LDP_Tbilisi_Report III_Ge
LDP_Tbilisi_Report III_Ge
LDP_Tbilisi_Report III_Ge
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
adgilobrivi<br />
ekonomikuri<br />
ganviTarebis gegma<br />
<strong>Tbilisi</strong>s<br />
municipalitetisaTvis<br />
ZiriTadi ZiriTadi mimarTulebebi<br />
mimarTulebebi<br />
mniSvnelovani<br />
mniSvnelovani<br />
ekonomikur<br />
ekonomikuri<br />
ekonomikur<br />
saqmianobebis saqmianobebis Sesaxeb Sesaxeb<br />
Sesaxeb<br />
q. <strong>Tbilisi</strong>s meria/ ekonomikuri politikis<br />
saqalaqo samsaxuri<br />
misamarTi: Tavisuflebis moedani # 2, <strong>Tbilisi</strong><br />
0105, saqarTvelo<br />
tel.:(+99532) 932314 Faqsi.:(+99532)932895<br />
el-fosta: economic@tbilisi.gov.ge www.tbilisi.gov.ge
sarCevi<br />
sarCevi<br />
1. 1. ekonomika ekonomika ekonomika gardamaval gardamaval periodSi periodSi – daarsebis procesSi myofi bazrebis<br />
ganviTarebis ganviTarebis tendenciebi<br />
tendenciebi......................................................................................................................... tendenciebi<br />
5<br />
1.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis wamyvani industriebis tendenciebis analizi ................................ 8<br />
2. 2. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s axali axali ekonomikis ekonomikis ekonomikis gamowvevebi gamowvevebi da da damabrkolebeli damabrkolebeli faqtorebi<br />
faqtorebi faqtorebi ..........................26<br />
2.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis ganvitarebis SesaZleblobebi ............................................................26<br />
2.2. ganviTarebis barierebis identifikacia ....................................................................................29<br />
2.2.1. kreatiuli klasteris kvlevis Sedegebi...........................................................................29<br />
2.2.2. turistuli klasteris kvlevis Sedegebi.........................................................................36<br />
3. 3. investorebisaTvis investorebisaTvis mimzidveli mimzidveli mimzidveli <strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong> .............................................................................................44<br />
3.1. <strong>Tbilisi</strong>s teritorialuri ganviTareba ZiriTadi istoriuli etapebis<br />
mixedviT ................................................................................................................................................44<br />
3.2. <strong>Tbilisi</strong>s teritoriuli struqtura..........................................................................................45<br />
3.3. q. <strong>Tbilisi</strong>s funqciur-sivrciTi ganviTarebis tendenciebi axlebur<br />
socialur-ekonomikur pirobebSi.................................................................................................47<br />
3.4. ofisebisa da komerciuli obieqtebis ganTavsebis tendenciebi ......................................50<br />
4. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s alternatiuli alternatiuli ganvitarebis ganvitarebis strategiebi<br />
strategiebi strategiebi ..................................................................55<br />
5. rogor rogor SeuZlia SeuZlia Tbiliss Tbiliss xeli xeli Seuwyos Seuwyos axali axali axali ekonomikis ekonomikis ganviTarebas...........................65<br />
ganviTareba<br />
2
sqemebi<br />
sqemebi<br />
sqema 1-1 sasturoebisSemosavlebis brunva regionebSi 2006 wels..............................................9<br />
sqema 1-2 dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi regionebis mixedviT 2006 wels......9<br />
sqema 1-3 sastumroebis brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi ..................10<br />
sqema 1-4 brunba da dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi TbilisSi 2001 – 2006<br />
wlebSi.....................................................................................................................................................................................10<br />
sqema 1-5 gamomuSaveba biznessa da turismis seqtorSi 2001 – 2006 wlebSi.......................11<br />
sqema 1-6 sastumroebis brunvisa da dasaqmebulTa raodenobis SedarebiTi analizi<br />
saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi..........................................................................................11<br />
sqema 1-7 samSeneblo seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels ................................12<br />
sqema 1-8 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006<br />
wels ..........................................................................................................................................................................................12<br />
sqema 1-9 samSeneblo seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi13<br />
sqema 1-10 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenobisa da brunvis Sedareba<br />
TbilisSi 2001- 2006wlebSi......................................................................................................................................13<br />
sqema 1-11 mSeneblobis seqtoris brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />
wlebSi.....................................................................................................................................................................................14<br />
sqema 1-12 xelfasis Sedareba biznessa da samSeneblo seqtorSi <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT<br />
2001-2006 wlebSi................................................................................................................................................................14<br />
sqema 1-13 samSeneblo seqtorSi brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi<br />
saqarTvelosa da <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT 2001-2006 wlebSi...................................................................15<br />
sqema 1-14 savaWro seqtoris brunva regionebSi 2006 wels.............................................................16<br />
sqema 1-15 dasaqmebulTa raodenoba savaWro seqtorSi 2006 wels.............................................16<br />
sqema 1-16 savaWro seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi...17<br />
sqema 1-17 savaWro seqtori brunvisa da dasaqmebis Sedareba 2001-2006 wlebSi ..............17<br />
sqema 1-18 savaWro seqtorSi brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />
wlebSi.....................................................................................................................................................................................18<br />
sqema 1-19 xelfasis Sedareba biznes da savaWro seqtorebSi TbilisSi 2001 – 2006<br />
wlebSi.....................................................................................................................................................................................18<br />
sqema 1-20 savaWro seqtorSi brunvisa da dasaqmebis Sedarebiti analizi<br />
saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi..........................................................................................19<br />
sqema 1-21 mrewvelobis seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels..........................20<br />
sqema 1-22 mrewvelobis seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006<br />
wels ..........................................................................................................................................................................................20<br />
sqema 1-23 mrewvelobis seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006<br />
wlebSi.....................................................................................................................................................................................21<br />
sqema 1-24 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis Sedareba <strong>Tbilisi</strong>s<br />
mixedviT 2001-2006 wlebSi ........................................................................................................................................21<br />
sqema 1-25 mrewvelobis seqtoris brunvisa da xelfasebis Sedareba TbilisSi 2001-<br />
2006 wlebSi..........................................................................................................................................................................22<br />
sqema 1-26 xelfasis Sedareba biznesisa da mrewvelobis seqtorebSi in TbilisSii<br />
2001-2006 wlebSi................................................................................................................................................................22<br />
sqema 1-27 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi saqarTvelosa da 2001-2006 wlebSi..........23<br />
sqema 2-1 dasaqmebis struqtura gamikoTxul kompaniebSi – kreatiul klasterSi....29<br />
sqema 2-2 kompaniis Semosavlebi 2006 kreatiul klasterSi.......................................................30<br />
cxrili 2-3 mosazreba industriis Sesaxeb (kreatiuli klasteri).......................................31<br />
sqema 2-4 produqciis konkurenciuloba kreatiul klasterSi.................................................31<br />
cxrili 2-5 turistul klasterSi dasaqmebis struqtura gamokvleul kompaniebSi 36<br />
cxrili2-6 turizmSi kompaniebis Semosavlebi 2006 wels............................................................37<br />
cxrili 2-7 mosazreba turistuli industriis Sesaxeb.................................................................38<br />
sqema 2-8 produqciis konkurenciuloba turistul klasterSi...............................................39<br />
3
cxrilebi<br />
cxrilebi<br />
cxrili 2-1 saSemosavlo gadasaxadi <strong>Tbilisi</strong>s biujetSi (mln lari) ..........................28<br />
cxrili 2-2 rogoria kompaniis azri biznes garemos Sesaxeb kreatiul klasterSi<br />
......................................................................................................................................................................................................33<br />
cxrili 2-3 gasul wels kompaniam naxa......................................................................................................34<br />
cxrili2-4 2007 wels kompania gegmavs.........................................................................................................34<br />
cxrili2-5 prioritetuli sferoebi, romlebic moiTxoven gaumjobesebas da<br />
saxelmwifo institutebis mxardaWeras........................................................................................................35<br />
cxrili 2-6rogoria kompaniis mosazreba turistul klasterSi arsebuli biznes<br />
garemos Sesaxeb................................................................................................................................................................40<br />
cxrili2-7 gasul wels kompaniam naxa........................................................................................................41<br />
cxrili 2-8 2007 wels kompania gegmavs ..................................................................................................41<br />
cxrili 2-9 prioritetuli sferoebi turistul klasterSi romlebic saWiroeben<br />
gaumjobesebas da da saxelmwifo institutebis mxardaWeras ...................................................42<br />
4
1. ekonomika ekonomika ekonomika gardamaval periodSi periodSi – daarsebis procesSi myofi<br />
bazrebis bazrebis bazrebis ganviTarebis ganviTarebis ganviTarebis tendenciebi<br />
tendenciebi<br />
tendenciebi<br />
me-20 saukunis II naxevarSi <strong>Tbilisi</strong>s ekonomika efuZneboda<br />
samrewvelo sawarmoebs, romlebic produqcias uSvebdnen<br />
sabWoTa kavSiris bazris moTxovnis Sesabamisad.<br />
TanamSromlobis kavSirebi, samarTlebrivi regulireba,<br />
satransporto infrastruqtura da biznes garemo<br />
orientirebuli iyo am tipis ekonomikis moTxovnilebebis<br />
dakmayofilebaze, aqedan gamomdinare rTulad<br />
gansaxorcielebeli aRmoCnda warmoebis profilis Secvla axal<br />
bazrebze Sesvlis dros.<br />
sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg da centridan marTuli<br />
ekonomikis Sedegad damamuSavebeli mrewvelobis bevr dargSi<br />
moRvawe firmebma TbilisSi dakarges maTi bazrebi da warmoeba<br />
(produqcia). sistemis reformas, sabazro ekonomikis daarsebasa<br />
da axali bazrebis gaxsnas Sedegad mohyva <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis<br />
sruli transformacia.<br />
miuxedavad imisa, rom SesaZlebelia garkveuli dadebiTi<br />
efeqtebis dakvirveba, transformacia xangrZlivi procesia da<br />
warmoqmnis seriozul socialur problemebsa da saWiroebs<br />
danaxarjebs. imisaTvis, rom CavwvdeT mimdinare cvlilebebs, Cven<br />
ar SegviZlia problema ganvixiloT, rogorc ubralod<br />
sistemuri ram. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikaze agreTve gavlenas axdens<br />
transformaciis sxva faqtorebi, romlebsac adgili aqvT ara<br />
mxolod post-komunistur qveynebSi, aramed mTels msoflioSi.<br />
es faqtorebia:<br />
• globalizacia da codnisa da ideebis, kapitalis,<br />
produqciisa da momsaxurebis, agreTve adamianebis sul<br />
ufro Tavisufali gadineba msoflio qalaqebsa da<br />
regionebs Soris;<br />
• biznesebis, centraluri da adgilobrivi mTavrobebis,<br />
agreTve Cveulebrivi adamianebis mier axali<br />
teqnologiebis gamoyeneba;<br />
• kulturuli cvlilebebi axalgazrda Taobis<br />
cxovrebiseul miswrafebebsa da ojaxis modelSi.<br />
danarCen sam universalur procesze damoukideblobis aRdgenisa<br />
da sistemis transformaciis Tanmimdevruli gavlenis wyalobiT<br />
saqarTveloca da <strong>Tbilisi</strong>c dganan didi gamowvevebis winaSe.<br />
saxelmwifo moxeleebi, agreTve mewarmeebi da <strong>Tbilisi</strong>s ubralo<br />
mcxovrebni unda Cawvdnen mimdinare cvlilebebsa da maT<br />
mniSvnelobas imisaTvis, rom miRebul iqnes maqsimaluri<br />
sargebeli axali SesaZleblobebidan. minimumamde unda iqnes<br />
dayvanili socialuri danaxarjebi da koncentrireba unda<br />
moxdes maT resursebze im dargebSi, sadac yvelaze realuria<br />
zrdis perspeqtivebi.<br />
5
saqarTvelosa da <strong>Tbilisi</strong>s axali ekonomikis poziciis<br />
safuZvlis gasaZliereblad da transformaciis sistemis efeqtis<br />
maqsimalizaciisaTvis arsebiTi mniSvneloba gaaCnia Semdegi<br />
saxis cvlilebebisa da reformebis dawyebas:<br />
1. qarTuli ekonomikis siRrmiseul reformas Sedegad mohyva is,<br />
rom garemos maregulireblebs SeuZliaT xeli Seuwyon<br />
biznesis dawyebasa da saqmianobas im pirobebSi, romlebic<br />
sabazro ekonomikis mqone ganviTarebul qveynebSi arsebuli<br />
pirobebis Tanasworia;<br />
2. axali satransporto da satelekominikacio<br />
infrastruqturis Seqmna, romelic saqarTvelos daakavSirebs<br />
regionsa da mTels msoflioSi sxva partniorebTan, da rac<br />
SesaZlebels gaxdis saqonlisa da momsaxurebis gatanasa da<br />
Semotanas (ormxriv moZraobas);<br />
3. ganaTlebis sistemis reforma da uwyveti swavlis kulturis<br />
SemoReba samuSao Zalis swavlebis mizniT, msoflio samuSao<br />
bazris standartebis Sesabamisad;<br />
4. investiciebi teqnikur infrastruqturasa da qalaqis<br />
revitalizaciaSi, rac Tbiliss gadaaqcevs sacxovreblad da<br />
biznesis keTebisaTvis mimzidvel adgilad.<br />
qalaqis qalaqis ekonomikis ekonomikis transformaciis transformaciis sta stadiebi sta diebi<br />
industriuli qalaqis transformacia post-industriul<br />
qalaqad aris xangrZlivi da kompleqsuri procesi. im qalaqebis<br />
magaliTebi, romlebmac ukve gamoscades es procesi, Tavazoben<br />
gamocdilebas, romlis gamoyenebac Rirs <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikuri<br />
ganviTarebis gegmaze muSaobis dros.<br />
transformaciis procesSi SesaZlebelia ganvasxvavoT sami etapi:<br />
• tradiciuli industriuli qalaqis krizisi;<br />
• TbilisSi ucxoeli investorebis mozidva;<br />
• Sida ganviTareba, rac efuZneba unikalur maxasiaTeblebsa<br />
da sakuTar resursebs.<br />
aRniSnuli etapebi SeiZleba Tanmimdevrulad ganviTardes, xolo<br />
maTi xangrZlivobis winaswar gansazRvra SeuZlebelia.<br />
cvlilebebis intensiuroba da mimarTulebebi damokidebulia<br />
adgilobriv aqtorebze (monawileebze), maT TanamSromlobasa da<br />
gegmebis ganxorcielebis unarze.<br />
pirveli etapi moicavs:<br />
• samuSao Zalis arsebiTi raodenoba gadaWarbebulia<br />
samrwvelo seqtorSi;<br />
• mewarmeebi aarseben iseT momsaxurebisa da savaWro<br />
kompaniebs, romlebsac ar esaWiroebaT didi kapitali;<br />
• samrewvelo ubnebis gauqmeba;<br />
• dabalkvalificiuri TemebiT dasaxlebuli sacxovrebeli<br />
ubnebis gauqmeba;<br />
• araformaluri seqtoris ganviTareba;<br />
• ganaTlebis seqtors ar gaaCnia naTeli perspeqtivebi da<br />
saswavlo standartebi axal specialobebSi (profesiebSi).<br />
6
ucxoeli investorebis moZieba SesaZlebels xdis ekonomikaSi<br />
iseTi elementebis Semotanas, romlebic pirvel fazaSi mxolod<br />
adgilobriv donezea misawvdomi, rogoricaa:<br />
• kapitali;<br />
• axali teqnologiebi warmoebasa da menejmentSi;<br />
• TanamSromelTa miRebis axali standartebi;<br />
• axali TanamSromlobiTi kavSirebi sxva erovnul<br />
ekonomikebTan;<br />
• axali produqcia, romelic konkurentuunariania msoflio<br />
bazarze.<br />
Zalian rTulia qalaqis ekonomikisaTvis im sargebelis Sefaseba,<br />
romelic ucxoeli investorebisagan momdinareobs, Tumca ar<br />
unda dagvaviwydes, rom aucilebelia im mizezebis sruli<br />
gaanalizeba, romlis gamoc es firmebi investiciebs<br />
axorcieleben Cvens qalaqSi. es dagvexmareba aRniSnuli<br />
investiciebidan maqsimaluri mogebis miRebaSi da imedgacruebis<br />
prevenciaSi, im SemTxvevaSi, Tuki Cveni molodinebi ararealuria.<br />
ucxouri firmebi axorcieleben investiciebs, raTa:<br />
• Seamciron warmoebis danaxarjebi;<br />
• gazardon investirebuli kapitalis fasi;<br />
• Sevidnen axal bazrebze;<br />
• moipovon im resursebis misawvdomoba, romlebic aqamde<br />
miuwvdomeli iyo maTTvis iq, sadac isini moRvaweobdnen.<br />
xangrZliv perspeqtivaSi es kompaniebi axdenen TavianTi biznes<br />
saqmianobis transfers axal adgilebSi, romlebic<br />
uzrunvelyofs maT ukeTesi biznes garemoTi.<br />
qalaqis ekonomikis ufro xangrZlivvadiani<br />
konkurenciulobisaTvis mesame fazas gadamwyveti mniSvneloba<br />
eniWeba. igi efuZneba endogenur potencialsa da qalaqis<br />
individualur Rirsebebs.<br />
adgilobrivi ekonomikis ganviTarebas agreTve mivyavarT ucxoel<br />
investorebTan TanamSromlobis axal xarisxTan, romlebic<br />
deben TavianT kapitals ara mxolod adgilobrivi bazris<br />
moxmarebis potencialidan da dabali sawarmoo danaxarjebidan<br />
mogebis misaRebad, aramed agreTve dainteresebulni arian axali<br />
partniorebis povniT, romlebic maT micemT ukeTesi<br />
gadawyvetilebebis misawvdomobas. es imas niSnavs, rom icvleba<br />
finansuri urTierTobebic – investori aramxolod amcirebs<br />
misi biznes saqmianobis danaxarjebs, aramed agreTve Tavis<br />
mogebas unawilebs adgilobriv partniors.<br />
7
1.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis wamyvani industriebis tendenciebis analizi<br />
arsebuli ekonomikuri aqtivobis ZiriTadi mimarTulebebis momzadebis<br />
mizniT aucilebeli iyo qalaq <strong>Tbilisi</strong>s ganviTarebis Zlieri<br />
potencialis mqone industriebis detaluri analizi.<br />
reportma konkurenciulobis Sefasebis Sesaxeb moaxdina <strong>Tbilisi</strong>s<br />
ekonomikis rolis analizi erovnul ekonomikaSi, iseve rogorc<br />
qalaqis konkurenciuli poziciis analizi saqarTvelos sxva qalaqebs<br />
Soris da kavkasiis regionsa da centralur aziaSi. SemoTavazebuli<br />
maCveneblebis gamoyenebis wyalobiT, konkurenciulobis Sefasebis<br />
SWOT analizi regionalursa da erovnul doneze, agreTve qalaqis<br />
jgufisa da gare partniorebis muSaobis wyalobiT, SesaZlebeli gaxda<br />
am seqtorebis Semdgomi da ufro Rrma analizi, romelic miuTiTebs<br />
zrdis maRal dinamikasa da romlebsac SeuZliaT Seqmnan axali<br />
samuSaoebi.<br />
- turizmis seqtori – umTavresad sastumroebis seqtori;<br />
- mSenebloba;<br />
- vaWrobis, personaluri da sayofacxovrebo moxmarebis SekeTebis<br />
sawarmoebi;<br />
- mrewveloba;<br />
- sabanko seqtori.<br />
konkurenciulobis Sefasebis reportma aRwera ZiriTad klasterebs<br />
Soris mniSvneloba da kavSirebi, iseve rogorc maTi roli momaval<br />
adgilobriv ekonomikaSi SesaZleblobebis ZiebaSi. arsebuli<br />
ekonomikuri aqtivobebis ZiriTadi mimarTulebebi efuZneba am<br />
industriebis analizs, romelic uCvenebs ekonomikuri parametrebis<br />
maRal zrdas da qmnis samuSaoTa yvelaze mniSvnelovan raodenobas.<br />
aqedan gamomdinare, ZiriTad mimarTulebebSi rekomendirebulia<br />
garkveuli RonisZiebebi, romelTa miRebac saWiroa raTa maqsimalurad<br />
iqnas gamoyenebuli <strong>Tbilisi</strong>saTvis identificirebuli SesaZleblobebi.<br />
klasterebis analizis dros miRebul iqna saerTo meTodologia,<br />
romelic SemuSavebuli iqna qalaqis jgufisa da gare partniorebis<br />
mier <strong>Tbilisi</strong>s konkurenciulobis Sefasebaze muSaobis dros. analizi<br />
moicavs 2000- 2006ww.-ebis periods da axdens <strong>Tbilisi</strong>s individualuri<br />
industriebis mdgomareobis Sedarebas qveynis danarCen nawilTan.<br />
TiToeul industriebSi Seswavlil iqna Semdegi parametrebi: brunva,<br />
dasaqmeba, anazRaureba, anazRaurebis mimarTeba mTels biznes seqtoris<br />
anazRaurebasTan da mimarTeba brunvasa da dasaqmebas Soris Seswavlil<br />
wlebSi.<br />
8
sqema 1-1 sasturoebisSemosavlebis brunva regionebSi 2006 wels<br />
Value of turnover in mln GEL<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
Hotels turnover in regions in mln GEL in 2006<br />
63,6<br />
7,5<br />
3,4<br />
<strong>Tbilisi</strong> Adjara Mtsheta<br />
Mtianeti<br />
0,7 0,4 0,1 0,1<br />
Guria Imereti Kakheti Racha<br />
Lekhumi<br />
100%<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
0%<br />
Percent<br />
TbilisSi Semosavlis<br />
80%-ze mets warmoqmnis<br />
sastumroebis industria.<br />
saqarTvelos kidev ori<br />
regioni aWara da mcxeTa<br />
warmoqmnis brunvis<br />
daaxloebiT 10%.<br />
danarCen 10% ki qmnian<br />
danarCeni regionebi.<br />
sqema 1-2 dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi regionebis mixedviT 2006 wels<br />
Employment<br />
4 000<br />
3 000<br />
2 000<br />
1 000<br />
0<br />
Hotels employment in regions in 2006<br />
1 668<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
1 053<br />
Adjara<br />
295 264<br />
Samtshe Javaketi<br />
142<br />
Mtsheta Mtianeti<br />
Imereti<br />
Guria<br />
Samegrelo Zemo<br />
60 55 40 30 29 28<br />
Kvemo Kartli<br />
Shida Kartli<br />
Kakheti<br />
100%<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
0%<br />
Racha Lekhumi<br />
Percent<br />
agreTve, TbilisSi<br />
dasaqmebis done<br />
sastumroebis<br />
industriaSi aris<br />
yvelaze maRali, Tumca<br />
aWara da mcxeTa mas<br />
kvaldakval misdeven<br />
9
sqema 1-3 sastumroebis brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />
<strong>Ge</strong>orgia turnover in hotels in mln GEL<br />
90,00<br />
80,00<br />
70,00<br />
60,00<br />
50,00<br />
40,00<br />
30,00<br />
20,00<br />
Turnover in hotels in <strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
0,00 20,00 40,00 60,00 80,00<br />
<strong>Tbilisi</strong> turnover in hotels in mln GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
2001-2006 wlebSi<br />
SesaZlebeli iyo<br />
Tbilissa da<br />
mTlianad<br />
saqarTveloSi<br />
sastumroebis<br />
industriis brunvis<br />
regularuli zrdis<br />
dakvirveba. 2005 da<br />
2006 wlebSi<br />
brunvis<br />
maCveneblebi<br />
gaormagda 2004<br />
welTan SedarebiT.<br />
sqema 1-4 brunba da dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi TbilisSi 2001 – 2006 wlebSi<br />
<strong>Tbilisi</strong> turnover in hotels in mln GEL<br />
80,00<br />
60,00<br />
40,00<br />
20,00<br />
0,00<br />
Turnover vs employment in hotels in<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
2003<br />
2001<br />
2002<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700<br />
<strong>Tbilisi</strong> employment in hotels<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
2001-2006 wlebis<br />
brunvis naxtomis<br />
paralelurad<br />
<strong>Tbilisi</strong>s<br />
sastumroebis<br />
industriam naxa<br />
zrda dasaqmebis<br />
mxrivac. 2003 w. iyo<br />
weliwadi rodesac<br />
dasaqmebis done,<br />
miuxedavad mzardi<br />
brunvisa daeca 2001<br />
wlis maCvenebelze<br />
dabla.<br />
10
sqema 1-5 gamomuSaveba biznessa da turismis seqtorSi 2001 – 2006 wlebSi<br />
Earnings in <strong>Tbilisi</strong> in business sector in GEL<br />
400<br />
380<br />
360<br />
340<br />
320<br />
300<br />
280<br />
260<br />
240<br />
220<br />
200<br />
