01.03.2013 Views

LDP_Tbilisi_Report III_Ge

LDP_Tbilisi_Report III_Ge

LDP_Tbilisi_Report III_Ge

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

adgilobrivi<br />

ekonomikuri<br />

ganviTarebis gegma<br />

<strong>Tbilisi</strong>s<br />

municipalitetisaTvis<br />

ZiriTadi ZiriTadi mimarTulebebi<br />

mimarTulebebi<br />

mniSvnelovani<br />

mniSvnelovani<br />

ekonomikur<br />

ekonomikuri<br />

ekonomikur<br />

saqmianobebis saqmianobebis Sesaxeb Sesaxeb<br />

Sesaxeb<br />

q. <strong>Tbilisi</strong>s meria/ ekonomikuri politikis<br />

saqalaqo samsaxuri<br />

misamarTi: Tavisuflebis moedani # 2, <strong>Tbilisi</strong><br />

0105, saqarTvelo<br />

tel.:(+99532) 932314 Faqsi.:(+99532)932895<br />

el-fosta: economic@tbilisi.gov.ge www.tbilisi.gov.ge


sarCevi<br />

sarCevi<br />

1. 1. ekonomika ekonomika ekonomika gardamaval gardamaval periodSi periodSi – daarsebis procesSi myofi bazrebis<br />

ganviTarebis ganviTarebis tendenciebi<br />

tendenciebi......................................................................................................................... tendenciebi<br />

5<br />

1.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis wamyvani industriebis tendenciebis analizi ................................ 8<br />

2. 2. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s axali axali ekonomikis ekonomikis ekonomikis gamowvevebi gamowvevebi da da damabrkolebeli damabrkolebeli faqtorebi<br />

faqtorebi faqtorebi ..........................26<br />

2.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis ganvitarebis SesaZleblobebi ............................................................26<br />

2.2. ganviTarebis barierebis identifikacia ....................................................................................29<br />

2.2.1. kreatiuli klasteris kvlevis Sedegebi...........................................................................29<br />

2.2.2. turistuli klasteris kvlevis Sedegebi.........................................................................36<br />

3. 3. investorebisaTvis investorebisaTvis mimzidveli mimzidveli mimzidveli <strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong> .............................................................................................44<br />

3.1. <strong>Tbilisi</strong>s teritorialuri ganviTareba ZiriTadi istoriuli etapebis<br />

mixedviT ................................................................................................................................................44<br />

3.2. <strong>Tbilisi</strong>s teritoriuli struqtura..........................................................................................45<br />

3.3. q. <strong>Tbilisi</strong>s funqciur-sivrciTi ganviTarebis tendenciebi axlebur<br />

socialur-ekonomikur pirobebSi.................................................................................................47<br />

3.4. ofisebisa da komerciuli obieqtebis ganTavsebis tendenciebi ......................................50<br />

4. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s alternatiuli alternatiuli ganvitarebis ganvitarebis strategiebi<br />

strategiebi strategiebi ..................................................................55<br />

5. rogor rogor SeuZlia SeuZlia Tbiliss Tbiliss xeli xeli Seuwyos Seuwyos axali axali axali ekonomikis ekonomikis ganviTarebas...........................65<br />

ganviTareba<br />

2


sqemebi<br />

sqemebi<br />

sqema 1-1 sasturoebisSemosavlebis brunva regionebSi 2006 wels..............................................9<br />

sqema 1-2 dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi regionebis mixedviT 2006 wels......9<br />

sqema 1-3 sastumroebis brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi ..................10<br />

sqema 1-4 brunba da dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi TbilisSi 2001 – 2006<br />

wlebSi.....................................................................................................................................................................................10<br />

sqema 1-5 gamomuSaveba biznessa da turismis seqtorSi 2001 – 2006 wlebSi.......................11<br />

sqema 1-6 sastumroebis brunvisa da dasaqmebulTa raodenobis SedarebiTi analizi<br />

saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi..........................................................................................11<br />

sqema 1-7 samSeneblo seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels ................................12<br />

sqema 1-8 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006<br />

wels ..........................................................................................................................................................................................12<br />

sqema 1-9 samSeneblo seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi13<br />

sqema 1-10 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenobisa da brunvis Sedareba<br />

TbilisSi 2001- 2006wlebSi......................................................................................................................................13<br />

sqema 1-11 mSeneblobis seqtoris brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />

wlebSi.....................................................................................................................................................................................14<br />

sqema 1-12 xelfasis Sedareba biznessa da samSeneblo seqtorSi <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT<br />

2001-2006 wlebSi................................................................................................................................................................14<br />

sqema 1-13 samSeneblo seqtorSi brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi<br />

saqarTvelosa da <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT 2001-2006 wlebSi...................................................................15<br />

sqema 1-14 savaWro seqtoris brunva regionebSi 2006 wels.............................................................16<br />

sqema 1-15 dasaqmebulTa raodenoba savaWro seqtorSi 2006 wels.............................................16<br />

sqema 1-16 savaWro seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi...17<br />

sqema 1-17 savaWro seqtori brunvisa da dasaqmebis Sedareba 2001-2006 wlebSi ..............17<br />

sqema 1-18 savaWro seqtorSi brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />

wlebSi.....................................................................................................................................................................................18<br />

sqema 1-19 xelfasis Sedareba biznes da savaWro seqtorebSi TbilisSi 2001 – 2006<br />

wlebSi.....................................................................................................................................................................................18<br />

sqema 1-20 savaWro seqtorSi brunvisa da dasaqmebis Sedarebiti analizi<br />

saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi..........................................................................................19<br />

sqema 1-21 mrewvelobis seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels..........................20<br />

sqema 1-22 mrewvelobis seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006<br />

wels ..........................................................................................................................................................................................20<br />

sqema 1-23 mrewvelobis seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006<br />

wlebSi.....................................................................................................................................................................................21<br />

sqema 1-24 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis Sedareba <strong>Tbilisi</strong>s<br />

mixedviT 2001-2006 wlebSi ........................................................................................................................................21<br />

sqema 1-25 mrewvelobis seqtoris brunvisa da xelfasebis Sedareba TbilisSi 2001-<br />

2006 wlebSi..........................................................................................................................................................................22<br />

sqema 1-26 xelfasis Sedareba biznesisa da mrewvelobis seqtorebSi in TbilisSii<br />

2001-2006 wlebSi................................................................................................................................................................22<br />

sqema 1-27 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi saqarTvelosa da 2001-2006 wlebSi..........23<br />

sqema 2-1 dasaqmebis struqtura gamikoTxul kompaniebSi – kreatiul klasterSi....29<br />

sqema 2-2 kompaniis Semosavlebi 2006 kreatiul klasterSi.......................................................30<br />

cxrili 2-3 mosazreba industriis Sesaxeb (kreatiuli klasteri).......................................31<br />

sqema 2-4 produqciis konkurenciuloba kreatiul klasterSi.................................................31<br />

cxrili 2-5 turistul klasterSi dasaqmebis struqtura gamokvleul kompaniebSi 36<br />

cxrili2-6 turizmSi kompaniebis Semosavlebi 2006 wels............................................................37<br />

cxrili 2-7 mosazreba turistuli industriis Sesaxeb.................................................................38<br />

sqema 2-8 produqciis konkurenciuloba turistul klasterSi...............................................39<br />

3


cxrilebi<br />

cxrilebi<br />

cxrili 2-1 saSemosavlo gadasaxadi <strong>Tbilisi</strong>s biujetSi (mln lari) ..........................28<br />

cxrili 2-2 rogoria kompaniis azri biznes garemos Sesaxeb kreatiul klasterSi<br />

......................................................................................................................................................................................................33<br />

cxrili 2-3 gasul wels kompaniam naxa......................................................................................................34<br />

cxrili2-4 2007 wels kompania gegmavs.........................................................................................................34<br />

cxrili2-5 prioritetuli sferoebi, romlebic moiTxoven gaumjobesebas da<br />

saxelmwifo institutebis mxardaWeras........................................................................................................35<br />

cxrili 2-6rogoria kompaniis mosazreba turistul klasterSi arsebuli biznes<br />

garemos Sesaxeb................................................................................................................................................................40<br />

cxrili2-7 gasul wels kompaniam naxa........................................................................................................41<br />

cxrili 2-8 2007 wels kompania gegmavs ..................................................................................................41<br />

cxrili 2-9 prioritetuli sferoebi turistul klasterSi romlebic saWiroeben<br />

gaumjobesebas da da saxelmwifo institutebis mxardaWeras ...................................................42<br />

4


1. ekonomika ekonomika ekonomika gardamaval periodSi periodSi – daarsebis procesSi myofi<br />

bazrebis bazrebis bazrebis ganviTarebis ganviTarebis ganviTarebis tendenciebi<br />

tendenciebi<br />

tendenciebi<br />

me-20 saukunis II naxevarSi <strong>Tbilisi</strong>s ekonomika efuZneboda<br />

samrewvelo sawarmoebs, romlebic produqcias uSvebdnen<br />

sabWoTa kavSiris bazris moTxovnis Sesabamisad.<br />

TanamSromlobis kavSirebi, samarTlebrivi regulireba,<br />

satransporto infrastruqtura da biznes garemo<br />

orientirebuli iyo am tipis ekonomikis moTxovnilebebis<br />

dakmayofilebaze, aqedan gamomdinare rTulad<br />

gansaxorcielebeli aRmoCnda warmoebis profilis Secvla axal<br />

bazrebze Sesvlis dros.<br />

sabWoTa kavSiris daSlis Semdeg da centridan marTuli<br />

ekonomikis Sedegad damamuSavebeli mrewvelobis bevr dargSi<br />

moRvawe firmebma TbilisSi dakarges maTi bazrebi da warmoeba<br />

(produqcia). sistemis reformas, sabazro ekonomikis daarsebasa<br />

da axali bazrebis gaxsnas Sedegad mohyva <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis<br />

sruli transformacia.<br />

miuxedavad imisa, rom SesaZlebelia garkveuli dadebiTi<br />

efeqtebis dakvirveba, transformacia xangrZlivi procesia da<br />

warmoqmnis seriozul socialur problemebsa da saWiroebs<br />

danaxarjebs. imisaTvis, rom CavwvdeT mimdinare cvlilebebs, Cven<br />

ar SegviZlia problema ganvixiloT, rogorc ubralod<br />

sistemuri ram. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikaze agreTve gavlenas axdens<br />

transformaciis sxva faqtorebi, romlebsac adgili aqvT ara<br />

mxolod post-komunistur qveynebSi, aramed mTels msoflioSi.<br />

es faqtorebia:<br />

• globalizacia da codnisa da ideebis, kapitalis,<br />

produqciisa da momsaxurebis, agreTve adamianebis sul<br />

ufro Tavisufali gadineba msoflio qalaqebsa da<br />

regionebs Soris;<br />

• biznesebis, centraluri da adgilobrivi mTavrobebis,<br />

agreTve Cveulebrivi adamianebis mier axali<br />

teqnologiebis gamoyeneba;<br />

• kulturuli cvlilebebi axalgazrda Taobis<br />

cxovrebiseul miswrafebebsa da ojaxis modelSi.<br />

danarCen sam universalur procesze damoukideblobis aRdgenisa<br />

da sistemis transformaciis Tanmimdevruli gavlenis wyalobiT<br />

saqarTveloca da <strong>Tbilisi</strong>c dganan didi gamowvevebis winaSe.<br />

saxelmwifo moxeleebi, agreTve mewarmeebi da <strong>Tbilisi</strong>s ubralo<br />

mcxovrebni unda Cawvdnen mimdinare cvlilebebsa da maT<br />

mniSvnelobas imisaTvis, rom miRebul iqnes maqsimaluri<br />

sargebeli axali SesaZleblobebidan. minimumamde unda iqnes<br />

dayvanili socialuri danaxarjebi da koncentrireba unda<br />

moxdes maT resursebze im dargebSi, sadac yvelaze realuria<br />

zrdis perspeqtivebi.<br />

5


saqarTvelosa da <strong>Tbilisi</strong>s axali ekonomikis poziciis<br />

safuZvlis gasaZliereblad da transformaciis sistemis efeqtis<br />

maqsimalizaciisaTvis arsebiTi mniSvneloba gaaCnia Semdegi<br />

saxis cvlilebebisa da reformebis dawyebas:<br />

1. qarTuli ekonomikis siRrmiseul reformas Sedegad mohyva is,<br />

rom garemos maregulireblebs SeuZliaT xeli Seuwyon<br />

biznesis dawyebasa da saqmianobas im pirobebSi, romlebic<br />

sabazro ekonomikis mqone ganviTarebul qveynebSi arsebuli<br />

pirobebis Tanasworia;<br />

2. axali satransporto da satelekominikacio<br />

infrastruqturis Seqmna, romelic saqarTvelos daakavSirebs<br />

regionsa da mTels msoflioSi sxva partniorebTan, da rac<br />

SesaZlebels gaxdis saqonlisa da momsaxurebis gatanasa da<br />

Semotanas (ormxriv moZraobas);<br />

3. ganaTlebis sistemis reforma da uwyveti swavlis kulturis<br />

SemoReba samuSao Zalis swavlebis mizniT, msoflio samuSao<br />

bazris standartebis Sesabamisad;<br />

4. investiciebi teqnikur infrastruqturasa da qalaqis<br />

revitalizaciaSi, rac Tbiliss gadaaqcevs sacxovreblad da<br />

biznesis keTebisaTvis mimzidvel adgilad.<br />

qalaqis qalaqis ekonomikis ekonomikis transformaciis transformaciis sta stadiebi sta diebi<br />

industriuli qalaqis transformacia post-industriul<br />

qalaqad aris xangrZlivi da kompleqsuri procesi. im qalaqebis<br />

magaliTebi, romlebmac ukve gamoscades es procesi, Tavazoben<br />

gamocdilebas, romlis gamoyenebac Rirs <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikuri<br />

ganviTarebis gegmaze muSaobis dros.<br />

transformaciis procesSi SesaZlebelia ganvasxvavoT sami etapi:<br />

• tradiciuli industriuli qalaqis krizisi;<br />

• TbilisSi ucxoeli investorebis mozidva;<br />

• Sida ganviTareba, rac efuZneba unikalur maxasiaTeblebsa<br />

da sakuTar resursebs.<br />

aRniSnuli etapebi SeiZleba Tanmimdevrulad ganviTardes, xolo<br />

maTi xangrZlivobis winaswar gansazRvra SeuZlebelia.<br />

cvlilebebis intensiuroba da mimarTulebebi damokidebulia<br />

adgilobriv aqtorebze (monawileebze), maT TanamSromlobasa da<br />

gegmebis ganxorcielebis unarze.<br />

pirveli etapi moicavs:<br />

• samuSao Zalis arsebiTi raodenoba gadaWarbebulia<br />

samrwvelo seqtorSi;<br />

• mewarmeebi aarseben iseT momsaxurebisa da savaWro<br />

kompaniebs, romlebsac ar esaWiroebaT didi kapitali;<br />

• samrewvelo ubnebis gauqmeba;<br />

• dabalkvalificiuri TemebiT dasaxlebuli sacxovrebeli<br />

ubnebis gauqmeba;<br />

• araformaluri seqtoris ganviTareba;<br />

• ganaTlebis seqtors ar gaaCnia naTeli perspeqtivebi da<br />

saswavlo standartebi axal specialobebSi (profesiebSi).<br />

6


ucxoeli investorebis moZieba SesaZlebels xdis ekonomikaSi<br />

iseTi elementebis Semotanas, romlebic pirvel fazaSi mxolod<br />

adgilobriv donezea misawvdomi, rogoricaa:<br />

• kapitali;<br />

• axali teqnologiebi warmoebasa da menejmentSi;<br />

• TanamSromelTa miRebis axali standartebi;<br />

• axali TanamSromlobiTi kavSirebi sxva erovnul<br />

ekonomikebTan;<br />

• axali produqcia, romelic konkurentuunariania msoflio<br />

bazarze.<br />

Zalian rTulia qalaqis ekonomikisaTvis im sargebelis Sefaseba,<br />

romelic ucxoeli investorebisagan momdinareobs, Tumca ar<br />

unda dagvaviwydes, rom aucilebelia im mizezebis sruli<br />

gaanalizeba, romlis gamoc es firmebi investiciebs<br />

axorcieleben Cvens qalaqSi. es dagvexmareba aRniSnuli<br />

investiciebidan maqsimaluri mogebis miRebaSi da imedgacruebis<br />

prevenciaSi, im SemTxvevaSi, Tuki Cveni molodinebi ararealuria.<br />

ucxouri firmebi axorcieleben investiciebs, raTa:<br />

• Seamciron warmoebis danaxarjebi;<br />

• gazardon investirebuli kapitalis fasi;<br />

• Sevidnen axal bazrebze;<br />

• moipovon im resursebis misawvdomoba, romlebic aqamde<br />

miuwvdomeli iyo maTTvis iq, sadac isini moRvaweobdnen.<br />

xangrZliv perspeqtivaSi es kompaniebi axdenen TavianTi biznes<br />

saqmianobis transfers axal adgilebSi, romlebic<br />

uzrunvelyofs maT ukeTesi biznes garemoTi.<br />

qalaqis ekonomikis ufro xangrZlivvadiani<br />

konkurenciulobisaTvis mesame fazas gadamwyveti mniSvneloba<br />

eniWeba. igi efuZneba endogenur potencialsa da qalaqis<br />

individualur Rirsebebs.<br />

adgilobrivi ekonomikis ganviTarebas agreTve mivyavarT ucxoel<br />

investorebTan TanamSromlobis axal xarisxTan, romlebic<br />

deben TavianT kapitals ara mxolod adgilobrivi bazris<br />

moxmarebis potencialidan da dabali sawarmoo danaxarjebidan<br />

mogebis misaRebad, aramed agreTve dainteresebulni arian axali<br />

partniorebis povniT, romlebic maT micemT ukeTesi<br />

gadawyvetilebebis misawvdomobas. es imas niSnavs, rom icvleba<br />

finansuri urTierTobebic – investori aramxolod amcirebs<br />

misi biznes saqmianobis danaxarjebs, aramed agreTve Tavis<br />

mogebas unawilebs adgilobriv partniors.<br />

7


1.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis wamyvani industriebis tendenciebis analizi<br />

arsebuli ekonomikuri aqtivobis ZiriTadi mimarTulebebis momzadebis<br />

mizniT aucilebeli iyo qalaq <strong>Tbilisi</strong>s ganviTarebis Zlieri<br />

potencialis mqone industriebis detaluri analizi.<br />

reportma konkurenciulobis Sefasebis Sesaxeb moaxdina <strong>Tbilisi</strong>s<br />

ekonomikis rolis analizi erovnul ekonomikaSi, iseve rogorc<br />

qalaqis konkurenciuli poziciis analizi saqarTvelos sxva qalaqebs<br />

Soris da kavkasiis regionsa da centralur aziaSi. SemoTavazebuli<br />

maCveneblebis gamoyenebis wyalobiT, konkurenciulobis Sefasebis<br />

SWOT analizi regionalursa da erovnul doneze, agreTve qalaqis<br />

jgufisa da gare partniorebis muSaobis wyalobiT, SesaZlebeli gaxda<br />

am seqtorebis Semdgomi da ufro Rrma analizi, romelic miuTiTebs<br />

zrdis maRal dinamikasa da romlebsac SeuZliaT Seqmnan axali<br />

samuSaoebi.<br />

- turizmis seqtori – umTavresad sastumroebis seqtori;<br />

- mSenebloba;<br />

- vaWrobis, personaluri da sayofacxovrebo moxmarebis SekeTebis<br />

sawarmoebi;<br />

- mrewveloba;<br />

- sabanko seqtori.<br />

konkurenciulobis Sefasebis reportma aRwera ZiriTad klasterebs<br />

Soris mniSvneloba da kavSirebi, iseve rogorc maTi roli momaval<br />

adgilobriv ekonomikaSi SesaZleblobebis ZiebaSi. arsebuli<br />

ekonomikuri aqtivobebis ZiriTadi mimarTulebebi efuZneba am<br />

industriebis analizs, romelic uCvenebs ekonomikuri parametrebis<br />

maRal zrdas da qmnis samuSaoTa yvelaze mniSvnelovan raodenobas.<br />

aqedan gamomdinare, ZiriTad mimarTulebebSi rekomendirebulia<br />

garkveuli RonisZiebebi, romelTa miRebac saWiroa raTa maqsimalurad<br />

iqnas gamoyenebuli <strong>Tbilisi</strong>saTvis identificirebuli SesaZleblobebi.<br />

klasterebis analizis dros miRebul iqna saerTo meTodologia,<br />

romelic SemuSavebuli iqna qalaqis jgufisa da gare partniorebis<br />

mier <strong>Tbilisi</strong>s konkurenciulobis Sefasebaze muSaobis dros. analizi<br />

moicavs 2000- 2006ww.-ebis periods da axdens <strong>Tbilisi</strong>s individualuri<br />

industriebis mdgomareobis Sedarebas qveynis danarCen nawilTan.<br />

TiToeul industriebSi Seswavlil iqna Semdegi parametrebi: brunva,<br />

dasaqmeba, anazRaureba, anazRaurebis mimarTeba mTels biznes seqtoris<br />

anazRaurebasTan da mimarTeba brunvasa da dasaqmebas Soris Seswavlil<br />

wlebSi.<br />

8


sqema 1-1 sasturoebisSemosavlebis brunva regionebSi 2006 wels<br />

Value of turnover in mln GEL<br />

80<br />

60<br />

40<br />

20<br />

0<br />

Hotels turnover in regions in mln GEL in 2006<br />

63,6<br />

7,5<br />

3,4<br />

<strong>Tbilisi</strong> Adjara Mtsheta<br />

Mtianeti<br />

0,7 0,4 0,1 0,1<br />

Guria Imereti Kakheti Racha<br />

Lekhumi<br />

100%<br />

80%<br />

60%<br />

40%<br />

20%<br />

0%<br />

Percent<br />

TbilisSi Semosavlis<br />

80%-ze mets warmoqmnis<br />

sastumroebis industria.<br />

saqarTvelos kidev ori<br />

regioni aWara da mcxeTa<br />

warmoqmnis brunvis<br />

daaxloebiT 10%.<br />

danarCen 10% ki qmnian<br />

danarCeni regionebi.<br />

sqema 1-2 dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi regionebis mixedviT 2006 wels<br />

Employment<br />

4 000<br />

3 000<br />

2 000<br />

1 000<br />

0<br />

Hotels employment in regions in 2006<br />

1 668<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

1 053<br />

Adjara<br />

295 264<br />

Samtshe Javaketi<br />

142<br />

Mtsheta Mtianeti<br />

Imereti<br />

Guria<br />

Samegrelo Zemo<br />

60 55 40 30 29 28<br />

Kvemo Kartli<br />

Shida Kartli<br />

Kakheti<br />

100%<br />

80%<br />

60%<br />

40%<br />

20%<br />

0%<br />

Racha Lekhumi<br />

Percent<br />

agreTve, TbilisSi<br />

dasaqmebis done<br />

sastumroebis<br />

industriaSi aris<br />

yvelaze maRali, Tumca<br />

aWara da mcxeTa mas<br />

kvaldakval misdeven<br />

9


sqema 1-3 sastumroebis brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />

<strong>Ge</strong>orgia turnover in hotels in mln GEL<br />

90,00<br />

80,00<br />

70,00<br />

60,00<br />

50,00<br />

40,00<br />

30,00<br />

20,00<br />

Turnover in hotels in <strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

0,00 20,00 40,00 60,00 80,00<br />

<strong>Tbilisi</strong> turnover in hotels in mln GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2001-2006 wlebSi<br />

