n kai\ a)natola/j: kai\ e)neuloghqh/sontai e)n soi\ pa=sai<br />

ai( fulai\ th=j gh=j kai\ %e)n& tw=| spe/rmati/ sou. kai\ i)dou\ e)gw\ meta\ sou=,<br />

diafula/sswn se e)n th=| o(dw=| pa/sh|, h( =| a) \n poreuqh=|j: kai\ a)postre/yw se<br />

ei)j th\n gh=n tau/thn, o( /ti ou) mh/ se e)gkatali/pw, e( /wj tou= poih=sai/ me pa/nta<br />

4 o( /sa e)la/lhsa soi" #Gen. 28, 12-15$. | prokataskeuh\ d' e)sti\ th=j fantasi/aj<br />

a)nagkai/a, h( \n a)kribw/santej eu)marw=j i) /swj dunhso/meqa kai\ ta\<br />

dhlou/mena u(po\ th=j fantasi/aj katalabei=n. ti/j ou) =n h( prokataskeuh/;<br />

"kai\ e)xh=lqe" fhsi/n " )Iakw\b a)po\ tou= fre/atoj tou= o( /rkou kai\ e)poreu/qh<br />

ei)j Carra/n, kai\ a)ph/nthse to/pw|: e) /du ga\r o( h( /lioj: kai\ e) /laben a)po\ tw=n<br />

li/qwn tou= to/pou kai\ e) /qhke pro\j kefalh=j au)tou=, kai\ e)koimh/qh e)n tw=|<br />

5 to/pw| e)kei/nw|" #ibid. 10. 11$: ka) /peit' eu)qu/j e)sti to\ o) /nar. ou)kou=n a) /xion<br />

e)n a)rch=| tauti\ tri/a diaporh=sai: e( \n me\n ti/ to\ tou= o( /rkou fre/ar kai\ dia\


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

ti/ ou( /twj w)noma/sqh, deu/teron de\ ti/j h( Carra\n kai\ dia\ ti/ a)po\ tou=<br />

lecqe/ntoj fre/atoj e)xelqw\n ei)j Carra\n e) /rcetai eu)qu/j, tri/ton ti/j o( to/poj<br />

kai\ dia\ ti/, o( /tan ge/nhtai kat' au)to/n, o( me\n h( /lioj du/etai, au)to\j de\ koima=tai.<br />

6 Skopw=men ou) =n au)ti/ka to\ prw=ton. e)moi\ toi/nun dokei= su/mbolon<br />

ei) =nai to\ fre/ar e)pisth/mhj: ou) ga/r e)stin e)pipo/laioj au)th=j h( fu/sij,<br />

a)lla\ pa/nu baqei=a: ou)d' e)n fanerw=| pro/keitai, a)ll' e)n a)fanei= pou<br />

kru/ptesqai filei=: ou)de\ r(a|di/wj, a)lla\ meta\ pollw=n po/nwn kai\ mo/lij<br />

a)neuri/sketai. kai\ tau=t' ou) mo/non e)pi\ tw=n mega/la kai\ a)mu/qhta o( /sa<br />

7 qewrh/mata e)cousw=n, a)lla\ kai\ e)pi\ tw=n eu)telesta/twn qewrei=tai. h( \n<br />

gou=n a) \n e)qe/lh|j e(lou= tw=n tecnw=n, mh/ moi th\n a)ri/sthn, a)lla\ th\n pasw=n<br />

a)fanesta/thn, h( \n e)leu/qeroj me\n i) /swj ou)dei\j e)n po/lei trafei\j e(kw\n e)pithdeu/seien<br />

a) /n, e)n a)grw=| de\ mo/lij a) /kwn oi)ke/thj dusko/lw| kai\ dustro/pw|<br />

8 palai/wn despo/th| biazome/nw| polla\ dra=n tw=n a)boulh/twn. eu(reqh/setai<br />

ga\r ou)c a(plou=n, a)lla\ poiki/lon to\ pra=gma, ou) qh/ra| lhpto/n, duseu/reton,<br />

dusperige/nhton, e)cqro\n me\n o) /knw| kai\ a)melei/a| kai\ r(a|qumi/a|, spoudh=j<br />

de\ kai\ filotimi/aj i(drw/twn te kai\ fronti/dwn mesto/n. ou( = ca/rin ou)d'<br />

u( /dwr e)n tw=| fre/ati tou/tw| fasi\n oi( o)ru/ttontej eu(rei=n #Gen. 26, 32$,<br />

e)peidh\ ta\ te/lh tw=n e)pisthmw=n ou) duseu/reta mo/non, a)lla\ kai\ a)neu/reta<br />

9 pantelw=j ei) =nai sumbe/bhke. grammatikw/teroj de\ dia\ tou=to kai\ gewmetrikw/teroj<br />

e( /teroj e(te/rou gi/netai tw=| ta\j e)pita/seij kai\ parauxh/seij a)mh/canon<br />

ei) =nai o( /roij perigrafh=nai: plei/w ga\r a)ei\ tw=n ei)j ma/qhsin h(ko/ntwn<br />

ta\ a)poleipo/mena e)kde/cetai kai\ e)fedreu/ei, w(j kai\ to\n a( /ptesqai pera/twn<br />

e)pisth/mhj u(polambano/menon h(mitelh= par' e(te/rw| krith=| nomi/zesqai, para\<br />

10 de\ a)lhqei/a| dikazou/sh| kai\ a) /rti a) /rcesqai dokei=n. "bracu\j me\n ga\r o(<br />

bi/oj", e) /fh tij, "h( de\ te/cnh makra/", h( =j a) /rista katalamba/nei to\ me/geqoj<br />

o( a)yeudw=j e)mbaqu/nwn au)th=| kai\ w( /sper fre/ar | au)th\n o)ru/ttwn. dio\<br />

kai\ teleutw=nta/ tina polio\n h) /dh kai\ u(pe/rghrwn lo/goj e) /cei dakru/ein, ou)<br />

di' a)nandri/an fo/bw| qana/tou, a)lla\ dia\ paidei/aj i( /meron w(j nu=n prw=ton<br />

11 ei)j au)th\n ei)sio/nta, o( /te panu/stat' e) /xeisin. a)nqei= ga\r h( yuch\ pro\j e)pisth/mhn,<br />

o(po/te ai( tou= sw/matoj a)kmai\ cro/nou mh/kei marai/nontai. pri\n<br />

ou) =n h(bh=sai kai\ e)nnea/sai th=| tw=n pragma/twn a)kribeste/ra| katalh/yei,<br />

calepo\n u(poskelisqh=nai. to\ de\ pa/qoj tou=to koino\n a(pa/ntwn e)sti\ tw=n<br />

filomaqw=n, oi( =j ne/a e)pi\ palaioi=j a)ni/scei kai\ a)nala/mpei qewrh/mata,<br />

polla\ me\n kai\ th=j yuch=j, o(po/te mh\ stei=ra kai\ a) /gonoj ei) /h, tiktou/shj,<br />

polla\ de\ kai\ th=j fu/sewj a)tekma/rtwj e)k tau)toma/tou profainou/shj toi=j<br />

dia/noian o)xudorkou=si. to\ me\n ou) =n e)pisth/mhj fre/ar o( /ron kai\ teleuth\n<br />

12 ou)k e) /con toiou=ton a)pedei/cqh. dia\ ti/ de\ o( /rkoj w)noma/sqh #Gen. 26, 33$,<br />

lekte/on: ta\ e)ndoiazo/mena tw=n pragma/twn o( /rkw| diakri/netai kai\ ta\ a)be/baia<br />

bebaiou=tai kai\ ta\ a) /pista lamba/nei pi/stin: e)x w( =n e)kei=no suna/getai,<br />

o( /ti peri\ ou)deno\j a) /n tij ou( /twj bebaiw/saito, w(j peri\ tou= to\ sofi/aj ge/noj<br />

13 a)peri/grafon kai\ a)teleu/thton ei) =nai. kalo\n me\n ou) =n kai\ a)nwmo/tw| diexio/nti<br />

peri\ tou/twn sunepigra/fesqai: o( de\ mh\ li/an ei)j sunai/nesin eu)cerh\j<br />

e)nwmo/tw| genome/nw| sunainei/tw. mhdei\j de\ o)mnu/nai to\n toiou=ton o( /rkon<br />

a)nadue/sqw safw=j ei)dw/j, o( /ti e)n eu)o/rkwn grafh/setai sth/laij.<br />

14 a( /lij me\n dh\ tou/twn. e(po/menon d' a) \n ei) /h ske/yasqai, dia\ ti/ tetta/rwn<br />

2


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

o)ruttome/nwn frea/twn u(po\ tw=n a)mfi\ to\n )Abraa\m kai\ )Isaa\k #Gen. 21,<br />

15 `25. 26, 19-23$ to\ te/tarton kai\ teleutai=on "o( /rkoj" proserrh/qh. mh/pot'<br />

ou) =n di' u(ponoiw=n e)kei=no bou/letai parasth=sai, o( /ti ka)n tw=| panti\ tetta/rwn<br />

o) /ntwn, e)x w( =n sune/sthken o( /de o( ko/smoj, kai\ e)n h(mi=n au)toi=j i)sari/qmwn,<br />

e)x w( =n diaplasqe/ntej ei)j a)nqrwpo/morfon ei) =doj e)tupw/qhmen, ta\ me\n [ou) =n]<br />

tri/a pe/fuken a)mhge/ph| katalamba/nesqai, to\ de\ te/tarton a)kata/lhpton<br />

16 pa=si toi=j kritai=j e)stin. e)n me\n ou) =n tw=| ko/smw| gh=n kai\ u( /dwr kai\ a)e/ra<br />

kai\ ou)rano\n te/ttara ta\ pa/nta ei) =nai sumbe/bhken: w( =n ta\ me\n a) /lla ka) \n<br />

17 duseure/tou, a)ll' ou)k ei)sa/pan a)neure/tou moi/raj h)xi/wtai. kai\ ga\r gh=n,<br />

o( /ti e)sti\ sw=ma baru\ kai\ a)dia/luton kai\ stere/mnion kai\ temno/menon ei)j o) /rh<br />

kai\ pedia/daj cw/raj kai\ potamoi=j kai\ qala/tth| diairou/menon, w(j ta\ me\n<br />

nhsia/zein, ta\ de\ h)peirou=sqai, kai\ o( /ti to\ me\n au)th=j lepto/gewn, to\ de\<br />

baqu/geion, kai\ to\ me\n tracu\ kai\ strufno\n kai\ liqw=dej kai\ ei)sa/pan<br />

a) /gonon, to\ de\ lei=on kai\ malako\n kai\ gonimw/taton, | kai\ muri/a pro\j<br />

18 tou/toij e( /tera katalamba/nomen: kai\ pa/lin u( /dwr o( /ti polla/ te tw=n ei)rhme/nwn<br />

e) /cei koina\ pro\j gh=n kai\ e)xai/reta e( /tera: to\ me\n ga\r au)tou= gluku/,<br />

to\ d' a(lmuro/n, to\ d' a) /llaij diakekrime/non i)de/aij: kai\ to\ me\n po/timon,<br />

to\ d' ou) po/timon-kai\ e(ka/teron ou) pa=sin, a)ll' oi( =j qa/teron, ou) to\<br />

e( /teron, kai\ oi( =j mh\ qa/teron, pa/ntwj to\ e( /teron-, kai\ to\ me\n fu/sei<br />

19 yucro/n, to\ de\ fu/sei qermo/n-ei)si\ ga\r muri/ai pollaco/qi phgai\ ze/on<br />

u( /dwr e)kdidou=sai, ou) kata\ gh=n mo/non a)lla\ kai\ kata\ qa/lattan: h) /dh gou=n<br />

e)fa/nhsan fle/bej a)nombrou=sai ze/on u( /dwr e)n me/soij pela/gesin, a( \j h(<br />

tosau/th tw=n e)n ku/klw| pelagw=n a)na/cusij e)x ai)w=noj e)piklu/zousa ou)k<br />

20 i) /scuse sbe/sai, a)ll' ou)d' e)pi\ poso\n a)nei=nai-: kai\ pa/lin o( /ti o( a)h\r<br />

e) /cei fu/sin ei) /kousan a)ntiperiista/menoj toi=j sw/masin, o) /rganon w) \n zwh=j,<br />

a)napnoh=j, o(ra/sewj, a)koh=j, tw=n a) /llwn ai)sqh/sewn, pukno/thtaj kai\ mano/thtaj<br />

kinh/seij te kai\ h)remi/aj e)ndeco/menoj, tropa\j kai\ metabola\j pantoi/aj<br />

trepo/meno/j te kai\ metaba/llwn, ceimw=naj kai\ qe/rh gennw=n kai\ ta\j metopwrina\j<br />

kai\ e)arina\j w( /raj, e)x w( =n o( e)niautou= ku/kloj pe/fuke peratou=sqai.<br />

21 tou/twn me\n dh\ pa/ntwn ai)sqano/meqa, o( d' ou)rano\j a)kata/lhpton<br />

e) /cei th\n fu/sin, ou)de\n e(autou= safe\j gnw/risma pro\j h(ma=j a)postei/laj.<br />

ti/ ga\r a) \n ei) /poimen; o( /ti pephgw/j e)sti kru/stalloj, w(j h)xi/wsa/n tinej;<br />

h) \ o( /ti pu=r to\ kaqarw/taton; h) \ o( /ti pe/mpton kukloforiko\n sw=ma, mhdeno\j<br />

tw=n tetta/rwn stoicei/wn mete/con; ti/ d'; h( a)planh\j kai\ e)xwta/tw sfai=ra<br />

pro\j to\ a) /nw ba/qoj e) /cei h) \ au)to\ mo/non e)sti\n e)pifa/neia ba/qouj e)rh/mh,<br />

22 toi=j e)pipe/doij sch/masin e)oikui=a; ti/ d'; oi( a)ste/rej po/teron gh=j ei)sin<br />

o) /gkoi puro\j plh/reij-a) /gkea ga\r kai\ na/paj kai\ mu/drouj diapu/rouj<br />

ei) =pon au)tou\j ei) =nai/ tinej, au)toi\ desmwthri/ou kai\ mu/lwnoj, e)n oi( =j ta\<br />

toiau=ta/ e)stin e)pi\ timwri/a| tw=n a)sebw=n, o) /ntej e)pa/xioi-h) \ sunech\j kai/,<br />

w(j ei) =pe/ tij, puknh\ a(rmoni/a, pilh/mata a)dia/luta ai)qe/roj; e) /myucoi de\<br />

kai\ noeroi\ h) \ nou= kai\ yuch=j a)me/tocoi; proairetika\j de\ h) \ kathnagkaj-<br />

23 me/naj au)to\ mo/non kinh/seij e) /contej; ti/ de/; selh/nh po/teron gnh/sion h) \<br />

no/qon e)pife/retai fe/ggoj h(liakai=j e)pilampo/menon a)kti=sin h) \ kaq' au(to\<br />

me\n i)di/a| tou/twn ou)de/teron, | to\ d' e)x a)mfoi=n w(j a) \n e)x oi)kei/ou kai\<br />

a)llotri/ou puro\j kra=ma; pa/nta ga\r tau=ta kai\ ta\ toiau=ta tou= a)ri/stou<br />

3


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

te kai\ teta/rtou tw=n e)n ko/smw| sw/matoj o) /nta, ou)ranou=, a) /dhla kai\<br />

a)kata/lhpta, stocasmoi=j kai\ ei)kasi/aij, ou) pagi/w| lo/gw| th=j a)lhqei/aj,<br />

24 e)formou=nta: w( /ste ka) \n o)mo/sai tina\ qarrh/santa, o( /ti qnhto\j ou)dei\j pw/pote<br />

i)scu/sei tou/twn e)nargw=j katalabei=n ou)de/n. o( /rkoj dia\ tou=t' w)noma/sqh<br />

to\ te/tarton kai\ xhro\n fre/ar, h( tou= teta/rtou tw=n e)n tw=| ko/smw| zh/thsij<br />

25 a)teleu/thtoj kai\ pa/nth| duseu/retoj, ou)ranou=. i) /dwmen de/, o( \n tro/pon<br />

kai\ to\ e)n h(mi=n au)toi=j te/tarton diafero/ntwj kai\ kat' e)xai/reton lo/gon<br />

a)kata/lhpton ei) =nai pe/fuken. ou)kou=n te/ttara ta\ a)nwta/tw tw=n peri\ h(ma=j<br />

e)sti, sw=ma, ai) /sqhsij, lo/goj, nou=j: tou/twn me\n dh\ ta\ tri/a ou) kata\ pa/saj<br />

a) /dhla ta\j i)de/aj e)sti/n, a)ll' e) /cei tina\ dei/gmata e)n e(autoi=j tou= katalam-<br />

26 ba/nesqai. ti/ d' e) /sq' o( / fhmi; o( /ti to\ sw=ma kai\ trich=| diastato\n kai\<br />

e(xach=| kinhto/n, i) /smen, diasta/seij me\n trei=j e) /con, mh=koj, ba/qoj, pla/toj,<br />

kinh/seij de\ ta\j diplasi/aj e( /x, th\n a) /nw, th\n ka/tw, th\n e)pi\ dexia/, th\n<br />

e)pi\ eu)w/numa, th\n pro/sw, th\n ei)j to\ kato/pin: a)lla\ kai\ o( /ti yuch=j e)stin<br />

a)ggei=on, ou)k a)gnoou=men: a)lla\ kai\ o( /ti h(ba=|, fqi/nei, ghra/skei, teleuta=|,<br />

27 dialu/etai, safw=j i) /smen. kai\ pro\j ai) /sqhsin me/ntoi ge ou) panta/pasin<br />

a)mblei=j kai\ phroi\ gego/namen, a)ll' e) /comen ei)pei=n, o( /ti kai\ pentach=| sci/zetai<br />

kai\ o) /rgana e(ka/sthj e)sti\n u(po\ fu/sewj dhmiourghqe/nta oi)kei=a, o(ra/sewj<br />

me\n o)fqalmoi/, a)koh=j de\ w) =ta, r(i=nej de\ o)sfrh/sewj kai\ tw=n a) /llwn<br />

ta\ oi( =j e)narmo/zetai, kai\ o( /ti a) /ggeloi dianoi/aj ei)si\ diagge/llousai crw/mata,<br />

sch/mata, fwna/j, a)tmw=n kai\ culw=n i)dio/thtaj, suno/lwj sw/mata kai\ o( /sai<br />

poio/thtej e)n tou/toij, kai\ o( /ti dorufo/roi yuch=j ei)sin, o( /sa a) \n i) /dwsin h) \<br />

a)kou/swsi dhlou=sai ka) \n ei) / ti blabero\n e) /xwqen e)pi/oi proorw/menai/ te kai\<br />

fulatto/menai, w(j mh\ la/qra| pareisreue\n ai) /tion zhmi/aj a)nhke/stou th=|<br />

28 despoi/nh| ge/nhtai. kai\ fwnh\ d' ou)k ei)sa/pan a)podidra/skei th\n h(mete/ran<br />

kri/sin, a)ll' i) /smen o( /ti h( me\n o)xei=a, h( de\ barei=a, kai\ h( me\n e)mmelh\j<br />

kai\ e)narmo/nioj, h( de\ a)pw|do\j kai\ li/an a)na/rmostoj, kai\ pa/lin h( me\n<br />

mei/zwn, h( de\ e)la/ttwn: diafe/rousi kai\ a) /lloij muri/oij, ge/nesi, crw/masi,<br />

diasth/masi, sunhmme/naij ta/sesi kai\ diezeugme/naij, tai=j dia\ tetta/rwn,<br />

29 tai=j dia\ pe/nte, tai=j dia\ pasw=n sumfwni/aij. kai\ me\n de\ kai\ th=j e)na/rqrou<br />

fwnh=j, h( \n mo/noj e)k pa/ntwn zw/|wn e) /lacen a) /nqrwpoj, e) /stin a( \ gnwri/zomen:<br />

oi( =on o( /ti a)po\ dianoi/aj a)nape/mpetai, o( /ti e)n tw=| sto/mati a)rqrou=tai,<br />

o( /ti h( glw=ssa plh/ttousa th=| th=j fwnh=j ta/sei to\ e) /narqron e)nsfragi/zetai<br />

kai\ lo/gon, a)ll' ou) yilh\n | au)to\ mo/non fwnh\n a)rgh\n kai\ a)diatu/pwton<br />

h) =con a)perga/zetai, o( /ti kh/rukoj h) \ e(rmhne/wj e) /cei ta/xin pro\j to\n<br />

30 u(poba/llonta nou=n. a) =r' ou) =n kai\ to\ te/tarton tw=n e)n h(mi=n au)toi=j,<br />

o( h(gemw\n nou=j, katalhpto/j e)stin; ou) dh/pou. ti/ ga\r au)to\n oi)o/meqa<br />

kata\ th\n ou)si/an ei) =nai; pneu=ma h) \ ai( =ma h) \ sw=ma suno/lwj-a)ll' ou)<br />

sw=ma, a)sw/maton de\ lekte/on-h) \ pe/raj h) \ ei) =doj h) \ a)riqmo\n h) \ e)ndele/-<br />

31 ceian h) \ a(rmoni/an h) \ ti/ tw=n o) /ntwn; gennw/menon d' eu)qu\j h) \ e) /xwqen<br />

ei)skri/netai h) \ u(po\ tou= perie/contoj a)e/roj h( e) /nqermoj e)n h(mi=n fu/sij oi( =a<br />

si/dhroj e)n calke/wj pepurwme/noj u( /dati yucrw=| pro\j to\ krataio/taton<br />

stomou=tai; dio/ti kai\ para\ th\n yu=xin w)noma/sqai yuch\ dokei=. ti/ de/;<br />

teleutw/ntwn sbe/nnutai kai\ sumfqei/retai toi=j sw/masin h) \ plei=ston e)pi-<br />

32 bioi= cro/non h) \ kata\ to\ pantele\j a) /fqarto/n e)sti; pou= d' e)mpefw/leuken<br />

4


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

o( nou=j au)tw=|; a) =ra oi) =kon keklh/rwtai; oi( me\n ga\r th\n a)kro/polin e)n h(mi=n<br />

a)nie/rwsan au)tw=| kefalh/n, peri\ h( \n kai\ ai( ai)sqh/seij locw=sin, ei)ko\j ei) =nai<br />

nomi/santej e)ggu\j oi( =a mega/lou basile/wj e)fedreu/ein tou\j dorufo/rouj: oi(<br />

d' u(po\ kardi/aj au)to\n a)galmatoforei=sqai dianohqe/ntej gnwsimacou=sin.<br />

33 a)ei\ dh\ to\ te/tarton a)kata/lhpton, ou)rano\j me\n e)n ko/smw| para\ th\n<br />

a)e/roj kai\ gh=j kai\ u( /datoj fu/sin, nou=j de\ e)n a)nqrw/pw| para\ sw=ma kai\<br />

ai) /sqhsin kai\ to\n e(rmhne/a lo/gon. mh/pote me/ntoi kai\ to\ te/tarton e) /toj<br />

"a( /gion kai\ ai)neto\n" tau/thj e( /neka th=j ai)ti/aj e)n tai=j i(erai=j a)nagrafai=j<br />

34 dhlou=tai #Lev. 19, 24$: to\ ga\r e)n toi=j gegono/sin a( /gion ou)rano\j me/n<br />

e)stin e)n ko/smw|, kaq' o( \n ai( a) /fqartoi kai\ makrai/wnej fu/seij peripolou=sin,<br />

e)n a)nqrw/pw| de\ nou=j, a)po/spasma qei=on w) /n, kai\ ma/lista kata\<br />

Mwuse/a le/gonta: "e)nefu/shsen ei)j to\ pro/swpon au)tou= pnoh\n zwh=j, kai\<br />

35 e)ge/neto o( a) /nqrwpoj ei)j yuch\n zw=san" #Gen. 2, 7$. kai\ e(ka/teron de\<br />

ai)neto\n ou)k a)po\ skopou= moi dokei= proseirh=sqai: ta\ ga\r duna/mena tou\j<br />

e)pai/nouj kai\ u( /mnouj kai\ eu)daimonismou\j e)ktragw|dei=n tou= gennh/santoj<br />

patro\j tau=t' e)sti/n, ou)rano/j te kai\ nou=j. a) /nqrwpoj me\n ga\r e)xaire/tou<br />

para\ ta\ a) /lla zw=|a ge/rwj e) /lace, qerapeu/ein to\ o) /n, o( de\ ou)rano\j a)ei\<br />

melw|dei=, kata\ ta\j kinh/seij tw=n e)n e(autw=| th\n pa/mmouson a(rmoni/an a)po-<br />

36 telw=n: h( =j ei) sune/baine th\n h)ch\n ei)j ta\j h(mete/raj fqa/nein a)koa/j,<br />

e) /rwtej a) \n a)ka/qektoi kai\ lelutthko/tej i( /meroi kai\ a) /paustoi kai\ maniw/deij<br />

| e)gi/nonto oi) =stroi, w(j kai\ tw=n a)nagkai/wn a)pe/cesqai trefome/nouj mhke/q'<br />

w(j qnhtoi\ siti/oij kai\ potoi=j dia\ fa/ruggoj, a)ll' w(j oi( me/llontej a)paqanati/zesqai<br />

di' w) /twn mousikh=j telei/aj e)nqe/oij w)|dai=j: w( =n a)kroath\n<br />

Mwush=n a)sw/maton geno/menon lo/goj e) /cei tessara/konta h(me/raj kai\ ta\j<br />

i) /saj nu/ktaj mh/te a) /rtou mh/te u( /datoj yau=sai to\ para/pan #Exod. 24, 18$.<br />

37 o( toi/nun ou)rano/j, to\ mousikh=j a)rce/tupon o) /rganon, a) /krwj h(rmo/sqai<br />

dokei= di' ou)de\n e( /teron h) \ i( /na oi( e)pi\ timh=| tou= tw=n o( /lwn patro\j a)|do/menoi<br />

u( /mnoi mousikw=j e)piya/llwntai. kai\ th\n a)reth\n me/ntoi Lei/an a)kou/omen<br />

e)pi\ th=j tou= teta/rtou gene/sewj ui(ou= mhke/ti ti/ktein duname/nhn, a)ll' e)pe/cousan<br />

h) \ e)pecome/nhn ta\j gona/j: eu( /riske ga/r, oi) =mai, pa=san th\n ge/nesin<br />

e)x au)th=j xhra/n te kai\ stei=ran, h(ni/ka )Iou/dan, th\n e)xomolo/ghsin, to\n<br />

38 te/leion karpo/n, h) /nqhse. diafe/rei d' ou)de\n to\ le/gein "i( /stasqai ti/ktousan"<br />

#Gen. 29, 35$ tou= mh\ eu(ri/skein e)n tw=| teta/rtw| fre/ati tou\j pai=daj<br />

)Isaa\k u( /dwr #Gen. 26, 32$, e)peidh/per e)x e(kate/rou tw=n sumbo/lwn e)mfai/netai<br />

to\ pa/nta diyh=n qeou=, par' o( \n ai( gene/seij kai\ trofai\ toi=j gego-<br />

39 no/sin a) /rdontai. mikropoli=tai me\n ou) =n tinej i) /swj u(polh/yontai peri\ frea/twn<br />

dioruch=j to\n tosou=ton ei) =nai lo/gon tw=| nomoqe/th|, oi( de\ dh\ mei/zoni<br />

e)ggrafe/ntej patri/di, tw=|de tw=| ko/smw|, teleiote/rwn fronhma/twn o) /ntej,<br />

ei) /sontai safw=j, o( /ti peri\ tetta/rwn e)sti/n, ou) frea/twn, a)lla\ tw=n tou=<br />

panto\j merw=n h( zh/thsij toi=j o(ratikoi=j kai\ filoqea/mosi, gh=j, u( /datoj,<br />

40 a)e/roj, ou)ranou=. w( =n e( /kaston e)pinoi/aij ei)j a) /kron pepoihme/naij diexelqo/ntej<br />

e)n me\n toi=j trisi\n eu( =ro/n tina katalhpta/-dio\ kai\ tri/a o)no/mata<br />

e)pefh/misan toi=j eu(reqei=sin, a)diki/an, e) /cqran, eu)rucwri/an #Gen.<br />

`26, 20. 21. 22$-, e)n de\ tw=| teta/rtw| to\ para/pan ou)de/n, ou)ranw=|, kaqa/per<br />

o)li/gw| pro/teron e)dhlw/samen: to\ ga\r te/tarton fre/ar a) /nudron<br />

5


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

kai\ xhro\n eu(ri/sketai kai\ o( /rkoj dia\ th\n ei)rhme/nhn ai)ti/an prosagoreu/etai.<br />

41 Ta\ de\ e(po/mena zhth/swmen e)reunw=ntej, ti/j h( Carra\n kai\<br />

dia\ ti/ o( a)po\ tou= fre/atoj e)xelqw\n ei)j au)th\n e) /rcetai #Gen. 28, 10$.<br />

e) /sti toi/nun, w(j e) /moige fai/netai, Carra\n mhtro/poli/j tij ai)sqh/sewn.<br />

e(rmhneu/etai ga\r tote\ me\n o)rukth/, tote\ de\ trw=glai, di' a)mfote/rwn tw=n<br />

42 o)noma/twn e(no\j dhloume/nou pra/gmatoj. to\ ga\r sw=ma h(mw=n ei)j ta\ tw=n<br />

ai)sqh/sewn o) /rgana tro/pon tina\ e)xorw/ruktai, kai\ ge/gonen e( /kaston tw=n<br />

o)rga/nwn e(ka/sthj o)ph/ tij ai)sqh/sewj, e)n h( =| pe/fuke fwleu/ein. | o( /tan<br />

ou) =n tij a)po\ tou= fre/atoj, o( \ kalei=tai o( /rkoj, w( /sper a)po\ lime/noj e)xanacqh=|,<br />

paragi/netai eu)qu\j ei)j Carra\n a)nagkai/wj: to\n ga\r a)podhmi/an stello/menon<br />

a)po\ tou= a)ri/stou kai\ a)peiromege/qouj e)pisth/mhj cwri/ou kat'<br />

43 a)nagkai=on ai)sqh/seij a) /neu xenagw=n u(pode/contai. kinei=tai ga\r h(mw=n h(<br />

yuch\ polla/kij me\n e)f' e(auth=j, o( /lon to\n swmatiko\n o) /gkon e)kdu=sa kai\<br />

to\n tw=n ai)sqh/sewn o) /clon a)podra=sa, polla/kij de\ kai\ tau=ta e)pampiscome/nh.<br />

th\n me\n ou) =n gumnh\n ki/nhsin au)th=j ta\ noh/sei mo/nh| katalhpta\<br />

44 e) /lace, th\n de\ meta\ sw/matoj ta\ ai)sqhta/. ei) / tij ou) =n o(milei=n ei)sa/pan<br />

a)dunatei= dianoi/a| mo/nh|, deute/ran katafugh\n ai) /sqhsin eu(ri/sketai, kai\<br />

o( /stij a) \n sfalh=| tw=n nohtw=n, au)ti/ka pro\j ta\ ai)sqhta\ katasu/retai:<br />

deu/teroj ga\r a)ei\ plou=j o( pro\j ai) /sqhsin toi=j mh\ dunhqei=si pro\j to\n<br />

45 h(gemo/na nou=n eu)ploh=sai. kalo\n de\ ka)n tou/tw| genome/nouj mh\ kataghra/sai<br />

kai\ diaiwni/sai, a)ll' w(j e)n xe/nh| diatri/bontaj paroi/kwn tro/pon<br />

a)ei\ metana/stasin zhtei=n kai\ e)pa/nodon ei)j th\n patrw/|an gh=n. La/ban<br />

me\n ga\r ou)k ei) =doj, ou) ge/noj, ou)k i)de/an, ou)k e)nno/hma, ou)k a) /llo tw=n<br />

noh/sei mo/nh| katalambanome/nwn ou)de\n a(plw=j ei)dw/j, h)rthme/noj de\ tw=n<br />

e)mfanw=n, a( /per ei)j o) /yeij kai\ a)koa\j kai\ ta\j suggenei=j duna/meij e) /rcetai,<br />

patri/doj h)xi/wtai Carra/n, h( \n w(j xe/nhn o( fila/retoj )Iakw\b pro\j o)li/gon<br />

46 oi)kei= cro/non, th=j oi) /kade e)pano/dou diamemnhme/noj. fhsi\ gou=n h( mh/thr,<br />

h( u(pomonh/, (Rebe/kka pro\j au)to/n: "a)nasta\j a)po/draqi pro\j La/ban to\n<br />

a)delfo/n mou ei)j Carra/n, kai\ oi) /khson met' au)tou= h(me/raj tina/j" #Gen.<br />

`27, 43. 44$. a) =ra ou) =n katanoei=j, o( /ti ou)c u(pome/nei o( a)skhth\j e)n th=|<br />

cw/ra| tw=n ai)sqh/sewn katabiw=nai, a)ll' h(me/raj o)li/gaj kai\ bracu/n tina<br />

cro/non dia\ ta\j tou= sunde/tou sw/matoj a)na/gkaj, o( de\ makro\j ai)w\n au)tw=|<br />

47 kai\ bi/oj e)n th=| nohth=| po/lei tamieu/etai; paro/ moi dokei= kai\ o(<br />

pa/ppoj au)tou= th=j e)pisth/mhj, )Abraa\m o) /noma, mh\ polu\n cro/non u(pomei=nai<br />

th=| Carra\n e)ndiatri=yai. le/getai ga\r o( /ti " )Abraa\m h) =n e)tw=n e(bdomh/konta<br />

pe/nte, o( /te e)xh=lqen e)k Carra/n" #Gen. 12, 4$, kai/toi tou= patro\j<br />

au)tou= Qa/rra, o( \j e(rmhneu/etai kataskoph\ o)smh=j, me/cri teleuth=j e)n au)th=|<br />

48 biw/santoj. r(htw=j gou=n e)n tai=j i(erai=j a)nagrafai=j | dhlou=tai, o( /ti "a)pe/qane<br />

Qa/rra e)n Carra/n" #Gen. 11, 32$: kata/skopoj ga\r h) =n a)reth=j,<br />

ou) poli/thj, kai\ o)smai=j a)ll' ou) trofw=n a)polau/sesin e)crh=to, mh/pw i(kano\j<br />

w) \n e)mpi/plasqai fronh/sewj, a)lla\ mhde\ geu/esqai, tou=to d' au)to\ mo/non<br />

49 o)sfrai/nesqai. kaqa/per ga\r tou\j qhratikou\j tw=n skula/kwn lo/goj e) /cei<br />

kai\ ta\ porrwta/tw tw=n qhri/wn ptw/mata r(inhlatou=ntaj a)neuri/skein h)konhme/nouj<br />

u(po\ fu/sewj diafero/ntwj th\n peri\ ta\j o)sma\j ai) /sqhsin, to\n<br />

au)to\n tro/pon th\n a)po\ dikaiosu/nhj kai\ th=j a) /llhj a)reth=j a)nadidome/nhn<br />

6


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

h(dei=an au) /ran o( paidei/aj e)rasth\j i)cnhlatei= kai\ poqei= me\n e)kei/naij e)ntucei=n,<br />

e)x w( =n a)nadi/dotai to\ qaumasiw/taton ga/nwma tou=to, mh\ duna/menoj<br />

d' e)n ku/klw| kenh\n peria/gei th\n kefalh/n, o)sfraino/menoj au)to\ mo/non<br />

kaloka)gaqi/aj kai\ siti/wn i(erwta/thj kni/sshj: ou) ga\r a)rnei=tai li/cnoj e)pi-<br />

50 sth/mhj kai\ fronh/sewj ei) =nai. maka/rioi me\n ou) =n oi( =j e)xege/neto tw=n sofi/aj<br />

fi/ltrwn a)po/nasqai kai\ tw=n qewrhma/twn kai\ dogma/twn au)th=j<br />

e(stiaqh=nai kai\ e)neufranqei=sin e) /ti diyh=n, a) /plhston kai\ a)ko/reston e)pi-<br />

51 ferome/noij i( /meron e)pisth/mhj. deu/tera d' oi) /sontai, oi( =j a)polau=sai me\n<br />

ou)k e)xege/neto th=j i(era=j trape/zhj, knissou=n de\ ta\j e(autw=n yuca/j:<br />

au) /raij ga\r a)reth=j ou( =toi zwpurhqh/sontai, kaqa/per tw=n kamno/ntwn oi(<br />

pareime/noi dia\ to\ mh\ du/nasqai trofh=| crh=sqai ta\j ei)j a)na/lhyin projfe/rontai<br />

o)sma/j, a( \j i)atrw=n pai=dej lipoqumi/aj a) /kh swth/ria proeutrepi/-<br />

52 zontai. katalipw\n me/ntoi th\n Caldai/an gh=n ei)j Carra\n le/getai<br />

metani/stasqai Qa/rra, to/n te ui(o\n )Abraa\m kai\ tou\j o(mogni/ouj th=j oi)ki/aj<br />

e)pago/menoj, ou)c i( /n' w(j para\ suggrafe/wj i(storikou= ma/qwmen, o( /ti metana/stai<br />

tine\j e)ge/nonto, th\n me\n patrw/|an gh=n katalipo/ntej, th\n de\ xe/nhn<br />

w(j patri/da oi)kh/santej, a)ll' u(pe\r tou= ma/qhma biwfele/staton kai\<br />

53 a(rmo/tton a)nqrw/pw| mh\ a)melhqh=nai. ti/ de\ tou=to/ e)sti; Caldai=oi me\n<br />

a)stronomou=sin, oi( de\ th=j Carra\n poli=tai peri\ to\n tw=n ai)sqh/sewn to/pon<br />

pragmateu/ontai. fhsi\n ou) =n o( i(ero\j lo/goj tw=| katasko/pw| tw=n th=j fu/sewj<br />

pragma/twn: ti/ peri\ h(li/ou zhtei=j, ei) podiai=o/j e)stin, ei) th=j gh=j mei/zwn<br />

a(pa/shj, ei) pollapla/sioj au)th=j; ti/ de\ peri\ fwtismw=n selh/nhj, ei) no/qon<br />

e) /cei fe/ggoj, ei) gnhsi/w| mo/nw| crh=tai; ti/ de\ peri\ th=j tw=n a) /llwn a)ste/rwn<br />

54 fu/sewj h) \ perifora=j h) \ sumpaqei/aj pro/j te a)llh/louj kai\ ta)pi/geia; ti/<br />

de\ bai/nwn e)pi\ gh=j u(pe\r nefe/laj phda=|j; ti/ d' a( /ptesqai tw=n e)n ai)qe/ri<br />

fh\|j du/nasqai proserrizwme/noj ce/rsw|; ti/ de\ peri\ tw=n a)tekma/rtwn<br />

tekmai/resqai tolma=|j; ti/ de\ polupragmonei=j a( \ mh/ se dei=, ta\ mete/wra;<br />

ti/ de\ th\n e)n toi=j maqh/masin eu(resilogi/an a) /crij ou)ranou= tei/neij; ti/ d'<br />

a)stronomei=j metewrolescw=n; | mh\ ta\ u(pe\r se\ kai\ a) /nw, w) = ou( =toj, a)lla\<br />

ta\ e)ggu\j sautou= katano/hson, ma=llon de\ sauto\n a)kolakeu/twj e)reu/nhson.<br />

55 pw=j ou) =n e)reunh/seij; i) /qi noerw=j ei)j Carra\n th\n o)rukth/n, ta\j trw/glaj<br />

kai\ o)pa\j tou= sw/matoj, kai\ e)pi/skeyai o)fqalmou/j, w) =ta, r(i=naj, ta\ a) /lla<br />

o( /sa kai\ ai)sqh/sewj o) /rgana, kai\ filoso/fhson a)nagkaiota/thn kai\ prepwdesta/thn<br />

filosofi/an a)nqrw/pw|, zhtw=n, ti/ o( /rasij, ti/ a)koh/, ti/ geu=sij, ti/<br />

o) /sfrhsij, ti/ a(fh/, ti/ kai\ suno/lwj ai) /sqhsij: ka) /peita ti/ to\ o(ra=n kai\ pw=j<br />

o(ra=|j, ti/ to\ a)kou/ein kai\ pw=j a)kou/eij, ti/ to\ o)sfrai/nesqai h) \ geu/esqai h) \<br />

56 a( /ptesqai kai\ pw=j e( /kaston au)tw=n ei) /wqe gi/gnesqai. pri\n de\ to\n i) /dion<br />

oi) =kon kalw=j e)peske/fqai, to\n tou= panto\j e)xeta/zein ou)c u(perbolh\ mani/aj;<br />

kai\ ou) /pw soi mei=zon e)pi/tagma e)pita/ttw, th\n sautou= yuch\n i)dei=n<br />

kai\ to\n nou=n, e)f' w( =| me/ga fronei=j: katalabei=n ga\r au)to\n ou) /pote dunh/sh|.<br />

57 a)na/baine nu=n ei)j ou)rano\n kai\ katalazoneu/ou peri\ tw=n e)kei=, mh/pw dedunhme/noj<br />

gnw=nai kata\ to\ poihtiko\n gra/mma<br />

o( /tti/ toi e)n mega/roisi kako/n t' a)gaqo/n te te/tuktai,<br />

katagagw\n d' a)p' ou)ranou= to\n kata/skopon kai\ a)ntispa/saj a)po\ th=j e)kei=<br />

zhth/sewj gnw=qi sauto/n, ei) =ta kai\ tou=t' e)pimelw=j e)kpo/nhson, i( /na th=j<br />

7


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

58 a)nqrwpi/nhj eu)daimoni/aj e)pila/ch|j. to\n tro/pon tou=ton Qa/rra me\n<br />

(Ebrai=oi, Swkra/thn de\ ( /Ellhnej o)noma/zousi: kai\ ga\r e)kei=non e)gghra/sai<br />

fasi\n th=| peri\ tou= gnw=qi sauto\n a)kribesta/th| ske/yei, mhde\n e) /xw tw=n<br />

kaq' e(auto\n filosofou=nta. a)ll' o( me\n a) /nqrwpoj h) =n, Qa/rra d' au)to\j<br />

o( lo/goj o( peri\ tou= gnw=nai/ tina e(auto\n prokei/menoj oi( =a de/ndron eu)erne/staton,<br />

i( /n' e) /coien eu)marw=j oi( fila/retoi to\n peri\ h)qopoii/an drepo/menoi<br />

59 karpo\n swthri/ou kai\ h(di/sthj e)mpi/plasqai trofh=j. toiou=toi me\n h(mi=n<br />

oi( fronh/sewj kata/skopoi, tw=n de\ a)qlhtw=n kai\ a)gwnistw=n au)th=j ai(<br />

fu/seij teleio/terai: dikaiou=si ga\r ou( =toi to\n peri\ tw=n ai)sqh/sewn su/mpanta<br />

lo/gon a)kribw=j katamaqo/ntej e)pi/ ti mei=zon e( /teron cwrei=n qew/-<br />

60 rhma, katalipo/ntej ta\j ai)sqh/sewj o)pa/j, ai( \ Carra\n o)noma/zontai. tou/twn<br />

e)sti\n o( e)pido/seij kai\ beltiw/seij pro\j e)pisth/mhj a) /kraj a)na/lhyin<br />

e)schkw\j )Abraa/m: o( /te ga\r ma/lista e) /gnw, to/te ma/lista a)pe/gnw e(auto/n,<br />

i( /na tou= pro\j a)lh/qeian o) /ntoj ei)j a)kribh= gnw=sin e) /lqh|. kai\ pe/fuken<br />

ou( /twj e) /cein: o( li/an katalabw\n e(auto\n li/an a)pe/gnwke th\n e)n pa=si tou=<br />

| genhtou= safw=j prolabw\n ou)de/neian, o( d' a)pognou\j e(auto\n ginw/skei<br />

to\n o) /nta.<br />

61 Ti/j me\n ou) =n e)stin h( Carra\n kai\ dia\ ti/ o( a)polei/pwn to\<br />

tou= o( /rkou fre/ar ei)j au)th\n e) /rcetai, dedh/lwtai. skepte/on de\ to\ tri/ton<br />

kai\ a)ko/louqon, ti/j o( to/poj, w( =| u(panta=|: le/getai ga/r, o( /ti "a)ph/nthse<br />

62 to/pw|" #Gen. 28, 11$. tricw=j de\ e)pinoei=tai to/poj, a( /pax me\n cw/ra<br />

u(po\ sw/matoj peplhrwme/nh, kata\ deu/teron de\ tro/pon o( qei=oj lo/goj,<br />

o( \n e)kpeplh/rwken o( /lon di' o( /lwn a)swma/toij duna/mesin au)to\j o( qeo/j.<br />

"ei) =don" ga/r fhsi "to\n to/pon ou( = ei(sth/kei o( qeo\j tou= )Israh/l" #Exod.<br />

`24, 10$, e)n w( =| mo/nw| kai\ i(erourgei=n e)fh=ken a)llaco/qi kwlu/saj: diei/rhtai<br />

ga\r a)nabai/nein ei)j to\n to/pon, o( \n a) \n e)kle/xhtai ku/rioj o( qeo/j, ka)kei= qu/ein<br />

ta\ o(lokautw/mata kai\ ta\ swth/ria kai\ ta\j a) /llaj a)mw/mouj qusi/aj a)na/-<br />

63 gein #<strong>De</strong>ut. 12, 5 ss.$. kata\ de\ tri/ton shmaino/menon au)to\j o( qeo\j kalei=tai<br />

to/poj tw=| perie/cein me\n ta\ o( /la, perie/cesqai de\ pro\j mhdeno\j a(plw=j,<br />

kai\ tw=| katafugh\n tw=n sumpa/ntwn au)to\n ei) =nai, kai\ e)peidh/per au)to/j e)sti<br />

64 cw/ra e(autou=, kecwrhkw\j e(auto\n kai\ e)mfero/menoj mo/nw| e(autw=|. e)gw\<br />

me\n ou) =n ou) /k ei)mi to/poj, a)ll' e)n to/pw|, kai\ e( /kaston tw=n o) /ntwn o(moi/wj:<br />

to\ ga\r perieco/menon diafe/rei tou= perie/contoj, to\ de\ qei=on u(p' ou)deno\j<br />

perieco/menon a)nagkai/wj e)sti\n au)to\ to/poj e(autou=. marturei= de/ moi<br />

lo/gion to\ crhsqe\n e)pi\ )Abraa\m to/de: "h) =lqen ei)j to\n to/pon o( \n ei) =pen<br />

au)tw=| o( qeo/j: kai\ a)nable/yaj toi=j o)fqalmoi=j ei) =de to\n to/pon makro/qen"<br />