180<br />
160<br />
140<br />
120<br />
100<br />
Earnings in business and tourism sector<br />
2001<br />
2002<br />
2005<br />
2004<br />
2003<br />
2006<br />
100 120 140 160 180 200 220<br />
Avarage earnings in turist sector in <strong>Ge</strong>orgia<br />
in GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
kerZo seqtorTan<br />
SedarebiT<br />
gamomuSaveba<br />
turistul<br />
seqtorSi<br />
izrdeboda neli<br />
tempiT, xolo 2004-<br />
2005ww.-Si<br />
SesaZlebeli iyo<br />
garkveulwilad<br />
klebis dakbvirveba.<br />
Tumca, 2001 welTan<br />
SedarebiT<br />
anazRaureba<br />
turistul<br />
seqtorSi TiTqmis<br />
gaormagda, maSin<br />
rodesac kerZo<br />
seqtorSi sammag da<br />
met zrdas miaRwia.<br />
sqema 1-6 sastumroebis brunvisa da dasaqmebulTa raodenobis SedarebiTi analizi<br />
saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />
100 000<br />
80 000<br />
60 000<br />
40 000<br />
20 000<br />
0<br />
Comparative analysis of turnover (Y axis - in<br />
mln GEL) and employment in hotels ( X axis)<br />
in <strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />
2003<br />
2001<br />
2002<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
2003<br />
2001<br />
2002<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500 4 000<br />
<strong>Ge</strong>orgia turnover<br />
in hotels total<br />
<strong>Ge</strong>orgia<br />
employment in<br />
hotels total<br />
<strong>Tbilisi</strong> turnover in<br />
hotels<br />
<strong>Tbilisi</strong> employment<br />
in hotels<br />
maRali tempi,<br />
romelic brunvisa<br />
da dasaqmebis<br />
zrdas axasiaTebda<br />
sastumroebis<br />
industriaSi<br />
fiqsirdeboda<br />
rogorc TbilisSi,<br />
aseve mTels<br />
saqarTveloSi. am<br />
ori parametris<br />
zrda<br />
ganpirobebuli iyo<br />
upirveles yovlisa<br />
zrdis gasaocari<br />
dinamikiT<br />
TbilisSi.<br />
11
sqema 1-7 samSeneblo seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels<br />
Value of turnover in mln GEL<br />
1 200<br />
1 000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
Construction turnover in regions in 2006<br />
760<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
80<br />
Adjara<br />
44 42 37 35 21 18 16 6 4<br />
Imereti<br />
Shida Kartli<br />
Kvemo Kartli<br />
Samegrelo Zemo<br />
Samtshe Javaketi<br />
Mtshketa Mtianeti<br />
Kakheti turn<br />
Guria<br />
Racha Lekhumi<br />
100%<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
0%<br />
Percent<br />
2006 wels Tbilisma<br />
naxa yvelaze<br />
maRali maCveneblebi<br />
saqarTveloSi<br />
rogorc brunvis<br />
aseve dasaqmebis<br />
mxriv mSeneblobis<br />
industriaSi.<br />
sqema 1-8 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006 wels<br />
Employment<br />
50 000<br />
40 000<br />
30 000<br />
20 000<br />
10 000<br />
0<br />
Construction employment in regions in 2006<br />
23 513<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
3 553 3 215 2 617 1 852 1 624 1 322 1 121 682 484 359<br />
Adjara<br />
Samegrelo Zemo<br />
Imereti<br />
Shida Kartli<br />
Kvemo Kartli<br />
Kakheti<br />
Mtshketa Mtianeti<br />
Guria<br />
Samtshe Javaketi<br />
100%<br />
75%<br />
50%<br />
25%<br />
0%<br />
Racha Lekhumi<br />
Percent<br />
samSeneblo<br />
industriam<br />
TbilisSi daasaqma<br />
daaxloebiT 60%<br />
mSeneblobis dargis<br />
moxeleTa mTeli<br />
raodenobidan.<br />
12
sqema 1-9 samSeneblo seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />
Construction turnover in <strong>Ge</strong>orgia in mln GEL<br />
1200<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
Turnover in construction sector in<br />
<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />
2002<br />
2003<br />
2001<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
100 200 300 400 500 600 700 800<br />
Construction turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
2000-2004 wlebis<br />
Semdeg, rodesac<br />
samSeneblo<br />
industria neli<br />
tempiT izrdeboda,<br />
sqema 1-10 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenobisa da brunvis Sedareba<br />
TbilisSi 2001- 2006wlebSi<br />
Construction turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />
800<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
Turnover vs employment in<br />
construction sector in <strong>Tbilisi</strong><br />
2003<br />
2002<br />
2001<br />
2004<br />
2006<br />
2005<br />
8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000 22000<br />
Construction employment in <strong>Tbilisi</strong><br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
2005-2006 wlebma<br />
moitana brunvis<br />
dinamiuri zrda.<br />
agreTve, dasaqmeba<br />
mSeneblobaSi<br />
mniSvnelovnad<br />
gaizarda 2005 wels.<br />
Samwuxarod,<br />
miuxedavad zrdisa<br />
brunvaSi momdevno<br />
wells dasaqmeba<br />
praqtikulad imave<br />
doneze darCa<br />
13
sqema 1-11 mSeneblobis seqtoris brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />
wlebSi<br />
Construction turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />
800<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
Turnover vs earnings in construction<br />
sector in <strong>Tbilisi</strong><br />
2002 2003<br />
2001<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
100 200 300 400 500<br />
Earnings in construction sector in <strong>Tbilisi</strong> in<br />
GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
dasaqmebis<br />
zrdasTan erTad<br />
izrdeboda<br />
gamomuSaveba<br />
samSeneblo<br />
industriaSi.<br />
mniSvnelovani zrda<br />
anazRaurebaSi<br />
dafiqsirda 2005-2006<br />
ww.-Si.<br />
sqema 1-12 xelfasis Sedareba biznessa da samSeneblo seqtorSi <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT 2001-<br />
2006 wlebSi<br />
Earnings in business sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />
400<br />
350<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
Earnings in business sector vs earnings in<br />
construction sector in <strong>Tbilisi</strong><br />
2001 2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
100 200 300 400 500<br />
Earnings in construction sector in <strong>Tbilisi</strong> in<br />
GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
agreTve, Tuki<br />
SevadarebT<br />
anazRaurebasTan<br />
mTels kerZo<br />
seqtroSi,<br />
anazRaureba<br />
samSeneblo<br />
industriaSi<br />
TbilkisSi<br />
ganuwyvetliv<br />
izrdeboda 2001-2006<br />
wlebis periodSi,<br />
sadac yvelaze<br />
mniSvnelovani zrda<br />
dafiqsirda 2006<br />
wels<br />
14
sqema 1-13 samSeneblo seqtorSi brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi<br />
saqarTvelosa da <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT 2001-2006 wlebSi<br />
.<br />
1 000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
Comparative analysis turnover (Y axis - in<br />
mln GEL) and employment (X axis) in<br />
<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />
2003<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2001<br />
2002<br />
2001<br />
2006<br />
2005<br />
2004<br />
2006<br />
2005<br />
10000 20000 30000 40000<br />
Construction<br />
turnover in <strong>Ge</strong>orgia<br />
Construction<br />
employment in<br />
<strong>Ge</strong>orogia<br />
Construction<br />
turnover in <strong>Tbilisi</strong><br />
Construction<br />
employment in <strong>Tbilisi</strong><br />
brunvasa da<br />
dasaqmebSi zrdis<br />
dakvirveba<br />
SesaZlebeli iyo<br />
rogorc TbilisSi,<br />
aseve mTels<br />
saqarTveloSi.<br />
ukanasknel or<br />
weliwadSi orive<br />
parametri<br />
sagrZnoblad<br />
gaizarda. rac<br />
miuTiTebs<br />
saqarTvelos<br />
masStabiT<br />
samSeneblo<br />
industriaSi<br />
dawyebul bumze<br />
15
sqema 1-14 savaWro seqtoris brunva regionebSi 2006 wels<br />
Value of turnover in mln GEL<br />
6 000<br />
5 000<br />
4 000<br />
3 000<br />
2 000<br />
1 000<br />
0<br />
Turnover in enterprises of trade, repair of<br />
vehicles, personal & household goods in regions<br />
in 2006<br />
3 693<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
422<br />
Adjara<br />
272 194 192 146 92 86 38 22 5<br />
Imereti<br />
Kvemo Kartlii<br />
Samegrelo Zemo<br />
Kakheti<br />
Mtshketa Mtianeti<br />
Shida Kartli<br />
Guria turn<br />
Samtshe Javaketi<br />
100%<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
0%<br />
Racha Lekhumi<br />
sqema 1-15 dasaqmebulTa raodenoba savaWro seqtorSi 2006 wels<br />
Employment<br />
50 000<br />
40 000<br />
30 000<br />
20 000<br />
10 000<br />
0<br />
Employment in enterprises of trade, repair of<br />
vehicles, personal & household goods in<br />
regions in 2006<br />
24 310<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
6 378 4 714 3 647 2 880 2 777 1 707 1 168 882 728 362<br />
Imereti<br />
Adjara<br />
Kvemo Kartli<br />
Kakheti<br />
Samegrelo Zemo<br />
Shida Kartli<br />
Samtshe Javaketi<br />
Guria_empl<br />
Racha Lekhumi<br />
Mtshketa Mtianeti<br />
100%<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
0%<br />
Percent<br />
Percent<br />
agreTve, vaWrobis<br />
seqtorSi Tbiliss<br />
ekava wamyvani roli<br />
saqarTvelos sxva<br />
regionebTan<br />
SedarebiT. mTliani<br />
brunvis daaxloebiT<br />
70% vaWrobis<br />
seqtorSi ekuTvnis<br />
Tbiliss.<br />
vaWrobis seqtorSi<br />
momuSave adamianebis<br />
daaxloebiT 50%<br />
dasaqmebulia<br />
TbilisSi. is faqti,<br />
rom dasaqmeba<br />
saqarTvelos sxva<br />
regionebSi aris<br />
gacilebiT maRali<br />
gamoqveynebul<br />
SemosavlebTan<br />
mimarTebaSi niSnavs<br />
imas, rom bevri<br />
adamiani saqarTveloSi<br />
dakavebulia vaWrobiT<br />
imisaTvis, raTa<br />
daaakmayofilos<br />
elementaruli<br />
sakuTari<br />
moTxovnilebebi.<br />
16
sqema 1-16 savaWro seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />
Trade turnover in <strong>Ge</strong>orgia in mln GEL<br />
5000,0<br />
4000,0<br />
3000,0<br />
2000,0<br />
1000,0<br />
Turnover in enterprises of trade, repair<br />
of vehicles, personal & household goods<br />
in <strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />
2002<br />
2001<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
1000,0 2000,0 3000,0 4000,0<br />
Trade turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />
YEARS<br />
sqema 1-17 savaWro seqtori brunvisa da dasaqmebis Sedareba 2001-2006 wlebSi<br />
Trade turnover in Tbillisi in mln GEL<br />
4000,0<br />
3000,0<br />
2000,0<br />
1000,0<br />
Turnover vs employment in enterprises of<br />
trade, repair of vehicles, personal &<br />
household goods in <strong>Tbilisi</strong><br />
2001<br />
2002<br />
2006<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
15000 20000 25000 30000 35000<br />
Trade employment in <strong>Tbilisi</strong><br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
brunva vaWrobis<br />
seqtorSi dinamiurad<br />
izrdeba Tbilissa da<br />
danarCen<br />
saqarTveloSi. es<br />
tendencia<br />
gansakuTrebiT cxadi<br />
gaxda ukanaskneli sami<br />
wlis gamnavlobaSi.<br />
ukanaskneli eqvsi<br />
wlis ganmavlobaSi<br />
Semosavlebisa da<br />
dasaqmebis dinamikis<br />
Sedarebis dros<br />
aSkaraa, rom es ori<br />
parametric<br />
urTierTdakavSirebul<br />
i iyo 2005 wlamde. 2006<br />
wels, miuxedavad<br />
Semdgomi zrdisa<br />
brunvaSi, dasaqmebis<br />
done daeca.<br />
17
sqema 1-18 savaWro seqtorSi brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />
wlebSi<br />
Trade turnover in Tbillisi in mln GEL<br />
4000,0<br />
3000,0<br />
2000,0<br />
1000,0<br />
Turnover vs monthly earnings in<br />
enterprises of trade, repair of vehicles,<br />
personal & household goods in <strong>Tbilisi</strong><br />
2003<br />
2002<br />
2001<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00 350,00<br />
Earnings in trade sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
gansxvavebuli<br />
situacia iqmneba<br />
vaWorbis seqtorSi<br />
brunvis zrdis<br />
dinamikis Sedarebisas<br />
kerZo seqtorSi mzard<br />
anazRaurebasTan. am<br />
SemTxvevaSi<br />
SesaZlebeli iyo<br />
brunvisa da<br />
anazRaurebis<br />
dinamiuri zrdis<br />
dakvirveba ukanaskneli<br />
ori wlis<br />
ganmavlobaSi.<br />
sqema 1-19 xelfasis Sedareba biznes da savaWro seqtorebSi TbilisSi 2001 – 2006<br />
wlebSi<br />
Earnings in business sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />
400,00<br />
350,00<br />
300,00<br />
250,00<br />
200,00<br />
150,00<br />
100,00<br />
Earnings in business sector vs earnings<br />
in enterprises of trade, repair of vehicles,<br />
personal & household goods in <strong>Tbilisi</strong><br />
2003<br />
2002<br />
2001<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00 350,00<br />
Earnings in trade sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
xelfasebi <strong>Tbilisi</strong>s<br />
kerZo seqtorSi<br />
dinamiurad izrdeboda<br />
da aseve izrdeboda<br />
anazRaureba vaWrobis<br />
seqtorSi. orive<br />
parametrma sagrZnobi<br />
zrda ganicada gasul<br />
welsac.<br />
18
sqema 1-20 savaWro seqtorSi brunvisa da dasaqmebis Sedarebiti analizi saqarTvelosa<br />
da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />
6000,0<br />
5000,0<br />
4000,0<br />
3000,0<br />
2000,0<br />
1000,0<br />
0,0<br />
Comparative analysis turnover (X axis - in<br />
mln GEL) and employment (Y axis) in<br />
<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong> in in enterprises of<br />
trade, repair of vehicles, personal &<br />
2006<br />
household goods<br />
2002<br />
2001<br />
2006<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2002<br />
2001<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
10000 20000 30000 40000 50000 60000<br />
Trade turnover in<br />
<strong>Ge</strong>orgia<br />
Trade employment<br />
in <strong>Ge</strong>orogia<br />
Trade turnover in<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
Trade employment<br />
in <strong>Tbilisi</strong><br />
saerTo cxrilze,<br />
romelic uCvenebs<br />
brunvisa da<br />
dasaqmebis zrdis<br />
dones Tbilissa da<br />
saqarTveloSi<br />
naCvenebia<br />
dasaqmebis<br />
sagrZnobi kleba<br />
2006 wels,<br />
miuxedavad brunvis<br />
Rirebulebis<br />
zrdisa. es<br />
tendencia<br />
warmodgenilia ara<br />
mxolod <strong>Tbilisi</strong>s<br />
aramed mTeli<br />
saqarTvelos<br />
vaWrobis seqtorSi.<br />
19
sqema 1-21 mrewvelobis seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels<br />
Value of turnover in mln GEL<br />
4 000<br />
3 000<br />
2 000<br />
1 000<br />
0<br />
Industry turnover in regions in 2006<br />
1 409<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
785<br />
Kvemo Kartli<br />
276 237<br />
Imereti<br />
Shida Kartli<br />
104 99 82 73 64 36 29 13<br />
Kakheti<br />
Adjara<br />
Mtshketa Mtianeti<br />
Guria<br />
Samegrelo Zemo<br />
Samtshe Javaketi<br />
Abkhazja<br />
100%<br />
75%<br />
50%<br />
25%<br />
0%<br />
Racha Lekhumi<br />
Percent<br />
mrewvelobis seqtorSi<br />
Tbiliss ukavia<br />
wamyvani roli<br />
saqarTvelos<br />
regionebs Soris.<br />
mrewvelobaSi<br />
Semosavlis 40%-ze<br />
mets warmoqmnis<br />
<strong>Tbilisi</strong>.<br />
saqarTvelos<br />
regionebidan erTerTi,<br />
qvemo qarTli<br />
warmoqmnis brunvis<br />
daaxloebiT 20%-ze<br />
mets. darCenil 40%<br />
warmoqmnian danarCeni<br />
regionebi.<br />
sqema 1-22 mrewvelobis seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006<br />
wels<br />
Employment<br />
100 000<br />
80 000<br />
60 000<br />
40 000<br />
20 000<br />
0<br />
Industry employment in regions in 2006<br />
35 137<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
13 999<br />
10 763<br />
5 630 4 813 4 543 3 042 1 892 1 821 1 215 880 497<br />
Imereti<br />
Adjara<br />
Kvemo Kartli<br />
Shida Kartli<br />
Kakheti<br />
Samegrelo Zemo<br />
Guria<br />
Samtshe Javaketi<br />
Mtshketa Mtianeti<br />
Abkhazja<br />
100%<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
0%<br />
Racha Lekhumi<br />
Percent<br />
dasaqmeba<br />
mrewvelobaSi yvelaze<br />
maRalia TbilisSi, da<br />
igi warmoqmnis<br />
saqarTveloSi<br />
mrewvelobis seqtorSi<br />
dasaqmebis 40%-ze mets.<br />
sxva wamyvan regionebs<br />
dasaqmebis sferoSi<br />
warmoadgenen imereTi<br />
da qvemo qarTli, da<br />
TiToeuli warmoqmnis<br />
araumetes 20%.<br />
20
sqema 1-23 mrewvelobis seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />
Industry turnover in <strong>Ge</strong>orgia in mln GEL<br />
3000,0<br />
2500,0<br />
2000,0<br />
1500,0<br />
Turnover in industry sector in <strong>Ge</strong>orgia<br />
and <strong>Tbilisi</strong><br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
0,0 300,0 600,0 900,0 1200,0 1500,0<br />
Industry turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
2001-2006 ww.-Si<br />
Tbilissa da mTels<br />
saqarTveloSi<br />
mrewvelobis brunvaSi<br />
SesaZlebeli iyo<br />
mudmivi zrdis<br />
dakvirveba. 2005 da<br />
2006 ww.-Si brunvis<br />
maCveneblebi<br />
gaormagda 2003 welTan<br />
SedarebiT.<br />
sqema 1-24 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis Sedareba <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT<br />
2001-2006 wlebSi<br />
Industry turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />
1500,0<br />
1200,0<br />
900,0<br />
600,0<br />
300,0<br />
0,0<br />
Turnover vs employment in industry<br />
sector in <strong>Tbilisi</strong><br />
2003<br />
2002<br />
2004<br />
2001<br />
2005<br />
2006<br />
26000 28000 30000 32000 34000 36000<br />
Industry employment in <strong>Tbilisi</strong><br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
Semosavlebisa da<br />
dasaqmebis zrdis<br />
dinamikis Sedarebisas<br />
ukanaskneli eqvsi<br />
wlis ganmavlobaSi<br />
miuxedavad Semdgomi<br />
zrdisa brunvaSi,<br />
dasaqmeba daeca 2001-<br />
2003 wlebidan.<br />
2001-2006 wlebSi<br />
brunvaSi naxtomis<br />
paralelaurad<br />
<strong>Tbilisi</strong>s mrewvelobam<br />
naxa dasaqmebis zrda<br />
2003-2006 wlebSi. 2003<br />
weli iyo ukanaskneli<br />
weliwadi, rodesac<br />
dasaqmebis done daeca<br />
miuxedavad mzardi<br />
brunvisa.<br />
21
sqema 1-25 mrewvelobis seqtoris brunvisa da xelfasebis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />
wlebSi<br />
Industry turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />
1500,0<br />
1200,0<br />
900,0<br />
600,0<br />
300,0<br />
0,0<br />
Turnover vs earnings in industry sector<br />
in <strong>Tbilisi</strong><br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
100 150 200 250 300 350 400<br />
Earnings in industry sector in <strong>Tbilisi</strong> in<br />
GEL<br />
2006<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
SesaZlebelia<br />
gansxvavebuli<br />
mdgomareobis<br />
dakvirveba<br />
mrewvelobis seqtorSi<br />
brunvis zrdis<br />
dinamikis Sedarebisas<br />
mzard<br />
anazRaurebasTan. am<br />
SemTxvevaSi naTlad<br />
Cans brunvisa da<br />
anazRaurebis<br />
dinamiuri zrda.<br />
sqema 1-26 xelfasis Sedareba biznesisa da mrewvelobis seqtorebSi in TbilisSii 2001-<br />
2006 wlebSi<br />
Earnings in business sector in <strong>Ge</strong>orgia in GEL<br />
350<br />
300<br />
250<br />
200<br />
150<br />
100<br />
Earnings in business sector vs earnings in<br />
industry sector in <strong>Tbilisi</strong><br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
100 150 200 250 300 350 400<br />
Earnings in industry sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />
YEARS<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
2004<br />
2005<br />
2006<br />
2001 welTan SedarebiT<br />
anazRaurebam<br />
mrewvelobisa da<br />
kerZo seqtorSi<br />
erTdroulad sammag<br />
da met zrdas miaRwia.<br />
orive parametri<br />
sagrZnoblad gaizarda<br />
gasul wels.<br />
kerZo seqtorTan<br />
SedarebiT anazRaureba<br />
mrewvelobis seqtorSi<br />
izrdeboda swrafi<br />
tempebiT.<br />
22
sqema 1-27 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi saqarTvelosa da 2001-2006 wlebSi<br />
3000,0<br />
2000,0<br />
1000,0<br />
0,0<br />
Comparative analysis turnover (Y aixs - in<br />
mln GEL) and employment (X axis) in<br />
<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />
2004<br />
20032002<br />
2005<br />
2001<br />
2006<br />
2006<br />
2003<br />
2004<br />
2002<br />
2001<br />
2005<br />
20000 40000 60000 80000 100000<br />
daskvnebi daskvnebi<br />
daskvnebi<br />
Industry turnover<br />
in <strong>Ge</strong>orgia<br />
Industry<br />
employment in<br />
<strong>Ge</strong>orogia<br />
Industry turnover<br />
in <strong>Tbilisi</strong><br />
Industry<br />
employment in<br />
<strong>Tbilisi</strong><br />
saerTo sqemaze,<br />
romelzec<br />
warnmodgenilia<br />
brunvisa da dasaqmebis<br />
zrdis done da tempi<br />
SesaZlebelia<br />
Tbilissa da mTels<br />
saqarTveloSi<br />
brunvisa da dasaqmebis<br />
zrda. ukanasknel or<br />
weliwadSi orive<br />
parametri ganicdida<br />
zrdas. mTels<br />
saqarTveloSi<br />
<strong>Tbilisi</strong>s garda 2006<br />
wels aRiniSna<br />
dasaqmebis sagrZnobi<br />
kleba miuxedavad 2001-<br />
2006 wlebSi brunvis<br />
maCveneblis zrdisa<br />
rogorc TbilisSi,<br />
aseve saqarTveloSi.<br />
turizmis, mSeneblobis, mrewvelobisa da vaWrobis klasterebis<br />
detaluri analizi iZleva <strong>Tbilisi</strong>s adgilobriv ekonomikaSi mimdinare<br />
mdgomareobisa da procesebis naTel suraTs. gamokvleuli klasterebis<br />
mniSvnelobis demonstrireba SesaZlebelia Semdegi daskvnebis<br />
meSveobiT:<br />
- gamokvleuli klasterebi adgilobriv doneze warmoqnian am<br />
klasterebSi erovnuli brunvis TiTqmis 80%;<br />
- dasaqmeba gamokvleul klasterebSi iTvlis saqarTveloSi dasaqmebis<br />
mTliani maCveneblis 50% - 80%;<br />
- mniSvnelovani zrda brunvis moculobaSi (TiTqmis gaormagda orive,<br />
erovnulic da <strong>Tbilisi</strong>s maCvenebelic) warmoadgens yvela klasteris<br />
saerTo tendencias, gansakuTrebiT ki Seswavlil periodSi 2004-2006ww.;<br />
- gamokvleuli bazrebis dinamikuri zrdidan gamomdinare adgili<br />
hqonda cvlilebas dasaqmebaSi TiToeul maTganSi 2004-2006ww. periodSi.<br />
TiTqmis gaormagda samuSaoebis raodenoba samSeneblo klasterSi<br />
(miuxedavad SarSandeli maCveneblisa). 2004 wlis Semdeg klebadi<br />
cifrebis periodSi mrewvelobis klasteri yovelwliurad<br />
uzrunvelyofda 10%-ze met samuSao adgils da es aris klasteri,<br />
romelic warmoqmnis dasaqmebis yvelaze maRal maCvenebels gamokvleul<br />
bazrebs Soris. 2003 wlidan agreTve izreboda dasaqmeba sastumroebis<br />
industriaSi, rac Seadgenda 10% weliwadSi. vaWrobis, piradi da<br />
sayofacxovrebo sagnebis SekeTebis bazarma 2001 – 2005ww.-ebis periodis<br />
Semdeg, rodesac izrdeboda dasaqmeba, Seamcira misi samuSao Zala<br />
25 000 adamianze dabal maCveneblamde, anu davida 2003 wlis donemde;<br />
23
- TiToeul gamokvleul klasterSi SesaZlebeli iyo anazRaurebis<br />
myari zrdis dakvirveba. yvelaze kargad anazRaurebadi samuSaoebi<br />
samSeneblo klasterSia warmodgenili. saSualo anazRaureba am<br />
klasterSi aris 30%-iT maRali, vidre mTels biznes seqtroSi<br />
<strong>Tbilisi</strong>s masStabiT da misi anazRaureba gansakuTrebiT gaizarda<br />
ukanasknel gamokvleuli wlebis ganmavlobaSi, anu 2005-2006. kidev erTi<br />
klasteri, sadac anazRaureba maRalia, vidre biznes klastreSi aris<br />
samrewvelo klasteri, sadac gasul wels adgili hqonda xelfasebis<br />
zrdas – daaxloebiT 50%-iT. yvelaze dabali anazRaureba, romelic ar<br />
aWarbebs 220 lars, dafiqsirda turistul klastreSi, Tumca maT<br />
ganicades garkveuli zrda 30%-iT gasul wels. agreTve, am bazraze<br />
SemoTavazebuli anazRaurebis done gasuli sami wlis ganmavlobaSi<br />
(2004-2006) iyo 30%-iT naklebi vidre xelfasebi mTels biznes<br />
seqtorSi. anazRaureba vaWrobis, piradi da sayofacxovrebo sagnebis<br />
SekeTebis klasterSi arsebiTad izrdeboda gasul wels (2005-2006) da<br />
SesaZlebelia maTi Sedareba mTeli biznes seqtoris dabal saxelfaso<br />
doeneebTan. wina wlebSi xelfasebi TandaTanobiT izrdeboda, Tumca<br />
maTi zrda ar aRemateboda 10% yovelwliurad.<br />
2001-2006 ww. Tbilissa da saqarTveloSi brunvisa da dasaqmebis<br />
SedarebiTi analizi miuTiTebs Zlier urTierTkavSirze im procesebs<br />
Soris, romlebsac adgili hqonda Seswavlil bazarze <strong>Tbilisi</strong>sa da<br />
saqarTvelos erovnul ekonomikaSi. TbilisSi Seswavlili tendenciebi<br />
asaxvas pouloben erovnul doneze arsebul tendenciebze, rac<br />
metwilad gamowveulia im faqtiT, rom <strong>Tbilisi</strong>s ekonomika<br />
gamokvleuli klasterebis sferoSi iTvlis erovnuli brunvisa da<br />
dasaqmebis 50%-ze mets.<br />
qalaqis ekonomikis strategiuli mniSvnelobis seqtori sabanko<br />
seqtoria. Tumca, sxva analizirebul industriebTan Sedarebis dros<br />
Cans rom igi ar warmoqmnis samuSaoTa did raodenobas, magram igi<br />