SesaZlebeli iyo<br />

Tbilissa da<br />

mTlianad<br />

saqarTveloSi<br />

sastumroebis<br />

industriis brunvis<br />

regularuli zrdis<br />

dakvirveba. 2005 da<br />

2006 wlebSi<br />

brunvis<br />

maCveneblebi<br />

gaormagda 2004<br />

welTan SedarebiT.<br />

sqema 1-4 brunba da dasaqmebulTa raodenoba sastumroebSi TbilisSi 2001 – 2006 wlebSi<br />

<strong>Tbilisi</strong> turnover in hotels in mln GEL<br />

80,00<br />

60,00<br />

40,00<br />

20,00<br />

0,00<br />

Turnover vs employment in hotels in<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

2003<br />

2001<br />

2002<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700<br />

<strong>Tbilisi</strong> employment in hotels<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2001-2006 wlebis<br />

brunvis naxtomis<br />

paralelurad<br />

<strong>Tbilisi</strong>s<br />

sastumroebis<br />

industriam naxa<br />

zrda dasaqmebis<br />

mxrivac. 2003 w. iyo<br />

weliwadi rodesac<br />

dasaqmebis done,<br />

miuxedavad mzardi<br />

brunvisa daeca 2001<br />

wlis maCvenebelze<br />

dabla.<br />

10


sqema 1-5 gamomuSaveba biznessa da turismis seqtorSi 2001 – 2006 wlebSi<br />

Earnings in <strong>Tbilisi</strong> in business sector in GEL<br />

400<br />

380<br />

360<br />

340<br />

320<br />

300<br />

280<br />

260<br />

240<br />

220<br />

200<br />

180<br />

160<br />

140<br />

120<br />

100<br />

Earnings in business and tourism sector<br />

2001<br />

2002<br />

2005<br />

2004<br />

2003<br />

2006<br />

100 120 140 160 180 200 220<br />

Avarage earnings in turist sector in <strong>Ge</strong>orgia<br />

in GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

kerZo seqtorTan<br />

SedarebiT<br />

gamomuSaveba<br />

turistul<br />

seqtorSi<br />

izrdeboda neli<br />

tempiT, xolo 2004-<br />

2005ww.-Si<br />

SesaZlebeli iyo<br />

garkveulwilad<br />

klebis dakbvirveba.<br />

Tumca, 2001 welTan<br />

SedarebiT<br />

anazRaureba<br />

turistul<br />

seqtorSi TiTqmis<br />

gaormagda, maSin<br />

rodesac kerZo<br />

seqtorSi sammag da<br />

met zrdas miaRwia.<br />

sqema 1-6 sastumroebis brunvisa da dasaqmebulTa raodenobis SedarebiTi analizi<br />

saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />

100 000<br />

80 000<br />

60 000<br />

40 000<br />

20 000<br />

0<br />

Comparative analysis of turnover (Y axis - in<br />

mln GEL) and employment in hotels ( X axis)<br />

in <strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />

2003<br />

2001<br />

2002<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2003<br />

2001<br />

2002<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500 4 000<br />

<strong>Ge</strong>orgia turnover<br />

in hotels total<br />

<strong>Ge</strong>orgia<br />

employment in<br />

hotels total<br />

<strong>Tbilisi</strong> turnover in<br />

hotels<br />

<strong>Tbilisi</strong> employment<br />

in hotels<br />

maRali tempi,<br />

romelic brunvisa<br />

da dasaqmebis<br />

zrdas axasiaTebda<br />

sastumroebis<br />

industriaSi<br />

fiqsirdeboda<br />

rogorc TbilisSi,<br />

aseve mTels<br />

saqarTveloSi. am<br />

ori parametris<br />

zrda<br />

ganpirobebuli iyo<br />

upirveles yovlisa<br />

zrdis gasaocari<br />

dinamikiT<br />

TbilisSi.<br />

11


sqema 1-7 samSeneblo seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels<br />

Value of turnover in mln GEL<br />

1 200<br />

1 000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

0<br />

Construction turnover in regions in 2006<br />

760<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

80<br />

Adjara<br />

44 42 37 35 21 18 16 6 4<br />

Imereti<br />

Shida Kartli<br />

Kvemo Kartli<br />

Samegrelo Zemo<br />

Samtshe Javaketi<br />

Mtshketa Mtianeti<br />

Kakheti turn<br />

Guria<br />

Racha Lekhumi<br />

100%<br />

80%<br />

60%<br />

40%<br />

20%<br />

0%<br />

Percent<br />

2006 wels Tbilisma<br />

naxa yvelaze<br />

maRali maCveneblebi<br />

saqarTveloSi<br />

rogorc brunvis<br />

aseve dasaqmebis<br />

mxriv mSeneblobis<br />

industriaSi.<br />

sqema 1-8 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006 wels<br />

Employment<br />

50 000<br />

40 000<br />

30 000<br />

20 000<br />

10 000<br />

0<br />

Construction employment in regions in 2006<br />

23 513<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

3 553 3 215 2 617 1 852 1 624 1 322 1 121 682 484 359<br />

Adjara<br />

Samegrelo Zemo<br />

Imereti<br />

Shida Kartli<br />

Kvemo Kartli<br />

Kakheti<br />

Mtshketa Mtianeti<br />

Guria<br />

Samtshe Javaketi<br />

100%<br />

75%<br />

50%<br />

25%<br />

0%<br />

Racha Lekhumi<br />

Percent<br />

samSeneblo<br />

industriam<br />

TbilisSi daasaqma<br />

daaxloebiT 60%<br />

mSeneblobis dargis<br />

moxeleTa mTeli<br />

raodenobidan.<br />

12


sqema 1-9 samSeneblo seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />

Construction turnover in <strong>Ge</strong>orgia in mln GEL<br />

1200<br />

1000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

Turnover in construction sector in<br />

<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />

2002<br />

2003<br />

2001<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

100 200 300 400 500 600 700 800<br />

Construction turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2000-2004 wlebis<br />

Semdeg, rodesac<br />

samSeneblo<br />

industria neli<br />

tempiT izrdeboda,<br />

sqema 1-10 samSeneblo seqtorSi dasaqmebulTa raodenobisa da brunvis Sedareba<br />

TbilisSi 2001- 2006wlebSi<br />

Construction turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />

800<br />

700<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

Turnover vs employment in<br />

construction sector in <strong>Tbilisi</strong><br />

2003<br />

2002<br />

2001<br />

2004<br />

2006<br />

2005<br />

8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000 22000<br />

Construction employment in <strong>Tbilisi</strong><br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2005-2006 wlebma<br />

moitana brunvis<br />

dinamiuri zrda.<br />

agreTve, dasaqmeba<br />

mSeneblobaSi<br />

mniSvnelovnad<br />

gaizarda 2005 wels.<br />

Samwuxarod,<br />

miuxedavad zrdisa<br />

brunvaSi momdevno<br />

wells dasaqmeba<br />

praqtikulad imave<br />

doneze darCa<br />

13


sqema 1-11 mSeneblobis seqtoris brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />

wlebSi<br />

Construction turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />

800<br />

700<br />

600<br />

500<br />

400<br />

300<br />

200<br />

100<br />

Turnover vs earnings in construction<br />

sector in <strong>Tbilisi</strong><br />

2002 2003<br />

2001<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

100 200 300 400 500<br />

Earnings in construction sector in <strong>Tbilisi</strong> in<br />

GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

dasaqmebis<br />

zrdasTan erTad<br />

izrdeboda<br />

gamomuSaveba<br />

samSeneblo<br />

industriaSi.<br />

mniSvnelovani zrda<br />

anazRaurebaSi<br />

dafiqsirda 2005-2006<br />

ww.-Si.<br />

sqema 1-12 xelfasis Sedareba biznessa da samSeneblo seqtorSi <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT 2001-<br />

2006 wlebSi<br />

Earnings in business sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />

400<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

Earnings in business sector vs earnings in<br />

construction sector in <strong>Tbilisi</strong><br />

2001 2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

100 200 300 400 500<br />

Earnings in construction sector in <strong>Tbilisi</strong> in<br />

GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

agreTve, Tuki<br />

SevadarebT<br />

anazRaurebasTan<br />

mTels kerZo<br />

seqtroSi,<br />

anazRaureba<br />

samSeneblo<br />

industriaSi<br />

TbilkisSi<br />

ganuwyvetliv<br />

izrdeboda 2001-2006<br />

wlebis periodSi,<br />

sadac yvelaze<br />

mniSvnelovani zrda<br />

dafiqsirda 2006<br />

wels<br />

14


sqema 1-13 samSeneblo seqtorSi brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi<br />

saqarTvelosa da <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT 2001-2006 wlebSi<br />

.<br />

1 000<br />

800<br />

600<br />

400<br />

200<br />

Comparative analysis turnover (Y axis - in<br />

mln GEL) and employment (X axis) in<br />

<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />

2003<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2001<br />

2002<br />

2001<br />

2006<br />

2005<br />

2004<br />

2006<br />

2005<br />

10000 20000 30000 40000<br />

Construction<br />

turnover in <strong>Ge</strong>orgia<br />

Construction<br />

employment in<br />

<strong>Ge</strong>orogia<br />

Construction<br />

turnover in <strong>Tbilisi</strong><br />

Construction<br />

employment in <strong>Tbilisi</strong><br />

brunvasa da<br />

dasaqmebSi zrdis<br />

dakvirveba<br />

SesaZlebeli iyo<br />

rogorc TbilisSi,<br />

aseve mTels<br />

saqarTveloSi.<br />

ukanasknel or<br />

weliwadSi orive<br />

parametri<br />

sagrZnoblad<br />

gaizarda. rac<br />

miuTiTebs<br />

saqarTvelos<br />

masStabiT<br />

samSeneblo<br />

industriaSi<br />

dawyebul bumze<br />

15


sqema 1-14 savaWro seqtoris brunva regionebSi 2006 wels<br />

Value of turnover in mln GEL<br />

6 000<br />

5 000<br />

4 000<br />

3 000<br />

2 000<br />

1 000<br />

0<br />

Turnover in enterprises of trade, repair of<br />

vehicles, personal & household goods in regions<br />

in 2006<br />

3 693<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

422<br />

Adjara<br />

272 194 192 146 92 86 38 22 5<br />

Imereti<br />

Kvemo Kartlii<br />

Samegrelo Zemo<br />

Kakheti<br />

Mtshketa Mtianeti<br />

Shida Kartli<br />

Guria turn<br />

Samtshe Javaketi<br />

100%<br />

80%<br />

60%<br />

40%<br />

20%<br />

0%<br />

Racha Lekhumi<br />

sqema 1-15 dasaqmebulTa raodenoba savaWro seqtorSi 2006 wels<br />

Employment<br />

50 000<br />

40 000<br />

30 000<br />

20 000<br />

10 000<br />

0<br />

Employment in enterprises of trade, repair of<br />

vehicles, personal & household goods in<br />

regions in 2006<br />

24 310<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

6 378 4 714 3 647 2 880 2 777 1 707 1 168 882 728 362<br />

Imereti<br />

Adjara<br />

Kvemo Kartli<br />

Kakheti<br />

Samegrelo Zemo<br />

Shida Kartli<br />

Samtshe Javaketi<br />

Guria_empl<br />

Racha Lekhumi<br />

Mtshketa Mtianeti<br />

100%<br />

80%<br />

60%<br />

40%<br />

20%<br />

0%<br />

Percent<br />

Percent<br />

agreTve, vaWrobis<br />

seqtorSi Tbiliss<br />

ekava wamyvani roli<br />

saqarTvelos sxva<br />

regionebTan<br />

SedarebiT. mTliani<br />

brunvis daaxloebiT<br />

70% vaWrobis<br />

seqtorSi ekuTvnis<br />

Tbiliss.<br />

vaWrobis seqtorSi<br />

momuSave adamianebis<br />

daaxloebiT 50%<br />

dasaqmebulia<br />

TbilisSi. is faqti,<br />

rom dasaqmeba<br />

saqarTvelos sxva<br />

regionebSi aris<br />

gacilebiT maRali<br />

gamoqveynebul<br />

SemosavlebTan<br />

mimarTebaSi niSnavs<br />

imas, rom bevri<br />

adamiani saqarTveloSi<br />

dakavebulia vaWrobiT<br />

imisaTvis, raTa<br />

daaakmayofilos<br />

elementaruli<br />

sakuTari<br />

moTxovnilebebi.<br />

16


sqema 1-16 savaWro seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />

Trade turnover in <strong>Ge</strong>orgia in mln GEL<br />

5000,0<br />

4000,0<br />

3000,0<br />

2000,0<br />

1000,0<br />

Turnover in enterprises of trade, repair<br />

of vehicles, personal & household goods<br />

in <strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />

2002<br />

2001<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

1000,0 2000,0 3000,0 4000,0<br />

Trade turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />

YEARS<br />

sqema 1-17 savaWro seqtori brunvisa da dasaqmebis Sedareba 2001-2006 wlebSi<br />

Trade turnover in Tbillisi in mln GEL<br />

4000,0<br />

3000,0<br />

2000,0<br />

1000,0<br />

Turnover vs employment in enterprises of<br />

trade, repair of vehicles, personal &<br />

household goods in <strong>Tbilisi</strong><br />

2001<br />

2002<br />

2006<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

15000 20000 25000 30000 35000<br />

Trade employment in <strong>Tbilisi</strong><br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

brunva vaWrobis<br />

seqtorSi dinamiurad<br />

izrdeba Tbilissa da<br />

danarCen<br />

saqarTveloSi. es<br />

tendencia<br />

gansakuTrebiT cxadi<br />

gaxda ukanaskneli sami<br />

wlis gamnavlobaSi.<br />

ukanaskneli eqvsi<br />

wlis ganmavlobaSi<br />

Semosavlebisa da<br />

dasaqmebis dinamikis<br />

Sedarebis dros<br />

aSkaraa, rom es ori<br />

parametric<br />

urTierTdakavSirebul<br />

i iyo 2005 wlamde. 2006<br />

wels, miuxedavad<br />

Semdgomi zrdisa<br />

brunvaSi, dasaqmebis<br />

done daeca.<br />

17


sqema 1-18 savaWro seqtorSi brunvisa da xelfasis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />

wlebSi<br />

Trade turnover in Tbillisi in mln GEL<br />

4000,0<br />

3000,0<br />

2000,0<br />

1000,0<br />

Turnover vs monthly earnings in<br />

enterprises of trade, repair of vehicles,<br />

personal & household goods in <strong>Tbilisi</strong><br />

2003<br />

2002<br />

2001<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00 350,00<br />

Earnings in trade sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

gansxvavebuli<br />

situacia iqmneba<br />

vaWorbis seqtorSi<br />

brunvis zrdis<br />

dinamikis Sedarebisas<br />

kerZo seqtorSi mzard<br />

anazRaurebasTan. am<br />

SemTxvevaSi<br />

SesaZlebeli iyo<br />

brunvisa da<br />

anazRaurebis<br />

dinamiuri zrdis<br />

dakvirveba ukanaskneli<br />

ori wlis<br />

ganmavlobaSi.<br />

sqema 1-19 xelfasis Sedareba biznes da savaWro seqtorebSi TbilisSi 2001 – 2006<br />

wlebSi<br />

Earnings in business sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />

400,00<br />

350,00<br />

300,00<br />

250,00<br />

200,00<br />

150,00<br />

100,00<br />

Earnings in business sector vs earnings<br />

in enterprises of trade, repair of vehicles,<br />

personal & household goods in <strong>Tbilisi</strong><br />

2003<br />

2002<br />

2001<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00 350,00<br />

Earnings in trade sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

xelfasebi <strong>Tbilisi</strong>s<br />

kerZo seqtorSi<br />

dinamiurad izrdeboda<br />

da aseve izrdeboda<br />

anazRaureba vaWrobis<br />

seqtorSi. orive<br />

parametrma sagrZnobi<br />

zrda ganicada gasul<br />

welsac.<br />

18


sqema 1-20 savaWro seqtorSi brunvisa da dasaqmebis Sedarebiti analizi saqarTvelosa<br />

da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />

6000,0<br />

5000,0<br />

4000,0<br />

3000,0<br />

2000,0<br />

1000,0<br />

0,0<br />

Comparative analysis turnover (X axis - in<br />

mln GEL) and employment (Y axis) in<br />

<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong> in in enterprises of<br />

trade, repair of vehicles, personal &<br />

2006<br />

household goods<br />

2002<br />

2001<br />

2006<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2002<br />

2001<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

10000 20000 30000 40000 50000 60000<br />

Trade turnover in<br />

<strong>Ge</strong>orgia<br />

Trade employment<br />

in <strong>Ge</strong>orogia<br />

Trade turnover in<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

Trade employment<br />

in <strong>Tbilisi</strong><br />

saerTo cxrilze,<br />

romelic uCvenebs<br />

brunvisa da<br />

dasaqmebis zrdis<br />

dones Tbilissa da<br />

saqarTveloSi<br />

naCvenebia<br />

dasaqmebis<br />

sagrZnobi kleba<br />

2006 wels,<br />

miuxedavad brunvis<br />

Rirebulebis<br />

zrdisa. es<br />

tendencia<br />

warmodgenilia ara<br />

mxolod <strong>Tbilisi</strong>s<br />

aramed mTeli<br />

saqarTvelos<br />

vaWrobis seqtorSi.<br />

19


sqema 1-21 mrewvelobis seqtoris brunva regionebis mixedviT 2006 wels<br />

Value of turnover in mln GEL<br />

4 000<br />

3 000<br />

2 000<br />

1 000<br />

0<br />

Industry turnover in regions in 2006<br />

1 409<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

785<br />

Kvemo Kartli<br />

276 237<br />

Imereti<br />

Shida Kartli<br />

104 99 82 73 64 36 29 13<br />

Kakheti<br />

Adjara<br />

Mtshketa Mtianeti<br />

Guria<br />

Samegrelo Zemo<br />

Samtshe Javaketi<br />

Abkhazja<br />

100%<br />

75%<br />

50%<br />

25%<br />

0%<br />

Racha Lekhumi<br />

Percent<br />

mrewvelobis seqtorSi<br />

Tbiliss ukavia<br />

wamyvani roli<br />

saqarTvelos<br />

regionebs Soris.<br />

mrewvelobaSi<br />

Semosavlis 40%-ze<br />

mets warmoqmnis<br />

<strong>Tbilisi</strong>.<br />

saqarTvelos<br />

regionebidan erTerTi,<br />

qvemo qarTli<br />

warmoqmnis brunvis<br />

daaxloebiT 20%-ze<br />

mets. darCenil 40%<br />

warmoqmnian danarCeni<br />

regionebi.<br />

sqema 1-22 mrewvelobis seqtorSi dasaqmebulTa raodenoba regionebis mixedviT 2006<br />

wels<br />

Employment<br />

100 000<br />

80 000<br />

60 000<br />

40 000<br />

20 000<br />

0<br />

Industry employment in regions in 2006<br />

35 137<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

13 999<br />

10 763<br />

5 630 4 813 4 543 3 042 1 892 1 821 1 215 880 497<br />

Imereti<br />

Adjara<br />

Kvemo Kartli<br />

Shida Kartli<br />

Kakheti<br />

Samegrelo Zemo<br />

Guria<br />

Samtshe Javaketi<br />

Mtshketa Mtianeti<br />

Abkhazja<br />

100%<br />

80%<br />

60%<br />

40%<br />

20%<br />

0%<br />

Racha Lekhumi<br />

Percent<br />

dasaqmeba<br />

mrewvelobaSi yvelaze<br />

maRalia TbilisSi, da<br />

igi warmoqmnis<br />

saqarTveloSi<br />

mrewvelobis seqtorSi<br />

dasaqmebis 40%-ze mets.<br />

sxva wamyvan regionebs<br />

dasaqmebis sferoSi<br />

warmoadgenen imereTi<br />

da qvemo qarTli, da<br />

TiToeuli warmoqmnis<br />

araumetes 20%.<br />

20


sqema 1-23 mrewvelobis seqtoris brunva saqarTvelosa da TbilisSi 2001-2006 wlebSi<br />

Industry turnover in <strong>Ge</strong>orgia in mln GEL<br />

3000,0<br />

2500,0<br />

2000,0<br />

1500,0<br />

Turnover in industry sector in <strong>Ge</strong>orgia<br />

and <strong>Tbilisi</strong><br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

0,0 300,0 600,0 900,0 1200,0 1500,0<br />

Industry turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2001-2006 ww.-Si<br />

Tbilissa da mTels<br />

saqarTveloSi<br />

mrewvelobis brunvaSi<br />

SesaZlebeli iyo<br />

mudmivi zrdis<br />

dakvirveba. 2005 da<br />

2006 ww.-Si brunvis<br />

maCveneblebi<br />

gaormagda 2003 welTan<br />

SedarebiT.<br />

sqema 1-24 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis Sedareba <strong>Tbilisi</strong>s mixedviT<br />

2001-2006 wlebSi<br />

Industry turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />

1500,0<br />

1200,0<br />

900,0<br />

600,0<br />

300,0<br />

0,0<br />

Turnover vs employment in industry<br />

sector in <strong>Tbilisi</strong><br />

2003<br />

2002<br />

2004<br />

2001<br />

2005<br />

2006<br />

26000 28000 30000 32000 34000 36000<br />

Industry employment in <strong>Tbilisi</strong><br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

Semosavlebisa da<br />

dasaqmebis zrdis<br />

dinamikis Sedarebisas<br />

ukanaskneli eqvsi<br />

wlis ganmavlobaSi<br />

miuxedavad Semdgomi<br />

zrdisa brunvaSi,<br />

dasaqmeba daeca 2001-<br />

2003 wlebidan.<br />

2001-2006 wlebSi<br />

brunvaSi naxtomis<br />

paralelaurad<br />

<strong>Tbilisi</strong>s mrewvelobam<br />

naxa dasaqmebis zrda<br />

2003-2006 wlebSi. 2003<br />

weli iyo ukanaskneli<br />

weliwadi, rodesac<br />

dasaqmebis done daeca<br />

miuxedavad mzardi<br />

brunvisa.<br />

21


sqema 1-25 mrewvelobis seqtoris brunvisa da xelfasebis Sedareba TbilisSi 2001-2006<br />

wlebSi<br />

Industry turnover in <strong>Tbilisi</strong> in mln GEL<br />

1500,0<br />

1200,0<br />

900,0<br />

600,0<br />

300,0<br />

0,0<br />

Turnover vs earnings in industry sector<br />

in <strong>Tbilisi</strong><br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