65 #Gen. 22, 3. 4$. o( e)lqw\n ei)j to\n to/pon, ei)pe/ moi, makro/qen au)to\n ei) =den;<br />

a)lla\ mh/pote duei=n pragma/twn e)sti\n o(mwnumi/a diafero/ntwn, w( =n to\ me\n<br />

66 e( /teron qei=o/j e)sti lo/goj, to\ de\ e( /teron o( pro\ tou= lo/gou qeo/j. o( dh\<br />

xenaghqei\j u(po\ sofi/aj ei)j to\n pro/teron a)fiknei=tai to/pon, eu(ra/menoj<br />

th=j a)reskei/aj kefalh\n kai\ te/loj to\n qei=on lo/gon, e)n w( =| geno/menoj ou)<br />

fqa/nei pro\j to\n kata\ to\ ei) =nai qeo\n e)lqei=n, a)ll' au)to\n o(ra=| makro/qen:<br />

ma=llon de\ ou)de\ po/rrwqen au)to\n e)kei=non qewrei=n i(kano/j e)stin, a)lla\ to\<br />

makra\n to\n qeo\n ei) =nai pa/shj gene/sewj au)to\ mo/non o(ra=| kai\ to\ porrwta/tw<br />

th\n kata/lhyin au)tou= pa/shj a)nqrwpi/nhj dianoi/aj diw|ki/sqai.<br />

8


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

67 mh/pote me/ntoi ge ou)de\ to/pon nu=n a)llhgorw=n e)pi\ tou= ai)ti/ou parei/lhfen,<br />

a)ll' e) /sti to\ dhlou/menon toiou=ton: "h) =lqen ei)j to\n to/pon, kai\ a)nable/yaj<br />

toi=j o)fqalmoi=j ei) =den" au)to\n to\n to/pon, ei)j o( \n h) =lqe, makra\n o) /nta tou=<br />

a)katonoma/stou kai\ a)rrh/tou kai\ kata\ pa/saj i)de/aj a)katalh/ptou qeou=.<br />

68 | tou/twn prodiwrisme/nwn, o( /tan ei)j Carra/n, th\n ai) /sqhsin, e) /lqh|<br />

o( a)skhth/j, "u(panta=| to/pw|" #Gen. 28, 11$, ou) /te tw=| e)kpeplhrwme/nw|<br />

u(po\ sw/matoj qnhtou=-mete/cousi ga\r au)tou= pa/ntej oi( ghgenei=j e)kpeplhrwko/tej<br />

cw/ran kai\ to/pon tina\ kata\ ta)nagkai=on e)pe/contejou)<br />

/te tw=| tri/tw| kai\ a)ri/stw|, ou( = mo/lij e) /nnoian labei=n h) =n a) \n e)pi\ tou=<br />

fre/atoj poiou/menon ta\j diatriba/j, o( \ proshgoreu/eto o( /rkoj, w( =| to\ au)tomaqe\j<br />

ge/noj, )Isaa/k, e)ndiaita=tai mhde/pote th=j pro\j qeo\n pi/stewj<br />

kai\ a)fanou=j u(polh/yewj a)fista/menon, a)lla\ tw=| me/sw| lo/gw| qei/w|, ta\<br />

69 a) /rista u(fhgoume/nw| kai\ o( /sa pro/sfora toi=j kairoi=j a)nadida/skonti. ou)<br />

ga\r a)xiw=n o( qeo\j ei)j ai) /sqhsin e) /rcesqai tou\j e(autou= lo/gouj e)pikouri/aj<br />

e( /neka tw=n filare/twn a)poste/llei: oi( d' i)atreu/ousi kai\ e)knoshleu/ousi ta\<br />

yuch=j a)rrwsth/mata, paraine/seij i(era\j w( /sper no/mouj a)kinh/touj tiqe/ntej<br />

kai\ e)pi\ ta\ tou/twn gumna/sia kalou=ntej kai\ tro/pon a)leiptw=n i)scu\n kai\<br />

70 du/namin kai\ r(w/mhn a)nantagw/niston e)mfu/ontej. deo/ntwj ou) =n ei)j ai) /sqhsin<br />

e)lqw\n ou)ke/ti qew=|, lo/gw| d' u(panta=| qeou=, kaqa\ kai\ o( pa/ppoj au)tou=<br />

th=j sofi/aj )Abraa/m. le/getai ga/r: "a)ph=lqe ku/rioj, w(j e)pau/sato lalw=n<br />

tw=| )Abraa/m, kai\ )Abraa\m a)pe/streyen ei)j to\n to/pon au)tou=" #Gen. 18, 33$:<br />

di' ou( = suna/getai to\ lo/goij toiou/toij e)ntugca/nein i(eroi=j, w( =n o( pro\ tw=n<br />

o( /lwn qeo\j a)ph/llaktai, mhke/ti ta\j a)f' au(tou= tei/nwn fantasi/aj, a)lla\<br />

71 ta\j a)po\ tw=n meq' au(to\n duna/mewn. u(perfue/stata d' e) /cei to\ mh\ fa/nai<br />

e)lqei=n ei)j to\n to/pon, a)ll' a)panth=sai to/pw|: e(kou/sion me\n ga\r to\<br />

e) /rcesqai, to\ d' a)panta=n polla/kij a)kou/sion, i( /n' e)xapinai/wj o( qei=oj lo/goj<br />

e)pifaino/menoj a)prosdo/khton cara\n e)lpi/doj mei/zona e)rh/mh| yuch=| sunodoiporei=n<br />

me/llwn protei/nh|. kai\ ga\r Mwush=j "e)xa/gei to\n lao\n ei)j th\n<br />

suna/nthsin tou= qeou=" #Exod. 19, 17$, safw=j ei)dw\j e)rco/menon au)to\n<br />

a)ora/twj pro\j ta\j poqou/saj yuca\j e)ntucei=n au)tw=|.<br />

72 Th\n d' ai)ti/an e)pife/rei, di' h( \n to/pw| u(ph/nthsen: "e) /du" ga/r<br />

fhsin "o( h( /lioj" #Gen. 28, 11$, ou)c o( faino/menoj ou( =toj, a)lla\ to\ tou=<br />

a)ora/tou kai\ megi/stou qeou= perifegge/staton kai\ periauge/staton fw=j.<br />

tou=q' o( /tan me\n e)pila/myh| dianoi/a|, ta\ deu/tera lo/gwn du/etai fe/ggh, polu\<br />

de\ ma=llon oi( ai)sqhtoi\ to/poi pa/ntej e)piskia/zontai: o( /tan d' e(te/rwse<br />

73 cwrh/sh|, pa/nt' eu)qu\j a)ni/scei kai\ a)nate/llei. mh\ qauma/sh|j de/, ei) o(<br />

h( /lioj kata\ tou\j th=j a)llhgori/aj kano/naj e)xomoiou=tai tw=| patri\ kai\ h(gemo/ni<br />

tw=n sumpa/ntwn: qew=| ga\r o( /moion pro\j a)lh/qeian me\n ou)de/n, a( \ de\<br />

do/xh| neno/mistai, du/o mo/na e)sti/n, a)o/rato/n te kai\ o(rato/n, yuch\ me\n<br />

74 a)o/raton, o(rato\n de\ h( /lioj. th\n | me\n ou) =n yuch=j e)mfe/reian dedh/lwken<br />

e)n e(te/roij ei)pw/n: "e)poi/hsen o( qeo\j to\n a) /nqrwpon, kat' ei)ko/na qeou=<br />

e)poi/hsen au)to/n" #Gen. 1, 27$, kai\ e)n tw=| kata\ a)ndrofo/nwn teqe/nti no/mw|<br />

pa/lin: "o( e)kce/wn ai( =ma a)nqrw/pou a)nti\ tou= ai( /matoj au)tou= e)kcuqh/setai,<br />

o( /ti e)n ei)ko/ni qeou= e)poi/hsa to\n a) /nqrwpon" #Gen. 9, 6$, th\n de\ h(li/ou<br />

75 dia\ sumbo/lwn memh/nuke. r(a/|dion de\ kai\ a) /llwj e)x e)pilogismou= tou=to<br />

9


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

katidei=n, e)peidh\ prw=ton me\n o( qeo\j fw=j e)sti-"ku/rioj ga\r fwtismo/j<br />

mou kai\ swth/r mou" e)n u( /mnoij a) /|detai #Psalm. 26, 1$-kai\ ou) mo/non<br />

fw=j, a)lla\ kai\ panto\j e(te/rou fwto\j a)rce/tupon, ma=llon de\ panto\j a)rcetu/pou<br />

presbu/teron kai\ a)nw/teron, lo/gon e) /con paradei/gmatoj. to\ me\n<br />

ga\r para/deigma o( plhre/statoj h) =n au)tou= lo/goj, fw=j-"ei) =pe" ga/r fhsin<br />

"o( qeo/j: gene/sqw fw=j" #Gen. 1, 3$-, au)to\j de\ ou)deni\ tw=n gegono/twn<br />

76 o( /moioj. e) /peiq' w(j h( /lioj h(me/ran kai\ nu/kta diakri/nei, ou( /twj fhsi\<br />

Mwush=j to\n qeo\n fw=j kai\ sko/toj diateici/sai: "diecw/rise ga\r o( qeo\j<br />

a)na\ me/son tou= fwto\j kai\ a)na\ me/son tou= sko/touj" #Gen. 1, 4$: a) /llwj<br />

te w(j h( /lioj a)natei/laj ta\ kekrumme/na tw=n swma/twn e)pidei/knutai, ou( /twj<br />

kai\ o( qeo\j ta\ pa/nta gennh/saj ou) mo/non ei)j tou)mfane\j h) /gagen, a)lla\<br />

kai\ a( \ pro/teron ou)k h) =n, e)poi/hsen, ou) dhmiourgo\j mo/non a)lla\ kai\ kti/sthj<br />

77 au)to\j w) /n. le/getai de\ pollacw=j kata\ to\n i(ero\n lo/gon e)n u(ponoi/aij<br />

h( /lioj, a( /pax me\n o( a)nqrw/pinoj nou=j, o( \n oi)kodomou=sin w(j po/lin<br />

kai\ kataskeua/zousin oi( ge/nesin pro\ tou= a)genh/tou qerapeu/ein a)nagkazo/menoi,<br />

e)f' w( =n ei) /rhtai o( /ti "w)|kodo/mhsan po/leij o)cura\j tw=| Faraw/, th/n<br />

te Peiqw/", to\n lo/gon w( =| to\ pei/qein a)na/keitai, "kai\ (Ramessh/", th\n<br />

ai) /sqhsin, u(f' h( =j w( /sper u(po\ se/wn h( yuch\ diesqi/etai-e(rmhneu/etai<br />

ga\r seismo\j shto/j-, "kai\ th\n ) /Wn", to\n nou=n, h( \n (Hli/ou po/lin w)no/masen<br />

#Exod. 1, 11$, e)peidh\ kaqa/per h( /lioj tou= panto\j h(mw=n o) /gkou<br />

th\n h(gemoni/an a)nh=ptai kai\ ta\j au(tou= duna/meij w( /sper a)kti=naj ei)j o( /lon<br />

78 tei/nei. to\n de\ i(ere/a kai\ qerapeuth\n tou= nou= penqero\n e)pigra/fetai pa=j<br />

o( th\n tou= sw/matoj politei/an a)naya/menoj, o) /noma )Iwsh/f. "e) /dwke" ga/r<br />

fhsin "au)tw=| th\n )Asene\q qugate/ra Petefrh= i(ere/wj (Hli/ou po/lewj"<br />

79 #Gen. 41, 45$. | deu/teron de\ h( /lion kalei= sumbolikw=j th\n ai) /sqhsin, e)peidh\<br />

ta\ ai)sqhta\ pa/nta dei/knutai dianoi/a|. peri\ h( =j lela/lhken w( =de: "a)ne/teilen<br />

o( h( /lioj au)tw=|, h(ni/ka parh=lqe to\ ei) =doj tou= qeou=" #Gen. 32, 31$: tw=| ga\r<br />

o) /nti tai=j i(erwta/taij i)de/aij kai\ w(j a) \n ei)ko/sin a)swma/toij o( /tan mhke/ti<br />

dunw/meqa sundiatri/bein, a)ll' e(te/rwse trepo/menoi metacwrh/swmen, a) /llw|<br />

fwti\ tw=| kata\ ai) /sqhsin crw/meqa sko/touj pro\j to\n u(gih= lo/gon ou)de\n<br />

80 a(plw=j diafe/ronti: o( /per a)natei=lan o( /rasin me\n kai\ a)koh/n, e) /ti de\ geu=sin<br />

kai\ o) /sfrhsin kai\ a(fh\n w( /sper koimwme/naj a)nh/geire, fro/nhsin de\ kai\<br />

dikaiosu/nhn e)pisth/mhn te kai\ sofi/an e)grhgorui/aj ei)j u( /pnon e) /treyen.<br />

81 ou( = ca/rin a(gneu/ein ou)de/na pro\ e(spe/raj fhsi\n o( i(ero\j lo/goj #Lev.<br />

`11, 24 al.$ du/nasqai, th=j dianoi/aj u(po\ tw=n kat' ai) /sqhsin kinh/sewn e) /ti<br />

pareuhmeroume/nhj. a) /fukton de\ kai\ toi=j i(ereu=si no/mon e)n tau)tw=| kai\<br />

gnw/mhn a)pofaino/menoj ti/qhsin, e)peida\n le/gh|: "Ou)k e) /detai a)po\ tw=n<br />

a(gi/wn, e)a\n mh\ lou/shtai to\ sw=ma u( /dati kai\ du/h| o( h( /lioj kai\ ge/nhtai<br />

82 kaqaro/j" #Lev. 22, 6. 7$. dhloi= ga\r safe/stata dia\ tou/twn, o( /ti eu)agh\j<br />

ei)sa/pan ou)dei/j e)stin, w(j tai=j a(gi/aij kai\ i(eroprepe/si crh=sqai teletai=j,<br />

w( =| ta\j ai)sqhta\j tou= qnhtou= bi/ou lampro/thtaj e) /ti tetimh=sqai sumbe/bhken.<br />

ei) de/ tij au)ta\j ou)k a)pode/cetai, kata\ to\ a)ko/louqon tw=| fronh/sewj e)pila/mpetai<br />

fe/ggei, di' ou( = dunh/setai ta\j tw=n kenw=n doxw=n e)kni/ptesqai<br />

83 kai\ a)polou/esqai khli=daj. h) \ to\n h( /lion au)to\n ou)c o(ra=|j, o( /ti ta)nanti/a<br />

kai\ a)nate/llwn kai\ duo/menoj e)rga/zetai; e)peida\n ga\r a)ni/sch|, ta\ me\n<br />

10


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

kata\ gh=n a( /panta perila/mpetai, ta\ de\ kat' ou)rano\n a)pokru/ptetai:<br />

du/ntoj d' e) /mpalin oi( me\n a)ste/rej profai/nontai, ta\ de\ peri/geia suskia/-<br />

84 zetai. to\n au)to\n tro/pon kai\ e)n h(mi=n, o( /tan me\n to\ tw=n ai)sqh/sewn<br />

fe/ggoj w(j h( /lioj a)natei/lh|, ta\j o)lumpi/ouj kai\ ou)rani/ouj w(j a)lhqw=j<br />

e)pisth/maj kru/ptesqai sumbe/bhken: o( /tan de\ pro\j dusma\j ge/nhtai, ta\j<br />

a)steroeidesta/taj kai\ qeiota/taj a)nafai/nesqai a)retw=n au)ga/j, o( /te kai\<br />

85 kaqaro\j o( nou=j u(po\ mhdeno\j krupto/menoj ai)sqhtou= gi/netai. kata\<br />

de\ to\ tri/ton shmaino/menon h( /lion kalei= to\n qei=on lo/gon, to\ tou= kat'<br />

ou)rano\n peripolou=ntoj, w(j pro/teron e)le/cqh, para/deigma, e)f' ou( = le/getai:<br />

"o( h( /lioj e)xh=lqen e)pi\ th\n gh=n, kai\ Lw\t ei)sh=lqen ei)j Shgw/r, kai\ ku/rioj<br />

86 e) /brexen e)pi\ So/doma kai\ Go/morra qei=on kai\ pu=r" #Gen. 19, 23. 24$. o(<br />

ga\r tou= qeou= lo/goj, o( /tan e)pi\ to\ gew=dej h(mw=n su/sthma a)fi/khtai, toi=j<br />

me\n a)reth=j suggene/si kai\ pro\j au)th\n a)pokli/nousin a)rh/gei kai\ bohqei=,<br />

w(j katafugh\n kai\ swthri/an au)toi=j pori/zein pantelh=, toi=j de\ a)ntipa/loij<br />

87 o) /leqron kai\ fqora\n a)ni/aton e)pipe/mpei. le/getai de\ kata\ te/tarton<br />

shmaino/menon h( /lioj me\n au)to\j o( tw=n o( /lwn h(gemw/n, w(j ei) =pon h) /dh, di'<br />

ou( = ta\ a)ni/ata tw=n a(marthma/twn a)nakalu/ptetai suskia/zesqai dokou=nta:<br />

88 | pa/nta ga\r w(j dunata/, ou( /twj kai\ gnw/rima qew=|. paro\ kai\ tou\j kataluqe/ntaj<br />

tw=n to/nwn tw=n yucikw=n, a)kola/stwj kai\ lagni/steron o(milou=ntaj<br />

tai=j nou= qugatra/sin, ai)sqh/sesin, w(j camaitu/paij kai\ po/rnaij,<br />

89 e)ndeicqhsome/nouj pro\j h( /lion a) /gei. fhsi\ ga/r: "kai\ kate/lusen o( lao\j<br />

e)n Satti\n"-a) /kanqai d' e(rmhneu/etai, paqw=n kentou/ntwn kai\ titrwsko/ntwn<br />

yuch\n su/mbolon-, "kai\ e)bebhlw/qh" fhsi/n "e)kporneu=sai ei)j<br />

ta\j qugate/raj Mwa/b"-ai( de/ ei)sin ai( ai)sqh/seij, keklhme/nai nou=<br />

qugate/rej: Mwa\b ga\r e)k patro\j e(rmhneu/etai-, kai\ prosti/qhsi: "la/be<br />

pa/ntaj tou\j a)rchgou\j tou= laou= kai\ paradeigma/tison tw=| kuri/w| a)pe/nanti<br />

tou= h(li/ou, kai\ a)postrafh/setai o)rgh\ kuri/ou a)po\ )Israh/l" #Num. 25,<br />

90 `1. 4$. ou) ga\r mo/non ta\ kekrumme/na tw=n a)dikhma/twn e)mfanh= gene/sqai<br />

boulo/menoj tai=j h(liakai=j perie/lamyen a)kti=sin, a)lla\ kai\ dia\ sumbo/lwn<br />

h( /lion to\n pate/ra tw=n o( /lwn e)ka/lesen, w( =| pa/nta prou) =pta kai\ o( /sa e)n<br />

mucoi=j th=j dianoi/aj a)ora/twj e)pitelei=tai: genome/nwn d' e)mfanw=n i( /lew/<br />

91 fhsin e) /sesqai to\n mo/non i( /lew. dia\ ti/; o( /ti, e)a\n u(polabou=sa dia/noia<br />

lh/sesqai to\ qei=on a)dikou=sa, w(j mh\ pa/nta kaqora=n duna/menon, kru/fa<br />

kai\ e)n mucoi=j diamarta/nh| kai\ meta\ tau=ta ei) /t' e)x au(th=j ei) /te kai\ u(fhghsame/nou<br />

tino\j e)nnoh/sh|, o( /ti a)mh/canon a) /dhlon ei) =nai/ ti tw=| qew=|, kai\<br />

e(auth\n kai\ ta\j e(auth=j pra/xeij a(pa/saj a)naptu/xh| kai\ ei)j me/son proenegkou=sa<br />

kaqa/per ei)j h(liako\n fw=j e)pidei/xhtai tw=| tw=n o( /lwn e)pisko/pw|<br />

fh/sasa metanoei=n e)f' oi( =j pro/teron a)gnw/moni gnw/mh| crwme/nh kakw=j<br />

e)do/xaze-mhde\n ga\r a) /dhlon, gnw/rima de\ kai\ dh=la pa/nta, ou) ta\ pracqe/nta<br />

mo/non, a)lla\ kai\ ta\ e)lpizo/mena kata\ pollh\n periousi/an u(pa/rcein<br />

au)tw=|-, keka/qartai kai\ w)fe/lhtai kai\ to\n e)festw=ta kolasth\n e) /legcon<br />

h(me/rwken o)rgh=| dikai/a| crw/menon, ei) to\ metanoei=n a)delfo\n new/teron o) \n<br />

92 tou= mhd' o( /lwj a(martei=n a)pode/cetai. fai/netai me/ntoi kai\ e(te/rwqi<br />

kata\ su/mbolon e)pi\ tou= ai)ti/ou to\n h( /lion paralamba/nwn, w(j e)n tw=| grafe/nti<br />

no/mw| peri\ tw=n e)p' e)necu/roij daneizo/ntwn: le/ge to\n no/mon: "e)a\n<br />

11


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

e)necu/rasma e)necura/sh|j to\ i(ma/tion tou= plhsi/on, pro\ dusmw=n h(li/ou a)podw/seij<br />

au)tw=|: e) /sti ga\r tou=to peribo/laion au)tw=| mo/non, tou=to to\ i(ma/tion<br />

a)schmosu/nhj au)tou=. e)n ti/ni koimhqh/setai; e)a\n ou) =n kataboh/sh| pro\j<br />

93 me/, ei)sakou/somai au)tou=: e)leh/mwn ga/r ei)mi" #Exod. 22, 26. 27$. a) =r'<br />

ou)k a) /xion tou\j oi)ome/nouj th\n tosau/thn spoudh\n ei) =nai tw=| nomoqe/th| peri\<br />

a)mpeco/nhj, ei) kai\ mh\ o)neidi/zein, a)lla/ toi/ ge u(pomimnh/|skein fa/skontaj:<br />

ti/ le/gete, w) = gennai=oi; o( tw=n o( /lwn kti/sthj kai\ h(gemw\n e)leh/mona e(auto\n<br />

e)f' ou( /twj eu)telou=j pra/gmatoj, i(mati/ou mh\ a)podoqe/ntoj crew/sth|<br />

94 | pro\j daneistou=, kalei=; to\ me/geqoj kaqa/pax th=j a)reth=j tou= pa/nta<br />

mega/lou qeou= mh\ sunewrako/twn toiau=t' e)sti\n u(polamba/nein kai\ th\n<br />

a)nqrwpi/nhn mikrologi/an th=| a)genh/tw| kai\ a)fqa/rtw| kai\ plh/rei makario/-<br />

95 thtoj kai\ eu)daimoni/aj fu/sei para\ qe/min kai\ di/khn prosnemo/ntwn. ti/<br />

ga\r a) /topon poiou=sin oi( ta\ r(u/sia kate/contej daneistai\ par' au(toi=j,<br />

a) /crij a) \n ta\ i) /dia a)napra/xwntai; pe/nhtej oi( crew=stai, fh/sei tij i) /swj,<br />

kai\ a) /xion e)leei=n au)tou/j. ei) =t' ou)k a) /meinon h) =n gra/yai no/mon, di' ou( =<br />

tou/touj e)raniou=si ma=llon h) \ crew/staj a)pofanou=sin h) \ e)p' e)necu/roij<br />

tou= danei/zein kwlu/sousin; o( de\ e)fei\j ou)k a) \n ei)ko/twj e)pi\ toi=j a( \<br />

96 e) /labon pro\ kairou= mh\ proieme/noij duscerai/noi w(j a)sebou=si. peni/aj d'<br />

ei)j au)ta/ tij e)lqw/n, w(j e) /poj ei)pei=n, ta\ pe/rata kai\ r(a/kion e( \n a)mpeco/menoj<br />

daneista\j kainou\j e)pa/getai to\n a)po\ tw=n o(rw/ntwn parei\j e) /leon,<br />

o( \j toi=j kecrhme/noij tai=j toiau/taij kakopragi/aij kat' oi)ki/an kai\ par'<br />

97 i(eroi=j kai\ e)n a)gora=| kai\ pantacou= proke/cutai; nuni\ de\ kai\ o( \ mo/non<br />

ei) =ce proka/lumma ai)dou=j, w( =| ta\ th=j fu/sewj a)po/rrhta suneski/aze, tou=to<br />

fe/rwn prou) /teine: r(u/sion u(pe\r ti/noj, ei)pe/ moi; h) \ u(pe\r e(te/raj a)mei/nonoj<br />

e)sqh=toj; trofh=j me\n ga\r a)nagkai/aj a) /poroj ou)dei/j, a) /crij a) \n phgai\ me\n<br />

a)nablu/zwsi, potamoi\ de\ cei/marroi plhmmurw=si, gh= de\ tou\j e)thsi/ouj<br />

98 a)nadidw=| karpou/j. ou( /tw de\ h) \ baqu/plouto/j tij h) \ li/an w)mo\j o( daneisth/j,<br />

w(j h) \ tetra/dracmon, ta/ca de\ kai\ e) /latton e)qe/lein tw| sumbalei=n h) \ ou( /tw<br />

penicrw=| danei/zein a)lla\ mh\ cari/zesqai h) \ o( \ mo/non h) =n i(ma/tion e)kei/nw|<br />

lamba/nein e)ne/curon, o( /per e(te/rw| o)no/mati lwpodutei=n ei)ko/twj a) \n le/goito;<br />

kai\ ga\r lwpodu/taij e) /qoj a)pampi/scousi ta\j me\n e)sqh=taj a)fairei=sqai,<br />

99 gumnou\j de\ tou\j e) /contaj a)pofai/nein. dia\ ti/ de\ nukto\j me\n kai\ tou= mh\<br />

a)nei/mona/ tina koimhqh=nai prou)no/hsen, h(me/raj de\ kai\ tou= mh\ e)grhgoro/ta<br />

gumno\n a)schmonei=n ou)ke/q' o(moi/wj e)fro/ntisen; h) \ ou) nukti\ me\n kai\<br />

sko/tw| kru/ptetai pa/nta, w(j h( =tton h) \ mhd' o( /lwj ai)dei=sqai, h(me/ra| de\<br />

100 kai\ fwti\ a)nakalu/ptetai, w(j to/te ma=llon e)ruqria=n a)nagka/zesqai; dia\ ti/<br />

d' ou) dido/nai to\ i(ma/tion, a)ll' a)podido/nai prose/taxen; a)po/dosij ga\r<br />

e)p' a)llotri/oij gi/netai, ta\ d' e)ne/cura tw=n dedaneiko/twn ma=llon h) \ tw=n<br />

dedaneisme/nwn e)sti/n. e)kei=no de\ ou)k e)nnoei=j, o( /ti labo/nti tw=| crew/sth|<br />

pro/skoiton to\ i(ma/tion ou) prose/taxe meq' h(me/ran perielei=n a)nasta/nti<br />

101 kai\ komi/sai tw=| daneisth=|; kai\ mh\n tw=| ge th=j e(rmhnei/aj i)diotro/pw| kai\<br />

o( bradu/tatoj e( /tero/n ti tou= r(htou= katanoei=n a) \n | proacqei/h: ma=llon<br />

ga\r a)forismw=| h) \ paraine/sei e) /oike to\ dia/tagma. parainw=n me\n ga\r<br />

ei) =pen a) /n tij: to\ e)necurasqe\n i(ma/tion, e)a\n tou=t' h) =| mo/non tw=| crew/sth|,<br />

pro\ e(spe/raj a)po/doj, i( /n' e) /ch| nu/ktwr a)mpe/cesqai, a)forizo/menoj de\<br />

12


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

ou( /twj, w(j nu=n e) /cei: "e) /sti ga\r tou=to peribo/laion au)tw=| mo/non, tou=to to\<br />

i(ma/tion a)schmosu/nhj au)tou=: e)n ti/ni koimhqh/setai" #Exod. 22, 27$;<br />

102 tau=ta me\n dh\ kai\ ta\ toiau=ta pro\j tou\j th=j r(hth=j pragmatei/aj<br />

sofista\j kai\ li/an ta\j o)fru=j a)nespako/taj ei)rh/sqw, le/gwmen de\ h(mei=j<br />

e(po/menoi toi=j a)llhgori/aj no/moij ta\ pre/ponta peri\ tou/twn. fame\n<br />

toi/nun lo/gou su/mbolon i(ma/tion ei) =nai. ta/j te ga\r a)po\ krumou= kai\ qa/lpouj<br />

ei)wqui/aj tw=| sw/mati kataskh/ptein bla/baj e)sqh\j a)pwqei=tai kai\<br />

e)piskia/zei ta\ th=j fu/sewj a)po/rrhta kai\ e) /stin a(rmo/ttwn sw/mati ko/smoj<br />

103 h( a)mpeco/nh. kata\ to\ paraplh/sion me/ntoi kai\ a)nqrw/pw| lo/goj<br />

dw/rhma ka/lliston e)do/qh para\ qeou=, prw=ton me\n kata\ tw=n newterizo/ntwn<br />

ei)j au)to\n o( /plon a)munth/rion-w(j ga\r tw=n a) /llwn e( /kaston<br />

zw/|wn h( fu/sij oi)kei/oij e( /rkesin w)cu/rwse, di' w( =n tou\j e)piceirou=ntaj<br />

a)dikei=n a)pokrou/setai, kai\ a)nqrw/pw| me/giston e) /ruma kai\ froura\n a)kaqai/reton<br />

lo/gon de/dwken, ou( = krataiw=j oi( =a panopli/aj e)neilhmme/noj<br />

oi)kei=on kai\ prosfue/staton e( /xei dorufo/ron: tou/tw| de\ proagwnisth=| crw/menoj<br />

dunh/setai ta\j a)po\ tw=n e)cqrw=n e)piferome/naj a)pwqei=sqai<br />

104 zhmi/aj-, deu/teron de\ kai\ ai)scu/nhj kai\ o)neidw=n a)nagkaio/taton peri/blhma-deino\j<br />

ga\r sugkru/yai kai\ suskia/sai ta\j a(marti/aj tw=n<br />

a)nqrw/pwn lo/goj-, tri/ton de\ pro\j o( /lou tou= bi/ou ko/smon: o( ga\r<br />

105 beltiw=n e( /kaston kai\ pa/nta a) /gwn e)pi\ to\ krei=tton ou( =to/j e)stin. a)lla\<br />

ga/r ei)si lw=bai/ tinej kai\ kh=rej a)nqrw/pwn, oi( \ kai\ to\n lo/gon e)necura/zousin<br />

a)fairou/menoi tou\j e) /contaj kai/, sunauxh=sai de/on, o( /lon u(pote/mnontai,<br />

kaqa/per oi( ta\ tw=n polemi/wn dh|ou=ntej cwri/a kai\ to/n te si=ton<br />

kai\ to\n a) /llon karpo\n fqei/rein e)piceirou=ntej, o( \j a)feqei\j mega/lh toi=j<br />

106 crhsame/noij a) \n o) /nhsij h) =n. po/lemoj ou) =n e)stin e)ni/oij a) /spondoj kai\<br />

a)kh/ruktoj pro\j th\n logikh\n fu/sin, oi( /tinej ta\j bla/staj au)th=j a)pokei/rousin<br />

e)n crw=| kai\ ta\j prw/taj e)pifu/seij e)kqli/bousin, a) /gonon kai\<br />

107 stei=ran, w(j e) /poj ei)pei=n, kalw=n e)pithdeuma/twn a)pergazo/menoi. o(rmw=san<br />

ga\r e) /stin o( /te pro\j paidei/an a)katasce/tw| r(u/mh| kai\ plhcqei=san<br />

e) /rwti tw=n filosofi/aj qewrhma/twn u(po\ baskani/aj kai\ fqo/nou dei/santej,<br />

mh\ mega/la pneu/sasa kai\ e)pi\ mh/kiston a)rqei=sa ta\j gliscrologi/aj<br />

au)tw=n kai\ piqana\j kata\ th=j a)lhqei/aj eu(re/seij e)piklu/sh| ceima/rrou<br />

tro/pon, e(te/rwse tai=j e(autw=n kakotecni/aij th\n fora\n e) /treyan, ei)j<br />

banau/souj kai\ | a)neleuqe/rouj te/cnaj metoceteusa/menoi: polla/kij de\ kai\<br />

a)mblw/santej kai\ e)pifra/xantej a)rgo\n to\ megalofue\j kate/lipon, w( /sper<br />

baqu/geion kai\ eu)dai/mona gh=n o)rfanw=n pai/dwn e)pi/tropoi kakoi\ ce/rson,<br />

kai\ ou)k h)|de/sqhsan oi( pa/ntwn a)nhlee/statoi to\ mo/non i(ma/tion a)nqrw/pou<br />

perisulw=ntej, lo/gon: "e) /sti" ga/r fhsi "tou=to peribo/laion au)tw=|<br />

108 mo/non" #Exod. 22, 27$. ti/ plh\n o( lo/goj; w( /sper ga\r i( /ppou to\ cremeti/zein<br />

i) /dion kai\ to\ u(laktei=n kuno\j kai\ boo\j to\ muka=sqai kai\ to\<br />

w)ru/esqai le/ontoj, ou( /tw kai\ a)nqrw/pou to\ le/gein kai\ au)to\j o( lo/goj.<br />

tou=ton ga\r e) /ruma, peri/blhma, panopli/an, tei=coj to\ zw=|on to\ qeofile/sta-<br />

109 ton, o( a) /nqrwpoj, e)k pa/ntwn i) /dion keka/rpwtai. dio\ kai\ e)pife/rei:<br />

"tou=to to\ i(ma/tion au)to\ mo/non a)schmosu/nhj au)tou=" #Exod. 22,<br />

`27$. ti/j a) /lloj ga\r ou( /twj ta\ o)nei/dh kai\ ta\ ai) /sch tou= bi/ou suskia/zei<br />

13


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

kai\ sugkru/ptei, w(j lo/goj; a)maqi/a me\n ga\r a)lo/gou fu/sewj suggene\j<br />

110 ai) =scoj, paidei/a de\ a)delfo\n lo/gou, ko/smoj oi)kei=oj. "e)n ti/ni ou) =n koimhqh/setai",<br />

toute/stin h)remh/sei kai\ dianapau/setai a) /nqrwpoj, plh\n<br />

e)n lo/gw|; lo/goj ga\r to\ barupotmo/taton h(mw=n ge/noj e)pikoufi/zei. w( /sper<br />

ou) =n tou\j lu/paij h) \ fo/boij h) / tisin a) /lloij kakoi=j piesqe/ntaj eu)me/neia<br />

kai\ sunh/qeia kai\ dexio/thj fi/lwn polla/kij e)qera/peusen, ou( /twj ou)<br />

polla/kij a)ll' a)ei\ to\ baru/taton a) /cqoj, o( /per e)pitiqe/asin h(mi=n ai( / te<br />

tou= sunde/tou sw/matoj a)na/gkai kai\ ai( tw=n e) /xwqen kataskhpto/ntwn<br />

111 a)proo/ratoi suntuci/ai, mo/noj o( a)lexi/kakoj lo/goj a)pwqei=tai. fi/loj ga\r<br />

kai\ gnw/rimoj kai\ sunh/qhj kai\ e(tai=roj h(mi=n e)stin, e)ndedeme/noj, ma=llon<br />

de\ h(rmosme/noj kai\ h(nwme/noj ko/llh| tini\ fu/sewj a)lu/tw| kai\ a)ora/tw|. dia\<br />

tou=to kai\ prole/gei ta\ sunoi/sonta kai\ sumba/ntoj tino\j a)boulh/tou pa/restin<br />

au)toke/leustoj bohqh/swn, ou) th\n e(te/ran fe/rwn mo/non w)fe/leian, h( \n o(<br />

112 mh\ drw=n su/mbouloj h) \ o( sunagwnisth\j h( /sucoj, a)ll' a)mfote/raj. ou) ga\r<br />

h(mi/ergon e)piteth/deuke du/namin, a)lla\ pa=si toi=j me/resin o(lo/klhron: o( /j<br />

ge, ka) \n sfalh=| pei/raj e)n oi( =j dianoei=tai h) \ e) /rgw| e)pexe/rcetai, []h) \ e)pi\<br />

to\ tri/ton a)fiknei=tai boh/qhma, parhgori/an. fa/rmakon ga\r w(j trauma/twn,<br />

kai\ yuch=j paqw=n o( lo/goj e)sti\ swth/rion, o( \n "pro\ dusmw=n<br />

h(li/ou" fhsi\ dei=n o( nomoqe/thj a)podou=nai #Exod. 22, 26$, toute/sti<br />

pri\n ta\j tou= megi/stou kai\ e)pifanesta/tou qeou= katadu=nai perilampesta/taj<br />

au)ga/j, a( \j di' e) /leon tou= ge/nouj h(mw=n ei)j nou=n to\n a)nqrw/pinon<br />

113 ou)rano/qen a)poste/llei. parame/nontoj ga\r e)n yuch=| tou= qeoeidesta/tou<br />

kai\ a)swma/tou fwto\j a)podw/somen to\n e)necurasqe/nta lo/gon, w(j i(ma/tion,<br />

i( /n' e)gge/nhtai tw=| labo/nti to\ i) /dion a)nqrw/pou kth=ma th/n te ai)scu/nhn<br />

tou= bi/ou peristei=lai kai\ th=j qei/aj a)po/nasqai dwrea=j kai\ met' h)remi/aj<br />

a)napau/sasqai parousi/a| toiou/tou sumbou/lou | kai\ proaspistou= ta/xin<br />

114 h( \n e)ta/cqh mhde/pote lei/yontoj. e( /wj ou) =n e) /ti soi to\ i(ero\n fe/ggoj o(<br />

qeo\j a)ktinobolei=, spou/dason e)n h(me/ra| to\ r(u/sion a)podou=nai tw=| kuri/w|:<br />

du/ntoj ga/r, w(j pa=sa Ai) /guptoj #Exod. 10, 21$, yhlafhto\n e( /xeij sko/toj<br />

to\n ai)w=na kai\ plhcqei\j a)orasi/a| kai\ a)gnoi/a|, w( =n e)do/keij e)pikratei=n<br />

pa/ntwn a)faireqh/sh|, pro\j tou= ble/pontoj )Israh/l, o( \n e)rrusi/azej a)dou/-<br />

115 lwton o) /nta fu/sei, doulou/menoj a)na/gkh|. tou=ton dh\ to\n do/licon<br />

a)pemhku/namen ou)k a) /llou tou ca/rin h) \ tou= dida/xai, o( /ti h( a)skhtikh\<br />

dia/noia kinh/sesin a)nwma/loij pro/j te eu)fori/an kai\ tou)nanti/on crwme/nh<br />

kai\ tro/pon tina\ a)niou=sa kai\ katiou=sa sunecw=j, o( /tan me\n eu)forh=| kai\<br />

pro\j to\ u( /yoj ai) /rhtai, tai=j a)rcetu/poij kai\ a)swma/toij a)kti=si th=j logikh=j<br />

phgh=j tou= telesfo/rou qeou= perila/mpetai, o( /tan de\ katabai/nh| kai\<br />

a)forh=|, tai=j e)kei/nwn ei)ko/sin, a)qana/toij lo/goij, ou( \j kalei=n e) /qoj a)gge/-<br />

116 louj. dio\ kai\ nu=n fhsin: "a)ph/nthse to/pw|: e) /du ga\r o( h( /lioj"<br />

#Gen. 28, 11$. o( /tan ga\r th\n yuch\n a)poli/pwsin ai( tou= qeou= au)gai/,<br />

di' w( =n safe/statai ai( tw=n pragma/twn gi/nontai katalh/yeij, a)nate/llei<br />

to\ deu/teron kai\ a)sqene/steron lo/gwn, ou)ke/ti pragma/twn, fe/ggoj,<br />

kaqa/per kai\ e)n tw=|de tw=| ko/smw|: selh/nh ga\r ta\ deuterei=a h(li/ou<br />

ferome/nh katadu/ntoj e)kei/nou fw=j a)mudro/teron e)pi\ th\n gh=n a)poste/llei.<br />

117 kai\ to\ u(panta=n me/ntoi to/pw| h) \ lo/gw| toi=j mh\ duname/noij to\n pro\<br />

14


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

to/pou kai\ lo/gou qeo\n i)dei=n au)tarkesta/th dwrea/, dio/ti th\n yuch\n<br />

a)fw/tiston ei)sa/pan ou)k e) /scon, a)ll' e)peidh\ to\ a) /kraton e)kei=no fe/ggoj<br />

a)p' au)tw=n e) /du, to\ kekrame/non e)karpw/santo. "toi=j ga\r ui(oi=j )Israh\l<br />

fw=j h) =n e)n pa=sin oi( =j kategi/nonto", fhsi\n e)n )Exagwgh=| #`10, 23$, w(j<br />

nu/kta kai\ sko/toj a)ei\ pefugadeu=sqai, meq' w( =n oi( ta\ yuch=j o) /mmata<br />

pro\ tw=n sw/matoj pephrwme/noi zw=sin, a)reth=j au)ga\j ou)k ei)do/tej.<br />

118 e) /nioi de\ h( /lion me\n u(potoph/santej ei)rh=sqai nuni\ sumbolikw=j ai) /sqhsi/n<br />

te kai\ nou=n, ta\ nenomisme/na kaq' h(ma=j au)tou\j ei) =nai krith/ria, to/pon<br />

de\ to\n qei=on lo/gon, ou( /twj e)xede/xanto: a)ph/nthsen o( a)skhth\j lo/gw|<br />

119 qei/w| du/ntoj tou= qnhtou= kai\ a)nqrwpi/nou fe/ggouj. a) /cri me\n ga\r o(<br />

nou=j ta\ nohta\ kai\ ta\ ai)sqhta\ ai) /sqhsij oi) /etai pagi/wj katalamba/nein<br />

kai\ a) /nw peripolei=n, makra\n o( qei=oj lo/goj a)fe/sthken: e)peida\n d'<br />

e(ka/teron a)sqe/neian o(mologh/sh| th\n e(autou= kai\ tro/pon tina\ katadu/sei<br />

crhsa/menon a)pokrufqh=|, prou panta=| dexiou/menoj eu)qu\j o( e) /fedroj<br />

a)skhtikh=j yuch=j o)rqo\j lo/goj e(auth\n | me\n a)poginwskou/shj, to\n de\<br />

e)pifoitw=nta e) /xwqen a)fanw=j a)namenou/shj.<br />

120 Fhsi\ toi/nun e(xh=j o( /ti "e) /laben a)po\ tw=n li/qwn tou= to/pou<br />

kai\ e) /qhke pro\j kefalh=j au)tou=, kai\ e)koimh/qh e)n tw=| to/pw| e)kei/nw|"<br />

#Gen. 28, 11$. qauma/sai a) /n tij ou) mo/non th\n e)n u(ponoi/aij pragmatei/an<br />

kai\ fusiologi/an au)tou=, a)lla\ kai\ th\n r(hth\n pro\j po/nou kai\<br />

121 karteri/aj mele/thn u(fh/ghsin. ou) ga\r a)xioi= to\n a)reth=j e)pimelou/menon<br />

a(brodiai/tw| bi/w| crh=sqai kai\ trufa=n zhlou=nta ta\j tw=n legome/nwn me\n<br />

eu)daimo/nwn pro\j a)lh/qeian de\ kakodaimoni/aj gemo/ntwn spouda/j te kai\<br />

filotimi/aj, oi( =j pa=j o( bi/oj u( /pnoj kai\ e)nu/pnio/n e)sti kata\ to\n i(erw/taton<br />

122 nomoqe/thn. ou( =toi meq' h(me/ran, o( /tan ta\ e)n dikasthri/oij kai\ bouleuthri/oij<br />

kai\ qea/troij kai\ pantacou= pro\j tou\j a) /llouj a)dikh/mata diexe/lqwsin,<br />

oi) /kade a)fiknou=ntai to\n e(autw=n oi) =kon, oi( dustucei=j, katastre/yontej,<br />

ou) to\n tw=n oi)kodomhma/twn, a)lla\ to\n sumfua= th=j yuch=j oi) =kon,<br />

to\ sw=ma, trofa\j a)me/trouj kai\ e)pallh/louj ei)sfe/rontej kai\ polu\n<br />

a) /kraton a) /rdontej, e( /wj %a) \n& bu/qioj me\n o( logismo\j oi) /chtai, ta\ d' u(po\<br />

gaste/ra plhsmonh=j e) /kgona pa/qh dianasta/nta, lu/tth| crw/mena a)kaqe/ktw|,<br />

prospeso/nta kai\ e)mplake/nta toi=j e)pitucou=si, to\n polu\n oi) =stron<br />

123 a)perugo/nta lwfh/sh|. nu/ktwr de/, o(po/te kairo\j ei) /h pro\j koi=ton trape/sqai,<br />

polutelei=j kli/naj kai\ eu)anqesta/taj strwmna\j eu)trepisa/menoi<br />

malakw=j sfo/dra katakli/nontai, th\n gunaikw=n e)kmimou/menoi trufh/n,<br />

ai( =j h( fu/sij e)pe/treyen a)neime/nh| crh=sqai diai/th|, paro\ kai\ to\ sw=ma<br />

tou= malqakwte/rou ko/mmatoj o( tecni/thj kai\ poihth\j au)tai=j ei)rga/zeto.<br />

124 toiou=toj ou)dei\j gnw/rimoj tou= i(erou= lo/gou, a)ll' oi( pro\j a)lh/qeian<br />

a) /ndrej, swfrosu/nhj kai\ kosmio/thtoj kai\ ai)dou=j e)rastai/, e)gkra/teian,<br />

o)ligodei/ an, karteri/an w( /sper krhpi=da/j tinaj o( /lou tou= bi/ou katabeblhme/noi,<br />

yuch=j a)sfalei=j u(podro/mouj, oi( =j a)kindu/nwj kai\ bebai/wj e)normiei=tai,<br />

crhma/twn kai\ h(donh=j kai\ do/xhj krei/ttouj, siti/wn kai\ potw=n kai\ au)to\<br />

mo/non tw=n a)nagkai/wn, e)f' o( /son mh\ newteri/zein a) /rcetai limo/j, u(pero/ptai,<br />

pei=nan de/cesqai kai\ di/yan qa/lpoj te kai\ kru/oj kai\ o( /sa a) /lla duskarte/rhta<br />

u(pe\r a)reth=j kth/sewj e(toimo/tatoi, zhlwtai\ tw=n eu)poristota/-<br />

15


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

twn, w(j mhd' e)p' eu)telei= clai/nh| pote\ duswphqh=nai, tou)nanti/on de\ ta\j<br />