asaqmebs yvelaze ukeT kvalificirebul da yvelaze kargad<br />
anazRaurebad kadrebs, vidre biznes seqtoris sxva TanamSromlebs.<br />
swored amitom Catarda saqarTvelosa da TbilisSi sabanko seqtoris<br />
aRweriTi analizi.<br />
1994w. sabanko seqtoris reforma, orrgoliani (two-tier) sabanko sistema<br />
(saqarTvelos erovnuli banki da komerciuli bankebi). saqarTveloSi<br />
funqcionirebs 18 bankebi (2007wlis martis monacemebi), maTgan 13<br />
ucxour kontrols eqvemdebareba. komerciuli bankebis mTliani<br />
aqtivebi moicavs mSp 31%, xolo pasivebi (davalianeba) moicavs 24%.<br />
persepqtiva imisa, rom saqarTvelo gaxdeba regionis finansuri centri<br />
didia, magram agreTve arsebobs mniSvnelovani gamowvevebi:<br />
SesaZleblobebi:<br />
- azerbaijanis zrda – sabanko momsaxurebisa da dazRvevis mravali<br />
formis SemoReba SeuZlebelia arabul qveynebSi. amitomaa rom<br />
investorebi islamuri qveynebidan iswrafian maTi finansebi ganaTavson<br />
qristianuli qveynebis finansur dawesebulebebSi. es gamowvevaa<br />
saqarTvelosaTvis, rom man miizidos kapitali islamuri<br />
azerbaijanidan, romelic warmoadgenda msoflios yvelaze swrafad<br />
mzard ekonomikas 2006 wels mSp zrdis mixedviT, romelmac Seadgina<br />
32.5%.<br />
- mimzidveli ganTavsebis adgili – saqarTvelo mdebareobs kavkasiis<br />
centralur nawilSi, igi esazRvreba Sav zRvas, mdebareobs TurqeTsa<br />
da ruseTs Soris, am arealSi ar aris ganviTarebuli finansuri<br />
centri.<br />
24
- dasavluri qveynebidan misawvdomi profesionaluri mxardaWera –<br />
dubais magaliTi uCvenebs, rom qveyana, romelic did finansur centrs<br />
aviTarebs, SeuZliaT gamoiyenon saerTaSoriso daxmarebas,<br />
gansakuTrebiT Sesabamisi samarTlebrivi sistemis gamoyeneba da<br />
investorebisaTvis gansakuTrebuli pirobebis Seqmna.<br />
gamowvevebi:<br />
- saerTaSoriso standartebis moTxovnilebebi: satransporto kavSirebi,<br />
transportis maregulirebeli da samarTlebrivi sitema, teqnologiuri<br />
gamocdileba, emigrant bankirTaTvis cxovrebis kargi xarisxi,<br />
kapitalis gamWvirvale bazrebi da a.S.<br />
- saqarTvelos mainc aklia kapitalis Sesabamisi Sida done msxvili<br />
proeqtebis dasafinanseblad. adgilobrivi bankebis umetesobas ar<br />
Seswevs unari daafinanson mravali milioni dolaris Rirebulebis<br />
proeqtebi. meore mxriv, ucxouri bankebi ar icnoben TavianT qveyanas da<br />
SeiZleba iyos winaaRmdegobrivi an metismetad ZviradRirebuli, raTa<br />
daafinansos adgilobrivi proeqtebi. regionaluri sabanko seqtori<br />
Seqmnis ufro msxvil kapitals gaerTianebas, raTa daafinansos<br />
saqarTvelos Sida proeqtebi.<br />
25
2. 2. 2. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s axali axali axali ekonomikis ekonomikis ekonomikis gamowvevebi gamowvevebi gamowvevebi da da da damabrkolebeli<br />
damabrkolebeli<br />
faqtorebi<br />
faqtorebi<br />
2.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis ganvitarebis SesaZleblobebi<br />
qalaqis ganviTarebisaTvis gadamwyveti mniSvneloba eniWeba<br />
qvemoTCamoTvlil sferoebSi kapitalis mozidvas. biznes<br />
saqmianobisa da cxovrebis xarisxis pirobebis<br />
gaumjobesebisaTvis yvelaze mniSvnelovania investiciebis<br />
ganxorcieleba teqnikur infrastruqturaSi:<br />
• satransporto infrastruqtura;<br />
• satelekomunikacio infrastruqtura;<br />
• komunaluri sawarmoebi.<br />
ekonomikis konkurenciulobis gaumjobesebis mizniT<br />
institucionalur infrastruqturaSi aucilebelia Semdegi<br />
investiciebis ganxorcieleba:<br />
• institutebi, romlebic xels Seuwyoben dafinansebis<br />
misawvdomobas;<br />
• SromiTi bazrisa da samuSao Zalis ganviTarebis<br />
institutebi;<br />
• institutebi, romlebic mcire da saSualo<br />
sawarmoebisaTvis misawvdoms xdian teqnikur daxmarebas<br />
(TA);<br />
• qseluri TanamSromloba da marketinguli organizaciebi;<br />
• “nou-hau”-sa da teqnologiuri transferis institutebi;<br />
• Sesabamisi momsaxurebiT uzrunvelyofili samuSao sivrce.<br />
axali firmebis Seqmnisa da investorebis mosazidad biznes<br />
sivrceSi saWiroa:<br />
• ofisebi;<br />
• maRaziebi;<br />
• sawyobebi;<br />
• samrewvelo erTeulebi;<br />
• sastumroebi da restornebi;<br />
• miwis nakveTebi infrastruqturiT;<br />
• binebi da saxlebi.<br />
qalaqs SeuZlia aRniSnul sam sferoSi investiciebis<br />
stimulireba mravali gziT. nawili am investiciebisa ekuTvnis<br />
kerZo seqtors, danarCeni warmoadgens saxelmwifo investiciebs.<br />
investiciebis nawili ganxorcieldeba erovnuli investiciebis<br />
mier, maSin, rodesac kapitalis danarCeni nawili mova<br />
saerTaSoriso bazrebidan.<br />
ukanaskneli oci wlis ganmavlobaSi Cven vakvirdebodiT<br />
centralur da aRmosavleT evropis qalaqebSi mimdinare<br />
cvlilebebs, romlebmac datoves centralurad dagegmili<br />
26
ekonomika da SeuerTdnen msoflio TanamSromlobasa da<br />
konkurencias. bolo xanebSi saqarTveloSi teqnikur<br />
infrastruqturaSi ganxorcielebuli strategiuli investiciebi<br />
modioda rogorc saxelmwifo, aseve kerZo seqtorebze. bevrma<br />
saerTaSoriso donorma daiwyo programebi, romlebic<br />
iTvaliswinebda axali ekonomikisaTvis institucionaluri<br />
infrastruqturis Seqmnas. Cven SegviZlia davakviredeT <strong>Tbilisi</strong>s<br />
uZravi qonebis bazarze gaCaRebul bums, sadac sabinao<br />
sakuTrebisagan gancalkevebiT, Sendeba axali saofise da<br />
savaWro sivrce. agreTve Sendeba axali sastumroebi, restornebi,<br />
sawarmoebi da sawyobebi. qalaqSi arsebuli zogierTi Zveli<br />
samrewvelo Senoba ganaxlebis Semdeg gadaiqca saSualo klasis<br />
ofisebad da maRaziaebad.<br />
progresirebadi ekonomikuri reforma da Semdgomi politikuri<br />
stabilizacia xels Seuwyobs Tbiliss ganvlos ekonomikuri<br />
cvlilebis procesi, msgavsad aRmosavleT evropuli qalaqebis<br />
gamocdilebisa. mas Semdeg rac saqarTvelo SeuerTda<br />
globalur ekonomikas da kvalificiuri samuSao Zalis<br />
resursebi gaedinebian centraluri da aRmosavleT evropidan,<br />
male axali investorebi dainteresdebian kavkasiis regioniTa da<br />
<strong>Tbilisi</strong>T.<br />
sadReisod, <strong>Tbilisi</strong> ganicdis procesebs, romlebic<br />
damaxasiaTebelia zemoT aRwerili ekonomikuri transformaciis<br />
procesis meore fazisaTvis. momdevno wlebSi Cven viqnebiT<br />
momswreni kerZo investiciebis mzardi wilisa iseT sferoebSi,<br />
rogoricaa telekomunikaciebi, transporti, lojistika, vaWroba,<br />
sastumroebi da garToba.<br />
am investiciebis wyalobiT qalaqis ekonomika moipovebs<br />
kapitals, warmoebis, menejmentis, kadrebis kvalifikaciis axal<br />
organizaciul standartebs, agreTve axali samuSaoebisa da<br />
saerTaSoriso bazrebis Sesaxeb informacias<br />
(gaTviTcnobierebulobas). <strong>Tbilisi</strong>s kidev erTi pirdapiri<br />
sargebeli iqneba saSemosavlo gadsaxadebidan miRebuli<br />
Semosavlebis zrda, romelTagan TiToeuli qalaqis biujetis<br />
Semosavals warmoadgens.<br />
adgilobrivi mTavrobis dafinansebis meqanizmi im TanxiT,<br />
romelic momdinareobs saSemosavlo gadasaxadidan zrdis<br />
adgilobrivi ekonomikuri ganviTarebis procesSi monawileobiT<br />
qalaqis dainteresebas.<br />
axali samuSaoebi, ufro maRali xelfasebi, registrirebuli<br />
firmebi araformaluri seqtoridan pirdapir gavlenas axdenen<br />
qalaqis biujetze. saSemosavlo gadasaxadis Semosavlis wili<br />
2003-2006 wlebis biujetSi adasturebs Tu ramdenad<br />
mniSvnelovania igi qalaqisaTvis.<br />
27
cxrili 2-1 saSemosavlo gadasaxadi <strong>Tbilisi</strong>s biujetSi (mln lari)<br />
weli qalaqis biujetis mTliani<br />
Semosavlebi<br />
saSemosavlo<br />
gadasaxadi<br />
2006 466,9539 256,8945<br />
2005 412,3000 189,7347<br />
2004 328,744 159,357<br />
2003 205,3 75,939<br />
cxrilidan Cans, rom qalaqis biujetis zrdis 2/3 misi<br />
macxovreblebis mier gadaxdili saSemosavlo gadasaxadis<br />
zrdis Sedegia. rac imas niSnavs, rom qalaqis ganviTarebis<br />
strategiebi orientirebuli unda iqnas maRali xarisxisa da<br />
kargad anazRaurebadi samuSao adgilebis stimulirebaze.<br />
centralur da aRmosavleT evropaSi arsebuli mdgomareobidan<br />
Cans, rom ucxoel investorebsa da adgilobriv kompaniebs Soris<br />
sul ufro metad izrdeba konkurencia maRalkvalificiuri<br />
samuSao ZalisaTvis, romelic gamoirCeva samuSaosadmi kargi<br />
damokidebulebiT. ra Tqma unda biznes garemo, moqmedi biznesis<br />
Rirebuleba da bazris zoma, agreTve uzrunvelyofili<br />
infrastruqtura kvlavac mniSvnelovania, Tumca Cans, rom<br />
kvalificiuri samuSao Zala gadaiqceva sul ufro gadamwyvet<br />
faqtorad.<br />
daskvnis saxiT, grZelvadiani strategia unda iqnas<br />
orientirebuli iseT axal seqtorebze, romlebic:<br />
• Seqmnian msoflio bazarze konkurenciul produqciasa da<br />
momsaxurebas;<br />
• warmoqmnian adgilobriv doneze maRal damatebiT<br />
Rirebulebas;<br />
• Seqmnian maRali xarisxis samuSaoebs.<br />
28
2.2. ganviTarebis barierebis identifikacia<br />
<strong>Tbilisi</strong>saTvis adgilobrivi ganviTarebis gegmis Sedgenis<br />
procesis erT-erTi elementi iyo beneficiarebis ori jgufis–<br />
turistuli da inovaciuri kompaniebis gamokiTxva. jgufebis<br />
amgvari arCeva ganpirobebuli iyo <strong>Tbilisi</strong>s potenciuri<br />
klasterebis analizis SedegebiT. Sedegad konsultantebma<br />
identificireba gaukeTes 7 potenciur klasters, romelTaganac<br />
turistulma da kreatiulma klasterebma miiRes yvelaze maRali<br />
qulebi. kvlevis mizani iyo im barierebis Semowmeba romlebic<br />
aferxeben ekonomikur zrdas seqtorebSi (klasterebSi) da<br />
identificirebas ukeTebs imas, Tu rogor SeuZliaT saxelmwifo<br />
partniorebs xeli Seuwyon orive seqtoris ganviTarebas.<br />
2.2.1. kreatiuli klasteris kvlevis Sedegebi<br />
gamokiTxul kompaniebSi dasaqmebis moculobis mxriv ori jgufi<br />
dominirebs – dasaqmebulTa mixedviT – 34% da firmebi 5-20<br />
moxeliT - 33%. kompaniebi, romlebic 10-100 adamians asaqmeben<br />
iTvlian 18%, xolo15% arian kompaniebi 100 da meti<br />
dasaqmebuliT.<br />
sqema 2-1 dasaqmebis struqtura gamikoTxul kompaniebSi – kreatiul<br />
klasterSi<br />
Employees in companies<br />
18%<br />
15%<br />
33%<br />
34%<br />
29<br />
less than 5<br />
5 to 20<br />
20 to 100<br />
100 and more
firmebis erT mesamedze meti acxadebs, rom misi wliuri<br />
Semosavalia 50,000-500,000 lari. 29%-s warmoadgenen firmebi 5,000-<br />
50,000 laris odenobis SemosavliT. 18%-iani wili bazarze<br />
gaaCnia firmaTa or jgufs: isini, romelTa Semosavali 5,000<br />
larze naklebia da isini, romelTa Semosavalic 500,000 larze<br />
metia. biznesebis sruli umravlesoba (67%), romelTa<br />
Semosavalic 500,000 lars aWarbebs arian kompaniebi, romlebic<br />
100ze met adamians asaqmeben.<br />
sqema 2-2 kompaniis Semosavlebi 2006 kreatiul klasterSi<br />
Company incomes in 2006<br />
70%<br />
60%<br />
50%<br />
40%<br />
30%<br />
20%<br />
10%<br />
0%<br />
less than 5<br />
employees<br />
5 to 20 employees<br />
20 to 100<br />
employees<br />
100 and more<br />
employees<br />
Together<br />
less than 5000 GEL 54% 0% 0% 0% 18%<br />
5000-50000 GEL 31% 42% 14% 17% 29%<br />
50000-500000 GEL 15% 58% 43% 17% 34%<br />
More than 500000 GEL 0% 0% 43% 67% 18%<br />
kamokiTxeul kompaniaTa umravlesoba (60%) 3 weliwadze metia<br />
rac arsebobs. 30% warmoadgenen firmebi, romlebic 1-3 wlisani<br />
arian. bazarze ar arseboben firmebi, romelTa samuSao staJic<br />
10 weliwads aWarbebs. axali kompaniebi iTvlian gamokiTxuli<br />
mosaxleobis 4%.<br />
kompaniebis umetesobas (92%) gaaCnia mudmivi internet<br />
misawvdomoba. kompaniebis 65% acxadebs, rom maT gaaCniaT<br />
sakuTari veb-gverdebi.<br />
rodesac maT hkiTxes azri im industriis Sesaxeb, romelSic<br />
isini saqmianoben kompaniebis 44%-ma miiCnia, rom maTi bazari<br />
swrafad gaizrdeba, 33% fiqrobs, rom bazari neli tempiT<br />
gaizrdeba, maSin rodesac 15%-is azriT igi ucvleli darCeba.<br />
kompaniebis mxolod 3% varaudobs, rom bazari TandaTan<br />
Semcirdeba. 5%-s ar gaaCnia mosazreba am sakiTxTan<br />
dakavSirebiT. arcerTi kompania ar fiqrobs rom bazari swrafad<br />
Semcirdeba.<br />
gamokiTxul firmaTa naxevari reeagirebs bazarze warmoqmnil<br />
axal SesaZleblobebze, maTgan 20%-ma ganaviTara formalurad<br />
miRebuli ganviTarebis gegma, romelic gaTvlilia momdevno 3<br />
weliwadze da ukve axorcieleben mas, 25%-s ar gaaCnia raime<br />
formaluri dokumenti ganviTarebis gegmisa, Tumca isini<br />
Cveulebriv axorcieleben mas. gamokiTxuli biznesebis mxolod<br />
5% moqmedebs momdevno 3 weliwadze gaTvlili ganviTarebis<br />
gegmis gareSe.<br />
30
cxrili 2-3 mosazreba industriis Sesaxeb (kreatiuli klasteri)<br />
Companies opinion about their industry<br />
70%<br />
60%<br />
50%<br />
40%<br />
30%<br />
20%<br />
10%<br />
0%<br />
less than 5<br />
employee<br />
5 to 20<br />
employee<br />
20 to 100<br />
employee<br />
100 and more<br />
employee<br />
High grow th of market 43% 31% 57% 67% 45%<br />
Slow grow th of market 43% 23% 29% 33% 33%<br />
Market w ill be stable 7% 31% 14% 0% 15%<br />
Slow decrease of market 0% 8% 0% 0% 3%<br />
High decrease of market 0% 0% 0% 0% 0%<br />
No opinion 7% 8% 0% 0% 5%<br />
31<br />
Together<br />
kompaniebis 40%-is SemTxvevSi produqciis maRali xarisxi<br />
bazarze maTi konkurenciulobis maCvenebelia. kidev erTi<br />
faqtoria momsaxurebis maRali xarisxi, razedac miuTiTa<br />
biznesebis 20%-ma. kargi brendi konkurenciulobis mniSvnelovani<br />
faqtoria firmebis 18%-Tvis, mimzidveli fasi –10%-Tvis.<br />
biznesebis 5% ar gaaCnia konkurencia bazarze, maSin rodesac 8%<br />
ar Seswevs unari gansazRvros mis bazarze sakuTari produqtis<br />
an momsaxurebis konkurenciuloba.<br />
sqema 2-4 produqciis konkurenciuloba kreatiul klasterSi<br />
Competitiveness of the products<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
no opinion<br />
price<br />
lack of other<br />
competitors on the<br />
market<br />
high quality of service<br />
our products has good<br />
reputation<br />
high quality of products<br />
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%<br />
firmebis didi umravlesoba (60%) gegmavs warmoadginos axali<br />
produqcia/momsaxureba bazarze momaval wels.
gamokiTxuli kompaniebi acxadeben rom maTi mTavari<br />
konkurentebi TbilisSi dafuZnebuli firmebia (feirmaTa 92%),<br />
maSin rodesac danarCeni 8% konkurentebad aRiqvamen kompaniebs<br />
saqarTvelos sxva regionebidan. gamokiTxuli biznesebi<br />
konkurentebad ar cnoben kompaniebs, romlebic ucxour qveynebSi<br />
saqmianoben.<br />
kompaniebis 35% bazarze funqcionirebs rogorc damoukidebeli<br />
erTeuli, 25% TanamSromlobs ufro msxvil ucxour<br />
kompaniasTan, 15% TanamSromlobs ufro msxvil qarTul<br />
kompaniasTan, maSin rodesac 25% TanamSromlobs TbilisSi<br />
dafuZnebul sxva msgavs firmebTan.<br />
TavianTi garemos Sefasebisas kompaniebi yvelaze xSir<br />
SemTxvevaSi miuTiTeben investirebisa da mimdinare danaxarjebis<br />
dafinansebis misawvdomobis sirTuleebze. kompaniebi<br />
gamoxataven karg mosazrebas satransporto kavSirebis,<br />
telekomunikaciebis, sabazro momsaxurebis xarisxis<br />
misawvdomobasTan dakavSirebiT, agreTve maRali xarisxis<br />
saofise da sawarmoo nagebobebisa da sivrcis misawvdomobis<br />
Sesaxeb. isini agreTve kmayofilni arian axali samrewvelo<br />
teqnologiebis misawvdomobiT. miuxedavad yvelafrisa, maTgan<br />
46% kritikulad aris ganwyobili administraciuli normebis<br />
mimarT, romlebic, xels ar uwyoben biznesis efeqturobas.<br />
kompaniebis TiTqmis 40% miuTiTebs, rom kompaniebis zrdis<br />
seriozuli Semaferxebeli faqtoria kvalificiuri samuSao<br />
Zalis susti misawvdomoba.<br />
32
cxrili 2-2 rogoria kompaniis azri biznes garemos Sesaxeb kreatiul<br />
klasterSi<br />
misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />
fondebi investiciebisaTvis?<br />
misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />
fondebi mimdinare danaxarjebisaTvis?<br />
misawvdomia Tu ara kargi xarisxis<br />
saofise da sawarmoo sivrce?<br />
misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />
warmoebis axali teqnologiebi?<br />
misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />
organizebisa da marTvis axali<br />
teqnologiebi?<br />
arsebobs kvalificiuri samuSao Zalis<br />
iolo misawvdomoba?<br />
misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />
teqnikuri daxmareba?<br />
SesaZlebelia Tu ara bazarze<br />
saqmianobis Tavmoyra?<br />
arsebobs Tu ara klientebisa da<br />
bazrisaTvis satransporto kavSirebis<br />
ioli misawvdomoba?<br />
arsebobs Tu ara telekomunikaciuri<br />
sistemis ioli misawvdomoba?<br />
arian Tu ara bazrebi iolad misawvdomni<br />
da kargi xarisxis?<br />
xels uwyobs Tu ara samarTlebrivi da<br />
administraciuli normebi biznesebis<br />
efeqturobas?<br />
misawvdo<br />
mobis<br />
Zalian<br />
kargi<br />
pirobebi<br />
misawvdo<br />
mobis<br />
kargi<br />
pirobebi<br />
problem<br />
ebi<br />
misawvdo<br />
mobasTan<br />
seriozu<br />
li<br />
problem<br />
ebi<br />
misawvdo<br />
mobasTan<br />
1% 9% 64% 26%<br />
2% 16% 73% 8%<br />
3% 47% 37% 13%<br />
5% 43% 29% 22%<br />
8% 34% 48% 9%<br />
1% 23% 40% 36%<br />
9% 28% 42% 22%<br />
2% 38% 39% 20%<br />
8% 48% 34% 9%<br />
16% 58% 16% 11%<br />
2% 42% 36% 20%<br />
1% 25% 29% 46%<br />
gasul wels gamokiTxul firmaTa TiTqmis naxevarma ganicada<br />
20%-ze meti zrda gayidvebsa da dasaqmebaSi, maSin rodesac<br />
maTgan naxevarze mets ar unaxavs raime cvlilebebi eqsportSi,<br />
investiciebsa da axal sabazro sferoebSi.<br />
33
cxrili 2-3 gasul wels kompaniam naxa<br />
20%-ze meti<br />
kleba<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
Semcireba<br />
cvlilebeb<br />
is gareSe<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
zrda<br />
20%-ze meti<br />
zrda<br />
gayidvebi 1% 6% 18% 27% 48%<br />
dasaqmeba 1% 1% 31% 19% 48%<br />
wliuri<br />
Semosavlebi 1% 4% 17% 36% 42%<br />
eqsporti 1% 11% 53% 0% 34%<br />
investiciebi 3% 5% 58% 21% 13%<br />
axali sabazro<br />
sferoebi 1% 2% 52% 24% 22%<br />
2007 wels kompaniaTa umravlesoba imedovnebs mzard ekonomikur<br />
maCveneblebs, gansakuTrebiT axal sabazro sferoebSi,<br />
dasaqmebaSi, Semosavlebsa da gayidvebSi.<br />
cxrili2-4 2007 wels kompania gegmavs<br />
20%-ze meti<br />
kleba<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
Semcireba<br />
cvlilebeb<br />
is gareSe<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
zrda<br />
20%-ze meti<br />
zrda<br />
gayidvebi 0% 4% 11% 22% 64%<br />
dasaqmeba 0% 0% 23% 23% 54%<br />
wliuri<br />
Semosavlebi 1% 4% 11% 28% 57%<br />
eqsporti 1% 0% 39% 22% 38%<br />
investiciebi 1% 2% 23% 35% 39%<br />
axali sabazro<br />
sferoebi 1% 1% 24% 17% 57%<br />
firmebis 86% prognoziT momdevno 2 weliwadSi maTi wili<br />
bazarze gaZlierdeba.<br />
ufro metic, gamokiTxuli biznesebma miuTiTes prioritetuli<br />
sferoebi, romelic gaumjobesebasa da saxelmwifo institutebis<br />
mxardaWeras saWiroeben. aRmoCnda, rom kompaniebs upirveles<br />
yovlisa esaWiroebaT: sagarantio fondi (44 qula<br />
klasifikaciaSi), profesiuli gadamzadebis kursebi<br />
dasaqmebulTaTvis (38 qula), momsaxurebiT uzrunvelyofili<br />
saofise sivrcis ukeTesi misawvdomoba (28 qula) da damatebiTi<br />
treining kursebi menejerebisaTvis (28 qula). mexuTe adgilze<br />
kompaniebma ganaTavses mikrokredituli fondi (27 qula).<br />
34
cxrili2-5 prioritetuli sferoebi, romlebic moiTxoven gaumjobesebas da<br />
saxelmwifo institutebis mxardaWeras<br />
angariSi<br />
sagarantio fondis Seqmna 44<br />
satreiningo kursebi dasaqmebulTaTvis 38<br />
ufro meti saofise sivrce momsaxurebiT (mag. damwyebTaTvis) 28<br />
menejerTa satreiningo kursebi 28<br />
mikrokredituli fondebis Seqmna 27<br />
konsaltinguri momsaxurebis misawvdomoba axali<br />
produqciis/ momaxurebis Seqmnis Taobaze<br />
13<br />
axal bazrebze Sesvlisa da saeqsporto sferoebis<br />
mxardaWera<br />
12<br />
xelSewyoba axali teqnologiebis ganxorcielebasa da<br />
gamoyenebaSi<br />
12<br />
sazRvargareT kompaniebis promouSeni 11<br />
sarisko kapitalis Seqmna 8<br />
eleqtronuli platforma axal damwyebTaTvis da<br />
eleqtronuli biznesis programuli uzrunvelyofa<br />
daskvnebi daskvnebi: daskvnebi<br />
• gamokiTxuli kreatiuli klasteris kompaniebi SedarebiT<br />
axalgazrdebi arian, magram gaaCniaT sabazro gamocdileba,<br />
maRali zrdis dinamika gayidvebSi, dasaqmebaSi, eqsportsa da<br />
axali sabazro sferoebis ZiebaSi.<br />
• kompaniebi bazarze konkurenciulebad rCebian, rac<br />
umTavresad maTi produqciisa da servisis maRali xarisxis<br />
damsaxurebaa, da rac Tavis mxriv SeiZleba ufro msxvil<br />
ucxour da saSinao kompaniebTan TanamSromlobis Sedegic<br />
iyos.<br />
• TavianT umTavres konkurentebad kompaniebi cnoben TbilisSi<br />
dafuZnebul sxva biznesebs. ufro grZelvadian perspeqtivaSi<br />
maT unda gaiTvaliswinon ucxouri kompaniebis mzardi aqtivoba<br />
da daiwyon mzadeba axali konkurenciisaTvis, romelic<br />
warmoiqmneba ekonomikuri klasteris SeqmniT.<br />
• kompaniebi Civian miuwvdomeli investiciebisa da samoqmedo<br />
dafinansebis Sesaxeb, rogorc maTi zrdis seriozul<br />
Semaferxebel barierze. kidev erTi problemaa kvalificiuri<br />
samuSao Zalis simcire, romelic mxars uWers Cvens<br />
rekomendacias ganaTlebis klasteris ganviTarebisaTvis raTa<br />
SesTavazos damatebiTi treiningebi moxeleTa da<br />
menejerebisaTvis.<br />
• mewarmeTa azriT arsebuli samarTlebrivi normebi unda iqnen<br />
Secvlili imgvarad, rom adgilobrivma biznesebma SeZlon<br />
TavianTi efeqturobis gaumjobeseba.<br />
• prioritetul sferoebad kompaniebma airCies: sagarantio da<br />
mikrokrediduli fondebi da profesiuli da menejeruli<br />
treiningebi.<br />
4<br />
35
2.2.2. turistuli klasteris kvlevis Sedegebi<br />
turistul klasterSi moqmedi kompaniebis umetesoba asaqmebs 5-<br />
20 adamians. gamokiTxul jgufSi arcerTi kompania ar asaqmebs<br />
100 moxeles.<br />
cxrili 2-5 turistul klasterSi dasaqmebis struqtura gamokvleul<br />
kompaniebSi<br />
dasaqmebulebi kompaniebSi<br />
Employees in companies<br />
16% - 20 to 100<br />
employee<br />
69% - 5 to 20<br />
employee<br />
15% - less than 5<br />
employe<br />
less than 5 employees<br />
5 to 20 employees<br />
20 to 100 employees<br />
gamokiTxul firmaTa daaxloebiT naxevari acxadebs rom misi<br />
wliuri Semosavalia 5,000-50,000 lari. kompaniaTa ori jgufidan<br />
TiToeulis wili iTvlis bazris 20% – isini, romlebic<br />
gamoimuSaveben 5,000 larze naklebs da 50,000-500,000 lars.<br />
firmebis 8% acxadebs, rom misi yovelwliuri Semosavlia<br />
daaxloebiT 500,000. ramdenadac es Seexeba dasaqmebas, kompaniebi<br />
romlebic asaqmeben 5 moxeles gamokvlevis mixedviT maTi<br />
Semosavali 50,000 laramde. im kompaniebis SemTxvevaSi, romlebic<br />
asaqmeben 20-dan 100-mde adamians maTi Semosavlebi Tanabrad<br />
nawildeba sam jgufSi.<br />
36
cxrili2-6 turizmSi kompaniebis Semosavlebi 2006 wels<br />
Company incomes in 2006 in tourism sector<br />
80%<br />
70%<br />
60%<br />
50%<br />
40%<br />
30%<br />
20%<br />
10%<br />
0%<br />
less than 5<br />
employees<br />
less than 5000 GEL 50% 13% 0% 20%<br />
5000-50000 GEL 50% 56% 33% 52%<br />
50000-500000 GEL 0% 25% 33% 20%<br />
More than 500000 GEL 0% 6% 33% 8%<br />
5<br />
dasaqmebulze<br />
naklebi<br />
5 to 20 employeeS<br />
5-dan 20-mde<br />
dasaqmebuli<br />
20 to 100<br />
employees<br />
20-dan 100-mde<br />
dasaqmebuli<br />
sul<br />
5000 larze naklebi 50% 13% 0% 20%<br />
5000-50000lari 50% 56% 33% 52%<br />
50000-500000lari 0% 25% 33% 20%<br />
500000-ze meti lari 0% 6% 33% 8%<br />
turistul kompaniebs gaaCniaT arsebiTi sabazro gamocdileba.<br />
maTgan mxolod 10% iTvlis muSaobis 3 welze naklebs.<br />
kompaniebis daaxloebiT naxevari am bazarze aRniSnuli biznesiT<br />
dakavebulia 3-10 weliwadia. 18% biznesebisa aris 10 weliwadze<br />
metis.<br />
yvela gamokiTxul kompanias gaaCnia mudmivi internet<br />
misawvdomoba da umetes maTgans aqvs sakuTari veb-gverdi. Tumca,<br />
maTgan 8% r gaaCnia es ukanasknelia.<br />
turistuli firmebis didi umravlesoba prognozirebs rom maTi<br />
bazari gaizrdeba. maTgan 65% fiqrobs, rom igi neli tempiT<br />
gaizrdeba, maSin rodesac 35% imedovnebs mis swraf zrdas.<br />
kompaniebis 9% ar gaaCnia araviTari mosazrebebi TbilisSi<br />
turistuli bazris ganviTarebis perspeqtivebis Sesaxeb.<br />
Total<br />
37
cxrili 2-7 mosazreba turistuli industriis Sesaxeb<br />
Opinion about perspectives of tourism sector<br />
80%<br />
70%<br />
60%<br />
50%<br />
40%<br />
30%<br />
20%<br />
10%<br />
0%<br />
less than 5 employees 5 to 20 employees 20 to 100 employees Together<br />
High grow th of market 45% 28% 50% 35%<br />
Slow grow th of market 45% 72% 50% 63%<br />
Market w ill be stable 0% 0% 0% 0%<br />
Slow decrease of market 0% 0% 0% 0%<br />
High decrease of market 0% 0% 0% 0%<br />
No opinion 9% 0% 0% 9%<br />
bazris maRali<br />
zrda<br />
bazris neli<br />
zrda<br />
bazari iqneba<br />
myari<br />
bazris neli<br />