100 150 200 250 300 350 400<br />

Earnings in industry sector in <strong>Tbilisi</strong> in<br />

GEL<br />

2006<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

SesaZlebelia<br />

gansxvavebuli<br />

mdgomareobis<br />

dakvirveba<br />

mrewvelobis seqtorSi<br />

brunvis zrdis<br />

dinamikis Sedarebisas<br />

mzard<br />

anazRaurebasTan. am<br />

SemTxvevaSi naTlad<br />

Cans brunvisa da<br />

anazRaurebis<br />

dinamiuri zrda.<br />

sqema 1-26 xelfasis Sedareba biznesisa da mrewvelobis seqtorebSi in TbilisSii 2001-<br />

2006 wlebSi<br />

Earnings in business sector in <strong>Ge</strong>orgia in GEL<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

Earnings in business sector vs earnings in<br />

industry sector in <strong>Tbilisi</strong><br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

100 150 200 250 300 350 400<br />

Earnings in industry sector in <strong>Tbilisi</strong> in GEL<br />

YEARS<br />

2001<br />

2002<br />

2003<br />

2004<br />

2005<br />

2006<br />

2001 welTan SedarebiT<br />

anazRaurebam<br />

mrewvelobisa da<br />

kerZo seqtorSi<br />

erTdroulad sammag<br />

da met zrdas miaRwia.<br />

orive parametri<br />

sagrZnoblad gaizarda<br />

gasul wels.<br />

kerZo seqtorTan<br />

SedarebiT anazRaureba<br />

mrewvelobis seqtorSi<br />

izrdeboda swrafi<br />

tempebiT.<br />

22


sqema 1-27 mrewvelobis seqtoris brunvisa da dasaqmebis SedarebiTi analizi saqarTvelosa da 2001-2006 wlebSi<br />

3000,0<br />

2000,0<br />

1000,0<br />

0,0<br />

Comparative analysis turnover (Y aixs - in<br />

mln GEL) and employment (X axis) in<br />

<strong>Ge</strong>orgia and <strong>Tbilisi</strong><br />

2004<br />

20032002<br />

2005<br />

2001<br />

2006<br />

2006<br />

2003<br />

2004<br />

2002<br />

2001<br />

2005<br />

20000 40000 60000 80000 100000<br />

daskvnebi daskvnebi<br />

daskvnebi<br />

Industry turnover<br />

in <strong>Ge</strong>orgia<br />

Industry<br />

employment in<br />

<strong>Ge</strong>orogia<br />

Industry turnover<br />

in <strong>Tbilisi</strong><br />

Industry<br />

employment in<br />

<strong>Tbilisi</strong><br />

saerTo sqemaze,<br />

romelzec<br />

warnmodgenilia<br />

brunvisa da dasaqmebis<br />

zrdis done da tempi<br />

SesaZlebelia<br />

Tbilissa da mTels<br />

saqarTveloSi<br />

brunvisa da dasaqmebis<br />

zrda. ukanasknel or<br />

weliwadSi orive<br />

parametri ganicdida<br />

zrdas. mTels<br />

saqarTveloSi<br />

<strong>Tbilisi</strong>s garda 2006<br />

wels aRiniSna<br />

dasaqmebis sagrZnobi<br />

kleba miuxedavad 2001-<br />

2006 wlebSi brunvis<br />

maCveneblis zrdisa<br />

rogorc TbilisSi,<br />

aseve saqarTveloSi.<br />

turizmis, mSeneblobis, mrewvelobisa da vaWrobis klasterebis<br />

detaluri analizi iZleva <strong>Tbilisi</strong>s adgilobriv ekonomikaSi mimdinare<br />

mdgomareobisa da procesebis naTel suraTs. gamokvleuli klasterebis<br />

mniSvnelobis demonstrireba SesaZlebelia Semdegi daskvnebis<br />

meSveobiT:<br />

- gamokvleuli klasterebi adgilobriv doneze warmoqnian am<br />

klasterebSi erovnuli brunvis TiTqmis 80%;<br />

- dasaqmeba gamokvleul klasterebSi iTvlis saqarTveloSi dasaqmebis<br />

mTliani maCveneblis 50% - 80%;<br />

- mniSvnelovani zrda brunvis moculobaSi (TiTqmis gaormagda orive,<br />

erovnulic da <strong>Tbilisi</strong>s maCvenebelic) warmoadgens yvela klasteris<br />

saerTo tendencias, gansakuTrebiT ki Seswavlil periodSi 2004-2006ww.;<br />

- gamokvleuli bazrebis dinamikuri zrdidan gamomdinare adgili<br />

hqonda cvlilebas dasaqmebaSi TiToeul maTganSi 2004-2006ww. periodSi.<br />

TiTqmis gaormagda samuSaoebis raodenoba samSeneblo klasterSi<br />

(miuxedavad SarSandeli maCveneblisa). 2004 wlis Semdeg klebadi<br />

cifrebis periodSi mrewvelobis klasteri yovelwliurad<br />

uzrunvelyofda 10%-ze met samuSao adgils da es aris klasteri,<br />

romelic warmoqmnis dasaqmebis yvelaze maRal maCvenebels gamokvleul<br />

bazrebs Soris. 2003 wlidan agreTve izreboda dasaqmeba sastumroebis<br />

industriaSi, rac Seadgenda 10% weliwadSi. vaWrobis, piradi da<br />

sayofacxovrebo sagnebis SekeTebis bazarma 2001 – 2005ww.-ebis periodis<br />

Semdeg, rodesac izrdeboda dasaqmeba, Seamcira misi samuSao Zala<br />

25 000 adamianze dabal maCveneblamde, anu davida 2003 wlis donemde;<br />

23


- TiToeul gamokvleul klasterSi SesaZlebeli iyo anazRaurebis<br />

myari zrdis dakvirveba. yvelaze kargad anazRaurebadi samuSaoebi<br />

samSeneblo klasterSia warmodgenili. saSualo anazRaureba am<br />

klasterSi aris 30%-iT maRali, vidre mTels biznes seqtroSi<br />

<strong>Tbilisi</strong>s masStabiT da misi anazRaureba gansakuTrebiT gaizarda<br />

ukanasknel gamokvleuli wlebis ganmavlobaSi, anu 2005-2006. kidev erTi<br />

klasteri, sadac anazRaureba maRalia, vidre biznes klastreSi aris<br />

samrewvelo klasteri, sadac gasul wels adgili hqonda xelfasebis<br />

zrdas – daaxloebiT 50%-iT. yvelaze dabali anazRaureba, romelic ar<br />

aWarbebs 220 lars, dafiqsirda turistul klastreSi, Tumca maT<br />

ganicades garkveuli zrda 30%-iT gasul wels. agreTve, am bazraze<br />

SemoTavazebuli anazRaurebis done gasuli sami wlis ganmavlobaSi<br />

(2004-2006) iyo 30%-iT naklebi vidre xelfasebi mTels biznes<br />

seqtorSi. anazRaureba vaWrobis, piradi da sayofacxovrebo sagnebis<br />

SekeTebis klasterSi arsebiTad izrdeboda gasul wels (2005-2006) da<br />

SesaZlebelia maTi Sedareba mTeli biznes seqtoris dabal saxelfaso<br />

doeneebTan. wina wlebSi xelfasebi TandaTanobiT izrdeboda, Tumca<br />

maTi zrda ar aRemateboda 10% yovelwliurad.<br />

2001-2006 ww. Tbilissa da saqarTveloSi brunvisa da dasaqmebis<br />

SedarebiTi analizi miuTiTebs Zlier urTierTkavSirze im procesebs<br />

Soris, romlebsac adgili hqonda Seswavlil bazarze <strong>Tbilisi</strong>sa da<br />

saqarTvelos erovnul ekonomikaSi. TbilisSi Seswavlili tendenciebi<br />

asaxvas pouloben erovnul doneze arsebul tendenciebze, rac<br />

metwilad gamowveulia im faqtiT, rom <strong>Tbilisi</strong>s ekonomika<br />

gamokvleuli klasterebis sferoSi iTvlis erovnuli brunvisa da<br />

dasaqmebis 50%-ze mets.<br />

qalaqis ekonomikis strategiuli mniSvnelobis seqtori sabanko<br />

seqtoria. Tumca, sxva analizirebul industriebTan Sedarebis dros<br />

Cans rom igi ar warmoqmnis samuSaoTa did raodenobas, magram igi<br />

asaqmebs yvelaze ukeT kvalificirebul da yvelaze kargad<br />

anazRaurebad kadrebs, vidre biznes seqtoris sxva TanamSromlebs.<br />

swored amitom Catarda saqarTvelosa da TbilisSi sabanko seqtoris<br />

aRweriTi analizi.<br />

1994w. sabanko seqtoris reforma, orrgoliani (two-tier) sabanko sistema<br />

(saqarTvelos erovnuli banki da komerciuli bankebi). saqarTveloSi<br />

funqcionirebs 18 bankebi (2007wlis martis monacemebi), maTgan 13<br />

ucxour kontrols eqvemdebareba. komerciuli bankebis mTliani<br />

aqtivebi moicavs mSp 31%, xolo pasivebi (davalianeba) moicavs 24%.<br />

persepqtiva imisa, rom saqarTvelo gaxdeba regionis finansuri centri<br />

didia, magram agreTve arsebobs mniSvnelovani gamowvevebi:<br />

SesaZleblobebi:<br />

- azerbaijanis zrda – sabanko momsaxurebisa da dazRvevis mravali<br />

formis SemoReba SeuZlebelia arabul qveynebSi. amitomaa rom<br />

investorebi islamuri qveynebidan iswrafian maTi finansebi ganaTavson<br />

qristianuli qveynebis finansur dawesebulebebSi. es gamowvevaa<br />

saqarTvelosaTvis, rom man miizidos kapitali islamuri<br />

azerbaijanidan, romelic warmoadgenda msoflios yvelaze swrafad<br />

mzard ekonomikas 2006 wels mSp zrdis mixedviT, romelmac Seadgina<br />

32.5%.<br />

- mimzidveli ganTavsebis adgili – saqarTvelo mdebareobs kavkasiis<br />

centralur nawilSi, igi esazRvreba Sav zRvas, mdebareobs TurqeTsa<br />

da ruseTs Soris, am arealSi ar aris ganviTarebuli finansuri<br />

centri.<br />

24


- dasavluri qveynebidan misawvdomi profesionaluri mxardaWera –<br />

dubais magaliTi uCvenebs, rom qveyana, romelic did finansur centrs<br />

aviTarebs, SeuZliaT gamoiyenon saerTaSoriso daxmarebas,<br />

gansakuTrebiT Sesabamisi samarTlebrivi sistemis gamoyeneba da<br />

investorebisaTvis gansakuTrebuli pirobebis Seqmna.<br />

gamowvevebi:<br />

- saerTaSoriso standartebis moTxovnilebebi: satransporto kavSirebi,<br />

transportis maregulirebeli da samarTlebrivi sitema, teqnologiuri<br />

gamocdileba, emigrant bankirTaTvis cxovrebis kargi xarisxi,<br />

kapitalis gamWvirvale bazrebi da a.S.<br />

- saqarTvelos mainc aklia kapitalis Sesabamisi Sida done msxvili<br />

proeqtebis dasafinanseblad. adgilobrivi bankebis umetesobas ar<br />

Seswevs unari daafinanson mravali milioni dolaris Rirebulebis<br />

proeqtebi. meore mxriv, ucxouri bankebi ar icnoben TavianT qveyanas da<br />

SeiZleba iyos winaaRmdegobrivi an metismetad ZviradRirebuli, raTa<br />

daafinansos adgilobrivi proeqtebi. regionaluri sabanko seqtori<br />

Seqmnis ufro msxvil kapitals gaerTianebas, raTa daafinansos<br />

saqarTvelos Sida proeqtebi.<br />

25


2. 2. 2. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s axali axali axali ekonomikis ekonomikis ekonomikis gamowvevebi gamowvevebi gamowvevebi da da da damabrkolebeli<br />

damabrkolebeli<br />

faqtorebi<br />

faqtorebi<br />

2.1. <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis ganvitarebis SesaZleblobebi<br />

qalaqis ganviTarebisaTvis gadamwyveti mniSvneloba eniWeba<br />

qvemoTCamoTvlil sferoebSi kapitalis mozidvas. biznes<br />

saqmianobisa da cxovrebis xarisxis pirobebis<br />

gaumjobesebisaTvis yvelaze mniSvnelovania investiciebis<br />

ganxorcieleba teqnikur infrastruqturaSi:<br />

• satransporto infrastruqtura;<br />

• satelekomunikacio infrastruqtura;<br />

• komunaluri sawarmoebi.<br />

ekonomikis konkurenciulobis gaumjobesebis mizniT<br />

institucionalur infrastruqturaSi aucilebelia Semdegi<br />

investiciebis ganxorcieleba:<br />

• institutebi, romlebic xels Seuwyoben dafinansebis<br />

misawvdomobas;<br />

• SromiTi bazrisa da samuSao Zalis ganviTarebis<br />

institutebi;<br />

• institutebi, romlebic mcire da saSualo<br />

sawarmoebisaTvis misawvdoms xdian teqnikur daxmarebas<br />

(TA);<br />

• qseluri TanamSromloba da marketinguli organizaciebi;<br />

• “nou-hau”-sa da teqnologiuri transferis institutebi;<br />

• Sesabamisi momsaxurebiT uzrunvelyofili samuSao sivrce.<br />

axali firmebis Seqmnisa da investorebis mosazidad biznes<br />

sivrceSi saWiroa:<br />

• ofisebi;<br />

• maRaziebi;<br />

• sawyobebi;<br />

• samrewvelo erTeulebi;<br />

• sastumroebi da restornebi;<br />

• miwis nakveTebi infrastruqturiT;<br />

• binebi da saxlebi.<br />

qalaqs SeuZlia aRniSnul sam sferoSi investiciebis<br />

stimulireba mravali gziT. nawili am investiciebisa ekuTvnis<br />

kerZo seqtors, danarCeni warmoadgens saxelmwifo investiciebs.<br />

investiciebis nawili ganxorcieldeba erovnuli investiciebis<br />

mier, maSin, rodesac kapitalis danarCeni nawili mova<br />

saerTaSoriso bazrebidan.<br />

ukanaskneli oci wlis ganmavlobaSi Cven vakvirdebodiT<br />

centralur da aRmosavleT evropis qalaqebSi mimdinare<br />

cvlilebebs, romlebmac datoves centralurad dagegmili<br />

26


ekonomika da SeuerTdnen msoflio TanamSromlobasa da<br />

konkurencias. bolo xanebSi saqarTveloSi teqnikur<br />

infrastruqturaSi ganxorcielebuli strategiuli investiciebi<br />

modioda rogorc saxelmwifo, aseve kerZo seqtorebze. bevrma<br />

saerTaSoriso donorma daiwyo programebi, romlebic<br />

iTvaliswinebda axali ekonomikisaTvis institucionaluri<br />

infrastruqturis Seqmnas. Cven SegviZlia davakviredeT <strong>Tbilisi</strong>s<br />

uZravi qonebis bazarze gaCaRebul bums, sadac sabinao<br />

sakuTrebisagan gancalkevebiT, Sendeba axali saofise da<br />

savaWro sivrce. agreTve Sendeba axali sastumroebi, restornebi,<br />

sawarmoebi da sawyobebi. qalaqSi arsebuli zogierTi Zveli<br />

samrewvelo Senoba ganaxlebis Semdeg gadaiqca saSualo klasis<br />

ofisebad da maRaziaebad.<br />

progresirebadi ekonomikuri reforma da Semdgomi politikuri<br />

stabilizacia xels Seuwyobs Tbiliss ganvlos ekonomikuri<br />

cvlilebis procesi, msgavsad aRmosavleT evropuli qalaqebis<br />

gamocdilebisa. mas Semdeg rac saqarTvelo SeuerTda<br />

globalur ekonomikas da kvalificiuri samuSao Zalis<br />

resursebi gaedinebian centraluri da aRmosavleT evropidan,<br />

male axali investorebi dainteresdebian kavkasiis regioniTa da<br />

<strong>Tbilisi</strong>T.<br />

sadReisod, <strong>Tbilisi</strong> ganicdis procesebs, romlebic<br />

damaxasiaTebelia zemoT aRwerili ekonomikuri transformaciis<br />

procesis meore fazisaTvis. momdevno wlebSi Cven viqnebiT<br />

momswreni kerZo investiciebis mzardi wilisa iseT sferoebSi,<br />

rogoricaa telekomunikaciebi, transporti, lojistika, vaWroba,<br />

sastumroebi da garToba.<br />

am investiciebis wyalobiT qalaqis ekonomika moipovebs<br />

kapitals, warmoebis, menejmentis, kadrebis kvalifikaciis axal<br />

organizaciul standartebs, agreTve axali samuSaoebisa da<br />

saerTaSoriso bazrebis Sesaxeb informacias<br />

(gaTviTcnobierebulobas). <strong>Tbilisi</strong>s kidev erTi pirdapiri<br />

sargebeli iqneba saSemosavlo gadsaxadebidan miRebuli<br />

Semosavlebis zrda, romelTagan TiToeuli qalaqis biujetis<br />

Semosavals warmoadgens.<br />

adgilobrivi mTavrobis dafinansebis meqanizmi im TanxiT,<br />

romelic momdinareobs saSemosavlo gadasaxadidan zrdis<br />

adgilobrivi ekonomikuri ganviTarebis procesSi monawileobiT<br />

qalaqis dainteresebas.<br />

axali samuSaoebi, ufro maRali xelfasebi, registrirebuli<br />

firmebi araformaluri seqtoridan pirdapir gavlenas axdenen<br />

qalaqis biujetze. saSemosavlo gadasaxadis Semosavlis wili<br />

2003-2006 wlebis biujetSi adasturebs Tu ramdenad<br />

mniSvnelovania igi qalaqisaTvis.<br />

27


cxrili 2-1 saSemosavlo gadasaxadi <strong>Tbilisi</strong>s biujetSi (mln lari)<br />

weli qalaqis biujetis mTliani<br />

Semosavlebi<br />

saSemosavlo<br />

gadasaxadi<br />

2006 466,9539 256,8945<br />

2005 412,3000 189,7347<br />

2004 328,744 159,357<br />

2003 205,3 75,939<br />

cxrilidan Cans, rom qalaqis biujetis zrdis 2/3 misi<br />

macxovreblebis mier gadaxdili saSemosavlo gadasaxadis<br />

zrdis Sedegia. rac imas niSnavs, rom qalaqis ganviTarebis<br />

strategiebi orientirebuli unda iqnas maRali xarisxisa da<br />

kargad anazRaurebadi samuSao adgilebis stimulirebaze.<br />

centralur da aRmosavleT evropaSi arsebuli mdgomareobidan<br />

Cans, rom ucxoel investorebsa da adgilobriv kompaniebs Soris<br />

sul ufro metad izrdeba konkurencia maRalkvalificiuri<br />

samuSao ZalisaTvis, romelic gamoirCeva samuSaosadmi kargi<br />

damokidebulebiT. ra Tqma unda biznes garemo, moqmedi biznesis<br />

Rirebuleba da bazris zoma, agreTve uzrunvelyofili<br />

infrastruqtura kvlavac mniSvnelovania, Tumca Cans, rom<br />

kvalificiuri samuSao Zala gadaiqceva sul ufro gadamwyvet<br />

faqtorad.<br />

daskvnis saxiT, grZelvadiani strategia unda iqnas<br />

orientirebuli iseT axal seqtorebze, romlebic:<br />

• Seqmnian msoflio bazarze konkurenciul produqciasa da<br />

momsaxurebas;<br />

• warmoqmnian adgilobriv doneze maRal damatebiT<br />

Rirebulebas;<br />

• Seqmnian maRali xarisxis samuSaoebs.<br />

28


2.2. ganviTarebis barierebis identifikacia<br />

<strong>Tbilisi</strong>saTvis adgilobrivi ganviTarebis gegmis Sedgenis<br />

procesis erT-erTi elementi iyo beneficiarebis ori jgufis–<br />

turistuli da inovaciuri kompaniebis gamokiTxva. jgufebis<br />

amgvari arCeva ganpirobebuli iyo <strong>Tbilisi</strong>s potenciuri<br />

klasterebis analizis SedegebiT. Sedegad konsultantebma<br />

identificireba gaukeTes 7 potenciur klasters, romelTaganac<br />

turistulma da kreatiulma klasterebma miiRes yvelaze maRali<br />

qulebi. kvlevis mizani iyo im barierebis Semowmeba romlebic<br />

aferxeben ekonomikur zrdas seqtorebSi (klasterebSi) da<br />

identificirebas ukeTebs imas, Tu rogor SeuZliaT saxelmwifo<br />

partniorebs xeli Seuwyon orive seqtoris ganviTarebas.<br />

2.2.1. kreatiuli klasteris kvlevis Sedegebi<br />

gamokiTxul kompaniebSi dasaqmebis moculobis mxriv ori jgufi<br />

dominirebs – dasaqmebulTa mixedviT – 34% da firmebi 5-20<br />

moxeliT - 33%. kompaniebi, romlebic 10-100 adamians asaqmeben<br />

iTvlian 18%, xolo15% arian kompaniebi 100 da meti<br />

dasaqmebuliT.<br />

sqema 2-1 dasaqmebis struqtura gamikoTxul kompaniebSi – kreatiul<br />

klasterSi<br />

Employees in companies<br />

18%<br />

15%<br />

33%<br />

34%<br />

29<br />

less than 5<br />

5 to 20<br />

20 to 100<br />

100 and more


firmebis erT mesamedze meti acxadebs, rom misi wliuri<br />

Semosavalia 50,000-500,000 lari. 29%-s warmoadgenen firmebi 5,000-<br />

50,000 laris odenobis SemosavliT. 18%-iani wili bazarze<br />

gaaCnia firmaTa or jgufs: isini, romelTa Semosavali 5,000<br />

larze naklebia da isini, romelTa Semosavalic 500,000 larze<br />

metia. biznesebis sruli umravlesoba (67%), romelTa<br />

Semosavalic 500,000 lars aWarbebs arian kompaniebi, romlebic<br />

100ze met adamians asaqmeben.<br />

sqema 2-2 kompaniis Semosavlebi 2006 kreatiul klasterSi<br />

Company incomes in 2006<br />

70%<br />

60%<br />

50%<br />

40%<br />

30%<br />

20%<br />

10%<br />

0%<br />

less than 5<br />

employees<br />

5 to 20 employees<br />

20 to 100<br />

employees<br />

100 and more<br />

employees<br />

Together<br />

less than 5000 GEL 54% 0% 0% 0% 18%<br />

5000-50000 GEL 31% 42% 14% 17% 29%<br />

50000-500000 GEL 15% 58% 43% 17% 34%<br />

More than 500000 GEL 0% 0% 43% 67% 18%<br />

kamokiTxeul kompaniaTa umravlesoba (60%) 3 weliwadze metia<br />

rac arsebobs. 30% warmoadgenen firmebi, romlebic 1-3 wlisani<br />

arian. bazarze ar arseboben firmebi, romelTa samuSao staJic<br />

10 weliwads aWarbebs. axali kompaniebi iTvlian gamokiTxuli<br />

mosaxleobis 4%.<br />

kompaniebis umetesobas (92%) gaaCnia mudmivi internet<br />

misawvdomoba. kompaniebis 65% acxadebs, rom maT gaaCniaT<br />

sakuTari veb-gverdebi.<br />

rodesac maT hkiTxes azri im industriis Sesaxeb, romelSic<br />

isini saqmianoben kompaniebis 44%-ma miiCnia, rom maTi bazari<br />

swrafad gaizrdeba, 33% fiqrobs, rom bazari neli tempiT<br />

gaizrdeba, maSin rodesac 15%-is azriT igi ucvleli darCeba.<br />

kompaniebis mxolod 3% varaudobs, rom bazari TandaTan<br />

Semcirdeba. 5%-s ar gaaCnia mosazreba am sakiTxTan<br />

dakavSirebiT. arcerTi kompania ar fiqrobs rom bazari swrafad<br />

Semcirdeba.<br />

gamokiTxul firmaTa naxevari reeagirebs bazarze warmoqmnil<br />

axal SesaZleblobebze, maTgan 20%-ma ganaviTara formalurad<br />

miRebuli ganviTarebis gegma, romelic gaTvlilia momdevno 3<br />

weliwadze da ukve axorcieleben mas, 25%-s ar gaaCnia raime<br />

formaluri dokumenti ganviTarebis gegmisa, Tumca isini<br />

Cveulebriv axorcieleben mas. gamokiTxuli biznesebis mxolod<br />

5% moqmedebs momdevno 3 weliwadze gaTvlili ganviTarebis<br />

gegmis gareSe.<br />

30


cxrili 2-3 mosazreba industriis Sesaxeb (kreatiuli klasteri)<br />

Companies opinion about their industry<br />

70%<br />

60%<br />

50%<br />

40%<br />

30%<br />

20%<br />

10%<br />

0%<br />

less than 5<br />

employee<br />

5 to 20<br />

employee<br />

20 to 100<br />

employee<br />

100 and more<br />

employee<br />

High grow th of market 43% 31% 57% 67% 45%<br />

Slow grow th of market 43% 23% 29% 33% 33%<br />

Market w ill be stable 7% 31% 14% 0% 15%<br />

Slow decrease of market 0% 8% 0% 0% 3%<br />

High decrease of market 0% 0% 0% 0% 0%<br />

No opinion 7% 8% 0% 0% 5%<br />

31<br />

Together<br />

kompaniebis 40%-is SemTxvevSi produqciis maRali xarisxi<br />

bazarze maTi konkurenciulobis maCvenebelia. kidev erTi<br />

faqtoria momsaxurebis maRali xarisxi, razedac miuTiTa<br />

biznesebis 20%-ma. kargi brendi konkurenciulobis mniSvnelovani<br />

faqtoria firmebis 18%-Tvis, mimzidveli fasi –10%-Tvis.<br />

biznesebis 5% ar gaaCnia konkurencia bazarze, maSin rodesac 8%<br />

ar Seswevs unari gansazRvros mis bazarze sakuTari produqtis<br />

an momsaxurebis konkurenciuloba.<br />

sqema 2-4 produqciis konkurenciuloba kreatiul klasterSi<br />

Competitiveness of the products<br />

6<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

no opinion<br />

price<br />

lack of other<br />

competitors on the<br />

market<br />

high quality of service<br />

our products has good<br />

reputation<br />

high quality of products<br />

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%<br />

firmebis didi umravlesoba (60%) gegmavs warmoadginos axali<br />

produqcia/momsaxureba bazarze momaval wels.