125 polutelei=j o) /neidoj kai\ mega/lhn tou= bi/ou zhmi/an nomi/sai. tou/toij polutelh\j<br />

me/n e)sti kli/nh malako\n e) /dafoj, strwmnh\ de\ qa/mnoi, po/ai,<br />

bota/nai, fu/llwn pollh\ cu/sij, ta\ de\ pro\j kefalh=j li/qoi tine\j h) \<br />

bracei=j gew/lofoi tou= i)sope/dou | mikro\n a)ne/contej. to\n bi/on tou=ton<br />

oi( me\n trufw=ntej sklhrodi/aiton kalou=sin, oi( de\ pro\j kaloka)gaqi/an<br />

zw=ntej h( /diston o)noma/zousin: a)ndra/si ga\r ou) legome/noij a)ll' ou) =sin o) /ntwj<br />

126 e)farmo/zei. ou)c o(ra=|j, o( /ti kai\ nu=n basilikai=j u( /laij kai\ paraskeuai=j<br />

periousia/zonta to\n a)qlhth\n tw=n kalw=n e)pithdeuma/twn ei)sa/gei cameunou=nta<br />

kai\ li/qw| proskefalai/w| crw/menon kai\ mikro\n u( /steron e)n tai=j<br />

eu)cai=j a) /rton kai\ i(ma/tion, to\n fu/sewj plou=ton, ai)tou/menon #Gen. 28, 20$,<br />

e)peidh\ to\n e)n tai=j kenai=j do/xaij e)cleu/azen a)ei\ kai\ tou\j qaumastikw=j<br />

e) /contaj au)tou= katekerto/mei; ou( =to/j e)sti para/deigma a)rce/tupon a)skhti-<br />

127 kh=j yuch=j, e)kteqhlusme/nw| kai\ a)ndrogu/nw| panti\ pole/mioj. o(<br />

me\n ou) =n %to&u= filopo/nou kai\ filare/tou pro/ceiroj e) /painoj ei) /rhtai, to\<br />

de\ kata\ su/mbolon mhnuo/menon e)reunhte/on. ei)de/nai de\ nu=n prosh/kei,<br />

o( /ti o( qei=oj to/poj kai\ h( i(era\ cw/ra plh/rhj a)swma/twn e)sti\ lo/gwn:<br />

128 yucai\ d' ei)si\n a)qa/natoi oi( lo/goi ou( =toi. tou/twn dh\ tw=n lo/gwn e( /na<br />

labw/n, a)risti/ndhn e)pilego/menoj to\n a)nwta/tw kai\ w(sanei\ sw/matoj<br />

h(nwme/nou kefalh\n plhsi/on i(dru/etai dianoi/aj th=j e(autou= #Gen. 28, 11$:<br />

kai\ ga\r au( /th tro/pon tina\ th=j yuch=j e)sti kefalh/. poiei= de\ tou=to<br />

pro/fasin me\n w(j koimhso/menoj, to\ d' a)lhqe\j w(j a)napauso/menoj e)pi\<br />

lo/gw| qei/w| kai\ su/mpanta e(autou= to\n bi/on koufo/taton a) /cqoj e)panaqh/-<br />

129 swn e)kei/nw|. o( de\ a) /smenoj e)pakou/ei kai\ de/cetai to\n a)qlhth\n w(j<br />

foithth\n e)so/menon to\ prw=ton, ei) =q' o( /tan au)tou= th\n e)pithdeio/thta th=j<br />

fu/sewj a)pode/xhtai, ceirodotei= tro/pon a)lei/ptou kai\ pro\j ta\ gumna/sia<br />

kalei=, kai\ diereido/menoj palai/ein a)nagka/zei, me/crij a) \n a)nantagw/niston<br />

au)tw=| r(w/mhn e)gkataskeua/sh|, ta\ w) =ta qei/aij e)pipnoi/aij metabalw\n ei)j<br />

o) /mmata kai\ kale/saj au)to\n metacaracqe/nta kaino\n tu/pon )Israh/l,<br />

130 o(rw=nta. to/te kai\ to\n nikhth/rion e)piti/qhsin au)tw=| ste/fanon. o( de\<br />

ste/fanoj e) /ktopon e) /cei kai\ xe/non kai\ i) /swj ou)k eu) /fhmon o) /noma: kalei=tai<br />

ga\r u(po\ tou= a)gwnoqe/tou na/rka. le/getai ga\r o( /ti "e)na/rkhse to\ pla/toj"<br />

#Gen. 32, 25$, brabei/wn kai\ khrugma/twn kai\ tw=n e)n timai=j a(pa/ntwn<br />

131 qaumasiw/taton a)ristei=on: ei) ga\r h( duna/mewj a)kaqaire/tou yuch\<br />

metalabou=sa kai\ teleiwqei=sa e)n a) /qloij a)retw=n kai\ e)pi\ to\n o( /ron au)to\n<br />

a)fikome/nh tou= kalou= mh\ pro\j u( /yoj u(po\ megalauci/aj a)rqei/h mhd'<br />

a)krobatou=sa e)pikompa/zoi, w(j a)rti/oij posi\ makra\ bai/nein duname/nh,<br />

narkh/seie de\ kai\ | stalei/h to\ eu)runqe\n oi)h/sei pla/toj, ei) =q' e(kousi/wj<br />

u(poskeli/sasa e(auth\n cwleu/oi, tw=n a)swma/twn o( /pwj u(steri/zoi<br />

132 fu/sewn, h(tta=sqai dokou=sa nikhforh/sei. to\ ga\r presbei/wn e)xi/stasqai<br />

gnw/mh| ma=llon %&h) \ a)na/gkh| toi=j a)mei/nosin lusitele/staton<br />

neno/mistai, e)pei\ kai\ ta\ deuterei=a tw=n e)n tw=|de tw=| a)gw=ni tiqeme/nwn<br />

a) /qlwn ta\ prw=ta tw=n e)n e(te/roij a)xiw/matoj mege/qei plei=ston o( /son<br />

u(perba/llei.<br />

133 To\ me\n dh\ prooi/mion th=j qeope/mptou fantasi/aj w( =d' e) /cei,<br />

16


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

tre/pesqai d' e)p' au)th\n kairo\j h) /dh kai\ tw=n e)mferome/nwn a)kribou=n<br />

e( /kaston. "e)nupnia/sqh" fhsi/ "kai\ i)dou\ kli=max e)sthrigme/nh e)n th=| gh=|,<br />

h( =j h( kefalh\ a)fiknei=to ei)j to\n ou)rano/n, kai\ oi( a) /ggeloi tou= qeou=<br />

a)ne/bainon kai\ kate/bainon e)p' au)th=j: o( de\ ku/rioj e)pesth/rikto e)p' au)th=j"<br />

134 #Gen. 28, 12. 13$. kli=max toi/nun e)n me\n tw=| ko/smw| sumbolikw=j le/getai<br />

o( a)h/r, ou( = ba/sij me/n e)sti gh=, korufh\ d' ou)rano/j: a)po\ ga\r th=j<br />

selhniakh=j sfai/raj, h( \n e)sca/thn me\n tw=n kat' ou)rano\n ku/klwn, prw/thn<br />

de\ tw=n pro\j h(ma=j a)nagra/fousin oi( frontistai\ tw=n metew/rwn,<br />

135 a) /cri gh=j e)sca/thj o( a)h\r pa/nth| taqei\j e) /fqaken. ou( =toj d' e)sti\<br />

yucw=n a)swma/twn oi) =koj, e)peidh\ pa/nta tw=| poihth=| ta\ tou= ko/smou<br />

me/rh kalo\n e) /doxen ei) =nai zw/|wn a)naplhrw=sai. dia\ tou=to gh=| me\n ta\<br />

cersai=a e)gkateskeu/aze, qala/ttaij de\ kai\ potamoi=j ta\ e) /nudra, ou)ranw=|<br />

de\ tou\j a)ste/raj-kai\ ga\r e( /kastoj tou/twn ou) mo/non zw=|on, a)lla\ kai\<br />

nou=j o( /loj di' o( /lwn o( kaqarw/tatoj ei) =nai le/getai-: w( /ste kai\ e)n tw=|<br />

loipw=| tmh/mati tou= panto/j, a)e/ri, zw=|a ge/gonen. ei) de\ mh\ ai)sqh/sei<br />

136 katalhpta/, ti/ tou=to; kai\ yuch\ ga\r a)o/raton. kai\ mh\n ei)ko/j ge a)e/ra<br />

gh=j ma=llon kai\ u( /datoj zw|otrofei=n, dio/ti kai\ ta\ e)n e)kei/noij ou( =toj<br />

e)yu/cwsen: e)poi/ei ga\r au)to\n o( tecni/thj a)kinh/twn me\n swma/twn e( /xin,<br />

kinoume/nwn de\ a)fanta/stwj fu/sin, h) /dh de\ o(rmh=| kai\ fantasi/a| crh=sqai<br />

137 duname/nwn yuch/n. ou)k a) /topon ou) =n, di' ou( = ta\ a) /lla e)yucw/qh, yucw=n<br />

a)moirei=n; dio\ mhdei\j th\n a)ri/sthn fu/sin zw/|wn tou= a)ri/stou tw=n perigei/wn,<br />

a)e/roj, a)fairei/sqw: ou) ga\r mo/noj e)k pa/ntwn e) /rhmoj ou( =toj, a)ll'<br />

oi( =a po/lij eu)andrei= poli/taj a)fqa/rtouj kai\ a)qana/touj yuca\j e) /cwn<br />

138 i)sari/qmouj a) /stroij. tou/twn tw=n yucw=n ai( me\n kati/asin e)ndeqhso/menai<br />

sw/masi qnhtoi=j, o( /sai prosgeio/tatoi kai\ filosw/matoi, ai( d' a)ne/rcontai,<br />

diakriqei=sai pa/lin kata\ tou\j u(po\ fu/sewj o(risqe/ntaj a)riqmou\j kai\<br />

139 cro/nouj. tou/twn ai( me\n ta\ su/ntrofa kai\ sunh/qh tou= | qnhtou= bi/ou<br />

poqou=sai palindromou=sin au) =qij, ai( de\ pollh\n fluari/an au)tou= katagnou=sai<br />

desmwth/rion me\n kai\ tu/mbon e)ka/lesan to\ sw=ma, fugou=sai d'<br />

w( /sper e)x ei(rkth=j h) \ mnh/matoj a) /nw kou/foij pteroi=j pro\j ai)qe/ra e)xar-<br />

140 qei=sai metewropolou=si to\n ai)w=na. a) /llai d' ei)si\ kaqarw/tatai kai\<br />

a) /ristai, meizo/nwn fronhma/twn kai\ qeiote/rwn e)pilacou=sai, mhdeno\j me\n<br />

tw=n perigei/wn pote\ o)recqei=sai to\ para/pan, u( /parcoi de\ tou= panhgemo/noj,<br />

w( /sper mega/lou basile/wj a)koai\ kai\ o) /yeij, e)forw=sai pa/nta kai\<br />

141 a)kou/ousai. tau/taj dai/monaj me\n oi( a) /lloi filo/sofoi, o( de\ i(ero\j lo/goj<br />

a)gge/louj ei) /wqe kalei=n prosfueste/rw| crw/menoj o)no/mati: kai\ ga\r ta\j<br />

tou= patro\j e)pikeleu/seij toi=j e)ggo/noij kai\ ta\j tw=n e)ggo/nwn crei/aj tw=|<br />

142 patri\ diagge/llousi. paro\ kai\ a)nercome/nouj au)tou\j kai\ katio/ntaj<br />

ei)sh/gagen, ou)k e)peidh\ tw=n mhnuso/ntwn o( pa/nth| e)fqakw\j qeo\j dei=tai,<br />

a)ll' o( /ti toi=j e)pikh/roij h(mi=n sune/fere mesi/taij kai\ diaithtai=j lo/goij<br />

crh=sqai dia\ to\ teqhpe/nai kai\ pefrike/nai to\n pampru/tanin kai\ to\<br />

143 me/giston a)rch=j au)tou= kra/toj. ou( = labo/ntej e) /nnoian e)deh/qhme/n pote/<br />

tinoj tw=n mesitw=n le/gontej: "la/lhson su\ h(mi=n, kai\ mh\ lalei/tw pro\j<br />

h(ma=j o( qeo/j, mh/ pote a)poqa/nwmen" #Exod. 20, 19$. ou) ga\r o( /ti kola/seij,<br />

a)ll' ou)d' u(perballou/saj kai\ a)kra/touj eu)ergesi/aj cwrh=sai duna/-<br />

17


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

meqa, a( \j a) \n au)to\j protei/nh| di' e(autou= mh\ crw/menoj u(phre/taij a) /lloij.<br />

144 pagka/lwj de\ e)sthrigme/non e)n th=| gh=| dia\ sumbo/lou kli/makoj fantasiou=tai<br />

to\n a)e/ra: ta\j ga\r a)nadidome/naj e)k gh=j a)naqumia/seij leptunome/naj<br />

e)xaerou=sqai sumbe/bhken, w( /ste ba/sin me\n kai\ r(i/zan a)e/roj ei) =nai<br />

145 gh=n, kefalh\n de\ ou)rano/n. le/getai gou=n, o( /ti selh/nh pi/lhma me\n<br />

a) /kraton ai)qe/roj ou) /k e)stin, w(j e( /kastoj tw=n a) /llwn a)ste/rwn, kra=ma<br />

de\ e) /k te ai)qerw/douj ou)si/aj kai\ a)erw/douj: kai\ to/ ge e)mfaino/menon<br />

au)th=| me/lan, o( \ kalou=si/ tinej pro/swpon, ou)de\n a) /llo ei) =nai h) \ to\n a)namemigme/non<br />

a)e/ra, o( \j kata\ fu/sin me/laj w) \n a) /crij ou)ranou= tei/netai.<br />

146 h( me\n ou) =n e)n ko/smw| legome/nh sumbolikw=j kli=max toiau/th<br />

e)sti/, th\n d' e)n a)nqrw/poij skopou=ntej eu(rh/somen th\n yuch/n, h( =j ba/sij<br />

me\n to\ w(sanei\ gew=de/j e)stin, ai) /sqhsij, kefalh\ d' w(j a) \n to\ ou)ra/nion,<br />

147 o( kaqarw/tatoj nou=j. a) /nw de\ kai\ ka/tw dia\ pa/shj | au)th=j oi( tou=<br />

qeou= lo/goi cwrou=sin a)diasta/twj, o(po/te me\n a)ne/rcointo, sunanaspw=ntej<br />

au)th\n kai\ tou= qnhtou= diazeugnu/ntej kai\ th\n qe/an w( =n a) /xion o(ra=n mo/nwn<br />

e)pideiknu/menoi, o(po/te de\ kate/rcointo, ou) kataba/llontej-ou) /te ga\r<br />

qeo\j ou) /te lo/goj qei=oj zhmi/aj ai) /tioj-, a)lla\ sugkatabai/nontej dia\<br />

filanqrwpi/an kai\ e) /leon tou= ge/nouj h(mw=n, e)pikouri/aj e( /neka kai\ summaci/aj,<br />

i( /na kai\ th\n e) /ti w( /sper e)n potamw=|, tw=| sw/mati, foroume/nhn<br />

148 yuch\n swth/rion pne/ontej a)nazww=si. tai=j me\n dh\ tw=n a) /krwj kekaqarme/nwn<br />

dianoi/aij a)yofhti\ mo/noj a)ora/twj o( tw=n o( /lwn h(gemw\n e)mperipatei=-kai\<br />

ga/r e)sti crhsqe\n tw=| sofw=| qeopro/pion, e)n w( =| le/getai:<br />

"peripath/sw e)n u(mi=n, kai\ e) /somai u(mw=n qeo/j" #Lev. 26, 12$-, tai=j<br />

de\ tw=n e) /ti a)polouome/nwn, mh/pw de\ kata\ to\ pantele\j e)kniyame/nwn th\n<br />

r(upw=san kai\ kekhlidwme/nhn %e)n& sw/masi bare/si zwh\n a) /ggeloi, lo/goi<br />

149 qei=oi, faidru/nontej au)ta\j toi=j kaloka)gaqi/aj do/gmasin. o( /sa de\ e)xoiki/zetai<br />

kakw=n oi)khto/rwn sti/fh, i( /na ei( =j o( a)gaqo\j ei)soiki/shtai, dh=lo/n<br />

e)sti. spou/daze ou) =n, w) = yuch/, qeou= oi) =koj gene/sqai, i(ero\n a( /gion, e)ndiai/thma<br />

ka/lliston: i) /swj ga/r, i) /swj o( \n o( ko/smoj a( /paj, kai\ su\ oi)kodespo/thn<br />

sch/seij e)pimelou/menon th=j i)di/aj oi)ki/aj, w(j eu)erkesta/th kai\ a)ph/-<br />

150 mwn ei)saei\ diafula/ttoito. i) /swj de\ kai\ to\n e(autou= bi/on o( a)skhth\j<br />

fantasiou=tai kli/maki e)oiko/ta: fu/sei ga\r a)nw/malon pra=gma a) /skhsij,<br />

tote\ me\n proi ou=sa ei)j u( /yoj, tote \ d' u(postre/fousa pro\j tou)nanti/on ,<br />

kai\ tote\ me\n kaqa/per nau=j eu)ploi/a| th=| tou= bi/ou, tote\ de\ dusploi/a|<br />

crwme/nh. e(terh/meroj ga/r, w(j e) /fh tij, tw=n a)skhtw=n o( bi/oj, a) /llote<br />

151 me\n zw=n kai\ e)grhgorw/j, a) /llote de\ teqnew\j h) \ koimw/menoj. kai\ ta/ca<br />

ou)k a)po\ skopou= tou=to le/getai: sofoi\ me\n ga\r to\n o)lu/mpion kai\<br />

ou)ra/nion cw=ron e) /lacon oi)kei=n, a) /nw foita=n a)ei\ memaqhko/tej, kakoi\ de\<br />

tou\j e)n ( /Aidou mucou/j, e)x a)rch=j a) /cri te/louj a)poqnh/|skein e)pitethdeuko/tej<br />

152 kai\ ei)j gh=raj e)k sparga/nwn fqora=j e)qa/dej o) /ntej. oi( d' a)skhtai\meqo/rioi<br />

ga\r tw=n a) /krwn ei)si\n-a) /nw kai\ ka/tw polla/kij w(j e)pi\ kli/makoj<br />

badi/zousin, h) \ u(po\ th=j krei/ttonoj moi/raj a)nelko/menoi h) \ u(po\ th=j<br />

cei/ronoj a)ntispw/menoi, me/crij a) \n o( th=j a(mi/llhj kai\ diama/chj tau/thj<br />

brabeuth\j qeo\j a)nadw=| ta\ brabei=a ta/xei th=| belti/oni, th\n e)nanti/an<br />

153 ei)sa/pan kaqelw/n. e)mfai/netai d' e) /ti kai\ toiou=ton ei) /dwlon,<br />

18


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

o( /per ou)k a) /xion h(sucasqh=nai. ta\ a)nqrw/pwn pra/gmata kli/maki pe/fu-<br />

154 ken e)xomoiou=sqai dia\ th\n a)nw/malon | au)tw=n fora/n. h( mi/a ga/r, w(j<br />

e) /fh tij, h(me/ra to\n me\n kaqei=len u(yo/qen, to\n de\ h) =ren a) /nw, mhdeno\j<br />

e)n o(moi/w| pefuko/toj me/nein tw=n par' h(mi=n, a)lla\ pantoi/aj metaballo/n-<br />

155 twn tropa/j. h) \ ou)k a) /rcontej me\n e)x i)diwtw=n, i)diw=tai d' e)x a)rco/ntwn,<br />

pe/nhtej d' e)k plousi/wn kai\ e)k penh/twn polucrh/matoi kai\ e) /ndoxoi<br />

me\n e)x h)melhme/nwn, e)pifane/statoi de\ e)x a)do/xwn a)ei\ gi/nontai kai\<br />

i)scuroi\ me\n e)x a)sqenw=n, e)k de\ a)duna/twn dunatoi\ kai\ sunetoi\ me\n e)x<br />

156 a)fraino/ntwn, eu)logisto/tatoi de\ e)k parapaio/ntwn: kai\ o(do/j tij h( /d'<br />

e)sti\n a) /nw kai\ ka/tw tw=n a)nqrwpei/wn pragma/twn, a)sta/toij kai\ a)nidru/toij<br />

crwme/nh suntuci/aij, w( =n to\ a)nw/malon ou)k a)dh/loij a)lla\ safe/si<br />

tekmhri/oij o( a)yeude/statoj e)le/gcei cro/noj.<br />

157 )Emh/nue de\ to\ o) /nar e)sthrigme/non e)pi\ th=j kli/makoj to\n<br />

a)rca/ggelon, ku/rion: u(pera/nw ga\r w(j a( /rmatoj h(ni/ocon h) \ w(j new\j<br />

kubernh/thn u(polhpte/on i( /stasqai to\ o) \n e)pi\ swma/twn, e)pi\ yucw=n, e)pi\<br />

pragma/twn, e)pi\ lo/gwn, e)pi\ a)gge/lwn, e)pi\ gh=j, e)p' a)e/roj, e)p' ou)ranou=,<br />

e)p' ai)sqhtw=n duna/mewn, e)p' a)ora/twn fu/sewn, o( /saper qeata\ kai\<br />

a)qe/ata: to\n ga\r ko/smon a( /panta e)xa/yaj e(autou= kai\ a)narth/saj th\n<br />

158 tosau/thn h(niocei= fu/sin. mhdei\j d' a)kou/wn, o( /ti e)pesth/rikto, nomisa/tw<br />

ti sunergei=n qew=| pro\j to\ pagi/wj sth=nai, a)ll' e)kei=no logisa/sqw, o( /ti<br />

to\ dhlou/menon i) /son e)sti\ tw=| sth/rigma kai\ e) /reisma kai\ o)curo/thj kai\<br />

bebaio/thj a(pa/ntwn e)sti\n o( a)sfalh\j qeo/j, e)nsfragizo/menoj oi( =j a) \n<br />

e)qe/lh| to\ a)sa/leuton: e)perei/dontoj ga\r kai\ susthri/zontoj au)tou= me/nei<br />

159 ta\ sustaqe/nta a)nw/leqra krataiw=j. o( toi/nun e)pibebhkw\j th=| ou)ranou=<br />

kli/maki le/gei tw=| fantasioume/nw| to\ o) /nar: "e)gw\ ku/rioj o( qeo\j )Abraa\m<br />

tou= patro/j sou kai\ o( qeo\j )Isaa/k: mh\ fobou=" #Gen. 28, 13$. o(<br />

crhsmo\j ou( =toj to\ te/rma th=j a)skhtikh=j yuch=j kai\ bebaio/taton e) /reisma<br />

h) =n, o( \j au)th\n a)nedi/dasken, o( /ti o( tw=n o( /lwn ku/rioj kai\ qeo\j a)mfo/tera<br />

tau=ta tou= ge/nouj e)sti\n au)tw=|, pate/rwn kai\ pa/ppwn e)pigrafei\j kai\<br />

e)piklhqei\j e(ka/teron, i( /na to\n au)to\n o( / te ko/smoj a( /paj kai\ o( fila/retoj<br />

e) /ch| klh=ron: e)pei\ kai\ le/lektai: "ku/rioj au)to\j klh=roj au)tw=|"<br />

#<strong>De</strong>ut. 10, 9$.<br />

160 Mh\ nomi/sh|j de\ pare/rgwj tou= me\n )Abraa\m nuni\ le/gesqai<br />

ku/rion kai\ qeo/n, tou= de\ )Isaa\k qeo\n au)to\ mo/non. o( me\n ga\r | au)thko/ou<br />

kai\ au)todida/ktou kai\ au)tomaqou=j fu/sei periginome/nhj su/mbolon<br />

e)pisth/mhj e)sti/n, o( de\ )Abraa\m didaskome/nhj: kai\ tw=| me\n au)to/cqoni<br />

161 kai\ au)qigenei= sumbe/bhken ei) =nai, tw=| de\ metana/sth| kai\ e)phlu/tw|. th\n<br />

ga\r caldai/ zousan a)llogenh= kai\ a)llo/fulon glw=ttan tw=n peri\ a)stronomi/an<br />

metewrolescw=n a)polipw\n e)pi\ th\n a(rmo/ttousan logikw=| zw/|w|<br />

162 parege/neto, th\n tou= pa/ntwn ai)ti/ou qerapei/an. ou( =toj me\n dh\ o( tro/poj<br />

duei=n duna/mewn tw=n e)pimelhsome/nwn e)sti\ crei=oj, h(gemoni/aj kai\ eu)ergesi/aj,<br />

i( /na tw=| me\n kra/tei tou= h(gemo/noj u(pakou/h| tw=n nomoqetoume/nwn,<br />

tw=| de\ caristikw=| mega/la w)felh=tai, o( d' e( /teroj th=j kata\ to\ cari/zesqai<br />

mo/nhj: ou) ga\r u(po\ nouqetou/shj a)rch=j e)beltiw/qh, fu/sei peripepoihme/noj<br />

to\ kalo/n, a)lla\ dia\ ta\j o)mbrhqei/saj a) /nwqen dwrea\j a)ga-<br />

19


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

163 qo\j kai\ te/leioj e)x a)rch=j e)ge/neto. caristikh=j me\n ou) =n duna/mewj qeo/j,<br />

basilikh=j de\ ku/rioj o) /noma. ti/ ou) =n a) /n tij ei) /poi presbu/teron a)gaqo\n<br />

h) \ to\ tucei=n a)kra/tou kai\ a)migou=j eu)ergesi/aj, ti/ de\ new/teron h) \ to\<br />

kekrame/nhj e) /k te h(gemoni/aj kai\ dwrea=j; o( / moi dokei= sunidw\n o( a)skhth\j<br />

eu) /xasqai qaumasiwta/thn eu)ch/n, i( /na au)tw=| ge/nhtai ku/rioj ei)j qeo/n<br />

#Gen. 28, 21$: e)bou/leto ga\r mhke/ti w(j a) /rconta eu)labei=sqai, a)ll' w(j<br />

164 eu)erge/thn a)gaphtikw=j tima=n. a) =r' ou)ci\ tou/toij kai\ toi=j paraplhsi/oij<br />

ei)ko\j h) =n kai\ tou\j tuflou\j dia/noian o)xudorkh/sein, pro\j tw=n i(erwta/twn<br />

e)nommatoume/nouj logi/wn, w(j fusiognwmonei=n kai\ mh\ mo/non toi=j r(htoi=j<br />

e)formei=n; a)lla\ ka) \n h(mei=j kammu/santej to\ th=j yuch=j o) /mma mh\ spouda/zwmen<br />

h) \ mh\ dunw/meqa a)nable/pein, au)to/j, w) = i(erofa/nta, u(ph/cei kai\<br />

e)pista/tei kai\ e)gcri/wn mh/ pote a)pei/ph|j, e( /wj e)pi\ to\ kekrumme/non<br />

i(erw=n lo/gwn fe/ggoj h(ma=j mustagwgw=n e)pidei/xh|j ta\ kata/kleista kai\<br />

165 a)tele/stoij a)o/rata ka/llh. soi\ me\n dh\ tau=ta poiei=n e)mprepe/j: yucai\<br />

d' o( /sai qei/wn e)rw/twn e)geu/sasqe, kaqa/per e)k baqe/oj u( /pnou dianasta=sai<br />

kai\ th\n a)clu\n a)poskeda/sasai pro\j th\n peri/blepton qe/an e)pei/cqhte<br />

meqe/menai to\n bradu\n kai\ mellhth\n o) /knon, i( /n' o( /sa qea/mata kai\ a)kou/smata<br />

th=j u(mete/raj e( /neka w)felei/aj o( a)gwnoqe/thj eu)tre/pise katanoh/shte.<br />

166 Muri/a me\n ou) =n e)stin a)oi/dima tw=n pro\j e)pi/deixin, e( \n d'<br />

ou) =n kai\ to\ lecqe\n pro\ mikrou=: to\n me\n ga\r ge/nei pa/ppon tou= a)skhtou=<br />

pate/ra ei) =pe to\ lo/gion, tw=| d' w(j | a)lhqw=j patri\ to\ tou= gennh/santoj<br />

ou)k e)pefh/misen o) /noma. le/gei ga/r: "e)gw\ ku/rioj o( qeo\j )Abraa\m<br />

tou= patro/j sou"-kai/toi pa/ppoj ou( =toj h) =n-kai\ pa/lin "o( qeo\j<br />

167 )Isaa/k" #Gen. 28, 13$, ei) =t' ou) prosti/qhsi "tou= patro/j sou". ou) /koun<br />

a) /xion th\n tou/twn ai)ti/an e)reunh=sai; pa/nu ge. ti/j ou) =n e)sti, mh\ pare/rgwj<br />

skoph/swmen. th\n a)reth\n h) \ fu/sei h) \ a)skh/sei h) \ maqh/sei perigi/nesqai/<br />

fhsi, dio\ kai\ trei=j tou\j gena/rcaj tou= e) /qnouj sofou\j<br />

pa/ntaj a)ne/grafen, a)po\ me\n th=j au)th=j ou)c o(rmhqe/ntaj i)de/aj, pro\j de\ to\<br />

168 au)to\ te/loj e)peicqe/ntaj. o( me\n ga\r presbu/tatoj au)tw=n )Abraa\m<br />

h(gemo/ni o(dou= th=j pro\j to\ kalo\n a)gou/shj e)crh/sato didaskali/a|, w(j e)n<br />

e(te/roij, w(j a) \n oi( =o/n te h) =|, dei/xomen, o( de\ me/soj )Isaa\k au)thko/w| kai\ au)tomaqei=<br />

th=| fu/sei, o( de\ tri/toj )Iakw\b a)skhtikai=j mele/taij, kaq' a( \j oi(<br />

169 e) /naqloi kai\ e)nagw/nioi po/noi. triw=n ou) =n tro/pwn u(parco/ntwn, e)x w( =n<br />

sofi/a perigi/netai, tou\j a) /krouj ma/lista sumbe/bhken h(nw=sqai: to\ ga\r<br />

a)skh/sei e) /ggonon tou= maqh/sei, to\ de\ fu/sei suggene\j me\n-u(pobe/blhtai<br />

ga\r w(j r(i/za pa=sin-, a)nantagwni/stou de\ kai\ e(toi/mou ge/rwj<br />

170 e) /lacen. w( /ste ei)ko/twj )Abraa\m o( beltiwqei\j didaskali/a| path\r )Iakw\b<br />

le/getai, tou= mele/th| sugkrothqe/ntoj, ou)k a) /nqrwpoj a)nqrw/pou ma=llon<br />

h) \ du/namij a)koustikh\ pro\j ma/qhsin e(toimota/th duna/mewj a)skhtikh=j<br />

171 kai\ e)pithdei/ou pro\j a) /qlhsin. e)a\n me/ntoi o( a)skhth\j ou( =toj eu)to/nwj<br />

dra/mh| pro\j to\ te/loj kai\ thlaugw=j i) /dh| a( \ pro/teron a)mudrw=j w)neiropo/lei,<br />

metatupwqei\j tw=| krei/ttoni carakth=ri kai\ prosagoreuqei\j )Israh/l,<br />

o( qeo\n o(rw=n, a)nti\ tou= pterni/zontoj )Iakw\b pate/ra ou)ke/ti to\n maqo/nta<br />

)Abraa/m, a)lla\ to\n fu/sei gennhqe/nta a)stei=on )Isaa\k e)pigra/fetai.<br />

20


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

172 tau=ta de\ ou)k e)mo/j e)sti mu=qoj, a)lla\ crhsmo\j e)n tai=j i(erai=j a)nagegramme/noj<br />

sth/laij. "a)pa/raj" ga/r fhsin " )Israh\l au)to\j kai\ pa/nta ta\<br />

au)tou= h) =lqen e)pi\ to\ fre/ar tou= o( /rkou, kai\ e) /quse qusi/an tw=| qew=| tou=<br />

patro\j au)tou= )Isaa/k" #Gen. 46, 1$. a) =r' h) /dh katanoei=j, o( /ti ou) peri\<br />

fqartw=n a)nqrw/pwn, a)ll', w(j e)le/cqh, peri\ fu/sewj pragma/twn e)sti\n<br />

o( parw\n lo/goj; i)dou\ ga\r to\ au)to\ u(pokei/menon tote\ me\n )Iakw\b o)noma/zetai<br />

patro\j )Abraa/m, tote\ de\ )Israh\l patro\j )Isaa\k kalei=tai dia\<br />

th\n h)kribwme/nhn ai)ti/an.<br />

173 Ei)pw\n toi/nun "e)gw\ ku/rioj o( qeo\j )Abraa\m tou= patro/j<br />

sou kai\ o( qeo\j )Isaa\k" e)pife/rei: "mh\ fobou=" #Gen. 28, 13$, kata\ to\<br />

a)ko/louqon: pw=j ga\r e) /ti fobhqhso/meqa, to\ fo/bou kai\ panto\j pa/qouj<br />

luth/rion se\ to\n u(peraspisth\n o( /plon e) /contej; o( \j kai\ | tou\j a)rcetu/pouj<br />

th=j paidei/aj h(mw=n tu/pouj a)dhloume/nouj e)mo/rfwsaj, i( /n' e)mfanei=j w) =sin,<br />

)Abraa\m me\n dida/xaj, )Isaa\k de\ gennh/saj: tou= me\n ga\r u(fhghth/j, tou=<br />

de\ path\r u(pe/meinaj o)nomasqh=nai, tw=| me\n th\n gnwri/mou ta/xin, tw=| de\<br />

174 th\n ui(ou= parascw/n. dia\ tou=to kai\ th\n gh=n, le/gw de\ th\n pamforwta/thn<br />

kai\ eu)karpota/thn a)reth/n, e)f' h( =j kaqeu/dei o( a)skhth\j a)napauo/menoj<br />

tw=| to\n me\n ai)sqh/sewj koima=sqai bi/on, to\n de\ yuch=j e)grhgore/nai,<br />

dw/sein o(mologei=j #Gen. 28, 13$, a)podexa/menoj au)tou= th\n ei)rhnikh\n<br />

a)na/pausin, h( \n ou)k a) /neu pole/mou kai\ tw=n e)n pole/mw| talaipwriw=n<br />

ei( /leto, ou)c o( /pla basta/zwn kai\ a)nqrw/pouj a)nairw=n, a) /page, a)lla\ to\<br />

175 a)nti/palon a)reth=j paqw=n kai\ kakiw=n sti=foj kaqairw=n. to\ de\ sofi/aj<br />

ge/noj a) /mmw| gh=j #ibid. 14$ e)xomoiou=tai dia/ te plhqu\n a)peri/grafon,<br />

kai\ dio/ti ta\j me\n th=j qala/tthj e)pidroma\j h( u(potai/nioj a) /mmoj a)nakrou/etai,<br />

ta\j de\ tw=n a(marthma/twn kai\ a)dikhma/twn o( paidei/aj lo/goj.<br />

ou( =toj de\ kata\ ta\j qei/aj u(posce/seij a) /cri tw=n pera/twn tou= panto\j<br />

eu)ru/netai kai\ to\n e) /conta a)pofai/nei tw=n tou= ko/smou klhrono/mon merw=n,<br />

fqa/nonta pa/nth|, pro\j ta\ e(w=|a, pro\j ta\ e(spe/ria, ta\ kata\ meshmbri/an,<br />

ta\ prosa/rktia: le/getai ga/r, o( /ti "platunqh/setai e)pi\ qa/lassan kai\<br />

176 li/ba kai\ borra=n kai\ a)natola/j" #ibid. 14$. e) /sti d' o( a)stei=oj ou)k<br />

i) /dion mo/non a)lla\ kai\ koino\n a)gaqo\n a( /pasin, e)x e(toi/mou th\n a)f' e(autou=<br />

protei/nwn w)fe/leian. w(j ga\r h( /lioj a(pa/ntwn e)sti\ fw=j tw=n o) /yeij<br />

e)co/ntwn, ou( /tw kai\ o( sofo\j tw=n o( /soi logikh=j kekoinwnh/kasi fu/sewj:<br />

"e)neuloghqh/sontai ga\r e)n soi\" fhsi/ "pa=sai ai( fulai/" #ibid. 14$.<br />

177 o( de\ crhsmo\j ou( =toj e)farmo/ttei kai\ au)tw=| tini pro\j e(auto\n kai\<br />

e(te/rw| pro\j e( /teron. e)a/n te ga\r o( e)n e)moi\ nou=j a)reth=| telei/a| kaqarqh=|,<br />

kai\ ai( tou= peri\ e)me\ gew/douj fulai\ sugkaqai/rontai, a( \j e) /lacon ai( ai)sqh/seij<br />

kai\ h( megi/sth dexamenh/, to\ sw=ma: e)a/n te/ tij kat' oi)ki/an h) \<br />

po/lin h) \ cw/ran h) \ e) /qnoj ge/nhtai fronh/sewj e)rasth/j, a)na/gkh th\n oi)ki/an<br />

e)kei/nhn kai\ th\n po/lin kai\ th\n cw/ran kai\ to\ e) /qnoj a)mei/noni bi/w| crh=-<br />

178 sqai. kaqa/per ga\r ta\ e)kqumiw/mena tw=n a)rwma/twn eu)wdi/aj tou\j<br />

plhsia/zontaj a)napi/mplhsi, to\n au)to\n tro/pon o( /soi gei/tonej kai\ o( /moroi<br />

sofou=, th=j a)p' au)tou= spw=ntej au) /raj e)pi\ mh/kiston ceome/nhj beltiou=ntai<br />

ta\ h) /qh.<br />

179 Megi/sth de/ e)stin eu)ergesi/a yuch=| ponou/sh| kai\ diaqlou/sh|<br />

21


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

sunodoipo/ron e) /cein to\n e)fqako/ta pa/nth| qeo/n: "i)dou\" ga/r fhsin "e)gw\<br />

meta\ sou=" #ibid. 15$. ti/noj ou) =n a) \n e) /ti crei=oi genoi/meqa plou/tou, se\<br />

to\n a)lhqei/a| plou=ton e) /contej mo/non "diafula/ssonta e)n o(dw=|" #ibid.$ th=|<br />

pro\j a)reth\n a)gou/sh| kata\ pa/saj au)th=j ta\j toma/j; ou) ga\r e( \n me/roj<br />

e)sti\ tou= logikou= | bi/ou to\ pro\j dikaiosu/nhn kai\ th\n a) /llhn tei=non<br />

a)reth/n, a)lla\ muri/a o( /sa, e)x w( =n e) /stin o(rmwme/nouj fronh/sewj e)fiknei=-<br />

180 sqai. pagka/lwj de\ ei) /rhtai kai\ to\ "a)postre/yw se ei)j th\n<br />

gh=n tau/thn" #ibid.$. kalo\n me\n ga\r h) =n, to\n logismo\n e)f' e(autou=<br />

mei/nanta mh\ a)podhmh=sai pro\j ai) /sqhsin: deu/teroj de\ plou=j, e)f' e(au-<br />

181 to\n u(postre/yai pa/lin. i) /swj de\ kai\ to\ peri\ a)fqarsi/aj yuch=j u(paini/ttetai<br />

do/gma dia\ tou/tou: a)polipou=sa me\n ga\r to\n ou)ra/nion to/pon,<br />

w(j kai\ mikrw=| pro/teron e)le/cqh, kaqa/per ei)j xe/nhn cw/ran h) =lqe to\<br />

sw=ma. fhsi\ d' ou) me/cri tou= panto\j kaqeirgme/nhn au)th\n o( gennh/saj<br />

perio/yesqai path/r, a)ll' oi) =kton labw\n lu/sein ta\ desma\ kai\ e)leuqe/ran<br />

a) /cri th=j mhtropo/lewj a)sfalw=j parape/myein kai\ mh\ pro/teron a)nh/sein<br />

h) \ ta\j dia\ lo/gwn u(posce/seij a)lhqei/aj e) /rgoij bebaiwqh=nai: qeou=<br />

182 ga\r i) /dion le/gein pa/ntwj ta\ genhso/mena. kai/toi ti/ tou=to/ famen;<br />

e) /rgwn ga\r a)diaforou=sin au)tou= oi( lo/goi. diakinhqei=sa ou) =n kai\ dianasta=sa<br />

pro\j ta\j peri\ tou= o) /ntoj zhth/seij h( a)skhtikh\ yuch\ to\ me\n<br />

prw=ton u(peto/phsen ei) =nai to\ o) \n e)n to/pw|, mikro\n de\ e)piscou=sa tw=|<br />

dustopa/stw| th=j ske/yewj perideh\j gi/netai kai\ metanoei=n a) /rcetai.<br />

183 "e)xhge/rqh" ga/r fhsin " )Iakw\b kai\ ei) =pen, o( /ti e) /sti ku/rioj e)n tw=| to/pw|<br />

tou/tw|, e)gw\ de\ ou)k h) /|dein" #ibid. 16$. kai\ a) /meinon h) =n, ei) /poim' a) \n,<br />

a)gnoei=n h) \ e) /n tini qeo\n u(polamba/nein ei) =nai, to\n perie/conta au)to\n e)n<br />

ku/klw| ta\ pa/nta.<br />

184 Dikai/wj ou) =n e)fobh/qh kai\ ei) =pe qaumastikw=j: "w(j fobero\j<br />

o( to/poj ou( =toj" #ibid. 17$. o) /ntwj ga\r tw=n e)n fusiologi/a| to/poj a)rgalew/tatoj,<br />

e)n w( =| zhtei=tai, pou= kai\ ei) suno/lwj e) /n tini to\ o) /n, tw=n me\n<br />

lego/ntwn, o( /ti pa=n to\ u(festw\j cw/ran tina\ katei/lhfe, kai\ a) /llwn a) /llhn<br />

a)ponemo/ntwn, h) \ e)nto\j tou= ko/smou h) \ e)kto\j au)tou= metako/smio/n tina,<br />

tw=n de\ fasko/ntwn, o( /ti ou)deni\ tw=n e)n gene/sei to\ a)ge/nhton o( /moion, a)lla\<br />

toi=j o( /loij u(perba/llon, w(j kai\ th\n w)kudromwta/thn dia/noian u(steri/-<br />

185 zousan makrw=| th=j katalh/yewj o(mologei=n h(tta=sqai. dio/per eu)qu\j<br />

a)ne/kragen: "ou)k e) /sti tou=to" #ibid.$, o( \ e)do/xasa, "o( /ti e) /sti ku/rioj e) /n tw|<br />

to/pw|" #ibid. 16$: perie/cei ga/r, a)ll' ou) perie/cetai kata\ to\n a)lhqh= lo/gon.<br />

tou=to de\ to\ deiknu/menon kai\ o(rato/n, o( ai)sqhto\j ou(tosi\ ko/smoj, ou)de\n<br />

a) /ra a) /llo e)sti\n h) \ oi) =koj qeou= #ibid.$, mia=j tw=n tou= o) /ntoj duna/mewn,<br />

186 kaq' h( \n a)gaqo\j h) =n. to\n de\ ko/smon oi) =kon w)no/mase kai\ pu/lhn tou=<br />

pro\j a)lh/qeian ou)ranou= #ibid. 17$ prosei=pe. ti/ de\ tou=t' e)sti/; to\n e)k<br />

tw=n i)dew=n sustaqe/nta, e)n tw=| ceirotonhqe/nti kata\ ta\j qei/aj corhgi/aj,<br />

ko/smon nohto\n | ou)k e) /nestin a) /llwj katalabei=n o( /ti mh\ kata\ th\n tou=<br />

187 ai)sqhtou= kai\ o(rwme/nou tou/tou meta/basin. ou)de\ ga\r a) /llo tw=n o) /ntwn<br />

ou)de\n a)sw/maton e)nnoh=sai dunato\n o( /ti mh\ th\n a)rch\n labo/ntaj a)po\<br />

swma/twn: h)remou/ntwn me\n ga\r e)noh/qh to/poj, cro/noj de\ kinoume/nwn,<br />

shmei=a de\ kai\ grammai\ kai\ e)pifa/neiai kai\ suno/lwj pe/rata a)po\ th=j<br />

22


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

188 e)xwta/tw perikeime/nhj oi( =on a)mpeco/nhj. kata\ to\ a)na/logon ou) =n kai\ o(<br />

nohto\j a)po\ tou= ai)sqhtou= ko/smoj e)noh/qh, pu/lh tij w) \n e)kei/nou. w(j<br />

ga\r oi( boulo/menoi ta\j po/leij qea/sasqai dia\ pulw=n ei)si/asin, ou( /twj<br />

o( /soi to\n a)eidh= ko/smon katalabei=n e)qe/lousin, u(po\ th=j tou= o(ratou=<br />

fantasi/aj xenagou=ntai. [o( de\ nohth=j u(posta/sewj ko/smoj a) /neu h(stinojou=n<br />

schma/twn o) /yewj, mo/nhj de\ dia\ th=j a)rcetu/pou i)de/aj th=j e)n tw=|<br />

diacaracqe/nti pro\j to\ qeaqe\n au)tw=| ei) =doj a) /neu skia=j metaklhqh/setai,<br />

pa/ntwn au)tw=| teicw=n kai\ pa/shj pu/lhj a)parqe/ntwn ei)j to\ mh\ a)po/<br />

tinoj a)qrh=sai, a)ll' au)to\ kaq' au(to\ a)le/ktw| tini\ kai\ dusermhneu/tw|<br />

qe/a| diidei=n ka/lloj a)nalloi/wton.]<br />

189 Peri\ me\n dh\ tou/twn a( /lij. e)farmo/zei de\ tw=| au)tw=| ei) /dei<br />

kai\ e( /teroj o) /neiroj, o( peri\ th=j poiki/lhj a)ge/lhj, o( \n perianasta\j o( fantasiwqei\j<br />

dihgei=tai fa/skwn: "ei) =pe/ moi o( a) /ggeloj tou= qeou= kaq' u( /pnon:<br />

)Iakw/b. e)gw\ de\ ei) =pa: ti/ e)sti; kai\ ei) =pen: a)na/bleyon toi=j o)fqalmoi=j<br />

sou kai\ i) /de tou\j tra/gouj kai\ tou\j kriou\j a)nabai/nontaj e)pi\ ta\ pro/bata<br />

kai\ ta\j ai) =gaj dialeu/kouj kai\ poiki/louj kai\ spodoeidei=j r(antou/j.<br />

e(w/raka ga\r o( /sa soi La/ban poiei=. e)gw/ ei)mi o( qeo\j o( o)fqei/j soi e)n<br />

to/pw| qeou=, ou( = h) /leiya/j moi sth/lhn kai\ hu) /xw moi eu)ch/n. nu=n ou) =n<br />

a)na/sthqi kai\ e) /xelqe e)k th=j gh=j tau/thj kai\ a) /pelqe ei)j th\n gh=n th=j<br />