kleba<br />
bazris maRali<br />
kleba<br />
azri ar<br />
gamoTqmula<br />
5 dasaqmebulze 5-dan 20-mde 20-dan 100-mde sul<br />
naklebi<br />
dasaqmebuli dasaqmebuli<br />
45% 28% 50% 35%<br />
45% 72% 50% 63%<br />
0% 0% 0% 0%<br />
0% 0% 0% 0%<br />
0% 0% 0% 0%<br />
9% 0% 0% 9%<br />
kompaniebis 36% moqmedebs kompaniis ganviTarebis strategiis<br />
Tanaxmad, romelic ukve miRebuli aqvT. 26% miyveba strategiebs,<br />
romelic araformaluria, maSin rodesac 33% ubralod<br />
reagirebs bazarze warmoqmnil SesaZleblobebze. kompaniebis 5%<br />
ar aqvs ganviTarebuli biznes strategia.<br />
kompaniebis 63%-ze dayrdnobiT, konkurenciuloba umTavresad<br />
efuZneba SeTavazebuli produqciis xarisxs. reputaciasa da<br />
klientis momsaxurebas naklebi mniSvneloba eniWeba kompaniis<br />
konkurenciulobisaTvis.<br />
38
sqema 2-8 produqciis konkurenciuloba turistul klasterSi<br />
Competitiveness of the products<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
price<br />
high quality of<br />
service<br />
our products has<br />
good reputation<br />
lack of other<br />
competitors on the<br />
market<br />
high quality of<br />
products<br />
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%<br />
5. momsaxurebis maRali done<br />
4. produqciis maRali done<br />
3. fasi<br />
2. Cvens produqcias gaaCnia kargi reputacia<br />
1. bazarze konkurentebis nakleboba<br />
3. momaval wels gamokiTxul kompaniaTa 82% apirebs warmoadginos axali<br />
produqcia an momsaxureba bazarze.<br />
kompaniebis umravlesoba (94%) acxadebs rom maTi konkurentebi<br />
TbilisSi dafuZnebuli firmebia. darCenili 6% konkurentebad<br />
miiCnevs saqarTvelos sxva regionebsa an sazRvargareTs.<br />
turistuli bazris garemos Sefasebis dros kompaniebma<br />
gamoxates TavianTi azri imis Sesaxeb, rom TbilisSi iyo kargi<br />
misawvdomoba turistul SeTavazebebze, turistuli bazris<br />
maregulireblebTan TanamSromlobaze da Tanamedrove<br />
sainformacio teqnologiaze. maT miuTiTes sirTuleebze<br />
turistuli infrastruqturis misawvdomobaSi, specialuri<br />
gamajansaRebeli turizmis SeTavazebebze da turistul<br />
sainformacio sistemaze. kidev erTi seriozuli problema<br />
romlic aferxebs industriis ganviTarebas pirvel yovlisa<br />
aris, arasakmarisi satransporto sistema romelsac mosdevs<br />
kvalificiuri samuSao Zalis xarisxi da specializirebuli<br />
SemoTavazebebis simcire treiningebsa da ganaTlebis turizmTan,<br />
agreTve gamajansaRebel turizmTan dakavSirebiT.<br />
39
cxrili 2-6rogoria kompaniis mosazreba turistul klasterSi arsebuli<br />
biznes garemos Sesaxeb<br />
misawvdom<br />
obis<br />
Zalian<br />
kargi<br />
pirobebi<br />
misawvdom<br />
obis<br />
kargi<br />
pirobebi<br />
problemeb<br />
i<br />
misawvdom<br />
obasTan<br />
seriozu<br />
li<br />
problem<br />
ebi<br />
misawvd<br />
omobasT<br />
an<br />
<strong>Tbilisi</strong>s turistuli produqciis<br />
SeTavazeba 3% 74% 10% 13%<br />
<strong>Tbilisi</strong>s turistuli marketingi 3% 41% 38% 18%<br />
turizmis sainformacio sistema 8% 38% 40% 15%<br />
<strong>Tbilisi</strong>s misawvdomoba ucxoeTidan 13% 38% 35% 15%<br />
qveynis Sida saxmeleTo transporti 5% 46% 18% 31%<br />
satransporto sistema 3% 47% 16% 34%<br />
gzebi RirsSesaniSnavi<br />
adgilebisaTvis 3% 46% 28% 23%<br />
sacxovrebeli servisebis xarisxi 8% 42% 29% 21%<br />
turistuli infrasruqturis<br />
mdgomareoba 3% 26% 44% 28%<br />
kvalificiuri samuSao Zala 10% 30% 30% 30%<br />
samuSao Zalisa da mosaxleobis<br />
enobrivi SesaZleblobebi 10% 31% 36% 23%<br />
usafrTxoebis problemebi 8% 46% 23% 23%<br />
movlenaTa kalendari 8% 43% 35% 14%<br />
TanamSromloba Sida turistuli<br />
daniSnulebis adgilebTan 5% 53% 25% 18%<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />
turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi - biznes turizmi 5% 51% 32% 11%<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />
turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi – ganaTlebisa da<br />
satreiningo turizmi 5% 24% 39% 32%<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />
turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi – spa da<br />
gamajansaRebeli turizmi 5% 21% 44% 31%<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />
turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi – axalgazrduli<br />
turizmi 5% 31% 38% 26%<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />
turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi –samemkvidreo turizmi 20% 43% 25% 13%<br />
IT teqnologiebis misawvdomoba 8% 51% 28% 13%<br />
40
gamokiTxuli firmebis umravlesobas ar SeuniSnavs raime<br />
cvlilebebi gasuli wlis ekonomikur parametrebSi. firmebis<br />
37% ganicada daaxloebiT 20% zrda gayidvebSi, 25% -<br />
dasaqmebaSi da 33% - SemosavlebSi.<br />
cxrili2-7 gasul wels kompaniam naxa<br />
20%-ze<br />
meti<br />
kleba<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
Semcireba<br />
cvlilebe<br />
bis gareSe<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
zrda<br />
20%-ze<br />
meti zrda<br />
gayidvebi 3% 3% 31% 26% 37%<br />
dasaqmeba 3% 0% 56% 17% 25%<br />
wliuri Semosavlebi 3% 3% 39% 22% 33%<br />
eqsporti 5% 5% 64% 14% 14%<br />
investiciebi 4% 4% 63% 11% 19%<br />
axali sabazro<br />
sferoebi 3% 0% 77% 7% 13%<br />
gamokiTxul firmaTa didi umravlesoba miznad isaxavs<br />
gaaumjobesos sakuTari ekonomikuri produqcia 2007 wels.<br />
kompaniebis 60% gegmavs gazardos misi gayidvebi 20%-ze meti<br />
maCvenebliT, maTgan naxevari miznad isaxavs gazardos dasaqmeba,<br />
investiciebi an sabazro wili 20%-ze metiT. arcerTi compania<br />
ar varaudobs maTi ekonomikuri parametrebis dacemas am<br />
weliwads.<br />
cxrili 2-8 2007 wels kompania gegmavs<br />
20%-ze<br />
meti<br />
kleba<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
kleba<br />
cvlilebe<br />
bis gareSe<br />
20%-ze<br />
naklebi<br />
zrda<br />
20%-ze<br />
meti zrda<br />
gayidvebi 0% 0% 18% 23% 60%<br />
dasaqmeba 0% 0% 28% 21% 51%<br />
wliuri Semosavlebi 0% 0% 20% 20% 60%<br />
eqsporti 0% 0% 35% 19% 46%<br />
investiciebi 0% 0% 31% 13% 56%<br />
axali sabazro<br />
sferoebi 0% 0% 30% 18% 52%<br />
gamokiTxulma biznesebma miuTiTes prioritetuli sferoebi,<br />
romlebic moiTxoven gaumjobesebas da saxelmwifo<br />
institutebis mxardaWeras. es sferoebi moicaven axali gzebis<br />
agebas RirsSesaniSnavi adgilebisaTvis, <strong>Tbilisi</strong>s misawvdombas<br />
sazRvargareTidan, turistuli infrastruqturisa da<br />
turistuli sainformacio sistemis gaumjobesebas.<br />
41
cxrili 2-9 prioritetuli sferoebi turistul klasterSi romlebic<br />
saWiroeben gaumjobesebas da da saxelmwifo institutebis mxardaWeras<br />
angariSi<br />
gzebi RirsSesaniSnavi adgilebisaTvis 27<br />
<strong>Tbilisi</strong>s misawvdomba ucxoeTidan 26<br />
turistuli infrastruqturis mdgomareoba 26<br />
turistuli sainformacio sistema 25<br />
<strong>Tbilisi</strong>s turistuli produqcia 24<br />
<strong>Tbilisi</strong>s turtizmis marketingi 22<br />
qveynis Sida saxmeleTo transporti 14<br />
sacxovrebeli momsaxurebis xarisxi 14<br />
satransporto sistema 13<br />
kvalificiuri samuSao Zala 10<br />
usafrTxoebis problema 10<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi - ganaTlebisa da satreiningo turizmi 4<br />
TanamSromloba Sida turistul daniSnulebis adgilebTan 3<br />
movlenaTa kalendari 2<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi – spa da gamajansaRebeli turizmi 2<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi – axalgazrduli turizmi 2<br />
IT teqnologiebis misawvdomoba 2<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi - biznes turizmi 1<br />
<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />
SeTavazebebi –samemkvidreo turizmi 1<br />
samuSao Zalisa da mosaxleobis enobrivi SesaZleblobebi 0<br />
daskvnebi daskvnebi: daskvnebi<br />
• turistul kompaniebs gaaCniaT arsebiTi sabazro<br />
•<br />
gamocdileba, winaswar gansazRvruli ganviTarebis gegmebi<br />
da asaqmeben 5-20 moxeles.<br />
isini epyrobian internet misawvdomobasa da sakuTar veb<br />
gverdebs rogorc samuSao iaraRs da maTi biznes<br />
•<br />
SeTavazebis wardgenis saSualebas.<br />
kompaniebi umeteswilad bazarze konkurencias uweven<br />
maRali xarisxis produqciisa da momsaxurebis<br />
•<br />
saSualebiT. momaval wels isini gegmaven gazardon maTi<br />
SemoTavazeba axali produqciiTa da momsaxurebiT.<br />
maTi konkurentebi upirveles yovlisa arian adgilobrivi<br />
biznesebi romlebic TbilisSi imave industriaSi<br />
operireben. kompaniebs ar eSiniaT konkurenciis<br />
•<br />
saqarTvelos sxva regionebidan da sazRvargareTidan.<br />
isini industriis ganviTarebis barierebad miiCneven iseT<br />
sferoebs rogorebicaa: turistuli infrastruqturis<br />
•<br />
xarisxi, turistuli sainformacio centris ar-arseboba<br />
da specializirebuli turistuli SeTavazebebis simcire<br />
(umTavresad gamajansaRebeli turistuli SeTavazebisa).<br />
gamokiTxuli firmebis Tanaxmad, industriis ganviTarebis<br />
kidev erTi seriozuli problemaa TbilisSi arsebuli<br />
42
satransporto sistema, kvalificiuri samuSao Zalis<br />
xarisxi da specializirebuli SeTavazebis simcire<br />
ganaTlebisa da satreiningo turizmisaTvis, agreTve<br />
gamajansaRebeli turizmisaTvis.<br />
• kompaniebis azriT bazari sistematurad gaizrdeba da<br />
warmoqmnis axal samuSao adgilebs.<br />
• rac Seexeba prioritetul sferoebs, romlebic saWiroeben<br />
saxelmwifo institutebis Carevas gamokiTxulma<br />
kompaniebma miuTiTes RirsSesaniSnavi adgilebis gzebis<br />
agebis saWiroebaze, <strong>Tbilisi</strong>s ukeTes misawvdomobaze<br />
sazRvargareTidan, gaumjobesebul turistul<br />
infrastruqturasa da ufro efeqtur turistul<br />
sainformacio sistemaze.<br />
43
3. 3. 3. investorebisaTvis investorebisaTvis mimzidveli mimzidveli <strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong><br />
3.1. <strong>Tbilisi</strong>s teritorialuri ganviTareba ZiriTadi istoriuli etapebis<br />
mixedviT<br />
<strong>Tbilisi</strong>s dRevandeli teritoriuli struqtura Camoyalibda<br />
qalaqis istoriuli ganviTarebis procesSi da Sida da gare<br />
faqtorebis zemoqmedebis Sedegad. es procesi ramdenime, mkafiod<br />
gamokveTil qronologiur etapad iyofa.<br />
feodaluri xana (<strong>Tbilisi</strong>s dedaqalaqad aRiarebidan XV<strong>III</strong><br />
saukunis dasasrulamde). qalaqi viTardeba mdinare mtkvris<br />
orive napirze, SezRudul teritoiul pirobebSi _ ZiriTadad,<br />
saqalaqo galavnis SigniT. am periodis bolosaTvis ukve<br />
SeimCneva galavans gareT gasvlis tendencia gareubnis<br />
(forStadtis) saxiT.<br />
ruseTis imperiis periodi (1801-1917ww.) – qalaqis TavdacviTi<br />
galavani kargavs aqtualurobas, Tbilsi iWreba jer mdinare<br />
mtkris marjvena napiris SemaRlebul platoze; marcxena napirze<br />
fuZndeba germanelTa kolonia; mogvianebiT xdeba misi da<br />
mimdebare soflebis inkorporireba <strong>Tbilisi</strong>s administraciul<br />
sazRvrebSi. qalaqi iZens xazobrivi ganviTarebis tendencias,<br />
ZiriTadad, mdinare mtkvris aRma. Zveli, “aziuri” da axali<br />
evropuli nawilebis Tanaarseboba “orsaxa ianusis” metaforul<br />
daxasiaTebad yalibdeba.<br />
saqarTvelos demokratiuli respublikis xanmokle arsebobam<br />
(1918-1921ww.) Tbiliss, teritoriuli ganviTarebis TvalsazrisiT<br />
veraferi Semata.<br />
sabWoTa periodi (1921-1991ww.) aRiniSneba saqarTvelos<br />
dedaqalaqis mosaxleobisa da teritoriis mkveTri zrdiT.<br />
qalaqis ganviTarebis yvela parametrs aregulirebda<br />
generaluri gegmebi; sabWoTa periodSi, 1934 wlidan<br />
moyolebuli, miRebul iqna 3 generaluri gegma; maTgan<br />
ukanasknelis saangariSo periodi 2000 wlamde iyo gaTvlili.<br />
generaluri gegmis Tanaxmad, iqmneba msxvili sacxovrebeli<br />
masivebi qalaqis periferiaze, samrewvelo-sasawyobo zonebi,<br />
viTardeba socialur-kulturuli da sainJinro-teqnikuri<br />
infrastruqtura; pirvelad, yuradReba eqceva urbanul<br />
memkvidreobas; yuradReba eTmoba qalaqis gamwvanebasa da<br />
sagareubno sarekreacio zonebs.<br />
damoukideblobis periodi (1991). bolo wlebSi qalaqi<br />
viTardeboda Sida teritoriuli resursebis xarjze, xSirad,<br />
Camoyalibebuli ganaSenianebis sazianod da mosaxleobis<br />
interesebis gauTvaliswineblad. Tbilsis mosaxleobis<br />
raodenobis klebisa da suburbanizaciis dawyebis pirobebSi,<br />
44
dedaqalaqis urbanistuli problematikis axal masStabs Zens<br />
2006 wlis bolos dedaqalaqis administraciuli sazRvrebis<br />
mkveTri gafarToeba (axladSeqmnili didgoris raioni) da “Zveli<br />
<strong>Tbilisi</strong>s” administraciuli raionis gamoyofa. am etapur<br />
gamowvevas unda upasuxos 2007 wlis 3 aprils gamocxadebulma<br />
tenderma “q. <strong>Tbilisi</strong>s miwaTsargeblobis (operatiuli)<br />
generaluri gegmis” SemuSavebaze.<br />
3.2. <strong>Tbilisi</strong>s teritoriuli struqtura<br />
q. Tbilsisi sivrciTi ganviTarebis iseTi imanenturi Tviseba,<br />
rogoricaa xazovaneba bunebrivad aisaxa misi centris<br />
konfiguraciaSic. jer kidev sabWoTA periodSi Catarebulma<br />
urban sociologiurma kvlevebma daadastura, rom <strong>Tbilisi</strong>s<br />
saerTosaqalaqo centri xazovnad, md. mtkvris xeobis gaswvriv<br />
viTardeba. amas cxadhyofs rogorc qalaq maformirebeli<br />
obieqtebis lokalizacia, ise Tbiliselebis “mentaluri<br />
rukebic”. amdenad, <strong>Tbilisi</strong> avlenda grZivi centris bunebrivi<br />
ganviTarebis tendenciebs, generalur gegmaSi saqalaqo centris<br />
ganivi mimarTulebiT, <strong>Tbilisi</strong>s zRvisken mobrunebis<br />
voluntaristuli midgomis sawinaaRmdegod.<br />
centraluri struqturebi avlens md. mtkvris aRma ganviTarebis<br />
generalur tendencias; Tumca, bolo dros, sul ufro<br />
Zlierdeba “Zveli <strong>Tbilisi</strong>s” SigniT da mtkvris dinebis<br />
mimarTulebiT centrmaformirebeli obieqtebis ganviTarebis<br />
survili. amdenad, <strong>Tbilisi</strong>s saerTo saqalaqo centri<br />
teritoriulad “iSleba” Tavisuflebis moednidan ori<br />
mimarTulebiT.<br />
pirveli da ZiriTadi, md. mtkvris marjvena napirze, moicavs<br />
rusTavelis prospeqts, filarmoniis SenobasTan itoteba merab<br />
kostavasa da meliqiSvilis quCebis mimarTulebiT, gadadis ilia<br />
WavWavaZis prospeqtSi da konstantine gamsaxurdias quCebSi da<br />
vaJa-fSavelas prospeqtSi. amis paraleleurad viTardeba daviT<br />
aRmaSeneblis prospeqtisa da akaki wereTlis prospeqtis<br />
centrmaformirebeli funqciebi.<br />
centris meore mimarTuleba Tavisuflebis moednidan viTardeba<br />
Zveli qalaqis mocviT da Semdgom xazovani ganStoebebiT<br />
avlabar-isanisa da orTaWalis mimarTulebebiT.<br />
amdenad, Tbilsis saerTosaqalaqo centris Taviseburebebs<br />
warmoadgens:<br />
• xazovani da dinamiuri xasiaTi;<br />
• xazovani struqturebis mdovre gafarToeba mimdebare<br />
quCebis xarjze;<br />
• paralelur centralur RerZebs Soris susti ganivi<br />
funqciur-gegmarebiTi kavSirebi;<br />
• Zveli qalaqis sul ufro gamoxatuli mniSvneloba;<br />
• centrmaformirebeli obieqtebis dispersuli ganviTareba.<br />
<strong>Tbilisi</strong>s centris amgvari maxasiaTeblebi asrulebs centris<br />
birTvis identificirebas.<br />
45
gacilebiT advilia tranzituli da komerciuli koridorebis<br />
miTiTeba. TRACECA-s koridorSi mdebare <strong>Tbilisi</strong> dRes<br />
iZulebiT atarebs saerTaSoriso satvirTo nakadebs Tavis<br />
sanapiroebze, <strong>Tbilisi</strong>s zRvis miRma amridi gzis avariuli<br />
mdgomareobis gamo. es sanapiroebi, arsebiTad, erTaderTi<br />
gamWoli magistralebia <strong>Tbilisi</strong>s mTels teritoriaze. amJamad<br />
muSavdeba sakiTxi kaxeTis gzatkecilis avWalamde gaWris<br />
Sesaxeb, rac mniSvnelovnad gantvirTavs qalaqis centrs.<br />
<strong>Tbilisi</strong>s reliefis Taviseburebebidan gamomdinare (md. mtkvris<br />
napirebs Soris simaRleTaA sxvaoba) garTulebulia ganivi<br />
kavSirebi. igive problemebs qmnis qalaqis farglebSi rkinigzis<br />
magistrali; centralur nawilSi miwiszeda transportisaTvis<br />
rkinigzis xazis gadalaxva SesaZlebelia mxolod or adgilas.<br />
erTmaneTisagan xuTi kilometris daSorebiT. generaluri gegmiT<br />
gaTvaliswinebuli viadukis ganxorcieleba didube-naZaladevis<br />
mimarTulebiT Sors aris ganxorcielebisagan.<br />
<strong>Tbilisi</strong>s teritoriuli struqturis xazobrivi<br />
konfiguraciidan gamomdinare, msxvili sacxovrebeli ubnebi,<br />
ZiriTadad, aSenda qalaqis Crdilo da Crdilo-dasavleT,<br />
agreTve samxreT-armosavleT nawilebSi. maTi mSenebloba<br />
mimdinareobda Zvirfas sasoflo-sameurneo miwebze, rac<br />
bunebrivi iyo sabWoTaA periodSi saqalaqo teritoriebis<br />
eqstensiuri aTvisebis pirobebSi.<br />
<strong>Tbilisi</strong>s teritoriis 2006 wlis gafarToebis Sedegad<br />
dedaqalaqma SemoierTa mcxeTisa da gardabnis raionebis nawili.<br />
Sedegad, axali aqtiualuroba SeiZina SemoerTebul nawilSi<br />
arsebul sagareo dasaxlebebis funqcionirebis mravalmxrivma<br />
problematikam. aq socialur-kulturul da sainJinro-teqnikuri<br />
infrastruqturis reabilitacia an mowyoba mniSvnelovnad<br />
gazrdis qalaq <strong>Tbilisi</strong>s sabinao fondis moculobas,<br />
gaaumjobesebs mis xarisxs da gaxdeba qalaqis saSemosavlo<br />
bazis gafarToebis safuZveli.<br />
dedaqalaqis ganviTarebis pirobebi, agreTve, gansaxilvelia<br />
aglomeraciis farglebSi, romelic moicavs mcxeTis, gardabnis<br />
raionebis mniSvnelovan nawils, qalaqebs Tbilissa da rusTavs.<br />
Sesabamisi problematika gasaazrebelia raionuli dagegmvis<br />
doneze, momavalSi qveynis teritriul-saxelmwifoebrivi<br />
mowyobis reorganizaciisa da urbanizaciis ZiriTadi<br />
tendenciebis gaTvaliswinebiT.<br />
46
3.3. q. <strong>Tbilisi</strong>s funqciur-sivrciTi ganviTarebis tendenciebi axlebur<br />
socialur-ekonomikur pirobebSi<br />
qalaq <strong>Tbilisi</strong>s funqciur-sivrciTi ganviTarebis axali etapi<br />
iwyeba saqarTvelos damoukideblobis aRdgenisTanave (1991w.).<br />
magram, dedaqalaqis dRevandel ierze mniSvnelovani gavlena<br />
iqonia komunisturi reJimis bolo periodmac.<br />
im dros, sazogadoebriv-politikuri daZabulobis<br />
Sesarbileblad, “orTqlis” gamoSvebis mizniT pirvelad 1987<br />
wlis seqtemberSi saqarTvelos ssr direqtiuli organoebis<br />
mier miRebuli iqna dadgenileba, romelic, praqtikulad<br />
pirvelad uSvebda mosaxleobis mxridan garkveul samSeneblo<br />
iniciativas. am dadgenilebis amoqmedeba daaCqara 1989 wlis 9<br />
aprilis tragikulma movlenebma; ramdenime kviraSi gamodis<br />
<strong>Tbilisi</strong>s saqalaqo sabWos aRmaskomis gadawyvetileba, romelic<br />
saxelmwifo sabinao fondis mobinadreebs nebas rTavda sakuTari<br />
saxsrebiT gaekeTebinaT lojiebis, verandebis, aivnebis, sxva<br />
damxmare saTavsoebis miSeneba garkveuli teqnikuri pirobebis<br />
dacviT. <strong>Tbilisi</strong> daifara maxinji, xSirad arasaimedo miSenebadaSenebiT,<br />
ramac kidev ufro daamaxinja masobrivi<br />
ganaSenianebis isedac uRimRamo korpusebi.<br />
ufro adre, gadagmul iqna pirveli nabijebi qalaqebisaTvis<br />
miwis misawvdomobis mimarTulebiT _ marTalia, qalaqgareT<br />
sabaRbostne da saagarako kooperativebis formiT. am axlebur<br />
warmonaqmnebSi miwisa da saxlebis farToebebi mkacrad<br />
normirebuli iyo. sakuTar miwasa da individualur saxlebs<br />
mowyurebulma qalaqelebma myisve gaSales mSenebloba; <strong>Tbilisi</strong>s<br />
midamoebi 30-40 km.-is radiusSi myisve daifara saagarako<br />
dasaxlebebiT, romlebic dResac imyofeba dasrulebis sxvadsxva<br />
stadiaze.<br />
1991 wels xelisuflebaSi mosvlis Semdeg, zviad<br />
gamsaxurdias mTavroba sakmarisi sifrTxiliT epyroboda uZravi<br />
qonebis – saqalaqo miwebisa da sabinao fondis CaTvliT-<br />
privatizebas. am wlis seqtemberSi gamoqveynebuli kanonproeqti<br />
,,binebis privatizebis Sesaxeb”, ZiriTadad, pasuxobda<br />
saerTaSoriso praqtikas, uwinaresad, sabinao reformis<br />
ekonomikuri aspeqtebis damuSavebulobis gamo da iZleoda<br />
axlebur socialur-ekonomikur pirobebSi warmatebuli urbanmenejmentis<br />
imeds.<br />
magram 1991-1992 wlebis mijnaze saxelmwifo gadatrialebis<br />
Sedegad am sferoSi kursi aRebul iqna gauTvlel, populistur<br />
gadawyvetilebebze. ukve 1992 wlis 1 Tebervals gamodis<br />
saqarTvelos respublikis ministrTa kabinetis dadgenileba #<br />
107 ,,saqarTvelos respublikaSi binebis privatizebis<br />
(usasyidlod gadacemis) Sesaxeb”. dadgenilebaSi xazgasmuli<br />
iyo, rom ,,privatizaciis obieqti SeiZleba iyos saxelmwifo da<br />
sazogadoebrivi fondis sacxovrebeli saxli (bina), maT Soris<br />
avariuli, sarekonstruqcio an kapitalurad gasaremontebel<br />
saxlSi Seusaxlebeli bina”. dadgenilebaSi arasakmarisad iyo<br />
damuSavebuli mravalbiniani saxlebis organizaciuli formebi<br />
da safinanso-ekonomikuri meqanizmebi. erTi xelis mosmiT<br />
saqarTveloSi Seiqmna uZravi qonebis mesakuTreTa axali<br />
47
mravalricxovani fena, romlebmac myisve gaiTavises sakuTari<br />
uflebebi, magram mesakuTris movaleobebze warmodgenac ar<br />
hqondaT. amdenad, “homo sovoficus”-isaTvis Cveuli sarCenis<br />
fsiqologia ara marto ar amoiZirkva, aramed gafarTovda kidec-<br />
,,axali mesakuTreebis” marTlac avariul saxlebSi saremonto<br />
samuSaoebis xelisuflebis mier Catarebis moTxovnis<br />
TvalsazrisiT. 2002 wlis 25 aprilis miwisZvris Sedegebma kidev<br />
ufro gaamZafra avariuli binebis umweo mesakuTreebis<br />
pretenziebi xelisuflebis mimarT.<br />
realur movla-patronobas moklebuli arsebuli sabinao<br />
fondis swrafi degradaciis paralelurad, politikuri da<br />
ekonomikuri stabilizaciis kvaldakval, ganviTareba iwyo<br />
komerciulma binaTmSeneblobam; socialuri (municipaluri,<br />
sazogadoebrivi) sabinao fondi TbilisSi dRemde ar Sendeba-<br />
aSkara saWiroebis, sazogadoebis moTxovnebisa da saerTaSoriso<br />
organizaciebis rekomendaciebis miuxedavad.<br />
komerciuli binaTmSeneblobis bumma bunebrivad gaamZafra<br />
misi teritoriuli ganTavsebis sakiTxi. qalaqis miwebis jgufuri<br />
da piradi interesebis mixedviT gadanawilebas Tan sdevda bolo<br />
sabWoTa, 2000 wlamde gaTvlili, q. <strong>Tbilisi</strong>s rekonstruqciisa da<br />
ganviTarebis generaluri gegmis mizandasaxuli diskreditireba.<br />
amoqmedda qalaqis miwebis dapatronebisa da gamoyenebis<br />
korufciuli Tu jgufuri interesebis amsaxveli sqemebi.<br />
saeraSoriso organizaciebis SefasebiT, im dros, qrTamebis<br />
sixSiriT, mSeneblobis nebarTvebis gacema meore adgilze iyo,<br />
sagzao policiis gamomZalvelobis Semdeg.<br />
komerciuli binaTmSenebloba, ZiriTadad, miiswrafoda<br />
istoriuladCamoyalibebuli, yvelaze prestiJuli ubnebisaken _<br />
vake, vera, mTawminda. qarTuli kulturisaTvis metad<br />
damaxasiaTebeli prestiJulobis kategoriam, romelic sabolood,<br />
gamosaxulebas hpovebs uZravi qonebis fasSi, SeiZina konkretuli<br />
mniSvneloba da aisaxa kidec zogierT normatiul aqtSi. axali<br />
mravalsarTuliani saxlebi xSirad Sendeboda konkretuli<br />
qalaqmSeneblobiTi viTarebis, sanitarul-higienuri Tu saxazino<br />
normebis gauTvaliswineblad, mkvidri moaxleobis protestebis<br />
miuxedavad. dRes ukve cxadia, rom prestiJul raionebSi<br />
ganaSenianebis amgvarma SemWidroebam gamoiwvia ekologiuri<br />
problemebi, individualuri transportis siWarbe, socialurkulturuli<br />
da sainJinro-teqnikuri infrstruqturis gadatvirTva,<br />
da, sabolood, urbanuli garemos xarisxis dacema.<br />
gansakuTrebiT mZime viTareba Seiqmna Zvel TbilisSi,<br />
romelmac gansakuTrebuli ZegldacviTi statusi SeiZina jer kidev<br />
sabWoTA periodSi. damcav zonebSi skandalurma sabinao<br />
mSeneblobam migviyvana iqamde, rom Zveli <strong>Tbilisi</strong>s 2002 wlis<br />
ganacxadi UNESCO-s msoflio memkvidreobis nusxaSi Sesatanad<br />
gadadebul iqna sakanonmdeblo, instituciuri da praqtikuli<br />
TvalsazrisiT viTarebis gaumjobesebis dromde.<br />
bolo wlebSi sabinao mSeneblobis seqtorSi<br />
developerulma saqmianobam SeiZina ufro civilizebuli saxe. amas<br />
xels uwyobs rogorc saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da<br />
sportis sministros iniciativebi, ise sakuTriv developerTa<br />
korporaciuli srulyofa (developerTa asociaciis Camoyalibeba,<br />
Sesabamisi eTikis kodeqsis miReba da a.S.). niSandoblivia, rom<br />
48
developeruli saqmianoba farTovdeba teritoriuli TvalsazrisiT<br />
da vrceldeba centrTan mimdebare raionebze (saburTalo); bolo<br />
xans ki adre araprestiJulad miCneul raionebSic.<br />
am TvalsazrisiT, saukeTeso magaliTad unda CaiTvalos<br />
avlabris raioni, romelsac, Tavisi uTuo Rirsebebis miuxedavad<br />
(centraluri mdebareoba, kargi mikroklimati, satransporto<br />
infrastruqtura, saukeTeso xedi da eqspozicia qveynis mxareebis<br />
mimarT), <strong>Tbilisi</strong>s ubnebis prestiJulobis skalaze bolo dromde<br />
umarTebulo dabal pozicias ikavebda. avlabris qalaqTmSeneblobis<br />
potencials erT-erTma pirvelma yuradReba miaqcia <strong>Tbilisi</strong>s didma<br />
gulSematkivarma da mecenatma, hamburgelma arqiteqtorma iost<br />
Sramma, romlis iniciativiT 1997 wels, saqarTvelos teqnikuri<br />