gamokiTxuli kompaniebi acxadeben rom maTi mTavari<br />

konkurentebi TbilisSi dafuZnebuli firmebia (feirmaTa 92%),<br />

maSin rodesac danarCeni 8% konkurentebad aRiqvamen kompaniebs<br />

saqarTvelos sxva regionebidan. gamokiTxuli biznesebi<br />

konkurentebad ar cnoben kompaniebs, romlebic ucxour qveynebSi<br />

saqmianoben.<br />

kompaniebis 35% bazarze funqcionirebs rogorc damoukidebeli<br />

erTeuli, 25% TanamSromlobs ufro msxvil ucxour<br />

kompaniasTan, 15% TanamSromlobs ufro msxvil qarTul<br />

kompaniasTan, maSin rodesac 25% TanamSromlobs TbilisSi<br />

dafuZnebul sxva msgavs firmebTan.<br />

TavianTi garemos Sefasebisas kompaniebi yvelaze xSir<br />

SemTxvevaSi miuTiTeben investirebisa da mimdinare danaxarjebis<br />

dafinansebis misawvdomobis sirTuleebze. kompaniebi<br />

gamoxataven karg mosazrebas satransporto kavSirebis,<br />

telekomunikaciebis, sabazro momsaxurebis xarisxis<br />

misawvdomobasTan dakavSirebiT, agreTve maRali xarisxis<br />

saofise da sawarmoo nagebobebisa da sivrcis misawvdomobis<br />

Sesaxeb. isini agreTve kmayofilni arian axali samrewvelo<br />

teqnologiebis misawvdomobiT. miuxedavad yvelafrisa, maTgan<br />

46% kritikulad aris ganwyobili administraciuli normebis<br />

mimarT, romlebic, xels ar uwyoben biznesis efeqturobas.<br />

kompaniebis TiTqmis 40% miuTiTebs, rom kompaniebis zrdis<br />

seriozuli Semaferxebeli faqtoria kvalificiuri samuSao<br />

Zalis susti misawvdomoba.<br />

32


cxrili 2-2 rogoria kompaniis azri biznes garemos Sesaxeb kreatiul<br />

klasterSi<br />

misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />

fondebi investiciebisaTvis?<br />

misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />

fondebi mimdinare danaxarjebisaTvis?<br />

misawvdomia Tu ara kargi xarisxis<br />

saofise da sawarmoo sivrce?<br />

misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />

warmoebis axali teqnologiebi?<br />

misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />

organizebisa da marTvis axali<br />

teqnologiebi?<br />

arsebobs kvalificiuri samuSao Zalis<br />

iolo misawvdomoba?<br />

misawvdomia Tu ara kompaniisaTvis<br />

teqnikuri daxmareba?<br />

SesaZlebelia Tu ara bazarze<br />

saqmianobis Tavmoyra?<br />

arsebobs Tu ara klientebisa da<br />

bazrisaTvis satransporto kavSirebis<br />

ioli misawvdomoba?<br />

arsebobs Tu ara telekomunikaciuri<br />

sistemis ioli misawvdomoba?<br />

arian Tu ara bazrebi iolad misawvdomni<br />

da kargi xarisxis?<br />

xels uwyobs Tu ara samarTlebrivi da<br />

administraciuli normebi biznesebis<br />

efeqturobas?<br />

misawvdo<br />

mobis<br />

Zalian<br />

kargi<br />

pirobebi<br />

misawvdo<br />

mobis<br />

kargi<br />

pirobebi<br />

problem<br />

ebi<br />

misawvdo<br />

mobasTan<br />

seriozu<br />

li<br />

problem<br />

ebi<br />

misawvdo<br />

mobasTan<br />

1% 9% 64% 26%<br />

2% 16% 73% 8%<br />

3% 47% 37% 13%<br />

5% 43% 29% 22%<br />

8% 34% 48% 9%<br />

1% 23% 40% 36%<br />

9% 28% 42% 22%<br />

2% 38% 39% 20%<br />

8% 48% 34% 9%<br />

16% 58% 16% 11%<br />

2% 42% 36% 20%<br />

1% 25% 29% 46%<br />

gasul wels gamokiTxul firmaTa TiTqmis naxevarma ganicada<br />

20%-ze meti zrda gayidvebsa da dasaqmebaSi, maSin rodesac<br />

maTgan naxevarze mets ar unaxavs raime cvlilebebi eqsportSi,<br />

investiciebsa da axal sabazro sferoebSi.<br />

33


cxrili 2-3 gasul wels kompaniam naxa<br />

20%-ze meti<br />

kleba<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

Semcireba<br />

cvlilebeb<br />

is gareSe<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

zrda<br />

20%-ze meti<br />

zrda<br />

gayidvebi 1% 6% 18% 27% 48%<br />

dasaqmeba 1% 1% 31% 19% 48%<br />

wliuri<br />

Semosavlebi 1% 4% 17% 36% 42%<br />

eqsporti 1% 11% 53% 0% 34%<br />

investiciebi 3% 5% 58% 21% 13%<br />

axali sabazro<br />

sferoebi 1% 2% 52% 24% 22%<br />

2007 wels kompaniaTa umravlesoba imedovnebs mzard ekonomikur<br />

maCveneblebs, gansakuTrebiT axal sabazro sferoebSi,<br />

dasaqmebaSi, Semosavlebsa da gayidvebSi.<br />

cxrili2-4 2007 wels kompania gegmavs<br />

20%-ze meti<br />

kleba<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

Semcireba<br />

cvlilebeb<br />

is gareSe<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

zrda<br />

20%-ze meti<br />

zrda<br />

gayidvebi 0% 4% 11% 22% 64%<br />

dasaqmeba 0% 0% 23% 23% 54%<br />

wliuri<br />

Semosavlebi 1% 4% 11% 28% 57%<br />

eqsporti 1% 0% 39% 22% 38%<br />

investiciebi 1% 2% 23% 35% 39%<br />

axali sabazro<br />

sferoebi 1% 1% 24% 17% 57%<br />

firmebis 86% prognoziT momdevno 2 weliwadSi maTi wili<br />

bazarze gaZlierdeba.<br />

ufro metic, gamokiTxuli biznesebma miuTiTes prioritetuli<br />

sferoebi, romelic gaumjobesebasa da saxelmwifo institutebis<br />

mxardaWeras saWiroeben. aRmoCnda, rom kompaniebs upirveles<br />

yovlisa esaWiroebaT: sagarantio fondi (44 qula<br />

klasifikaciaSi), profesiuli gadamzadebis kursebi<br />

dasaqmebulTaTvis (38 qula), momsaxurebiT uzrunvelyofili<br />

saofise sivrcis ukeTesi misawvdomoba (28 qula) da damatebiTi<br />

treining kursebi menejerebisaTvis (28 qula). mexuTe adgilze<br />

kompaniebma ganaTavses mikrokredituli fondi (27 qula).<br />

34


cxrili2-5 prioritetuli sferoebi, romlebic moiTxoven gaumjobesebas da<br />

saxelmwifo institutebis mxardaWeras<br />

angariSi<br />

sagarantio fondis Seqmna 44<br />

satreiningo kursebi dasaqmebulTaTvis 38<br />

ufro meti saofise sivrce momsaxurebiT (mag. damwyebTaTvis) 28<br />

menejerTa satreiningo kursebi 28<br />

mikrokredituli fondebis Seqmna 27<br />

konsaltinguri momsaxurebis misawvdomoba axali<br />

produqciis/ momaxurebis Seqmnis Taobaze<br />

13<br />

axal bazrebze Sesvlisa da saeqsporto sferoebis<br />

mxardaWera<br />

12<br />

xelSewyoba axali teqnologiebis ganxorcielebasa da<br />

gamoyenebaSi<br />

12<br />

sazRvargareT kompaniebis promouSeni 11<br />

sarisko kapitalis Seqmna 8<br />

eleqtronuli platforma axal damwyebTaTvis da<br />

eleqtronuli biznesis programuli uzrunvelyofa<br />

daskvnebi daskvnebi: daskvnebi<br />

• gamokiTxuli kreatiuli klasteris kompaniebi SedarebiT<br />

axalgazrdebi arian, magram gaaCniaT sabazro gamocdileba,<br />

maRali zrdis dinamika gayidvebSi, dasaqmebaSi, eqsportsa da<br />

axali sabazro sferoebis ZiebaSi.<br />

• kompaniebi bazarze konkurenciulebad rCebian, rac<br />

umTavresad maTi produqciisa da servisis maRali xarisxis<br />

damsaxurebaa, da rac Tavis mxriv SeiZleba ufro msxvil<br />

ucxour da saSinao kompaniebTan TanamSromlobis Sedegic<br />

iyos.<br />

• TavianT umTavres konkurentebad kompaniebi cnoben TbilisSi<br />

dafuZnebul sxva biznesebs. ufro grZelvadian perspeqtivaSi<br />

maT unda gaiTvaliswinon ucxouri kompaniebis mzardi aqtivoba<br />

da daiwyon mzadeba axali konkurenciisaTvis, romelic<br />

warmoiqmneba ekonomikuri klasteris SeqmniT.<br />

• kompaniebi Civian miuwvdomeli investiciebisa da samoqmedo<br />

dafinansebis Sesaxeb, rogorc maTi zrdis seriozul<br />

Semaferxebel barierze. kidev erTi problemaa kvalificiuri<br />

samuSao Zalis simcire, romelic mxars uWers Cvens<br />

rekomendacias ganaTlebis klasteris ganviTarebisaTvis raTa<br />

SesTavazos damatebiTi treiningebi moxeleTa da<br />

menejerebisaTvis.<br />

• mewarmeTa azriT arsebuli samarTlebrivi normebi unda iqnen<br />

Secvlili imgvarad, rom adgilobrivma biznesebma SeZlon<br />

TavianTi efeqturobis gaumjobeseba.<br />

• prioritetul sferoebad kompaniebma airCies: sagarantio da<br />

mikrokrediduli fondebi da profesiuli da menejeruli<br />

treiningebi.<br />

4<br />

35


2.2.2. turistuli klasteris kvlevis Sedegebi<br />

turistul klasterSi moqmedi kompaniebis umetesoba asaqmebs 5-<br />

20 adamians. gamokiTxul jgufSi arcerTi kompania ar asaqmebs<br />

100 moxeles.<br />

cxrili 2-5 turistul klasterSi dasaqmebis struqtura gamokvleul<br />

kompaniebSi<br />

dasaqmebulebi kompaniebSi<br />

Employees in companies<br />

16% - 20 to 100<br />

employee<br />

69% - 5 to 20<br />

employee<br />

15% - less than 5<br />

employe<br />

less than 5 employees<br />

5 to 20 employees<br />

20 to 100 employees<br />

gamokiTxul firmaTa daaxloebiT naxevari acxadebs rom misi<br />

wliuri Semosavalia 5,000-50,000 lari. kompaniaTa ori jgufidan<br />

TiToeulis wili iTvlis bazris 20% – isini, romlebic<br />

gamoimuSaveben 5,000 larze naklebs da 50,000-500,000 lars.<br />

firmebis 8% acxadebs, rom misi yovelwliuri Semosavlia<br />

daaxloebiT 500,000. ramdenadac es Seexeba dasaqmebas, kompaniebi<br />

romlebic asaqmeben 5 moxeles gamokvlevis mixedviT maTi<br />

Semosavali 50,000 laramde. im kompaniebis SemTxvevaSi, romlebic<br />

asaqmeben 20-dan 100-mde adamians maTi Semosavlebi Tanabrad<br />

nawildeba sam jgufSi.<br />

36


cxrili2-6 turizmSi kompaniebis Semosavlebi 2006 wels<br />

Company incomes in 2006 in tourism sector<br />

80%<br />

70%<br />

60%<br />

50%<br />

40%<br />

30%<br />

20%<br />

10%<br />

0%<br />

less than 5<br />

employees<br />

less than 5000 GEL 50% 13% 0% 20%<br />

5000-50000 GEL 50% 56% 33% 52%<br />

50000-500000 GEL 0% 25% 33% 20%<br />

More than 500000 GEL 0% 6% 33% 8%<br />

5<br />

dasaqmebulze<br />

naklebi<br />

5 to 20 employeeS<br />

5-dan 20-mde<br />

dasaqmebuli<br />

20 to 100<br />

employees<br />

20-dan 100-mde<br />

dasaqmebuli<br />

sul<br />

5000 larze naklebi 50% 13% 0% 20%<br />

5000-50000lari 50% 56% 33% 52%<br />

50000-500000lari 0% 25% 33% 20%<br />

500000-ze meti lari 0% 6% 33% 8%<br />

turistul kompaniebs gaaCniaT arsebiTi sabazro gamocdileba.<br />

maTgan mxolod 10% iTvlis muSaobis 3 welze naklebs.<br />

kompaniebis daaxloebiT naxevari am bazarze aRniSnuli biznesiT<br />

dakavebulia 3-10 weliwadia. 18% biznesebisa aris 10 weliwadze<br />

metis.<br />

yvela gamokiTxul kompanias gaaCnia mudmivi internet<br />

misawvdomoba da umetes maTgans aqvs sakuTari veb-gverdi. Tumca,<br />

maTgan 8% r gaaCnia es ukanasknelia.<br />

turistuli firmebis didi umravlesoba prognozirebs rom maTi<br />

bazari gaizrdeba. maTgan 65% fiqrobs, rom igi neli tempiT<br />

gaizrdeba, maSin rodesac 35% imedovnebs mis swraf zrdas.<br />

kompaniebis 9% ar gaaCnia araviTari mosazrebebi TbilisSi<br />

turistuli bazris ganviTarebis perspeqtivebis Sesaxeb.<br />

Total<br />

37


cxrili 2-7 mosazreba turistuli industriis Sesaxeb<br />

Opinion about perspectives of tourism sector<br />

80%<br />

70%<br />

60%<br />

50%<br />

40%<br />

30%<br />

20%<br />

10%<br />

0%<br />

less than 5 employees 5 to 20 employees 20 to 100 employees Together<br />

High grow th of market 45% 28% 50% 35%<br />

Slow grow th of market 45% 72% 50% 63%<br />

Market w ill be stable 0% 0% 0% 0%<br />

Slow decrease of market 0% 0% 0% 0%<br />

High decrease of market 0% 0% 0% 0%<br />

No opinion 9% 0% 0% 9%<br />

bazris maRali<br />

zrda<br />

bazris neli<br />

zrda<br />

bazari iqneba<br />

myari<br />

bazris neli<br />

kleba<br />

bazris maRali<br />

kleba<br />

azri ar<br />

gamoTqmula<br />

5 dasaqmebulze 5-dan 20-mde 20-dan 100-mde sul<br />

naklebi<br />

dasaqmebuli dasaqmebuli<br />

45% 28% 50% 35%<br />

45% 72% 50% 63%<br />

0% 0% 0% 0%<br />

0% 0% 0% 0%<br />

0% 0% 0% 0%<br />

9% 0% 0% 9%<br />

kompaniebis 36% moqmedebs kompaniis ganviTarebis strategiis<br />

Tanaxmad, romelic ukve miRebuli aqvT. 26% miyveba strategiebs,<br />

romelic araformaluria, maSin rodesac 33% ubralod<br />

reagirebs bazarze warmoqmnil SesaZleblobebze. kompaniebis 5%<br />

ar aqvs ganviTarebuli biznes strategia.<br />

kompaniebis 63%-ze dayrdnobiT, konkurenciuloba umTavresad<br />

efuZneba SeTavazebuli produqciis xarisxs. reputaciasa da<br />

klientis momsaxurebas naklebi mniSvneloba eniWeba kompaniis<br />

konkurenciulobisaTvis.<br />

38


sqema 2-8 produqciis konkurenciuloba turistul klasterSi<br />

Competitiveness of the products<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

price<br />

high quality of<br />

service<br />

our products has<br />

good reputation<br />

lack of other<br />

competitors on the<br />

market<br />

high quality of<br />

products<br />

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%<br />

5. momsaxurebis maRali done<br />

4. produqciis maRali done<br />

3. fasi<br />

2. Cvens produqcias gaaCnia kargi reputacia<br />

1. bazarze konkurentebis nakleboba<br />

3. momaval wels gamokiTxul kompaniaTa 82% apirebs warmoadginos axali<br />

produqcia an momsaxureba bazarze.<br />

kompaniebis umravlesoba (94%) acxadebs rom maTi konkurentebi<br />

TbilisSi dafuZnebuli firmebia. darCenili 6% konkurentebad<br />

miiCnevs saqarTvelos sxva regionebsa an sazRvargareTs.<br />

turistuli bazris garemos Sefasebis dros kompaniebma<br />

gamoxates TavianTi azri imis Sesaxeb, rom TbilisSi iyo kargi<br />

misawvdomoba turistul SeTavazebebze, turistuli bazris<br />

maregulireblebTan TanamSromlobaze da Tanamedrove<br />

sainformacio teqnologiaze. maT miuTiTes sirTuleebze<br />

turistuli infrastruqturis misawvdomobaSi, specialuri<br />

gamajansaRebeli turizmis SeTavazebebze da turistul<br />

sainformacio sistemaze. kidev erTi seriozuli problema<br />

romlic aferxebs industriis ganviTarebas pirvel yovlisa<br />

aris, arasakmarisi satransporto sistema romelsac mosdevs<br />

kvalificiuri samuSao Zalis xarisxi da specializirebuli<br />

SemoTavazebebis simcire treiningebsa da ganaTlebis turizmTan,<br />

agreTve gamajansaRebel turizmTan dakavSirebiT.<br />

39


cxrili 2-6rogoria kompaniis mosazreba turistul klasterSi arsebuli<br />

biznes garemos Sesaxeb<br />

misawvdom<br />

obis<br />

Zalian<br />

kargi<br />

pirobebi<br />

misawvdom<br />

obis<br />

kargi<br />

pirobebi<br />

problemeb<br />

i<br />

misawvdom<br />

obasTan<br />

seriozu<br />

li<br />

problem<br />

ebi<br />

misawvd<br />

omobasT<br />

an<br />

<strong>Tbilisi</strong>s turistuli produqciis<br />

SeTavazeba 3% 74% 10% 13%<br />

<strong>Tbilisi</strong>s turistuli marketingi 3% 41% 38% 18%<br />

turizmis sainformacio sistema 8% 38% 40% 15%<br />

<strong>Tbilisi</strong>s misawvdomoba ucxoeTidan 13% 38% 35% 15%<br />

qveynis Sida saxmeleTo transporti 5% 46% 18% 31%<br />

satransporto sistema 3% 47% 16% 34%<br />

gzebi RirsSesaniSnavi<br />

adgilebisaTvis 3% 46% 28% 23%<br />

sacxovrebeli servisebis xarisxi 8% 42% 29% 21%<br />

turistuli infrasruqturis<br />

mdgomareoba 3% 26% 44% 28%<br />

kvalificiuri samuSao Zala 10% 30% 30% 30%<br />

samuSao Zalisa da mosaxleobis<br />

enobrivi SesaZleblobebi 10% 31% 36% 23%<br />

usafrTxoebis problemebi 8% 46% 23% 23%<br />

movlenaTa kalendari 8% 43% 35% 14%<br />

TanamSromloba Sida turistuli<br />

daniSnulebis adgilebTan 5% 53% 25% 18%<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />

turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi - biznes turizmi 5% 51% 32% 11%<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />

turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi – ganaTlebisa da<br />

satreiningo turizmi 5% 24% 39% 32%<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />

turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi – spa da<br />

gamajansaRebeli turizmi 5% 21% 44% 31%<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />

turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi – axalgazrduli<br />

turizmi 5% 31% 38% 26%<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli<br />

turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi –samemkvidreo turizmi 20% 43% 25% 13%<br />