190 gene/sew/j sou, kai\ e) /somai meta\ sou=" #Gen. 31, 11-13$. o(ra=|j o( /ti<br />

qeope/mptouj o)nei/rouj a)nagra/fei o( qei=oj lo/goj ou) mo/non tou\j kata\ to\<br />

presbu/taton tw=n ai)ti/wn profainome/nouj, a)lla\ kai\ tou\j dia\ tw=n u(pofhtw=n<br />

au)tou= kai\ o)padw=n a)gge/lwn, oi( \ qei/aj kai\ eu)dai/monoj moi/raj<br />

191 pro\j tou= gennh/santoj h)xi/wntai patro/j. sko/pei me/ntoi kai\ to\ a)ko/louqon.<br />

o( i(ero\j lo/goj toi=j me\n w(j basileu\j a( \ crh\ pra/ttein e)x e)pita/gmatoj<br />

paragge/llei, toi=j de\ w(j gnwri/moij dida/skaloj ta\ pro\j w)fe/leian<br />

u(fhgei=tai, toi=j de\ w(j su/mbouloj gnw/maj ei)shgou/menoj ta\j a)ri/staj to\<br />

sumfe/ron e)x e(autw=n ou)k ei)do/taj mega/la w)felei=, toi=j de\ w(j fi/loj<br />

e)pieikw=j kai\ meta\ peiqou=j polla\ kai\ tw=n a)rrh/twn a)nafe/rei, w( =n ou)-<br />

192 de/na tw=n a)tele/stwn e)pakou=sai qe/mij. e) /sti | d' o( /te kai\ punqa/netai/<br />

tinwn, w( /sper tou= )Ada/m: "pou= ei) =" #Gen. 3, 9$, pro\j o( \ a)pokri/nait' a) /n<br />

tij oi)kei/wj "ou)damou=", tw=| ta)nqrw/peia pa/nta e)n o(moi/w| mh\ me/nein, a)lla\<br />

kinei=sqai kai\ yuch=| kai\ sw/mati kai\ toi=j e)kto/j. a)ni/drutoi me\n ga\r oi(<br />

logismoi/, fantasi/aj a)po\ tw=n au)tw=n pragma/twn ou)ci\ ta\j au)ta\j a)ll'<br />

e)nanti/aj e) /contej, a)ni/druton de\ kai\ to\ sw=ma, w(j mhnu/ousin ai( e)k bre/fouj<br />

a) /cri gh/rwj tw=n h(likiw=n a(pasw=n tropai/, a)ni/druta de\ kai\ ta\<br />

193 e)kto\j e)ph|wrhme/na fora=| tu/chj a)ei\ saleuou/shj. e)peida\n me/ntoi<br />

pro\j to\ tw=n fi/lwn e) /lqh| sune/drion, ou) pro/teron a) /rcetai le/gein h) \<br />

e( /kaston au)tw=n a)nakale/sai kai\ o)nomasti\ proseipei=n, i( /na ta\ w) =ta a)norqia/santej,<br />

h(suci/a| kai\ prosoch=| crw/menoi, tw=n qesmw|doume/nwn ei)j<br />

a) /lhston mnh/mhn a)kou/wsin: e)pei\ kai\ e(te/rwqi le/getai: "siw/pa kai\<br />

194 a) /koue" #<strong>De</strong>ut. 27, 9$. tou=ton to\n tro/pon e)pi\ me\n tou= ba/tou Mwu sh=j<br />

a)nakalei=tai-"w(j ga\r ei) =de" fhsi/n "o( /ti prosa/gei i)dei=n, e)ka/lesen<br />

au)to\n ku/rioj e)k tou= ba/tou le/gwn: Mwush=, Mwush=. o( de\ ei) =pe: ti/<br />

e)stin;" #Exod. 3, 4$-, )Abraa\m de\ e)pi\ th=j tou= a)gaphtou= kai\ mo/nou<br />

23


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

paido\j o(lokautw/sewj, h(ni/ka te i(erourgei=n h) /rceto kai\ o(po/te dou\j a)po/peiran<br />

eu)sebei/aj e)x a)nqrw/pwn a)fani/sai to\ au)tomaqe\j ge/noj, e)pi/klhsin<br />

195 )Isaa/k, e)kwlu/qh: a)rcome/nou me\n ga/r fhsin, o( /ti "o( qeo\j e)pei/raze<br />

to\n )Abraa\m kai\ ei) =pe pro\j au)to/n: )Abraa/m, )Abraa/m. o( de\ ei) =pen:<br />

i)dou\ e)gw/. kai\ ei) =pe: la/be to\n ui(o/n sou to\n a)gaphto/n, o( \n h)ga/phsaj,<br />

to\n )Isaa/k, kai\ a)ne/negke", h) /dh de\ to\ i(erei=on e)pi\ to\n bwmo\n<br />

a)nenhnoco/toj, to/te "e)ka/lesen au)to\n a) /ggeloj kuri/ou e)k tou= ou)ranou=<br />

le/gwn: )Abraa/m, )Abraa/m. o( de\ ei) =pen: i)dou\ e)gw/. kai\ ei) =pe: mh\ e)piba/lh|j<br />

th\n cei=ra/ sou e)pi\ to\ paida/rion, mhde\ poih/sh|j au)tw=| mhde/n"<br />

196 #Gen. 22, 1. 2. 9-12$. ei( =j de\ dh\ tou= filikou= qia/sou kai\ o( a)skhth\j<br />

w) \n ei)ko/twj pronomi/aj th=j au)th=j a)xiwqei\j a)nakalei=tai: "ei) =pe ga/r moi"<br />

fhsi/n "o( a) /ggeloj tou= qeou= kaq' u( /pnon: )Iakw/b. e)gw\ de\ ei) =pa: ti/<br />

197 e)stin" #Gen. 31, 11$; a)naklhqei\j de\ prosoch=| crh=tai, ta\ fane/nta<br />

shmei=a peirw/menoj a)kribou=n, e) /sti de\ ta\ shmei=a tw=n lo/gwn oi( =a qremma/twn<br />

o)cei=ai/ te kai\ gene/seij: "a)nable/yaj" ga/r fhsi "toi=j o)fqalmoi=j<br />

ei) =de tou\j tra/gouj kai\ tou\j kriou\j a)nabai/nontaj e)pi\ ta\ pro/bata kai\<br />

198 ta\j ai) =gaj" #Gen. 31, 12$. ai)poli/ou me\n dh\ tra/goj, poi/mnhj de\ krio\j<br />

h(gemw/n e)sti: ta\ de\ zw=|a tau=ta duei=n lo/gwn su/mbola telei/wn, w( =n o(<br />

me\n e( /teroj kaqai/rei kai\ kenoi= yuch\n a(marthma/twn, o( de\ e( /teroj tre/fei<br />

kai\ plh/rh katorqwma/twn e)rga/zetai. toiou=toi me\n oi( h(gemo/nej e)n<br />

h(mi=n a)gela/rcai lo/goi: ai( de\ a)ge/lai proba/toij kai\ ai)xi\ ferwnu/mwj diateqei=sai<br />

a) /|ttousi kai\ probai/nousi meta\ spoudh=j pro\j dikaiosu/nhn.<br />

199 a)nable/yaj | ou) =n to\ te/wj memuko\j o) /mma th=j dianoi/aj ei) =de tou\j a)nalogou=ntaj<br />

tra/goij kai\ krioi=j telei/ouj lo/gouj h)konhme/nouj pro/j te<br />

mei/wsin a)dikhma/twn kai\ w( =n crh\ pra/ttein sunau/xhsin, pw=j e)pi\ ta\<br />

pro/bata kai\ ta\j ai) =gaj, ta\j e) /ti ne/aj kai\ a(pala\j yuca\j a) /rti h(bw/saj<br />

kai\ a) /nqei tw=| th=j a)kmh=j w(rai zome/naj, a)nabai/nousin ou)k a) /logon h(donh\n<br />

200 diw/kontej, a)ll' a)ora/tw| spora=| fronh/sewj crw/menoi dogma/twn. eu) /paij<br />

ga\r o( ga/moj ou( =toj ou) sw/mata sumple/kwn, a)ll' eu)fue/si yucai=j telei/aj<br />

a)reta\j a(rmozo/menoj. e)pibai/nete ou) =n oi( sofi/aj o)rqoi\ lo/goi pa/ntej,<br />

o)ceu/ete, spei/rete, kai\ h( \n a) \n i) /dhte yuch\n baqei=an, eu) /geion, parqe/non,<br />

mh\ pare/lqhte, kale/santej d' ei)j th\n o(mili/an kai\ sunousi/an e(autw=n<br />

teleiw/sate kai\ e)gku/mona a)perga/sasqe: te/xetai ga\r pa/nta a)stei=a,<br />

genea\n a) /rrena "dialeu/kwn, poiki/lwn, spodoeidw=n r(antw=n" #Gen.<br />

`31, 10$.<br />

201 ( \Hn d' e) /cei tw=n gennhma/twn tou/twn e( /kaston du/namin,<br />

e)reunhte/on. dia/leukoi me\n toi/nun ei)si\n oi( thlauge/statoi kai\ a)ridhlo/tatoi,<br />

tou= "dia\" polla/kij e)pi\ tou= mega/lou tiqeme/nou, a)f' ou( = dia/dhlon<br />

kai\ dia/shmon to\ mega/lwj dh=lon kai\ mega/lwj e)pi/shmon e) /qoj o)no-<br />

202 ma/zein e)sti/. bou/letai ou) =n th=j to\n i(ero\n spo/ron paradexame/nhj yuch=j<br />

ta\ prwto/toka gennh/mata dia/leuka ei) =nai, fwti\ e)oiko/ta ou)k a)mudrw=|,<br />

fe/ggei de\ thlaugesta/tw|, oi( /a ge/noit' a) \n a)f' h(liakw=n a)kti/nwn a) /skioj<br />

e)n ai)qri/a| kata\ meshmbri/an au)gh/: bou/letai de\ kai\ poiki/la ou) polumo/rfou<br />

kai\ polutro/pou le/praj a)kaqa/rtou tro/pon, dia\ gnw/mhj a)bebaio/thta<br />

crhso/mena a)sta/tw| kai\ foroume/nw| bi/w|, a)lla\ gra/mmasin e)gkeko-<br />

24


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

lamme/na kai\ sfragi=si diafo/roij, doki/moij de\ pa/saij tetupwme/na, w( =n<br />

ai( i)dio/thtej a)namicqei=sai kai\ a)nakraqei=sai mousikh\n sumfwni/an e)rga/-<br />

203 sontai. th\n ga\r poikiltikh\n te/cnhn e)no/misan me/n tinej ou( /twj h)melhme/non<br />

kai\ a)fane\j ei) =nai pra=gma, w( /ste u(fa/ntaij au)th\n a)ne/qesan.<br />

e)gw\ d' ou) mo/non au)th/n, a)lla\ kai\ tou) /noma te/qhpa, kai\ ma/lisq' o( /tan<br />

ei)j ta\ gh=j tmh/mata kai\ ta\j e)n ou)ranw=| sfai/raj kai\ zw/|wn kai\ futw=n<br />

204 diafora\j kai\ to\ pampoi/kilon u( /fasma, toutoni\ to\n ko/smon, a)pi/dw. to\n<br />

ga\r tou= ple/gmatoj panto\j tou/tou dhmiourgo\n eu(reth\n th=j poikiltikh=j<br />

e)pinoei=n eu)qu\j e)pisth/mhj a)nagka/zomai, kai\ se/bomai me\n to\n eu(ro/nta,<br />

timw= de\ th\n eu(reqei=san, to\ d' e) /rgon katape/plhgmai, kai/toi mhde\<br />

pollosto\n me/roj au)tou= dunhqei\j i)dei=n, a)po\ de\ tou= fane/ntoj moi me/rouj,<br />

205 ei) dh\ kai\ pe/fhnen, a)kribw=j to\ o( /lon ei)ka/zwn a)nalogi/aj e)lpi/di. qauma/zw<br />

me/ntoi kai\ | to\n sofi/aj e)rasth/n, o( /ti th\n au)th\n te/cnhn e)piteth/deuke,<br />

polla\ kai\ diafe/ronta e)k diafero/ntwn ei)j tau)to\ suna/gein kai\<br />

sunufai/nein a)xiw=n. labw\n ga\r a)po\ me\n th=j paidikh=j grammatikh=j du/o<br />

ta\ prw=ta, to/ te gra/fein kai\ to\ a)naginw/skein, a)po\ de\ th=j teleiote/raj<br />

th/n te para\ poihtai=j e)mpeiri/an kai\ th\n a)rcai/aj i(stori/aj a)na/lhyin,<br />

para\ de\ a)riqmhtikh=j kai\ gewmetri/aj to\ a)nexapa/thton e)n oi( =j a)nalogi/aj<br />

kai\ logismw=n e)sti crei/a, para\ de\ mousikh=j r(uqmou\j kai\ me/tra ta/ te<br />

e)narmo/nia kai\ crwmatika\ kai\ diatonika/, sunhmme/na te au) = kai\ diezeugme/na<br />

me/lh, para\ de\ r(htorikh=j eu( /resin, fra/sin, ta/xin, oi)konomi/an,<br />

mnh/mhn, u(po/krisin, para\ de\ filosofi/aj o( /sa te e)n tau/taij parale/leiptai<br />

kai\ a) /lla e)x w( =n a( /paj o( a)nqrw/pwn bi/oj sune/sthken, e( \n e) /rgon eu)an-<br />

206 qe/staton h(rmo/sato, eu)ma/qeian polumaqei/a| mi/xaj. kai\ to\n tou/tou tou=<br />

ple/gmatoj dhmiourgo\n o( i(ero\j lo/goj Beseleh\l e)ka/lesen #Exod. 31, 2 ss.$,<br />

o( \j e(rmhneuqei/j e)stin e)n skia=| qeou=. ta\ ga\r mimh/mata ou( =toj, ta\ de\<br />

paradei/gmata a)rcitektonei= Mwush=j: dia\ tou=q' o( me\n oi( =a skia\j u(pegra/feto,<br />

o( d' ou) skia/j, au)ta\j de\ ta\j a)rcetu/pouj e)dhmiou/rgei fu/seij.<br />

207 ei) dh\ kai\ ta\ a( /gia poikiltikh=| te/cnh| kateskeu/astai kai\ o( sofo\j poikilth\j<br />

mo/noj e)n toi=j i(erofanthqei=si crhsmoi=j a)nei/rhtai kai\ to\<br />

tou= qeou= kalo\n poi/kilma, o( /de o( ko/smoj, e)pisth/mh| panso/fw| tetelesiou/rghtai,<br />

pw=j ou)k a) /xion w(j e)rgalei=on th=j e)pisth/mhj a)pode/cesqai poikilti-<br />

208 kh/n; h( =j a)fi/druma i(erw/taton pa=j o( sofi/aj oi) =koj a)galmatoforh/sei kai\<br />

kat' ou)rano\n kai\ e)pi\ gh=j, a)f' h( =j poiki/lwn lo/gwn i)de/aj o( a)skhth\j<br />

e)kponei=: meta\ ga\r tou\j dialeu/kouj eu)qu\j tou\j poiki/louj ei) =de, paidei/aj<br />

209 ko/mmati caracqe/ntaj. tri/toi d' ei)si\n oi( spodoeidei=j r(antoi/. kai/toi<br />

ti/j ou)k a) \n eu) = fronw=n ei) /poi tw=| ge/nei kai\ tou/touj ei) =nai poiki/louj;<br />

a)lla\ ga\r ou)k e) /stin au)tw=| peri\ qremma/twn diafora=j h( tosau/th spoudh/,<br />

210 peri\ me/ntoi th=j pro\j kaloka)gaqi/an a)gou/shj o(dou=. bou/letai ga\r to\n<br />

e)pi\ tau/thn i)o/nta spodw=| kai\ u( /dati perirrai/nesqai, dio/ti gh=n kai\ u( /dwr<br />

lo/goj e) /cei furaqe/nta kai\ morfwqe/nta pro\j tou= a)nqrwpopla/stou ei)j<br />

to\ h(me/teron a)pokriqh=nai sw=ma, ou) ceiro/kmhton, a)lla\ fu/sewj e) /rgon<br />

211 a)ora/tou. sofi/aj ou) =n e)stin a)rch\ mh\ e)pilanqa/nesqai e(autou=, ta\ d' e)x<br />

w( =n sunekri/qh pro\ o)fqalmw=n a)ei\ lamba/nein: ou( /twj ga\r megalauci/an,<br />

to\ kakw=n | qeomise/staton, e)kni/yait' a) /n. ti/j ga\r ei)j nou=n ballo/menoj,<br />

25


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

o( /ti te/fra kai\ u( /dwr ei)si\n au)tw=| th=j gene/sewj ai( a)rcai/, fushqei\j u(p'<br />

212 oi)h/sewj mete/wroj a)rqh/setai; dia\ tou=to kai\ tou\j me/llontaj i(erourgei=n<br />

perirrai/nesqai toi=j lecqei=sin e)dikai/wsen, ou)de/na qusiw=n a) /xion nomi/saj,<br />

o( \j mh\ pro/teron e(auto\n e) /gnwke kai\ th\n a)nqrwpi/nhn ou)de/neian katei/lhfen,<br />

e)x w( =n sunekri/qh stoicei/wn to\ mhdeno\j a) /xioj ei) =nai tekmhra/menoj.<br />

213 ta\ tri/a tau=ta shmei=a, to\ dia/leukon, to\ poiki/lon, to\ spodoeide\j<br />

r(anto/n, peri\ me\n to\n a)skhth\n a( /te mh/pw te/leion a)telh=, peri\ de\<br />

214 to\n te/leion fai/netai kai\ au)ta\ te/leia. o( \n de\ tro/pon, qeasw/meqa: to\n<br />

me/gan a)rciere/a, o(po/te me/lloi ta\j no/mw| prostetagme/naj e)pitelei=n<br />

leitourgi/aj, o( i(ero\j e)dikai/wse lo/goj u( /dati kai\ te/fra| perirrai/nesqai to\<br />

prw=ton #Exod. 29, 4$ ei)j u(po/mnhsin e(autou=-kai\ ga\r o( sofo\j<br />

)Abraa/m, o( /te e)nteuxo/menoj h) /|ei tw=| qew=|, gh=n kai\ spodo\n ei) =pen e(auto/n<br />

#Gen. 18, 27$-, e) /peit' e)ndu/esqai to\n podh/rh citw=na kai\ to\ poiki/lon<br />

o( \ ke/klhken e)p' au)tw=| peristh/qion #Exod. 29, 5$, tw=n kat' ou)ra-<br />

215 no\n fwsfo/rwn a) /strwn a)peiko/nisma kai\ mi/mhma. du/o ga/r, w(j e) /oiken,<br />

i(era\ qeou=, e( \n me\n o( /de o( ko/smoj, e)n w( =| kai\ a)rciereu\j o( prwto/gonoj<br />

au)tou= qei=oj lo/goj, e( /teron de\ logikh\ yuch/, h( =j i(ereu\j o( pro\j a)lh/qeian<br />

a) /nqrwpoj, ou( = mi/mhma ai)sqhto\n o( ta\j patri/ouj eu)ca\j kai\ qusi/aj e)pitelw=n<br />

e)stin, w( =| to\n ei)rhme/non e)pite/traptai citw=na e)ndu/esqai, tou= panto\j<br />

a)nti/mimon o) /nta ou)ranou=, i( /na sunierourgh=| kai\ o( ko/smoj a)nqrw/pw|<br />

216 kai\ tw=| panti\ a) /nqrwpoj. du/o me\n ou) =n h) /dh, to/n te r(anto\n kai\ to\n<br />

poiki/lon tu/pon, e) /cwn e)pide/deiktai: to\n de\ tri/ton kai\ teleio/taton, o( \j<br />

o)noma/zetai dia/leukoj, au)ti/ka shmanou=men. o( /tan ei)j ta\ e)swta/tw tw=n<br />

a(gi/wn o( au)to\j ou( =toj a)rciereu\j ei)si/h|, th\n me\n poiki/lhn e)sqh=ta a)pampi/scetai,<br />

linh=n de\ e(te/ran, bu/ssou th=j kaqarwta/thj pepoihme/nhn, a)na-<br />

217 lamba/nei #Lev. 16, 4$. h( d' e)sti\ su/mbolon eu)toni/aj, a)fqarsi/aj,<br />

au)goeidesta/tou fe/ggouj: a)rragh/j te ga\r h( o)qo/nh kai\ e)x ou)deno\j tw=n<br />

a)poqnh|sko/ntwn gi/netai kai\ e) /ti lampro/taton kai\ fwtoeide/staton e) /cei<br />

218 mh\ a)melw=j kaqarqei=sa crw=ma. dia\ de\ tou/twn e)kei=no ai)ni/ttetai, o( /ti<br />

tw=n a)do/lwj kai\ kaqarw=j qerapeuo/ntwn to\ o) \n ou)dei/j e)stin o( \j mh\ prw=ton<br />

me\n i)scurognwmosu/nh| ke/crhtai katafronh/saj tw=n a)nqrwpei/wn<br />

pragma/twn, a( \ delea/zonta khrai/nei kai\ a)sqe/neian e)rga/zetai, | e) /peita<br />

a)fqarsi/aj e)fi/etai gela/saj o( /sa oi( qnhtoi\ tufoplastou=si, teleutai=on<br />

de\ a)lhqei/aj a)ski/w| fe/ggei kai\ periaugei= katala/mpetai, mhde\n e) /ti<br />

tw=n th=j yeudou=j do/xhj, a( \ sko/tw| fi/la ei) =nai sumbe/bhke, prosie/menoj.<br />

219 o( me\n dh\ me/gaj a)rciereu\j trisi\ tai=j ei)rhme/naij tupwqei\j<br />

sfragi=si, th=| dialeu/kw|, th=| poiki/lh|, th=| spodoeidei= r(anth=|, toiou=toj h(mi=n<br />

a)nagegra/fqw: to\n de\ th=j a)nqrwpi/nhj politei/aj e)fie/menon, )Iwsh\f<br />

o) /noma, tw=n me\n a) /krwn i)dei=n e) /sti mh\ metapoiou/menon carakth/rwn, mo/nou<br />

220 de\ tou= me/sou kai\ poiki/lou. le/getai ga\r o( /ti citw=na poiki/lon e) /scen<br />

#Gen. 37, 3$, ou) /te kaqarsi/oij perirrana/menoj i(eroi=j, a)f' w( =n e(auto\n<br />

a) \n e) /gnw te/fraj kai\ u( /datoj sumfo/rhma, ou) /te th=j panleu/kou kai\ fwtoeidesta/thj<br />

e)sqh=toj, a)reth=j, yau=sai dunhqei/j, a)lla\ to\ th=j politei/aj<br />

e)pampisco/menoj u( /fasma pampoi/kilon, w( =| bracu/taton me/roj a)lhqei/aj<br />

e)gkatame/miktai, pollai\ de\ kai\ mega/lai moi=rai yeudw=n eu)lo/gwn piqa-<br />

26


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

nw=n ei)ko/twn, e)x w( =n oi( Ai)gu/ptou pa/ntej a)ne/blaston sofistai/, oi)wnoma/nteij,<br />

e)ggastri/muqoi, teratosko/poi, deinoi\ paleu=sai kai\ katepa=|sai<br />

221 kai\ gohteu=sai, w( =n ta\j e)pibou/louj te/cnaj me/ga e) /rgon diekdu=nai. dio\ kai\<br />

to\n citw=na tou=ton ei)sa/gei Mwush=j fusikw=j ai( /mati pefurme/non #Gen. 38,<br />

`31$, e)peidh\ pa=j o( tou= politeuome/nou bi/oj pe/furtai, polemw=n te kai\ polemou/menoj<br />

kai\ u(po\ tw=n prospiptousw=n a)boulh/twn suntuciw=n ballo/-<br />

222 menoj kai\ toxeuo/menoj. e)reu/nhson ou) =n to\n li/an dhmotiko/n, w( =| ta\<br />

po/lewj pra/gmata e)formei=, mh\ kataplagei\j tou\j qaumastikw=j e) /contaj<br />

au)tou=, kai\ polla\j me\n e)mfwleuou/saj no/souj eu(rh/seij, polla\j d' e)xhmme/non<br />

kh=raj kai\ biai/wj e(ka/sthn th\n yuch\n au)ceni/zousan kai\ a)fanw=j<br />

au)th=| prospalai/ousan kai\ zhtou=san a)natre/yai kai\ katabalei=n, h) \ tou=<br />

plh/qouj th=| prostasi/a| duscera/nantoj h) \ kata\ a)ntepi/qesin dunatwte/rou<br />

223 a)ndro/j. e) /sti de\ kai\ o( fqo/noj baru\j kai\ dusapo/triptoj e)cqro/j, e)pifuo/menoj<br />

a)ei\ tai=j legome/naij eu)pragi/aij, o( \n ou) r(a/|dion e)kfugei=n.<br />

224 ti/ ou) =n w(j e)sqh=ta polutelh= th\n e)phnqisme/nhn politei/an a)naya/menoi<br />

gauriw=men, tw=| eu)prepei= th=j fanera=j o) /yewj a)patw/menoi, to\<br />

d' a)fane\j kai\ kekrumme/non e)pi/boulon kai\ sfalero\n ai) =scoj au)th=j ou)<br />

225 katanoou=ntej; a)podusa/menoi dh\ to\n a)nqhro\n tou=ton citw=na to\n i(ero\n<br />

e)nduw/meqa a)retw=n poiki/lmasin e)nufasme/non: ou( /twj ga\r kai\ ta\j e)ne/draj<br />

a)podraso/meqa, a( \j a)tecni/a kai\ a)nepisthmosu/nh kai\ a)paideusi/a kaq'<br />

226 h(mw=n tiqe/asin, w( =n o( La/ban e)sti\ qiasw/thj. e)peidh\ ga\r e)ka/qhren<br />

h(ma=j o( i(ero\j lo/goj toi=j ei)j a(gistei/an | eu)trepisqei=si perirranthri/oij<br />

kai\ toi=j a)porrh/toij filosofi/aj a)lhqou=j katepoi/kile lo/goij a)gagw\n ei)j<br />

to\ doki/mion kai\ diash/mouj kai\ e)pifanei=j kai\ lamprou\j e)poi/hsen, ai)tia=tai<br />

to\ e)pi/boulon h) =qoj, pro\j th\n tw=n lecqe/ntwn a)nhreqisme/non lw/bhn.<br />

227 fhsi\ ga/r: "e(w/raka o( /sa soi La/ban poiei=" #Gen. 31, 12$, ta)nanti/a<br />

dh/pouqen oi( =j e)dwrhsa/mhn e)gw/, to\ duska/qarton kai\ to\ a)do/kimon,<br />

to\ pa/nth| skotai=on. a)lla\ ga\r ou) crh\ katepthce/nai to\n e)lpi/di<br />

qei/aj summaci/aj e)formou=nta, w( =| kai\ le/getai: "e)gw/ ei)mi o( qeo\j o(<br />

228 o)fqei/j soi e)n to/pw| qeou=" #Gen. 31, 13$. pa/gkalo/n ge au) /chma<br />

yuch=|, to\ a)xiou=n qeo\n e)pifai/nesqai kai\ e)nomilei=n au)th=|. mh\ pare/lqh|j<br />

de\ to\ ei)rhme/non, a)lla\ a)kribw=j e)xe/tason, ei) tw=| o) /nti du/o ei)si\ qeoi/:<br />

le/getai ga\r o( /ti "e)gw/ ei)mi o( qeo\j o( o)fqei/j soi", ou)k e)n to/pw| e)mw=|,<br />

229 a)ll' "e)n to/pw| qeou=," w(j a) \n e(te/rou. ti/ ou) =n crh\ le/gein; o( me\n a)lhqei/a|<br />

qeo\j ei( =j e)stin, oi( d' e)n katacrh/sei lego/menoi plei/ouj. dio\ kai\<br />

o( i(ero\j lo/goj e)n tw=| paro/nti to\n me\n a)lhqei/a| dia\ tou= a) /rqrou memh/nuken<br />

ei)pw/n: "e)gw/ ei)mi o( qeo/j", to\n d' e)n katacrh/sei cwri\j a) /rqrou<br />

fa/skwn: "o( o)fqei/j soi e)n to/pw|", ou) tou= qeou=, a)ll' au)to\ mo/non<br />

230 "qeou=". kalei= de\ qeo\n to\n presbu/taton au)tou= nuni\ lo/gon, ou) deisidaimonw=n<br />

peri\ th\n qe/sin tw=n o)noma/twn, a)ll' e( \n te/loj proteqeime/noj,<br />

pragmatologh=sai. kai\ ga\r e)n e(te/roij skeya/menoj, ei) e) /sti ti tou= o) /ntoj<br />

o) /noma, safw=j e) /gnw o( /ti ku/rion me\n ou)de/n #Exod. 6, 3$, o( \ d' a) \n ei) /ph|<br />

tij, katacrw/menoj e)rei=: le/gesqai ga\r ou) pe/fuken, a)lla\ mo/non ei) =nai<br />

231 to\ o) /n. marturei= de\ kai\ to\ qespisqe\n lo/gion tw=| punqanome/nw|,<br />

ei) e) /stin o) /noma au)tw=|, o( /ti "e)gw/ ei)mi o( w) /n" #Exod. 3, 14$, i( /n' w( =n duna-<br />

27


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

to\n a)nqrw/pw| katalabei=n mh\ o) /ntwn peri\ qeo/n, e)pignw=| th\n u( /parxin.<br />

232 tai=j me\n ou) =n a)swma/toij kai\ qerapeutri/sin au)tou= yucai=j ei)ko\j au)to\n<br />

oi( =o/j e)stin e)pifai/nesqai dialego/menon w(j fi/lon fi/laij, tai=j de\ e) /ti e)n<br />

sw/mati a)gge/loij ei)kazo/menon, ou) metaba/llonta th\n e(autou= fu/sina)<br />

/treptoj ga/r-, a)lla\ do/xan e)ntiqe/nta tai=j fantasioume/naij e(tero/morfon,<br />

w(j th\n ei)ko/na ou) mi/mhma, a)ll' au)to\ to\ a)rce/tupon e)kei=no ei) =doj<br />

233 u(polamba/nein ei) =nai. palaio\j me\n ou) =n a) /|detai lo/goj, o( /ti to\ qei=on a)nqrw/poij<br />

ei)kazo/menon a) /llote a) /lloij perinostei= ta\j po/leij e)n ku/klw|, ta/j<br />

te a)diki/aj kai\ paranomi/aj e)xeta/zon: kai\ ta/ca me\n ou)k a)lhqw=j, pa/n-<br />

234 twj de\ lusitelw=j kai\ sumfero/ntwj a) /|detai. o( de\ lo/goj semno/teron<br />

kai\ a(giw/teron tai=j peri\ tou= o) /ntoj e)nnoi/aij a)ei\ crw/menoj, a( /ma de\ kai\<br />

to\n tw=n a)fro/nwn bi/on | paideu=sai glico/menoj a)nqrw/pw| me\n ei) /kasen,<br />

235 ou) me/ntoi tw=n e)pi\ me/rouj ou)deni/: pro/swpon dia\ tou=to kai\ cei=raj kai\<br />

ba/seij kai\ sto/ma kai\ fwnh\n o)rga/j te kai\ qumou/j, e) /ti de\ a)munth/ria<br />

o( /pla kai\ ei)so/douj me/ntoi kai\ e)xo/douj kai\ ta\j a) /nw kai\ ka/tw kai\ pantach=|<br />

kinh/seij perie/qhken, ou) pro\j a)lh/qeian to\ kefa/laion tou=to tw=n<br />

236 lo/gwn a)nafe/rwn, a)lla\ pro\j to\ lusitele\j tw=n manqano/ntwn. ei)si\ ga/r<br />

tinej a)mblei=j pa/nu ta\j fu/seij, w(j mh\ du/nasqai qeo\n a) /neu sw/matoj<br />

e)pinoh=sai to\ para/pan: ou( \j a)mh/canon e(te/rwj h) \ tro/pon tou=ton nouqetei=n<br />

le/gontaj, o( /ti w(j a) /nqrwpoj o( qeo\j a)fiknei=tai kai\ e)xanacwrei= kai\<br />

ka/teisi kai\ a)ne/rcetai kai\ fwnh=| crh=tai kai\ toi=j a(martanome/noij duscerai/nei<br />

kai\ a)paraith/twj pro\j ta\j o)rga\j e) /cei kai\ be/lh me/ntoi kai\ xi/fh kai\<br />

ta\ a) /lla o( /sa pro\j timwri/aj o) /rgana e)pith/deia kata\ tw=n a)di/kwn proeu-<br />

237 tre/pistai. a)gaphto\n ga/r, e)a\n tw=| dia\ tou/twn e)pikremasqe/nti fo/bw|<br />

swfronisqh=nai dunhqw=si. kai\ scedo\n du/o ei)si\n au( =tai mo/nai ai( th=j<br />

nomoqesi/aj pa/shj o(doi/, mi/a me\n h( pro\j to\ a)lhqe\j a)poneu/ousa, di' h( =j<br />

kataskeua/zetai "ou)c w(j a) /nqrwpoj o( qeo/j" #Num. 23, 19$, e(te/ra de\<br />

h( pro\j ta\j tw=n nwqeste/rwn do/xaj, e)f' w( =n le/getai: "paideu/sei se<br />

ku/rioj o( qeo\j, w(j ei) / tij paideu/seien a) /nqrwpoj to\n ui(o\n au)tou=" #<strong>De</strong>ut. 8, 5$.<br />

238 ti/ ou) =n e) /ti qauma/zomen, ei) a)gge/loij, o(po/te kai\ a)nqrw/poij e( /neka<br />

th=j tw=n deome/nwn e)pikouri/aj a)peika/zetai; w( /sq' o( /tan fh=|: "e)gw/ ei)mi<br />

o( qeo\j o( o)fqei/j soi e)n to/pw| qeou=" #Gen. 31, 13$, to/te no/hson, o( /ti<br />

to\n a)gge/lou to/pon e)pe/scen o( /sa tw=| dokei=n, ou) metaba/llwn, pro\j th\n<br />

239 tou= mh/pw duname/nou to\n a)lhqh= qeo\n i)dei=n w)fe/leian. kaqa/per ga\r<br />

th\n a)nqh/lion au)gh\n w(j h( /lion oi( mh\ duna/menoi to\n h( /lion au)to\n i)dei=n<br />

o(rw=si kai\ ta\j peri\ selh/nhn a( /lwj w(j au)th\n e)kei/nhn, ou( /twj kai\ th\n<br />

240 tou= qeou= ei)ko/na, to\n a) /ggelon au)tou= lo/gon, w(j au)to\n katanoou=sin. ou)c<br />

o(ra=|j th\n e)gku/klion paidei/an ) /Agar, o( /ti tw=| a)gge/lw| fhsi/: "su\ o( qeo\j<br />

o( e)pidw/n me" #Gen. 16, 13$; ou) ga\r h) =n i(kanh\ to\ presbu/taton i)dei=n<br />

ai) /tion, ge/noj ou) =sa tw=n a)p' Ai)gu/ptou. nuni\ de\ o( nou=j a) /rcetai beltiou/menoj<br />

to\n h(gemo/na pasw=n tw=n toiou/twn duna/mewn fantasiou=sqai.<br />

241 dio\ kai\ au)to/j fhsin: "e)gw/ ei)mi o( qeo/j", ou( = th\n ei)ko/na w(j e)me\ pro/teron<br />

e)qea/sw kai\ sth/lhn e)pi/gramma e)gkola/yaj i(erw/taton a)ne/qhkaj<br />

#Gen. 31, 13$: to\ de\ e)pi/gramma e)mh/nuen, o( /ti mo/noj e( /sthka e)gw\<br />

#Exod. 17, 6$ kai\ th\n tw=n pa/ntwn fu/sin i(drusa/mhn, th\n a)taxi/an kai\<br />

28


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

a)kosmi/an ei)j ko/smon kai\ ta/xin a)gagw\n kai\ to\ pa=n e)perei/saj, i( /na sthricqh=|<br />

242 bebai/wj tw=| krataiw=| kai\ u(pa/rcw| mou | lo/gw|. sth/lh ga\r triw=n<br />

pragma/twn su/mbolon, sta/sewj a)naqe/sewj e)pigra/mmatoj. h( me\n ou) =n<br />

sta/sij kai\ to\ e)pi/gramma dedh/lwtai, h( de\ a)na/qesij a)nagkai/a mhnu-<br />

243 qh=nai: pa=j o( ou)rano\j kai\ o( ko/smoj a)na/qhma qeou= tou= pepoihko/toj<br />

to\ a)na/qhma: kai\ o( /sai me/ntoi kosmopoli/tidej yucai\ kai\ qeofilei=j, e(auta\j<br />

a)nierou=sin u(po\ mhdeno\j a)ntispw/menai qnhtou=, kaqagia/zousai de\<br />

244 kai\ kallierou=sai to\n e(autw=n a) /fqarton bi/on ou)de/pote ka/mnousi. ma/taioj<br />

d' o( /stij mh\ qew=| sth/lhn a)nati/qhsin, a)ll' e(autw=|, ta\ gene/sewj i(sta\j<br />

th=j pa/nth| saleuome/nhj kai\ e)pigramma/twn kai\ e)pai/nwn a)xiw=n, a( \ yo/gou<br />

kai\ kathgori/aj mesta\ o) /nta kalo\n h) =n h) \ mh\ grafh=nai to\ para/pan h) \<br />

245 grafe/nta eu)qu\j a)paleifqh=nai. dio\ kai/ fhsin a) /ntikruj o( i(ero\j lo/goj: "ou)<br />

sth/seij seautw=| sth/lhn" #<strong>De</strong>ut. 16, 22$: e( /sthke ga\r tw=n a)nqrwpi/nwn<br />

246 pro\j a)lh/qeian ou)de/n, ka) \n diarragw=si/ tinej yeudo/menoi. a)lla\ ga\r ou)k<br />

oi) /ontai mo/non pagi/wj e)rhrei=sqai, a)lla\ kai\ timw=n a) /xioi kai\ e)pigramma/twn<br />

ei) =nai, tou= mo/nou timh=j a)xi/ou kai\ e(stw=toj o) /ntwj e)pilelhsme/noi.<br />

a)pokli/nantaj ga\r au)tou\j kai\ e)ktrapome/nouj th\n e)p' a)reth\n a) /gousan o(do\n<br />

e) /ti ma=llon e)xe/treyen ai) /sqhsij, h( su/mfutoj au)tw=n gunh/, kai\ h)na/gkasen<br />

247 e)xokei=lai. toiga/rtoi perikatacqei=sa w(j nau=j h( o( /lh yuch\ tro/pon<br />

sth/lhj a)nete/qh. th\n ga\r Lw\t gunai=ka e)pistrafei=san ei)j tou)pi/sw<br />

fasi\n oi( crhsmoi\ gene/sqai sth/lhn a(lo/j #Gen. 19, 26$, ei)ko/twj ge kai\<br />

248 proshko/ntwj: ei) ga/r tij mh\ ta\ pro/sw, ta\ qe/aj kai\ a)koh=j a) /xia, diora=|<br />

-tau=ta d' ei)si\n a)retai\ kai\ ta\ kata\ a)reta\j e) /rga-, perible/petai<br />

de\ ta\ o)pi/sw kai\ ta\ nw/tia, kwfh\n do/xan kai\ tuflo\n plou=ton kai\ a)nai/sqhton<br />

eu)sarki/an kai\ nou= kenh\n eu)morfi/an kai\ o( /sa suggenh= tou/toij<br />

metadiw/kwn, a) /yucoj a)nakei/setai sth/lh peri\ e(auth\n katarruei=sa: oi(<br />

ga\r a( /lej ou) be/baion.<br />

249 Pagka/lwj ou) =n o( a)skhth\j mele/th| sunecei= maqw/n, o( /ti<br />

ge/nesij kinhto\n e)x e(auth=j, to\ de\ a)ge/nhton a) /trepto/n te kai\ a)ki/nhton,<br />

a)ni/sthsi tw=| qew=| sth/lhn kai\ a)nasth/saj a)lei/fei: le/getai ga/r: "h) /lei-<br />

250 ya/j moi sth/lhn" #Gen. 31, 13$. a)lla\ mh\ nomi/sh|j e)lai/w| li/qon a)lei/fesqai,<br />

a)lla\ to\ peri\ tou= mo/non e(sta/nai to\n qeo\n e)n yuch=| do/gma<br />

gumna/zesqai kai\ sunaskei=sqai pro\j a)leiptikh=j e)pisth/mhj, ou)c h( =| ta\<br />

sw/mata piai/netai, a)ll' u(f' h( =j dia/noia i)scu\n kta=tai kai\ r(w/mhn a)nant-<br />

251 agw/niston. fi/laqloj ga\r kai\ filogumnasth\j o( pro\j th\n tw=n kalw=n<br />

e)pithdeuma/twn w(rmhme/noj | qh/ran: w( /st' ei)ko/twj th\n a)delfh\n i)atrikh=j<br />

te/cnhj a)leiptikh\n e)kponh/saj, pa/ntaj tou\j peri\ a)reth=j kai\ eu)sebei/aj<br />

a)lei/yaj kai\ sugkroth/saj lo/gouj, a)na/qhma ka/lliston kai\ e)curw/taton<br />

252 a)naqh/sei qew=|. dio\ kai\ meta\ th\n th=j sth/lhj a)na/qesi/n fhsin, o( /ti "hu) /xw<br />

moi eu)ch/n" #ibid.$. eu)ch\ de/ e)sti kuri/wj ei)pei=n a)na/qesij, o(po/te mh\<br />

mo/non ta\ e(autou= kth/mata, a)lla\ kai\ to\n kekthme/non e(auto\n a)podidou\j<br />

253 dido/nai le/getai qew=| dw=ron. "a( /gioj" ga/r fhsin "e)sti\n o( tre/fwn ko/mhn<br />

tri/ca kefalh=j" #Num. 6, 5$ eu)xa/menoj: ei) de\ a( /gioj, a)na/qhma pa/ntwj,<br />

254 mhdeno\j e) /t' a)nie/rou kai\ bebh/lou prosapto/menoj. e)ggua=tai de/ mou<br />

to\n lo/gon h( profh=tij kai\ profhtoto/koj ) /Anna, h( =j metalhfqe\n tou) /noma<br />

29


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

kalei=tai ca/rij. to\n ga\r ui(o\n dido/nai fhsi\ tw=| a(gi/w| dw=ron Samouh/l<br />

#I Reg. 1, 28$, ou)k a) /nqrwpon ma=llon, a)lla\ tro/pon e)nqousiw=nta kai\<br />

kateco/menon e)k mani/aj qeoforh/tou. Samouh\l de\ e(rmhneu/etai teta-<br />

255 gme/noj qew=|. ti/ ou) =n e) /ti, yuch/, mataia/zeij kai\ kena\ ponei=j, a)ll' ou)<br />

foita=|j pro\j to\n a)skhth/n, ta\ kata\ tou= pa/qouj kai\ th=j kenh=j do/xhj<br />

a)nalabei=n o( /pla kai\ palai/smata maqhsome/nh; ta/ca ga\r maqou=sa a)gelarch/seij,<br />

ou)k a)sh/mou kai\ a)lo/gou kai\ a)nagw/gou, doki/mou de\ kai\ logikh=j<br />

256 kai\ poiki/lhj a)ge/lhj: h( =j ei) ge/noio h(gemw/n, to\ me\n oi)ktro\n a)nqrw/pwn<br />

ge/noj o)lofurh=|, to\ de\ qei=on ou) pau/sh| prostrepome/nh, to\n de\ qeo\n ou)k<br />

e)pilei/yeij eu)daimoni/zousa, a)lla\ kai\ u( /mnouj i(eroprepei=j sth/laij e)gcara/xeij,<br />

i( /na mh\ mo/non le/gh|j eu)tro/cwj, a)lla\ kai\ a) /|dh|j mousikw=j ta\j tou=<br />

o) /ntoj a)reta/j. ou( /twj ga\r dunh/sh| kai\ ei)j to\n patrw=|on oi) =kon e)panelqei=n,<br />

th\n e)pi\ th=j xe/nhj makra\n kai\ a)nh/nuton za/lhn e)kfugou=sa.<br />

Liber II<br />

1 To\ tri/ton ei) =doj tw=n qeope/mptwn o)nei/rwn a)nagra/fontej<br />

ei)ko/twj a) \n e)pi/macon Mwush=n kaloi=men, i( /n', w(j e) /maqen ou)k ei)dw/j,<br />

a)gnoou=ntaj kai\ h(ma=j a)nadida/xh| peri\ tw=n shmei/wn, e( /kaston au)ga/zwn.<br />

suni/statai de\ to\ tri/ton ei) =doj, o(po/tan e)n toi=j u( /pnoij e)x e(auth=j h( yuch\<br />

kinoume/nh kai\ a)nadonou=sa e(auth\n korubantia=| kai\ e)nqousiw=sa duna/mei<br />

2 prognwstikh=| ta\ me/llonta qespi/zh|. to\ me\n ga\r prw=ton h) =n a) /rcontoj<br />

th=j kinh/sewj qeou= kai\ u(phcou=ntoj a)ora/twj ta\ h(mi=n me\n a) /dhla, gnw/rima<br />

de\ e(autw=|: to\ de\ deu/teron th=j h(mete/raj dianoi/aj th=| tw=n o( /lwn<br />

sugkinoume/nhj yuch=| kai\ qeoforh/tou mani/aj a)napimplame/nhj, h( =| qe/mij<br />

3 polla\ tw=n a)pobhsome/nwn proagoreu/ein. dio\ o( i(erofa/nthj ta\j me\n<br />

kata\ to\ prw=ton shmaino/menon fantasi/aj tranw=j pa/nu kai\ a)ridh/lwj<br />

e)mh/nusen, a( /te tou= qeou= crhsmoi=j safe/sin e)oiko/ta dia\ tw=n o)nei/rwn<br />

u(poba/llontoj, ta\j de\ kata\ to\ deu/teron ou) /te sfo/dra thlaugw=j ou) /te<br />

skoti/wj a) /gan: w( =n u(po/deigma h( e)pi\ th=j ou)ranou= kli/makoj fanei=sa o) /yij.<br />

au( /th ga\r ai)nigmatw/dhj me\n h) =n, to\ de\ ai) /nigma ou) li/an toi=j o)xu\ kaqora=n<br />

4 duname/noij a)pekru/pteto. ai( de\ kata\ to\ tri/ton ei) =doj fantasi/ai ma=llon<br />

tw=n prote/rwn a)dhlou/menai dia\ to\ baqu\ kai\ katakore\j e) /cein to\ ai) /nigma<br />

e)deh/qhsan kai\ th=j o)neirokritikh=j e)pisth/mhj. pa/ntej gou=n oi( kat' au)to\<br />

a)nagrafe/ntej o) /neiroi tw=| nomoqe/th| diakri/nontai pro\j sofw=n th\n lecqei=san<br />