universitetis arqiteqturis institutSi daiwyo gare avlabris<br />
ganaxlebis studenturi proeqtis ganxorcieleba. paralelurad<br />
avlabarSi xorcieldeba iseTi qalaqmaformirebeli qmedebebi,<br />
rogoricaa wm. samebis sakaTedro taZrisa da saqarTvelos<br />
prezidentis ofisis mSenebloba. yovelive aman mkveTrad gazarda<br />
ubnis prestiJuloba da, Sesabamisad miwis fasebi.<br />
zogierTi developeri dgams kidev ufro windaxedul<br />
nabijebs da Tavis interess mimarTavs jerac uprestiJo<br />
teritoriebis aTvisebisaken. amis magaliTad SeiZleba CaiTvalos<br />
kompania “arsis” mier <strong>Tbilisi</strong>s samxreT-aRmosavleT mxares<br />
wamowyebuli proeqti “orTaWalis turfa”, romelic izidavs<br />
myidvels SedarebiT dabali fasebiTa da ganaSenianebis<br />
kompleqsurobiT (socialuri infrastruqturis komponentebi).<br />
magram, teritoriuli mimzidevlobis TvalsazrisiT,<br />
tradiciuli upiratesoba gaaCnia sabinao mSeneblobas <strong>Tbilisi</strong>s<br />
Crdilo da Crdilo-dasavleTis ganapiras (bagebi, didi diRomi),<br />
sadac mniSvnelovanma teritoriulma resursebma da yofili<br />
sasoflo-sameurneo miwebis aTvisebam SesaZlebeli gaxada<br />
sakarmidamo ganaSenianebis Seqmna. saukeTeso mikroklimaturi<br />
pirobebis garda, am zonis prestiJulobis xeli Seuwyo aSS-s axali<br />
saelCos mSeneblobam.<br />
developerTa teritoriuli mjobineba bunebrivia,<br />
didwiladaa ganpirobebeuli potenciur momxmarebelTa<br />
prioritetebiT. am mxriv, metad arsebiTia, rom, Tu adre,<br />
prestiJulobasTan erTad, gadamwyveti mniSvneloba eniWeboda binis<br />
adgilmdebareobis prestiJulobasa da raodenobriv parametrebs<br />
(oTaxebis raodenoba, farTobi), bolo dros SeimCneva esTetikuri<br />
(“kargi xedi”, “lamazi arqiteqtura”) da ekologiuri (“sufTa haeri”,<br />
“simwvane”) moTxovnebis win wamoweva.<br />
es ukanaskneli garemoeba, suburbanizaciis zogad<br />
tendenciebTan erTad, axal sibrtyeze ayenebs jer kidev sabWoTa<br />
wyobis bolo periodSi <strong>Tbilisi</strong>s saagarake dasaxlebebis beds. maTi<br />
sainJinro teqnikuri da socialuri reabilitacia metad sasikeTod<br />
waadgeba <strong>Tbilisi</strong>s sabiano fondis saerTo struqturas da<br />
qalaqisaTvis ekonomikurad sasargeblo iqneba. es Tema imsaxurebs<br />
gaRrmavebul yuradRebas da, metic, pilot-proeqtis<br />
ganxorcielebasac.<br />
am mimarTulebiT realuri xelSemwyobi faqtoria 2006<br />
wlis bolos q. <strong>Tbilisi</strong>s administraciuli sazRvrebis gafarToeba<br />
swored dedaqalaqis hinterlandisa da sazafxulo-saagarako<br />
zonisxarjze. 2007 wlis 30 martis sxdomaze <strong>Tbilisi</strong>s sakrebulom<br />
49
daamtkica gafarToebuli axali fiskaluri zonireba, romelic<br />
xels Seuwyobs developerul saqmianobas axladSemoerTebul<br />
teritoriebze da, amdenad, suburbanizaciis procesis gafarToebas.<br />
niSandoblivia, rom zogierT kompanias ukve gadadgmuli aqvs<br />
winmswrebi nabijebi am zonaSi maRali klasis sacxovrebelis<br />
asaSeneblad. magaliTad gamodgeba erT-erTi qarTul-ebrauli<br />
kompaniis mier “wavkisis velis” mSenebloba.<br />
komerciuli binaTmSeneblobis ganviTarebis fonze,<br />
<strong>Tbilisi</strong>s sabiano fondis struqturis gasawonasworeblad,<br />
gadaudebel amocanad iqca e.w. “socialuri” (“municipaluri”,<br />
“sazogadoebrivi”) sacxovrisis Seqmna. rogorc iTqva, faqtobrivad,<br />
qalaqis TiTqmis mTeli sabiano fondi kerZo sakuTrebaSi<br />
gadaiyvana. xelisufleba dResac ewinaaRmdegeba socialuri<br />
sacxovrisis Camoyalibebas, rac mkveTrad amZafrebs socialur<br />
klimats <strong>Tbilisi</strong>s sazogadoebaSi.<br />
3.4. ofisebisa da komerciuli obieqtebis ganTavsebis tendenciebi<br />
axlebur socialur-ekonomikur pirobebze gadsvlam<br />
gamoiwvia ofisebisa da komerciuli obieqtebis qalaqis gegmarebiTs<br />
struqturaSi ganTavsebis pirobebis radikaluri saxecvlileba.<br />
sabWoTadroindel msxvil saxelmwifo dawesebuleba-organizaciebs<br />
ekava moculobiT didi, xSir SemTxvevaSi sagangebod agebuli<br />
Senobebi. kulturul-sayofacxovrebo obiqtebi ganawilebuli iyo<br />
qalaqis qsovilSi met-naklebad Tanabrad, momsaxurebis im dros<br />
gavrcelebuli safexurebrivi wyobis Sesabamisad, misawvdomobis<br />
normatiuli radiusebis gaTvaliswinebiT.<br />
sabazro urTierTobebi, uwinaresad, wvrili vaWrobis<br />
obieqtebis dislokaciaSi aisaxa. 1993 wels daSvebul iqna quCis<br />
vaWroba – praqtikulad yvelgan da nebismieri formiT. vaWrobis am<br />
formas sul male Seemata sacxovrebeli saxlebis pirvel<br />
sarTulebze sacxovrebeli binebis vaWrobisa da sayofacxovrebo<br />
dawesebulebebad. niSandoblivia, rom bazarze sakuTari niSis<br />
ZebnaSi am wvrili obieqtebis profili da klasi ramdenjerme<br />
Seicvala; es procesi, marTalia, Senelebuli tempiT, magram dResac<br />
SesamCnevia. saxlebi, romelTa pirvel sarTulebze bina daiado<br />
vaWrobisa da momsaxurebis obieqtebma, TavisiTavd pirveli<br />
gegmarebiTi struqturiT ar pasuxobda axlebur daniSnulebas<br />
(quCidan Sesasvlelis problema; sainJinro mowyobiloba,<br />
sanitaruli pirobebi, sawyobebisa Tu damxmare saTavsebis<br />
ararseboba da a.S.).<br />
bevr sirTules qmnis sardafebSi Casasvleli kibeebis<br />
mowyoba, rac, xSirad quCebis trotuarebis xarjze Tu xerxdeboda.<br />
dRes qalaqis centralur nawilSi SeiniSneba pirvel sarTulze<br />
ukve ganTavsebuli ofisebis “SidaganviTareba”, meore, iSviaTad ki<br />
mesame sarTulis xarjze. uZravi qonebis marTvis TvlsazrisiT<br />
xazgasasmelia, rom aseTi iuridiuli pirebi, rogorc wesi, ar<br />
monawileoben mTeli saxlis (kondominiumis) marTvaSi, saqarTvelos<br />
samoqalaqo kodeqsisi miuxedavad.<br />
adre mxolod sacxovrebeli daniSnulebis saxlebis<br />
funqciebis diversificirebis paralelurad, mimdinareobda<br />
zemoxsenebuli msxvili organizacia – dawesebulebebis<br />
struqturebis danawevreba, Semcireba da maTi kuTvnili Senobebis<br />
an maTi didi nawilis gansaxelmwifoebrioba. metad mniSvnelovania,<br />
50
om es procesi mimdinareobda uZravi qonebis municipalizaciis<br />
stadiis gamotovebiT, Tanac urbanuli miwis problematikis<br />
mifuCeCebiT. arc am, mravali mesakuTris xelSi Cavardnili<br />
Senobebis marTva pasuxobda Tundac adrindel moTxovnilebebs<br />
(liftebi, sainJinro gayvaniloba, dacva da sxva).<br />
ganviTarebis Semdgom etaps warmoadgens imTaviTve<br />
Sereuli daniSnulebis Senobebis proeqtireba da mSenebloba,<br />
rodesac 1-2 sarTuli gaTvaliswinebuli iyo ofisebisaTvis an<br />
savaWro da momsaxurebis obieqtebisaTvis, maT zemoT ki binebi iyo<br />
ganTavsebuli. paralelurad, zogierTi msxvili kompania aSenebda<br />
calke mdgom Stab-binas.<br />
komerciuli saofise farTobebi Seqmnisa da<br />
eqspluataciis axal etaps warmoadgens specialuri Senobebis ageba,<br />
rac bolo xans Tavs iCens TbilisSi. am mxriv gamoirCeva ilia<br />
WavWavaZis prospeqtze # 34 mSenebare ZiriTadad saofise da savaWro<br />
Senoba da, gansakuTrebiT “aqsis tauersi” _ agreTve ilia WavWavaZis<br />
prospeqtze. es ukanaskneli, marTalia, “second hand”-is arqiteqturis<br />
nimuSia (amgvari daxveuli prizmebis formis mqone obieqtebi<br />
daproeqtebulia stambulisa da astanasaTvis), magram dRes ukve<br />
gamocxadebuli fasebi metyvelebs, rom savaraudod es saofise<br />
farTebi upasuxebs ofisebis saerTaSoriso kvalifikaciis maRal<br />
rangs.<br />
rac Seexeba masobrivi da sabiTumo vaWrobis msxvil<br />
obieqtebs (e.w. “bazrobebi”), ori maTgani –lilosa da navTluRis<br />
bazrobebi qalaqis samxreT-armosavleT periferiaze mdebareobs,<br />
xolo oris (dezertirebis bazarTan da eliavas quCaze) CrdilodasavleT<br />
periferiaze gatanis mcdelobebi uSedegod dasrulda da<br />
xelisufleba dasjerda maTs adgilze “gakeTilSobilebas”; Tumca,<br />
qalaqgegmarebiTi TvalsazrisiT, maTi adgilmdebareoba didad<br />
avnebs qalaqis garemos.<br />
mosaxleobis garkveuli nawilis ekonomikuri<br />
keTildReobis nawils ekonomikuri keTildReobis zrdis<br />
gaSualebul indikatorad SeiZleba CaiTvalos restornebisa da<br />
gasarTobi dawesebulebebis (kazinoebis CaTvliT) qselis<br />
gafarToeba. amasTan, Tu kazinoebi qalaqis centralur nawilSi<br />
iyris Tavs (dRes, garkveuli sakanonmdeblo nabijebis Sedegad<br />
TbilisSi sul ramdenime kazino moqmedebs da mimdinareobs saubari<br />
yvela kazinos kurort wyaltuboSi gadatanis Sesaxeb – msgavsad<br />
ruseTSi dagegmili ronisZiebebisa), axalgaxsnili restornebi<br />
miiltvis Zvel TbilisSi an saavtomobilo magistralebze,<br />
ZiriTadad mtkvris sanapiroebze da qalaqis Crdilo-dasavleTis<br />
gasasvlelSi.<br />
sportul-sarekreacio obieqtebis mSenebloba aSkarad<br />
CamorCeba moTxovnilebas _ TbilisSi dRes mxolod 2 Tanamedrove<br />
standartebis auzia. mimdinareobs wyalsadenebis aTvisebac _ aq wina<br />
planzea vakis Tavze ganTavsebuli kus tba; mas, keTilmowyobis<br />
TvalsazrisiT jer-jerobiT CamorCeba lisis tba da <strong>Tbilisi</strong>s<br />
zRva. farTovdeba Sidakvartaluri mini-moednebis qseli (ZiriTadad,<br />
xelovnuri safariT). kerZo kapitalis ZalisxmeviT aSenda axali<br />
saCogburTo stadioni diRomSi.<br />
energiulad mimdinareobs marTlmamdidebluri eklesiebis<br />
mSenebloba garda wm. samebis grandiozuli sakaTedro taZrisa,<br />
51
mcire, samrevlo eklesiebis qseli nel-nela moicavs yvela<br />
sacxovrebel ubans – rogorc centralurs, ise periferiuls.<br />
calke gamosayofia sastumroebis qselis ganviTarebis<br />
sakiTxi. bolo dros <strong>Tbilisi</strong>sadmi cxovel interess iCens<br />
sastumro meurneobis msoflio brendebi – iseTebi, rogoricaa<br />
Seratoni, merioti, kempinki, hiltoni, redisoni. isini ramdenime<br />
mimarTulebiT moqmedebs – arsebuli sastumroebis rekonstruqcia,<br />
arsebulis aReba da mis adgilze axali sastumroebis mSenebloba,<br />
saCino, qalaqmaformirebeli obieqtebis SeZena da maTi adaptacia. am<br />
etapze msoflio brendebis amgvari Semoteva mxolod dRevandeli<br />
ekonomikuri interesebiT ar aris ganpirobebuli (moqmed<br />
sastumroebSic stumriT Sevseba Sors aris normatiulisagan);<br />
savaraudoa, rom es ganpiroebebulia rogorc samomavlo imedebiT,<br />
ise msoflio geografiis aTvisebis, presence factor-iT. otel-biznesis<br />
grandebis <strong>Tbilisi</strong>s bazarze Semosvlis garda, gafarTovda mcire<br />
sastumroebis qseli – maTi naklebi fasebiTa da uSualo<br />
atmosferoTi. magram, turistul centrad gadaqcevis ambiciebis<br />
qalaqisaTvis did problemad rCeba didi, iafi, masobrivi<br />
turizmisaTvis gankuTvnili sastumroebis da hostel-ebis ararseboba.<br />
turizmis damabrkolebel sxva faqtorebs Soris davasaxelebT<br />
qlaqis sainformacio sistemis xarvezebs (enobrivis CaTvliT) da<br />
sazogadoebrivi tualetebis katastroful mdgomareobas – rogorc<br />
raodenobis, ise xarisxis TvalsazrisiT.<br />
Sidasaqalaqo transportis TvalsazrisiT, Tavis<br />
stabilur rols TamaSobs <strong>Tbilisi</strong>s metropoliteni, romelmac<br />
samoqalaqo dapirispirebis pirobebSi ^<strong>Tbilisi</strong> ixsna funqciuri<br />
dezintegraciisagan. bolo wlebSi, satransporto sistemaSi<br />
ganxorcielebuli reformis Sedegad, qalaqis quCebidan<br />
praqtikulad moixsna tramvai, minimumamde davida troleibusis<br />
xazebi, ufro adre TiTqmis mTlianad ganadgurda sabagiro gzebis<br />
qseli. dadebiTi movlenaa dedaqalaqis centralur quCebze<br />
umarTavi raodenobis samarSruto taqsebis Secvla saqalaqo<br />
avtobusebiT, Tumca sazogadoebrivi transportis sistemis<br />
gamarTul funqcionirebas mTeli rigi faqtorebisa uSlis xels<br />
(Sesyiduli avtobusebis modeli; moZraobis organizaciis xarvezebi<br />
_ Tundac “veris satransporto samkuTxedi”; qveiTTa, uwinaresad,<br />
unarSezRudul pirTa interesebis gauTvaliswinebloba; mZRolTa<br />
da qveiTTa dabali disciplina; avtosadgomebis uqonloba da a.S.).<br />
mosalodnelia, rom <strong>Tbilisi</strong>s saqalaqo transportis sistemis<br />
gaumjobesebas xels Seuwyobs saerTaSoriso tenderis safuZvelze<br />
Sesrulebuli rekomendacia, romelTa wardgena maisSia<br />
mosalodneli.<br />
rac Seexeba gare transports, mimdinareobs <strong>Tbilisi</strong>s<br />
centraluri sarkinigzo sadguris sareabilitacio samuSaoebi;<br />
iwyeba rkinigzis totis mSenebloba kaxeTis xazidan axladaSenebul<br />
aeroportamde; Tumca, xarvezad unda CaiTvalos am proeqtis<br />
teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis uqonloba da regionuli<br />
dagegmvis WrilSi gauTvleloba.<br />
uZravi qonebis gadanawilebis pirobebSi, samrewvelo<br />
obieqtebis mTavar mimzidevl mxared maT mier dakavebuli<br />
teritoriebi aRiqmeboda. es gansakuTrebiT arsebiTi iyo qalaqis<br />
centralur da centrebTan mimdebare zonebSi. damoukideblobis<br />
wlebSi <strong>Tbilisi</strong>s samrewvelo obieqtebis didma nawilma Sewyvita<br />
52
funqcionireba; danadgarebi da mowyobiloba sazRvargareT jarTad<br />
gaiyida; xolo TviT Senoba-nageboba Tanamedrove teqnologiebis<br />
TvalsazrisiT, interess aRar warmoadgenda. samagierod, gaizarda<br />
samrewvelo obieqtebis mier dakavebuli teritoriebisadmi<br />
menaSeneTa interesi. zogierT aseT teritoriaze ukve mimdinareobs<br />
komerciuli sabiano mSenebloba (mag., industriuli qarxnis<br />
teritoria saburTaloze), zogic Tavis rigs elis (mag., abreSumsaqsovi<br />
fabrikis teritoria veraze). amasTan erTad, arsebobs iseTi<br />
msxvili samrewvelo zonebi, romlebic, jer-jerobiT ver iwvevs<br />
developerTa interesebs (mag., ulianovkis samrewvelo zona); amgavri<br />
zonebis konversia gaadvildeboda saxelmwifos/qalaqis mxridan<br />
gansakuTrebuli xelSemwyobi nabijebis gadadgmis SemTxvevaSi.<br />
<strong>Tbilisi</strong>, rogroc qveynis dedaqalaqi, iTavsebs<br />
centraluri da saqalaqo xelisuflebis funqciebs, rac aisaxeba<br />
administraciis instituciur struqturebsa da Sesabamisi<br />
obieqtebis ganlagebaSi.<br />
centraluri funqciebi, ZiriTadad, Tavmoyrilia <strong>Tbilisi</strong>s<br />
centrSi, Tumca aris gamonaklisebic. teritoriuli<br />
decentralizaciis mcdelobis magaliTs warmoadgens<br />
sakonstitucio sasamarTlo, romlis gadatanis mcdeloba iyo jer<br />
q. mcxeTis mimarTulebiT, axla ki q. quTaisis mimarTulebiT.<br />
saqarTvelos prezidentis axali rezidencia Sendeba urbanuli<br />
ganxlebis perspeqtivis mqone raionSi _ avlabarSi.<br />
rac Seexeba saqalaqo administracias, sul axlo<br />
reformis Sedegad “didi <strong>Tbilisi</strong>” Sedgeba 7 administraciuli<br />
raionisagan. maTi gadametebuli zomebi da raionuli gamgeobebis<br />
misawvdomobis sirTule ver pasuxobs adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis iseT fuZemdeblur princips, rogoricaa<br />
subsidireba da, agreTve q. <strong>Tbilisi</strong>s teritoriis ubnebad<br />
struqturirebis istoriulad Camoyalibebul tradicias.<br />
ganaTlebis sistemaSi mimdinare radikaluri reforma<br />
aisaxa sxvadasxva donisa da raionis saswavlo da aRmzrdelobiTi<br />
dawesebulebebis teritoriul lokalizaciaSic. Tu adre, sabWoTa<br />
periodSi, sabavSvo baga-baRebisa da saSualo skolebis qselebi,<br />
ZiriTadad, emsaxureboda axlos mcxovreb mosaxleobas, dRes<br />
ganaTlebis obieqtebis privatizebisa da Caweris faqtobrivad<br />
gauqmebis pirobebSi, pirvel planze gamodis maTi profilisa da<br />
swavlebis finansuri pirobebis mniSvneloba.<br />
rac Seexeba umaRles ganaTlebas, misi obieqtebi ganicdis<br />
gamsxvilebis instituciur restruqturirebas, raodenobriv<br />
Semcirebas akreditaciis pirobebis gamkacrebis gziT. amasTan<br />
wamyvani umaRlesi ganaTlebis obieqtebis lokalizacia, ZiriTadad,<br />
ucvleli Ceba.<br />
igive iTqmis jandacvis da socialuri dacvis reformaze;<br />
am sistemaSi SesamCnevi rolis TamaSs iwyebs saqarTvelos<br />
marTlmadidebeli eklesia, arasamTavrobo da saerTaSoriso<br />
organizaciebi.<br />
<strong>Tbilisi</strong>s pirobebSi metad aqtualuria sazogadoebrivi<br />
sivrceebis SenarCunebis problema. gauazrebeli da, xSirad,<br />
damnaSaveobrivi privatizebis Sedegad kerZo kapitalis xelSi<br />
aRmoCnda qalaqis sivrcis iseTi mniSvnelovani elementebis nawili,<br />
rogoricaa sanapiroebi, mdinaris kalapoti, saqalaqo moedani.<br />
gansakuTrebiT mtkivneuli iyo sazogadoebrivi azris<br />
53
sawinaaRmdegod qalaqisaTvis iseTi mniSvnelovani obieqtis<br />
privatizeba, rogoricaa riyis ubani mdinare mtkvris marcxena<br />
napirze, qalaqis istoriul birTvSi.<br />
menaSeneebis mZlavr Semotevas ganicdis sportulrekreaciuli<br />
obieqtebi. mimdinareobs an iwyeba obieqtebis<br />
ganaSenianeba, rogoricaa md. veres xeoba, romelic sabWoTa<br />
periodSi bavSvTa qalaq “mziurad” yalibdeboda; <strong>Tbilisi</strong>s<br />
ipodromi, avlabarSi stadionis teritoria da a.S. gansakuTrebiT<br />
agresias ganicdis <strong>Tbilisi</strong>s mwvane nargavebis sistema<br />
(sacxovrebeli saxli aleqsandres baRSi, vakis parkSi da mimdebare<br />
tye-parkSi saelCoebisa da fexburTis federaciebisaTvis<br />
teritoriebis gamoyofa, bagebSi wiwvovani nargavebis xarjze<br />
elitaruli sacxovrebeli saxlebis mSenebloba da sxva).<br />
* * *<br />
sazogadod, SeiZleba iTqvas, rom <strong>Tbilisi</strong> amJamad<br />
imyofeba Tavisi funqciur-sivrciTi organizaciisa da gegmarebiTi<br />
struqturis axlebur socialur-ekonomikuri pirobebis da<br />
urTierTobebisadmi morgebis gardamaval stadiaze. urbanuli<br />
ganviTarebis yovel konkretul SemTxvevaSi moqmedebs<br />
mravalricxovan da xSirad subieqtur Tu winaaRmdegobriv<br />
faqtorTa unikaluri kombiancia. uZravi qonebis bazrisa da,<br />
saerTod, sabazro urTierTobebis “daRvinebis” kvaldakval<br />
<strong>Tbilisi</strong>s sivrciT-teritoriuli ganviTareba, sxvadasxva funqciebis<br />
ganawileba, maTi struqturireba da qalaqis axleburi organizmis<br />
Camoyalibeba gaazrebuli, adekvaturi da prognozirebadi gaxdeba,<br />
rac, sabolood, xels Seuwyobs <strong>Tbilisi</strong>s, rogroc msxvili<br />
urbanuli centris ekonomikur ganviTarebas.<br />
54
4. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s altern alternatiuli altern alternatiuli<br />
atiuli ganvit ganvitarebis ganvit<br />
arebis strategiebi<br />
socialuri da ekonomikuri gardaqmnebis Sedegad, romelsac<br />
adgili hqonda saqarTvelosa da regionSi ukanaskneli<br />
ramodenime wlis ganmavlobaSi dRes <strong>Tbilisi</strong>s winaSe dgas<br />
gamowvevebi da ganviTarebis SesaZleblobebi. Analizebi,<br />
kvlevevbi da aqcionerebTan Catarebuli ganxilvebi<br />
adastureben, rom:<br />
• dedaqalaqis ekonomikas gaaCnia mTavari wili<br />
saqarTvelos mSp-Si;<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s kompaniebis produqtiuloba ufro maRalia,<br />
vidre saqarTvelos sxva regionebSi moqmedi kompaniebisa;<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s Sromis bazari warmoqmnis ufro met kargad<br />
anazRaurebad samuSaoebs maRal kvalificiuri<br />
specialistebisaTvis, vidre saqarTvelos sxva regionebi;<br />
• adgilobriv anazRaurebaTa moculoba qmnis saqarTveloSi<br />
moxmarebis mTavar bazars;<br />
• gaumjobesebuli satelekomunikacio infrastruqtura<br />
zrdis <strong>Tbilisi</strong>s kavSirebs danarCen reginsa da<br />
msofliosTan;<br />
• Tbiliss gaaCnia mimzidveli fasebi vizitorTa<br />
jgufebisaTvis;<br />
• regionsa da msofliosTan kavSirebis mzardi ricxvi<br />
izidavs axal firmebsa da TanamSromlebs, aumjobesebs<br />
arsebuli kompaniebis konkurenciulobas da adgens axal<br />
sabazro standartebs;<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s ganviTarebis potenciali xels uwyobs<br />
gareubnebis zrdas da amgvarad qmnis safuZvels<br />
metropolitanuri arealisaTvis;<br />
• zrdis seqtorebSi moqmedi kompaniebis potenciali<br />
aiZulebs maT Seiswavlon axali bazrebi imisaTvis, rom<br />
xeli Seuwyon ganviTarebis tendenciebs.<br />
zemoT aRniSnuli aRmoCenebi warmoadgenen safuZvlebs<br />
RonisZiebebis rekomendirebisaTvis, romlebic unda gatardes<br />
<strong>Tbilisi</strong>s rogorc regionis servis centris poziciis<br />
gasaZliereblad. qalaqis mimzidvelobam, adgilobrivi firmebis<br />
potencialma da SemoTavazebuli momsaxurebis vrcelma jaWvma,<br />
samuSao Zalis xarisxma da mraval kulturulma memkvidreobam<br />
Tbiliss mianiWa unari momsaxureboda ara mxolod mis<br />
metropolitanur arealsa da saqarTvelos, aramed aseve Savi<br />
zRvisa da kaspiis zRvis regionebs.<br />
ekonomikis dausrulebeli gardaqmna moiTxovs firmebis,<br />
dsasaqmebulebisa da saxelmwifo institutebisagan globalur<br />
bazraze mimdinare cvlilebebTan morgebas.<br />
qalaqma da sxva saxelmwifo institutebma mxari unda dauWiron<br />
organizaciebisa da profesiuli swavlebis axal formebs da<br />
unda Seqmnan sivrce axali sawarmoebisaTvis.<br />
55
adgilobrivi zrdis erT-erTi mTavari pirobaa moqmedi firmebis<br />
qalaqSi darCenis uzrunvelyofa da axali gare investorebis<br />
mizidva, agreTve macxovrebelTa prevencia imisagan, rom maT ar<br />
datovon qalaqi da sxvaTa waxaliseba, raTa isini Camovidnen da<br />
dasaxldnen aq.<br />
<strong>Tbilisi</strong>s centris mimzidveloba, cxovrebis xarisxi da<br />
kompaniebisaTvis saqmianobis advilad dawyeba warmoadgenen<br />
proeqtis sferoebs, romlebic mxardaWeril da ganxorcielebul<br />
unda iqnan uSualod qalaqis xelisuflebis mier.<br />
adgilobrivi Temebis Zliereba da adgilobriovi samuSao Zalis<br />
unarebi warmoadgenen <strong>Tbilisi</strong>s zrdis potencialis safuZvels.<br />
qalaqi unda dakavdes:<br />
• adgilobrivi Temebis gaZlierebiT, radaganac swored amas<br />
mivyavarT cxovrebis ukeTesi xarisxisaken da sacxovrebel<br />
ubnebSi uZravi qonebis ufro maRal RirebulebasTan;<br />
• yvelasaTvis ganviTarebis SesaZleblobebis gaTanaswoebiT,<br />
raTa moxdes msxvili socialuri jgufebis ganviTarebis<br />
ZiriTadi mimarTulebidan gamoricxvis prevencia;<br />
• niWieri adamianebis mxardaWeriT, vinaidan swored maT<br />
unda gansazRvron qalaqis momavali potenciali.<br />
mravalferovan partniorebTan TanamSromloba warmoadgens<br />
gadamwyvet mniSvnelobas warmatebisaken mravali dRevandeli<br />
sawarmosaTvis. qalaqs SeuZlia Seasrulos koordinatorisa da<br />
fasilitatoris roli Semdegi rgolebis dialogisa da<br />
TanamSromlobis procesSi:<br />
• moqalaqeebi;<br />
• socialuri organizaciebi;<br />
• firmebi;<br />
• saxelmwifo institutebi;<br />
• centraluri mTavrobis sxvadasxva rgoli.<br />
erovnul da ucxoel partniorebTan TanamSromlobiT Tbiliss<br />
SeuZlia gaaZlieros misi, rogorc Sekrebis, biznesis,<br />
kulturisa da mecnierebis centris cnobadoba. qalaqis cnobadi<br />
brendi warmoadgens erT-erT fundamentalur pirobas<br />
TanamSromelTa, investorTa da vizitorta mizidvisaTvis.<br />
qvemoT warmodgenili cxrili uCvenebs alternatiul<br />
strategiebs, maT miznebs, agreTve strategiis ganxorcielebis<br />
amocanebsa da potenciur aqtivobebs.<br />
56
alternatiuli<br />
alternatiuli<br />
strategiebi<br />
strategiebi<br />
<strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong> rogorc<br />
rogorc<br />
regionaluri<br />
regionaluri<br />
centri<br />
centri<br />
cxrili 3-1 strategiuli alternativebis proeqti<br />
strategiis strategiis ganxorcielebis<br />
ganxorcielebis<br />
ganxorcielebis<br />
samizneebi<br />
samizneebi<br />
• adgilebis, adamianebisa<br />
da iniciativebis misawvdomoba,<br />
• lojistikuri centri,<br />
• regionaluri Sexvedris<br />
adgili,<br />
• turistuli daniSnulebis<br />
adgili,<br />
• TanamSromlobis<br />
gaZliereba post industriul<br />
regionalur centrebTan<br />
urTierT sargebelisaTvis<br />
saqmianoba saqmianoba strategiis strategiis ganxorcielebis<br />
ganxorcielebisaTvis<br />
ganxorcielebis aTvis strategiis<br />
strategiis<br />
gansxvavebuli saxis saerTaSoriso Sexvedrebis<br />
organizebis xelSewyoba, romelic TbilisSi moizidavs<br />
adamianebs, biznesebsa da ideebs,<br />
aeroportTan TanamSromloba;<br />
• mgzavrTa momsaxurebisa da qalaqis centrTan<br />
kavSirebis gaumjobeseba,<br />
• axali karierebis mozidva <strong>Tbilisi</strong>s maT qselebSi<br />
CasarTvelad, regionalur kavSirebze gansakuTrebuli<br />
koncentrirebiT,<br />
aeroportTan da rkinigzis sadgurTan lojistikuri<br />
centris ganviTarebis daxmareba da xelSewyoba sxva<br />
partniorebTan TanamSromlobiT.<br />
marketingisa da sazogadoebrivi urTierTobebis<br />
gamoyeneba <strong>Tbilisi</strong>saTvis gamiznul industriebsa da<br />
organizaciebSi promouSenisaTvis,<br />
turizmis sainformacio sistemis ganviTareba,<br />
qalaqis turistuli sainformacio ofisis,<strong>Tbilisi</strong>s<br />
konvenciisa da mnaxvelTa biuros organizeba,<br />
specialuri adgilebis ganviTarebis xelSewyoba,<br />
romlebic cnobadi iqnebian mTels msoflioSi,<br />
gamiznuli industriebis, komerciuli sargebelis, Stabbinebis<br />
(saTao ofisebis) mozidva,<br />
iniciativis wamoyeneba post sabWoTa qveynebis<br />
qselisadmi codniTi ekonomikis agebis Sesaxeb,<br />
ganxorcielebis anxorcielebis mizani<br />
<strong>Tbilisi</strong>s rogorc<br />
regionaluri centris<br />
rolis gaZliereba<br />
biznesis, samoqalaqo,<br />
politikuri, samecniero,<br />
gasarTobi da sportuli<br />
saqmianobisa da<br />
movlenebis mizidviTa da<br />
organizebiT. TbilisSi<br />
biznesisa da sxva<br />
institutebis<br />
regionaluri ofisebis<br />
ganTavseba.