IT teqnologiebis misawvdomoba 8% 51% 28% 13%<br />

40


gamokiTxuli firmebis umravlesobas ar SeuniSnavs raime<br />

cvlilebebi gasuli wlis ekonomikur parametrebSi. firmebis<br />

37% ganicada daaxloebiT 20% zrda gayidvebSi, 25% -<br />

dasaqmebaSi da 33% - SemosavlebSi.<br />

cxrili2-7 gasul wels kompaniam naxa<br />

20%-ze<br />

meti<br />

kleba<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

Semcireba<br />

cvlilebe<br />

bis gareSe<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

zrda<br />

20%-ze<br />

meti zrda<br />

gayidvebi 3% 3% 31% 26% 37%<br />

dasaqmeba 3% 0% 56% 17% 25%<br />

wliuri Semosavlebi 3% 3% 39% 22% 33%<br />

eqsporti 5% 5% 64% 14% 14%<br />

investiciebi 4% 4% 63% 11% 19%<br />

axali sabazro<br />

sferoebi 3% 0% 77% 7% 13%<br />

gamokiTxul firmaTa didi umravlesoba miznad isaxavs<br />

gaaumjobesos sakuTari ekonomikuri produqcia 2007 wels.<br />

kompaniebis 60% gegmavs gazardos misi gayidvebi 20%-ze meti<br />

maCvenebliT, maTgan naxevari miznad isaxavs gazardos dasaqmeba,<br />

investiciebi an sabazro wili 20%-ze metiT. arcerTi compania<br />

ar varaudobs maTi ekonomikuri parametrebis dacemas am<br />

weliwads.<br />

cxrili 2-8 2007 wels kompania gegmavs<br />

20%-ze<br />

meti<br />

kleba<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

kleba<br />

cvlilebe<br />

bis gareSe<br />

20%-ze<br />

naklebi<br />

zrda<br />

20%-ze<br />

meti zrda<br />

gayidvebi 0% 0% 18% 23% 60%<br />

dasaqmeba 0% 0% 28% 21% 51%<br />

wliuri Semosavlebi 0% 0% 20% 20% 60%<br />

eqsporti 0% 0% 35% 19% 46%<br />

investiciebi 0% 0% 31% 13% 56%<br />

axali sabazro<br />

sferoebi 0% 0% 30% 18% 52%<br />

gamokiTxulma biznesebma miuTiTes prioritetuli sferoebi,<br />

romlebic moiTxoven gaumjobesebas da saxelmwifo<br />

institutebis mxardaWeras. es sferoebi moicaven axali gzebis<br />

agebas RirsSesaniSnavi adgilebisaTvis, <strong>Tbilisi</strong>s misawvdombas<br />

sazRvargareTidan, turistuli infrastruqturisa da<br />

turistuli sainformacio sistemis gaumjobesebas.<br />

41


cxrili 2-9 prioritetuli sferoebi turistul klasterSi romlebic<br />

saWiroeben gaumjobesebas da da saxelmwifo institutebis mxardaWeras<br />

angariSi<br />

gzebi RirsSesaniSnavi adgilebisaTvis 27<br />

<strong>Tbilisi</strong>s misawvdomba ucxoeTidan 26<br />

turistuli infrastruqturis mdgomareoba 26<br />

turistuli sainformacio sistema 25<br />

<strong>Tbilisi</strong>s turistuli produqcia 24<br />

<strong>Tbilisi</strong>s turtizmis marketingi 22<br />

qveynis Sida saxmeleTo transporti 14<br />

sacxovrebeli momsaxurebis xarisxi 14<br />

satransporto sistema 13<br />

kvalificiuri samuSao Zala 10<br />

usafrTxoebis problema 10<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi - ganaTlebisa da satreiningo turizmi 4<br />

TanamSromloba Sida turistul daniSnulebis adgilebTan 3<br />

movlenaTa kalendari 2<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi – spa da gamajansaRebeli turizmi 2<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi – axalgazrduli turizmi 2<br />

IT teqnologiebis misawvdomoba 2<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi - biznes turizmi 1<br />

<strong>Tbilisi</strong>s specializirebuli turistuli produqciis<br />

SeTavazebebi –samemkvidreo turizmi 1<br />

samuSao Zalisa da mosaxleobis enobrivi SesaZleblobebi 0<br />

daskvnebi daskvnebi: daskvnebi<br />

• turistul kompaniebs gaaCniaT arsebiTi sabazro<br />

•<br />

gamocdileba, winaswar gansazRvruli ganviTarebis gegmebi<br />

da asaqmeben 5-20 moxeles.<br />

isini epyrobian internet misawvdomobasa da sakuTar veb<br />

gverdebs rogorc samuSao iaraRs da maTi biznes<br />

•<br />

SeTavazebis wardgenis saSualebas.<br />

kompaniebi umeteswilad bazarze konkurencias uweven<br />

maRali xarisxis produqciisa da momsaxurebis<br />

•<br />

saSualebiT. momaval wels isini gegmaven gazardon maTi<br />

SemoTavazeba axali produqciiTa da momsaxurebiT.<br />

maTi konkurentebi upirveles yovlisa arian adgilobrivi<br />

biznesebi romlebic TbilisSi imave industriaSi<br />

operireben. kompaniebs ar eSiniaT konkurenciis<br />

•<br />

saqarTvelos sxva regionebidan da sazRvargareTidan.<br />

isini industriis ganviTarebis barierebad miiCneven iseT<br />

sferoebs rogorebicaa: turistuli infrastruqturis<br />

•<br />

xarisxi, turistuli sainformacio centris ar-arseboba<br />

da specializirebuli turistuli SeTavazebebis simcire<br />

(umTavresad gamajansaRebeli turistuli SeTavazebisa).<br />

gamokiTxuli firmebis Tanaxmad, industriis ganviTarebis<br />

kidev erTi seriozuli problemaa TbilisSi arsebuli<br />

42


satransporto sistema, kvalificiuri samuSao Zalis<br />

xarisxi da specializirebuli SeTavazebis simcire<br />

ganaTlebisa da satreiningo turizmisaTvis, agreTve<br />

gamajansaRebeli turizmisaTvis.<br />

• kompaniebis azriT bazari sistematurad gaizrdeba da<br />

warmoqmnis axal samuSao adgilebs.<br />

• rac Seexeba prioritetul sferoebs, romlebic saWiroeben<br />

saxelmwifo institutebis Carevas gamokiTxulma<br />

kompaniebma miuTiTes RirsSesaniSnavi adgilebis gzebis<br />

agebis saWiroebaze, <strong>Tbilisi</strong>s ukeTes misawvdomobaze<br />

sazRvargareTidan, gaumjobesebul turistul<br />

infrastruqturasa da ufro efeqtur turistul<br />

sainformacio sistemaze.<br />

43


3. 3. 3. investorebisaTvis investorebisaTvis mimzidveli mimzidveli <strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong><br />

3.1. <strong>Tbilisi</strong>s teritorialuri ganviTareba ZiriTadi istoriuli etapebis<br />

mixedviT<br />

<strong>Tbilisi</strong>s dRevandeli teritoriuli struqtura Camoyalibda<br />

qalaqis istoriuli ganviTarebis procesSi da Sida da gare<br />

faqtorebis zemoqmedebis Sedegad. es procesi ramdenime, mkafiod<br />

gamokveTil qronologiur etapad iyofa.<br />

feodaluri xana (<strong>Tbilisi</strong>s dedaqalaqad aRiarebidan XV<strong>III</strong><br />

saukunis dasasrulamde). qalaqi viTardeba mdinare mtkvris<br />

orive napirze, SezRudul teritoiul pirobebSi _ ZiriTadad,<br />

saqalaqo galavnis SigniT. am periodis bolosaTvis ukve<br />

SeimCneva galavans gareT gasvlis tendencia gareubnis<br />

(forStadtis) saxiT.<br />

ruseTis imperiis periodi (1801-1917ww.) – qalaqis TavdacviTi<br />

galavani kargavs aqtualurobas, Tbilsi iWreba jer mdinare<br />

mtkris marjvena napiris SemaRlebul platoze; marcxena napirze<br />

fuZndeba germanelTa kolonia; mogvianebiT xdeba misi da<br />

mimdebare soflebis inkorporireba <strong>Tbilisi</strong>s administraciul<br />

sazRvrebSi. qalaqi iZens xazobrivi ganviTarebis tendencias,<br />

ZiriTadad, mdinare mtkvris aRma. Zveli, “aziuri” da axali<br />

evropuli nawilebis Tanaarseboba “orsaxa ianusis” metaforul<br />

daxasiaTebad yalibdeba.<br />

saqarTvelos demokratiuli respublikis xanmokle arsebobam<br />

(1918-1921ww.) Tbiliss, teritoriuli ganviTarebis TvalsazrisiT<br />

veraferi Semata.<br />

sabWoTa periodi (1921-1991ww.) aRiniSneba saqarTvelos<br />

dedaqalaqis mosaxleobisa da teritoriis mkveTri zrdiT.<br />

qalaqis ganviTarebis yvela parametrs aregulirebda<br />

generaluri gegmebi; sabWoTa periodSi, 1934 wlidan<br />

moyolebuli, miRebul iqna 3 generaluri gegma; maTgan<br />

ukanasknelis saangariSo periodi 2000 wlamde iyo gaTvlili.<br />

generaluri gegmis Tanaxmad, iqmneba msxvili sacxovrebeli<br />

masivebi qalaqis periferiaze, samrewvelo-sasawyobo zonebi,<br />

viTardeba socialur-kulturuli da sainJinro-teqnikuri<br />

infrastruqtura; pirvelad, yuradReba eqceva urbanul<br />

memkvidreobas; yuradReba eTmoba qalaqis gamwvanebasa da<br />

sagareubno sarekreacio zonebs.<br />

damoukideblobis periodi (1991). bolo wlebSi qalaqi<br />

viTardeboda Sida teritoriuli resursebis xarjze, xSirad,<br />

Camoyalibebuli ganaSenianebis sazianod da mosaxleobis<br />

interesebis gauTvaliswineblad. Tbilsis mosaxleobis<br />

raodenobis klebisa da suburbanizaciis dawyebis pirobebSi,<br />

44


dedaqalaqis urbanistuli problematikis axal masStabs Zens<br />

2006 wlis bolos dedaqalaqis administraciuli sazRvrebis<br />

mkveTri gafarToeba (axladSeqmnili didgoris raioni) da “Zveli<br />

<strong>Tbilisi</strong>s” administraciuli raionis gamoyofa. am etapur<br />

gamowvevas unda upasuxos 2007 wlis 3 aprils gamocxadebulma<br />

tenderma “q. <strong>Tbilisi</strong>s miwaTsargeblobis (operatiuli)<br />

generaluri gegmis” SemuSavebaze.<br />

3.2. <strong>Tbilisi</strong>s teritoriuli struqtura<br />

q. Tbilsisi sivrciTi ganviTarebis iseTi imanenturi Tviseba,<br />

rogoricaa xazovaneba bunebrivad aisaxa misi centris<br />

konfiguraciaSic. jer kidev sabWoTA periodSi Catarebulma<br />

urban sociologiurma kvlevebma daadastura, rom <strong>Tbilisi</strong>s<br />

saerTosaqalaqo centri xazovnad, md. mtkvris xeobis gaswvriv<br />

viTardeba. amas cxadhyofs rogorc qalaq maformirebeli<br />

obieqtebis lokalizacia, ise Tbiliselebis “mentaluri<br />

rukebic”. amdenad, <strong>Tbilisi</strong> avlenda grZivi centris bunebrivi<br />

ganviTarebis tendenciebs, generalur gegmaSi saqalaqo centris<br />

ganivi mimarTulebiT, <strong>Tbilisi</strong>s zRvisken mobrunebis<br />

voluntaristuli midgomis sawinaaRmdegod.<br />

centraluri struqturebi avlens md. mtkvris aRma ganviTarebis<br />

generalur tendencias; Tumca, bolo dros, sul ufro<br />

Zlierdeba “Zveli <strong>Tbilisi</strong>s” SigniT da mtkvris dinebis<br />

mimarTulebiT centrmaformirebeli obieqtebis ganviTarebis<br />

survili. amdenad, <strong>Tbilisi</strong>s saerTo saqalaqo centri<br />

teritoriulad “iSleba” Tavisuflebis moednidan ori<br />

mimarTulebiT.<br />

pirveli da ZiriTadi, md. mtkvris marjvena napirze, moicavs<br />

rusTavelis prospeqts, filarmoniis SenobasTan itoteba merab<br />

kostavasa da meliqiSvilis quCebis mimarTulebiT, gadadis ilia<br />

WavWavaZis prospeqtSi da konstantine gamsaxurdias quCebSi da<br />

vaJa-fSavelas prospeqtSi. amis paraleleurad viTardeba daviT<br />

aRmaSeneblis prospeqtisa da akaki wereTlis prospeqtis<br />

centrmaformirebeli funqciebi.<br />

centris meore mimarTuleba Tavisuflebis moednidan viTardeba<br />

Zveli qalaqis mocviT da Semdgom xazovani ganStoebebiT<br />

avlabar-isanisa da orTaWalis mimarTulebebiT.<br />

amdenad, Tbilsis saerTosaqalaqo centris Taviseburebebs<br />

warmoadgens:<br />

• xazovani da dinamiuri xasiaTi;<br />

• xazovani struqturebis mdovre gafarToeba mimdebare<br />

quCebis xarjze;<br />

• paralelur centralur RerZebs Soris susti ganivi<br />

funqciur-gegmarebiTi kavSirebi;<br />

• Zveli qalaqis sul ufro gamoxatuli mniSvneloba;<br />

• centrmaformirebeli obieqtebis dispersuli ganviTareba.<br />

<strong>Tbilisi</strong>s centris amgvari maxasiaTeblebi asrulebs centris<br />

birTvis identificirebas.<br />

45


gacilebiT advilia tranzituli da komerciuli koridorebis<br />

miTiTeba. TRACECA-s koridorSi mdebare <strong>Tbilisi</strong> dRes<br />

iZulebiT atarebs saerTaSoriso satvirTo nakadebs Tavis<br />

sanapiroebze, <strong>Tbilisi</strong>s zRvis miRma amridi gzis avariuli<br />

mdgomareobis gamo. es sanapiroebi, arsebiTad, erTaderTi<br />

gamWoli magistralebia <strong>Tbilisi</strong>s mTels teritoriaze. amJamad<br />

muSavdeba sakiTxi kaxeTis gzatkecilis avWalamde gaWris<br />

Sesaxeb, rac mniSvnelovnad gantvirTavs qalaqis centrs.<br />

<strong>Tbilisi</strong>s reliefis Taviseburebebidan gamomdinare (md. mtkvris<br />

napirebs Soris simaRleTaA sxvaoba) garTulebulia ganivi<br />

kavSirebi. igive problemebs qmnis qalaqis farglebSi rkinigzis<br />

magistrali; centralur nawilSi miwiszeda transportisaTvis<br />

rkinigzis xazis gadalaxva SesaZlebelia mxolod or adgilas.<br />

erTmaneTisagan xuTi kilometris daSorebiT. generaluri gegmiT<br />

gaTvaliswinebuli viadukis ganxorcieleba didube-naZaladevis<br />

mimarTulebiT Sors aris ganxorcielebisagan.<br />

<strong>Tbilisi</strong>s teritoriuli struqturis xazobrivi<br />

konfiguraciidan gamomdinare, msxvili sacxovrebeli ubnebi,<br />

ZiriTadad, aSenda qalaqis Crdilo da Crdilo-dasavleT,<br />

agreTve samxreT-armosavleT nawilebSi. maTi mSenebloba<br />

mimdinareobda Zvirfas sasoflo-sameurneo miwebze, rac<br />

bunebrivi iyo sabWoTaA periodSi saqalaqo teritoriebis<br />

eqstensiuri aTvisebis pirobebSi.<br />

<strong>Tbilisi</strong>s teritoriis 2006 wlis gafarToebis Sedegad<br />

dedaqalaqma SemoierTa mcxeTisa da gardabnis raionebis nawili.<br />

Sedegad, axali aqtiualuroba SeiZina SemoerTebul nawilSi<br />

arsebul sagareo dasaxlebebis funqcionirebis mravalmxrivma<br />

problematikam. aq socialur-kulturul da sainJinro-teqnikuri<br />

infrastruqturis reabilitacia an mowyoba mniSvnelovnad<br />

gazrdis qalaq <strong>Tbilisi</strong>s sabinao fondis moculobas,<br />

gaaumjobesebs mis xarisxs da gaxdeba qalaqis saSemosavlo<br />

bazis gafarToebis safuZveli.<br />

dedaqalaqis ganviTarebis pirobebi, agreTve, gansaxilvelia<br />

aglomeraciis farglebSi, romelic moicavs mcxeTis, gardabnis<br />

raionebis mniSvnelovan nawils, qalaqebs Tbilissa da rusTavs.<br />

Sesabamisi problematika gasaazrebelia raionuli dagegmvis<br />

doneze, momavalSi qveynis teritriul-saxelmwifoebrivi<br />

mowyobis reorganizaciisa da urbanizaciis ZiriTadi<br />

tendenciebis gaTvaliswinebiT.<br />

46


3.3. q. <strong>Tbilisi</strong>s funqciur-sivrciTi ganviTarebis tendenciebi axlebur<br />

socialur-ekonomikur pirobebSi<br />

qalaq <strong>Tbilisi</strong>s funqciur-sivrciTi ganviTarebis axali etapi<br />

iwyeba saqarTvelos damoukideblobis aRdgenisTanave (1991w.).<br />

magram, dedaqalaqis dRevandel ierze mniSvnelovani gavlena<br />

iqonia komunisturi reJimis bolo periodmac.<br />

im dros, sazogadoebriv-politikuri daZabulobis<br />

Sesarbileblad, “orTqlis” gamoSvebis mizniT pirvelad 1987<br />

wlis seqtemberSi saqarTvelos ssr direqtiuli organoebis<br />

mier miRebuli iqna dadgenileba, romelic, praqtikulad<br />

pirvelad uSvebda mosaxleobis mxridan garkveul samSeneblo<br />

iniciativas. am dadgenilebis amoqmedeba daaCqara 1989 wlis 9<br />

aprilis tragikulma movlenebma; ramdenime kviraSi gamodis<br />

<strong>Tbilisi</strong>s saqalaqo sabWos aRmaskomis gadawyvetileba, romelic<br />

saxelmwifo sabinao fondis mobinadreebs nebas rTavda sakuTari<br />

saxsrebiT gaekeTebinaT lojiebis, verandebis, aivnebis, sxva<br />

damxmare saTavsoebis miSeneba garkveuli teqnikuri pirobebis<br />

dacviT. <strong>Tbilisi</strong> daifara maxinji, xSirad arasaimedo miSenebadaSenebiT,<br />

ramac kidev ufro daamaxinja masobrivi<br />

ganaSenianebis isedac uRimRamo korpusebi.<br />

ufro adre, gadagmul iqna pirveli nabijebi qalaqebisaTvis<br />

miwis misawvdomobis mimarTulebiT _ marTalia, qalaqgareT<br />

sabaRbostne da saagarako kooperativebis formiT. am axlebur<br />

warmonaqmnebSi miwisa da saxlebis farToebebi mkacrad<br />

normirebuli iyo. sakuTar miwasa da individualur saxlebs<br />

mowyurebulma qalaqelebma myisve gaSales mSenebloba; <strong>Tbilisi</strong>s<br />

midamoebi 30-40 km.-is radiusSi myisve daifara saagarako<br />

dasaxlebebiT, romlebic dResac imyofeba dasrulebis sxvadsxva<br />

stadiaze.<br />

1991 wels xelisuflebaSi mosvlis Semdeg, zviad<br />

gamsaxurdias mTavroba sakmarisi sifrTxiliT epyroboda uZravi<br />

qonebis – saqalaqo miwebisa da sabinao fondis CaTvliT-<br />

privatizebas. am wlis seqtemberSi gamoqveynebuli kanonproeqti<br />

,,binebis privatizebis Sesaxeb”, ZiriTadad, pasuxobda<br />

saerTaSoriso praqtikas, uwinaresad, sabinao reformis<br />

ekonomikuri aspeqtebis damuSavebulobis gamo da iZleoda<br />

axlebur socialur-ekonomikur pirobebSi warmatebuli urbanmenejmentis<br />

imeds.<br />

magram 1991-1992 wlebis mijnaze saxelmwifo gadatrialebis<br />

Sedegad am sferoSi kursi aRebul iqna gauTvlel, populistur<br />

gadawyvetilebebze. ukve 1992 wlis 1 Tebervals gamodis<br />

saqarTvelos respublikis ministrTa kabinetis dadgenileba #<br />

107 ,,saqarTvelos respublikaSi binebis privatizebis<br />

(usasyidlod gadacemis) Sesaxeb”. dadgenilebaSi xazgasmuli<br />

iyo, rom ,,privatizaciis obieqti SeiZleba iyos saxelmwifo da<br />

sazogadoebrivi fondis sacxovrebeli saxli (bina), maT Soris<br />

avariuli, sarekonstruqcio an kapitalurad gasaremontebel<br />

saxlSi Seusaxlebeli bina”. dadgenilebaSi arasakmarisad iyo<br />

damuSavebuli mravalbiniani saxlebis organizaciuli formebi<br />

da safinanso-ekonomikuri meqanizmebi. erTi xelis mosmiT<br />

saqarTveloSi Seiqmna uZravi qonebis mesakuTreTa axali<br />

47


mravalricxovani fena, romlebmac myisve gaiTavises sakuTari<br />

uflebebi, magram mesakuTris movaleobebze warmodgenac ar<br />

hqondaT. amdenad, “homo sovoficus”-isaTvis Cveuli sarCenis<br />

fsiqologia ara marto ar amoiZirkva, aramed gafarTovda kidec-<br />

,,axali mesakuTreebis” marTlac avariul saxlebSi saremonto<br />

samuSaoebis xelisuflebis mier Catarebis moTxovnis<br />

TvalsazrisiT. 2002 wlis 25 aprilis miwisZvris Sedegebma kidev<br />

ufro gaamZafra avariuli binebis umweo mesakuTreebis<br />

pretenziebi xelisuflebis mimarT.<br />

realur movla-patronobas moklebuli arsebuli sabinao<br />

fondis swrafi degradaciis paralelurad, politikuri da<br />

ekonomikuri stabilizaciis kvaldakval, ganviTareba iwyo<br />

komerciulma binaTmSeneblobam; socialuri (municipaluri,<br />

sazogadoebrivi) sabinao fondi TbilisSi dRemde ar Sendeba-<br />

aSkara saWiroebis, sazogadoebis moTxovnebisa da saerTaSoriso<br />

organizaciebis rekomendaciebis miuxedavad.<br />

komerciuli binaTmSeneblobis bumma bunebrivad gaamZafra<br />

misi teritoriuli ganTavsebis sakiTxi. qalaqis miwebis jgufuri<br />

da piradi interesebis mixedviT gadanawilebas Tan sdevda bolo<br />

sabWoTa, 2000 wlamde gaTvlili, q. <strong>Tbilisi</strong>s rekonstruqciisa da<br />