5 | te/cnhn a)ndrw=n. ti/noj ou) =n ei)sin oi( o) /neiroi; h) \ panti/ tw| dh=lon, o( /ti oi(<br />

tou= )Iwsh/f, oi( tou= basile/wj Ai)gu/ptou Faraw\ kai\ ou( \j o( / te a)rcisito-<br />

6 poio\j kai\ a)rcioinoco/oj ei) =don au)toi/; pre/poi d' a) \n a)po\ tw=n prw/twn<br />

a)ei\ th=j didaskali/aj a)pa/rcesqai: prw=toi d' ei)si\n ou( \j e)qea/sato )Iwsh/f,<br />

a)po\ duei=n tw=n tou= ko/smou merw=n, ou)ranou= te kai\ gh=j, ditta\j fantasi/aj<br />

labw/n: a)po\ me\n gh=j to\ peri\ to\n a)mhto\n o) /nar-toiou=ton d'<br />

e)sti/n: "w) /|mhn h(ma=j desmeu/ein dra/gmata e)n me/sw| tw=| pedi/w|, a)ne/sth<br />

de\ to\ e)mo\n dra/gma" #Gen. 37, 7$, -to\ de\ peri\ to\n zw|diako\n ku/klon<br />

*** "w( /sper o( h( /lioj kai\ h( selh/nh kai\ e( /ndeka a)ste/rej proseku/noun<br />

7 me" #ibid. 9$. dia/krisij de\ tou= me\n prote/rou meta\ sfodra=j e)panata/-<br />

30


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

sewj toiau/th: "mh\ basileu/wn basileu/seij e)f' h(mi=n; h) \ kurieu/wn kurieu/seij<br />

h(mw=n" #ibid. 8$; tou= de\ u(ste/rou o)rgh\ pa/lin dikai/a: "a) =ra/ ge<br />

e)leuso/meqa e)gw\ kai\ h( mh/thr kai\ oi( a)delfoi/ sou proskunh=sai/ soi e)pi\<br />

th\n gh=n" #ibid. 10$;<br />

8 Tau=ta me\n dh\ qemeli/wn tro/pon prokatabeblh/sqw, ta\ de\ a) /lla toi=j<br />

sofh=j a)rcite/ktonoj, a)llhgori/aj, e(po/menoi paragge/lmasin e)poikodomw=men,<br />

e(ka/teron dh\ tw=n o)neira/twn a)kribou=ntej. a( \ de\ crh\ pro\ a)mfote/rwn<br />

a)kou=sai, lekte/on: th\n ta)gaqou= fu/sin oi( me\n e) /teinan e)pi\ polla/, oi( de\ tw=|<br />

a)ri/stw| proseklh/rwsan mo/nw|: kai\ oi( me\n e)ke/rasan, oi( de\ kai\ a) /kraton<br />

9 ei) /asan. oi( me\n ou) =n mo/non to\ kalo\n a)gaqo\n ei)po/ntej, a)migh= diafula/xantej<br />

au)th/n, a)pe/neiman tw=| krati/stw| tw=n e)n h(mi=n, logismw=|, oi( de\ mi/xantej<br />

trisi\n e)fh/rmosan, yuch=|, sw/mati, toi=j e)kto/j. ei)si\ de\ ou( =toi me\n<br />

th=j malakwte/raj kai\ trufera=j diai/thj, to\n plei/w cro/non e)n gunaikwni/tidi<br />

kai\ toi=j gunaikwni/tidoj e)kteqhlumme/noij e) /qesin a)p' au)tw=n sparga/nwn<br />

a)natrafe/ntej: oi( d' e( /teroi sklhrodi/aitoi, pro\j me\n a)ndrw=n kourotrofhqe/ntej,<br />

a) /ndrej de\ kai\ au)toi\ ta\ fronh/mata, to\ sumfe/ron pro\ tou=<br />

h(de/oj a)spazo/menoi kai\ trofai=j a)qlhtikai=j pro\j i)scu\n kai\ r(w/mhn, ou)<br />

10 pro\j h(donh/n, crw/menoi. duei=n dh\ qia/swn h(gemo/naj ei)sa/gei Mwush=j,<br />

tou= me\n gennai/ou to\n au)tomaqh= kai\ au)todi/dakton )Isaa/k-a)nagra/fei<br />

ga\r au)to\n %a)p&ogalaktizo/menon #Gen. 21, 8$, a(palai=j kai\ galaktw/desi<br />

nhpi/aij te kai\ paidikai=j trofai=j ou) dikaiou=nta crh=sqai to\ para/pan,<br />

a)ll' eu)to/noij kai\ telei/aij, a( /te e)k bre/fouj eu) = pro\j a)lkh\n pefuko/ta<br />

kai\ e)pakma/zonta kai\ a)nhbw=nta a)ei/-, tou= de\ ei) /kontoj kai\ eu)endo/tou<br />

11 to\n )Iwsh/f. ou( =toj ga\r ou)k a)logei= me\n tw=n kata\ yuch\n a)retw=n, promhqei=tai<br />

de\ kai\ th=j tou= sw/matoj eu)staqei/aj, | e)fi/etai %d&e\ kai\ th=j tw=n<br />

e)kto\j eu)pori/aj: a)nqe/lketai de\ ei)ko/twj polla\ te/lh tou= bi/ou proteqeime/noj,<br />

kai\ a)ntispw/menoj u(f' e(ka/stou sei/etai kai\ klonei=tai mh\ duna/-<br />

12 menoj sthricqh=nai. kai\ ga\r ou)d' w( /sper ai( e) /nspondoi po/leij ei)rh/nhn<br />

a) /gousi *** kai\ a)ntepiti/qentai, w(j e)n me/rei kratei=n te kai\ h(tta=sqai:<br />

pollh\ ga\r e) /stin o( /te r(uei=sa pro\j plou=ton kai\ do/xan o(rmh\ ta\j peri\<br />

sw=ma kai\ yuch\n fronti/daj e)xeni/khsen, ei) =ta a)ntibiasqei=sa pa/lin u(po\<br />

13 a)mfoi=n u(po\ th=j e(te/raj e)nikh/qh. to\n au)to\n de\ tro/pon a)qro/ai kai\ ai(<br />

sw/matoj h(donai\ katarragei=sai pa/nta e(xh=j ta\ nohta\ e)pe/klusa/n te kai\<br />

h)fa/nisan: ei) =t' ou)k ei)j makra\n a)ntipneu/sasa sofi/a la/brw| kai\ sfodrw=|<br />

pneu/mati to/ te r(eu=ma tw=n h(donw=n e)ca/lase kai\ suno/lwj ta\j dia\ tw=n<br />

14 ai)sqh/sewn a(pa/saj spouda/j te kai\ filotimi/aj e)pra/une. toiou=toj me\n<br />

dh\ ku/kloj ei(lei=tai peri\ th\n polu/tropon yuch\n a)idi/ou pole/mou: kaqaireqe/ntoj<br />

ga\r e(no\j e)cqrou= fu/etai pa/ntwj dunatw/teroj e( /teroj, u( /draj th=j<br />

polukefa/lou to\n tro/pon: kai\ ga\r e)p' e)kei/nhj fasi\n a)nti\ th=j e)ktmhqei/shj<br />

kefalh=j a)nablasta/nein a) /llhn, ai)nitto/menoi to\ polu/morfon kai\<br />

15 polu/gonon th=j a)qana/tou kaki/aj dusa/lwton ge/noj. mhde\n ou) =n e( \n a)pokri/naj<br />

pote\ pro\j *** tw=| )Iwsh/f, a)ll' i) /sqi o( /ti polumigou=j kai\<br />

kekrame/nhj do/xhj e)sti\n ei)kw/n. e)mfai/netai ga\r kai\ to\ logiko\n e)gkratei/aj<br />

ei) =doj, o( \ th=j a) /rrenoj genea=j e)sti, kata\ to\n pate/ra )Iakw\b tupw-<br />

16 qe/n: e)mfai/netai kai\ to\ a) /logon ai)sqh/sewj, mhtrw/|w| ge/nei tw=| kata\<br />

31


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

(Rach\l e)xeikonisqe/n: e)mfai/netai kai\ to\ th=j swmatikh=j h(donh=j spe/rma,<br />

o( \ a)rcioinoco/wn kai\ a)rcisitopoiw=n kai\ a)rcimagei/rwn sundiaith/seij e)nesfra/gisan:<br />

e)mfai/netai kai\ to\ th=j kenh=j do/xhj, e)f' h( \n w(j e)f' a( /rma<br />

dia\ to\ kou=fon a)nabai/nei #Gen. 41, 43$, fusw/menoj kai\ mete/wron ai)wrw=n<br />

e(auto\n e)pi\ kaqaire/sei i)so/thtoj.<br />

17 (O me\n dh\ tou= )Iwsh\f carakth\r dia\ tw=n ei)rhme/nwn u(potupou=tai:<br />

tw=n d' o)neira/twn e(ka/teron me\n a)kribwte/on, pro/teron de\ to\<br />

peri\ tw=n dragma/twn e)reunhte/on. "w) /|mhn" fhsi/n "h(ma=j desmeu/ein<br />

dra/gmata" #Gen. 37, 7$. to\ me\n "w) /|mhn" eu)qe/wj a)dhlou=ntoj kai\<br />

e)ndoia/zontoj kai\ a)mudrw=j u(polamba/nontoj, ou) pagi/wj kai\ thlaugw=j<br />

18 o(rw=ntoj, a)na/fqegma/ e)sti. toi=j ga\r e)k baqe/oj u( /pnou dianistame/noij<br />

kai\ e) /ti o)neirw/ttousin a(rmo/tton le/gein "w) /|mhn", ou)ci\ toi=j e)grhgoro/si<br />

19 pantelw=j kai\ tranw=j e)mble/pousin. a)ll' ou)c o( a)skhth\j )Iakw\b "w) /|mhn"<br />

e)rei=, a)ll' "i)dou\ kli=max e)sthrigme/nh, h( =j h( kefalh\ | a)fiknei=to ei)j to\n<br />

ou)rano/n" #Gen. 28, 12$, kai\ pa/lin: "h(ni/ka e)neki/sswn ta\ pro/bata, ei) =don<br />

toi=j o)fqalmoi=j au)ta\ e)n tw=| u( /pnw|, kai\ i)dou\ oi( tra/goi kai\ oi( krioi\ a)ne/bainon<br />

e)pi\ ta\ pro/bata kai\ ta\j ai) =gaj, dia/leukoi kai\ poiki/loi kai\ spo-<br />

20 doeidei=j r(antoi/" #Gen. 31, 10. 11$. tw=n ga\r to\ kalo\n di' e(auto\ ai(reto\n<br />

nomizo/ntwn kai\ ta\j e)n toi=j u( /pnoij fantasi/aj ei(likrineste/raj kai\<br />

kaqarwte/raj e)x a)na/gkhj ei) =nai sumbe/bhken, w( /sper kai\ ta\j meq' h(me/ran<br />

dokimwte/raj pra/xeij.<br />

21 ) /Agamai d', o( /tan a)kou/w tou= dihgoume/nou to\ o) /nar, o( /ti u(pe/labe<br />

dra/gmata katadei=n, ou) qeri/zein. e)kei=no me\n i)diwtw=n kai\ u(phretw=n<br />

e) /rgon, tou=to d' h(gemo/nwn kai\ gewrgi/aj e)mpeirota/twn to\ e)pith/-<br />

22 deuma. to\ ga\r du/nasqai diakri/nein skuba/lwn a)nagkai=a kai\ tro/fima mh\<br />

trofi/mwn kai\ no/qwn gnh/sia kai\ a)nwfelou=j r(i/zhj karpo\n w)felimw/taton,<br />

mh\ e)n oi( =j h( gh= blasta/nei ma=llon h) \ dia/noia fu/ei, teleiota/thj<br />

23 a)reth=j e)stin. o( gou=n i(ero\j lo/goj tou\j o(rw=ntaj ei)sa/gei qeri/zontaj kai/,<br />

to\ paradoxo/taton, ou) kriqa\j h) \ purou/j, a)lla\ to\n qerismo\n au)to\n e)kqeri/zontaj:<br />

le/getai ou) =n: "o( /tan qeri/zhte to\n qerismo\n u(mw=n, ou) suntele/sete<br />

24 to\ loipo\n tou= qerismou=" #Lev. 19, 9$. bou/letai ga\r to\n a)stei=on ou)<br />

mo/non krith\n ei) =nai tw=n diafero/ntwn, %diakri/nont&a kai\ diaste/llonta e)x<br />

w( =n gi/netai/ tina kai\ ta\ gennw/mena, a)lla\ kai\ au)to\ to\ du/nasqai diakri/nein<br />

dokei=n a)nairei=n, a)mw=nta to\n a)mhto\n kai\ th\n i)di/an e)piboulh\n a)pote/mnonta<br />

dia\ to\ kai\ pepoiqe/nai kai\ Mwusei= le/gonti pisteu/ein, o( /ti "mo/nou<br />

tou= qeou= h( kri/sij e)sti/" #<strong>De</strong>ut. 1, 17$, par' o( \n ai( sugkri/seij kai\ ai(<br />

diakri/seij tw=n a(pa/ntwn: u(f' ou( = kalo\n o(mologei=n h(tta=sqai kai\ th=j<br />

25 a)oidi/mou ni/khj eu)klee/steron. o( /moio/n e)sti tw=| to\n qerismo\n qeri/zein to\<br />

di\j perite/mnein, o( /per w(j o( /te e)kainou/rghsen e)xeurw\n peritomh=j peritomh/n<br />

#Gen. 17, 13$, th\n "a(gnei/an a)fagni/zesqai" #Num. 6, 2$, th\n ka/qarsin<br />

th=j yuch=j au)th\n kaqai/resqai, paracwrou=ntaj tw=| qew=| to\ faidru/nein<br />

kai\ mhde/pote nomi/santaj i(kanou\j ei) =nai e(autou\j a) /neu qei/aj e)pifro-<br />

26 su/nhj to\n khli/dwn a)na/meston e)kni/yasqai kai\ a)polou/sasqai bi/on. tau/thj<br />

e)sti\ th=j suggenei/aj kai\ to\ diplou=n sph/laion #Gen. 23, 9$, ai( diplai=<br />

kai\ perima/chtoi gnw=mai, h( / te peri\ tou= gegono/toj kai\ h( peri\ tou= pepoih-<br />

32


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

ko/toj, ai( =j e)ntre/fetai o( a)stei=oj, qewrw=n me\n ta\ e)n ko/smw|, filopeu-<br />

27 stw=n de\ kai\ peri\ tou= gennh/santoj patro/j. a)f' w( =n oi) =mai kai\ th\n e)n<br />

mousikh=| di\j dia\ pasw=n eu(reqh=nai sumfwni/an: e) /dei ga\r kai\ to\ e) /rgon<br />

kai\ to\n dhmiourgo\n teleiota/taij melw|di/aij eu)daimoni/zesqai dusi/n, ou)ci\<br />

28 tai=j au)tai=j. e)peidh\ ga\r ta\ u(mnou/mena | die/feren, a)nagkai=on kai\ ta\j melw|di/aj<br />

kai\ sumfwni/aj diakekri/sqai, th\n me\n sunhmme/nhn a)pone/montaj tw=| sunhmme/nw|<br />

kai\ e)k diafero/ntwn a(rmosqe/nti ko/smw|, th\n de\ diezeugme/nhn tw=| pa/shj<br />

29 gene/sewj diezeugme/nw| kata\ th\n ou)si/an qew=|. gnw/mhn de\ a)pofai/netai pa/lin<br />

o( i(erofa/nthj fila/reton le/gwn: "ou) suntele/sete to\ loipo\n tou= qerismou="<br />

#Lev. 19, 9$, memnhme/noj th=j e)x a)rch=j u(poqe/sewj, kaq' h( \n w(molo/gei "to\<br />

te/loj ei) =nai kuri/ou" #Num. 31, 28 ss.$, par' o( \n to\ ku=roj kai\ h( tou/twn<br />

30 bebai/wsi/j e)stin. a)lla\ ga\r o( tou= qeri/zein a)mu/htoj au)cei= le/gwn:<br />

"w) /|mhn a( \ mh\ e)qe/risa katadei=n su\n e(te/roij dra/gmata" #Gen. 37, 7$,<br />

kai\ ou)k e)logi/sato par' e(autw=|, o( /ti dou/lwn kai\ a)nepisthmo/nwn h( /de<br />

e)sti\n u(phresi/a, kaqa\ kai\ mikrw=| pro/teron ei) =pon.<br />

31 Dra/gmata d' a)llhgorou=nte/j famen ei) =nai pra/gmata, w( =n e( /kastoj w(j<br />

oi)kei/aj trofh=j e)pidra/ttetai, e)n h( =| zh/sesqai kai\ biw/sesqai to\n ai)w=na<br />

32 e)lpi/zei. muri/ai me\n ou) =n tw=n dragma/twn, le/gw dh\ tw=n w(sanei\<br />

trefo/ntwn pragma/twn, diaforai/, muri/ai de\ kai\ tw=n e)pidrattome/nwn kai\<br />

ai(roume/nwn ta\ dra/gmata, w(j a(pa/saj ou) /t' ei)pei=n ou) /t' e)pinoh=sai dunato/n:<br />

tina\j d' ou)k a) /topon dei/gmatoj e( /neka e(rmhneu=sai, w( =n kai\ to\ o) /nar<br />

33 dihgou/menoj e)pemnh/sqh. fhsi\ ga\r toi=j a)delfoi=j: "w) /|mhn h(ma=j desmeu/ein<br />

dra/gmata" #l. c.$. a)delfoi\ d' ei)si\n o(mopa/trioi me\n de/ka, o(moga/strioj<br />

de\ ei( =j: e(ka/stou de\ au)tw=n tou) /noma su/mbolon a)nagkaiota/tou pra/gmato/j<br />

e)sti, (Roubh\n me\n eu)fui/ aj-ui(o\j ga\r o(rw=n kalei=tai, h( =| me\n ui(o/j, ou(<br />

te/leioj, h( =| de\ o(ratiko\j kai\ o)xu\ kaqorw=n, eu)fuh/j-, maqh/sewj de\<br />

34 Sumew/n-ei)sakoh\ ga\r e(rmhneu/etai-, e)nergeiw=n de\ kai\ pra/xewn<br />

spoudai/wn kai\ leitourgiw=n a(gi/wn Leui/, tw=n de\ ei)j qeo\n w)|dw=n te kai\<br />

u( /mnwn )Iou/daj, )Issa/car de\ misqw=n, oi( \ e)p' e) /rgoij kaloi=j a)podi/dontai<br />

-ta/ca d' au)ta\ ta\ e) /rga o( te/leioj misqo\j h) =n-, Zaboulw\n de\ fwto/j,<br />

e)peidh\ r(u/sij nukteri/aj o)noma/zetai-r(eou/shj de\ kai\ a)polipou/shj nukto\j<br />

35 e)x a)na/gkhj fw=j a)ni/scei-, diakri/sewj de\ kai\ tomh=j pragma/twn Da/n,<br />

e)piqe/sewj de\ kai\ a)ntepiqe/sewj peiratikh=j Ga/d, )Ash\r de\ tou= fusikou=<br />

plou/tou-makarismo\j ga\r e(rmhneu/etai, e)peidh\ maka/rion kth=ma<br />

36 neno/mistai plou=toj-, ei)rh/nhj de\ Nefqalei/m-dianoi/getai<br />

%ga\&r kai\ eu)ru/netai pa/nta ei)rh/nh|, w(j sugklei/etai | pole/mw|: to\ de\<br />

o) /noma metalhfqe\n platusmo\j h) \ dianew|gme/non e)sti/-, Beniami\n<br />

de\ tou= ne/ou kai\ ge/rontoj cro/nou: le/getai ga\r e(rmhneuqei\j ui(o\j<br />

h(merw=n ei) =nai, h(me/raij de\ kai\ nuxi\n o( ne/oj o(mou= kai\ ge/rwn ai)w\n<br />

37 a)nametrei=tai. e)pidra/ttetai gou=n e( /kastoj tw=n oi)kei/wn kai\ e)pidraxa/menoj<br />

ta\ me/rh pa/nta sundei=: o( me\n eu)fuh\j eu)qixi/aj, e)pimonh=j,<br />

mnh/mhj, e)n oi( =j h( eu)fui/ a: o( de\ eu)maqh\j a)kroa/sewj, h(suci/aj ,<br />

prosoch=j: o( de\ e)gceirhth\j [th=]j qarraleo/thtoj, parakekinduneu-<br />

38 me/nhj eu)tolmi/aj: o( de\ eu)ca/ristoj e)pai/nwn, e)gkwmi/wn, u( /mnwn,<br />

eu)daimonismw=n kata/ te to\ le/gein kai\ to\ a) /|dein: o( de\ misqw=n e)fie/-<br />

33


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

menoj a)o/knou sunecei/aj tlhtikwta/thj karteri/aj kai\ e)pimelei/aj su\n<br />

39 a)nantagwni/stw| tacuth=ti: o( de\ fw=j a)nti\ sko/touj metadiw/kwn e)grhgo/rsewj,<br />

o)xuwpi/aj: o( de\ tomh=j kai\ diakri/sewj pragma/twn zhlwth\j lo/gwn<br />

h)konhme/nwn, tou= mh\ u(f' o(moi/wn w(j tw=n au)tw=n a)pata=sqai, tou= mh\<br />

40 pro\j ca/rin, tou= a)deka/stou: o( de\ peiratikw/teron e)nedreu/wn tou\j a)ntilocw=ntaj<br />

a)pa/thj, fenakismou=, gohtei/aj, sofisma/twn, prospoih/sewj,<br />

u(pokri/sewj, a( /per e)x e(autw=n yekta\ o) /nta kat' e)cqrw=n gino/mena e)painei=tai:<br />

o( de\ ploutei=n to\n fu/sewj plou=ton e)pithdeu/wn e)gkratei/aj, o)ligo-<br />

41 dei/ aj: o( de\ ei)rh/nhj e)rw=n eu)nomi/aj, eu)diki/aj, a)tufi/aj, i)so/thtoj. e)k<br />

tou/twn ta\ tw=n o(mopatri/wn a)delfw=n dra/gmata katadei=tai, ta\ de\ tou=<br />

o(mogastri/ou e)x h(merw=n kai\ cro/nou, tw=n ou)deno\j ai)ti/wn w(j a(pa/ntwn<br />

42 ai)ti/wn. au)to\j de\ o( e)nupniasth\j kai\ o)neiropo/loj-h) =n ga\r a)mfo/tera<br />

-th=j kenh=j do/xhj w(j megi/stou kai\ lamprota/tou kai\ biwfelesta/tou kth/matoj<br />

e)pidra/ttetai. dio\ prw=ton me\n a)p' o)neira/twn, a( \ nukti\ fi/la, tw=| basilei=<br />

th=j swmatikh=j cw/raj gnwri/zetai, ou)k a)po\ pragma/twn thlaugw=n e)nar-<br />

43 gei/aj, a( \ pro\j e)pi/deixin h(me/raj dei=tai. ei) =t' e)pi/tropoj h) \ khdemw\n Ai)gu/ptou<br />

pa/shj a)nakhru/ttetai, tai=j timai=j tou= basile/wj oi)so/menoj deuterei=a,<br />

a( /per h( /tthj kai\ a)timi/aj a)fane/stera kai\ katagelasto/tera para\ fronh/-<br />

44 sei gra/fetai dikazou/sh|. ei) =ta "kloio\n crusou=n" #Gen. 41, 41. 42$, a)gco/nhn<br />

e)pifanh=, ku/klon kai\ troco\n a)na/gkhj a)teleuth/tou, periti/qetai-ou)k<br />

a)kolouqi/an kai\ to\ e(xh=j e)n bi/w| kai\ to\n ei(rmo\n tw=n th=j fu/sewj pragma/twn,<br />

w(j h( Qa/mar: ou) | ga\r kloio/j, a)lla\ o(rmi/skoj au)th=j o( ko/smoj<br />

#Gen. 38, 18$-kai\ daktu/lion me/ntoi basiliko/n #Gen. 41, 42$, dw=ron<br />

%a) /dwron&, pi/stin a) /piston, e)nantiou/menon tw=| doqe/nti pa/lin th=| Qa/mar<br />

45 u(po\ tou= basile/wj tou= o(rw=ntoj, )Israh/l, )Iou/da. di/dwsi ga\r ou( =toj th=|<br />

yuch=| sfragi=da #Gen. 38, 18$, pa/gkalon dw=ron, dida/skwn o( /ti %o( qeo\&j<br />

a)schma/tiston ou) =san th\n tw=n pa/ntwn ou)si/an e)schma/tise kai\ a)tu/pwton<br />

e)tu/pwse kai\ a) /poion e)mo/rfwse kai\ teleiw/saj to\n o( /lon e)sfra/gise ko/smon<br />

46 ei)ko/ni kai\ i)de/a|, tw=| e(autou= lo/gw|. a)ll' e)kei=no/j ge kai\ e)pi\ to\ deuterei=on<br />

a) /neisin a( /rma #Gen. 41, 43$ []h) \ u(potufou/menoj u(p' ai)w/raj frenw=n<br />

kai\ kenou= fush/matoj kai\ sitarcei= #ibid. 48$, tw=| sw/mati qhsaurofulakw=n<br />

kai\ pantaco/qen au)tw=| pori/zwn ta\j trofa/j: e)piteicismo\j de\ kata\<br />

47 th=j yuch=j baru\j ou( =to/j e)sti. th=| de\ proaire/sei kai\ zhlw/sei tou= bi/ou<br />

marturei= kai\ tou) /noma ou)c h( /kista: pro/sqesij ga\r )Iwsh\f e(rmhneu/etai.<br />

kenh\ de\ do/xa prosti/qhsin a)ei\ gnhsi/w| me\n to\ no/qon, oi)kei/w| de\ to\ a)llo/trion,<br />

a)lhqei= de\ to\ yeu=doj, au)ta/rkei de\ to\ pleona/zon, zwh=| de\ qru/yin,<br />

bi/w| de\ tu=fon.<br />

48 Ti/ d' e)sti\n o( \ bou/lomai dhlou=n, sko/pei. siti/oij kai\ potoi=j<br />

trefo/meqa, ka) \n h) =| eu)telesta/th ma=za kai\ u( /dwr namatiai=on. ti/ ou) =n h(<br />

kenh\ do/xa prosepe/qhken a)mh/twn kai\ meliph/ktwn pemma/twn ge/nh muri/a<br />

kai\ oi) /nwn a)muqh/twn polue/rgouj kai\ pampoiki/louj kra/seij pro\j a)po/-<br />

49 lausin h(donh=j ma=llon h) \ pro\j metousi/an trofh=j parhrtume/naj; pa/lin<br />

h(du/smata pro\j e)dwdh\n a)nagkai=a gh/teia kai\ la/cana kai\ polla\ tw=n<br />

a)krodru/wn kai\ e) /ti turo\j kai\ ei) / ti a) /llo o(moio/tropon: ei) de\ qe/leij, e)pi\<br />

sarkobo/rwn a)nqrw/pwn i)cqu=j e) /ti kai\ kre/aj pro\j tou/toij gra/fomen.<br />

34


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

50 a) =r' ou) =n ou)k au) /tarkej h) =n a)panqraki/santaj kai\ au)toscedi/wj o)pth/santaj<br />

puri\ tro/pon h(rwikw=n o) /ntwj a)ndrw=n prosfe/resqai; a)ll' ou)k e)pi\ tau=ta<br />

o( gastri/margoj mo/non o(rma=|, su/mmacon de\ th\n kenh\n do/xan labw\n kai\<br />

to\ e)n au)tw=| li/cnon pa/qoj e)gei/raj o)yartu/taj kai\ trapezopoiou\j eu)doki/-<br />

51 mouj th\n te/cnhn a)nazhtei= kai\ perible/petai. oi( de\ ta\ kata\ th=j talai/nhj<br />

gastro\j e)k pollw=n cro/nwn a)neurhme/na dele/ata a)nakinh/santej kai\<br />

culw=n i)dio/thtaj skeua/sante/j te kai\ diaqe/ntej e)n ko/smw| prossai/nousi<br />

kai\ tiqaseu/ousi glw=ttan: ei) =t' eu)qu\j a)gkistreu/ontai tw=n ai)sqh/sewn th\n<br />

e)piba/qran, geu=sin, di' h( =j a)nt' e)leuqe/rou dou=loj o( deipnoqh/raj ou)k ei)j<br />

52 makra\n a)nefa/nh. ti/j ge mh\n ou)k oi) =den, o( /ti a)mpeco/nh pro\j ta\j a)po\<br />

krumou= | kai\ qa/lpouj e)gginome/naj bla/baj tw=| sw/mati kateskeua/sqh to\<br />

53 prw=ton; a)lexa/nemoj me/n, w(j oi( poihtai/ pou/ fasi, ceimw=ni ***. ti/j<br />

ou) =n ta\j polutelei=j a(lourgi/daj, ti/j ta\ diafanh= kai\ lepta\ qe/ristra, ti/j<br />

ta\j a)racnou fei=j a)mpeco/naj, ti/j ta\ e)phnqisme/na h) \ bafai=j h) \ plokai=j dia\ tw=n<br />

ba/ptein h) \ u(fai/nein poiki/la e)pistame/nwn kai\ th\n e)n zw|grafi/a| mi/mhsin par-<br />

54 euhmerou/ntwn daidaleu/etai; ti/j; ou)c h( kenh\ do/xa; a)lla\ mh\n kai\ oi)ki/aj<br />

dia\ ta\j au)ta\j e)de/hsen h(mi=n ai)ti/aj, kai\ o( /pwj mh\ pro\j qhri/wn h) \ qhriwdesta/twn<br />

ta\j fu/seij a)nqrw/pwn e)pitreco/ntwn blaptw/meqa. ti/ ou) =n ta\ me\n<br />

e)da/fh kai\ tou\j toi/couj polutele/si li/qoij diakosmou=men; ti/ de\ )Asi/an kai\<br />

Libu/hn kai\ pa=san Eu)rw/phn kai\ ta\j nh/souj e)perco/meqa, ki/onaj a)risti/n-<br />

55 dhn e)pilelegme/nouj kai\ e)pistuli/daj e)reunw=ntej; ti/ de\ peri\ Dwri/ouj kai\<br />

)Iwnika\j kai\ Korinqiaka\j glufa\j kai\ o( /sa oi( e)ntrufw=ntej %toi=j kaqest&w=si<br />

no/moij prosexeu=ron spouda/zome/n te kai\ filotimou/meqa, kiono/krana kojmou=ntej;<br />

ti/ de\ crusoro/fouj a)ndrw=naj kai\ gunaikwni/tidaj kataskeua/-<br />

56 zomen; a) =r' ou) dia\ th\n kenh\n do/xan; kai\ mh\n pro/j ge u( /pnon malako\n<br />

me\n e) /dafoj au) /tarkej h) =n-e)pei\ kai\ me/cri nu=n tou\j Gumnosofista\j par'<br />

)Indoi=j cameunei=n e)k palaiw=n e)qw=n kate/cei lo/goj-, ei) de\ mh/, stiba\j<br />

57 gou=n e)k li/qwn loga/dwn h) \ xu/lwn eu)telw=n pepoihme/nh kli/nh. a)lla\ ga\r<br />

e)lefanto/podej ta\ e)nh/lata kai\ klinth=rej o)stra/koij polutele/si kai\ poiki/laij<br />

celw/naij e)ndedeme/naij meta\ pollw=n po/nwn kai\ dapanhma/twn e)n<br />

pollw=| cro/nw| kataskeua/zontai, tine\j de\ o(loa/rguroi kai\ o(lo/crusoi kai\<br />

liqoko/llhtoi strwmnai/, a)nqhropoiki/loij kai\ crusopa/stoij w(j pro\j e)pi/deixin<br />

kai\ pomph/n, ou) th\n kaq' h(me/ran crh=sin, diakekosmhme/nai, w( =n<br />

58 dhmiourgo\j h( kenh\ do/xa. ti/ de\ tou= a)po\ th=j e)lai/aj e)kqlibome/nou karpou=<br />

ple/on e) /dei zhtei=n pro\j a)lei/mmata; kai\ ga\r leai/nei kai\ ka/maton<br />

sw/matoj lu/ei kai\ eu)sarki/an e)mpoiei=, ka) \n ei) / ti kecalasme/non ei) /h, sfi/ggei<br />

59 pukno/thti kai\ ou)deno\j h( =tton e(te/rou r(w/mhn kai\ eu)toni/an e)nti/qhsin. a)lla\<br />

ga\r e)peteici/sqh toi=j w)felou=si ta\ h(de/a th=j kenh=j do/xhj a)lei/mmata, ei)j<br />

a( \ kai\ mureyoi\ ponou=si kai\ cw=rai mega/lai suntelou=si, Suri/a, Babulw/n,<br />

60 )Indoi/, Sku/qai, par' oi( =j ai( tw=n a)rwma/twn gene/seij ei)si/. pro/j ge<br />

mh\n to\ pi/nein ti/noj e) /dei ma=llon h) \ tou= fu/sewj e)kpw/matoj a)kro/thsi<br />

te/cnhj ei)rgasme/nou; to\ de\ e) /kpwma ai( h(me/terai cei=re/j | ei)sin, a( \j ei)j<br />

tau)to/ tij sunagagw\n kai\ koila/naj, eu) = ma/la tw=| sto/mati prosqei/j, e)pice/ontoj<br />

e(te/rou to\ poto\n ou) mo/non a) /koj th=j di/yhj, a)lla\ kai\ a) /lekton<br />

61 h(donh\n kta=tai. ei) de\ e) /dei pa/ntwj e(te/rou, to\ gewrgiko\n kissu/bion ou)c<br />

35


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

i(kano\n h) =n, a)lla\ a) /llwn e)pifanw=n te/cnaj a)nazhtei=n e) /dei; ti/ de\ a)rgurw=n<br />

kai\ crusw=n kuli/kwn a) /fqonon plh=qoj kataskeua/zesqai, ei) mh\ dia\ to\n<br />

fruatto/menon mega/la tu=fon kai\ th\n e)p' ai)w/raj foroume/nhn kenh\n do/xan;<br />

62 o( /tan kai\ stefanou=sqai/ tinej a)xiw=si mh\ da/fnhj mhde\ kittou=, mh\ i) /wn h) \<br />

kri/nwn h) \ r(o/dou h) \ qallou= suno/lwj h) / tinoj a) /nqouj eu)w/dei stefa/nw| parelqo/ntej<br />

ta\ qeou= dw=ra, a( \ dia\ tw=n e)thsi/wn w(rw=n a)nadi/dwsi, crusou=j %d'&<br />

u(pe\r kefalh=j, baru/taton a) /cqoj, ai)wrw=sin e)n a)gora=| me/sh| kai\ plhqou/sh|<br />

cwri\j ai)dou=j, a) /llo ti nomiste/on h) \ o( /ti kenh=j do/xhj ei)si\ dou=loi, fa/skon-<br />

63 tej ou)k e)leu/qeroi mo/non a)lla\ kai\ pollw=n a) /llwn h(gemo/nej ei) =nai; e)pilei/yei<br />

me h( h(me/ra ta\j diafqora\j tou= a)nqrwpei/ou bi/ou diexio/nta. kai/toi<br />

ti/ dei= makrhgorei=n; ti/j ga\r au)tw=n a)nh/koo/j e)sti, ti/j de\ ou) qeath/j; ti/j<br />

me\n ou) =n ou) tri/bwn kai\ e)qa/j; w( /ste pagka/lwj prosqh/khn to\n a)tufi/aj<br />

64 me\n e)cqro/n, tu/fou d' e(tai=ron w)no/masen o( i(ero\j lo/goj. kaqa/per ga\r<br />

toi=j de/ndresin e)pifu/ontai bla/stai perissai/, mega/lai tw=n gnhsi/wn lw=bai,<br />

a( \j kaqai/rousi kai\ a)pote/mnousi pronoi/a| tw=n a)nagkai/wn oi( gewrgou=ntej,<br />

ou( /tw tw=| a)lhqei= kai\ a)tu/fw| bi/w| parane/blasten o( kateyeusme/noj kai\<br />

tetufwme/noj, ou( = me/cri tau/thj th=j h(me/raj ou)dei\j eu( /rhtai gewrgo\j o( \j<br />

65 th\n blabera\n e)pi/fusin au)tai=j r(i/zaij a)pe/koye. toigarou=n ei)do/tej oi(<br />

fronh/sewj a)skhtai\ to\ kata/plaston tou=t' ai)sqh/sei prw=ton, %ei) =t&a dianoi/a|<br />

metadiw/konta a) /ntikruj e)kbow=si: "qhri/on ponhro\n h( /rpase kai\<br />

66 kate/fagen )Iwsh/f" #Gen. 37, 33$. a)ll' ou) qhri/on e)xhgriwme/non w) \n o(<br />

poluplokw/tatoj tw=n pefurme/nwn a)nqrw/pwn tufoplasthqei\j bi/oj, ou( =<br />

pleonexi/a kai\ panourgi/a sofai\ dhmiourgoi/, tou\j prosio/ntaj a( /pantaj<br />

eu)wcei=tai; toiga/rtoi kai\ e) /ti zw=sin au)toi=j w(j nekroi=j proteqh/setai<br />

pe/nqoj, a)xi/an o)lofu/rsewj kai\ qrh/nwn karpoume/noij zwh/n: e)pei\ kai\<br />

67 )Iakw\b to\n )Iwsh\f e) /ti zw=nta penqei=. a)ll' ou) Mwush=j e)a/sei tou\j<br />

peri\ Nada\b i(erou\j lo/gouj penqei=sqai #Lev. 10, 6$: ou) ga\r u(p' a)gri/ou<br />

ponhrou= qhro\j a(rpasqe/ntej, a)ll' u(po\ r(iph=j a)sbe/stou kai\ a)qana/tou<br />

fe/ggouj a)nelh/fqhsan, o( /ti th\n e) /nqermon kai\ dia/puron kai\ sarkw=n a)nalwtikh\n<br />

kai\ o)xuki/nhton pro\j th\n | eu)se/beian spoudh/n, h( \ gene/sewj me/n<br />

e)stin a)llotri/a, qeou= de\ oi)kei/a, to\n mellhth\n o) /knon e)kpodw\n a)nelo/ntej,<br />

eu)agw=j kaqie/rwsan, ou) di' a)nabaqmw=n e)pi\ to\n bwmo\n e)lqo/nteja)pei/rhtai<br />

ga\r no/mw|-, a)lla\ dexiw=| pneu/mati e)pouri/santej kai\ a) /cri<br />

tw=n ou)ranou= perio/dwn parapemfqe/ntej, qusi/aj o(lokau/tou kai\ o(loka/rpou<br />

68 tro/pon ei)j ai)qeri/ouj au)ga\j a)naluqe/ntej. a)pokopte/on ou) =n, w) =<br />

yuch\ peiqarcou=sa tw=| dida/skonti, th\n seauth=j cei=ra kai\ du/namin, e)peida\n<br />

a) /rxhtai tw=n gennhtikw=n h) \ gene/sewj h) \ a)nqrwpei/wn spoudasma/twn<br />

69 e)pilamba/nesqai. polla/kij ga\r u(f' *** prosayame/nhn tw=n didu/mwn<br />

cei=ra a)poko/ptein #<strong>De</strong>ut. 25, 11. 12$, prw=ton me\n o( /ti e)dexiw/sato h( \n<br />

e)cqai/rein e)crh=n h(donh/n, deu/teron de\ o( /ti par' h(ma=j to\ spei/rein e)no/-<br />

70 misen, ei) =q' o( /ti tw=| genome/nw| th\n tou= poiou=ntoj a)ne/qhke du/namin. ou)c<br />

o(ra=|j, o( /ti o( gh/inoj o) /gkoj, )Ada/m, o( /tan a( /yhtai tou= didu/mou xu/lou #Gen. 2,<br />

`9$, qnh/|skei, dua/da timh/saj pro\ mona/doj kai\ to\ geno/menon pro\ tou=<br />

pepoihko/toj e)kqauma/saj; a)lla\ su/ ge tou= me\n kapnou= kai\ ku/matoj<br />

e)kto\j bai=ne kai\ ta\j katagela/stouj tou= qnhtou= bi/ou spouda\j w(j th\n<br />

36


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

fobera\n e)kei/nhn ca/rubdin a)podi/draske kai\ mhde\ a) /krw|, to\ tou= lo/gou<br />

71 dh\ tou=to, daktu/lw| yau/sh|j. e)peida\n de\ tai=j i(erai=j e)papodu/sh| leitourgi/aij,<br />

o( /lhn th\n cei=ra kai\ du/namin eu)ru/nasa eu) = ma/la tw=n paidei/aj kai\<br />

sofi/aj qewrhma/twn e)pi/draxai. kai\ ga\r pro/staxi/j e)sti toiau/th: "e)a\n<br />

yuch\ prosfe/rh| dw=ron h) \ qusi/an, semi/dalij e) /stai to\ dw=ron," ei) =t' e)pife/rei:<br />

"kai\ draxa/menoj plh/rh th\n dra/ka a)po\ th=j semida/lewj su\n tw=|<br />

e)lai/w| kai\ panti\ tw=| liba/nw| e)piqh/sei to\ mnhmo/sunon e)pi\ to\ qusiasth/-<br />

72 rion" #Lev. 2, 1. 2$. a) =r' ou) pagka/lwj yuch\n ei) =pen a)sw/maton th\n<br />

me/llousan i(erourgei=n, a)ll' ou) to\n di/dumon e)k qnhtou= kai\ a)qana/tou<br />

sunestw=ta o) /gkon; to\ ga\r eu)co/menon, to\ eu)ca/riston, to\ qusi/aj a)mw/mouj<br />

73 a)lhqw=j a)na/gon e( \n mo/non h) =n a) /ra, h( yuch/. ti/j ou) =n h( yuch=j a)swma/tou<br />

qusi/a; ti/j h) \ semi/dalij, e)kkekaqarme/nhj tai=j paidei/aj u(poqh/kaij<br />

gnw/mhj su/mbolon, trofh\n a) /noson kai\ zwh\n a)nupai/tion poiei=n i(kanh=j;<br />

74 a)f' h( =j draxa/menon to\n i(ere/a o( /lh| th=| draki/, to\ d' e)sti\ pa/saij tai=j<br />

dianoi/aj labai=j, plh/rh th\n o( /lhn yuch\n ei(likrinesta/twn kai\ kaqarwta/twn<br />

dogma/twn genome/nhn au)th\n w(j i(erei=on to\ ka/lliston a)na/gein projte/taktai,<br />

pi/ona kai\ lipw=san, qei/w| fwti\ cai/rousan kai\ tai=j a)po\ dikaiosu/nhj<br />

kai\ tw=n a) /llwn a)retw=n a)nadidome/naij katapneome/nhn au) /raij, w(j<br />

eu)wde/staton kai\ proshne/staton a)ei\ karpou=sqai bi/on: to\ ga\r e) /laion kai\<br />

o( | libanwto/j, w( =n e)pidra/ttetai su\n toi=j leukopu/roij o( i(ereu/j, tau=ta<br />

75 ai)ni/ttetai. dia\ tou=to kai\ Mwush=j e)xai/reton e(orth\n a)ne/qhke tw=|<br />

dra/gmati, plh\n ou) panti/, a)lla\ tw=| a)po\ th=j i(era=j gh=j. "o( /tan" ga/r<br />

fhsin "ei)se/lqhte ei)j th\n gh=n, h( \n e)gw\ di/dwmi u(mi=n, kai\ qeri/zhte to\n<br />

qerismo\n au)th=j, oi) /sete dra/gmata a)parch\n tou= qerismou= u(mw=n pro\j to\n<br />

76 i(ere/a" #Lev. 23, 10$, to\ de/ e)stin: o( /tan ei)se/lqh|j, w) = dia/noia, ei)j th\n<br />

a)reth=j cw/ran, h( \n e)mprepe\j mo/nw| dwrei=sqai qew=|, th\n eu) /boton, th\n<br />

eu) /geion, th\n karpofo/ron, ei) =ta oi)kei=a [ei) / g]e spei/ras' a)gaqa\ qeri/zh|j<br />

au)xhqe/nta u(po\ tou= telesfo/rou, mh\ pro/teron oi) /kade sugkomi/sh|j, toute/sti<br />

mh\ a)naqh=|j mhd' e)pigra/yh|j seauth=| th\n tw=n periginome/nwn ai)ti/an,<br />

h) \ a)pa/rxasqai tw=| plouta/rcw| kai\ ta\ ploutisth/ria e) /rga e)pithdeu/ein<br />

77 a)napei/qonti. kai\ le/getai "th\n a)parch\n tou= qerismou= u(mw=n" au)tw=n,<br />

a)ll' ou)ci\ th=j gh=j, prosfe/rein, i( /na a)mw=men kai\ qeri/zwmen e(autoi=j,<br />

pa/nq' o( /sa kala\ kai\ tro/fima kai\ spoudai=a blasth/mata kaqierou=ntej.<br />

78 )All' o( / ge tw=n e)nupni/wn mu/sthj o(mou= kai\ mustagwgo\j<br />

qarrei= le/gein, o( /ti a)ne/sth to\ au)tou= dra/gma kai\ w)rqw/qh #Gen. 37, 7$.<br />

tw=| ga\r o) /nti kaqa/per oi( gau=roi tw=n i( /ppwn to\n au)ce/na mete/wron e)xa/rantej,<br />

o( /soi qiasw=tai th=j kenh=j do/xhj ei)si/n, e)pa/nw pa/ntwn e(autou\j<br />

i(dru/ousi, po/lewn, no/mwn, e)qw=n patri/wn, tw=n par' e(ka/stoij pragma/twn:<br />

79 ei) =ta a)po\ dhmagwgi/aj e)pi\ dhmarci/an badi/zontej kai\ ta\ me\n tw=n plhsi/on<br />

kataba/llontej, ta\ de\ oi)kei=a dianista/ntej kai\ pagi/wj o)rqou=ntej, o( /sa<br />

e)leu/qera kai\ a)dou/lwta fu/sei fronh/mata, kai\ tau=q' u(pa/gesqai mhca-<br />

80 nw=ntai. dio\ prosti/qhsi: "peristrafe/nta de\ ta\ dra/gmata u(mw=n proseku/nhsan<br />

to\ e)mo\n dra/gma" #ibid.$. te/qhpe ga\r o( me\n ai)dou=j e)rasth\j<br />

to\n sklhrau/cena, o( de\ eu)labh\j to\n au)qa/dh, o( de\ i)so/thta timw=n to\n<br />