koncentrireba<br />
koncentrireba<br />
cvlileb cvlilebsa cvlileb sa da<br />
da<br />
konkurenciulobaze<br />
konkurenciulobaze<br />
• inovaciis dakavSireba<br />
<strong>Tbilisi</strong>s biznesebTan,<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s konkurenciuli<br />
klasterebis ganviTareba,<br />
• damwyebTaTvis sivrcis<br />
uzrunvelyofa Sesabamisi<br />
daxamrebiT,<br />
• biznes garemos<br />
institutebisa da momsaxurebis<br />
ganviTareba.<br />
qalaqis ekonomikuri mdgomareobis yovelwliuri<br />
monitoringi da ganxilva,<br />
im produqciisa da momsaxurebis identifikacia,<br />
romelsac yvelaze konkurenciuli pozicia eqneba<br />
saerTaSoriso bazarze,<br />
biznes damokidebulebis kvlevebis Catareba:<br />
• klasteris ganviTarebis saWiroebebi<br />
• damwyebTa ganviTarebis saWiroebebi<br />
• teqnologiuri gacvlebis saWiroebebi<br />
• samuSao Zalis ganviTarebis saWiroebebi<br />
yvelaze konkurenciuli seqtorebis klasterebis<br />
qselebis ganviTareba:<br />
• turistuli klasteri<br />
• kreatiuli klasteri<br />
• ganaTlebisa da treiningebis klasteri<br />
e.w. “e-business” –Tvis (eleqtronuli biznesisaTvis)<br />
eleqtrnuli platformis uzrunvelyofa,<br />
saxelmwifo da kerZo institutebTan tanamSromlobiT<br />
da mizanmimarTuli saxelmwifo investiciebis<br />
meSveobiT Semdegi sferoebis ganviTarebis xelSewyoba:<br />
• biznes inkubatorebi<br />
• industriuli parkebi<br />
• teqnologiuri parkebi<br />
im institutebis ganviTarebis xelSewyoba, romlebic<br />
afinanseben <strong>Tbilisi</strong>s mcire da saSualo kompaniebs:<br />
<strong>Tbilisi</strong>s axali<br />
ekonomikisaTvis<br />
ganviTarebuli biznes<br />
garemo.<br />
58
• granti da mikrokreditebi<br />
• garantiebi<br />
• sarisko kapitali<br />
damwyebTa da mcire da saSualo kompaniebis daxmareba:<br />
• saWiro informaciis miwodebaSi<br />
• menejerebisaTvis treiningebis organizebaSi<br />
• IT da intrernetis gamoyenebis unarSi biznes<br />
daniSnulebisaTvis<br />
• finansebis miRebaSi<br />
• zrdisaTvis sivrcis SeTavazebaSi Sesabamisi<br />
daxmarebiT<br />
• biznes konsaltingisa da mentoringis<br />
SeTavazebaSi<br />
ekonomikuri misiebis gaZRola inovaciur regionebSi<br />
klasteris partniorebisaTvis,<br />
industriul Cvenebebze prezentaciebis organizeba,<br />
romlebic emsaxurebian <strong>Tbilisi</strong>saTvis gamiznul<br />
industriebs,<br />
sxvadasxva gamocemebis momzadeba (eleqtronuli da<br />
nabeWdi versiebi):<br />
• <strong>Tbilisi</strong>saTvis mniSvnelovani kompaniebi da<br />
sainvesticio proeqtebi<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s sakonferencio SesaZleblobebi<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s warmatebuli kompaniebi<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s yvelaze mniSvnelovani biznesebis ruqa<br />
• <strong>Tbilisi</strong> – adgili, sadac SesaZlebelia biznesis<br />
keTeba<br />
firmebi – <strong>Tbilisi</strong>s brendis Semqmnelebi<br />
59
<strong>Tbilisi</strong>s<br />
<strong>Tbilisi</strong>s<br />
marketingi<br />
marketingi<br />
sicocxlisunariani<br />
sicocxlisunariani<br />
da da biznesisaTvis<br />
biznesisaTvis<br />
Sesaferisi Sesaferisi Sesaferisi qalaqi<br />
qalaqi<br />
• ganaTavseT investiciebi<br />
qalaqis centrSi,<br />
• ganaTavseT investiciebi<br />
sacxovrebel ubnebSi,<br />
• SesTavazeT sivrce<br />
gansxvavebuli zomis<br />
biznesebisaTvis,<br />
• ganaTavseT investiciebi<br />
komerciul koridorebSi,<br />
• ganaTavseT investiciebi<br />
ganviTarebis zonebSi,<br />
• koncentrireba gaukeTeT<br />
saxelmwifo investicias kerZo<br />
seqtoris ganviTarebis<br />
xelSewyobisaTvis,<br />
qalaqis farglebSi misi ganviTarebisaTvis gadamwyveti<br />
mniSvnelobis mqone axali funqciebisaTvis arealebis<br />
identificireba, dacva da teqnikuri infrastruqturiT<br />
momsaxureva:<br />
• sxvadasxva saxis sacxovreblebi<br />
• saxelmwifo momsaxureba<br />
• tranziti<br />
• ofisebi<br />
• sacalo vaWroba<br />
• sastumroebi da restornebi<br />
• garToba<br />
• rekreaciuli arealebi<br />
• industriebi<br />
• sasaqonlo sawyobi da lojistika<br />
• kvleva da progresi,<br />
qalaqis centrSi arsebuli gansakuTrebuli<br />
maxasiaTeblebis gaumjobesebis mxardaWera, romlebsac<br />
SeuZliaT moizidon turistebi,<br />
e.w. “broad band” (farTo zonis) internet misawvdomobis<br />
stimulireba qalaqis arealSi biznesebisa da<br />
moqalaqeebisaTvis,<br />
dafinansebis Zieba istoriuli nagebobebis SenarCunebisa<br />
da reabilitaciisaTvis,<br />
sarkinigzo da metro sadgurebis irgvliv momsaxurebasa<br />
da tranzitze orientirebuli ganviTarebis xelSewyoba,<br />
komerciuli koridorebis ganviTarebis identificireba<br />
axali biznesebis,<br />
institutebisa da<br />
macxovreblebis mozidva<br />
qalaqSi, agreTve maTi<br />
SenarCuneba, vinc ukve<br />
muSaobs an cxovrobs<br />
TbilisSi. qalaqis<br />
CamorTmeuli arealebis<br />
revitaliuzacia.<br />
sxvadasxva ubnebisa da<br />
samezobloebis<br />
identurobis Seqmna.<br />
60
da xelSewyoba, romlebic emsaxurebian <strong>Tbilisi</strong>s<br />
samosaxlo ubnebs sacalo vaWrobiTa da komercieuli<br />
momsaxurebiT:<br />
• kvlevis Catareba bazris saWiroebebis dasadgenad<br />
da biznes rekrutirebis strategiis momzadeba<br />
TiToeuli komerciuli zonisaTvis<br />
• miwaTsargeblobis maregulirebeli normebis<br />
daweseba<br />
• gamiznuli saxelmwifo investiciebis<br />
uzrunvelyofa<br />
• saxelmwifo momsaxurebis koordinireba arealis<br />
farglebSi<br />
sacxovreblisa da Sereuli sargeblobis ganviTareba<br />
komerciul koridorebSi,<br />
ganviTarebis zonebis identifikacia da mxardaWera,<br />
romlebic uzrunvelyofen sivrces axali komerciuli<br />
da saxelmwifo iniciativebisaTvis:<br />
• zonirebis meSveobiT<br />
• mizanmimarTuli saxelmwifo investiciebiT,<br />
saqmianobis gagrZeleba post industriuli dargebis<br />
xelaxali ganviTarebisaTvis,<br />
samezoblo doneze qalaqis saxelmwifo da kerZo<br />
kulturuli, da rekreaciuli nagebobebis ganaxlebis<br />
xelSewyoba,<br />
<strong>Tbilisi</strong>s sacalo vaWrobis momsaxurebis poziciis<br />
gazrda,<br />
61
adamianebis adamianebis Zala<br />
Zala<br />
<strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s ekonomika<br />
ekonomika<br />
• Zlieri adgilobrivi<br />
Temebi,<br />
• ekonomikuri CarTulobis<br />
gaumjobeseba, raTa yvela<br />
moqalaqes mieces saSualeba<br />
ganaxorcielos misi<br />
potenciali,<br />
• samuSao Zalis<br />
ganviTareba,<br />
• investiciebi niWierebaSi.<br />
<strong>Tbilisi</strong>s SromiTi bazris ganviTarebisa da<br />
cvlilebebis yovelwliuri monitoringi,<br />
gamokiTxvebis Catareba axalgazrdebis profesiuli<br />
potencialisa da miswrafebebis Sesaxeb,<br />
partniorebisa da dondorebis identificireba,<br />
romlebic profesiuli swavlebis sakiTxebze muSaoben,<br />
kvleva imis Sesaxeb, Tu rogor viTardeba ekonomika, ra<br />
saxis samuSao adgilebia Seqmnili, rogori<br />
kvalifikaciis adamianebi iqneba saWiro,<br />
yvelaze saWiro profesiebisaTvis karireruli gzebis<br />
ganviTarebis xelSewyoba,<br />
SromiTi bazris sainformacio sistemis ganviTareba<br />
internet portaliT,<br />
skolebisa da sxva sagamnanaTleblo dawesebulebebis<br />
daxmareba, romlebic emsaxurebian axalgazrdobas, raTa<br />
prioritetebad daisaxon ICT teqnologebi da enobrivi<br />
SesaZleblobebi.<br />
skolebis, satreiningo dawesebulebebisa da dasaqmebis<br />
momsaxurebis provaiderTa Zalisxmevis mxardaWera<br />
dasaqmebis SesaZleblobebisaTvis.<br />
samizne industriebis skolebsa da universitetebTan<br />
TanamSromlobis xelSewyoba,<br />
yovelwliurad qalaqis samuSao da saganmanaTleblo<br />
dasaqmebulTa<br />
SesaZleblobebis<br />
ganviTareba, raTa<br />
daakmayofilon SromiTi<br />
bazris moTxovnebi da<br />
SeTavazos yvela<br />
moqalaqes Tanabari<br />
Sansebi, raTa<br />
monawileoba miiRon<br />
<strong>Tbilisi</strong>s sazogadoebis<br />
ekonomikur, socialur,<br />
politikur da<br />
kulturul saqmianobaSi<br />
62
<strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s brendi<br />
brendi<br />
rogorc rogorc adgili,<br />
adgili,<br />
sadac sadac Tqven<br />
Tqven<br />
gagigeben gagigeben gagigeben da da mxars<br />
mxars<br />
• sxvadasxva partniorebis<br />
koordinaciis gaumjobeseba<br />
ekonomikuri zrdis<br />
maqsimalizaciisaTvis,<br />
• biznesi, romelic<br />
monawileobs ganviTarebis<br />
bazrobebis organizeba:<br />
• damsaqmebelebi waradgenen samuSao<br />
SesaZleblobebsa da pirobebs<br />
• konsultaciebi moswavleTaTvis, romlebic<br />
amTavreben skolas samsaxurebisa da profesiuli<br />
karierebis arCevis Taobaze,<br />
• informaciis miwodeba imis Sesaxeb Tu sad da ra<br />
SeuZliaT rom iswavlon,<br />
• axali profesiebi, romlebic warmoiqmnebian<br />
SromiT bazarze,<br />
• informaciebi studentTa da moswavleTaTvis<br />
stipendiebisa da grantebis Sesaxeb,<br />
• treiningebi CV-is daweraSi, gasaubrebisaTvis<br />
mzadebaSi,<br />
saukeTeso moswavleebisa da studentebisatvis finansuri<br />
mxardaWeris organizeba,<br />
saukeTeso moswavleTa miRwevebis dajildoveba,<br />
profesiuli gadamzadebisa da cxovrebis manZilze<br />
swavlis iniciativebis mxardaWera, zrdasruli samuSao<br />
ZalisaTvis daxmarebis uzrunvelsayofad,<br />
dabali kvalifikaciis adamianebisaTvis, axalgazrdebisa<br />
da invalidebisaTvis daxmarebis gaweva, rac Seqmnis<br />
aseTi gjufebisaTvis samusao SesaZleblobebs,<br />
<strong>Tbilisi</strong>s merTan arsebuli qlaqis ganviTarebis<br />
mrCevelTa sabWos Seqmna biznes, socialur da<br />
politikur liderTa SemadgenlobiT qalaqis<br />
ganviTarebis miznebis Taobaze,<br />
TanamSromlobis<br />
institucionalizeba:<br />
• adgilobriv TemebTan,<br />
• biznesebTan,<br />
63
dagiWeren dagiWeren<br />
proeqtSi,<br />
• saxelmwifo marTvis<br />
sxvadasxva rgolebi, romlebic<br />
CarTulni arian strategiis<br />
ganxorcielebaSi.<br />
• qalaqis administracia<br />
moqmedebs, rogorc ganviTarebis<br />
iniciativebis koordinatori da<br />
fasilitatori.<br />
metropoliuri sakiTxebis gansaxilvelad da<br />
koordinaciisaTvis platformis momzadeba,<br />
saswavlo-biznes mrgvali magidis organizeba da<br />
xelSewyoba,<br />
Temze dafuZnebuli programebis institucionalizeba,<br />
romlebic Tavazoben organizaciul da finansur<br />
mxardaWeras adgilobriv komunebs maTi samezobloebis<br />
revitalizaciisaTvis,<br />
adgilobrivi samTavrobo kadrebis kvalifikaciisa da<br />
SesaZleblobebis gaumjobeseba:<br />
• jgufis Seqmna, romelic pirdapir imuSavebs<br />
biznesTan da aamaRlebs mis kvalifikacias<br />
• jgufis Seqmna, romelic pirdapir imuSavebs<br />
investorebTan da aimaRlebs kvalifikacias<br />
• perioduli gamocemebi, romlebic waradgenen<br />
samsaxuris servisebs<br />
• mezobel<br />
municipalitetebTan,<br />
• sxva saxelmwifo<br />
institutebTan<br />
64
5. rogor rogor SSeuZlia<br />
S uZlia TTbiliss<br />
T biliss xeli xeli Seuwyos Seuwyos axali axali ekonomikis<br />
ekonomikis<br />
ganviT ganviTarebas<br />
ganviT ganviTarebas<br />
arebas<br />
im saqmianobis xangrZlivmoqmedi meqanizmebis Seqmnis dros,<br />
romlebic axdenen adgilobrivi ekonomikis stimulirebas<br />
fundamentaluri mniSvnelobisaa partniori institutebis povna,<br />
romlebic wamoayenebs ganviTarebis programebis iniciativebs da<br />
koordinacias gauwevs maT.<br />
adgilobriv mTavrobas esaWiroeba partniorebi qalaqSi ara<br />
mxolod ubralo adamianebs, institutebsa da organizaciebs<br />
Soris, aramed agreTve unda ipovos gare partniorebi, iseTebi<br />
rogoricaa, bankebi, regionaluri administracia da biznes<br />
organizaciebi, romlebsac SeuZliaT daxmarebis SeTavazeba<br />
adgilobrivi samuSao bazris ganviTarebaSi.<br />
arasamTavrobo organizaciebs, romlebic amgvari amocanebis<br />
Sesrulebis mniSvnelovani Semadgeneli nawilia, gaaCnia<br />
adekvaturi humanuri, teqnikuri da finansuri resursebi,<br />
uzrunvelyofs mdgrad saqmianobas da maSinve moaxdens<br />
reagirebas pirobebis cvlilebaze.<br />
<strong>Tbilisi</strong>saTvis ekonomikuri ganviTarebis strategiis ganxorcielebisas<br />
umTavresi mniSvneloba mieniWeba Semdeg RonisZiebebs:<br />
• TanamSromloba aqcionerTa Soris;<br />
• municipaluri struqturis Seqmna, romelsac Seswevs unari Seqmnas<br />
da ganaxorcielos adgilobrivi ekonomikuri politika;<br />
• prioritetuli proeqtebis identifikacia, romlebic warmoadgenen<br />
adgilobrivi ekonomikuri ganviTarebis safuZvels;<br />
• TanamSromlobis dawyeba sxva qalaqebTan, romlebic imyofebian<br />
msgavsi gardaqmnis procesSi saukeTeso gamocdilebis meSveobiT;<br />
• adgilobrivi ekonomikuri zrdis xelSewyoba, romelic warmoadgens<br />
saqmianobis iseT formas, romelic moiTxovs gansakuTrebul unarebsa<br />
da iniciativebs, rac qalaqis meriis saqmianobis tradiciuli formebis<br />
miRmaa.<br />
startegiis ganxorcielebaSi mniSvnelovani roli SeiZleba Seasrulon<br />
ekonomikuri ganviTarebis samsaxurebma.<br />
aRsaniSnavia, rom strategiis ganxorcielebis msvlelobis procesSi<br />
<strong>Tbilisi</strong>s meriis departamenti, romelsac Sexeba aqvs ekonomikur<br />
ganviTarebasTan SeiZleba gardaiqmnas damoukidebel saqalaqo<br />
samsaxurad, romelic uzrunvelyofili iqneba strategiis amocanebis<br />
gansaxorcieleblad saWiro resursebiT.<br />
samsaxurma unda:<br />
• daasaqmos eqspertTa gundi, romelsac Seswevs unari ganaxorcielos<br />
proeqti;<br />
• instrumentTa SemuSaveba, raTa mxari dauWiros kompaniebsa da<br />
samuSao Zalas;<br />
• maT gankargulebaSi fondebis qona, rac maT saSualebas miscems<br />
ganaxorcielon amocanebi maTi sakuTari anazRaurebisa da proeqtebis<br />
subsidiebis meSveobiT.
qalaq <strong>Tbilisi</strong>s adgilobrivi ekonomikis konkurenciulobis<br />
analizis dros, Sefasebul iqna ekonomikuri<br />
seqtorebis/klasterebis efeqturoba, agreTve Sefasda maTi<br />
ganviTarebis SesaZlebloba da maTi produqciis<br />
konkurenciulobisa da xarisxis gaumjobesebis potenciali.<br />
qalaqis produqciis Sefasebam SesaZlebeli gaxada TbilisSi<br />
potenciuri klasterebis identifikacia da Sefaseba. analizis<br />
msvlelobaSi gamoikveTa iseTi prioritetuli klasterebi,<br />
romlebic gazrdian adgilobriv ekonomikur safuZvels da<br />
qalaqis konkurenciulobas (kreatiuli da turistuli<br />
klasterebi). zrdis barierebisa da ganviTarebis proeqtebis<br />
identifikaciis mizniT Catarda gamokiTxva biznesebs Soris,<br />
romlebic saqmianoben warmodgenil klasterebSi.<br />
qvemoT warmodgenilia yvelaze mniSvnelovani proeqtebi,<br />
romelTa xedvebi da Tematika, pirdapir mewarmeTa mosazrebidan<br />
gamomdinareobs. proeqtebi ganviTarebul iqna vorqSofis dros<br />
aqcionerebTan Sexvedrisas, rac ukavSirdeba samuSao Zalas,<br />
biznes saqmianobis dafinansebas, biznesis samoqmedo sivrcis<br />
organizebas, ekonomikuri ganviTarebis procesSi axali<br />
teqnologiebis gamoyenebas, turistuli da kreatiuli<br />
klasterebis xelSewyobas.<br />
66
mcire cire da da saSualo saSualo saSualo sawarmoebis sawarmoebis xelSewyobis xelSewyobis proeqtebi proeqtebi<br />
proeqtebi<br />
proeqtis proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
<strong>Tbilisi</strong>s ekonomikuri klasterebis organizeba<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
„klasteri gagebulia, rogorc urTierTdakavSirebuli kompaniebis, specializirebuli<br />
mimwodeblebis, momsaxurebis uzrunvelmyofelebisa da firmebis geogrefiuli jgufi,<br />
romlebic saqmianoben erTsa da imave seqtorebsa da institutebSi, (mag.:<br />
universitetebi, savaWro asociaciebi da finansuri institutebi), romlebic<br />
konkurencias uweven erTmaneTs da TanamSromloben erTmaneTTan.”<br />
<strong>Tbilisi</strong>s konkurenciulobis Sefasebis dros gaanalizebul iqna<br />
seqtorebis/klasterebis efeqturoba iseve rogorc maTi ganviTarebis potenciali da<br />
maTi SesaZlebloba gaaumjobeson sakuTari produqciis xarisxi da konkurenciuloba.<br />
qalaqis produqciis Sefaseba iZleva <strong>Tbilisi</strong>s potenciuri klasterebis<br />
identifikaciisa da Sefasebis saSualebas. analizis msvlelobis procesSi dadginda<br />
prioritetuli klasterebi, romlebic gazrdian qalaqis ekonomikur safuZvels da<br />
konkurenciulobas, anu kreatiuli, turistuli da ganaTlebis klasterebi. klasteris<br />
agebis sawyis etaps warmoadgens Semdegi saqmianobebi, romelic wamoiwyo q. Tbilisma,<br />
rogorc sayisi samuSaoebis koordinatorma:<br />
• klasterebis dawyeba da partniorebis mowveva monawileobisaTvis biznes da<br />
akademiuri wreebidan;<br />
• klasterebis Sesaxeb masalebis Segroveba (msoflio tendenciebi klasteris<br />
ganviTarebaSi, ganviTarebis faqtorebi, moqmedi meqnizmebi);<br />
• sainiciativo (damwyebi) jgufis (gundis) daarseba da proeqtSi monawileobiT<br />
dainteresebuli firmebisa da institutebis gamokiTxvis (kvlevis) Catareba;<br />
• klasteris wevrebisaTvis misi funqcionirebis principebis da misi saqmianobis<br />
dafinansebis meqanizmebis, agreTve proeqtSi qalaqis saqmianobis finansirebis<br />
meqanizmebis wardgena (gacnoba).<br />
proeqtis mizania identificirebuli klasterebis struqturebSi moqmedi kompaniebis<br />
konkurenciulobis ganviTareba da gaZliereba, pirdapir an arapirdapir, gavlenis<br />
moxdena <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikur da socialur zrdaze.<br />
klasteris xelSewyoba gaxorcieldeba biznes garemodan sxvadasxva institutebis<br />
meSveobiT, romelTa amocanebic moicavs mewarmeobis mxardaWeras, biznesis dawyebis<br />
xelSewyoba (damwyebebi da kompaniaTa filialebi) da maTTvis daxmarebis gaweva<br />
(samewarmeo inkubatorebi, teqnologiuri inkubatorebi). biznes garemos institutebi,<br />
qalaqis koordinirebuli mxardaWeriT, pasuxismgebelni arian:<br />
• axali teqnologiuri transferisaTvis sasurveli pirobebis Seqmnaze;<br />
• kompaniebSi adamianuri resursebis xarisxis gaumjobesebaze treiningebisa da<br />
konsultaciebis meSveobiT;<br />
• kompaniebs Soris TanamSromlobiTi kavSirebis mxardaWeraze;,<br />
• TanamSromlobiTi qselis Seqmnasa da inovaciis xorcSesxmaze.<br />
proeqtis Sedegad adgilobrivi ekonomika gazrdis im kompaniebis konkurenciulobas,<br />
romlebic miekuTvnebian <strong>Tbilisi</strong>s klasterebs, rac iqneba ufro metad xelmisawvdomi<br />
saxelmwifo mxardaWeris, kvlevebisa da progresis institutebTan ufro efeqturi<br />
TanamSromlobis, ufro misawvdomi specialistTa momsaxurebisa da ukeTesad<br />
kvalificirebuli adamianuri resursebis Sedegi..
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />
- adgilobrivi mewarmeebi;<br />
- universitetebi;<br />
- biznes garemos institutebi<br />
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
- dainteresebuli kompaniebi uerTdebian<br />
proeqts;<br />
-momzadebuli satreiningo kursebi<br />
kompaniebisaTvis, romlebic<br />
dainteresebulni arian proeqtSi<br />
monawileobiT.<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
- adgilobrivi mewarmeebi;<br />
- universitetebi;<br />
- finansuri institutebi<br />
proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- profesiuli codnis transferi<br />
(gacvla);<br />
- sakonsultacio momsaxureba<br />
beneficiarebisaTvis;<br />
- firmebs Soris sainformacio kampania<br />
SesaZleblobebis Sesaxeb, romelsac<br />
proeqti uzrunvelyofs.<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- kompaniebi, romlebic ar arian<br />
dainteresebulni proeqtSi monawileobiT;<br />
- proeqtis partniorebs ar gaaCniaT<br />
fondebi (dasafinanseblad).<br />
68
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
samewarmeo centri (inkubatori)<br />
pro proeqtis pro pro eqtis mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
mitovebuli Senobebi SeiZleba gardaiqmnas samewarmeo inkunbatorebad, romlebsac<br />
SeuZliaT moemsaxuron damwyeb mewarmeebsa da kompaniebs, romlebsac esaWiroebaT<br />
sivrce gafarToebisaTvis. upirveles yovlisa, unda ganviTardes maregulirebeli<br />
normebi maTTvis, visac aqvs survili SeuerTdes an datovos inkubatori. ara aqvs<br />
mniSvneloba romeli organizacia ganaxorcielebs proeqts, am ukanasknelis politika<br />
iTvaliswinebs, rom ZiriTadi pasuxismgebeli organo unda iyos mmarTveli komiteti,<br />
romelic aerTianebs sxvadasxva aqcionerebs da warmoadgens sxvadsxva interesebs<br />
(biznes jgfebis, sponsoris, adgilobrivi mTavrobis). inkubatorma SeiZleba<br />
Seasrulos garkveuli tipis biznes saqmianobis xelSewyobis an misi SedarebiT susti<br />
sferoebis stimulirebis funqcia. biznesebi, romlebic moRvaweoben inkubatorebSi<br />
SeuZliaT isargeblon sajaro administraciis, samdivno ofisis an sainformacio<br />
wyaroebis upiratesobebiT (privilegiebiT). Sedegad, maT SeuZliaT dazogon bevri<br />
fuli damwyeb sainvesticio xarjebze da gamoiyenon igi mowyobisa da samuSao<br />
kapitalisaTvis. optimalur variantSi, am proeqts SeiZleba daematos biznesis<br />
sakonsultacio centri da/an proeqtis dafinanseba (seriozulad unda iqnes<br />
gaTvaliswinebuli amgvari TanamSromloba biznesis sakonsultacio centrTan da<br />
kompleqsuri momsaxurebis sakiTxebi). finansuri TvalsazrisiT SeiZleba gamoyenebul<br />
iqnes sxvadsxva meTodi: ijara, romelic gadaixdeba inkubatoris damqiravebelTa mier<br />
SeiZleba dafinansdes drois fiqsirebuli monakveTis ganmavlobaSi, an SeiZleba<br />
gaangariSebul iqnes rogorc brunvis procenti. orive SemTxvevaSi damqiraveblebma<br />
unda gadaixadon komunaluri momsaxurebisaTvis da gainawilon administraciuli<br />
xarjebi, ijaris gadaxdisgan 12 Tviani gaTavisuflebis Semdeg ijara TandaTanobiT<br />
unda gaizardos, sanam igi ar miaRwevs komerciul dones 2-3 wlis Semdeg, rac miscems<br />
inkubators gadarCenis saSualebas.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- damwyebebi;<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
- specifikur sferoebTan dakavSirebuli<br />
aqtiuri mewarmeebi;<br />
- warumateblobis riskis winaSe mdgari<br />
jgufebi<br />
axalgazrdoba)<br />
(umuSevari qalebi,<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />
mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- proeqtis xelmZRvaneli;<br />
biznesis asociacia da kerZo seqtori; - proeqtis mxardamWeri – materialuri<br />
wvlili (mowyobiloba da eqspertiza);<br />
- SeTavazebis xelSewyoba (Senobebi,<br />
adgilobrivi mTavroba;<br />
mowyobilobebi, politikuri<br />
mxardaWera/eqspertiza adgilobriv<br />
mTavrobaSi);<br />
- SeiZleba mimarTul iqnes biznesebisaken,<br />
saerTaSoriso organizaciebi.<br />
romlebic akmayofileben specifikuri<br />
adgilobrivi ekonomikuri ganviTarebis<br />
miznebs, mag., umuSevarTa X raodenobis<br />
daqiraveba, tradiciuli industriebis<br />
regenerireba da sxva;<br />
- finansuri mxardaWera;<br />
- teqnikuri xelSewyoba (daxmareba).<br />
69
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- Senobebi (farTobi, romelic moemsaxureba - centri warmoadgens adgilobrivi<br />
20-30 firmas);<br />
mTavrobis/municipalitetis sakuTrebas da<br />
-proeqtis dawyebisaTvis saWiro fondebis Sefasebulia mis mier;<br />
misawvdomoba;<br />
- Tuki centri ar awesebs gadasaxads<br />
- momsaxurebis uzrunvelyofis unaris (fass) momsaxurebaze, maSin misi xarisxi<br />
mqone specialistebi;<br />
SeiZleba iqnas komprometirebuli da/an<br />
- arsebobs proeqis xelmZRvaneli;<br />
daufasebeli iyos recipientebis mier.<br />
- arsebobs departamentebis/institutebis rTuli iqneba xangrZlivi vadiT misi<br />
konsensusi (SeTanxmeba) da valdebulebebi, SenarCuneba;<br />
romlebic CarTulni arian biznesis - regionis dabali biznes potenciali;<br />
smarTlebriv da administraciul<br />
aspeqtebSi;<br />
- xelmisawvdomi Senobebi da aRWurviloba.<br />
- mewarmeebi ar endobian xelisuflebas.<br />
70
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
industriuli parkis Seqmna (daarseba)<br />
proeq proeqtis proeq tis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
<strong>Tbilisi</strong>s samrewvelo parkis (Tsp) daarsebis mizania biznesisa da investiciebisaTvis<br />
mimzidveli sivrcis Seqmna, romelic samagaliToa efeqturi infrastruqturiT,<br />
Senobebisa da profesionaluri xelSewyobis momsaxurebis dabali xarjebiT. <strong>Tbilisi</strong>s<br />
samrewvelo parkSi, gansakuTrebiT mcire da saSualo sawarmoebis biznes saqmianobis<br />
erT-erTi xelSemwyobis pirobaa, gadasaxadebisagan gaTavisuflebisa da SeRavaTebis<br />
sistema maTTvis, vinc aarsebs Tavis kompanias Tsp-is arealSi, gansakuTrebiT maTTvis,<br />
vinc qmnis axal samuSaoebs. mosalodneli Sedegebia:<br />
- axali samuSaoebi;<br />
- adgilobrivi ekonomikis stimulireba;<br />
- umuSevrobis SedarebiT dabali done;<br />
- ufro meti mewarme;<br />
- meti Semosavali qalaqis biujetSi;<br />
- ufro mimzidveli biznes garemo;<br />
- mitovebuli teritoriisa da Senobebis revitalizacia.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- firmebi, romlebic investiciebs<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
axorcieleben Tsp-Si;<br />
- firmebi, romlebic TanamSromloebn TspsTan.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi mogeba:<br />
mogeba: proeqtSi proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- sainvesticio kompaniebi – naklebi - teqnikuri daxmareba;<br />
xarjebi miwis gnviTarebaze, Sesaferisi - finansuri mxardaWera.<br />
biznes pirobebi, biznes jgufebis<br />
konsolidacia;<br />
- adgilobrivi mTavroba – axali iaraRi<br />
adgilobrivi mewarmeobisa da investorebis<br />
mxardasaWerad;<br />
- ekonomikurad sicocxlisunariani<br />
qalaqis Seqmna, Semcirebuli umuSevroba.<br />
.<br />
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi:<br />
- -proeqtis ganxorcielebisaTvis fondebis - proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />
uzrunvelyofa;<br />
arasakmarisi forndebi;<br />
- ucxouri dafinansebis wyaroebis moZieba; -regionis dabali ekonomikuri<br />
- proeqts gaaCnia xelmZRvaneli;<br />
potenciali.<br />
- teritoria parkis dasaarseblad;<br />
- dafinansebis resursebis Sesaxeb<br />
informaciis misawvdomoba.<br />
71
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
adgilobrivi sagarantio fondis seqmna<br />
proeqt proeqtis proeqt is mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
problema, romlis Sesaxebac kompaniebi yvelaze xSirad Civian kapitalis simcirea.<br />
arsebobs am problemis sxvadsxva aspeqtebi, romlebic iwyeba kapitalis resursebis<br />
Sesaxeb informaciis moZiebis sirTuleebiT, da mTavrdeba biurokratiuli<br />
procedurebiTa da sakuTari kapitalis Segrovebisa da kreditis dazRvevis<br />