ganviTarebis generaluri gegmis mizandasaxuli diskreditireba.<br />

amoqmedda qalaqis miwebis dapatronebisa da gamoyenebis<br />

korufciuli Tu jgufuri interesebis amsaxveli sqemebi.<br />

saeraSoriso organizaciebis SefasebiT, im dros, qrTamebis<br />

sixSiriT, mSeneblobis nebarTvebis gacema meore adgilze iyo,<br />

sagzao policiis gamomZalvelobis Semdeg.<br />

komerciuli binaTmSenebloba, ZiriTadad, miiswrafoda<br />

istoriuladCamoyalibebuli, yvelaze prestiJuli ubnebisaken _<br />

vake, vera, mTawminda. qarTuli kulturisaTvis metad<br />

damaxasiaTebeli prestiJulobis kategoriam, romelic sabolood,<br />

gamosaxulebas hpovebs uZravi qonebis fasSi, SeiZina konkretuli<br />

mniSvneloba da aisaxa kidec zogierT normatiul aqtSi. axali<br />

mravalsarTuliani saxlebi xSirad Sendeboda konkretuli<br />

qalaqmSeneblobiTi viTarebis, sanitarul-higienuri Tu saxazino<br />

normebis gauTvaliswineblad, mkvidri moaxleobis protestebis<br />

miuxedavad. dRes ukve cxadia, rom prestiJul raionebSi<br />

ganaSenianebis amgvarma SemWidroebam gamoiwvia ekologiuri<br />

problemebi, individualuri transportis siWarbe, socialurkulturuli<br />

da sainJinro-teqnikuri infrstruqturis gadatvirTva,<br />

da, sabolood, urbanuli garemos xarisxis dacema.<br />

gansakuTrebiT mZime viTareba Seiqmna Zvel TbilisSi,<br />

romelmac gansakuTrebuli ZegldacviTi statusi SeiZina jer kidev<br />

sabWoTA periodSi. damcav zonebSi skandalurma sabinao<br />

mSeneblobam migviyvana iqamde, rom Zveli <strong>Tbilisi</strong>s 2002 wlis<br />

ganacxadi UNESCO-s msoflio memkvidreobis nusxaSi Sesatanad<br />

gadadebul iqna sakanonmdeblo, instituciuri da praqtikuli<br />

TvalsazrisiT viTarebis gaumjobesebis dromde.<br />

bolo wlebSi sabinao mSeneblobis seqtorSi<br />

developerulma saqmianobam SeiZina ufro civilizebuli saxe. amas<br />

xels uwyobs rogorc saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da<br />

sportis sministros iniciativebi, ise sakuTriv developerTa<br />

korporaciuli srulyofa (developerTa asociaciis Camoyalibeba,<br />

Sesabamisi eTikis kodeqsis miReba da a.S.). niSandoblivia, rom<br />

48


developeruli saqmianoba farTovdeba teritoriuli TvalsazrisiT<br />

da vrceldeba centrTan mimdebare raionebze (saburTalo); bolo<br />

xans ki adre araprestiJulad miCneul raionebSic.<br />

am TvalsazrisiT, saukeTeso magaliTad unda CaiTvalos<br />

avlabris raioni, romelsac, Tavisi uTuo Rirsebebis miuxedavad<br />

(centraluri mdebareoba, kargi mikroklimati, satransporto<br />

infrastruqtura, saukeTeso xedi da eqspozicia qveynis mxareebis<br />

mimarT), <strong>Tbilisi</strong>s ubnebis prestiJulobis skalaze bolo dromde<br />

umarTebulo dabal pozicias ikavebda. avlabris qalaqTmSeneblobis<br />

potencials erT-erTma pirvelma yuradReba miaqcia <strong>Tbilisi</strong>s didma<br />

gulSematkivarma da mecenatma, hamburgelma arqiteqtorma iost<br />

Sramma, romlis iniciativiT 1997 wels, saqarTvelos teqnikuri<br />

universitetis arqiteqturis institutSi daiwyo gare avlabris<br />

ganaxlebis studenturi proeqtis ganxorcieleba. paralelurad<br />

avlabarSi xorcieldeba iseTi qalaqmaformirebeli qmedebebi,<br />

rogoricaa wm. samebis sakaTedro taZrisa da saqarTvelos<br />

prezidentis ofisis mSenebloba. yovelive aman mkveTrad gazarda<br />

ubnis prestiJuloba da, Sesabamisad miwis fasebi.<br />

zogierTi developeri dgams kidev ufro windaxedul<br />

nabijebs da Tavis interess mimarTavs jerac uprestiJo<br />

teritoriebis aTvisebisaken. amis magaliTad SeiZleba CaiTvalos<br />

kompania “arsis” mier <strong>Tbilisi</strong>s samxreT-aRmosavleT mxares<br />

wamowyebuli proeqti “orTaWalis turfa”, romelic izidavs<br />

myidvels SedarebiT dabali fasebiTa da ganaSenianebis<br />

kompleqsurobiT (socialuri infrastruqturis komponentebi).<br />

magram, teritoriuli mimzidevlobis TvalsazrisiT,<br />

tradiciuli upiratesoba gaaCnia sabinao mSeneblobas <strong>Tbilisi</strong>s<br />

Crdilo da Crdilo-dasavleTis ganapiras (bagebi, didi diRomi),<br />

sadac mniSvnelovanma teritoriulma resursebma da yofili<br />

sasoflo-sameurneo miwebis aTvisebam SesaZlebeli gaxada<br />

sakarmidamo ganaSenianebis Seqmna. saukeTeso mikroklimaturi<br />

pirobebis garda, am zonis prestiJulobis xeli Seuwyo aSS-s axali<br />

saelCos mSeneblobam.<br />

developerTa teritoriuli mjobineba bunebrivia,<br />

didwiladaa ganpirobebeuli potenciur momxmarebelTa<br />

prioritetebiT. am mxriv, metad arsebiTia, rom, Tu adre,<br />

prestiJulobasTan erTad, gadamwyveti mniSvneloba eniWeboda binis<br />

adgilmdebareobis prestiJulobasa da raodenobriv parametrebs<br />

(oTaxebis raodenoba, farTobi), bolo dros SeimCneva esTetikuri<br />

(“kargi xedi”, “lamazi arqiteqtura”) da ekologiuri (“sufTa haeri”,<br />

“simwvane”) moTxovnebis win wamoweva.<br />

es ukanaskneli garemoeba, suburbanizaciis zogad<br />

tendenciebTan erTad, axal sibrtyeze ayenebs jer kidev sabWoTa<br />

wyobis bolo periodSi <strong>Tbilisi</strong>s saagarake dasaxlebebis beds. maTi<br />

sainJinro teqnikuri da socialuri reabilitacia metad sasikeTod<br />

waadgeba <strong>Tbilisi</strong>s sabiano fondis saerTo struqturas da<br />

qalaqisaTvis ekonomikurad sasargeblo iqneba. es Tema imsaxurebs<br />

gaRrmavebul yuradRebas da, metic, pilot-proeqtis<br />

ganxorcielebasac.<br />

am mimarTulebiT realuri xelSemwyobi faqtoria 2006<br />

wlis bolos q. <strong>Tbilisi</strong>s administraciuli sazRvrebis gafarToeba<br />

swored dedaqalaqis hinterlandisa da sazafxulo-saagarako<br />

zonisxarjze. 2007 wlis 30 martis sxdomaze <strong>Tbilisi</strong>s sakrebulom<br />

49


daamtkica gafarToebuli axali fiskaluri zonireba, romelic<br />

xels Seuwyobs developerul saqmianobas axladSemoerTebul<br />

teritoriebze da, amdenad, suburbanizaciis procesis gafarToebas.<br />

niSandoblivia, rom zogierT kompanias ukve gadadgmuli aqvs<br />

winmswrebi nabijebi am zonaSi maRali klasis sacxovrebelis<br />

asaSeneblad. magaliTad gamodgeba erT-erTi qarTul-ebrauli<br />

kompaniis mier “wavkisis velis” mSenebloba.<br />

komerciuli binaTmSeneblobis ganviTarebis fonze,<br />

<strong>Tbilisi</strong>s sabiano fondis struqturis gasawonasworeblad,<br />

gadaudebel amocanad iqca e.w. “socialuri” (“municipaluri”,<br />

“sazogadoebrivi”) sacxovrisis Seqmna. rogorc iTqva, faqtobrivad,<br />

qalaqis TiTqmis mTeli sabiano fondi kerZo sakuTrebaSi<br />

gadaiyvana. xelisufleba dResac ewinaaRmdegeba socialuri<br />

sacxovrisis Camoyalibebas, rac mkveTrad amZafrebs socialur<br />

klimats <strong>Tbilisi</strong>s sazogadoebaSi.<br />

3.4. ofisebisa da komerciuli obieqtebis ganTavsebis tendenciebi<br />

axlebur socialur-ekonomikur pirobebze gadsvlam<br />

gamoiwvia ofisebisa da komerciuli obieqtebis qalaqis gegmarebiTs<br />

struqturaSi ganTavsebis pirobebis radikaluri saxecvlileba.<br />

sabWoTadroindel msxvil saxelmwifo dawesebuleba-organizaciebs<br />

ekava moculobiT didi, xSir SemTxvevaSi sagangebod agebuli<br />

Senobebi. kulturul-sayofacxovrebo obiqtebi ganawilebuli iyo<br />

qalaqis qsovilSi met-naklebad Tanabrad, momsaxurebis im dros<br />

gavrcelebuli safexurebrivi wyobis Sesabamisad, misawvdomobis<br />

normatiuli radiusebis gaTvaliswinebiT.<br />

sabazro urTierTobebi, uwinaresad, wvrili vaWrobis<br />

obieqtebis dislokaciaSi aisaxa. 1993 wels daSvebul iqna quCis<br />

vaWroba – praqtikulad yvelgan da nebismieri formiT. vaWrobis am<br />

formas sul male Seemata sacxovrebeli saxlebis pirvel<br />

sarTulebze sacxovrebeli binebis vaWrobisa da sayofacxovrebo<br />

dawesebulebebad. niSandoblivia, rom bazarze sakuTari niSis<br />

ZebnaSi am wvrili obieqtebis profili da klasi ramdenjerme<br />

Seicvala; es procesi, marTalia, Senelebuli tempiT, magram dResac<br />

SesamCnevia. saxlebi, romelTa pirvel sarTulebze bina daiado<br />

vaWrobisa da momsaxurebis obieqtebma, TavisiTavd pirveli<br />

gegmarebiTi struqturiT ar pasuxobda axlebur daniSnulebas<br />

(quCidan Sesasvlelis problema; sainJinro mowyobiloba,<br />

sanitaruli pirobebi, sawyobebisa Tu damxmare saTavsebis<br />

ararseboba da a.S.).<br />

bevr sirTules qmnis sardafebSi Casasvleli kibeebis<br />

mowyoba, rac, xSirad quCebis trotuarebis xarjze Tu xerxdeboda.<br />

dRes qalaqis centralur nawilSi SeiniSneba pirvel sarTulze<br />

ukve ganTavsebuli ofisebis “SidaganviTareba”, meore, iSviaTad ki<br />

mesame sarTulis xarjze. uZravi qonebis marTvis TvlsazrisiT<br />

xazgasasmelia, rom aseTi iuridiuli pirebi, rogorc wesi, ar<br />

monawileoben mTeli saxlis (kondominiumis) marTvaSi, saqarTvelos<br />

samoqalaqo kodeqsisi miuxedavad.<br />

adre mxolod sacxovrebeli daniSnulebis saxlebis<br />

funqciebis diversificirebis paralelurad, mimdinareobda<br />

zemoxsenebuli msxvili organizacia – dawesebulebebis<br />

struqturebis danawevreba, Semcireba da maTi kuTvnili Senobebis<br />

an maTi didi nawilis gansaxelmwifoebrioba. metad mniSvnelovania,<br />

50


om es procesi mimdinareobda uZravi qonebis municipalizaciis<br />

stadiis gamotovebiT, Tanac urbanuli miwis problematikis<br />

mifuCeCebiT. arc am, mravali mesakuTris xelSi Cavardnili<br />

Senobebis marTva pasuxobda Tundac adrindel moTxovnilebebs<br />

(liftebi, sainJinro gayvaniloba, dacva da sxva).<br />

ganviTarebis Semdgom etaps warmoadgens imTaviTve<br />

Sereuli daniSnulebis Senobebis proeqtireba da mSenebloba,<br />

rodesac 1-2 sarTuli gaTvaliswinebuli iyo ofisebisaTvis an<br />

savaWro da momsaxurebis obieqtebisaTvis, maT zemoT ki binebi iyo<br />

ganTavsebuli. paralelurad, zogierTi msxvili kompania aSenebda<br />

calke mdgom Stab-binas.<br />

komerciuli saofise farTobebi Seqmnisa da<br />

eqspluataciis axal etaps warmoadgens specialuri Senobebis ageba,<br />

rac bolo xans Tavs iCens TbilisSi. am mxriv gamoirCeva ilia<br />

WavWavaZis prospeqtze # 34 mSenebare ZiriTadad saofise da savaWro<br />

Senoba da, gansakuTrebiT “aqsis tauersi” _ agreTve ilia WavWavaZis<br />

prospeqtze. es ukanaskneli, marTalia, “second hand”-is arqiteqturis<br />

nimuSia (amgvari daxveuli prizmebis formis mqone obieqtebi<br />

daproeqtebulia stambulisa da astanasaTvis), magram dRes ukve<br />

gamocxadebuli fasebi metyvelebs, rom savaraudod es saofise<br />

farTebi upasuxebs ofisebis saerTaSoriso kvalifikaciis maRal<br />

rangs.<br />

rac Seexeba masobrivi da sabiTumo vaWrobis msxvil<br />

obieqtebs (e.w. “bazrobebi”), ori maTgani –lilosa da navTluRis<br />

bazrobebi qalaqis samxreT-armosavleT periferiaze mdebareobs,<br />

xolo oris (dezertirebis bazarTan da eliavas quCaze) CrdilodasavleT<br />

periferiaze gatanis mcdelobebi uSedegod dasrulda da<br />

xelisufleba dasjerda maTs adgilze “gakeTilSobilebas”; Tumca,<br />

qalaqgegmarebiTi TvalsazrisiT, maTi adgilmdebareoba didad<br />

avnebs qalaqis garemos.<br />

mosaxleobis garkveuli nawilis ekonomikuri<br />

keTildReobis nawils ekonomikuri keTildReobis zrdis<br />

gaSualebul indikatorad SeiZleba CaiTvalos restornebisa da<br />

gasarTobi dawesebulebebis (kazinoebis CaTvliT) qselis<br />

gafarToeba. amasTan, Tu kazinoebi qalaqis centralur nawilSi<br />

iyris Tavs (dRes, garkveuli sakanonmdeblo nabijebis Sedegad<br />

TbilisSi sul ramdenime kazino moqmedebs da mimdinareobs saubari<br />

yvela kazinos kurort wyaltuboSi gadatanis Sesaxeb – msgavsad<br />

ruseTSi dagegmili ronisZiebebisa), axalgaxsnili restornebi<br />

miiltvis Zvel TbilisSi an saavtomobilo magistralebze,<br />

ZiriTadad mtkvris sanapiroebze da qalaqis Crdilo-dasavleTis<br />

gasasvlelSi.<br />

sportul-sarekreacio obieqtebis mSenebloba aSkarad<br />

CamorCeba moTxovnilebas _ TbilisSi dRes mxolod 2 Tanamedrove<br />

standartebis auzia. mimdinareobs wyalsadenebis aTvisebac _ aq wina<br />

planzea vakis Tavze ganTavsebuli kus tba; mas, keTilmowyobis<br />

TvalsazrisiT jer-jerobiT CamorCeba lisis tba da <strong>Tbilisi</strong>s<br />

zRva. farTovdeba Sidakvartaluri mini-moednebis qseli (ZiriTadad,<br />

xelovnuri safariT). kerZo kapitalis ZalisxmeviT aSenda axali<br />

saCogburTo stadioni diRomSi.<br />

energiulad mimdinareobs marTlmamdidebluri eklesiebis<br />

mSenebloba garda wm. samebis grandiozuli sakaTedro taZrisa,<br />

51


mcire, samrevlo eklesiebis qseli nel-nela moicavs yvela<br />

sacxovrebel ubans – rogorc centralurs, ise periferiuls.<br />

calke gamosayofia sastumroebis qselis ganviTarebis<br />

sakiTxi. bolo dros <strong>Tbilisi</strong>sadmi cxovel interess iCens<br />

sastumro meurneobis msoflio brendebi – iseTebi, rogoricaa<br />

Seratoni, merioti, kempinki, hiltoni, redisoni. isini ramdenime<br />

mimarTulebiT moqmedebs – arsebuli sastumroebis rekonstruqcia,<br />

arsebulis aReba da mis adgilze axali sastumroebis mSenebloba,<br />

saCino, qalaqmaformirebeli obieqtebis SeZena da maTi adaptacia. am<br />

etapze msoflio brendebis amgvari Semoteva mxolod dRevandeli<br />

ekonomikuri interesebiT ar aris ganpirobebuli (moqmed<br />

sastumroebSic stumriT Sevseba Sors aris normatiulisagan);<br />

savaraudoa, rom es ganpiroebebulia rogorc samomavlo imedebiT,<br />

ise msoflio geografiis aTvisebis, presence factor-iT. otel-biznesis<br />

grandebis <strong>Tbilisi</strong>s bazarze Semosvlis garda, gafarTovda mcire<br />

sastumroebis qseli – maTi naklebi fasebiTa da uSualo<br />

atmosferoTi. magram, turistul centrad gadaqcevis ambiciebis<br />

qalaqisaTvis did problemad rCeba didi, iafi, masobrivi<br />

turizmisaTvis gankuTvnili sastumroebis da hostel-ebis ararseboba.<br />

turizmis damabrkolebel sxva faqtorebs Soris davasaxelebT<br />

qlaqis sainformacio sistemis xarvezebs (enobrivis CaTvliT) da<br />

sazogadoebrivi tualetebis katastroful mdgomareobas – rogorc<br />

raodenobis, ise xarisxis TvalsazrisiT.<br />

Sidasaqalaqo transportis TvalsazrisiT, Tavis<br />

stabilur rols TamaSobs <strong>Tbilisi</strong>s metropoliteni, romelmac<br />

samoqalaqo dapirispirebis pirobebSi ^<strong>Tbilisi</strong> ixsna funqciuri<br />

dezintegraciisagan. bolo wlebSi, satransporto sistemaSi<br />

ganxorcielebuli reformis Sedegad, qalaqis quCebidan<br />

praqtikulad moixsna tramvai, minimumamde davida troleibusis<br />

xazebi, ufro adre TiTqmis mTlianad ganadgurda sabagiro gzebis<br />

qseli. dadebiTi movlenaa dedaqalaqis centralur quCebze<br />

umarTavi raodenobis samarSruto taqsebis Secvla saqalaqo<br />

avtobusebiT, Tumca sazogadoebrivi transportis sistemis<br />

gamarTul funqcionirebas mTeli rigi faqtorebisa uSlis xels<br />

(Sesyiduli avtobusebis modeli; moZraobis organizaciis xarvezebi<br />

_ Tundac “veris satransporto samkuTxedi”; qveiTTa, uwinaresad,<br />

unarSezRudul pirTa interesebis gauTvaliswinebloba; mZRolTa<br />

da qveiTTa dabali disciplina; avtosadgomebis uqonloba da a.S.).<br />

mosalodnelia, rom <strong>Tbilisi</strong>s saqalaqo transportis sistemis<br />

gaumjobesebas xels Seuwyobs saerTaSoriso tenderis safuZvelze<br />

Sesrulebuli rekomendacia, romelTa wardgena maisSia<br />

mosalodneli.<br />

rac Seexeba gare transports, mimdinareobs <strong>Tbilisi</strong>s<br />

centraluri sarkinigzo sadguris sareabilitacio samuSaoebi;<br />

iwyeba rkinigzis totis mSenebloba kaxeTis xazidan axladaSenebul<br />

aeroportamde; Tumca, xarvezad unda CaiTvalos am proeqtis<br />

teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis uqonloba da regionuli<br />

dagegmvis WrilSi gauTvleloba.<br />

uZravi qonebis gadanawilebis pirobebSi, samrewvelo<br />

obieqtebis mTavar mimzidevl mxared maT mier dakavebuli<br />

teritoriebi aRiqmeboda. es gansakuTrebiT arsebiTi iyo qalaqis<br />

centralur da centrebTan mimdebare zonebSi. damoukideblobis<br />

wlebSi <strong>Tbilisi</strong>s samrewvelo obieqtebis didma nawilma Sewyvita<br />