81 e(autw=| te kai\ a) /lloij a) /nison, kai\ mh/pot' ei)ko/twj: a( /te ga\r qewro\j w) \n<br />

37


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

ou) mo/non tou= a)nqrwpei/ou bi/ou a)lla\ kai\ tw=n e)n ko/smw| sumpa/ntwn o(<br />

a)stei=oj oi) =den o( /son ei) /wqe pnei=n a)na/gkh, tu/ch, kairo/j, bi/a, dunastei/a,<br />

kai\ o( /saj u(poqe/seij kai\ h(li/kaj eu)pragi/aj a)pneusti\ dramou/saj a) /crij<br />

82 ou)ranou= kate/seisan kai\ kate/rraxan. w( /ste a)nagkai/wj eu)la/beian e)paspidh/setai,<br />

tou= mhde\n e)x e)pidromh=j deino\n paqei=n suggene\j fulakth/rion: o( \<br />

83 ga/r, oi) =mai, pro\j po/lin tei=coj, tou=t' eu)la/beia pro\j e( /kaston. a) =r' ou) =n<br />

ou) parapai/ousi kai\ memh/nasin o( /soi parrhsi/an a) /kairon spouda/zousin<br />

e)pidei/knusqai, basileu=si kai\ tura/nnoij e) /stin o( /te le/gein te kai\ poiei=n<br />

e)nanti/a tolmw=ntej, ou)k ai)sqano/menoi, o( /ti %o&u) tou\j au)ce/naj mo/non<br />

w( /sper ta\ qre/mmata u(pezeu/cqhsan, a)ll' o( /la ta\ sw/mata kai\ ta\j<br />

| yuca\j gu/naia/ te kai\ te/kna kai\ gonei=j kai\ th\n a) /llwn e(tai/rwn %ka&i\<br />

suggenw=n polua/nqrwpon oi)keio/thta kai\ koinwni/an e)kde/dentai, kai\ e) /xesti<br />

tw=| h(nio/cw| kai\ e)po/cw| meta\ pa/shj eu)marei/aj kentei=n, e)lau/nein, e)pe/cein,<br />

84 a)nacaiti/zein, a( /tt' a) \n e)qelh/sh| mikra\ kai\ mei/zw diatiqe/nai; toigarou=n<br />

stizo/menoi kai\ mastigou/menoi kai\ a)krwthriazo/menoi kai\ o( /sa pro\ tou=<br />

qana/tou calepa\ pa/nta w)mw=j kai\ a)nhlew=j a)qro/a u(pome/nontej, a)pacqe/n-<br />

85 tej e)pi\ pa=si qnh/|skousi. tau=t' e)sti\ th=j a)kai/rou parrhsi/aj ta\<br />

e)pi/ceira, ou) parrhsi/aj para/ ge eu) = fronou=si kritai=j, a)ll' eu)hqei/aj kai\<br />

frenoblabei/aj kai\ melagcoli/aj a)nia/tou ge/monta. ti/ le/geij; ceimw=na/<br />

tij o(rw=n a)kma/zonta kai\ baru\ pneu=ma e)nanti/on kai\ lai/lapa kataigi/zousan<br />

kai\ kumatou/menon pe/lagoj, e)normi/zesqai de/on, e)xormi/zetai kai\ e)xana/-<br />

86 getai; ti/j h) \ kubernh/thj h) \ nau/klhroj ou( /tw pote\ e)mequ/sqh kai\ parw/|nhsen,<br />

%w(&j o( /swn ei) =pon kataskhya/ntwn e)qelh=sai plei=n, i( /na u(pe/rantloj<br />

a) /nwqen e)picuqei/shj th=j qala/sshj h( nau=j genome/nh plwth=rsin au)toi=j<br />

e)gkatapoqh=|; tw=| ga\r boulome/nw| plei=n a)kindu/nwj eu) /dion pneu=ma ou) /rio/n<br />

87 te kai\ lei=on a)name/nein e)xh=n. ti/ de/; a) /rkton tij %h) \ su=n a) /grion &h) \<br />

le/onta meta\ surmou= qeasa/menoj e)pio/nta, pra (Wnai kai\ tiqaseu=sai<br />

de/on, e)xagriai/nei kai\ a)nereqi/zei, o( /pwj qoi/nan kai\ eu)wci/an w)mo-<br />

88 bo/roij a)nhleesta/toij eu)trepi/sh| e(auto/n; ei) mh\ kai\ falaggi/oij kai\ a)spi/si<br />

tai=j Ai)gupti/aij kai\ toi=j a) /lloij o( /sa to\n fqoropoio\n i)o\n %e)pife/reta&i<br />

ou)deni\ lusitele\j a)nqi/stasqai, qa/naton a)parai/thton toi=j a( /pax dhcqei=sin<br />

e)pa/gousin: a)gaphto\n ga\r katepa/|dontaj kai\ ceiroh/qh poiou=ntaj mhde\n<br />

89 a)p' au)tw=n deino\n paqei=n. ei) =t' ou) /k ei)sin a) /nqrwpoi/ tinej suw=n, falaggi/wn,<br />

a)spi/dwn a)griw/teroi kai\ e)piboulo/teroi; w( =n to\ e)pi/boulon kai\<br />

dusmene\j a)mh/canon e(te/rwj h) \ tiqasei/aij kai\ meili/gmasi crwme/nouj<br />

diekdu=nai. toiga/rtoi o( sofo\j )Abraa\m tou\j ui(ou\j tou= Ce\t-e(rmhneu/ontai<br />

de\ e)xista/ntej-proskunh/sei #Gen. 23, 7$, tw=n kairw=n<br />

90 tou=to dra=n a)napeiqo/ntwn. ou) ga\r timw=n ge tou\j e)k fu/sewj kai\ ge/nouj<br />

kai\ e)qw=n e)cqrou\j logismou=, oi( \ to\ th=j yuch=j no/misma, paidei/an, e)xista/ntej<br />

kai\ katakermati/zontej oi)ktrw=j a)nali/skousin, e)pi\ to\ proskunei=n h) =lqen,<br />

a)lla\ to\ paro\n kra/toj au)tw=n kai\ th\n dusa/lwton i)scu\n dediw\j kai\<br />

fulatto/menoj e)reqi/zein, me/ga kai\ e)curo\n kth=ma kai\ a)gw/nisma a)reth=j,<br />

sofw=n yucw=n a) /riston e)ndiai/thma, to\ diplou=n sph/laion, | o( \ maco/menon<br />

me\n kai\ polemou=nta ou)k e)nh=n, u(perco/menon de\ kai\ qerapeu/onta tw=|<br />

91 lo/gw|, komiei=tai. ti/ de/; ou)ci\ kai\ h(mei=j, o( /tan e)n a)gora=| diatri/bwmen,<br />

38


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

ei)w/qamen e)xi/stasqai me\n toi=j a) /rcousin, e)xi/stasqai de\ kai\ toi=j u(pozugi/oij;<br />

a)ll' a)p' e)nanti/aj gnw/mhj kai\ ou)ci\ th=j au)th=j: toi=j me\n ga\r<br />

a) /rcousin e)n timh=|, toi=j de\ u(pozugi/oij dia\ fo/bon tou= mhde\n a)p' au)tw=n<br />

92 ei)j h(ma=j newterisqh=nai. kai\ dido/ntwn me\n tw=n kairw=n e)pitiqeme/nouj<br />

th\n tw=n e)cqrw=n bi/an kalo\n katalu=sai, mh\ e)pitrepo/ntwn de\ a)sfale\j<br />

h(suca/sai, boulome/noij de/ tin' w)fe/leian eu(ri/skesqai par' au)tw=n<br />

a(rmo/tton tiqaseu=sai.<br />

93 Dio\ kai\ nu=n a) /xion e)painei=n tou\j mh\ u(pocwrou=ntaj tw=| th=j<br />

kenh=j prosta/th| do/xhj, a)lla\ a)nqistame/nouj kai\ le/gontaj: "mh\ basileu/wn<br />

basileu/seij e)f' h(mi=n" #Gen. 37, 8$; ou) /pw ga\r i)scuko/ta o(rw=sin au)to/n,<br />

ou)c w(j flo/ga h(mme/non te kai\ la/mponta e)n a)fqo/nw| u( /lh| nemo/menon,<br />

a)ll' e) /q' w(j spinqh=ra e)ntufo/menon, o)neirw/ttonta do/xan, ou)k e)nargw=j<br />

94 h) /dh metio/nta. crhsta\j ga\r e)lpi/daj u(poba/llousin e(autoi=j, w(sei\ kai\ mh\<br />

a(lw=nai dunhso/menoi. paro\ le/gousi: "mh\ e)f' h(mi=n basileu/seij"; i) /son<br />

tw=| zw/ntwn, o) /ntwn, i)scuo/ntwn, e)mpneo/ntwn h(mw=n oi) /ei dunasteu/sein;<br />

a)sqenhsa/ntwn me\n ga\r i) /swj e)pikrath/seij, e)rrwme/nwn de\ e)n u(phko/ou<br />

95 moi/ra| teta/xh|. kai\ pe/fuken ou( /twj e) /cein: e)peida\n me\n ga\r e)n dianoi/a|<br />

%&o( o)rqo\j i)scu/h| lo/goj, h( kenh\ katalu/etai do/xa, r(w/nnutai de\ a)sqenh/santoj.<br />

e( /wj ou) =n e) /ti sw/|an e) /cei th\n e(auth=j du/namin h( yuch\ kai\ mhde\n<br />

au)th=j me/roj h)krwthri/astai, qarrei/tw ba/llein kai\ toxeu/ein to\n e)nantiou/menon<br />

tu=fon kai\ e)leuqerostomei/tw fa/skousa: ou) /te basileu/seij ou) /te<br />

96 kurieu/seij #ibid.$ ou) /te h(mw=n ou) /te e)f' h(mw=n e(te/rwn: a)lla/ sou ta\j<br />

e)panata/seij kai\ ta\j a)peila\j e)fo/dw| mia=| katadramou/meqa su\n toi=j dorufo/roij<br />

kai\ u(paspistai=j, fronh/sewj e)ggo/noij: e)f' w( =n le/getai o( /ti "prose/qento<br />

misei=n au)to\n e( /neka tw=n e)nupni/wn au)tou= kai\ e( /neka tw=n r(hma/twn<br />

97 au)tou=" #ibid.$. a)ll' ou) r(h/mata me\n kai\ e)nu/pnia pa/nq' o( /sa o( tu=foj<br />

a) \n ei)dwlopoih=|, pra/gmata de\ kai\ safei=j e)na/rgeiai ta\ o( /sa e)p' o)rqo\n bi/on<br />

kai\ lo/gon a)nafe/retai; kai\ ta\ me\n mi/souj a( /te kateyeusme/na, ta\ de\ fili/aj<br />

98 a( /te a)lhqei/aj th=j e)pera/stou ge/monta e)pa/xia. mhdei\j ou) =n e) /ti kathgorei=n<br />

e)pitolma/tw tw=n tosou/twn ta\j a)reta\j a)ndrw=n w(j misanqrw/pou kai\ misade/lfou<br />

dei=gma h) /qouj e)kfero/ntwn, a)lla\ maqw/n, o( /ti ou)k a) /nqrwpoj o( nu=n<br />

e)pikrino/meno/j e)stin, a)lla\ tw=n e)n e(ka/stou th=| yuch=| tro/pwn o( doxomanh\j<br />

kai\ filo/tufoj, a)podece/sqw tou\j a) /spondon e) /cqran kai\ mi=soj a)kata/llakton<br />

pro\j | au)to\n ai)rome/nouj kai\ mhde/pote to\n stughqe/nta pro\j e)kei/-<br />

99 nwn sterxa/tw, gnou\j a)kribw=j, o( /ti oi( toiou=toi dikastai\ gnw/mhj ou)k a) /n<br />

pote e)sfa/lhsan u(giou=j, a)lla\ maqo/ntej kai\ paideuqe/ntej e)x a)rch=j to\n<br />

o) /ntwj basile/a, to\n ku/rion, proskunei=n te kai\ tima=n a)ganaktou=sin, ei) / tij<br />

th\n qeou= timh\n nosfi/zetai kai\ tou\j i(ke/taj au)tou= metakalei= pro\j th\n<br />

100 i)di/an qerapei/an. dio\ qarrou=ntej e)rou=sin: "mh\ basileu/wn basileu/seij<br />

e)f' h(mi=n"; h) \ a)gnoei=j, o( /ti ou) /k e)smen au)to/nomoi, a)ll' u(po\ a)qana/tou<br />

basile/wj, tou= mo/nou qeou=, basileuo/meqa; ti/ de/; "kurieu/wn kurieu/seij<br />

h(mw=n" #Gen. 37, 8$; mh\ ga\r ou) despozo/meqa kai\ e) /come/n te<br />

kai\ e( /xomen ei)j to\n a)ei\ cro/non to\n au)to\n ku/rion; w( =| douleu/ontej ou( /tw<br />

gegh/qamen, w(j ou)dei\j e( /teroj e)p' e)leuqeri/a|: kai\ ga/r e)sti to\ douleu/ein<br />

101 qew=| pa/ntwn a) /riston, o( /sa e)n gene/sei teti/mhtai. eu)xai/mhn a) \n ou) =n kai\<br />

39


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

au)to\j dunhqh=nai toi=j gnwsqei=sin u(po\ tou/twn e)mmei=nai bebai/wj: o)pth=rej<br />

ga\r kai\ kata/skopoi kai\ e) /foroi pragma/twn, ou) swma/twn, ei)si\n a)kribodi/kaioi,<br />

pa/nta nh/fontej to\n ai)w=na, w(j u(po\ mhdeno\j e) /ti tw=n ei)wqo/twn<br />

102 delea/zein a)pata=sqai. mequ/w de\ a) /cri nu=n e)gw\ kai\ a)safei/a| pollh=|<br />

ke/crhmai kai\ ba/ktrwn kai\ tw=n podhgethso/ntwn w( /sper oi( tufloi\ de/omai:<br />

skhriptome/nw| ga\r e)gge/noit' a) \n i) /swj mh/te prosptai/ein mh/te o)lisqai/nein.<br />

103 ei) de/ tinej a)nexeta/stouj kai\ a)periske/ptouj ei)do/tej e(autou\j ou) spouda/zousi<br />

toi=j e)xhtako/sin a( \ crh\ pa/nta a)kribw=j kai\ perieskemme/nwj a)kolouqei=n,<br />

a)gnoou=ntej th\n o(do\n e)pistame/noij, i) /stwsan o( /ti dusanaporeu/toij<br />

bara/qroij peripare/ntej ou)d' e)peigo/menoi proelqei=n e) /ti dunh/sontai.<br />

104 e)gw\ de\ e)kei/noij, o( /tan mikro\n a)neqw= th=j me/qhj, ou( /twj ei)mi\ e) /nspondoj,<br />

w(j to\n au)to\n e)cqro\n kai\ fi/lon ei) =nai nomi/zein. kai\ nu=n ou)de\n h( =tton<br />

to\n e)nupniasth/n, o( /ti ge kai\ e)kei=noi, probalou=mai kai\ stugh/sw: kai\<br />

ou)dei\j eu) = fronw=n e)pi\ tou/tw| me/myait' a) /n me tw=| ta\j pleio/nwn gnw/maj<br />

105 te kai\ yh/fouj a)ei\ nika=n. e)peida\n de\ pro\j a)mei/nw bi/on metaba/lh| kai\<br />

mhke/t' e)nupnia/zhtai mhde\ tai=j kenai=j tw=n kenodo/xwn fantasi/aij i)luspw/menoj<br />

kakopaqh=| mhde\ nu/kta kai\ sko/toj kai\ pragma/twn a)dh/lwn<br />

106 kai\ a)tekma/rtwn suntuci/aj o)neiropolh=|, perianasta\j de\ e)k tou= baqe/oj<br />

u( /pnou diatelh=| me\n e)grhgorw/j, e)na/rgeian de\ pro\ a)safei/aj kai\ pro\ yeudou=j<br />

u(polh/yewj a)lh/qeian kai\ pro\ nukto\j h(me/ran kai\ fw=j pro\ sko/touj<br />

a)pode/chtai kai\ th\n me\n gunai=ka tou= Ai)gupti/ou, sw/matoj h(donh/n, ei)j<br />

au)th\n ei)selqei=n kai\ th=j o(mili/aj au)th=j a)polau=sai parakalou=san a)postre/fhtai<br />

#Gen. 39, 7$ dia\ po/qon e)gkratei/aj | kai\ zh=lon eu)sebei/aj<br />

107 a) /lekton, w( =n de\ e) /doxen a)llotriwqh=nai suggenikw=n kai\ patrw/|wn a)gaqw=n<br />

metapoih=tai pa/lin to\ e)piba/llon a)reth=j e(autw=| me/roj dikaiw=n a)nakta=sqai<br />

kai\ tai=j kata\ mikro\n e)paniw\n beltiw/sesin w(j e)pi\ korufh=j<br />

tou= e(autou= bi/ou kai\ te/louj i(druqei\j a)nafqe/gxhtai, o( \ paqw\n a)kribw=j<br />

e) /maqen, o( /ti "tou= qeou=" #Gen. 50, 19$ e)stin, a)ll' ou)deno\j e) /ti tw=n ei)j<br />

108 ge/nesin h(ko/ntwn ai)sqhtou= to\ para/pan, oi( me\n a)delfoi\ katallakthri/ouj<br />

poih/sontai sumba/seij, to\ mi=soj ei)j fili/an kai\ to\ kako/noun ei)j eu) /noian<br />

metabalo/ntej, e)gw\ d' o( tou/twn o)pado\j-pei/qesqai ga\r w(j despo/taij<br />

109 oi)ke/thj e) /maqon-e)painw=n ou)k e)pilei/yw th=j metanoi/aj e)kei=non: ei) / ge<br />

kai\ Mwush=j o( i(erofa/nthj a)xie/raston kai\ a)xiomnhmo/neuton ou) =san au)tou=<br />

th\n meta/noian e)k fqora=j a)nasw/|zei dia\ sumbo/lou tw=n o)ste/wn, a( \ katorwru/cqai<br />

me/cri tou= panto\j ou)k w) /|eto dei=n e)a=n %e)n& Ai)gu/ptw| #Exod.<br />

`13, 19$, pagca/lepon h(gou/menoj, ei) / ti h) /nqhsen h( yuch\ kalo/n, tou=t'<br />

e)a=sai maranqh=nai kai\ kataklusqe\n a)fanisqh=nai plhmmu/raij, a( \j o( tw=n<br />

paqw=n Ai)gu/ptioj potamo/j, to\ sw=ma, dia\ pasw=n tw=n ai)sqh/sewn r(e/wn<br />

e)ndelecw=j e)kdi/dwsin.<br />

110 (H me\n ou) =n e)pi\ tw=n dragma/twn fanei=sa o) /yij a)po\ gh=j kai\ dia/krisij<br />

ei) /rhtai: th\n de\ e(te/ran kairo\j h) /dh skopei=n, kai\ w(j o)neirokritikh=|<br />

111 te/cnh| diaste/lletai. "ei) =den" ou) =n fhsin "e)nu/pnion e( /teron kai\ dihgh/sato<br />

tw=| patri\ kai\ toi=j a)delfoi=j au)tou= kai\ ei) =pen: w( /sper %&o( h( /lioj kai\ h( selh/nh<br />

kai\ e( /ndeka a)ste/rej proseku/noun me. kai\ e)peti/mhsen au)tw=| o( path\r kai\<br />

ei) =pe: ti/ to\ e)nu/pnion o( \ e)nupnia/sqhj; a) =ra/ ge e)lqo/ntej e)leuso/meqa e)gw\ kai\ h(<br />

40


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

mh/thr sou kai\ oi( a)delfoi/ sou proskunh=sai/ soi e)pi\ th\n gh=n; e)zh/lwsan<br />

de\ au)to\n oi( a)delfoi/, o( de\ path\r dieth/rhse to\ r(h=ma" #Gen. 37, 9-11$.<br />

112 fasi\ toi/nun oi( metewrologikoi/, to\n zw|diako\n ku/klon me/giston o) /nta tw=n<br />

kat' ou)rano\n duokai/deka zw|di/oij, a)f' w( =n kai\ th\n e)pwnumi/an e) /sce,<br />

kathsteri/sqai, h( /lion de\ kai\ selh/nhn a)ei\ peri\ au)to\n ei(loume/nouj e( /kaston<br />

diexe/rcesqai tw=n zw|di/wn, ou)k i)sotacei=j, a)ll' e)n a)riqmoi=j kai\ cro/noij<br />

a)ni/soij, to\n me\n e)n h(me/raij tria/konta, th\n de\ dwdekathmori/w| tou/twn<br />

113 ma/lista, o( /per h(merw=n duei=n kai\ h(mi/souj e)sti/n. e) /doxen ou) =n o( th\n qeo/pempton<br />

fantasi/an i)dw\n u(p' a)ste/rwn e( /ndeka proskunei=sqai, dwde/katon<br />

114 sunta/ttwn e(auto\n ei)j th\n tou= zw|diakou= sumplh/rwsin ku/klou. me/mnhmai<br />

de\ kai\ pro/tero/n tinoj a)kou/saj a)ndro\j ou)k a)melw=j ou)de\ r(a|qu/mwj<br />

tw=| maqh/mati prosenecqe/ntoj, o( /ti ou)k a) /nqrwpoi mo/noi doxomanou=sin,<br />

a)lla\ kai\ oi( a)ste/rej kai\ peri\ prwtei/wn a(millw/menoi dikaiou=sin oi(<br />

115 mei/zouj | a)ei\ pro\j tw=n e)latto/nwn doruforei=sqai. tau=ta me\n ou) =n, o( /pwj<br />

a) \n a)lhqei/aj h) \ ei)kaiologi/aj e) /ch|, parete/on toi=j metewroqh/raij skopei=n.<br />

le/gomen de\ h(mei=j, [w(]j o( /ti o( spoudh=j a)kri/tou kai\ filoneiki/aj a)lo/gou<br />

kai\ kenh=j do/xhj e)rasth/j, a)ei\ fusw/menoj u(p' a)noi/aj, ou) mo/non a)nqrw/-<br />

116 pouj u(perku/ptein a)lla\ kai\ th\n tw=n o) /ntwn fu/sin a)xioi=. kai\ nomi/zei<br />

me\n e(autou= ca/rin ta\ pa/nta gegenh=sqai, a)nagkai=on d' ei) =nai dasmo\n<br />

e( /kaston w(j basilei= fe/rein au(tw=|, gh=n, u( /dwr, a)e/ra, ou)rano/n: kai\ tosau/th|<br />

th=j eu)hqei/aj u(perbolh=| crh=tai, w( /ste ou)k i)scu/ei logi/sasqai, o( \ ka) \n<br />

pai=j a) /frwn e)nnohqei/h, o( /ti tecni/thj ou)dei\j e( /neka me/rouj pote\ o( /lon,<br />

a)ll' e( /neka tou= o( /lou me/roj dhmiourgei=: me/roj de\ tou= panto\j a) /nqrwpoj,<br />

w( /ste gegonw\j ei)j to\ sumplh/rwma tou= ko/smou dikai/wj a) \n au)to\j e)kei/nw|<br />

117 sunteloi/h. fluari/aj de\ a) /ra tosau/thj ge/mousi/ tinej, w( /ste a)ganaktou=sin,<br />

ei) mh\ o( ko/smoj toi=j boulh/masin au)tw=n e( /poito. dia\ tou=to<br />

Xe/rxhj me\n o( Persw=n basileu/j, boulo/menoj tou\j e)cqrou\j kataplh=xai,<br />

118 megalourgi/aj e)pi/deixin e)poiei=to, kainourgw=n th\n fu/sin: gh=n me\n ga\r<br />

metestoicei/ou kai\ qa/lattan, a)ntididou\j pela/gei me\n h) /peiron, h)pei/rw|<br />

de\ pe/lagoj, to\n me\n (Ellh/sponton zeugnu\j gefu/raij, o) /roj de\ to\n ) /Aqw<br />

r(hgnu\j ei)j baqei=j ko/lpouj, oi( \ plhrou/menoi qala/tthj o( ne/oj kai\ ceiro/-<br />

119 kmhtoj eu)qu\j po/ntoj h) =san, to\ palaio\n th=j fu/sewj e)xalloiwqei/j: ta\<br />

de\ peri/geia, w(j e)do/kei, qaumatourgh/saj a)ne/baine tai=j tetolmhme/naij<br />

e)pinoi/aij sunana/gwn a)se/beian e(autw=| kai\ ei)j ou)rano\n o( du/sthnoj, w(j<br />

ta\ a)ki/nhta kinh/swn kai\ to\n qei=on strato\n kaqairh/swn, kai/, to\ lego/-<br />

120 menon, a)f' i(era=j h) /rceto: to\n ga\r a) /riston tw=n e)kei=, to\n h(gemo/na<br />

h(me/raj h( /lion, e)to/xeuen, w( /sper ou)k au)to\j a)fanei= be/lei frenoblabei/aj<br />

titrwsko/menoj ou) mo/non dia\ to\ a)duna/twn a)lla\ kai\ dia\ to\ a)nosiwta/twn<br />

e) /rgwn e)ra=n, w( =n kai\ qa/teron mega/lh tw=| e)gceirou=nti du/skleia h) =n.<br />

121 Germanw=n de\ poluanqrwpota/thn moi=ran-a)mpwti/zei de\ par' au)toi=j<br />

h( qa/latta-lo/goj e) /cei kata\ ta\j e)kei= palirroi/aj e)pidroma\j w)qoume/nouj<br />

meta\ spoudh=j, e)panateinome/nouj gumna\ ta\ xi/fh, qe/ontaj w(j<br />

122 sti=foj polemi/wn to\ kumatou/menon pe/lagoj u(pantia/zein: %ou( \&j a) /xion<br />

misei=n me/n, o( /ti e)nanti/a o( /pla di' a)qeo/thta kata\ tw=n a)doulw/twn th=j<br />

fu/sewj ai(rei=sqai tolmw=si merw=n, cleua/zein de/, o( /ti a)duna/toij e)gcei-<br />

41


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

rou=sin w(j dunatoi=j, nomi/zontej w(j zw=|on kai\ u( /dwr kentei=sqai, titrw/skesqai,<br />

ktei/nesqai du/nasqai, kai\ pa/lin a)lgei=n, dedie/nai, fo/bw| tw=n<br />

e)pio/ntwn a)podidra/skein kai\ o( /sa yuch=j pa/qh kata/ te h(dona\j kai\ a)lgh-<br />

123 do/naj a)nade/cesqai. cqe\j | d' ou) prw/|hn a) /ndra tina\ oi) =da tw=n<br />

h(gemonikw=n, o( /j, e)peidh\ th\n prostasi/an kai\ e)pime/leian ei) =cen Ai)gu/ptou, ta\<br />

pa/tria kinei=n h(mw=n dienoh/qh kai\ diafero/ntwj to\n a(giw/taton kai\ frikwde/staton<br />

peri\ th=j e(bdo/mhj u(pa/rconta no/mon katalu/ein kai\ u(phretei=n<br />

h)na/gkazen au)tw=| kai\ ta\ a) /lla poiei=n para\ to\ kaqestw\j e) /qoj, nomi/zwn<br />

a)rch\n e) /sesqai kai\ th=j peri\ ta\ a) /lla e)kdiaith/sewj kai\ th=j tw=n o( /lwn<br />

124 paraba/sewj, ei) to\ e)pi\ th=| e(bdo/mh| pa/trion a)nelei=n dunhqei/h. kai\ mh/q'<br />

ou( \j e)bia/zeto o(rw=n ei) /kontaj toi=j e)pita/gmasi mh/te th\n a) /llhn plhqu\n<br />

h)remou=san, a)lla\ bare/wj kai\ trace/wj fe/rousan to\ pra=gma kai\ w(j e)p'<br />

a)ndrapodismw=| kai\ porqh/sei kai\ kataskafh=| patri/doj penqou=nta/j te<br />

125 kai\ kathfou=ntaj, h)xi/ou lo/gw| dida/skein paranomei=n, fa/skwn: ei) polemi/wn<br />

e) /fodoj ai)fni/dion ge/noito h) \ kataklusmou= fora\ tou= potamou= tai=j plhmmu/raij<br />

pararrh/xantoj to\ cw=ma h) \ r(iph\ puro\j h) \ kerauni/a flo\x h) \ limo\j<br />

h) \ loimo\j h) \ seismo\j h) \ o( /sa a) /lla kaka\ ceiropoi/hta kai\ qeh/lata, meq'<br />

126 h(suci/aj pa/shj oi) /koi diatri/yete; h) \ meta\ tou= sunh/qouj sch/matoj proeleu/sesqe,<br />

th\n me\n dexia\n ei) /sw cei=ra sunagago/ntej, th\n de\ e(te/ran<br />

u(po\ th=j a)mpeco/nhj para\ tai=j lago/si ph/xantej, i( /na mhd' a) /konte/j ti<br />

127 tw=n ei)j to\ swqh=nai para/schsqe; kai\ kaqedei=sqe e)n toi=j sunagwgi/oij<br />

u(mw=n, to\n ei)wqo/ta qi/ason a)gei/rontej kai\ a)sfalw=j ta\j i(era\j bi/blouj<br />

a)naginw/skontej ka) \n ei) / ti mh\ trane\j ei) /h diaptu/ssontej kai\ th=| patri/w|<br />

128 filosofi/a| dia\ makrhgori/aj e)neukairou=nte/j te kai\ e)nscola/zontej; a)lla\<br />

ga\r a)poseisa/menoi pa/nta tau=ta pro\j th\n e(autw=n kai\ gone/wn kai\ te/knwn<br />

kai\ tw=n a) /llwn oi)keiota/twn kai\ filta/twn swma/twn, ei) de\ dei= ta)lhqe\j<br />

ei)pei=n, kai\ kthma/twn kai\ crhma/twn, w(j mhde\ tau=ta a)fanisqei/h, boh/-<br />

129 qeian a)podu/sesqe. kai\ mh\n ou( =toj au)to\j e)gw\ ta\ lecqe/nta, e) /fh, pa/nta<br />

ei)mi/, tufw/j, po/lemoj, kataklusmo/j, kerauno/j, limhra\ kai\ loimw/dhj<br />

no/soj, o( tina/ttwn kai\ kukw=n ta\ pagi/wj e(stw=ta seismo/j, ei(marme/nhj<br />

130 a)na/gkhj ou)k o) /noma, a)ll' e)mfanh\j e)ggu\j e(stw=sa du/namij. ti/ ou) =n to\n<br />

tau=ta le/gonta h) \ dianoou/menon au)to\ mo/non ei) =nai fw=men; a) =r' ou)k e)kto/pion;<br />

u(perwkea/nion me\n ou) =n h) \ metako/smio/n ti kaino\n kako/n, ei) / ge tw=| pa/nta<br />

131 makari/w| o( pa/nta barudai/mwn e(auto\n e)xomoiou=n e)to/lmhsen. u(perqei=t' a) \n ou( =-<br />

toj h( /lion kai\ selh/nhn kai\ tou\j a) /llouj a)ste/raj blasfhmei=n, | o(po/te ti tw=n<br />

e)lpisqe/ntwn kata\ ta\j e)thsi/ouj w( /raj h) \ mh\ suno/lwj h) \ mh\ r(a|di/wj a)pobai/noi,<br />

flogmo\n me\n qe/rouj, krumo\n de\ [ka]i\ ceimw=noj baru\n kataskh/ptontoj,<br />

e) /aroj de\ kai\ metopw/rou, tou= me\n pro\j eu)karpi/an e)steirwme/nou, tou=<br />

132 de\ pro\j noshma/twn gene/seij eu)toki/a| crwme/nou; pa/nta me\n ou) =n a)nasei/wn<br />

ka/lwn a)cali/nou sto/matoj kai\ kakhgo/rou glw/tthj, w( /sper to\n<br />

ei)wqo/ta dasmo\n ou)k e)negko/ntaj tou\j a)ste/raj ai)tia/setai, tima=sqai mononou\<br />

kai\ proskunei=sqai dikaiw=n u(po\ tw=n ou)rani/wn ta)pi/geia kai\ peritto/teron<br />

e(auto/n, o( /sw| kai\ tw=n a) /llwn a) /nqrwpoj w) \n dienhnoce/nai zw/|wn<br />

133 dokei=. toiou=toi me\n oi( korufai=oi th=j kenh=j h(mi=n do/xhj gra/fontai,<br />

tou\j de\ coreuta\j e)n me/rei kat' au)tou\j i) /dwmen. ou( =toi me\n e)pibouleu/-<br />

42


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

ousin a)ei\ toi=j a)skhtai=j a)reth=j: ou( \j o( /tan i) /dwsi spouda/zontaj to\n au)tw=n<br />

bi/on a)lhqei/a| a)do/lw| faidru/nein kai\ w(j pro\j selhniako\n h) \ to\ a)f' h(li/ou<br />

kaqaro\n fe/ggoj au)ga/zein, a)patw=ntej h) \ biazo/menoi kwlu/ousin, ei)j to\n<br />

a)sebw=n a)nh/lion cw=ron ei)selau/nontej, o( \n e)pe/cousi nu\x baqei=a kai\ sko/toj<br />

a)teleu/thton kai\ ei)dw/lwn kai\ fasma/twn kai\ o)neira/twn e) /qnh muri/a,<br />

134 ka)kei= katadu/santej proskunei=n w(j despo/taj a)nagka/zousi. to\n me\n ga\r<br />

fronh/sewj a)skhth\n u(polamba/nomen h( /lion, e)peidh/per o( me\n toi=j sw/masin,<br />

o( de\ toi=j kata\ yuch\n pra/gmasin e)mpare/cei fw=j, th\n de\ paidei/an,<br />

h( =| ke/crhtai, selh/nhn-e)n nukti\ ga\r h( e(kate/raj ei(likrinesta/th<br />

kai\ w)felimwta/th crh=si/j e)stin-, a)delfou\j de\ tou\j paidei/aj kai\<br />

a)skhtikh=j yuch=j %w(&j a) \n e)ggo/nouj a)stei/ouj lo/gouj, ou( \j pa/ntaj o)rqh\n<br />

a)trapo\n eu)qu/nontaj tou= bi/ou palai/smasi polutro/poij kai\ polumhca/noij<br />

au)ceni/zontej e)ktrachli/zein kai\ katarra/ttein u(poskeli/zontej oi( mhde\n<br />

135 u(gie\j mh/te le/gein mh/te fronei=n e)gnwko/tej a)xiou=si. dio\ kai\ e)pitima=| tw=|<br />

toiou/tw| tiqasw=j o( path/r, ou)k )Iakw/b, a)ll' o( kai\ tou/tou presbu/teroj<br />

o)rqo\j lo/goj fa/skwn: "ti/ to\ e)nu/pnion tou=to e)nupnia/sqhj" #Gen. 37, 10$;<br />

136 a)ll' ou)k e)nu/pnion ei) =dej; h) \ u(pe/labej, o( /ti ta\ fu/sei e)leu/qera a)nqrwpei/wn<br />

a)na/gkh| dou=la e) /stai kai\ u(ph/koa ta\ a) /rconta kai/, to\ e) /ti paradoxo/teron,<br />

ou)k a) /llwn u(ph/koa a)lla\ tw=n a)rcome/nwn, ou)d' e(te/rwn<br />

dou=la a)lla\ tw=n douleuo/ntwn; ei) mh\ a) /ra kra/tei qeou= tou= mo/nou<br />

pa/nta dunatou=, w( =| kai\ ta\ a)ki/nhta kinei=n kai\ ta\ forou/mena qe/mij i(dru/-<br />

137 sasqai, metabolh\ tw=n kaqestw/twn ge/noito pro\j ta)nanti/a. | e)pei\ ti/na<br />

e( /xei lo/gon to\ o)rgi/zesqai kai\ e)pitima=n tw=| th\n kaq' u( /pnon fantasi/an<br />

i)do/nti; mh\ ga\r e(kw\n ei) =don au)th/n; e)rei=, ti/ moi ta\ tw=n e)k pronoi/aj<br />

h)dikhko/twn e)pa/geij e)gklh/mata; to\ prospeso\n e) /xwqen kai\ plh=xa/n mou<br />

138 th\n dia/noian ai)fni/dion a) /kontoj dihghsa/mhn. a)lla\ ga\r ou)k e) /sti peri\<br />

o)nei/ratoj o( parw\n lo/goj, a)lla\ peri\ pragma/twn e)oiko/twn e)nupni/oij: a( \<br />

toi=j mh\ li/an kekaqarme/noij mega/la kai\ lampra\ kai\ perima/chta ei) =nai<br />

dokei=, mikra\ o) /nta kai\ a)mudra\ kai\ cleu/hj e)pa/xia par' a)deka/stoij a)lhqei/aj<br />

brabeutai=j.<br />

139 ) =Ar' ou) =n, fhsi/n, e)leu/somai me\n %&o( o)rqo\j lo/goj, e)gw/,<br />

a)fi/xetai de\ kai\ h( tou= filomaqou=j qia/sou [yuc]h\ mh/thr o(mou= kai\<br />

trofo/j, a)retw=sa paidei/a, suntenou=si de\ kai\ oi( a)mfote/rwn h(mw=n e) /ggonoi<br />

kai\ sta/ntej a)ntikru\j ou( /tw kata\ stoi=con e)n ko/smw| ta\j cei=raj e)xa/rantej<br />

140 proseuxw/meqa tu=fon pro/teron a)fe/ntej; ei) =ta katabalo/ntej e(autou\j<br />

ei)j to\ e) /dafoj potnia=sqai kai\ proskunei=n e)piceirh/swmen; a)lla\ mh\ e)pila/myai<br />

pote\ tou/toij ginome/noij h( /lioj, e)pei\ baqu\ me\n sko/toj kakoi=j,<br />

thlauge\j de\ fw=j a)gaqoi=j e)farmo/zei. ti/ d' a) \n ge/noito mei=zon kako\n<br />

h) \ to\n plasto\n kai\ fe/naka tu=fon a)nti\ th=j a)pla/stou kai\ a)yeudou=j<br />

141 a)tufi/aj e)painei=sqai/ te kai\ qauma/zesqai; pagka/lwj de\ prosdie/staltai<br />

to\ "dieth/rhsen o( path\r to\ r(h=ma" #Gen. 37, 11$: yuch=j ga\r ou) newte/raj<br />

ou)de\ a)go/nou kai\ e)steirwme/nhj, a)lla\ tw=| o) /nti presbute/raj kai\<br />

genna=n e)pistame/nhj e) /rgon e)sti\ suzh=n eu)labei/a| kai\ mhdeno\j katafronei=n<br />

to\ para/pan, a)lla\ to\ a) /draston kai\ a)ni/khton tou= qeou= kra/toj katepthce/nai<br />

kai\ periaqrei=n e)n ku/klw|, ti/ a) /ra a)pobh/setai to\ te/loj au)th=|.<br />

43


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

142 dia\ tou=to kai\ th\n Mwuse/wj a)delfh\n-e)lpi\j de\ par' h(mi=n toi=j<br />

a)llhgorikoi=j o)noma/zetai-fasi\n a)poskopei=n makro/qen #Exod. 2, 4$<br />

oi( crhsmoi/, pro\j to\ tou= bi/ou dh/pou te/loj e)mble/pousan, i( /na ai) /sion<br />

a)panth/sh|, tou= telesfo/rou katape/myantoj au)to\ a) /nwqen a)p' ou)ranou=.<br />

143 polloi\ ga\r polla/kij a) /plwta pela/gh diabalo/ntej kai\ makro\n plou=n<br />

ou)ri/oij pneu/masin a)ki/ndunoi parapemfqe/ntej e)n au)toi=j lime/sin e)xai/fnhj<br />

144 e)naua/ghsan, me/llontej h) /dh prosormi/zesqai. muri/oi de\ kai\ barei=j kai\<br />

poluetei=j pole/mouj a)na\ kra/toj e(lo/ntej kai\ a) /trwtoi diatele/santej, w(j<br />

mhd' e)pifa/neian a) /kran nucqh=nai, a)ll' w( /sper e)k | panhgu/rewj koinodh/mou<br />

kai\ dhmotelou=j e(orth=j telei=n *** o(loklh/roij kai\ pantele/si,<br />

meq' i(lara=j e)pistre/yantej eu)qumi/aj e)n tai=j i)di/aij u(f' w( =n h( /kist' e)crh=n<br />

e)pebouleu/qhsan oi)ki/aij, to\ lego/menon tou=to, "bo/ej e)pi\ fa/tnh|" sfa-<br />

145 ge/ntej. w( /sper dh\ tau=ta a)prosdo/khtoi kai\ a)te/kmartoi suntuci/ai<br />

kataskh/ptein filou=sin, ou( /tw kai\ ta\j peri\ yuch\n duna/meij a)ntwqou=si<br />

pro\j ta)nanti/a kai\ a)ntimetakli/nousin, h) \n oi( =ai/ te w) =si, kai\ a)natre/yai<br />

bia/zontai. ti/j ga\r ei)j to\n a)gw=na tou= bi/ou parelqw\n a) /ptwtoj e) /meine;<br />

146 ti/j d' ou)c u(peskeli/sqh; eu)dai/mwn d' o( mh\ polla/kij. ti/ni d' ou)k e)fh/dreuen<br />

h( tu/ch, diapne/ousa kai\ sullegome/nh r(w/mhn, i( /na sumplakei=sa<br />

147 eu)qu\j e)xarpa/sh|, pri\n fqa/sai to\n a)nti/palon koni/sasqai; ou)k h) /dh tina\j<br />

i) /smen e)k pai/dwn ei)j gh=raj a)figme/nouj, oi( \ mhdemia=j e)ph/|sqonto tarach=j<br />

ei) /te di' eu)moiri/an fu/sewj ei) /te dia\ th\n tw=n trefo/ntwn kai\ paideuo/ntwn<br />

e)pime/leian ei) /te kai\ a)mfo/tera, baqei/aj d' ei)rh/nhj a)naplhsqe/ntaj th=j<br />

%e)n& e(autoi=j, h( \ pro\j a)lh/qeia/n e)stin ei)rh/nh, th=j kata\ ta\j po/leij a)rce/tupon,<br />

kai\ dia\ tou=t' eu)dai/monaj nomisqe/ntaj, o( /ti to\n u(po\ tw=n paqw=n<br />

a)narripizo/menon e)mfu/lion po/lemon, a)rgalew/taton o) /nta pole/mwn, ou)d'<br />

o) /nar e)ph/|sqonto, ei) =t' e)n au)tai=j tou= bi/ou tai=j dusmai=j e)xokei/lanta/j te<br />

kai\ nauagh/santaj h) \ peri\ glw=ttan a) /quron h) \ peri\ gaste/ra a) /plhston h) \<br />

148 peri\ th\n tw=n u(pogastri/wn a)kra/tora legnei/an; oi( me\n ga\r to\n meirakiw/dh<br />

tw=n a)sw/twn, a) /timon, a)pokh/rukton, ai)scro\n bi/on e)zh/lwsan "e)pi\<br />

gh/raoj ou)dw=|", oi( de\ to\n panou=rgon kai\ sukofa/nthn kai\ r(a|diourgo/n,<br />

a)parco/menoi filopragmosu/nhj, o( /te ei)ko\j h) =n h) /dh kai\ palaia\n ou) =san<br />

149 katalu=sai. dio\ crh\ to\n qeo\n potnia=sqai kai\ liparw=j i(keteu/ein, o( /pwj<br />

to\ e)pi/khron h(mw=n ge/noj mh\ pare/lqh|, keleu/sh| de\ diaiwni/zein au)tou=<br />

to\n swth/rion e) /leon: calepo\n ga\r ei)rh/nhj a)kra/tou geusame/nouj kwlu-<br />

150 qh=nai koresqh=nai. a)lla\ fe/re, di/yhj koufo/tero/n e)sti kako\n o(<br />

limo\j ou( =toj, e) /rwta kai\ po/qon e) /cwn parhgorou=ntaj. o( /tan de\ a)f' e(te/raj<br />

phgh=j, h( =j qolero\n kai\ nosero\n to\ na=ma, dia\ to\n %to&u= piei=n i( /meron<br />

e)mforei=sqai de/h|, to/te a)na/gkh glukupi/krou plhroume/nouj h(donh=j e)n<br />

a)biw/tw| bi/w| diazh=n, toi=j blaberoi=j w(j w)feli/moij e)pitre/contaj a)gnoi/a|<br />

151 tou= sumfe/rontoj. h( de\ tw=n kakw=n a)niarota/th fora\ gi/netai tou/twn,<br />

e)peida\n ai( a) /logoi duna/meij th=j yuch=j e)piqe/menai tai=j tou= logismou=<br />

152 krath/swsin. e( /wj me\n ga\r h) \ bouko/lia | bouko/loij h) \ poime/si poi/mnia h) \<br />

ai)po/loij ai)po/lia peiqarcei=, ta\ peri\ ta\j a)ge/laj katorqou=tai: e)peida\n de\<br />

a)sqene/steroi tw=n qremma/twn oi( e)pistatou=ntej a)gela/rcai gi/nwntai,<br />

plhmmelei=tai ta\ pa/nta kai\ sumbai/nei a)taxi/a me\n e)k ta/xewj, a)kosmi/a d'<br />

44


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

e)x eu)kosmi/aj, tarach\ d' e)x eu)staqei/aj kai\ su/gcusij e)k diakri/sewj, a( /te<br />

mhdemia=j e) /ti nomi/mou kaqestw/shj e)pistasi/aj: ei) ga\r h) =n, h) /dh kaqh/|-<br />

153 rhto. ti/ ou) =n; ou)k oi)o/meqa kai\ e)n h(mi=n au)toi=j qremma/twn me\n a)ge/lhn<br />

ei) =nai, paro/son a)pote/tmhtai yuch=j to\ a) /logon sti=foj, a)gela/rchn de\ to\n<br />

h(gemo/na nou=n; a)ll' e( /wj me\n e) /rrwtai/ te kai\ i(kano\j a)gelarcei=n e)stin,<br />