sirTuleebiT. mcire damwyebi firma iZulebulia ipovos misi unikaluri<br />
araSablonuri ideebi, rac xSirad dakavSirebulia kapitalis moZiebis sirTuleebTan.<br />
sagarantio fondi im erT-erTi umniSvnelovanesi barieris, anu Sesabamisi safinanso<br />
garantiis simciris daZlevis saSualebaa, romelic abrkolebs resursebis<br />
misawvdomobas. komerciuli bankebi mcire kapitalis mqone firmebs ar Tvlian<br />
mimzidvelad. ganacxadebis Sefasebisa da Tavad kreditis xarjebi erTi da igivea,<br />
miuxedavad imisa, krediti mcirea Tu didi. meore mxriv, warumateblobis riski mcire<br />
zomis firmaSi gacilebiT maRalia xolo mogeba bankisaTvis gacilebiT umniSvnelo.<br />
sagarantio fondi warmoadgens mcdelobas bankis interesebsa (riskis SemcirebiTa da<br />
klientis winanswari reviziiT) (auditiT) da mcire biznesebis interesebs Soris<br />
(sabanko dazRvevis meSveobiT) distanciis Sesamcireblad.<br />
olqebSi (raionebSi) sagarantio fondebis Seqmnis principul sargebels warmoadgens:<br />
• klientebis SedarebiT ioli misawvdomoba;<br />
• ganacxadebis ufro usafrTxo da sando analizi;<br />
• gadawyvetilebis miRebis ufro swrafi procesi.<br />
eWvgareSea, rom sagarantio fondis Seqmnis kidev erTi sargebelia e.w. gamravlebis<br />
efeqti. individualuri mewarme, romelic mxolod axla iwyebs, Cveulebriv imyofeba<br />
Secvlil (urTierTsawinaaRmdewgo) viTarebaSi _ maT unda moiZion 2-3 sadazRvevo<br />
dokumenti (paketi) raTa isesxon fuli imisaTvis rom akeTon TavianTi biznesi. unda<br />
gvaxsovdes, rom mainc yvelaze rTuli amocanaa sakmarisi kapitalis moZieba fondis<br />
gasaxsnelad. sxva xelisSemSleli faqtori SeiZleba iyos kompetenturi adamianebis<br />
povna, romlebsac gaaCniaT misi dawyebis (ganxorcielebis) survili.<br />
Sedegebi: gazrdili biznesi kerZo seqtoriT/kerZo seqtorisaTvis, adgilobrivi<br />
mTavrobis gazrdili gamWvirvaloba, SesaZlo (potenciuri) danazogebi adgilobriv<br />
biujetSi, saqonlis/momsaxurebis kontrolis ufro mdgradi xarisxi.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- damwyebi biznesebi;<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
- TbilisSi damkvidrebuli da moqmedi<br />
kompaniebi.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvl wvlili wvl wvlili<br />
ili: ili<br />
- biznesis asociacia da/an kerZo seqtori – - lideri, xelmZRvaneli organizacia,<br />
profesionaluri daxmareba;<br />
proeqtis mxardamWerebi – (mowyoba da/an<br />
- adgilobrivi mTavroba – ufro Zlieri eqspertiza) Tavazobs uSualo<br />
mcire da saSualo sawarmoebi niSnavs mxardaWeras (Senobebi, politikuri<br />
nakleb umuSevrobas, ekonomikur zrdasa da mxaredaWera, eqspertiza). teqnikuri<br />
ufro maRal Semosavals adgilobriv daxmarebis uzrunvelyofa maTi<br />
biujetSi.<br />
eqspertebisa da finansuri mxardaWeris<br />
meSveobiT. maT SeuZliaT Seasrulon<br />
informaciis wyaros funqcia da Seqmnan<br />
axali SesaZleblobebi (mag.: biznes<br />
saqmianobis axali sferoebi, menejerebis<br />
72
winapirobebi:<br />
winapirobebi:<br />
- proeqts hyavs lideri;<br />
- xelmisawvdomia specialistebi;<br />
- Senobebisa da aRWurvilobebis<br />
misawvdomoba;<br />
- dafinansebis resursebis misawvdomoba;<br />
-adgilobrivma administraciam<br />
ganaxorciela saWiro<br />
saqonlis/momsaxurebis identificireba;<br />
- arseboben adgilobrivi biznesebi,<br />
romlebsac SeswevT konkurenciuli<br />
produqciis SemoTavazebis unari.<br />
postebze Canacvleba, inovaciuri ideebi).<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- regionis dabali ekonomikuri<br />
potenciali;<br />
- SezRuduli finansuri da sxva<br />
ekonomikuri resursebi;<br />
- arakompetenturi eqspertebi;<br />
- adgilobrivi mTavroba asrulebs<br />
favoritebis Sesaxeb saCivrebiT,<br />
gazrdili gamWvirvalobis nacvlad;<br />
- adgilobrivi SenaZenis ideaze<br />
yuradRebis metismetad gamaxvileba<br />
xarisxisa da safaso faqtorebis<br />
ugulvebelyofiT (miuxedavad).<br />
73
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
adgilobrivi mikro-kredituli fondis Seqmna (daarseba)<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
iafi kreditebis martivi misawvdomobis uzrunvelyofa biznes saqmianobis<br />
stimulirebis mniSvnelovani elementia. amitomac, aucilebelia SeTanxmebis miRweva<br />
finansuri institutebis mier im biznesebisaTvis fulis sesxebasTan dakavSirebiT,<br />
romlebic akmayofileben sesxis qalaqis mier dafinansebis pirobebs. qalaqi<br />
daafinansebs sxvaobas (gansxvavebas) bankis saprocento ganakveTsa da SeRavaTian<br />
ganakveTs Soris. sagarantio fondebisagan gansxvavebiT, sasesxo fondebi pirdapir<br />
dakavSirebulia sasurvel pirobebze sesxis gacemasTan. isini Cveulebriv irCeven<br />
xolme asignebis (danazogis) fondebis formas klientebis gansazRvruli<br />
jgufisaTvis. adgilobrivi sasesxo fondi warmoadgens damoukidebel organizacias,<br />
romelic TanamSromlobs qalaqis struqturebTan. sasesxo fondis Seqmnis sargebeli<br />
igivea, rac sagarantio fondis SemTxvevaSi _ damwyebTaTvis kapitalis ukeTesi<br />
misawvdomoba da gacilebiT ukeTesi sasesxo pirobebi. kargi pirobebi gulisxmobs<br />
subsidirebul saprocento ganakveTebs an sakuTrebis (qonebis) fasiani qaRaldebis<br />
Secvlas fondis mier Catarebuli auditis frmiT. proeqtis mizania mcire da<br />
saSualo sawarmoebis seqtoris mxardaWera maTTvis gare dafinansebis<br />
misawvdomobaSi, ramac xeli unda Seuwyos maTi konkurenciulobis, investiciebis<br />
potencialisa da dasaqmebis zrdas. procedurebi komerciul bankebSi Zalian mkacria.<br />
mxolod mcire mewarmeebis nakleb raodenobas SeuZlia maTi moTxovnilebebis<br />
dakmayofileba. am proeqtis principuli mizania organizaciis Seqmna, romelic mcire<br />
da saSualo biznesebis dafinansebis meSveobiT, Seqmnidnen solidur safuZvels<br />
dawyebisa da biznes saqmianobis gafarToebisaTvis.<br />
proeqtis xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- aqtiuri mewarmeebi, romelTac surT<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
maTi firmebis gafarToeba;<br />
- adamianebi biznes ideebiT, magram<br />
dawyebisaTvis saWiro eqspertizisa da<br />
fondebis gareSe;<br />
- damwyebi mcire investorebi.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />
mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- biznesis asociacia da/an kerZo seqtori – - lideri, xelmZRvaneli organizacia,<br />
profesionaluri daxmareba;<br />
proeqtis mxardamWerebi – (mowyoba da/an<br />
- adgilobrivi mTavroba – ufro Zlieri eqspertiza) Tavazobs uSualo<br />
mcire da saSualo sawarmoebi niSnavs mxardaWeras (Senobebi, politikuri<br />
nakleb umuSevrobas, ekonomikur zrdasa da mxaredaWera, eqspertiza). teqnikur<br />
ufro maRal Semosavals adgilobriv daxmarebis uzrunvelyofa maTi<br />
biujetSi.<br />
eqspertebisa da finansuri mxardaWeris<br />
meSveobiT. maT SeuZliaT Seasrulon<br />
informaciis wyaros funqcia da Seqmnan<br />
axali SesaZleblobebi (mag.: biznes<br />
saqmianobis axali sferoebi, menejerebis<br />
postebis Canacvleba, inovaciuri ideebi);<br />
- finansuri mxardaWera;<br />
- teqnikuri daxmareba.<br />
74
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
- proeqts hyavs lideri;<br />
- xelmisawvdomia specialistebi;<br />
- Senobebisa da aRWurvilobebis<br />
misawvdomoba;<br />
- dafinansebis resursebis misawvdomoba;<br />
-adgilobrivma administraciam<br />
ganaxorciela saWiro<br />
saqonlis/momsaxurebis identificireba;<br />
- arseboben adgilobrivi biznesebi,<br />
romlebsac SeswevT konkurenciuli<br />
produqciis SemoTavazebis unari.<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- regionis dabali ekonomikuri<br />
potenciali;<br />
- SezRuduli finansuri da sxva<br />
ekonomikuri resursebi;<br />
- arakompetenturi eqspertebi;<br />
- adgilobrivi mTavroba asrulebs<br />
favoritebis Sesaxeb saCivrebiT,<br />
gazrdili gamWvirvalobis nacvlad;<br />
- adgilobrivi SenaZenis ideaze<br />
yuradRebis metismetad gamaxvileba<br />
xarisxisa da safaso faqtorebis<br />
ugulvebelyofiT (miuxedavad).<br />
75
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
monacemTa baza eleqtronuli portalis platformaze<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
ekonomika gamoirCeva maRali mgrZnobelobiT masTan dakavSirebuli faqtorebisa da<br />
fenomenis cvlilebebze. amitomac aucilebelia misi parametrebis mudmivi kvleva da<br />
misi sajarod gamoqveyneba. unda ganxorcieldes am parametrebis yvelaze farTo<br />
SesaZlo speqtri maTi droSi cvalebadobis gaTvaliswinebiTa da arsebul<br />
situaciasTan kavSirSi. procesebis Sesaxeb gaTviTcnobierebuloba, romelic Tan<br />
axlavs ekonomikas mas qmnis ufro konkurenciuls, radganac ufro martivia sabazro<br />
tendenciebis analizi. Sedegad, adgilobriv biznesebs ufro martivi eCvenebaT<br />
problemebis prognozireba da maTi ufro efeqtrurad gadawyveta. rodesac maT<br />
SeswevT unari sworad gamoiyenon informacia, maT SeuZliaT ganaxorcielon<br />
Catarebuli RonosZiebebis Sedegebis monitoringi da moaxdinon swarafi reagireba<br />
gadaudebel sakiTxebze. nebismieri saxis ekonomikuri qmedeba unda emyarebodes<br />
xangrZliv-vadian safuZvels, ase rom Segrovebuli sainformacio resursebis mudmivi<br />
ganaxleba aris erT-erTi elementaruli piroba warmatebuli marTvisaTvis.<br />
gadawyvetilebis miRebis daniSnulebis monacemTa bazis Seqmnis dros sasicocxlo<br />
mniSvnelobisaa rac SeiZleba meti fenomenis identifikacia, romelic Tan axlavs<br />
bizness. amitomac amgvari funqcionaluri monacemTa bazis umTavresi daniSnulebaa<br />
monacemebis imgvari Segroveba, rac yvelaze efeqturs gaxdis mis gamoyenebas.<br />
monacemebi gamoqveyndeba ekonomikis internet portalze, rac mas gaxdis ufro<br />
xelmisawvdoms. proeqti xels Seuwyobs:<br />
- adgilobriv ekonomikaSi mimdinare cvlilebebisa da fenomenis monitorings;<br />
- problemebisaTvis gadawyvetilebebis gaanalizebasa da povnas agreTve arCeuli<br />
biznes sferoebisaTvis strategiuli ganviTarebis programebis ganviTarebas;<br />
- qalaqis mier adgilobrivi da ucxouri biznesebisaTvis SeTavazebuli momsaxurebis<br />
ukeTesi xarisxi;<br />
- adgilobrivi ekonomikis permanentul marketings gamiznuli klientebisaTvis<br />
(internet portalis forma iZleva amis SesaZleblobas);<br />
- adgilobrivi ekonomikis Sesaxeb mudmivad ganaxlebuli informaciis Segrovebas,<br />
misi ganviTarebis xelSemSlel barierebs, ekonomikuri da sainvesticio potencials,<br />
rac SesaZlebels xdis adgilobrivi mdgomareobis Sedarebas sxva qalaqebsa da<br />
regionebTan;<br />
- investorebisaTvis adgilobrivi ekonomikis mimzidvelobis gazrdas;<br />
- adgilobrivi ekonomikuri informaciis uSualo da mudmiv misawvdomobas;<br />
- adgilobrivi ekonomikis Sesaxeb informaciis globaluri promouSeni.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- mewarmeebi;<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
- adgilobrivi mTavrobebi;<br />
- mosaxleoba.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />
- biznes asociacia da kerZo seqtori;<br />
- adgilobrivi mTavroba - gadawyvetilebis<br />
miReba adgilobrivi mTavrobebisa da<br />
biznesebis mier;<br />
- saerTaSoriso organizaciebi;<br />
- biznesis sakinsultacio centri.<br />
proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- sakonsultacio momsaxurebis<br />
misawvdomoba;<br />
- finansuri mxardaWera;<br />
- teqnikuri daxmareba.<br />
76
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
- organizacia, romelsac Seswevs<br />
informaciis Segrovebis, damuSavebisa da<br />
ganaxlebis unari;<br />
- specialistebi, romlebsac SeswevT<br />
momsaxurebis SemoTavazebis unari;<br />
- arsebobs proeqtis xelmZRvaneli.<br />
riskfaq riskfaqtorebi<br />
riskfaq riskfaqtorebi<br />
torebi: torebi<br />
- pirovnebis ararseboba, romelic<br />
moemsaxureba monacemTa bazas da<br />
moqmedebaSi moiyvans portals;<br />
- aucilebelia monacemTa ganaxlebis<br />
ciklis gansazRvra.<br />
77
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
urbanuli multimediuri sainformacio sistema<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
urbanuli da turistuli informaciis interaqtiuli qselis Seqmna multimediuri<br />
kioskebis saxiT. kioskebi gamoyenebuli iqneba qalaqisa da regionis prezentaciisa da<br />
promouSenisaTvis. informacia Seexeba qalaqis miRwevebs, mimdinare movlenebs,<br />
regions, turistul mimzidvelobebs (RirsSesaniSnaobebs) (<strong>Tbilisi</strong> da regioni),<br />
agreTve partnior qalaqebs. kioskebi ganTavsdeba turistul adgilebSi. gare kioskebi<br />
damzaddeba uJangavi foladisagan da daikideba kedlebze. monitorebs eqnebaT myari,<br />
gamZle ekranebi. programuli uzrunvelyofa (adgilobrivi kioski) : managing-steering.<br />
programa, romelic internetis misawvdomobis saSualebas iZleva. 5 terminali-kioski<br />
ganTavsebuli iqneba qalaqSi. mosalodneli Sedegebia:<br />
- informaciis pirdapiri da sasawrafo misawvdomoba;<br />
- multimediuri informaciis gacvliTi saSualebebis ganviTareba;<br />
- informaciuli sazogadoebis Seqmna;<br />
- qalaqiT dainteresebuli adamianebis ufro meti raodenoba.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- turistebi, romlebic ewvevian qalaqs,<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
turistuli informacia samuSao saaTebis<br />
Semdeg;<br />
- qalaqis sxva mnaxvelebi; (stumrebi);<br />
- turistebi qveynis sxva nawilebidan;<br />
- mewarmeebi.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />
mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili: wvlili:<br />
wvlili:<br />
- adgilobrivi mTavroba - gadawyvetilebis - teqnikuri daxmareba – ganTavseba,<br />
miReba adgilobrivi mTavrobebisa da nebarTvebis miReba;<br />
biznesebis mier;<br />
proeqtis xelmZRvaneli, proeqtis<br />
-saerTaSoriso organizaciebi –<br />
informaciis misawvdomoba da misi gacvla;<br />
- dawesebulebebi/firmebi, romlebic<br />
koordinatori – monacemTa bazis Seqmna;<br />
awarmoeben kioskebsa da programul<br />
uzrunvelyofas.<br />
- eqspertiza, finansuri mxardaWera.<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi:<br />
- organizacia, romelsac Seswevs<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi:<br />
informaciis Segrovebis, damuSavebisa da - Sesaferisi adgilmdebareobis<br />
ganaxlebis unari;<br />
ararseboba;<br />
- monacemTa bazis Seqmna;<br />
- teqnikuri problemebi;<br />
- kompetenturi specialistebi;<br />
- monacemTa bazis ararseboba;<br />
- arsebobs proeqtis xelmZRvaneli;<br />
- monacemTa bazis Seqmnisas<br />
- SerCeuli adgilmdebareobebi;<br />
TanamSromlobis simcire;<br />
- nebarTva mowyobilobebis<br />
ganTavsebisaTvis;<br />
- Sesaferisi programuli uzrunvelyofa;<br />
- dafinansebis misawvdomoba.<br />
- finansuri SezRudvebi.<br />
78
turizmis turizmis ganviT ganviTarebis ganviT arebis proeqtebi proeqtebi<br />
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
turistuli sainformacio centri (tsc)<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
turistuli sainformacio centri turizmis promouSenis aucilebeli elementia. igi<br />
emsaxureba ara mxolod individualur da potenciur mnaxvels aramed agreTve<br />
organizaciebs, romlebic dakavSirebulni arian dasvenebis organizaciebTan. isini<br />
moicaven profesionalur turistul saagentoebs, tur-operatorebs, sxvadsxva<br />
socialur organizaciebsa da animatorebs, agreTve araformalur jgufebSi<br />
Tavisufali drois gatarebis sul ufro popularul formebs. gamiznuli jgufebi am<br />
tipis industriaSi bevrad gansxvavebulia maTi asakidan, profesiebidan da<br />
Semosavlebidan gamomdinare. turistuli informaciis momsaxurebis recipientebs<br />
warmoadgens saxelmwifo marTvis organoebi, sxvadasxva institutebi da organizaciebi,<br />
romlebic dakavSirebuli arian biznes (biznes mogzaurobebi) an saxelmwifo mediasTan.<br />
turistuli informacia ar warmoadgens mxolod sasargeblo informaciis Segrovebas,<br />
aramed unda Camoyalibdes sistema, sadac struqturirebuli iqneba informaciis tipi,<br />
saZiebeli modeli (forma), Segrovebis saSualebebi, ganaxleba da gavrceleba<br />
(ganawileba) fiqsirebul standartebze dayrdnobiT. turistuli sainformacio<br />
sistemebi ZiriTadad unda Semoifarglebodes Cveulebrivi samuSao iaraRebiT<br />
(saSualebebi, , gansakuTrebiT kompiuteruli monacemTa bazebiT. amitomac, turistl<br />
informacias gagebuls, rogorc sistema, ar gaaCnia mxolod bevri klienti, aramed<br />
agreTve bevri avtoric. amrigad, yvela sainformacio provaideris sistemur<br />
TanamSromlobas da klientebis moTxovnilebebze swrafi reagirebis unars SeuZlia<br />
migviyvanos mosalodneli Sedegebis miRwevamde. proeqtis mizania qalaqis megobruli<br />
damokidebulebis Camoyalibeba turizmis mimarT da biznesis sxva sferoebis<br />
daintereseba am industriiT. turistuli sainormacio centris mier SemoTavazebuli<br />
profesionaluri momsaxurebis wyalobiT Seiqmneba qalaqis imiji, romelic gaxsnilia<br />
da megobruli damokidebuleba aqvs turistebis, mewarmeebisa da adgilobrivi<br />
mosaxleobisadmi. tsc unda aRqmul iqnes,rogorc qalaqis amosavali wertili da<br />
adgilobrivi administraciis stumarTmoyvareobis manifestacia. tsc-s agreTve eqneba<br />
kidev erTi amocana _kidev meti Semosavlis uzrunvelyofa qalaqis biujetisaTvis da<br />
ara mxolod TavisTvis.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- turistuli sainformacio dafebi<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
(sazrvargareT);<br />
- adgilobrivi mTavroba da biznesi;<br />
- tur-operatorebi / karierebi;<br />
- kulturuli movlenebis animatorebi,<br />
- mfrinavebi (mZRolebi), turistuli<br />
gidebi;<br />
- adgilobrivi mTavroba da<br />
profesionaluri organizaciebi;<br />
- industriis gareT moRvawe fimebi,<br />
romlebic eZeben turistul da<br />
samgzavro momsaxurebas (satreiningo,<br />
seminarebis an konferenciebis<br />
daniSnulebisaTvis);<br />
- <strong>Tbilisi</strong>s turistul movlenebSi<br />
monawileoba;<br />
- individualuri turistebi,<br />
adgilobrivi Temebi;<br />
- media (gazeTebi da hobby Jurnalebi);<br />
- turistuli skolebi;<br />
79
-diplomatiuri postebi da savaWro<br />
organizaciebi sazRvargareT.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri<br />
potenciuri<br />
- adgilobrivi mTavroba – qalaqis imijis wvlili wvlili: wvlili<br />
Seqmna;<br />
tsc muSaoba garantirebuli unda iyos<br />
- partniori qalaqebi – ukeTesi<br />
qalaqis administraciis mier. Tumca, es<br />
TanamSromloba da informaciis meti nakadi; ar niSnavs imas, rom igi unda<br />
-turistuli seqtoris biznesebi – maTi dafinansdes mxolod saxelmwifo<br />
SemoTavazebis prezentaciis Sansi tsc<br />
fuliT. rekomendirebulia, rom qalaqi<br />
sainformacio platformis meSveobiT;<br />
ar iTxovdes saijaro gadasaxads da<br />
- saSualo skolebi da universitetebi,<br />
aTavisuflebdes tsc qalaqis zogierTi<br />
romlebic amzadeben momaval kadrebs<br />
gadasaxadisagan. agreTve adgilobrivi<br />
turistuli seqtorisaTvis – ganaTlebis axali turizmis seqtors, sxva biznesebsa da<br />
dargebis Seqmna.<br />
fondebs mouwevT masSi CarTva.<br />
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- Tu arsebobs mxolod tsc ukiduresad - specialistebi ar arian sakmarisad<br />
mniSvnelovania misi ganTavsebis adgili (igi kompetenturebi;<br />
Cveulebriv mdebareobs sarkinigzo da avto - ar arsebobs TanamSromloba<br />
sadgurebTan axlos, centralur adgilebSi adgilobriv turistul seqtorTan;<br />
iseTebSi, rogorebicaa: bazari, mTavari - qalaqSi ar arsebobs TanamSromloba<br />
moedani, fexiTsasiarulo teritoriebi) skolebTan;<br />
mimzidveli turistuli RirsSesaniSnaobebis - Segrovebuli informacia<br />
axlos;<br />
moZvelebulia;<br />
- teqnikuri infrastruqtura (nagebobebi); - tsc adgilmdebareoba arasworadaa<br />
- kadrebi, mowyobilobebi, firniSebi;<br />
- tsc kadrebis kvalifikaciis gaumjobeseba<br />
specialuri satreingo kursebis CatarebiT,<br />
partniori qalaqebis mier gamocdilebis<br />
gaziarebiT;<br />
- TbilisSi turistuli sainformacio sistemis<br />
koncefciis ganviTareba (sainformacio dafebi,<br />
sainformacio stendebi, informaciis gacvla);<br />
- monacemTa bazis ganviTareba da damowmeba<br />
(<strong>Tbilisi</strong>s Sesaxeb turistuli informacia) veb<br />
gverdis safuZvelze; adgilobrivi<br />
turistuli seqtoris Sesaxeb informaciis<br />
Segroveba da damuSaveba, sabazro kvlevis<br />
CaTvliT.<br />
SerCeuli.<br />
80
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
qalaqis turistuli gzebi (bilikebi)<br />
proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
proeqti „qalaqis turistuli gzebi” (istoriuli adgilebis gaswvriv) gulisxmobs<br />
qalaqis ZiriTadi istoriuli RirsSesanisanobebis aRniSvnas da trotuarebze xazebis<br />
gavlebas turistebis istoriuli Rirebulebebis adgilebTan misayvanad (megzurobis<br />
gasawevad). proeqti Tbiliss gadaaqcevs ufro mimzidvel qalaqad turistebisaTvis da<br />
gaaumjobesebs misi mosaxleobis codnas adgilobrivi istoriisa da memkvidereobis<br />
Sesaxeb. biliki mnaxvelebs miscems SesaZleblobas meti Seityon qalaqis istoriis<br />
Sesaxeb da gauadvilebs maT manevrirebas. qalaqis RirsSesaniSnaobebis turebi erTerTi<br />
adgilobrivi turistuli produqtTagania. proeqti moicavs istoriul<br />
Senobebze sainformacio panelebis ganTavsebas ramdenime enaze, trotuarebze megzuri<br />
xazebis gavlebas, turistuli megzuris gamoqveynebas ruqebis TanxlebiT, aseve<br />
ramdenime enaze. mosalodneli Sedegebia:<br />
- qalaqis gazrdili turistuli mimzidveloba;<br />
- qalaqis gaumjobesebuli imiji;<br />
- meti mnaxveli qalaqSi;<br />
- adgilobrivi mosaxleobs, romlic ufro metad aris dainteresebuli sakuTari<br />
adgilobrivi istoriiTa da istoriuli adgilebiT;<br />
- axalgazrdebs Soris istoriaSi gaTviTcnobierebulobis ufro maRali done;<br />
- turistuli megzurebis dabeWdva ramodenime enaze ruqebis TanxlebiT.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- qalaqisa da regionis mosaxleoba;<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
- turistebi saqarTvelodan da<br />
sazRvargareTidan.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />
- adgilobrivi mTavroba;<br />
- saerTaSoriso organizaciebi;<br />
-partniori qalaqebi.<br />
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
- proeqtis ganxorcielebisaTvis finansuri<br />
mxardaWeris miReba;<br />
- teqnikuri dizainisa da sagamomcemlo<br />
dizainis ganviTareba;<br />
- vizualuri niSnebis warmoeba –<br />
sainformacio panelebi da maCveneblebi<br />
proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- teqnikuri dokumentaciis ganviTareba,<br />
proeqtis zedamxedveloba; turistuli<br />
megzurebis ganviTareba;<br />
- teqnikuri daxmareba – ganTavseba,<br />
nebarTvebis miReba, sainformacio<br />
panelebisa da maCveneblebis warmoeba da<br />
damontaJeba, megzuri xazebis gavleba,<br />
teqnikuri zedamxedveloba;<br />
proeqtis xelmZRvaneli, proeqtis<br />
koordinatori – monacemTa bazis Seqmna;<br />
- eqspertiza, finansuri mxardaWera<br />
- finansuri mxardaWera;<br />
- materialuri daxmareba<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- gare dafinansebis wyaroebis resursebis<br />
simcire;<br />
- teqnikuri dizainis kazusebi;<br />
- macxovrebelTa winaaRmdegoba<br />
horizontaluri bilikis SeqmnasTan<br />
dakavSirebiT;<br />
81
(horizontaluri bilikebis Seqmna);<br />
- Sesabamisi nebarTvebis miReba;<br />
- proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />
istoriuli adgilebis ZeglTa dacvis<br />
saministros Tanxmoba.<br />
- sirTuleebi, romlebic SenobaTa<br />
istoriuli xasiaTis Sedegia.<br />
82
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
<strong>Tbilisi</strong> turistuli produqtis konkurencia (Sejibri)<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
konkurenciis mizania qalaq TbilisTan dakavSirebuli axli turistuli produqtebis<br />
Seqmna. Tbiliss gaaCnia uamravi cnobili da dafasebuli (aRiarebuli) turistuli<br />
mimzidvelobebi iseTebi rogoricaa istoriuli Senobebi, muzeumebi, momxibvleli<br />
kafeebi, klubebi da patara restornebi, parkebi, qalaqis farglebSi arsebuli<br />
Tavisufali drois gasatarebeli teritoriebi, mravali kulturuli da sportuli<br />
movlenebi. es aris agreTve adgili, sadac bevr saerTaSoriso organizacias gaaCnia<br />
Tavisi saagentoebi, rac izidavs biznes turistebs. idea, romelic safuZvlad udevs<br />
konkurencias aris TbilisSi sxvadasxva gamiznuli jgufebisaken mimarTuli axali<br />
turistuli produqtebis Seqmna da promouSeni. konkurentebi mosalodnelia, rom<br />
turistebs SeTavazeben TbilisSi drois gatarebis axal saSualebebs da SeZleben maT<br />
darwmunebas kvlav dabrundnen TbilisSi. konkurencia mimarTuli iqneba yvela<br />
adamianisa da institutisaken, organizaciebis da turistuli industriis<br />
biznessebisaken, romlebic dainteresebulni arian turistebisaTvis axali<br />
produqtebis Sesaqmnelad, arsebuli produqciis promoutireba.<br />
konkurenciasTan erTad, adgilobrivi turistuli produqtis potencialis Seswavla<br />
(analizi) Catardeba unikaluri adgilebis, movlenebis, istoriuli Senobebis da<br />
sxvaTa gamoyenebiT. Seswavlis mizani iqneba adgilobrivi turistuli mimzidvelobebis<br />
gamokveTa da socialuri da ekonomikuri zrdis potencialis demonstrireba rogorc<br />
integrirebuli, maRali xarisxis turistuli produqtisa. cnobadi adgilobrivi<br />
turistuli produqtebis Seqmna xels Seuwyobs <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis zrdas (axali<br />
samuSaoebis SeqmniT) da moaxdens adgilobrivi Temis mdgradi ganviTarebis<br />
stimulirebas. es iqneba programis Sedegi, romelic efuZneba turistuli klasteris<br />
Camoyalibebisa da ganviTarebis koncefcias. klasteri xels Seuwyobs iseTi<br />
specifikuri produqtebis Seqmnas rogoricaa horizontaluri gzebis dizaini da<br />
ganxorcieleba, romlebic iyeneben masStabis efeqts da xels uwyoben qalaqis<br />
ekonomikur zrdas.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
potenciu potenciuri potenciu potenciu ri partniorebi da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />
-adgilobrivi mewarmeebi – produqtis<br />
promouSeni, reklamireba;<br />
universitetebi – turizmTan dakavSirebuli<br />
fakultetebis studentebi.<br />
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
- konkurenciis maregulirebeli normebis<br />
Sedgena;<br />
-proeqtis promouSenis kampaniis momzadeba.<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
- adgilobrivi mewarmeebi;<br />
- qalaqisa da regionis macxovreblebi;<br />