52


funqcionireba; danadgarebi da mowyobiloba sazRvargareT jarTad<br />

gaiyida; xolo TviT Senoba-nageboba Tanamedrove teqnologiebis<br />

TvalsazrisiT, interess aRar warmoadgenda. samagierod, gaizarda<br />

samrewvelo obieqtebis mier dakavebuli teritoriebisadmi<br />

menaSeneTa interesi. zogierT aseT teritoriaze ukve mimdinareobs<br />

komerciuli sabiano mSenebloba (mag., industriuli qarxnis<br />

teritoria saburTaloze), zogic Tavis rigs elis (mag., abreSumsaqsovi<br />

fabrikis teritoria veraze). amasTan erTad, arsebobs iseTi<br />

msxvili samrewvelo zonebi, romlebic, jer-jerobiT ver iwvevs<br />

developerTa interesebs (mag., ulianovkis samrewvelo zona); amgavri<br />

zonebis konversia gaadvildeboda saxelmwifos/qalaqis mxridan<br />

gansakuTrebuli xelSemwyobi nabijebis gadadgmis SemTxvevaSi.<br />

<strong>Tbilisi</strong>, rogroc qveynis dedaqalaqi, iTavsebs<br />

centraluri da saqalaqo xelisuflebis funqciebs, rac aisaxeba<br />

administraciis instituciur struqturebsa da Sesabamisi<br />

obieqtebis ganlagebaSi.<br />

centraluri funqciebi, ZiriTadad, Tavmoyrilia <strong>Tbilisi</strong>s<br />

centrSi, Tumca aris gamonaklisebic. teritoriuli<br />

decentralizaciis mcdelobis magaliTs warmoadgens<br />

sakonstitucio sasamarTlo, romlis gadatanis mcdeloba iyo jer<br />

q. mcxeTis mimarTulebiT, axla ki q. quTaisis mimarTulebiT.<br />

saqarTvelos prezidentis axali rezidencia Sendeba urbanuli<br />

ganxlebis perspeqtivis mqone raionSi _ avlabarSi.<br />

rac Seexeba saqalaqo administracias, sul axlo<br />

reformis Sedegad “didi <strong>Tbilisi</strong>” Sedgeba 7 administraciuli<br />

raionisagan. maTi gadametebuli zomebi da raionuli gamgeobebis<br />

misawvdomobis sirTule ver pasuxobs adgilobrivi<br />

TviTmmarTvelobis iseT fuZemdeblur princips, rogoricaa<br />

subsidireba da, agreTve q. <strong>Tbilisi</strong>s teritoriis ubnebad<br />

struqturirebis istoriulad Camoyalibebul tradicias.<br />

ganaTlebis sistemaSi mimdinare radikaluri reforma<br />

aisaxa sxvadasxva donisa da raionis saswavlo da aRmzrdelobiTi<br />

dawesebulebebis teritoriul lokalizaciaSic. Tu adre, sabWoTa<br />

periodSi, sabavSvo baga-baRebisa da saSualo skolebis qselebi,<br />

ZiriTadad, emsaxureboda axlos mcxovreb mosaxleobas, dRes<br />

ganaTlebis obieqtebis privatizebisa da Caweris faqtobrivad<br />

gauqmebis pirobebSi, pirvel planze gamodis maTi profilisa da<br />

swavlebis finansuri pirobebis mniSvneloba.<br />

rac Seexeba umaRles ganaTlebas, misi obieqtebi ganicdis<br />

gamsxvilebis instituciur restruqturirebas, raodenobriv<br />

Semcirebas akreditaciis pirobebis gamkacrebis gziT. amasTan<br />

wamyvani umaRlesi ganaTlebis obieqtebis lokalizacia, ZiriTadad,<br />

ucvleli Ceba.<br />

igive iTqmis jandacvis da socialuri dacvis reformaze;<br />

am sistemaSi SesamCnevi rolis TamaSs iwyebs saqarTvelos<br />

marTlmadidebeli eklesia, arasamTavrobo da saerTaSoriso<br />

organizaciebi.<br />

<strong>Tbilisi</strong>s pirobebSi metad aqtualuria sazogadoebrivi<br />

sivrceebis SenarCunebis problema. gauazrebeli da, xSirad,<br />

damnaSaveobrivi privatizebis Sedegad kerZo kapitalis xelSi<br />

aRmoCnda qalaqis sivrcis iseTi mniSvnelovani elementebis nawili,<br />

rogoricaa sanapiroebi, mdinaris kalapoti, saqalaqo moedani.<br />

gansakuTrebiT mtkivneuli iyo sazogadoebrivi azris<br />

53


sawinaaRmdegod qalaqisaTvis iseTi mniSvnelovani obieqtis<br />

privatizeba, rogoricaa riyis ubani mdinare mtkvris marcxena<br />

napirze, qalaqis istoriul birTvSi.<br />

menaSeneebis mZlavr Semotevas ganicdis sportulrekreaciuli<br />

obieqtebi. mimdinareobs an iwyeba obieqtebis<br />

ganaSenianeba, rogoricaa md. veres xeoba, romelic sabWoTa<br />

periodSi bavSvTa qalaq “mziurad” yalibdeboda; <strong>Tbilisi</strong>s<br />

ipodromi, avlabarSi stadionis teritoria da a.S. gansakuTrebiT<br />

agresias ganicdis <strong>Tbilisi</strong>s mwvane nargavebis sistema<br />

(sacxovrebeli saxli aleqsandres baRSi, vakis parkSi da mimdebare<br />

tye-parkSi saelCoebisa da fexburTis federaciebisaTvis<br />

teritoriebis gamoyofa, bagebSi wiwvovani nargavebis xarjze<br />

elitaruli sacxovrebeli saxlebis mSenebloba da sxva).<br />

* * *<br />

sazogadod, SeiZleba iTqvas, rom <strong>Tbilisi</strong> amJamad<br />

imyofeba Tavisi funqciur-sivrciTi organizaciisa da gegmarebiTi<br />

struqturis axlebur socialur-ekonomikuri pirobebis da<br />

urTierTobebisadmi morgebis gardamaval stadiaze. urbanuli<br />

ganviTarebis yovel konkretul SemTxvevaSi moqmedebs<br />

mravalricxovan da xSirad subieqtur Tu winaaRmdegobriv<br />

faqtorTa unikaluri kombiancia. uZravi qonebis bazrisa da,<br />

saerTod, sabazro urTierTobebis “daRvinebis” kvaldakval<br />

<strong>Tbilisi</strong>s sivrciT-teritoriuli ganviTareba, sxvadasxva funqciebis<br />

ganawileba, maTi struqturireba da qalaqis axleburi organizmis<br />

Camoyalibeba gaazrebuli, adekvaturi da prognozirebadi gaxdeba,<br />

rac, sabolood, xels Seuwyobs <strong>Tbilisi</strong>s, rogroc msxvili<br />

urbanuli centris ekonomikur ganviTarebas.<br />

54


4. <strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s altern alternatiuli altern alternatiuli<br />

atiuli ganvit ganvitarebis ganvit<br />

arebis strategiebi<br />

socialuri da ekonomikuri gardaqmnebis Sedegad, romelsac<br />

adgili hqonda saqarTvelosa da regionSi ukanaskneli<br />

ramodenime wlis ganmavlobaSi dRes <strong>Tbilisi</strong>s winaSe dgas<br />

gamowvevebi da ganviTarebis SesaZleblobebi. Analizebi,<br />

kvlevevbi da aqcionerebTan Catarebuli ganxilvebi<br />

adastureben, rom:<br />

• dedaqalaqis ekonomikas gaaCnia mTavari wili<br />

saqarTvelos mSp-Si;<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s kompaniebis produqtiuloba ufro maRalia,<br />

vidre saqarTvelos sxva regionebSi moqmedi kompaniebisa;<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s Sromis bazari warmoqmnis ufro met kargad<br />

anazRaurebad samuSaoebs maRal kvalificiuri<br />

specialistebisaTvis, vidre saqarTvelos sxva regionebi;<br />

• adgilobriv anazRaurebaTa moculoba qmnis saqarTveloSi<br />

moxmarebis mTavar bazars;<br />

• gaumjobesebuli satelekomunikacio infrastruqtura<br />

zrdis <strong>Tbilisi</strong>s kavSirebs danarCen reginsa da<br />

msofliosTan;<br />

• Tbiliss gaaCnia mimzidveli fasebi vizitorTa<br />

jgufebisaTvis;<br />

• regionsa da msofliosTan kavSirebis mzardi ricxvi<br />

izidavs axal firmebsa da TanamSromlebs, aumjobesebs<br />

arsebuli kompaniebis konkurenciulobas da adgens axal<br />

sabazro standartebs;<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s ganviTarebis potenciali xels uwyobs<br />

gareubnebis zrdas da amgvarad qmnis safuZvels<br />

metropolitanuri arealisaTvis;<br />

• zrdis seqtorebSi moqmedi kompaniebis potenciali<br />

aiZulebs maT Seiswavlon axali bazrebi imisaTvis, rom<br />

xeli Seuwyon ganviTarebis tendenciebs.<br />

zemoT aRniSnuli aRmoCenebi warmoadgenen safuZvlebs<br />

RonisZiebebis rekomendirebisaTvis, romlebic unda gatardes<br />

<strong>Tbilisi</strong>s rogorc regionis servis centris poziciis<br />

gasaZliereblad. qalaqis mimzidvelobam, adgilobrivi firmebis<br />

potencialma da SemoTavazebuli momsaxurebis vrcelma jaWvma,<br />

samuSao Zalis xarisxma da mraval kulturulma memkvidreobam<br />

Tbiliss mianiWa unari momsaxureboda ara mxolod mis<br />

metropolitanur arealsa da saqarTvelos, aramed aseve Savi<br />

zRvisa da kaspiis zRvis regionebs.<br />

ekonomikis dausrulebeli gardaqmna moiTxovs firmebis,<br />

dsasaqmebulebisa da saxelmwifo institutebisagan globalur<br />

bazraze mimdinare cvlilebebTan morgebas.<br />

qalaqma da sxva saxelmwifo institutebma mxari unda dauWiron<br />

organizaciebisa da profesiuli swavlebis axal formebs da<br />

unda Seqmnan sivrce axali sawarmoebisaTvis.<br />

55


adgilobrivi zrdis erT-erTi mTavari pirobaa moqmedi firmebis<br />

qalaqSi darCenis uzrunvelyofa da axali gare investorebis<br />

mizidva, agreTve macxovrebelTa prevencia imisagan, rom maT ar<br />

datovon qalaqi da sxvaTa waxaliseba, raTa isini Camovidnen da<br />

dasaxldnen aq.<br />

<strong>Tbilisi</strong>s centris mimzidveloba, cxovrebis xarisxi da<br />

kompaniebisaTvis saqmianobis advilad dawyeba warmoadgenen<br />

proeqtis sferoebs, romlebic mxardaWeril da ganxorcielebul<br />

unda iqnan uSualod qalaqis xelisuflebis mier.<br />

adgilobrivi Temebis Zliereba da adgilobriovi samuSao Zalis<br />

unarebi warmoadgenen <strong>Tbilisi</strong>s zrdis potencialis safuZvels.<br />

qalaqi unda dakavdes:<br />

• adgilobrivi Temebis gaZlierebiT, radaganac swored amas<br />

mivyavarT cxovrebis ukeTesi xarisxisaken da sacxovrebel<br />

ubnebSi uZravi qonebis ufro maRal RirebulebasTan;<br />

• yvelasaTvis ganviTarebis SesaZleblobebis gaTanaswoebiT,<br />

raTa moxdes msxvili socialuri jgufebis ganviTarebis<br />

ZiriTadi mimarTulebidan gamoricxvis prevencia;<br />

• niWieri adamianebis mxardaWeriT, vinaidan swored maT<br />

unda gansazRvron qalaqis momavali potenciali.<br />

mravalferovan partniorebTan TanamSromloba warmoadgens<br />

gadamwyvet mniSvnelobas warmatebisaken mravali dRevandeli<br />

sawarmosaTvis. qalaqs SeuZlia Seasrulos koordinatorisa da<br />

fasilitatoris roli Semdegi rgolebis dialogisa da<br />

TanamSromlobis procesSi:<br />

• moqalaqeebi;<br />

• socialuri organizaciebi;<br />

• firmebi;<br />

• saxelmwifo institutebi;<br />

• centraluri mTavrobis sxvadasxva rgoli.<br />

erovnul da ucxoel partniorebTan TanamSromlobiT Tbiliss<br />

SeuZlia gaaZlieros misi, rogorc Sekrebis, biznesis,<br />

kulturisa da mecnierebis centris cnobadoba. qalaqis cnobadi<br />

brendi warmoadgens erT-erT fundamentalur pirobas<br />

TanamSromelTa, investorTa da vizitorta mizidvisaTvis.<br />

qvemoT warmodgenili cxrili uCvenebs alternatiul<br />

strategiebs, maT miznebs, agreTve strategiis ganxorcielebis<br />

amocanebsa da potenciur aqtivobebs.<br />

56


alternatiuli<br />

alternatiuli<br />

strategiebi<br />

strategiebi<br />

<strong>Tbilisi</strong> <strong>Tbilisi</strong> rogorc<br />

rogorc<br />

regionaluri<br />

regionaluri<br />

centri<br />

centri<br />

cxrili 3-1 strategiuli alternativebis proeqti<br />

strategiis strategiis ganxorcielebis<br />

ganxorcielebis<br />

ganxorcielebis<br />

samizneebi<br />

samizneebi<br />

• adgilebis, adamianebisa<br />

da iniciativebis misawvdomoba,<br />

• lojistikuri centri,<br />

• regionaluri Sexvedris<br />

adgili,<br />

• turistuli daniSnulebis<br />

adgili,<br />

• TanamSromlobis<br />

gaZliereba post industriul<br />

regionalur centrebTan<br />

urTierT sargebelisaTvis<br />

saqmianoba saqmianoba strategiis strategiis ganxorcielebis<br />

ganxorcielebisaTvis<br />

ganxorcielebis aTvis strategiis<br />

strategiis<br />

gansxvavebuli saxis saerTaSoriso Sexvedrebis<br />

organizebis xelSewyoba, romelic TbilisSi moizidavs<br />

adamianebs, biznesebsa da ideebs,<br />

aeroportTan TanamSromloba;<br />

• mgzavrTa momsaxurebisa da qalaqis centrTan<br />

kavSirebis gaumjobeseba,<br />

• axali karierebis mozidva <strong>Tbilisi</strong>s maT qselebSi<br />

CasarTvelad, regionalur kavSirebze gansakuTrebuli<br />

koncentrirebiT,<br />

aeroportTan da rkinigzis sadgurTan lojistikuri<br />

centris ganviTarebis daxmareba da xelSewyoba sxva<br />

partniorebTan TanamSromlobiT.<br />

marketingisa da sazogadoebrivi urTierTobebis<br />

gamoyeneba <strong>Tbilisi</strong>saTvis gamiznul industriebsa da<br />

organizaciebSi promouSenisaTvis,<br />

turizmis sainformacio sistemis ganviTareba,<br />

qalaqis turistuli sainformacio ofisis,<strong>Tbilisi</strong>s<br />

konvenciisa da mnaxvelTa biuros organizeba,<br />

specialuri adgilebis ganviTarebis xelSewyoba,<br />

romlebic cnobadi iqnebian mTels msoflioSi,<br />

gamiznuli industriebis, komerciuli sargebelis, Stabbinebis<br />

(saTao ofisebis) mozidva,<br />

iniciativis wamoyeneba post sabWoTa qveynebis<br />

qselisadmi codniTi ekonomikis agebis Sesaxeb,<br />

ganxorcielebis anxorcielebis mizani<br />

<strong>Tbilisi</strong>s rogorc<br />

regionaluri centris<br />

rolis gaZliereba<br />

biznesis, samoqalaqo,<br />

politikuri, samecniero,<br />

gasarTobi da sportuli<br />

saqmianobisa da<br />

movlenebis mizidviTa da<br />

organizebiT. TbilisSi<br />

biznesisa da sxva<br />

institutebis<br />

regionaluri ofisebis<br />

ganTavseba.


koncentrireba<br />

koncentrireba<br />

cvlileb cvlilebsa cvlileb sa da<br />

da<br />

konkurenciulobaze<br />

konkurenciulobaze<br />

• inovaciis dakavSireba<br />

<strong>Tbilisi</strong>s biznesebTan,<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s konkurenciuli<br />

klasterebis ganviTareba,<br />

• damwyebTaTvis sivrcis<br />

uzrunvelyofa Sesabamisi<br />

daxamrebiT,<br />

• biznes garemos<br />

institutebisa da momsaxurebis<br />

ganviTareba.<br />

qalaqis ekonomikuri mdgomareobis yovelwliuri<br />

monitoringi da ganxilva,<br />

im produqciisa da momsaxurebis identifikacia,<br />

romelsac yvelaze konkurenciuli pozicia eqneba<br />

saerTaSoriso bazarze,<br />

biznes damokidebulebis kvlevebis Catareba:<br />

• klasteris ganviTarebis saWiroebebi<br />

• damwyebTa ganviTarebis saWiroebebi<br />

• teqnologiuri gacvlebis saWiroebebi<br />

• samuSao Zalis ganviTarebis saWiroebebi<br />

yvelaze konkurenciuli seqtorebis klasterebis<br />

qselebis ganviTareba:<br />

• turistuli klasteri<br />

• kreatiuli klasteri<br />

• ganaTlebisa da treiningebis klasteri<br />

e.w. “e-business” –Tvis (eleqtronuli biznesisaTvis)<br />

eleqtrnuli platformis uzrunvelyofa,<br />

saxelmwifo da kerZo institutebTan tanamSromlobiT<br />

da mizanmimarTuli saxelmwifo investiciebis<br />

meSveobiT Semdegi sferoebis ganviTarebis xelSewyoba:<br />

• biznes inkubatorebi<br />

• industriuli parkebi<br />

• teqnologiuri parkebi<br />

im institutebis ganviTarebis xelSewyoba, romlebic<br />

afinanseben <strong>Tbilisi</strong>s mcire da saSualo kompaniebs:<br />

<strong>Tbilisi</strong>s axali<br />

ekonomikisaTvis<br />

ganviTarebuli biznes<br />

garemo.<br />

58


• granti da mikrokreditebi<br />

• garantiebi<br />

• sarisko kapitali<br />

damwyebTa da mcire da saSualo kompaniebis daxmareba:<br />

• saWiro informaciis miwodebaSi<br />

• menejerebisaTvis treiningebis organizebaSi<br />

• IT da intrernetis gamoyenebis unarSi biznes<br />

daniSnulebisaTvis<br />

• finansebis miRebaSi<br />

• zrdisaTvis sivrcis SeTavazebaSi Sesabamisi<br />

daxmarebiT<br />

• biznes konsaltingisa da mentoringis<br />

SeTavazebaSi<br />

ekonomikuri misiebis gaZRola inovaciur regionebSi<br />

klasteris partniorebisaTvis,<br />

industriul Cvenebebze prezentaciebis organizeba,<br />

romlebic emsaxurebian <strong>Tbilisi</strong>saTvis gamiznul<br />

industriebs,<br />

sxvadasxva gamocemebis momzadeba (eleqtronuli da<br />

nabeWdi versiebi):<br />

• <strong>Tbilisi</strong>saTvis mniSvnelovani kompaniebi da<br />

sainvesticio proeqtebi<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s sakonferencio SesaZleblobebi<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s warmatebuli kompaniebi<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s yvelaze mniSvnelovani biznesebis ruqa<br />