154 e)ndi/kwj a( /panta kai\ sumfero/ntwj e)pitelei=tai. o( /tan de\ a)sqe/neia/ tij<br />

e)pige/nhtai tw=| basilei=, sugka/mnein a)na/gkh kai\ to\ u(ph/koon: kai\ o( /te<br />

ma/lista h)leuqerw=sqai dokei=, to/te ma/lista gi/netai e(toimo/taton a) =qlon<br />

kei/menon toi=j boulome/noij au)to\ mo/non koni/sasqai. pe/fuke ga\r a)narci/a<br />

me\n e)pi/boulon, a)rch\ d' ei) =nai swth/rion, kai\ ma/lisq' h( =| no/moj kai\ di/kh<br />

teti/mhtai: au( /th d' e)sti\n h( su\n lo/gw|.<br />

155 Ta\ me\n dh\ th=j kenh=j do/xhj o)nei/rata w( =de h)kribw/sqw:<br />

ta\ de\ th=j gastrimargi/aj ei) /dh po/sij te kai\ brw=sij, a)lla\ th=| me\n ou)<br />

poiki/lwn, th=| de\ muri/wn o( /swn h(dusma/twn kai\ parartuma/twn crei/a.<br />

tau=ta me/ntoi dusi\ frontistai=j e)panati/qetai, ta\ me\n th=j perie/rgou po/sewj<br />

a)rcioinoco/w|, ta\ de\ th=j a)nagkaiote/raj e)dwdh=j a)rcisitopoiw=|.<br />

156 sfo/dra d' e)xhtasme/nwj mia=| nukti\ fantasiou/menoi tou\j o)nei/rouj ei)sa/gontai:<br />

pro\j ga\r th\n au)th\n crei/an speu/dousin a)mfo/teroi, trofh\n ou)c<br />

a(plh=n, a)lla\ th\n meq' h(donh=j kai\ te/ryewj eu)trepizo/menoi. kai\ e(ka/-<br />

157 teroj me\n peri\ trofh=j h( /misu ponei=tai, a)mfo/teroi de\ peri\ pa=san. e) /sti<br />

de\ kai\ qa/teron me/roj o(lko\n qate/rou: kai\ ga\r oi( fago/ntej eu)qu\j o)re/gontai<br />

potou= kai\ au)ti/ka e)dwdh=j oi( pio/ntej: w( /ste ou)c h( /kista kai\ dia\<br />

158 tou=to cro/non to\n au)to\n th=j fantasi/aj a)mfote/roij a)nagegra/fqai. o(<br />

me\n ou) =n a)rcioinoco/oj oi)noflugi/an, o( de\ a)rcisitopoio\j laimargi/an e) /lace.<br />

fantasiou=tai de\ e(ka/teroj ta\ oi)kei=a, o( me\n oi) =non kai\ to\ gennhtiko\n<br />

oi) /nou futo/n, a) /mpelon, o( d' e)pi\ kanw=n diakeime/nouj e)kkekaqarme/nouj<br />

159 a) /rtouj kai\ kanhforou=nta e(auto/n #Gen. 40, 16. 17$. a(rmo/tton de\ a) \n<br />

ei) /h pro/teron to\ pro/teron e)xeta/zein o) /nar, e) /sti de\ toio/nde: "e)n tw=|<br />

u( /pnw| mou h) =n a) /mpeloj e)nanti/on mou: e)n de\ th=| a)mpe/lw| trei=j puqme/nej<br />

kai\ au)th\ qa/llousa a)nenhnocui=a blastou/j: pe/peiroi bo/truej stafulh=j.<br />

kai\ to\ poth/rion Faraw\ e)n th=| ceiri/ mou: | kai\ e) /labon th\n stafulh\n<br />

kai\ e)xe/qliya au)th\n ei)j to\ poth/rion, kai\ e) /dwka to\ poth/rion ei)j ta\j<br />

160 cei=raj Faraw/" #Gen. 40, 9-11$. qaumasi/wj ge proanefqe/gxato kai\<br />

a)yeudw=j e) /cei to\ "e)n tw=| u( /pnw| mou." tw=| ga\r o) /nti o( mh\ th\n di'<br />

oi) /nou me/qhn ma=llon h) \ th\n di' a)frosu/nhj e)pithdeu/wn, o)rqo/thti kai\<br />

e)grhgo/rsei duscerai/nwn, w( /sper oi( koimw/menoi katabe/blhtai kai\ parei=tai<br />

kai\ katame/muke ta\ th=j yuch=j o) /mmata, ou)de\n ou) /q' o(ra=n ou) /t' a)kou/ein<br />

161 tw=n qe/aj kai\ a)koh=j a)xi/wn oi( =o/j te w) /n: h(tthme/noj de\ tuflh\n kai\ a)ceiragw/ghton,<br />

ou)c o(do/n, a)ll' a)nodi/an tou= bi/ou diexe/rcetai, ba/toij kai\<br />

tribo/loij peripeiro/menoj, e) /sti d' o( /te kai\ kata\ krhmnw=n kulio/menoj kai\<br />

a) /lloij e)pifero/menoj, w(j e)kei/nouj te kai\ e(auto\n oi)ktrw=j diafqei/rein.<br />

162 o( de\ baqu\j kai\ diwlu/gioj u( /pnoj, w( =| pa=j kate/cetai fau=loj, ta\j me\n<br />

a)lhqei=j katalh/yeij a)fairei=tai, yeudw=n de\ ei)dw/lwn kai\ a)bebai/wn fantasma/twn<br />

a)napi/mplhsi th\n dia/noian, ta\ u(pai/tia %w(&j e(paineta\ a)napei/qwn<br />

a)pode/cesqai. kai\ ga\r nuni\ lu/phn w(j cara\n o)neiropolei= kai\<br />

45


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

ou)k ai)sqa/netai, o( /ti to\ a)frosu/nhj kai\ tou= parapai/ein *** futo/n,<br />

163 a) /mpelon, o(ra=|. "h) =n" ga/r fhsin "a) /mpeloj e)nanti/on mou" #Gen. 40, 9$,<br />

to\ poqou/menon tw=| poqou=nti, kaki/a kakw=|: h( \n kaq' e(autw=n lelh/qamen<br />

oi( a)no/htoi gewrgou=ntej, h( =j to\n karpo\n e)sqi/ome/n te kai\ pi/nomen ei)j<br />

e(ka/teron trofh=j katata/ttontej ei) =doj, h( =j w(j e) /oiken ou)k e)f' h(misei/a|<br />

th=| bla/bh| a)ll' a)rti/w| kai\ o(loklh/rw| kai\ pantelei= metapoiou/meqa.<br />

164 Prosh/kei de\ mh\ a)gnoei=n, o( /ti to\ a)mpe/lion me/qusma tou\j<br />

crhsome/nouj a( /pantaj ou)c o(moi/wj, a)lla\ polla/kij e)nanti/wj diati/qhsin,<br />

165 w(j tou\j me\n a)mei/nouj, tou\j de\ cei/rouj e(autw=n e)xeta/zesqai. tw=n me\n<br />

ga\r to\ su/nnoun kai\ skuqrwpo\n e)panh=ke kai\ ta\j fronti/daj e)ca/lasen<br />

o)rga/j te kai\ lu/paj e)pra/une ta/ te h) /qh pro\j to\ e)pieike\j e)paidagw/ghse kai\<br />

ta\j yuca\j e(autai=j i( /lewj e)poi/hse: tw=n de\ e) /mpalin tou\j qumou\j e)ph/leiye<br />

kai\ ta\j o)du/naj e)pe/sfigxe kai\ tou\j e) /rwtaj e)ki/nhse kai\ ta\j a)groiki/aj<br />

a)nh/geiren, a) /kleiston sto/ma kai\ glw=ttan a)cali/nwton kai\ ai)sqh/seij<br />

a)qu/rouj kai\ lelutthko/ta pa/qh ka)xhgriwme/non kai\ e)ptohme/non pro\j<br />

166 pa/nta nou=n a)potelou=n: w(j dokei=n th\n me\n tw=n prote/rwn kata/stasin<br />

h) \ th=| kata\ to\n a)e/ra nhne/mw| ai)qri/a| h) \ th=| kata\ qa/lattan a)ku/moni<br />

galh/nh| h) \ th=| kata\ ta\j po/leij ei)rhnikwta/th| eu)staqei/a| e)oike/nai, th\n de\<br />

tw=n u(ste/rwn h) \ biai/w| kai\ sunto/nw| pneu/mati h) \ ceimai/nonti kai\ kumatoume/nw|<br />

pela/gei h) \ sta/sei, a)spo/ndou kai\ a)khru/ktou pole/mou duswnu-<br />

167 mwte/ra| tarach=|. duei=n gou=n | sumposi/wn to\ me\n pe/plhstai ge/lwtoj, paidia=j,<br />

e)paggellome/nwn, a)gaqa\ e)lpizo/ntwn, carizome/nwn, eu)qumi/aj, eu)fh-<br />

168 mi/aj, i(laro/thtoj, eu)frosu/nhj, a)dei/aj: to\ de\ sunnoi/aj, kathfei/aj, proskroujma/twn,<br />

loidoriw=n, trauma/twn, brimoume/nwn, u(poblepome/nwn, u(laktou/ntwn,<br />

a)gco/ntwn, katapagkratiazo/ntwn, a)krwthriazo/ntwn w) =ta kai\ r(i=naj<br />

kai\ a( /per a) \n tu/ch| tou= sw/matoj %me/rh kai\ me/l&h, th\n [to]u= panto\j tou=<br />

bi/ou me/qhn kai\ paroini/an e)n a)nie/rw| a)gw=ni meta\ ai)scrourgi/aj th=j pa/shj<br />

169 e)pideiknume/nwn. a)ko/louqon ou) =n %a) \n& ei) /h logi/zesqai, o( /ti kai\<br />

a) /mpeloj duei=n su/mbolon pragma/twn e)sti/n, a)noi/aj te kai\ eu)frosu/nhj.<br />

e(ka/teron de/, kai/toi mhnuo/menon e)k pollw=n, i( /na mh\ makrhgorw=men, di'<br />

170 o)li/gwn e)pidei/xomen. h(ni/ka h(ma=j dia\ th=j tw=n paqw=n kai\ a)dikhma/twn<br />

e)rh/mhj o(dou=, filosofi/aj, a)gagw\n kai\ w( /sper e) /mporoj a)nabiba/saj to\n<br />

o)rqo\n lo/gon e) /sthsen e)pi\ skoph=j kai\ e)ke/leue periaqrei=n th\n a( /pasan<br />

a)reth=j cw/ran, ei) /te eu) /geioj kai\ baqei=a kai\ clohfo/roj kai\ karpoto/koj<br />

e)sti\ kai\ a)gaqh\ me\n kai\ ta\ speiro/mena maqh/mata sunauxh=sai, a)gaqh\<br />

de\ ta\ futeuo/mena kai\ dendrou/mena do/gmata stelecw=sai, ei) /te kai\ tou)nanti/on,<br />

kai\ peri\ tw=n w(sanei\ po/lewn pra/xewn, ei) %eu)erke/stata&i kai\<br />

o)curw/tatai h) \ gumnai\ kai\ a)phmfiasme/nai oi( =a ku/klwn to\ be/baion, kai\<br />

peri\ oi)khto/rwn, ei) pro/j te plh=qoj kai\ pro\j a)lkh\n e)pidedw/kasin h) \ di'<br />

171 a)sqe/neian o)ligandrou=sin h) \ di' o)ligandri/an a)sqenou=sin, to/te ou) dunhqe/ntej<br />

o( /lon to\ sofi/aj ste/lecoj basta/sai klhmati/da mi/an kai\ bo/trun<br />

stafulh=j temo/ntej h) /ramen cara=j safe/staton dei=gma, koufo/taton a) /cqoj,<br />

bla/sthma kai\ karpo\n o(mou= kaloka)gaqi/aj e)pideixo/menoi toi=j dia/noian<br />

o)xudorkou=si th\n eu)klhmatou=san kai\ botruhfo/ron a) /mpelon #cf.<br />

172 Num. 13$. tau/thn, h( =j moi=ra/n tina labei=n e)dunh/qhmen,<br />

46


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

eu)sko/pwj e)xomoiou=sin eu)frosu/nh|. marturei= de/ moi/ tij tw=n<br />

pa/lai profhtw=n, o( \j e)piqeia/saj ei) =pen: "a)mpelw\n kuri/ou panto-<br />

173 kra/toroj oi) =koj tou= )Israh/l" #Ies. 5, 7$. o( me\n )Israh/l e)sti nou=j qewrhtiko\j<br />

qeou= te kai\ ko/smou-kai\ ga\r e(rmhneu/etai qeo\n o(rw=n-,<br />

oi) =koj de\ dianoi/aj o( /lh yuch/. au( /th d' e)sti\n a)mpelw\n i(erw/tatoj, to\<br />

174 qei=on bla/sthma karpoforw=n, a)reth/n. ou( /tw me/ntoi to\ fronei=n eu) =, to\<br />

eu)frosu/nhj e) /tumon, me/ga kai\ lampro/n, w( /ste fhsi\ Mwush=j kai\ qeo\n<br />

au)tw=| mh\ a)paxiw=sai crh=sqai, kai\ to/te ma/lista, o(po/te to\ a)nqrw/pwn<br />

| ge/noj e)ktre/poito me\n a(marth/mata, e)pikli/noi de\ kai\ e)pistre/foi pro\j<br />

dikaiosu/nhn, e(kousi/w| gnw/mh| fu/sewj no/moij kai\ qesmoi=j e(po/menon.<br />

175 "e)pistre/yei" ga/r fhsi "ku/rioj o( qeo/j sou eu)franqh=nai e)pi\ se\ ei)j<br />

a)gaqa/, kaqo/ti hu)fra/nqh e)pi\ toi=j patra/si sou, e)a\n ei)sakou/sh|j th=j<br />

fwnh=j au)tou=, fula/ssein pa/saj ta\j e)ntola\j kai\ ta\ dikaiw/mata kai\ ta\j<br />

kri/seij ta\j gegramme/naj e)n tw=| bibli/w| tou= no/mou tou/tou" #<strong>De</strong>ut. 30,<br />

176 `9. 10$. ti/j a) \n du/naito ma=llon a)reth=j i( /meron h) \ kaloka)gaqi/aj zh=lon<br />

e)mfu=sai; bou/lei, fhsi/n, w) = dia/noia, eu)frai/nesqai qeo/n; eu)fra/nqhti<br />

au)th\ kai\ a)na/lwma me\n mh\ ei)sene/gkh|j mhde/n-ti/noj ga\r tw=n sw=n<br />

crei=o/j e)stin; -, a)ll' e) /mpalin o( /sa soi di/dwsin a)gaqa\ cai/rousa de/xai.<br />

177 didou\j ga/r, o( /tan a) /xioi ca/ritoj w) =sin oi( lamba/nontej, eu)frai/netai: ei)<br />

mh\ nomi/zeij, o( /ti oi( me\n u(paiti/wj zw=ntej parapikrai/nein kai\ parorgi/zein<br />

178 e)ndi/kwj le/goint' a) \n qeo/n, oi( d' e)painetw=j ou)ci\ eu)frai/nein. a)lla\ pate/raj<br />

me\n kai\ mhte/raj, tou\j qnhtou\j gonei=j, ou)de\n ou( /twj w(j te/knwn<br />

eu)frai/nousin a)retai/, muri/wn o( /swn e)ndeei=j o) /ntaj: to\n de\ tw=n o( /lwn gennhth\n<br />

kai\ mhdeno\j e)ndea= to\ para/pan ou)c h( kaloka)gaqi/a tw=n lego-<br />

179 me/nwn; maqou=sa ou) =n, w) = dia/noia, h(li/kon %kako\n& me/n e)stin o)rgh\ qeou=,<br />

h(li/kon de\ a)gaqo\n eu)frosu/nh qeou=, mhde\n me\n tw=n o)rgh=j a)xi/wn e)p'<br />

o)le/qrw| ki/nei tw=| seauth=j, mo/na de\ di' w( =n eu)franei=j qeo\n e)pith/deue.<br />

180 tau=ta de\ eu(rh/seij ou) makra\j kai\ a)tribei=j diexiw\n o(dou\j h) \ a) /plwta<br />

pela/gh peraiou/menoj h) \ e)pi\ tou\j gh=j kai\ qala/tthj a)pneusti\ suntei/nwn<br />

o( /rouj: ou) ga\r porrwta/tw diw/|kistai kai\ th=j oi)koume/nhj e) /xw pefuga/deutai,<br />

a)ll', h( =| fhsi Mwush=j #<strong>De</strong>ut. 30, 12-14$, e)ggu\j ou(twsi\<br />

ta)gaqo\n pari/drutai/ soi kai\ sumpe/fuke, trisi\ toi=j a)nagkaiota/toij me/resin<br />

h(rmosme/non, kardi/a|, sto/mati, cersi/, to\ d' e)sti\ dianoi/a|, lo/gw|, pra/xesin,<br />

e)peidh\ ta\ kala\ kai\ fronei=n kai\ le/gein kai\ poiei=n a)nagkai=on, sumplhrou/menon<br />

e) /k te eu)bouli/aj kai\ eu)praxi/aj kai\ eu)logi/aj.<br />

181 Le/gwmen ou) =n tw=| qa/teron ei) =doj gastrimargi/aj, poluposi/an,<br />

e)pithdeu/onti a)rcioinoco/w|: ti/ kakopaqei=j, w) = a)no/hte; dokei=j me\n ga\r ta\<br />

a)gwga\ pro\j eu)frosu/nhn eu)trepi/zesqai, to\ d' a)lhqe\j a)frosu/nhj kai\<br />

a)kolasi/aj e)xa/pteij flo/ga, pollh\n au)th=| kai\ a) /fqonon e)pife/rwn u( /lhn.<br />

182 a)ll', i) /swj a) \n ei) /poi, mh/ me propetw=j ai)tiw=, pri/n me ske/yasqai. oi)nocoei=n<br />

e)ta/cqhn, ou) mh\n dh\ swfrosu/nhn kai\ eu)se/beian kai\ ta\j a) /llaj<br />

a)reta\j e)neskeuasme/nw|, a)ll' a)ndri\ laima/rgw| kai\ a)kratei= | kai\ a)di/kw|<br />

kai\ e)pi\ a)sebei/a| me/ga fronou=nti, o( \j e)to/lmhse/ pote ei)pei=n: "ou)k oi) =da<br />

to\n ku/rion" #Exod. 5, 2$: w(j ei)ko/twj e)gw\ ta\ e)kei/nw| di' h(donh=j e)pite-<br />

183 th/deuka. mh\ qauma/sh|j de/, o( /ti toi=j e)nanti/oij o( qeo\j kai\ o( a)nti/qeoj<br />

47


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

nou=j eu)frai/netai, Faraw/. ti/j ou) =n oi)noco/oj qeou=; o( spondofo/roj, o(<br />

me/gaj o) /ntwj a)rciereu/j, o( \j ta\j tw=n a)enna/wn cari/twn labw\n propo/seij<br />

a)ntekti/nei, plh=rej o( /lon to\ spondei=on a)kra/tou mequ/smatoj e)pice/wn,<br />

e(auto/n. o(ra=|j oi)noco/wn diafora\j toi=j qerapeuome/noij a)nalogou/saj.<br />

184 dia\ tou=to e)gw\ me\n o( tou= Faraw\ kata\ ta\j a)ne/seij e)piteinome/nou to\n<br />

sklhrau/cena kai\ pa/ntwn a)kra/tora logismo\n eu)nou=co/j ei)mi #Gen. 40, 1. 2$,<br />

ta\ gennhtika\ th=j yuch=j e)ktetmhme/noj, metana/sthj me\n th=j a)ndrwni/tidoj,<br />

fuga\j de\ kai\ th=j gunaikwni/tidoj, ou) /t' a) /rren ou) /te qh=lu, ou) /te<br />

proe/sqai ou) /q' u(pode/xasqai spora\n duna/menoj, a)mfi/boloj, ou)de/teroj,<br />

a)nqrwpei/ou para/komma nomi/smatoj, a) /moiroj a)qanasi/aj, h( \ te/knwn h) \<br />

e)ggo/nwn diadocai=j ei)j a)ei\ zwpurei=tai, sullo/gou kai\ e)kklhsi/aj i(era=j<br />

a)pescoinisme/noj: qladi/an ga\r kai\ a)pokekomme/non a) /ntikruj diei/rhtai mh\<br />

185 ei)sie/nai #<strong>De</strong>ut. 23, 1$. o( de\ a)rciereu\j a) /mwmo/j e)stin, o(lo/klhroj,<br />

a)nh\r parqe/nou #Lev. 21, 17. 13$, %t&o\ paradoxo/taton, ou)de/pote gunaikoume/nhj,<br />

a)ll' e) /mpalin ta\ gunaikei=a kata\ th\n pro\j to\n a) /ndra o(mili/an<br />

e)klipou/shj #Gen. 18, 11$, kai\ ou)k a)nh\r mo/non ou( =toj, a)mia/ntouj kai\<br />

186 parqe/nouj gnw/maj spei/rein i(kano/j, a)lla\ kai\ path\r lo/gwn i(erw=n: w( =n<br />

oi( me\n e)pi/skopoi kai\ e) /foroi tw=n th=j fu/sewj pragma/twn, )Elea/zar kai\<br />

)Iqa/mar #Exod. 28, 1$, oi( de\ leitourgoi\ qeou=, th\n ou)ra/nion flo/ga a)nakai/ein<br />

kai\ zwpurei=n e)peigo/menoi: tri/bontej ga\r a)ei\ tou\j peri\ o(sio/thtoj<br />

lo/gouj kaqa/per e)k purei/wn to\ qeoeide/staton eu)sebei/aj ge/noj poiou=sin<br />

187 e)kla/mpein. o( de\ tou/twn u(fhghth\j o(mou= kai\ path\r ou)c h( tucou=sa<br />

moi=ra th=j i(era=j e)kklhsi/aj e)sti/n, a)ll' ou( = cwri\j su/gklhtoj ou)k a) \n<br />

a)qroisqei/h pote\ tw=n th=j yuch=j merw=n boulh\ to\ para/pan, o( pro/edroj,<br />

o( pru/tanij, o( dhmiourgo/j, o( kai\ cwri\j a) /llwn mo/noj e)f' e(autou= skopei=n<br />

188 te kai\ pra/ttein e( /kasta i(kano/j. ou( =toj su\n a) /lloij me\n e)xetazo/menoj<br />

o)li/goj, polu\j de/, o( /tan monwqh=|, gi/netai, dikasth/rion %o( /lon&, o( /lon bouleuth/rion,<br />

o( /loj dh=moj, o( /loj o) /cloj, su/mpan a)nqrw/pwn ge/noj, ma=llon<br />

de/, ei) ta)lhqe\j ei)pei=n dei=, meqo/rio/j tij qeou= %kai\ a)nqrw/po&u fu/sij, tou=<br />

189 me\n e)la/ttwn, a)nqrw/pou de\ krei/ttwn. "o( /tan" ga/r fhsin "ei)si/h| ei)j<br />

| ta\ a( /gia tw=n a(gi/wn o( a)rciereu/j, a) /nqrwpoj ou)k e) /stai" #Lev. 16, 17$. ti/j<br />

ou) =n, ei) mh\ a) /nqrwpoj; a) =ra/ ge qeo/j; ou)k a) \n ei) /poimi-to\n ga\r tou=<br />

o)no/matoj tou=de klh=ron o( a)rciprofh/thj e) /lace Mwush=j e) /ti w) \n e)n<br />

Ai)gu/ptw|, prosrhqei\j Faraw\ qeo\j #Exod. 7, 1$-ou) /te a) /nqrwpoj,<br />

a)ll' e(kate/rwn tw=n a) /krwn, w(j a) \n ba/sewj kai\ kefalh=j, e)fapto/menoj.<br />

190 to\ me\n ou) =n e( /teron ei) =doj a)mpe/lou, o( /per eu)frosu/nh keklh/rwtai,<br />

kai\ to\ e)x au)th=j me/qusma, h( a) /kratoj eu)bouli/a, kai\ o( a)rusa/menoj oi)noco/oj<br />

e)k tou= qei/ou krath=roj, o( \n au)to\j o( qeo\j a)retw=n peplh/rwken e)pi\<br />

191 cei/lh, dedh/lwtai. to\ de\ a)noi/aj kai\ lu/phj kai\ paroini/aj h) /dh me\n<br />

tro/pw| tini\ tu/pw| de\ e( /teron e)ktupou=tai dia\ tw=n e(te/rwqi lecqe/ntwn e)n<br />

w)|dh=| th=| mei/zoni: "e)k ga\r a)mpe/lou" fhsi/ "Sodo/mwn h( a) /mpeloj au)tw=n,<br />

kai\ h( klhmati\j au)tw=n e)k Gomo/rraj: h( stafulh\ au)tw=n stafulh\ colh=j,<br />

bo/truj pikri/aj au)toi=j: qumo\j drako/ntwn o( oi) =noj au)tw=n, kai\ qumo\j<br />

192 a)spi/dwn a)ni/atoj" #<strong>De</strong>ut. 32, 32. 33$. o(ra=|j o( /sa to\ a)frosu/nhj me/qusma<br />

e)rga/zetai, to\ pikro/n, to\ kako/hqej, to\ a)kro/colon, to\ peri/qumon, to\ a)ti/qa-<br />

48


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

son, to\ dhktiko/n, to\ e)pi/boulon. e)mfantikw/tata de\ a)frosu/nhj e) /rnoj e)n Sodo/moij<br />

fhsi\n ei) =nai-tu/flwsij de\ h) \ stei/rwsij e(rmhneu/etai So/doma-,<br />

e)peidh\ tuflo\n kai\ a) /gonon kalw=n a)frosu/nh, u(f' h( =j a)napeisqe/ntej tine\j<br />

metrei=n kai\ staqma=sqai kai\ a)riqmei=n pa/nta kaq' au(tou\j h)xi/wsan:<br />

193 Gomo/rra %ga\&r metalhfqe/n e)sti me/tron. Mwush=j de\ sta/qmhn kai\<br />

me/tron kai\ a)riqmo\n tw=n o( /lwn u(pe/laben ei) =nai to\n qeo/n, a)ll' ou) to\n<br />

a)nqrw/pinon nou=n. dhloi= de\ dia\ tou/twn fa/skwn: "ou)k e) /stai e)n marsi/ppw|<br />

sou sta/qmion kai\ sta/qmion, me/ga h) \ mikro/n: ou)k e) /stai e)n th=|<br />

oi)ki/a| sou %me/tron kai\ me/tron&, me/ga h) \ mikro/n: sta/qmion a)lhqino\n kai\<br />

194 di/kaion e) /stai soi" #<strong>De</strong>ut. 25, 13-15$. a)lhqe\j de\ kai\ di/kaion me/tron<br />

to\ to\n mo/non di/kaion qeo\n u(polabei=n pa/nta metrei=n kai\ staqma=sqai<br />

kai\ a)riqmoi=j kai\ pe/rasi kai\ o( /roij th\n tw=n o( /lwn perigra/yai fu/sin,<br />

a) /dikon de\ kai\ yeude\j to\ nomi/sai kata\ to\n a)nqrw/pinon nou=n tau=ta<br />

sumbai/nein.<br />

195 (O de\ eu)nou=coj a( /ma kai\ a)rcioinoco/oj tou= Faraw\ to\ a)frosu/nhj<br />

gennhtiko\n futo/n, a) /mpelon, fantasiwqei\j prosanazwgrafei= trei=j puqme/naj,<br />

i( /na ta\j e)n tw=| diamarta/nein kata\ tou\j trei=j cro/nouj e)scatia\j<br />

196 paremfh/nh|: puqmh\n ga\r to\ e) /scaton. | e)peida\n ou) =n a)frosu/nh<br />

pa=san yuch\n e)piskia/sh| kai\ katasch=| kai\ mhde\n au)th=j a) /feton mhde\<br />

e)leu/qeron me/roj e)a/sh|, ou) mo/non o( /sa tw=n a(marthma/twn i)a/sima dra=n<br />

197 a)nagka/zei, a)lla\ kai\ o( /sa a)ni/ata. ta\ me\n ou) =n qerapei/an e)ndeco/mena<br />

r(a=|sta kai\ prw=ta gra/fetai, ta\ de\ a)qera/peuta pagca/lepa kai\ u( /stata,<br />

198 puqme/sin a)nalogou=nta. kai\ kaqa/per, oi) =mai, h( fro/nhsij a) /rcetai me\n<br />

a)po\ tw=n e)latto/nwn w)felei=n, lh/gei de\ ei)j ta\j u(perbola\j tw=n katorqwma/twn,<br />

to\n au)to\n tro/pon kai\ h( a)frosu/nh katabia/zousa th\n yuch\n<br />

a) /nwqen kai\ kat' o)li/gon a)fista=sa paidei/aj makra\n o)rqou= lo/gou dioiki/zei<br />

199 kai\ me/cri tw=n e)scatiw=n kaqairei=. to\ d' o) /nar e)dh/lou meta\ tou\j<br />

puqme/naj a)nqou=san kai\ blasta/nousan kai\ karpoforou=san th\n a) /mpelon<br />

-"au)th\" ga/r fhsi "qa/llousa a)nenhnocui=a blastou/j: pe/peiroi bo/truej<br />

stafulh=j" #Gen. 40, 10$-, h( \n ei) /qe a)karpi/a| crh=sqai kai\ mhde/pote<br />

200 clohforh=sai kai\ pa/nta memara/nqai to\n ai)w=na. ti/ ga\r a) \n ei) /h mei=zon<br />

kako\n []h) \ qallou/shj kai\ eu)forou/shj a)frosu/nhj; a)lla\ kai\ "to\ poth/rion<br />

Faraw/", h( dexamenh\ th=j a)noi/aj kai\ paroini/aj kai\ th=j para\<br />

pa/nta to\n bi/on a)pau/stou me/qhj, "e)n th=| ceiri/ mou" #Gen. 40, 11$,<br />

fhsi/n, e)sti/n, i) /son tw=| e)n tai=j e)mai=j e)gceirh/sesi kai\ e)pibolai=j kai\<br />

duna/mesin: ou) ga\r a) /neu ge tw=n e)mw=n e)pinoiw=n eu)odh/sei ta\ pa/qoj e)x<br />

201 e(autou=. w( /sper ga\r e)n me\n tai=j tou= h(nio/cou cersi\ ta\j h(ni/aj ei) =nai<br />

prosh=ken, e)n de\ tai=j tou= kubernh/tou tou\j oi) /akaj-mo/nwj ga\r ou( /twj<br />

katorqou=tai dro/moj me\n a( /rmati, ska/fei de\ plou=j-, ou( /twj e)n th=|<br />

ceiri\ kai\ duna/mei tou= qa/teron ei) =doj th=j gastrimargi/aj tecniteu/ontoj,<br />

202 oi)noflugi/an, h( tou= a)kratou=j e)stin e)kplh/rwsij. a)lla\ ti/ paqw\n u(pe/meinen<br />

au)cei=n e)p' a)rnh/sewj ma=llon h) \ o(mologi/aj e)paxi/w| pra/gmati; h) \<br />

ou)k a) /meinon h) =n mh\ ou)c o(mologei=n dida/skalon a)krasi/aj ei) =nai, a)lla\ tw=|<br />

a)kratei= ta\ u(pekkau/mata tou= pa/qouj e)panaqei=nai w(j eu(reth=| kai\ au)-<br />

203 tourgw=| teqrumme/nou kai\ kateago/toj ai)sci/stou bi/ou; toiou=ton d' e)sti/n:<br />

49


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

a)frosu/nh semnu/netai e)f' oi( =j ei)ko\j e)gkalu/ptesqai: nuni\ me\n ou) mo/non<br />

e)pi\ tw=| th\n dexamenh\n th=j a)kra/toroj yuch=j, to\ poth/rion, perife/rein<br />

e)n tai=j cersi\ kai\ e)pidei/knusqai pa=sin a)ga/lletai, a)lla\ kai\ e)pi\ tw=| th\n<br />

stafulh\n ei)j au)to\ e)kqli/bein: to\ d' e)sti\ to\ e)kplhrwtiko\n tou= pa/qouj<br />

204 dhmiourgei=n kai\ kekrumme/non ei)j fw=j a) /gein. w(j ga\r ta\ bre/fh glico/mena<br />

trofh=j, o(po/te me/lloi spa=n tou= ga/laktoj, e)kqli/bei kai\ pie/zei<br />

to\n masto\n th=j trefou/shj, ou( /tw th\n phgh/n, a)f' h( =j to\ oi)noflugi/aj<br />

o)mbrei= | kako/n, o( dhmiourgo\j th=j a)krasi/aj pie/zei krataiw=j, i( /na tai=j<br />

e)kqlibome/naij liba/sin h(di/sth| trofh=| crw=|to.<br />

205 Toiou=toj me\n h(mi=n o( bebakceume/noj a)kra/tw|, paroi/nion kai\<br />

para/lhron kako\n kai\ a)ni/aton, grafe/sqw: to\n de\ suggenh= tou/tou ga/strwna<br />

kai\ au)to\n o) /nta, polufagi/aj kai\ laimargi/aj e(tai=ron, ta\ peri\<br />

206 e)dwdh\n a)kratw=j tecniteu/onta, pa/lin e)piskepte/on. kai/toi ou) pollh=j<br />

dei= pro\j th\n qh/ran au)tou= fronti/doj: e) /sti ga\r e)kmagei=on e)mfere/staton<br />

au)tou= th=j ei)ko/noj o( fanei\j o) /neiroj. a)kribw/santej %ou) =n& au)to\n e)kei=non<br />

207 w( /sper e) /mfasin e)n kato/ptrw| qeaso/meqa. "w) /|mhn" ga/r fhsi "tri/a<br />

kana= condritw=n ai) /rein e)pi\ th=j kefalh=j mou" #Gen. 40, 16$. kefalh\n<br />

me\n toi/nun a)llhgorou=nte/j famen ei) =nai yuch=j to\n h(gemo/na nou=n, e)pikei=sqai<br />

de\ tou/tw| pa/nta: kai\ ga\r e)xefw/nhse/ pote e)p' au)tou=: "e)p' e)me\<br />

208 e)ge/neto tau=ta pa/nta" #Gen. 42, 36$. steila/menoj ou) =n pomph\n w( =n<br />

e)tecni/teuse kata\ gastro\j th=j talai/nhj e)pidei/knutai, kai\ kanhforw=n o(<br />

a)no/htoj ou)k ai)dei=tai tosou/tw| baruno/menoj trittw=| kanw=n a) /cqei, tou=to<br />

209 d' e)sti\ trisi\ cro/nou me/resi. th\n ga\r h(donh\n oi( qiasw=tai/ fasin au)th=j<br />

e) /k te mnh/mhj tw=n parelhluqo/twn terpnw=n kai\ e)x a)polau/sewj<br />

210 tw=n e)nesthko/twn kai\ e)x e)lpi/doj tw=n mello/ntwn sunesta/nai: w( /ste ta\<br />

tri/a kana= toi=j trisi\ tou= cro/nou me/resin e)xomoiou=sqai, ta\ d' e)pi\ tw=n<br />

kanw=n pe/mmata toi=j e(ka/stw| tw=n merw=n e)farmo/zousi, parelhluqo/twn<br />

mnh/maij, e)nesthko/twn metousi/aij, mello/ntwn prosdoki/aij, to\n de\ basta/zonta<br />

tau=ta pa/nta tw=| filhdo/nw|, o( \j ou)k a)f' e(no\j ge/nouj a)krasi/aj,<br />

a)ll' a)po\ pa/ntwn scedo\n ei)dw=n kai\ genw=n th=j a)kolasi/aj a) /spondon kai\<br />

211 fili/wn a(lw=n e)pidea= tra/pezan e)kpeplh/rwken. h( =j a)polau/ei mo/noj<br />

w( /sper e)n dhmoqoini/a| o( basileu\j Faraw/, spora\n kai\ ske/dasin kai\<br />

fqora\n e)gkratei/aj e)pitethdeukw/j: e(rmhneu/etai ga\r skedasmo/j. e) /sti<br />

de\ to\ u(pe/rogkon kai\ basiliko\n au)tw=| ou)k e)f' oi( =j ei)ko\j swfrosu/nhj<br />

a)gaqoi=j a)ga/llesqai, a)ll' e)n oi( =j a)peiko\j bdeluri/aj e)pithdeu/masi semnu/nesqai,<br />

pro\j a)plhsti/an kai\ laimargo/thta kai\ to\ a(brodi/aiton e)xokei/-<br />

212 lanti. toiga/rtoi ta\ pthna/, to\ d' e)sti\n ai( e)pipotw/menai e) /xwqen a)te/kmartoi<br />

suntuci/ai, pa/nta puro\j tro/pon e)pidramou=ntai kai\ a)nafle/xousi<br />

kai\ th=| pamfa/gw| duna/mei katanalw/sousin #Gen. 40, 17$, w(j mhde\<br />

lei/yanon gou=n u(polei/pesqai pro\j a)po/lausin tw=| kanhforou=nti, o( \j<br />

h) /lpise ta\j eu(re/seij kai\ ta\j e)pinoi/aj au(tou= me/cri panto\j ai)w=noj oi) /sein<br />

213 a)nafaire/touj e)n | bebai/w|. ca/rij de\ tw=| nikhfo/rw| qew=|, o( \j a)telei=j<br />

ta\j ei)j a) /kron pepoihme/naj spouda\j tou= filopaqou=j e)rga/zetai, pthna\j<br />

fu/seij e)pipe/mpwn a)ora/twj pro\j a)nai/resin kai\ fqora\n au)tw=n. perisulhqei\j<br />

ou) =n o( nou=j w( =n e)dhmiou/rghsen, w( /sper to\n au)ce/na a)potmhqei\j<br />

50


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

a)ke/faloj kai\ nekro\j a)neureqh/setai, proshlwme/noj w( /sper oi( a)naskolo-<br />

214 pisqe/ntej tw=| xu/lw| th=j a)po/rou kai\ penicra=j a)paideusi/aj. e( /wj me\n<br />

ga\r mhde\n lumai/netai tw=n e)xapinai/wj ei)wqo/twn a)proora/twj e)pifoita=n,<br />

eu)odei=n dokou=sin ai( pro\j a)po/lausin h(donh=j te/cnai: kataskhya/ntwn d'<br />

e)k tou= a)fanou=j a)natre/pontai, kai\ o( dhmiourgo\j au)tai=j sundiafqei/retai.<br />

215 Ta\ me\n ou) =n tw=n dih|rhme/nwn to\ geu/sewj e)rgasth/rion e)n<br />

e(kate/rw| trofh=j ei) /dei, po/sew/j te kai\ brw/sewj ou)ci\ th=j a)nagkai/aj<br />

a)lla\ peritth=j kai\ a)kra/toroj, o)nei/rata dedh/lwtai: ta\ de\ %to&u= tou/twn<br />

kai\ tw=n a) /llwn, o( /sai yuch=j duna/meij, basileu/ein dokou=ntoj, o) /noma<br />

216 Faraw/, kata\ to\ a)ko/louqon au)ti/ka diereunhte/on. "e)n ga\r tw=| u( /pnw|<br />

mou" fhsi/n "w) /|mhn e(sta/nai para\ to\ cei=loj tou= potamou=: kai\ w( /sper<br />

e)k tou= potamou= a)ne/bainon bo/ej e(pta/, e)klektai\ tai=j sarxi\ kai\ kalai\<br />

tw=| ei) /dei, kai\ e)ne/monto e)n tw=| a) /cei. kai\ i)dou\ e( /terai e(pta\ bo/ej a)ne/bainon<br />

o)pi/sw au)tw=n e)k tou= potamou=, ponhrai\ kai\ ai)scrai\ tw=| ei) /dei<br />

kai\ leptai\ tai=j sarxi/n, a( \j ou)k ei) =don toiau/taj e)n o( /lh| th=| Ai)gu/ptw|<br />

217 ai)scrote/raj. kai\ kate/fagon ai( bo/ej ai( leptai\ kai\ ai)scrai\ ta\j e(pta\<br />

bo/aj ta\j prw/taj ta\j kala\j kai\ e)klekta/j, kai\ ei)sh=lqon ei)j ta\j koili/aj<br />

au)tw=n: %kai\ ou) dia/dhloi e)ge/nonto o( /ti ei)sh=lqon ei)j ta\j koili/aj au)tw=n&,<br />

218 kai\ ai( o) /yeij au)tw=n ai)scrai/, kaqa\ kai\ th\n a)rch/n [ei) =pon]. e)xegerqei\j<br />

de\ e)koimh/qhn, kai\ ei) =don pa/lin e)n tw=| u( /pnw| mou, kai\ w(j e(pta\ sta/cuej<br />

a)ne/bainon e)n puqme/ni e(ni/, plh/reij kai\ kaloi/: a) /lloi de\ e(pta\ sta/cuej<br />

leptoi\ kai\ a)nemo/fqoroi a)nefu/onto e)co/menoi: kai\ kate/pion oi( e(pta\<br />

219 sta/cuej tou\j kalou\j kai\ tou\j plh/reij" #Gen. 41, 17-24$. o(ra=|j me\n<br />

dh\ %t&o\ prooi/mion tou= filau/tou, o( \j kinhto\j kai\ strepto\j kai\ metablhto\j<br />

w) \n kata/ te sw=ma kai\ yuch/n fhsin: "w) /|mhn e(sta/nai," kai\ ou)k<br />

e)logi/sato, o( /ti mo/nw| qew=| to\ a)kline\j kai\ pa/gio/n e)stin oi)kei=on kai\ ei) /<br />

220 tij au)tw=| fi/loj. th=j me\n a)klinou=j peri\ au)to\n duna/mewj safesta/th<br />

pi/stij o( /de o( ko/smoj, a)ei\ kata\ ta\ au)ta\ kai\ w(sau/twj e) /cwn-o(po/te<br />

de\ o( ko/smoj a)rreph/j, o( dhmiourgo\j pw=j ou) be/baioj; -, ei) =ta me/ntoi<br />

221 kai\ oi( a)yeude/statoi ma/rturej i(eroi\ crhsmoi/: le/getai ga\r e)k prosw/pou<br />

tou= qeou=: "w( =de e)gw\ e( /sthka e)kei= pro\ tou= se\ e)pi\ th=j pe/traj e)n<br />

Cwrh/b" #Exod. 17, 6$, i) /son tw=| | ou( =toj e)gw\ o( e)mfanh\j kai\ e)ntau=qa<br />

w) \n e)kei= te/ ei)mi kai\ pantacou=, peplhrwkw\j ta\ pa/nta, e(stw\j e)n<br />

o(moi/w| kai\ me/nwn, a) /treptoj w) /n, pri\n h) \ se\ h) / ti tw=n o) /ntwn ei)j ge/nesin<br />

e)lqei=n, e)pi\ th=j a)krota/thj kai\ presbuta/thj i(drume/noj duna/mewj a)rch=j,<br />

a)f' h( =j h( tw=n o) /ntwn ge/nesij w) /mbrhse kai\ to\ sofi/aj e)plh/mmure na=ma.<br />

222 e)gw\ ga/r ei)mi "o( e)xagagw\n e)k pe/traj a)kroto/mou phgh\n u( /datoj"<br />

#<strong>De</strong>ut. 8, 15$ e)n e(te/roij ei) /rhtai. marturei= de\ kai\ Mwush=j peri\ tou=<br />

mh\ tre/pesqai to\ qei=on fa/skwn: "ei) =don to\n to/pon ou( = ei(sth/kei o( qeo\j<br />

tou= )Israh/l" #Exod. 24, 10$, to\ mh\ metaba/llein dia\ th=j sta/sewj kai\<br />

223 i(dru/sewj ai)nitto/menoj. a)lla\ ga\r tosau/th peri\ to\ qei=o/n e)stin<br />

u(perbolh\ tou= bebai/ou, w( /ste kai\ tai=j e)pilelegme/naij fu/sesin e)curo/thtoj,<br />

w(j a)ri/stou kth/matoj, metadi/dwsin. au)ti/ka ge/ toi th\n plh/rh<br />

cari/twn diaqh/khn e(autou=-no/moj d' e)sti\ kai\ lo/goj tw=n o) /ntwn o(<br />

51


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

presbu/tatoj-w(j a) \n e)pi\ ba/sewj th=j tou= dikai/ou yuch=j a) /galma<br />

qeoeide\j i(dru/sesqai pagi/wj fhsi/n, e)peida\n le/gh| tw=| Nw=e: "sth/sw th\n<br />

224 diaqh/khn mou pro\j se/" #Gen. 9, 11$. paremfai/nei de\ kai\ du/o e( /tera,<br />

e( \n me\n o( /ti to\ di/kaion a)diaforei= diaqh/khj qeou=, e( /teron de\ o( /ti oi( me\n<br />

a) /lloi cari/zontai ta\ diafe/ronta tw=n lambano/ntwn, o( de\ qeo\j ou) mo/non<br />

tau=ta, a)lla\ au)tou\j e)kei/nouj e(autoi=j: e)me\ ga\r e)moi\ dedw/rhtai kai\<br />

e( /kaston tw=n o) /ntwn e(autw=|: to\ ga\r "sth/sw th\n diaqh/khn mou pro\j<br />

225 se\" i) /son e)sti\ tw=| "soi\ dwrh/somai." spouda/zousi de\ kai\ pa/ntej oi(<br />

qeofilei=j to\n filopragmosu/nhj ceimw=na a)podidra/skontej, e)n w( =| sa/loj<br />

kai\ klu/dwn a)ei\ kuka=tai, toi=j th=j a)reth=j eu)di/oij kai\ naulocwta/toij<br />

226 e)normi/zesqai lime/sin. ou)c o(ra=|j, oi( =a peri\ )Abraa\m le/getai tou= sofou=,<br />

w( /j e)stin "e(stw\j e)nw/pion kuri/ou" #Gen. 18, 22$; po/te ga\r ei)ko\j du/nasqai<br />

sth=nai dia/noian mhke/q' w(j e)pi\ truta/nhj talanteu/ousan h) \ o( /te<br />

227 a)ntikru/j e)sti qeou=, o(rw=sa/ te kai\ o(rwme/nh; dico/qen ga\r au)th=| to\<br />

a)rrepe/j, e)k me\n tou= o(ra=n to\n a)su/gkriton, o( /ti u(po\ tw=n o(moi/wn pragma/twn<br />

ou)k a)nqe/lketai, e)k de\ tou= o(ra=sqai, o( /ti h( \n a)xi/an e) /krinen ei)j<br />

o) /yin o( h(gemw\n th\n e(autou= %e)lqei=n, t&w=| a)ri/stw| mo/nw| proseklh/rwsen,<br />

au(tw=|. kai\ Mwusei= me/ntoi qeopro/pion e)crh/sqh toio/nde: "su\ au)tou=<br />

sth=qi met' e)mou=" #<strong>De</strong>ut. 5, 31$, di' ou( = ta\ lecqe/nta a) /mfw pari/statai,<br />

to/ te mh\ kli/nesqai to\n a)stei=on kai\ h( tou= o) /ntoj peri\ pa/nta<br />

228 bebaio/thj. kai\ ga\r tw=| o) /nti to\ tw=| qew=| suneggi/zon oi)keiou=tai<br />

kata\ to\ a) /trepton au)tostatou=n, kai\ h)remh/saj o( nou=j, h(li/kon e)sti\n<br />

a)gaqo\n h)remi/a, safw=j e) /gnw kai\ qauma/saj au)th=j | to\ ka/lloj u(pe/laben,<br />

o( /ti h) \ qew=| mo/nw| proskeklh/rwtai h) \ th=| metaxu\ fu/sei qnhtou= kai\ a)qana/-<br />