- turistebi <strong>Tbilisi</strong>dan da<br />
sazRvargareTidan.<br />
proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- eqspertiza, finansuri mxardaWera<br />
- finansuri mxardaWera;<br />
- materialuri daxmareba<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- dafinansebis ararseboba;<br />
- proeqtiT dainteresebuli pirebis<br />
ararseboba.<br />
83
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
<strong>Tbilisi</strong>s qseluri turistuli produqciisaTvis promouSenuli paketi<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
„qseluri turistuli produqti warmoadgens regionSi turistuli mimzidvelobebis<br />
kombinacias yvela saxis saqonliTa da momsaxurebiT, rac turistis teritoriaze<br />
gaCerebas (darCenas) xdis sasiamovnos.”<br />
TbilisSi arsebobs uamravi turistuli biznesi, romelic Tavazobs mravalferovan<br />
produqtebs. maT airCies sxvadasxva samizne jgufebi, magram rac yvelasaTvis saerToa<br />
aris is, rom isini akeTeben ganacxads (reklamirebas) <strong>Tbilisi</strong>s turistuli<br />
Rirebulebis Sesaxeb, da amgvarad axdenen qalaqis promouSens. maTi mTavari<br />
problemaa TanamSromlobis simcire arsebuli SemoTavazebis promoutireba da<br />
gayidvebi ara mxolod adgilobriv bazarze, aramed agreTve ZiriTadad<br />
sazRvargareTis bazarze. Cans, rom es aris mTavari barieri, romelic xels uSlis<br />
turistuli seqtoris zrdas ara mxolod TbilisSi. amitomac mniSvnelovania<br />
saqmianobis koordinireba. qalaqis turistulki produqtebis Seqmnis, promoutirebisa<br />
da gayidvis procesSi.<br />
proeqtis mizania turistuli biznesebis jgufebis daxmareba, maT mier ganviTarebuli<br />
qseluri turistuli produqtebis promoutireba. proeqtis farglebSi qalaqma unda<br />
warmoadginos <strong>Tbilisi</strong>s turistuli SesaZlebloba (potenciali) (turistuli<br />
mimzidvelobebi, sacxovrebeli, restornebi) da SeTavazos promouSenis masalebis<br />
Tanadafinanseba. winadadeba upirveles yovlis unda SeTavazebul iqnas ramdenime<br />
kompaniis im partniori jgufebs, rolebsac sTavazoben imave (msgavs) produqtebs.<br />
samogzauro saagentoebi da sxva masTan dakavSirebuli biznesebi Seqmnian jaWvs,<br />
romlis amocana iqneba mravalferovani samizne jgufebisaken mimarTuli (gamiznuli)<br />
turistuli programebis Seqmna.<br />
proeqtis amocanebi:<br />
− mewarmeTaTvis imis swavleba Tu rogor Seqmnan, ganaviTaron da promoutireba<br />
gauwion maRali xarisxis turistul produqtebs qselSi TbilisSi moRvawe<br />
mravali biznesis TanamSromlobis meSveobiT;<br />
− turistul industriasTan dakavSirebuli sakiTxis Sesaxeb codnis gafarToeba.<br />
partniori jgufebis sargebeli:<br />
• xarisxis niSani cnobadi ucxoel turistebs Soris– saerTo logo;<br />
• erToblivi saqmianoba – ukeTesi da ufro Zlieri SeTavazeba samogzauro<br />
(turistuli) agentebisaTvis;<br />
• <strong>Tbilisi</strong>s veb-gverdze gamoqveynebuli broSurebi;<br />
• el-fostiT informaciis gagzavna turistuli informaciis adgilebisa da<br />
samogzauro saagentoebisaTvis promouSenis Sesaxeb;<br />
• im JurnalistebisaTvis broSurebis an ruqebis gagzavna, romlebic weren<br />
mogzaurobis Sesaxeb;<br />
• produqtebis SeTanxmebuli identifikacia, rac adgilobriv turistul<br />
seqtorSi odesme ganxorcielebuli yvelaze msxvil proeqtSi monawileobis<br />
Sedegia.s<br />
84
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />
- adgilobrivi mewarmeebi;<br />
- universitetebi.<br />
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
- dainteresebuli kompaniebi, romlebic<br />
uerTdebian proeqts;<br />
- moxda turistuli produqtebis paketis<br />
identifikacia;<br />
- momzadebuli satreiningo kursebi<br />
proeqtSi monawileobiT dainteresebuli<br />
kompaniebisaTvis.<br />
beneficiare<br />
beneficiarebi<br />
beneficiare bi<br />
- adgilobrivi mewarmeebi;<br />
- qalaqisa da regionis macxovreblebi;<br />
- turistebi saqarTvelosa da<br />
sazRvargareTidan.<br />
proeqtSi proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- praqtikuli profesionaluri codnis<br />
gacvla;<br />
- beneficiarebisaTvis sakonsultacio<br />
momsaxurebis gaweva;<br />
- sainformacio kampania turistul<br />
kompaniebs Soris im SesaZleblobebis<br />
Sesaxeb, romelsac proeqti iZleva.<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- turistuli kompaniebi, romlebic ar<br />
arian dainteresebulni proeqts<br />
SeuerTdnen;<br />
- proeqtis partniorebs ar gaaCniaT<br />
fondebi.<br />
85
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
praqtikuli sasawavlo centri turizmTan dakavSirebul profesiebSi<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
profesiuli swavlebis kursebi unda asaxavdnen adgilobrivi samuSao bazris<br />
moTxovnilebebs. turistuli seqtoris warmomadgenelTa gamokiTxvaze dayrdnobiT<br />
proeqtma unda moicvas iseTi saqmianobebi rogoricaa:<br />
- satreiningo kursebis programis SemuSaveba;<br />
- satreiningo centris Seqmna (Senobebi, aRWurviloba, administraciuli kadrebi da<br />
maswavleblebi).<br />
proeqtis koordinireba unda ganxorcieldes arasamTavrobo organizaciis mier. es<br />
SeiZleba ganxorcieldes qalaq TbilisTan da biznes asociaciasTan, savaWro<br />
palatasTan, adgilobriv saganmanaTleblo institutebTan, saerTaSoriso da<br />
arasamTavrobo organizaciebTan TanamSromlobiT. TiToeuli am organizaciaTagan<br />
SeiZleba iyos proeqtis xelmZRvaneli, Tumca, raTa gaxados igi ufro sando, ukeTesi<br />
iqneboda Tuki adgilobrivi mTavroba ar uxelmZRvanelebda proeqtis ganxorcielebas.<br />
praqtikuli swavlebis centris daarsebis idea agreTve mimarTulia umuSevari<br />
adamianebisaken, proeqtis sqema moicavs: turistul momsaxurebasTan dakavSirebuli<br />
specialistebis treinings, postebze CanacvlebisaTvis rekomendaciebsa (rCevis micema)<br />
da samuSaoze ayvanis servisebs. proeqtis mizania organizaciis daarseba, romelic<br />
mxars dauWers umuSevrebs maT ZalisxmevaSi gaaumjobeson sakuTari profesiuli<br />
gadawyvetilebebis Ziebis motivireba. mosalodneli Sedegebia:<br />
- turistuli industriis TanamSromlebisaTvis kompleqsuri saswavlo programis<br />
ganviTareba;<br />
- turistul servisebTan dakavSirebuli satreiningo kursebi iseT sferoebSi,<br />
rogoricaa: garemos turizmi, agroturizmi, samotociklo sporti, seirnoba,<br />
velosipediT seirnoba, wylis sportuli saxeobebi, fexiT mogzauroba (laSqrobebi)<br />
da speleologia (gamoqvebulebis kvleva), cxenis tareba, viqend turizmi, satranzito<br />
turizmi, saqalaqo turizmi da sxva;<br />
- turizmTan dakavSirebul firmebSi samsaxuramdeli mowyobis organizeba;<br />
- Semcirebuli umuSevroba;<br />
- danazogebi socialur programebze adgilobriv biujetSi;<br />
- adgilobriv biznesebis mxardaWera maTi kvalificiuri kadrebiT uzrunvelyofa;<br />
- TviT-dasaqmebis SesaZlo zrda.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
( ( ganmaxorcielebeli)<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli)<br />
turistli industriis warmomadgenelTa<br />
Sekrebis organizacia<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
- mewarmeebi, romlebic qiraoben<br />
kvalificiur kadrebs;<br />
- treiningebis Semdeg umuSevrebs<br />
SeuZliaT iSovon samsaxurebi an<br />
daaarson erTi mesakuTris firma;<br />
- adgilobrivi mTavroba, radganac maT<br />
SeuZliaT Seamciron socialuri<br />
keTildReobis danaxarjebi;<br />
- adgilobrivi saganmanaTleblo<br />
institutebi, radganac isini iqnebian<br />
ukeT aRWurvilni, raTa upasuxon<br />
samuSao bazris cvlilebebis<br />
moTxovnebs.<br />
86
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />
- dasaqmebis departamenti – turistuli - proeqtis partniors SeuZlia<br />
industriis seqtorSi samuSao bazris sasawavlo centris uzrunvelyofa<br />
monitoringi;<br />
SenobebiTa da aRWurvilobebiT, agreTve<br />
- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli dafinansebis uzrunvelyofa proeqtis<br />
umuSevroba;<br />
fanxorcielebis sawyis etapze;<br />
- turistli industriis warmomadgenelTa - proeqtis partnioris/SesaZlo<br />
Sekrebis organizacia – xelmZRvnels SeuZlia xeli Seuwyos maT<br />
maRalkvalificiuri kadrebis swavleba eqspertizasa da gamocdilebas da<br />
turistul industriaSi samuSaoebis uzrunvelyos samoqmedo sivrce maT<br />
Sesavsebad (mosargebad);<br />
- saganmanaTleblo institutebi – axali<br />
saswavlo programebi.<br />
sakuTar SenobebSi..<br />
wina winapirobebi<br />
wina winapirobebi<br />
pirobebi: pirobebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi:<br />
- naTlad ganisazRvra treiningis - treiningis moTxovnilebebi ar aris<br />
moTxovnilebebi;<br />
sworad gansazRvruli, ase rom Sedegebi<br />
- aucilebelia dasaqmebis departamebtisa ar pasuxoben proeqtis mizans;<br />
da adgilobrivi saswavlo institutebis - specialistebi ar arian sakmarisad<br />
mxardaWeris Zieba (samuSaos rekomendaciis kompetenturebi;<br />
eqspertebi, gansazRvruli satreiningo - Zalian cotaa firmebi, romelTac aqvT<br />
kursebis dafinanseba);<br />
TanamSromlobis survili..<br />
- turistuli industriis seqtori,<br />
romelsac surs TanamSromoba treining<br />
kursebis, postebze Canacvlebis,<br />
samsaxuramdeli mowyobis organizebaSi, da<br />
sabolood mzadaa daasaqmos proeqtis<br />
kursSi naswavli kadrebi.<br />
87
samuSao samuSao Zalis Zalis ganviT ganviTarebis ganviT arebis proeqtebi<br />
proeqtis proeqtis saxelwodeba:<br />
saxelwodeba:<br />
riskis winaSe mdgari axalgazrdobisaTvis ganaTlebisa da swavlebis uzrunvelyofa<br />
proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera:<br />
aRwera:<br />
proeqtis mizania 25 wlamde asakis umuSevari axalgazrdobis samuSao aqtivizacia,<br />
romlebsac emuqrebaT socialuri gariyulobisa da paTologiis safrTxe. jgufi<br />
moicavs yvela tipis sasawavlebeldamTavrebuls, romlebic ar muSaoben.<br />
beneficiarebs gaewevaT daxmareba saqmianobis saSualebiT, romelic axdens<br />
dasaqmebisa da TviT-dasaqmebis xelSewyobasa da promouSens, imgvarad, rom maT<br />
SeuZliaT Tavi aaridon mudmivi umuSevrobis mdgomareobas.<br />
proeqti gulisxmobs Semdegi tipis saqmianobas:<br />
- karieris rekomendirebisa (rCevis micema) da samuSaos Zebnis momsaxureba;<br />
- individualuri da jgufuri swavleba;<br />
- samsaxuramdeli Canacvleba;<br />
- samsaxuramdeli instruqtireba,<br />
mewarmeobis xelSewyobisa da promoutirebis msgavsad, anu erTjeradi subsidiebis<br />
gacema damwyebi biznes saqmianobisaTvis. beneficiarebi, romlebmac daweres<br />
individualuri samuSao gegma, magram ar iqnen arCeulni aqtivizaciis kursSi<br />
monawileobis misaRebad, Caiwerebian “kandidatTa siaSi”.<br />
proeqti gaaumjobesebs axalgazrdebis Sansebs ipovon samuSao maTTvis samsaxuris<br />
Zebnis saSualebebis swavlebiT, maTi SromiTi bazris moTxovnis Sesabamisi<br />
kvalifikaciebis uzrunvelyofiT, zogierTi profesionaluri gamocdilebis<br />
gaziarebiTa da TviT-dasaqmebis promoutirebiT.<br />
proeqtis proeqtis xelmZR xelmZRvaneli<br />
xelmZR vaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- 25 wlamde asakis axalgazrdebi, yvela<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
tipis saswavlebeldamTavrebulebi;<br />
- damsaqmeblebi<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />
mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili:<br />
wvlili:<br />
- damsaqmeblebi: momavali daqiravebuli - axali samuSaoebi, miRebuli<br />
samuSao Zalis swavlebisa da samsaxuramdel samuSaoze mowyobiT;<br />
kvalificiuri muSaxelis povnis Sansi; - praqtikuli profesiuli<br />
- saganmanaTleblo organizaciebi – kvalifikaciis transferi;<br />
momsaxureba<br />
- beneficiarebisaTvis sarekomendacio<br />
- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli<br />
umuSevroba da socialuri paTologiis<br />
safrTxe axalgazrdebs Soris.<br />
momsaxurebis gaweva.<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi:<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi:<br />
- Statebis dakompleqteba adamianebiT, - axalgazrdebis ararseboba, romelTac<br />
romlebic akmayofileben proeqtis<br />
gaaCniaT samsaxuramdeli staJirebis,<br />
kriteriumebs:<br />
praqtikis gavlis survili<br />
monawileTa damowmeba, individualuri (saswavlebeldamTavrebulebi acxadeben,<br />
samuSao gegma, saswavlebeldamTavrebulis rom maT urCevniaT da surT daiwyon<br />
gagzavna damsaqmebelTan, gansaxilvelad muSaoba, vidre meoradi mniSvnelobis<br />
warmodgenili gancxadebis damowmeba staJireba) ;<br />
potenciuri damqiraveblis mier,<br />
- firmebis simcire, romelTac SeuZliaT<br />
samsaxuramdeli samuSaos SeTavazebis<br />
pretenzia, romelic beneficiarebs<br />
uzrunvelyofs SromiTi bazris moTxovnis<br />
kriteriumebis dakmayofileba.<br />
88
Sesabamisi unarebiT/kvalifikaciiT,<br />
damqiravebelTa gancxadebebi<br />
treininggavlili dasaqmebuli pirebis<br />
datovebis Sesaxeb minimum 6 TviT.<br />
89
proeqtis proeqtis saxelwodeba:<br />
saxelwodeba:<br />
samuSao bazarze Sesvlis dros axalgazrdobis mxardaWera, “damwyebi axalgazrdoba”<br />
proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera:<br />
aRwera:<br />
proeqtis mizania pirobebis Seqmna, romlis meSveobiTac saswavlebeldamTavrebulebi<br />
ipovian informacias samuSao bazris Sesaxeb da iswavlian misi struqturebis<br />
gamoyenebas. igi agreTve gaavrcelebs informacias profesiuli dawinaurebis<br />
SesaZleblobebis Sesaxeb. agreTve, igegmeba treiningebis kursi biznes gegmis daweris<br />
Sesaxeb saswavlebeldamTavrebulTaTvis, romelTac survili aqvT daiwyon sakutari<br />
biznesi. saSualo skolebSi specialuri gakveTilebi moaxdens moswavleTa<br />
informirebas sxvadasxva profesiebis da SromiT bazarze mdgomareobis Sesaxeb.<br />
amgvari gakveTilebi daexmareba maT momavali saganmanaTleblo kursis arCevaSi da<br />
gazrdis maT Sansebs ipovon samuSao swavlis damTavrebis Semdeg. ufro metic,<br />
proeqti moicavs xelSemwyob specializirebul swavlebasa da ganaTlebis<br />
institutebs, sadac axalgazrdebi isargebleben sxvadsxva specialobebis Sesaxeb<br />
monacemTa bazis upiratesobebiT, fsiqologiuri sarekomendacio momsaxurebiT,<br />
Seamowmeben TavianT profesiul miswrafebebs da miiReben informacias vakansiebis<br />
Sesaxeb. proeqti agreTve moicavs treiningebs, romelic moamzadebs axalgazrdebs<br />
samsaxurSi mosawyobad.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />
mogeba:<br />
- damsaqmeblebi: momavali daqiravebuli<br />
samuSao Zalis swavlebisa da instruqciis<br />
Sansi;<br />
-saswavlo erTeulebi – momsaxureba<br />
- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli<br />
umuSveroba<br />
saSualo skolebi, universitetebi<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
- saSualo skolis<br />
saswavlebeldamTavrebulebi,<br />
universitetebi;<br />
- damsaqmeblebi.<br />
proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili: wvlili:<br />
wvlili:<br />
- praqtikuli profesiuli<br />
kvalifikaciebis swavleba;<br />
- sakonsultacio momsaxureba<br />
beneficiarebisaTvis;<br />
- sainformacio kampania studentebs<br />
Soris proeqtis mier SemoTavazebuli<br />
Sansebis Sesaxeb.<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
- Statebis dakompleqteba adamianebiT, - kandidatebis ararseboba, romlebsac<br />
romlebic akmayofileben proeqtis<br />
aqvT samsaxurSi staJirebis an<br />
kriteriumebs;<br />
treiningebis kursis gavlis survili;<br />
- TanamSromloba saswavlo institutebTan, - kompaniebis ararseboba, romlebic<br />
skolebsa da universitetebTan;<br />
- kompaniebi, romlebic mzad arian<br />
daiqiravon staJiorebi (praqtikantebi).<br />
akmayofileben kriteriumebs.<br />
90
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
karieruli gzebi<br />
proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
proeqti mimarTulia saSualo skolis damamTavrebeli klasis moswavleebisa da<br />
akademiuri studentebisaTvis. proeqti moicavs Semdeg saqmianobas: a) adgilobrivi<br />
ekonomikisa da samuSao bazarze arsebuli mdgomareobis diagnostika, axalgazrdobis<br />
karieruli miswrafebebis kvleva; b) karieris dagegmvis vorqSofi; c) proeqtis<br />
Sedegebis gavrceleba TbilisSi samuSao bazrobebze Catarebuli konferenciis dros;<br />
d) axalgazrdebis mxardaWera maT mier ganviTarebuli saukeTeso proeqtebis<br />
ganxorcielebaSi.<br />
proeqtis detaluri miznebia:<br />
karieris dagegmvisa da saSualebebis ganxorcieleba da Semowmeba;<br />
monawileTa daxmareba maTi karieruli miznebis miRwevaSi;<br />
qalaqis doneze samsaxuramdeli treiningebis xelSewyobis sistemis ganviTareba.<br />
proeqti moicavs:<br />
- debatebs axalgazrdebTan;<br />
- kvlevebs;<br />
- statistikuri monacemebis analizs;<br />
-vorqSofs prezentaciebiT, jgufuri muSaobiTa da individualur muSaobas<br />
distanciuri – muSaobis elementebiT. monawileebs saSualeba eqnebaT miiRon<br />
konsultaciebi sakuTari karieruli gegmebis Sesaxeb eqspertebisagan internetis<br />
meSveobiT;<br />
- saswavlo vizitebi kompaniebSi, institutebsa da organizaciebSi;<br />
-konkretuli sakiTxis kvlevis meTodologiuri xelmZRvanelobiT<br />
ganxorcielebisaTvis.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
- damsaqmeblebi;<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
- universitetebi da saSualo skolebi;<br />
- saSualo skolebi da akademiuri<br />
studentebi;<br />
- maswavleblebi.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />
mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili:<br />
wvlili:<br />
- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli - axalgazrdebis momzadeba samuSao<br />
umuSevroba axalgazrdebs Soris;<br />
bazrisaTvis adgilobrivi biznesebis<br />
- <strong>Tbilisi</strong>s universitetebi –<br />
monaxulebis (vizitebis), sxvadasxva<br />
kursdamTavrebulTa momzadeba samuSao postebze moklevadiani Canacvlebis<br />
bazrisaTvis;<br />
meSveobiT;<br />
- <strong>Tbilisi</strong>s saSualo skolebi –<br />
- umuSevrobis Semcireba<br />
skoladamTavrebulTa momzadeba samuSao saswavlebeldamTavrebulTa Soris;<br />
bazrisaTvis.<br />
- skolis axali silabusi (programa)<br />
ufro Sesaferisi <strong>Tbilisi</strong>s samuSao<br />
bazris moTxovnisaTvis.<br />
winapirobebi<br />
winapirobebi:<br />
winapirobebi<br />
riskfaqtorebi<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi<br />
unda dainiSnos proeqtis - SezRuduli finansuri da sxva<br />
ganmaxorcielebel eqspertTa jgufi. resursebi biznesebisaTvis;<br />
jgufi unda Sedgebodes treiningebis da - specialistebi ar arian sakmarisad<br />
animatorebisagan, romlebic kompetenturebi;<br />
uxelmZRvaneleben debatebsa da - maswavleblebi ar arian<br />
satreiningo kursebs, proeqtis marTvis dainteresebulni damatebiT saaTebSi<br />
specialistebisa da moxaliseebisagan. muSaobiT.<br />
91
proeqtis proeqtis saxelwodeba:<br />
saxelwodeba:<br />
<strong>Tbilisi</strong>s samuSao bazris moTxovnis monitoringi.<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera:<br />
aRwera:<br />
proeqtis mizania samuSao bazarze mimdinare cvlilebebis monitornigi, sxvadasxva<br />
institutebis efeqturobis Sefaseba, romlebic mxars uWeren mewarmeobasa da axdenen<br />
adgilobrivi samuSao bazris stimulirebas, cvlian urTierT molodinebs dasaqmebisa<br />
da ganaTlebis seqtorebs Soris, monitoringis sistemisa da institutebsa da<br />
organizaciebs Soris informaciis gacvlis ganviTareba, romlebic dakavSirebulni<br />
arian dasaqmebasa da ganaTlebasTan, samuSao bazarze mdgomareobis, ganaTlebisa da<br />
saswavlo SeTavazebis diagnostika, samuSao bazarze mimdinare cvlilebebis ufro<br />
efeqturi monitoringis sistemis ganxorcieleba, monacemTa bazis ageba da ganaxleba,<br />
romelic gazrdis informacias dasaqmebisa da ganaTlebis Sesaxeb da gaaumjobesebs<br />
mis xarisxs. TbilisSi samuSao bazris moTxovnis monitoringi migviyvans samuSaoTi<br />
uzrunvelyofis, calkeul specialobebSi momavali mdgomareobis, seqtorebisa da<br />
industriebis, damqiravebelTa molodinebis, rac dakavSirebulia samuSaos maZiebelTa<br />
kvalifikaciasa da unarebTan, saganmanaTleblo momsaxurebaze axali moTxovnis, mcire<br />
da saSualo sawarmoebis seqtorSi mimdinare cvlilebebis socialuri da ekonomikuri<br />
zrdis, agreTve kvlevisa da gamokiTxvis Sedegebis detalur analizamde. samuSao<br />
bazris monitoringis Sedegebs gadamwyveti mniSvneloba gaaCniaT saswavlo<br />
organizaciebis, an TbilisSi saSualo da umaRlesi skolebis ganaTlebis<br />
SeTavazebis modificirebisaTvis (saxecvlilebisaTvis).<br />
proeqtis proeqtis xel xelmZRvaneli<br />
xel mZRvaneli<br />
( ( ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />
- damsaqmebelbi;<br />
- universitetebi da saSualo skolebi;<br />
- saSualo da umaRlesi saswavleblebis<br />
studentebi;<br />
- umuSevrebi da samsaxuris maZieblebi.<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi maTi mogeba:<br />
mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili:<br />
wvlili:<br />
- dasaqmebis departamenti- mudmivad - samuSao bazarze arsebuli<br />
ganaxlebuli monacemTa baza<br />
mdgomareobis Sesaxeb informaciis<br />
specialobebis Sesaxeb;<br />
uzrunvelyofa, rac dakavSirebulia<br />
samuSao bazris statistikasTan;<br />
- adgilobrivi mTavroba – saswavlo da<br />
saganmanaTleblo SemoTavazebis<br />
modifikaciis Sesaxeb informaciis<br />
efeqturi gamoyenebis wyalobiT<br />
umuSevrobis done swrafad daecema;<br />
- saSualo skolebi, universitetebi –<br />
axalgazrdebis momzadeba specialobebSi,<br />
romlebic pasuxoben arsebul da<br />
mosalodnel moTxovnebs samuSao bazarze.<br />
- monacemTa bazis mimdinareoba da<br />
ganaxleba, romelic exeba ganaTlebisa da<br />
sasawavlo SeTavazebasTan, specialobebi<br />
moTxovnaSi, ekonomikuri maCveneblebi,<br />
specifikuri sabazro sferoebis kvlevebi;<br />
- saswavlo da saganmanaTleblo<br />
SeTavazebis moyvana SesabamisobaSi<br />
<strong>Tbilisi</strong>s samuSao bazarze arsebul<br />
mdgomareobasTan.<br />
92
winapirobebi:<br />
winapirobebi:<br />
- arsebobs proeqtis xelmZRvaneli;<br />
- organizacia, romelsac Seswevs<br />
informaciis Segrovebis, damuSavebisa da<br />
ganaxlebis unari;<br />
- monacemTa bazis Seqmna;<br />
- SerCeuli ganTavsebis adgili;<br />
- Sesaferisi programuli uzrunvelyofa;<br />
- dafinansebis misawvdomoba.<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi:<br />
- specialistebi ar arian sakmarisad<br />
kompetenturebi;<br />
- SezRuduli finansuri SesaZleblobebi,<br />
rac xels uSlis proeqtis<br />
ganmaxorcieleblebs ganaxorcielon<br />
samuSao bazris monitoringi;<br />
- skolebi, romlebic ar arian<br />
dainteresebulni SeuerTdnen proeqts.<br />
93
proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />
saxelwodeba:<br />
saxelwodeba<br />
mcire da saSualo sawarmoebis mewarmeebis menejeruli unarebis (kvalifikaciis)<br />
gaumjobeseba<br />
proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />
mcire da saSualo biznesebi samuSaoebis ZiriTadi wyaroebia, magram maTi adamianuri<br />
resursebis SesaZleblobebi SezRudulia. isini xSirad zarals ganicdian ara<br />
mxolod daqiravebuli samuSao Zalis, aramed agreTve mmarTveli kadrebis<br />
arasakmarisi unarebisa da kvalifikaciebis gamo. amitomacaa, rom mniSvnelovania<br />
mewarmeTa gaTviTcnobiereba imaSi Tu ramdenad mniSvnelovania, maTi da maTi kadrebis<br />
codnis gaumjobeseba axal teqnologiebsa da inovaciur gadawyvetilebebSi.<br />
TbilisSi damkvidrebulma firmebma unda Seamciron manZili, romelic aSorebs maT,<br />
sxva qveynebSi, mag., evrokavSirSi moqmedi kompaniebisagan, isini mzad unda iyvnen<br />
saerTaSoriso gacvlaSi Casabmelad. ekonomikis progresirebadi globalizaciis<br />
periodSi kompaniebs, romlebic saqmianoben adgilobriv bazrebze da asaqmeben<br />
naklebad kvalificiur kadrebs, sul ufro naklebi Sansi aqvT, rom gadarCnen.<br />
proeqtis mizania konkurenciulobis gaumjobeseba da biznesebis adekvaturi<br />
SesaZleblobebis gazrda adamianur resursebSi investiciebis ganxorcielebis<br />
meSveobiT. detaluri miznebi moicaven:<br />
- mmarTveli kadrebis unarebisa da kvalifikaciebis gaumjobeseba;<br />
- arsebuli kvalifikaciebis gaumjobeseba da axlebis Sesawavla;<br />
- codnis gacvlis xelSewyoba da universitetebisa da biznesebs Soris<br />
-<br />
TanamSromlobis gaumjobeseba;<br />
adgilobrivi samuSao bazris stimulireba;<br />
- Statebis dakompleqtebisa da ganaTlebis seqtorebs Soris<br />
urTierTmolodinebis gacvla.<br />
proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />
xelmZRvaneli<br />
beneficiarebi<br />
beneficiarebi<br />
( ( ganmaxorcielebeli)<br />
ganmaxorcielebeli):<br />
ganmaxorcielebeli)<br />
- mewarmeebi;<br />
- biznesis asociacia<br />
- adamianebi, romlebic dainteresebulni<br />
arian mcire da saSualo sawarmoebis<br />
menejmentis codnisa da unarebis axali<br />
dargebiT;<br />
- adamianebi, romlebic apireben biznes<br />
saqmianobis dawyebas;<br />
- adamianebi, romlebic dainteresebulni<br />
arian biznesis dawyebiT soflis<br />
meurneobaSi an mis garemoSi;<br />
- saswavlebeldamTavrebulebi,<br />
gansakuTrebiT universitetis<br />
kursdamTavrebulebi, romlebic<br />
daregistrirebulni<br />
umuSevrebi.<br />
arian rogroc<br />
potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili wvlili<br />
- samuSao centri;<br />
– materialuri wvlili (mowyobiloba da<br />
- adgilobrivi mTavroba;<br />
/an eqspertiza);<br />
- biznes seqtori – profesionaluri -- pirdapiri mxardaWeeris SeTavazeba<br />
daxmareba;<br />
(Senobebi, politikuri mxardaWera,<br />
-<strong>Tbilisi</strong>s universitetebi (umaRlesi eqspertiza);<br />
saswavleblebebi) studentebisa da -- teqnikuri xelSewyobis uzrunvelyofa<br />
fakultetebisaTvis praqtikuli eqspertebis mier da finansuri<br />
gamocdilebis transferi, Semosavali mxardaWeris meSveobiT. maT SeuZliaT<br />
universitetisaTvis, biznes seqtorTan informaciis uzrunvelyofa da axali<br />
TanamSromklobis gafarToeba.<br />
SesaZleblobebis miTiTeba (e.g. axali<br />
94
winapirobebi:<br />
winapirobebi:<br />
- treiningis moTxovnilebebi naTladaa<br />
gansazRvruli;<br />
- satreiningo programas esaWiroeba<br />
ganviTareba;<br />
- arseboben adgilobrivi institutebi,<br />
romelTac SeswevT treiningebis<br />
SeTavazebis unari.<br />
biznes sferoebi, postebis Canacvlebis<br />
menejerebisaTvis);<br />
- daxmareba menejmentis sakiTzTan<br />
dakavSirebiT eqspertebis mowveviT.<br />
riskfaqtorebi:<br />
riskfaqtorebi:<br />
- regionis dabali biznes potenciali;<br />
- SezRuduli finansuri an sxva<br />
resursebi biznesebisaTvis;<br />
- specialistebi ar arian momzadebulebi.<br />
95