229 tou ge/nouj. fhsi\ gou=n: "ka)gw\ ei(sth/kein a)na\ me/son kuri/ou kai\ u(mw=n"<br />

#<strong>De</strong>ut. 5, 5$, ou)ci\ tou=to dhlw=n, o( /ti e)pi\ tw=n e(autou= podw=n h)rh/reisto,<br />

a)ll' e)kei=no boulo/menoj e)mfh=nai, o( /ti h( tou= sofou= dia/noia ceimw/nwn<br />

me\n kai\ pole/mwn a)pallagei=sa, nhne/mw| de\ galh/nh| kai\ baqei/a|<br />

230 ei)rh/nh| crwme/nh krei/ttwn me/n e)stin a)nqrw/pou, qeou= de\ e)la/ttwn. o(<br />

me\n ga\r a)gelai=oj a)nqrw/peioj nou=j sei/etai kai\ kuka=tai pro\j tw=n e)pituco/ntwn,<br />

o( d' a( /te maka/rioj kai\ eu)dai/mwn a)me/tocoj kakw=n: meqo/rioj<br />

de\ o( a)stei=oj, w(j kuri/wj ei)pei=n mh/te qeo\n au)to\n ei) =nai mh/te a) /nqrwpon,<br />

a)lla\ tw=n a) /krwn e)fapto/menon, a)nqrwpo/thti me\n qnhtou= ge/nouj, a)reth=|<br />

231 de\ a)fqa/rtou. tou/tw| paraplh/sio/n e)sti kai\ to\ crhsqe\n lo/gion e)pi\ tou=<br />

mega/lou i(ere/wj: "o( /tan" ga/r fhsin "ei)si/h| ei)j ta\ a( /gia tw=n a(gi/wn,<br />

a) /nqrwpoj ou)k e) /stai, e( /wj a) \n e)xe/lqh|" #Lev. 16, 17$; ei) de\ mh\ gi/netai<br />

to/te a) /nqrwpoj, dh=lon o( /ti ou)de\ qeo/j, a)lla\ leitourgo\j qeou=, kata\ me\n<br />

to\ qnhto\n gene/sei, kata\ de\ to\ a)qa/naton oi)keiou/menoj tw=| a)genh/tw|.<br />

232 th\n de\ me/shn ta/xin ei) /lhcen, e( /wj a) \n e)xe/lqh| pa/lin ei)j ta\ tou= sw/matoj<br />

kai\ th=j sarko\j oi)kei=a. kai\ pe/fuken ou( /twj e) /cein: o( /tan me\n e)x e) /rwtoj<br />

qei/ou katasceqei\j o( nou=j, suntei/naj e(auto\n a) /cri tw=n a)du/twn, o(rmh=|<br />

kai\ spoudh=| pa/sh| crw/menoj proe/rchtai, qeoforou/menoj e)pile/lhstai<br />

me\n tw=n a) /llwn, e)pile/lhstai de\ kai\ e(autou=, mo/nou %d&e\ me/mnhtai kai\<br />

e)xh/rthtai tou= doruforoume/nou kai\ qerapeuome/nou, w( =| ta\j i(era\j kai\<br />

233 a)nafei=j kaqagia/zwn a)reta\j e)kqumia=|. e)peida\n de\ sth=| %t&o\ e)nqousiw=-<br />

52


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

dej kai\ o( polu\j i( /meroj cala/sh|, palindromh/saj a)po\ tw=n qei/wn a) /nqrwpoj<br />

gi/netai, toi=j a)nqrwpi/noij e)ntucw/n, a( /per e)n toi=j propulai/oij e)fh/-<br />

234 dreuen, i( /na au)to\ mo/non e)kku/yanta e) /ndoqen e)xarpa/sh|. to\n me\n<br />

ou) =n te/leion ou) /te qeo\n ou) /te a) /nqrwpon a)nagra/fei Mwush=j, a)ll', w(j e) /fhn,<br />

meqo/rion th=j a)genh/tou kai\ fqarth=j fu/sewj: to\n de\ proko/ptonta pa/lin<br />

e)n th=| metaxu\ cw/ra| zw/ntwn kai\ teqnhko/twn ta/ttei, zw=ntaj me\n kalw=n<br />

tou\j sumbiou=ntaj fronh/sei, teqnhko/taj de\ tou\j a)frosu/nh| cai/rontaj.<br />

235 le/getai ga\r e)pi\ )Aarw\n o( /ti "e) /sth a)na\ me/son tw=n teqnhko/twn %kai\<br />

tw=n zw/ntwn&, kai\ e)ko/pasen h( qrau=sij" #Num. 16, 48$. o( ga\r proko/ptwn<br />

ou) /te e)n toi=j teqnhko/si to\n a)reth=j bi/on e)xeta/zetai, po/qon kai\<br />

zh=lon e) /cwn tou= kalou=, ou) /te e)n toi=j | meta\ th=j a) /kraj kai\ telei/aj<br />

zw=sin eu)daimoni/aj-e) /ti ga\r pro\j to\ pe/raj e)ndei=-, a)ll' e(kate/rwn<br />

236 e)fa/ptetai. dio\ kai\ kuri/wj e)pile/getai to\ "e)ko/pasen h( qrau=sij", a)ll'<br />

ou)k e)pau/sato: pau/etai me\n ga\r e)pi\ tw=n telei/wn ta\ periqrau/onta kai\<br />

kataklw=nta kai\ katagnu/nta th\n yuch/n, meiou=tai de\ e)pi\ tw=n prokopto/ntwn<br />

w(j a) \n au)to\ mo/non a)nakopto/mena kai\ stello/mena.<br />

237 Th=j ou) =n sta/sewj kai\ i(dru/sewj kai\ th=j e)n tau)tw=| kata\<br />

to\ a)meta/blhton kai\ a) /trepton ei)j a)ei\ monh=j prw=ton me\n u(parcou/shj<br />

peri\ to\ o) /n, e) /peita de\ peri\ to\n tou= o) /ntoj lo/gon, o( \n diaqh/khn e)ka/lese,<br />

tri/ton de\ peri\ to\n sofo\n kai\ te/tarton peri\ to\n proko/ptonta, ti/ paqw\n<br />

o( fau=loj kai\ pa/saij a)rai=j e) /nocoj nou=j w)|h/qh mo/noj i( /stasqai du/nasqai,<br />

forou/menoj w( /sper e)n kataklusmw=| kai\ katasuro/menoj tai=j tw=n<br />

e)pirreo/ntwn dia\ tou= nekroforoume/nou sw/matoj di/naij e)pallh/loij;<br />

238 "w) /|mhn" ga/r fhsin "e(sta/nai e)pi\ to\ cei=loj tou= potamou=" #Gen. 41, 17$.<br />

lo/gon de\ sumbolikw=j potamo\n ei) =nai/ famen, e)peidh\ e(ka/teroj e) /xw te<br />

fe/retai kai\ r(e/wn sunto/nw| crh=tai tw=| ta/cei kai\ tote\ me\n eu)forei=<br />

plhmmu/raij o( me\n u( /datoj, o( de\ r(hma/twn kai\ o)noma/twn, tote\ de\ a)fo-<br />

239 rei= calw/menoj kai\ suni/zwn: kai\ w)felou=si me/ntoi o( me\n a) /rdwn ta\j a)rou/raj,<br />

o( de\ ta\j tw=n filhko/wn yuca/j, kai\ e) /stin o( /te bla/ptousi kumh/nantej,<br />

o( me\n th\n o( /moron gh=n e)piklu/saj, o( de\ a)nakukh/saj kai\ sugce/aj to\n tw=n<br />

240 ou) proseco/ntwn logismo/n. ou( =toj me\n ei)ka/zetai potamw=|. ditth\<br />

de\ lo/gou fu/sij, h( me\n a)mei/nwn, h( de\ cei/rwn, a)mei/nwn me\n h( w)fe-<br />

241 lou=sa, cei/rwn de\ kata\ to\ a)nagkai=on h( bla/ptousa. paradei/gmata de\<br />

e(kate/raj toi=j duname/noij o(ra=n a)ne/qhke Mwu sh=j a)ridhlo/tata: "potamo\j"<br />

ga/r fhsi "poreu/etai e)x )Ede\m poti/zein to\n para/deison: e)kei=qen<br />

242 a)fori/zetai ei)j te/ssaraj a)rca/j" #Gen. 2, 10$. kalei= de\ th\n me\n tou=<br />

o) /ntoj sofi/an )Ede/m, h( =j e(rmhnei/a trufh/, dio/ti, oi) =mai, e)ntru/fhma kai\<br />

qeou= sofi/a kai\ sofi/aj qeo/j, e)pei\ kai\ e)n u( /mnoij a) /|detai: "katatru/fhson<br />

tou= kuri/ou" #Psalm. 36, 4$. ka/teisi de\ w( /sper a)po\ phgh=j th=j sofi/aj<br />

potamou= tro/pon o( qei=oj lo/goj, i( /na a) /rdh| kai\ poti/zh| ta\ o)lu/mpia kai\<br />

ou)ra/nia filare/twn yucw=n blasth/mata kai\ futa/, w(sanei\ para/deison.<br />

243 o( de\ i(ero\j ou( =toj lo/goj a)fori/zetai ei)j te/ssaraj a)rca/j, le/gw de\ ei)j<br />

ta\j te/ssaraj a)reta\j sci/zetai, w( =n e(ka/sth basili/j e)sti: to\ ga\r a)fori/zesqai<br />

ei)j a)rca\j ou) topikoi=j o( /roij, a)lla\ basilei/a| e) /oiken, i( /n' e)pidei/xaj<br />

ta\j a)reta\j eu)qu\j a)pofh/nh| | kai\ to\n crw/menon au)tai=j sofo\n basile/a,<br />

53


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

keceirotonhme/non ou) pro\j a)nqrw/pwn, a)ll' u(po\ th=j a)yeudou=j kai\ a)deka/stou<br />

244 kai\ mo/nhj e)leuqe/raj fu/sewj. le/gousi ga\r tw=| )Abraa\m oi( katido/ntej au)tou=<br />

to\ a)stei=on: "basileu\j para\ qeou= ei) = su\ e)n h(mi=n" #Gen. 23, 6$, do/gma<br />

tiqe/menoi toi=j peri\ filosofi/an diatri/bousin, o( /ti mo/noj o( sofo\j a) /rcwn<br />

kai\ basileu\j kai\ h( a)reth\ a)nupeu/qunoj a)rch/ te kai\ basilei/a.<br />

245 tou=ton to\n lo/gon ei)ka/saj potamw=| tij tw=n e(tai/rwn Mwuse/wj<br />

e)n u( /mnoij ei) =pen: "o( potamo\j tou= qeou= e)plhrw/qh u(da/twn" #Psalm. 64,<br />

`10$. ka%i/to&i tina\ tw=n e)pi\ gh=j r(eo/ntwn a) /logon kuriologei=sqai: a)ll',<br />

w(j e) /oike, plh/rh tou= sofi/aj na/matoj to\n qei=on lo/gon diasuni/sthsi,<br />

mhde\n e) /rhmon kai\ keno\n e(autou= me/roj e) /conta, %ma=llon& de/, w(j ei) =pe/ tij,<br />

o( /lon di' o( /lwn a)naceo/menon kai\ ai)ro/menon ei)j u( /yoj dia\ th\n sunech= kai\<br />

246 e)pa/llhlon th=j a)enna/ou phgh=j e)kei/nhj fora/n. e) /sti de\ kai\ e( /teron a) =|sma<br />

toiou=ton: "to\ o( /rmhma tou= potamou= eu)frai/nei th\n po/lin tou= qeou=" #Psalm.<br />

`45, 5$. poi/an po/lin; h( ga\r nu=n ou) =sa i(era\ po/lij, e)n h( =| kai\ a( /gioj new/j e)sti,<br />

makra\n w( /sper qala/tthj kai\ potamw=n sunw/|kistai: w(j dh=lon ei) =nai, o( /ti tou=<br />

247 profanou=j e( /tero/n ti bou/letai di' u(ponoiw=n parasth=sai. tw=| ga\r o) /nti tou=<br />

qei/ou lo/gou r(u/mh *** kai\ sunecw=j meq' o(rmh=j e)n ta/xei ferome/nh<br />

248 pa/nta dia\ pa/ntwn a)nacei= te kai\ eu)frai/nei. po/lin ga\r qeou= kaq' e( /na me\n<br />

tro/pon to\n ko/smon kalei=, o( \j o( /lon to\n krath=ra tou= qei/ou po/matoj<br />

dexa/menoj %h)krat&i/sato kai\ ganwqei\j a)nafaire/tou kai\ a)sbe/stou th=j<br />

ei)j a( /panta to\n [e)pi\ to\n] ai)w=na eu)frosu/nhj e)pe/lace, kaq' e( /teron<br />

de\ th\n yuch\n tou= sofou=, h( =| le/getai kai\ e)mperipatei=n o( qeo\j w(j e)n<br />

po/lei: "peripath/sw" ga/r fhsin "e)n u(mi=n, kai\ e) /somai [e)n] u(mw=n<br />

249 qeo/j" #Lev. 26, 12$. kai\ yuch=| d' eu)dai/moni to\ i(erw/taton e) /kpwma<br />

proteinou/sh| to\n e(auth=j logismo\n ti/j e)picei= tou\j i(erou\j kua/qouj th=j<br />

pro\j a)lh/qeian eu)frosu/nhj, o( /ti mh\ %&o( oi)noco/oj tou= qeou= kai\ sumposi/arcoj<br />

lo/goj, ou) diafe/rwn tou= po/matoj, a)ll' au)to\j a) /kratoj w) /n, to\<br />

ga/nwma, to\ h( /dusma, h( a)na/cusij, h( eu)qumi/a, to\ cara=j, to\ eu)frosu/nhj<br />

a)mbro/sion, i( /na kai\ au)toi\ poihtikoi=j o)no/masi crhsw/meqa, fa/rmakon;<br />

250 h( de\ qeou= po/lij u(po\ (Ebrai/wn (Ierousalh\m kalei=tai, h( =j metalhfqe\n<br />

tou) /noma o( /rasi/j e)stin ei)rh/nhj. w( /ste mh\ zh/tei th\n tou= | o) /ntoj<br />

po/lin e)n kli/masi gh=j-ou) ga\r e)k xu/lwn h) \ li/qwn dedhmiou/rghtai-,<br />

a)ll' e)n yuch=| a)pole/mw| kai\ o)xudorkou/sh| %te/lo&j proteqeime/nh| to\n [d]e\<br />

251 qewrhtiko\n kai\ ei)rhnai=on bi/on. e)pei\ kai\ ti/na semno/teron kai\ a(giw/teron<br />

eu( /roi tij a) \n oi) =kon e)n toi=j ou) =si qew=| h) \ filoqea/mona dia/noian, pa/nq'<br />

252 o(ra=n e)peigome/nhn kai\ mhde\ o) /nar sta/sewj h) \ tarach=j e)fieme/nhn; u(phcei=<br />

de/ moi pa/lin to\ ei)wqo\j a)fanw=j e)nomilei=n pneu=ma a)o/raton kai/ fhsin:<br />

w) = ou( =toj, e) /oikaj a)nepisth/mwn ei) =nai kai\ mega/lou kai\ perimach/tou pra/gmatoj,<br />

o( /per a)fqo/nwj-polla\ ga\r kai\ a) /lla eu)kai/rwj u(fhghsa/mhn<br />

253 -a)nadida/xw. i) /sqi dh/, %&w) = gennai=e, o( /ti qeo\j mo/noj h( a)yeudesta/th<br />

kai\ pro\j a)lh/qeia/n e)stin ei)rh/nh, h( de\ genhth\ kai\ fqarth\ ou)si/a pa=sa<br />

sunech\j po/lemoj. kai\ ga\r o( me\n qeo\j e(kou/sion, a)na/gkh de\ h( ou)si/a:<br />

o( \j a) \n ou) =n i)scu/sh| po/lemon me\n kai\ a)na/gkhn kai\ ge/nesin kai\ fqora\n<br />

katalipei=n, au)tomolh=sai de\ pro\j to\ a)ge/nhton, pro\j to\ a) /fqarton, pro\j<br />

to\ e(kou/sion, pro\j ei)rh/nhn, le/goit' a) \n e)ndi/kwj e)ndiai/thma kai\ po/lij<br />

54


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

254 ei) =nai qeou=. mhde\n ou) =n diafere/tw soi h) \ o( /rasin ei)rh/nhj h) \ o( /rasin qeou=<br />

to\ au)to\ u(pokei/menon o)noma/zein, o( /ti de\ tw=n poluwnu/mwn tou= o) /ntoj<br />

duna/mewn ou) qiasw/thj mo/non, a)lla\ kai\ e) /xarco/j e)stin ei)rh/nhj.<br />

255 kai\ )Abraa\m me/ntoi tw=| sofw=| dw/sein fhsi\ klh=ron gh=j "a)po\<br />

tou= potamou= %Ai)gu/ptou e( /wj tou= potamo&u= tou= mega/lou Eu)fra/tou"<br />

#Gen. 15, 18$, ou) cw/raj a)potomh\n ma=llon h) \ th\n peri\ au)tou\j h(ma=j<br />

a)mei/nw moi=ran. Ai)gu/ptou me\n ga\r a)peika/zetai potamw=| to\ h(me/teron<br />

sw=ma kai\ ta\ e)n au)tw=| kai\ di' au)tou= e)ggino/mena pa/qh, tw=| de\<br />

256 Eu)fra/th| %yuc&h\ kai\ ta\ fi/la tau/th|. do/gma dh\ ti/qetai biwfele/staton<br />

kai\ sunektikw/taton, o( /ti o( spoudai=oj klh=ron e) /lace yuch\n<br />

kai\ ta\j yuch=j a)reta/j, w( /sper o( fau=loj e) /mpalin sw=ma kai\ ta\j sw/ma-<br />

257 toj kai\ dia\ sw/matoj kaki/aj. to\ de\ a)po\ du/o dhloi=, e( \n me\n to\ su\n<br />

e)kei/nw| a)f' ou( = le/getai, e( /teron de\ %t&o\ cwri\j au)tou=. o( /tan me\n ga\r<br />

le/gwmen a)po\ prwi/ aj a) /crij e(spe/raj % w( /ra&j ei) =nai dw/deka kai\ a)po\<br />

neomhni/aj a) /cri triaka/doj h(me/raj tria/konta, sugkatata/ttomen th/n te<br />

prw/thn w( /ran kai\ th\n neomhni/an: o( /tan de/ tij a)po\ th=j po/lewj fh=| |<br />

to\n a)gro\n a)pe/cein stadi/ouj trei=j h) \ te/ttaraj, di/ca th=j po/lewj dh/pou<br />

258 fhsi/n. w( /ste kai\ nu=n to\ "a)po\ tou= potamou= Ai)gu/ptou" nomiste/on to\<br />

cwri\j e)kei/nou paralamba/nesqai: bou/letai ga\r dioiki/saj h(ma=j tw=n<br />

swmatikw=n, a( /per e)n r(u/sei kai\ fqora=| fqeirome/nh| kai\ fqeirou/sh| qewrei=tai,<br />

klh=ron yuch=j labei=n meta\ tw=n a)fqa/rtwn kai\ a)fqarsi/aj a)xi/wn<br />

259 a)retw=n. ou( /tw me/ntoi to\ ei)ka/sqai potamw=| lo/gon e)paineto\n i)cnhlatou=ntej<br />

eu(rh/kamen. o( de\ yekto\j au)to\j a) /ra h) =n o( Ai)gu/ptioj potamo/j,<br />

a)na/gwgo/j tij kai\ a)maqh/j, w(j e) /poj ei)pei=n, a) /yucoj lo/goj: ou( = ca/rin kai\<br />

ei)j ai( =ma metaba/llei #Exod. 7, 20$, tre/fein ou) duna/menoj-o( ga\r<br />

a)paideusi/aj lo/goj ou) po/timoj-kai\ eu)tokei= me/ntoi batra/coij #Exod.<br />

`8, 6$ a)nai/moij kai\ a)yu/coij, kaino\n kai\ tracu\n h) =con, a) /lghma a)koh=j,<br />

260 a)phcou=si. le/getai de/, o( /ti kai\ oi( e)n au)tw=| pa/ntej i)cqu/ej e)fqa/rhsan<br />

#Exod. 7, 21$, oi( \ sumbolikw=j ei)si ta\ noh/mata: tau=ta ga\r e)nnh/cetai<br />

kai\ e)ggi/netai w(j e)n potamw=| tw=| lo/gw|, zw/|oij e)oiko/ta kai\ yucou=nta<br />

au)to/n: e)n de\ a)paideu/tw| lo/gw| te/qnhke ta\ e)nqumh/mata: suneto\n ga\r<br />

ou)de\n e) /stin eu(rei=n, a)lla\ kolw|w=n tinaj a)ko/smouj kai\ a)metroepei=j, w(j<br />

ei) =pe/ tij, fwna/j.<br />

261 Peri\ me\n dh\ tou/twn a( /lij. e)pei\ de\ ou) mo/non sta/sin kai\<br />

potamo/n, a)lla\ kai\ cei/lh potamou= fantasiwqh=nai o(mologei= fa/skwn:<br />

"w) /|mhn e(sta/nai para\ to\ cei=loj tou= potamou=" #Gen. 41, 17$, a)nagkai=on<br />

262 a) \n ei) /h kai\ peri\ cei/louj ta\ kai/ria u(pomnh=sai. fai/netai toi/nun e( /neka<br />

duei=n tw=n a)nagkaiota/twn h( fu/sij cei/lh zw/|oij kai\ ma/lista a)nqrw/poij<br />

a(rmo/sasqai: e(no\j me\n h(suci/aj-e) /ruma ga\r tau=ta kai\ fragmo\j o)curw/tatoj<br />

fwnh=j-, e(te/rou de\ e(rmhnei/aj: dia\ ga\r tou/twn to\ tw=n lo/gwn<br />

na=ma fe/retai: sunacqe/ntwn me\n ga\r e)pe/cetai, fe/resqai d' a)mh/canon<br />

263 mh\ diasta/ntwn. e)k de\ tou/tou gumna/zei kai\ sugkrotei= pro\j a) /mfw, to\<br />

le/gein kai\ h(suca/zein, e(kate/rou to\n a(rmo/ttonta kairo\n parafula/ttontaj.<br />

oi( =on a)koh=j a) /xio/n ti le/getai; pro/sece mhde\n e)nantiou/menoj e)n<br />

h(suci/a| kata\ to\ Mwuse/wj para/ggelma, to\ "siw/pa kai\ a) /koue" #<strong>De</strong>ut.<br />

55


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

264 `27, 9$. tw=n ga\r ei)j ta\j e)ristika\j gnwsimaci/aj a)fiknoume/nwn ou)d' a) \n<br />

ei( =j kuri/wj ou) /te le/gein ou) /t' a)kou/ein nomisqei/h, tw=| de\ me/llonti pro\j<br />

265 a)lh/qeian *** w)fe/limon. pa/lin o( /tan i) /dh|j e)n toi=j tou= bi/ou pole/moij<br />

kai\ kakoi=j th\n i( /lew tou= qeou= cei=ra kai\ du/namin u(pere/cousan<br />

kai\ proaspi/zousan, h)re/mhson: ou) ga\r dei=tai | summaci/aj o( bohqo\j<br />

ou( =toj. e) /sti de\ kai\ tou/tou dei=gma to\ e)n tai=j i(erai=j a)nagrafai=j katakei/menon,<br />

to\ "ku/rioj polemh/sei u(pe\r u(mw=n, kai\ u(mei=j sigh/sesqe"<br />

266 #Exod. 14, 14$. e)a/n ge mh\n i) /dh|j ta\ gnh/sia e) /ggona kai\ prwto/toka<br />

Ai)gu/ptou fqeiro/mena #Exod. 11, 5$, to\ e)piqumei=n, to\ h( /desqai, to\ lupei=sqai,<br />

to\ fobei=sqai, to\ a)dikei=n, to\ a)frai/nein, to\ a)kolastai/nein kai\<br />

o( /sa tou/twn a)delfa\ kai\ suggenh=, kataplagei\j h(su/caze, to\ fobero\n tou=<br />

267 qeou= kra/toj u(popth/xaj. "ou) ga\r gru/xei" fhsi/ "ku/wn th=| glw/ssh|,<br />

ou)d' a)p' a)nqrw/pou e( /wj kth/nouj" #ibid. 7$, i) /son tw=| ou) /te th\n kunw/dh<br />

glw=ssan u(laktou=sa/n te kai\ kra/zousan ou) /te to\n e)n h(mi=n a) /nqrwpon,<br />

h(gemo/na nou=n, ou) /te to\ kthnw=dej qre/mma, th\n ai) /sqhsin, prosh/kei<br />

gauria=n, o( /tan a)naireqe/ntoj tou= par' h(ma=j o( /lon e) /xwqen to\ summaciko\n<br />

268 au)toke/leuston u(peraspiou=n h( /kh|. polloi\ de\ sumbai/nousi kairoi\<br />

mh\ e)farmo/zontej h(suci/a|, ta\j de\ kataloga/dhn r(h/seij e)pizhtou=ntej:<br />

w( =n pa/lin i)dei=n e) /stin a)nakei/mena u(pomnh/mata. pw=j; a)gaqou= tij ge/gonen<br />

a)prosdo/khtoj metousi/a; kalo\n ou) =n eu)caristh=sai kai\ to\n e)pipe/myanta<br />

269 u(mnh=sai. ti/ ou) =n to\ a)gaqo/n; te/qnhke to\ e)pitiqe/menon h(mi=n pa/qoj kai\<br />

prhne\j a) /tafon e) /rriptai; mh\ me/llwmen ou) =n, a)lla\ %coro\n& sthsa/menoi th\n<br />

i(eroprepesta/thn a) /|dwmen w)|dh/n, parakeleuo/menoi le/gein pa=sin: "a) /|swmen<br />

tw=| kuri/w|, e)ndo/xwj ga\r dedo/xastai: i( /ppon kai\ a)naba/thn e) /rriyen ei)j<br />

270 qa/lassan" #Exod. 15, 1$. a)lla\ ga\r h( me\n tou= pa/qouj fqora\ kai\<br />

metana/stasij a)gaqo/n, a)ll' ou) te/leion a)gaqo/n: h( de\ sofi/aj eu( /resij<br />

u(perba/llon kalo/n: h( =j eu(reqei/shj a( /paj o( lew\j ou) kaq' e( \n me/roj<br />

mousikh=j, a)lla\ kata\ pa/saj au)th=j ta\j a(rmoni/aj kai\ melw|di/aj a) /|setai.<br />

271 "to/te" ga/r fhsin "h) =|sen )Israh\l to\ a) =|sma tou=to e)pi\ tou= fre/atoj"<br />

#Num. 21, 17$, le/gw de\ e)pi\ th=j pa/lai me\n kekrumme/nhj, a)nazhthqei/shj<br />

de\ au) =qij kai\ e)pi\ pa=sin a)neurhme/nhj baqei/aj th\n fu/sin e)pisth/mhj,<br />

272 h( =| no/moj ta\j tw=n filoqeamo/nwn a) /rdein logika\j e)n yucai=j a)rou/raj. ti/<br />

de/; o( /tan sugkomi/swmen to\n gnh/sion dianoi/aj karpo/n, ou) paragge/llei<br />

h(mi=n o( i(ero\j lo/goj w( /sper e)n karta/lw| #<strong>De</strong>ut. 26, 2. 4$ tw=| logismw=|<br />

ta\j a)parca\j th=j eu)fori/aj w( =n h) /nqhsen, w( =n e)bla/sthsen, w( =n e)karpofo/rhsen<br />

h( yuch\ kalw=n, e)pideiknume/nouj a) /ntikruj ou( /tw r(htoreu/ein, ta\<br />

ei)j to\n telesfo/ron qeo\n e)gkw/mia le/gontaj: "e)xeka/qhra ta\ a( /gia a)po\<br />

th=j oi)ki/aj mou" #ibid. 13$ kai\ e)tamieusa/mhn | e)n tw=| tou= qeou= oi) /kw|,<br />

tami/aj kai\ fu/lakaj au)tw=n e)pisth/saj tou\j a)risti/ndhn e)pilelegme/nouj<br />

273 pro\j th\n i(era\n newkori/an. ou( =toi de/ ei)si Leui=tai kai\ prosh/lutoi kai\<br />

o)rfanoi\ kai\ ch=rai #ibid.$: oi( me\n i(ke/tai, oi( de\ metana/stai kai\ pro/jfugej,<br />

oi( de\ a)pwrfanisme/noi kai\ kechreuko/tej gene/sewj, qeo\n de\ to\n<br />

th=j yuch=j qerapeutri/doj a) /ndra kai\ pate/ra gnh/sion e)pigegramme/noi.<br />

274 tou=ton me\n dh\ to\n tro/pon kai\ le/gein kai\ h(suca/zein e)mprepe/staton.<br />

to\ de\ e)nanti/on memeleth/kasin oi( fau=loi: kai\ ga\r h(suci/aj e)pi-<br />

56


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

lh/ptou kai\ e(rmhnei/aj u(paiti/ou zhlwtai\ gego/nasin, e(ka/teron e)p' o)le/qrw|<br />

275 e(autw=n te kai\ e(te/rwn sugkrotou=ntej. to\ de\ ple/on e)sti\n au)toi=j th=j<br />

a)skh/sewj e)n tw=| le/gein a( \ mh\ dei=: to\ ga\r sto/ma dianoi/xantej kai\<br />

e)a/santej a)cali/nwton, kaqa/per r(eu=ma a)kata/sceton, fe/resqai to\n a)krito/muqon,<br />

h( =| fasin oi( poihtai/, lo/gon i(a=si, muri/a tw=n a)lusitelw=n<br />

276 prosepisu/ronta. toigarou=n oi( me\n e)pi\ sunhgori/an h(donh=j kai\ e)piqumi/aj<br />

kai\ pa/shj pleonazou/shj o(rmh=j e)tra/ponto, a) /logon pa/qoj e)piteici/zontej<br />

h(gemo/ni logismw=|, %e) /ti d&e\ kai\ tai=j e)ristikai=j filoneiki/aij %e)p&apodusa/menoi<br />

sunepla/khsan, e)lpi/santej to\ o(ratiko\n phrw=sai ge/noj kai\<br />

kata\ krhmnw=n kai\ bara/qrwn, e)x w( =n ou)d' a) \n e) /ti ge/noito dianasth=nai,<br />

277 dunh/sesqai r(i=yai. e) /nioi de\ ou) mo/non a)ntipa/louj e(autou\j th=j a)nqrwpi/nhj<br />

a)pe/fhnan a)reth=j, a)lla\ kai\ th=j qei/aj: e)pi\ tosou=ton a)ponoi/aj h) /lasan.<br />

tou= me\n ou) =n filopaqou=j e) /xarcoj a)nagra/fetai qia/sou th=j Ai)gupti/aj<br />

cw/raj o( basileu/j, Faraw/: le/getai ga\r tw=| profh/th|: "i)dou\ au)to\j<br />

e)kporeu/etai e)pi\ to\ u( /dwr, kai\ sth/sh| sunantw=n au)tw=| para\ to\ cei=loj<br />

278 tou= potamou=" #Exod. 7, 15$. tou= me\n ga\r i) /dion e)pi\ th\n fora\n kai\<br />

a)na/cusin a)ei\ tou= a)lo/gou pa/qouj e)xie/nai: tou= de\ sofou= pollw=| r(e/onti toi=j<br />

u(pe\r h(donh=j kai\ e)piqumi/aj lo/goij u(pantia/sai ou) toi=j posi/n, a)lla\ th=|<br />

gnw/mh|, bebai/wj kai\ a)klinw=j, e)pi\ tou= potami/ou cei/louj, tou=to de/<br />

e)stin e)pi\ tou= sto/matoj kai\ th=j glw/tthj, a( /per h) =n o) /rgana lo/gou:<br />

pagi/wj ga\r e)piba\j au)toi=j dunh/setai ta\j sunhgorou/saj tw=| pa/qei<br />

279 piqano/thtaj a)natre/yai kai\ katabalei=n. o( de\ tou= o(ratikou= ge/nouj<br />

e)cqro\j o( tou= Faraw\ lao/j e)stin, o( \j e)pitiqe/menoj kai\ diw/kwn kai\ doulou/menoj<br />

a)reth\n ou)k e)pau/sato, e( /wj kaka\j w( =n die/qhke ta\j a)moiba\j<br />

eu( /rato, pela/gei tw=n a)dikhma/twn kai\ trikumi/aij, a( \j to\ l%uttw=n pa/qo&j<br />

a)nh/geire, katapontwqei/j, | w(j u(perba/llousan qe/an kai\ ni/khn a)nanta-<br />

280 gw/niston kai\ cara\n e)lpi/doj mei/zona to\n kairo\n e)negkei=n e)kei=non. dio\<br />

le/getai: "ei) =den )Israh\l tou\j Ai)gupti/ouj teqnhko/taj para\ to\ cei=loj<br />

th=j qala/sshj" #Exod. 14, 30$. mega/lh ge h( u(pe/rmacoj cei/r, a)nagka/zousa<br />

para\ sto/mati kai\ cei/lesi kai\ lo/gw| pi/ptein tou\j ta\ o) /rgana<br />

tau=ta kata\ th=j a)lhqei/aj a)konhsame/nouj, i( /na mh\ o)qnei/oij a)lla\ i)di/oij<br />

281 o( /ploij oi( kaq' e(te/rwn a)nalabo/ntej au)ta\ qnh/|skwsi. tri/a d' eu)aggeli/zetai<br />

th=| yuch=| ta\ ka/llista, e( \n me\n a)pw/leian Ai)guptiakw=n paqw=n,<br />

e( /teron de\ to\ mh\ par' e(te/rw| cwri/w|, %a)ll&a\ th=j a(lmura=j kai\ pikra=j<br />

phgh=j, w(j a) \n qala/tthj, cei/lesi, di' w( =n o( pole/mioj a)reth=j sofisth\j<br />

282 lo/goj e)xeke/cuto, teleutai=on de\ th\n qe/an tou= ptw/matoj. mhde\n ga\r<br />

a)o/raton ei) /h kalo/n, a)lla\ pro\j *** kai\ lampro\n h( /lion a) /goito: kai\<br />

ga\r tou)nanti/on ei)j baqu\ sko/toj kai\ *** a) /xion to\ kako/n. kai\ tou=to<br />

me\n mhd' e)k tu/chj i)dei=n pote ge/noito, to\ de\ a)gaqo\n mei/zosin o)fqalmoi=j<br />

a)ei\ periaqroi=to. ti/ de\ ou( /twj a)gaqo/n, w(j zh=sai ta\ kala\ kai\<br />

283 a)poqanei=n ta\ fau=la; trei=j toi/nun h) =san oi( th\n tw=n lo/gwn<br />

deino/thta me/crij ou)ranou= tei/nantej. ou( =toi mele/thn kata\ th=j fu/sewj,<br />

ma=llon de\ kata\ th=j e(autw=n yuch=j e)mele/thsan fa/skontej, mo/non ei) =nai<br />

to\ ai)sqhto\n kai\ o(rw/menon tou=to, ou) /te geno/meno/n pote ou) /t' au) =qij<br />

fqarhso/menon, a)ge/nhton de\ kai\ a) /fqarton, a)nepitro/peuton, a)kube/rnhton,<br />

57


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

284 a)prostasi/aston. ei) =t' e)p' a) /lloij a) /lla sunqe/ntej e)piceirh/mata, do/gma<br />

a)do/kimon oi)kodomou=ntej ei)j u( /yoj oi( =a pu/rgon e)xh=ran. le/getai ga\r o( /ti<br />

"h) =n pa=sa h( gh= cei=loj e( /n" #Gen. 11, 1$, sumfwni/a tw=n th=j yuch=j<br />

merw=n pa/ntwn a)su/mfwnoj e)pi\ tw=| kinh=sai to\ sunektikw/taton e)n toi=j<br />

285 ou) =sin, a)rch/n. toigarou=n e)lpi/santaj au)tou\j ei)j ou)rano\n tai=j e)pinoi/aij<br />

a)nadramei=sqai e)pi\ kaqaire/sei th=j ai)wni/ou basilei/aj h( mega/lh kai\<br />

a)kaqai/retoj kataba/llei cei/r, kai\ to\ oi)kodomhqe\n do/gma sunanatre/yasa.<br />

286 ke/klhtai de\ o( to/poj "su/gcusij", oi)kei=on o) /noma tw=| kainourghqe/nti<br />

tolmh/mati. ti/ ga\r a)narci/aj sugcutikw/teron; ou)k oi)ki/ai me\n a)nhgemo/neutoi<br />

proskrousma/twn ge/mousi kai\ tarach=j; a)basi/leutoi d' e)aqei=-<br />

287 sai po/leij u(po\ o)clokrati/aj, e)nanti/ou kai\ megi/stou, fqei/rontai; kai\<br />

cw=rai de\ kai\ e) /qnh kai\ kli/mata gh=j, w( =n a)rcai\ katelu/qhsan, ou) palaia\j<br />

288 kai\ mega/laj eu)daimoni/aj a)pe/balon; kai\ ti/ dei= | ta\ a)nqrw/pina le/gesqai;<br />

ou)de\ ga\r ai( a) /llai tw=n zw/|wn a)ge/lai, pthnw=n, cersai/wn, e)nu/drwn,<br />

a) /neu tino\j a)gela/rcou sunesta=sin, a)lla\ poqou=si kai\ perie/pousin ai)ei\<br />

to\n oi)kei=on h(gemo/na, w(j mo/non a)gaqw=n ai) /tion, ou( = kata\ th\n a)pousi/an<br />

289 skeda/nnuntai kai\ diafqei/rontai. ei) =t' oi)o/meqa toi=j me\n perigei/oij, a( \<br />

bracuta/th moi=ra tou= panto/j e)stin, a)rch\n me\n a)gaqw=n, a)narci/an de\<br />

kakw=n ei) =nai ai)ti/an, to\n de\ ko/smon ou) dia\ th\n tou= basileu/ontoj qeou=<br />

290 proh/ghsin eu)daimoni/aj th=j a) /kraj peplhrw=sqai; di/khn ou) =n a(rmo/ttousan oi( =j<br />

e)ti/qento dido/asi: fu/rantej ga\r to\ i(ero\n peri\ *** a)narci/aj furo/menoi<br />

e)pei=don, sugcuqe/ntej ou) sugce/antej. e( /wj de\ ou) /pw timwri/an dedw/kasin,<br />

u(po\ frenoblabei/aj fusw/menoi th\n me\n tw=n o( /lwn a)rch\n a)nosi/oij lo/goij<br />

kaqairou=sin, au(tou\j de\ a) /rcontaj kai\ basile/aj a)nagra/fousi, to\ a)kaqai/reton<br />

tou= qeou= kra/toj gene/sei th=| a)diasta/twj a)pollume/nh| kai\<br />

291 fqeirome/nh| peria/ptontej. e)pitragw|dou=ntej gou=n kai\ e)pikompa/zontej<br />

ei)w/qasin oi( katage/lastoi le/gein tau=ta: h(mei=j oi( h(gemo/nej,<br />

h(mei=j oi( dunasteu/ontej: e)f' h(mi=n o(rmei= ta\ pa/nta: a)gaqw=n kai\ tw=n<br />

e)nanti/wn ti/nej ai) /tioi %o( /ti m&h\ h(mei=j; to\ %eu) = ka&i\ kakw=j e)rga/sasqai<br />

ti/sin o( /ti mh\ h(mi=n a)yeude/stata a)na/keitai; fluarou=si de\ a) /llwj oi(<br />

duna/mewj a)ora/tou ta\ pa/nta fa/skontej e)xh=fqai, h( \n prutaneu/ein tw=n<br />

292 kata\ to\n ko/smon a)nqrwpei/wn te kai\ qei/wn nomi/zousi. toiau=ta katalazoneusa/menoi,<br />

e)a\n me\n w( /sper e)k me/qhj nh/yantej e)n e(autoi=j ge/nwntai<br />

kai\ th=j paroini/aj, h( \n parw/|nhsan, ei)j ai) /sqhsin e)lqo/ntej ai)desqw=si<br />

kai\ kaki/swsin e(autou\j e)f' oi( =j u(p' a)gnw/monoj gnw/mhj e)xamarta/nein<br />

proh/cqhsan, a)kolakeu/tw| kai\ a)deka/stw| crhsa/menoi sumbou/lw|<br />

metanoi/a|, th\n i( /lew tou= o) /ntoj du/namin e)xeumenisa/menoi palinw|-<br />

293 di/aij a)nti\ bebh/lwn i(erai=j, a)mnhsti/an eu(rh/sontai pantelh=. e)a\n de\<br />

a)fhniastai\ kai\ sklhrau/cenej me/cri tou= panto\j geno/menoi skirtw=sin, w(j<br />

au)to/nomoi kai\ e)leu/qeroi kai\ e(te/rwn h(gemo/nej o) /ntej, a)paraith/tw| a)na/gkh|<br />

kai\ a)meili/ktw| th\n e(autw=n e)n a( /pasi mikroi=j te kai\ mega/loij ou)de/neian<br />

294 ai)sqh/sontai. o( ga\r e)pibebhkw\j h(ni/ocoj w(j a( /rmati pthnw=| tw=|de tw=|<br />

| ko/smw| calino\n e)mbalw\n kai\ to\ kecalasme/non tw=n h(niw=n o)pi/sw bi/a|<br />

tei/naj kai\ tou\j khmou\j e)pisfi/gxaj, ma/stixi kai\ ke/ntroij a)namnh/sei th=j<br />

despotikh=j e)xousi/aj, h( =j e)pela/qonto dia\ to\ crhsto\n kai\ h( /meron tou=<br />

58


<strong>Philo</strong> <strong>Judaeus</strong>. <strong>De</strong> <strong>somniis</strong><br />

295 kratou=ntoj w( /sper oi( kakoi\ dou=loi. to\ ga\r tw=n despotw=n e)pieike\j ei)j<br />

a)narci/an e)ktre/pontej e)pimorfa/zousi to\ a)de/spoton, me/crij a) \n th\n<br />

r(ow/dh te kai\ pollh\n au)tw=n no/son, a)nti\ farma/kwn ta\j timwri/aj proj-<br />

296 fe/rwn, o( kekthme/noj e)pisch=|. dio\ le/getai: "yuch\ a) /nomoj h( diaste/llousa<br />

toi=j cei/lesi kakopoih=sai h) \ kalw=j poih=sai: ei) =q' u( /steron e)xagoreu/sei<br />

th\n a(marti/an e(auth=j" #Lev. 5, 4$. ti/ fh/|j, w) = ge/mousa a)lazonei/aj;<br />

oi) =daj ga/r, ti/ e)sti to\ pro\j a)lh/qeian a)gaqo\n h) \ kalo\n h) \ di/kaion h) \ o( /sion<br />

297 h) \ ti/na ti/sin e)farmo/ttei; h( tou/twn e)pisth/mh te kai\ du/namij a)na/keitai<br />

mo/nw| qew=|, kai\ ei) / tij au)tw=| fi/loj. ma/rtuj de\ kai\ crhsmo/j, e)n w( =|<br />

le/getai: "e)gw\ a)poktenw= kai\ zh=n poih/sw: pata/xw ka)gw\ i)a/somai"<br />

298 #<strong>De</strong>ut. 32, 39$. a)lla\ ga\r ou)de\ e)pipo/laion e) /scen h( dokhsi/sofoj yuch\<br />

th\n tw=n u(pe\r e(auth\n o)nei/rwxin, a)ll' ou( /twj h( dustuch\j e)xhnemw/qh,<br />

w(j kai\ e)nw/moton gene/sqai peri\ tou= bebai/wj kai\ pagi/wj tau=q' e(sta/nai,<br />

299 a( \ yeudw=j u(pe/laben. e)a\n ou) =n to\ palmw=dej kai\ pafla/zon tou= nosh/matoj<br />

a) /rxhtai cala=n, ta\ th=j u(gei/aj e)mpureu/mata kat' o)li/gon e)kzwpurou/mena<br />

bia/setai to\ me\n prw=ton e)xagoreu=sai to\ a(ma/rthma, to\ d'<br />

e)sti\ kaki/sai e(auth/n, ei) =ta pro\j bwmoi=j i(ke/tin gene/sqai, potniwme/nhn<br />

litai=j kai\ eu)cai=j kai\ qusi/aij, %ai( =&j a)mnhsti/aj mo/naij e)pilacei=n e) /stin.<br />

300 (Exh=j d' a) /n tij ei)ko/twj e)paporh/seie, ti/ dh/ pote to\n<br />

e)n Ai)gu/ptw| potamo\n mo/non a)ne/grayen e) /conta cei/lh, to\n d' Eu)fra/thn<br />

h) / tina tw=n a) /llwn i(erw=n potamw=n ou)ke/ti. o( /pou me\n ga/r fhsi: "sth/sh|<br />

sunantw=n au)tw=| para\ to\ cei=loj tou= potamou=" #Exod. 7, 15$ ***.<br />

301 kai/toi tine\j i) /swj e)picleua/zontej e)rou=si, mh\ dei=n ta\ toiau=ta ei)j ta\j<br />

zhth/seij ei)sa/gein: gliscrologi/an ga\r ma=llon h) \ w)fe/leia/n tina e)mfai/nein.<br />

e)gw\ de\ ta\ toiau=ta h(dusma/twn tro/pon parhrtu/sqai tai=j i(erai=j a)nagrafai=j<br />

beltiw/sewj e( /neka tw=n e)ntugcano/ntwn u(polamba/nw: kai\ ou)demi/an<br />

tw=n zhtou/ntwn katagnwste/on eu(resilogi/an, a)ll' ei) mh\ zhtoi=en,<br />

302 e) /mpalin a)rgi/an. ou)de\ ga\r peri\ potamw=n e)stin i(stori/aj h( parou=sa<br />

spoudh/, peri\ de\ bi/wn | tw=n ei)kazome/nwn potami/oij r(eu/masin, e)nantioume/nwn<br />

a)llh/loij. o( me\n ga\r tou= spoudai/ou bi/oj e)n e) /rgoij, e)n lo/goij<br />

de\ o( tou= fau/lou qewrei=tai. lo/goj de\ glw/tth| kai\ sto/mati kai\ cei/lesi<br />

kai\ toi=j ***.<br />

59

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!