• <strong>Tbilisi</strong> – adgili, sadac SesaZlebelia biznesis<br />

keTeba<br />

firmebi – <strong>Tbilisi</strong>s brendis Semqmnelebi<br />

59


<strong>Tbilisi</strong>s<br />

<strong>Tbilisi</strong>s<br />

marketingi<br />

marketingi<br />

sicocxlisunariani<br />

sicocxlisunariani<br />

da da biznesisaTvis<br />

biznesisaTvis<br />

Sesaferisi Sesaferisi Sesaferisi qalaqi<br />

qalaqi<br />

• ganaTavseT investiciebi<br />

qalaqis centrSi,<br />

• ganaTavseT investiciebi<br />

sacxovrebel ubnebSi,<br />

• SesTavazeT sivrce<br />

gansxvavebuli zomis<br />

biznesebisaTvis,<br />

• ganaTavseT investiciebi<br />

komerciul koridorebSi,<br />

• ganaTavseT investiciebi<br />

ganviTarebis zonebSi,<br />

• koncentrireba gaukeTeT<br />

saxelmwifo investicias kerZo<br />

seqtoris ganviTarebis<br />

xelSewyobisaTvis,<br />

qalaqis farglebSi misi ganviTarebisaTvis gadamwyveti<br />

mniSvnelobis mqone axali funqciebisaTvis arealebis<br />

identificireba, dacva da teqnikuri infrastruqturiT<br />

momsaxureva:<br />

• sxvadasxva saxis sacxovreblebi<br />

• saxelmwifo momsaxureba<br />

• tranziti<br />

• ofisebi<br />

• sacalo vaWroba<br />

• sastumroebi da restornebi<br />

• garToba<br />

• rekreaciuli arealebi<br />

• industriebi<br />

• sasaqonlo sawyobi da lojistika<br />

• kvleva da progresi,<br />

qalaqis centrSi arsebuli gansakuTrebuli<br />

maxasiaTeblebis gaumjobesebis mxardaWera, romlebsac<br />

SeuZliaT moizidon turistebi,<br />

e.w. “broad band” (farTo zonis) internet misawvdomobis<br />

stimulireba qalaqis arealSi biznesebisa da<br />

moqalaqeebisaTvis,<br />

dafinansebis Zieba istoriuli nagebobebis SenarCunebisa<br />

da reabilitaciisaTvis,<br />

sarkinigzo da metro sadgurebis irgvliv momsaxurebasa<br />

da tranzitze orientirebuli ganviTarebis xelSewyoba,<br />

komerciuli koridorebis ganviTarebis identificireba<br />

axali biznesebis,<br />

institutebisa da<br />

macxovreblebis mozidva<br />

qalaqSi, agreTve maTi<br />

SenarCuneba, vinc ukve<br />

muSaobs an cxovrobs<br />

TbilisSi. qalaqis<br />

CamorTmeuli arealebis<br />

revitaliuzacia.<br />

sxvadasxva ubnebisa da<br />

samezobloebis<br />

identurobis Seqmna.<br />

60


da xelSewyoba, romlebic emsaxurebian <strong>Tbilisi</strong>s<br />

samosaxlo ubnebs sacalo vaWrobiTa da komercieuli<br />

momsaxurebiT:<br />

• kvlevis Catareba bazris saWiroebebis dasadgenad<br />

da biznes rekrutirebis strategiis momzadeba<br />

TiToeuli komerciuli zonisaTvis<br />

• miwaTsargeblobis maregulirebeli normebis<br />

daweseba<br />

• gamiznuli saxelmwifo investiciebis<br />

uzrunvelyofa<br />

• saxelmwifo momsaxurebis koordinireba arealis<br />

farglebSi<br />

sacxovreblisa da Sereuli sargeblobis ganviTareba<br />

komerciul koridorebSi,<br />

ganviTarebis zonebis identifikacia da mxardaWera,<br />

romlebic uzrunvelyofen sivrces axali komerciuli<br />

da saxelmwifo iniciativebisaTvis:<br />

• zonirebis meSveobiT<br />

• mizanmimarTuli saxelmwifo investiciebiT,<br />

saqmianobis gagrZeleba post industriuli dargebis<br />

xelaxali ganviTarebisaTvis,<br />

samezoblo doneze qalaqis saxelmwifo da kerZo<br />

kulturuli, da rekreaciuli nagebobebis ganaxlebis<br />

xelSewyoba,<br />

<strong>Tbilisi</strong>s sacalo vaWrobis momsaxurebis poziciis<br />

gazrda,<br />

61


adamianebis adamianebis Zala<br />

Zala<br />

<strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s ekonomika<br />

ekonomika<br />

• Zlieri adgilobrivi<br />

Temebi,<br />

• ekonomikuri CarTulobis<br />

gaumjobeseba, raTa yvela<br />

moqalaqes mieces saSualeba<br />

ganaxorcielos misi<br />

potenciali,<br />

• samuSao Zalis<br />

ganviTareba,<br />

• investiciebi niWierebaSi.<br />

<strong>Tbilisi</strong>s SromiTi bazris ganviTarebisa da<br />

cvlilebebis yovelwliuri monitoringi,<br />

gamokiTxvebis Catareba axalgazrdebis profesiuli<br />

potencialisa da miswrafebebis Sesaxeb,<br />

partniorebisa da dondorebis identificireba,<br />

romlebic profesiuli swavlebis sakiTxebze muSaoben,<br />

kvleva imis Sesaxeb, Tu rogor viTardeba ekonomika, ra<br />

saxis samuSao adgilebia Seqmnili, rogori<br />

kvalifikaciis adamianebi iqneba saWiro,<br />

yvelaze saWiro profesiebisaTvis karireruli gzebis<br />

ganviTarebis xelSewyoba,<br />

SromiTi bazris sainformacio sistemis ganviTareba<br />

internet portaliT,<br />

skolebisa da sxva sagamnanaTleblo dawesebulebebis<br />

daxmareba, romlebic emsaxurebian axalgazrdobas, raTa<br />

prioritetebad daisaxon ICT teqnologebi da enobrivi<br />

SesaZleblobebi.<br />

skolebis, satreiningo dawesebulebebisa da dasaqmebis<br />

momsaxurebis provaiderTa Zalisxmevis mxardaWera<br />

dasaqmebis SesaZleblobebisaTvis.<br />

samizne industriebis skolebsa da universitetebTan<br />

TanamSromlobis xelSewyoba,<br />

yovelwliurad qalaqis samuSao da saganmanaTleblo<br />

dasaqmebulTa<br />

SesaZleblobebis<br />

ganviTareba, raTa<br />

daakmayofilon SromiTi<br />

bazris moTxovnebi da<br />

SeTavazos yvela<br />

moqalaqes Tanabari<br />

Sansebi, raTa<br />

monawileoba miiRon<br />

<strong>Tbilisi</strong>s sazogadoebis<br />

ekonomikur, socialur,<br />

politikur da<br />

kulturul saqmianobaSi<br />

62


<strong>Tbilisi</strong>s <strong>Tbilisi</strong>s brendi<br />

brendi<br />

rogorc rogorc adgili,<br />

adgili,<br />

sadac sadac Tqven<br />

Tqven<br />

gagigeben gagigeben gagigeben da da mxars<br />

mxars<br />

• sxvadasxva partniorebis<br />

koordinaciis gaumjobeseba<br />

ekonomikuri zrdis<br />

maqsimalizaciisaTvis,<br />

• biznesi, romelic<br />

monawileobs ganviTarebis<br />

bazrobebis organizeba:<br />

• damsaqmebelebi waradgenen samuSao<br />

SesaZleblobebsa da pirobebs<br />

• konsultaciebi moswavleTaTvis, romlebic<br />

amTavreben skolas samsaxurebisa da profesiuli<br />

karierebis arCevis Taobaze,<br />

• informaciis miwodeba imis Sesaxeb Tu sad da ra<br />

SeuZliaT rom iswavlon,<br />

• axali profesiebi, romlebic warmoiqmnebian<br />

SromiT bazarze,<br />

• informaciebi studentTa da moswavleTaTvis<br />

stipendiebisa da grantebis Sesaxeb,<br />

• treiningebi CV-is daweraSi, gasaubrebisaTvis<br />

mzadebaSi,<br />

saukeTeso moswavleebisa da studentebisatvis finansuri<br />

mxardaWeris organizeba,<br />

saukeTeso moswavleTa miRwevebis dajildoveba,<br />

profesiuli gadamzadebisa da cxovrebis manZilze<br />

swavlis iniciativebis mxardaWera, zrdasruli samuSao<br />

ZalisaTvis daxmarebis uzrunvelsayofad,<br />

dabali kvalifikaciis adamianebisaTvis, axalgazrdebisa<br />

da invalidebisaTvis daxmarebis gaweva, rac Seqmnis<br />

aseTi gjufebisaTvis samusao SesaZleblobebs,<br />

<strong>Tbilisi</strong>s merTan arsebuli qlaqis ganviTarebis<br />

mrCevelTa sabWos Seqmna biznes, socialur da<br />

politikur liderTa SemadgenlobiT qalaqis<br />

ganviTarebis miznebis Taobaze,<br />

TanamSromlobis<br />

institucionalizeba:<br />

• adgilobriv TemebTan,<br />

• biznesebTan,<br />

63


dagiWeren dagiWeren<br />

proeqtSi,<br />

• saxelmwifo marTvis<br />

sxvadasxva rgolebi, romlebic<br />

CarTulni arian strategiis<br />

ganxorcielebaSi.<br />

• qalaqis administracia<br />

moqmedebs, rogorc ganviTarebis<br />

iniciativebis koordinatori da<br />

fasilitatori.<br />

metropoliuri sakiTxebis gansaxilvelad da<br />

koordinaciisaTvis platformis momzadeba,<br />

saswavlo-biznes mrgvali magidis organizeba da<br />

xelSewyoba,<br />

Temze dafuZnebuli programebis institucionalizeba,<br />

romlebic Tavazoben organizaciul da finansur<br />

mxardaWeras adgilobriv komunebs maTi samezobloebis<br />

revitalizaciisaTvis,<br />

adgilobrivi samTavrobo kadrebis kvalifikaciisa da<br />

SesaZleblobebis gaumjobeseba:<br />

• jgufis Seqmna, romelic pirdapir imuSavebs<br />

biznesTan da aamaRlebs mis kvalifikacias<br />

• jgufis Seqmna, romelic pirdapir imuSavebs<br />

investorebTan da aimaRlebs kvalifikacias<br />

• perioduli gamocemebi, romlebic waradgenen<br />

samsaxuris servisebs<br />

• mezobel<br />

municipalitetebTan,<br />

• sxva saxelmwifo<br />

institutebTan<br />

64


5. rogor rogor SSeuZlia<br />

S uZlia TTbiliss<br />

T biliss xeli xeli Seuwyos Seuwyos axali axali ekonomikis<br />

ekonomikis<br />

ganviT ganviTarebas<br />

ganviT ganviTarebas<br />

arebas<br />

im saqmianobis xangrZlivmoqmedi meqanizmebis Seqmnis dros,<br />

romlebic axdenen adgilobrivi ekonomikis stimulirebas<br />

fundamentaluri mniSvnelobisaa partniori institutebis povna,<br />

romlebic wamoayenebs ganviTarebis programebis iniciativebs da<br />

koordinacias gauwevs maT.<br />

adgilobriv mTavrobas esaWiroeba partniorebi qalaqSi ara<br />

mxolod ubralo adamianebs, institutebsa da organizaciebs<br />

Soris, aramed agreTve unda ipovos gare partniorebi, iseTebi<br />

rogoricaa, bankebi, regionaluri administracia da biznes<br />

organizaciebi, romlebsac SeuZliaT daxmarebis SeTavazeba<br />

adgilobrivi samuSao bazris ganviTarebaSi.<br />

arasamTavrobo organizaciebs, romlebic amgvari amocanebis<br />

Sesrulebis mniSvnelovani Semadgeneli nawilia, gaaCnia<br />

adekvaturi humanuri, teqnikuri da finansuri resursebi,<br />

uzrunvelyofs mdgrad saqmianobas da maSinve moaxdens<br />

reagirebas pirobebis cvlilebaze.<br />

<strong>Tbilisi</strong>saTvis ekonomikuri ganviTarebis strategiis ganxorcielebisas<br />

umTavresi mniSvneloba mieniWeba Semdeg RonisZiebebs:<br />

• TanamSromloba aqcionerTa Soris;<br />

• municipaluri struqturis Seqmna, romelsac Seswevs unari Seqmnas<br />

da ganaxorcielos adgilobrivi ekonomikuri politika;<br />

• prioritetuli proeqtebis identifikacia, romlebic warmoadgenen<br />

adgilobrivi ekonomikuri ganviTarebis safuZvels;<br />

• TanamSromlobis dawyeba sxva qalaqebTan, romlebic imyofebian<br />

msgavsi gardaqmnis procesSi saukeTeso gamocdilebis meSveobiT;<br />

• adgilobrivi ekonomikuri zrdis xelSewyoba, romelic warmoadgens<br />

saqmianobis iseT formas, romelic moiTxovs gansakuTrebul unarebsa<br />

da iniciativebs, rac qalaqis meriis saqmianobis tradiciuli formebis<br />

miRmaa.<br />

startegiis ganxorcielebaSi mniSvnelovani roli SeiZleba Seasrulon<br />

ekonomikuri ganviTarebis samsaxurebma.<br />

aRsaniSnavia, rom strategiis ganxorcielebis msvlelobis procesSi<br />

<strong>Tbilisi</strong>s meriis departamenti, romelsac Sexeba aqvs ekonomikur<br />

ganviTarebasTan SeiZleba gardaiqmnas damoukidebel saqalaqo<br />

samsaxurad, romelic uzrunvelyofili iqneba strategiis amocanebis<br />

gansaxorcieleblad saWiro resursebiT.<br />

samsaxurma unda:<br />

• daasaqmos eqspertTa gundi, romelsac Seswevs unari ganaxorcielos<br />

proeqti;<br />

• instrumentTa SemuSaveba, raTa mxari dauWiros kompaniebsa da<br />

samuSao Zalas;<br />

• maT gankargulebaSi fondebis qona, rac maT saSualebas miscems<br />

ganaxorcielon amocanebi maTi sakuTari anazRaurebisa da proeqtebis<br />

subsidiebis meSveobiT.


qalaq <strong>Tbilisi</strong>s adgilobrivi ekonomikis konkurenciulobis<br />

analizis dros, Sefasebul iqna ekonomikuri<br />

seqtorebis/klasterebis efeqturoba, agreTve Sefasda maTi<br />

ganviTarebis SesaZlebloba da maTi produqciis<br />

konkurenciulobisa da xarisxis gaumjobesebis potenciali.<br />

qalaqis produqciis Sefasebam SesaZlebeli gaxada TbilisSi<br />

potenciuri klasterebis identifikacia da Sefaseba. analizis<br />

msvlelobaSi gamoikveTa iseTi prioritetuli klasterebi,<br />

romlebic gazrdian adgilobriv ekonomikur safuZvels da<br />

qalaqis konkurenciulobas (kreatiuli da turistuli<br />

klasterebi). zrdis barierebisa da ganviTarebis proeqtebis<br />

identifikaciis mizniT Catarda gamokiTxva biznesebs Soris,<br />

romlebic saqmianoben warmodgenil klasterebSi.<br />

qvemoT warmodgenilia yvelaze mniSvnelovani proeqtebi,<br />

romelTa xedvebi da Tematika, pirdapir mewarmeTa mosazrebidan<br />

gamomdinareobs. proeqtebi ganviTarebul iqna vorqSofis dros<br />

aqcionerebTan Sexvedrisas, rac ukavSirdeba samuSao Zalas,<br />

biznes saqmianobis dafinansebas, biznesis samoqmedo sivrcis<br />

organizebas, ekonomikuri ganviTarebis procesSi axali<br />

teqnologiebis gamoyenebas, turistuli da kreatiuli<br />

klasterebis xelSewyobas.<br />

66


mcire cire da da saSualo saSualo saSualo sawarmoebis sawarmoebis xelSewyobis xelSewyobis proeqtebi proeqtebi<br />

proeqtebi<br />

proeqtis proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

<strong>Tbilisi</strong>s ekonomikuri klasterebis organizeba<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

„klasteri gagebulia, rogorc urTierTdakavSirebuli kompaniebis, specializirebuli<br />

mimwodeblebis, momsaxurebis uzrunvelmyofelebisa da firmebis geogrefiuli jgufi,<br />

romlebic saqmianoben erTsa da imave seqtorebsa da institutebSi, (mag.:<br />

universitetebi, savaWro asociaciebi da finansuri institutebi), romlebic<br />

konkurencias uweven erTmaneTs da TanamSromloben erTmaneTTan.”<br />

<strong>Tbilisi</strong>s konkurenciulobis Sefasebis dros gaanalizebul iqna<br />

seqtorebis/klasterebis efeqturoba iseve rogorc maTi ganviTarebis potenciali da<br />

maTi SesaZlebloba gaaumjobeson sakuTari produqciis xarisxi da konkurenciuloba.<br />

qalaqis produqciis Sefaseba iZleva <strong>Tbilisi</strong>s potenciuri klasterebis<br />

identifikaciisa da Sefasebis saSualebas. analizis msvlelobis procesSi dadginda<br />

prioritetuli klasterebi, romlebic gazrdian qalaqis ekonomikur safuZvels da<br />

konkurenciulobas, anu kreatiuli, turistuli da ganaTlebis klasterebi. klasteris<br />

agebis sawyis etaps warmoadgens Semdegi saqmianobebi, romelic wamoiwyo q. Tbilisma,<br />

rogorc sayisi samuSaoebis koordinatorma:<br />

• klasterebis dawyeba da partniorebis mowveva monawileobisaTvis biznes da<br />

akademiuri wreebidan;<br />

• klasterebis Sesaxeb masalebis Segroveba (msoflio tendenciebi klasteris<br />

ganviTarebaSi, ganviTarebis faqtorebi, moqmedi meqnizmebi);<br />

• sainiciativo (damwyebi) jgufis (gundis) daarseba da proeqtSi monawileobiT<br />

dainteresebuli firmebisa da institutebis gamokiTxvis (kvlevis) Catareba;<br />

• klasteris wevrebisaTvis misi funqcionirebis principebis da misi saqmianobis<br />

dafinansebis meqanizmebis, agreTve proeqtSi qalaqis saqmianobis finansirebis<br />

meqanizmebis wardgena (gacnoba).<br />

proeqtis mizania identificirebuli klasterebis struqturebSi moqmedi kompaniebis<br />

konkurenciulobis ganviTareba da gaZliereba, pirdapir an arapirdapir, gavlenis<br />

moxdena <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikur da socialur zrdaze.<br />

klasteris xelSewyoba gaxorcieldeba biznes garemodan sxvadasxva institutebis<br />

meSveobiT, romelTa amocanebic moicavs mewarmeobis mxardaWeras, biznesis dawyebis<br />

xelSewyoba (damwyebebi da kompaniaTa filialebi) da maTTvis daxmarebis gaweva<br />

(samewarmeo inkubatorebi, teqnologiuri inkubatorebi). biznes garemos institutebi,<br />

qalaqis koordinirebuli mxardaWeriT, pasuxismgebelni arian:<br />

• axali teqnologiuri transferisaTvis sasurveli pirobebis Seqmnaze;<br />

• kompaniebSi adamianuri resursebis xarisxis gaumjobesebaze treiningebisa da<br />

konsultaciebis meSveobiT;<br />

• kompaniebs Soris TanamSromlobiTi kavSirebis mxardaWeraze;,<br />

• TanamSromlobiTi qselis Seqmnasa da inovaciis xorcSesxmaze.<br />

proeqtis Sedegad adgilobrivi ekonomika gazrdis im kompaniebis konkurenciulobas,<br />

romlebic miekuTvnebian <strong>Tbilisi</strong>s klasterebs, rac iqneba ufro metad xelmisawvdomi<br />

saxelmwifo mxardaWeris, kvlevebisa da progresis institutebTan ufro efeqturi<br />

TanamSromlobis, ufro misawvdomi specialistTa momsaxurebisa da ukeTesad<br />

kvalificirebuli adamianuri resursebis Sedegi..


proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />

- adgilobrivi mewarmeebi;<br />

- universitetebi;<br />

- biznes garemos institutebi<br />

winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

- dainteresebuli kompaniebi uerTdebian<br />

proeqts;<br />

-momzadebuli satreiningo kursebi<br />

kompaniebisaTvis, romlebic<br />

dainteresebulni arian proeqtSi<br />

monawileobiT.<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

- adgilobrivi mewarmeebi;<br />

- universitetebi;<br />

- finansuri institutebi<br />

proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- profesiuli codnis transferi<br />

(gacvla);<br />

- sakonsultacio momsaxureba<br />

beneficiarebisaTvis;<br />

- firmebs Soris sainformacio kampania<br />

SesaZleblobebis Sesaxeb, romelsac<br />

proeqti uzrunvelyofs.<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- kompaniebi, romlebic ar arian<br />

dainteresebulni proeqtSi monawileobiT;<br />

- proeqtis partniorebs ar gaaCniaT<br />

fondebi (dasafinanseblad).<br />

68


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

samewarmeo centri (inkubatori)<br />

pro proeqtis pro pro eqtis mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

mitovebuli Senobebi SeiZleba gardaiqmnas samewarmeo inkunbatorebad, romlebsac<br />

SeuZliaT moemsaxuron damwyeb mewarmeebsa da kompaniebs, romlebsac esaWiroebaT<br />

sivrce gafarToebisaTvis. upirveles yovlisa, unda ganviTardes maregulirebeli<br />

normebi maTTvis, visac aqvs survili SeuerTdes an datovos inkubatori. ara aqvs<br />

mniSvneloba romeli organizacia ganaxorcielebs proeqts, am ukanasknelis politika<br />

iTvaliswinebs, rom ZiriTadi pasuxismgebeli organo unda iyos mmarTveli komiteti,<br />

romelic aerTianebs sxvadasxva aqcionerebs da warmoadgens sxvadsxva interesebs<br />

(biznes jgfebis, sponsoris, adgilobrivi mTavrobis). inkubatorma SeiZleba<br />

Seasrulos garkveuli tipis biznes saqmianobis xelSewyobis an misi SedarebiT susti<br />

sferoebis stimulirebis funqcia. biznesebi, romlebic moRvaweoben inkubatorebSi<br />

SeuZliaT isargeblon sajaro administraciis, samdivno ofisis an sainformacio<br />

wyaroebis upiratesobebiT (privilegiebiT). Sedegad, maT SeuZliaT dazogon bevri<br />

fuli damwyeb sainvesticio xarjebze da gamoiyenon igi mowyobisa da samuSao<br />

kapitalisaTvis. optimalur variantSi, am proeqts SeiZleba daematos biznesis<br />

sakonsultacio centri da/an proeqtis dafinanseba (seriozulad unda iqnes<br />

gaTvaliswinebuli amgvari TanamSromloba biznesis sakonsultacio centrTan da<br />

kompleqsuri momsaxurebis sakiTxebi). finansuri TvalsazrisiT SeiZleba gamoyenebul<br />

iqnes sxvadsxva meTodi: ijara, romelic gadaixdeba inkubatoris damqiravebelTa mier<br />

SeiZleba dafinansdes drois fiqsirebuli monakveTis ganmavlobaSi, an SeiZleba<br />

gaangariSebul iqnes rogorc brunvis procenti. orive SemTxvevaSi damqiraveblebma<br />

unda gadaixadon komunaluri momsaxurebisaTvis da gainawilon administraciuli<br />

xarjebi, ijaris gadaxdisgan 12 Tviani gaTavisuflebis Semdeg ijara TandaTanobiT<br />

unda gaizardos, sanam igi ar miaRwevs komerciul dones 2-3 wlis Semdeg, rac miscems<br />

inkubators gadarCenis saSualebas.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- damwyebebi;<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

- specifikur sferoebTan dakavSirebuli<br />

aqtiuri mewarmeebi;<br />

- warumateblobis riskis winaSe mdgari<br />

jgufebi<br />

axalgazrdoba)<br />

(umuSevari qalebi,<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />

mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- proeqtis xelmZRvaneli;<br />

biznesis asociacia da kerZo seqtori; - proeqtis mxardamWeri – materialuri<br />

wvlili (mowyobiloba da eqspertiza);<br />

- SeTavazebis xelSewyoba (Senobebi,<br />

adgilobrivi mTavroba;<br />

mowyobilobebi, politikuri<br />

mxardaWera/eqspertiza adgilobriv<br />

mTavrobaSi);<br />

- SeiZleba mimarTul iqnes biznesebisaken,<br />

saerTaSoriso organizaciebi.<br />

romlebic akmayofileben specifikuri<br />

adgilobrivi ekonomikuri ganviTarebis<br />

miznebs, mag., umuSevarTa X raodenobis<br />

daqiraveba, tradiciuli industriebis<br />

regenerireba da sxva;<br />

- finansuri mxardaWera;<br />

- teqnikuri xelSewyoba (daxmareba).<br />

69


winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- Senobebi (farTobi, romelic moemsaxureba - centri warmoadgens adgilobrivi<br />

20-30 firmas);<br />

mTavrobis/municipalitetis sakuTrebas da<br />

-proeqtis dawyebisaTvis saWiro fondebis Sefasebulia mis mier;<br />

misawvdomoba;<br />

- Tuki centri ar awesebs gadasaxads<br />

- momsaxurebis uzrunvelyofis unaris (fass) momsaxurebaze, maSin misi xarisxi<br />

mqone specialistebi;<br />

SeiZleba iqnas komprometirebuli da/an<br />

- arsebobs proeqis xelmZRvaneli;<br />

daufasebeli iyos recipientebis mier.<br />

- arsebobs departamentebis/institutebis rTuli iqneba xangrZlivi vadiT misi<br />

konsensusi (SeTanxmeba) da valdebulebebi, SenarCuneba;<br />

romlebic CarTulni arian biznesis - regionis dabali biznes potenciali;<br />

smarTlebriv da administraciul<br />

aspeqtebSi;<br />

- xelmisawvdomi Senobebi da aRWurviloba.<br />

- mewarmeebi ar endobian xelisuflebas.<br />

70


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

industriuli parkis Seqmna (daarseba)<br />

proeq proeqtis proeq tis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

<strong>Tbilisi</strong>s samrewvelo parkis (Tsp) daarsebis mizania biznesisa da investiciebisaTvis<br />

mimzidveli sivrcis Seqmna, romelic samagaliToa efeqturi infrastruqturiT,<br />

Senobebisa da profesionaluri xelSewyobis momsaxurebis dabali xarjebiT. <strong>Tbilisi</strong>s<br />

samrewvelo parkSi, gansakuTrebiT mcire da saSualo sawarmoebis biznes saqmianobis<br />

erT-erTi xelSemwyobis pirobaa, gadasaxadebisagan gaTavisuflebisa da SeRavaTebis<br />

sistema maTTvis, vinc aarsebs Tavis kompanias Tsp-is arealSi, gansakuTrebiT maTTvis,<br />

vinc qmnis axal samuSaoebs. mosalodneli Sedegebia:<br />

- axali samuSaoebi;<br />

- adgilobrivi ekonomikis stimulireba;<br />

- umuSevrobis SedarebiT dabali done;<br />

- ufro meti mewarme;<br />

- meti Semosavali qalaqis biujetSi;<br />

- ufro mimzidveli biznes garemo;<br />

- mitovebuli teritoriisa da Senobebis revitalizacia.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- firmebi, romlebic investiciebs<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

axorcieleben Tsp-Si;<br />

- firmebi, romlebic TanamSromloebn TspsTan.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi mogeba:<br />

mogeba: proeqtSi proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- sainvesticio kompaniebi – naklebi - teqnikuri daxmareba;<br />

xarjebi miwis gnviTarebaze, Sesaferisi - finansuri mxardaWera.<br />

biznes pirobebi, biznes jgufebis<br />

konsolidacia;<br />

- adgilobrivi mTavroba – axali iaraRi<br />

adgilobrivi mewarmeobisa da investorebis<br />

mxardasaWerad;<br />

- ekonomikurad sicocxlisunariani<br />

qalaqis Seqmna, Semcirebuli umuSevroba.<br />

.<br />

winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi:<br />

- -proeqtis ganxorcielebisaTvis fondebis - proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />

uzrunvelyofa;<br />

arasakmarisi forndebi;<br />

- ucxouri dafinansebis wyaroebis moZieba; -regionis dabali ekonomikuri<br />

- proeqts gaaCnia xelmZRvaneli;<br />

potenciali.<br />

- teritoria parkis dasaarseblad;<br />

- dafinansebis resursebis Sesaxeb<br />

informaciis misawvdomoba.<br />

71


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

adgilobrivi sagarantio fondis seqmna<br />

proeqt proeqtis proeqt is mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

problema, romlis Sesaxebac kompaniebi yvelaze xSirad Civian kapitalis simcirea.<br />

arsebobs am problemis sxvadsxva aspeqtebi, romlebic iwyeba kapitalis resursebis<br />

Sesaxeb informaciis moZiebis sirTuleebiT, da mTavrdeba biurokratiuli<br />

procedurebiTa da sakuTari kapitalis Segrovebisa da kreditis dazRvevis<br />

sirTuleebiT. mcire damwyebi firma iZulebulia ipovos misi unikaluri<br />

araSablonuri ideebi, rac xSirad dakavSirebulia kapitalis moZiebis sirTuleebTan.<br />

sagarantio fondi im erT-erTi umniSvnelovanesi barieris, anu Sesabamisi safinanso<br />

garantiis simciris daZlevis saSualebaa, romelic abrkolebs resursebis<br />

misawvdomobas. komerciuli bankebi mcire kapitalis mqone firmebs ar Tvlian<br />

mimzidvelad. ganacxadebis Sefasebisa da Tavad kreditis xarjebi erTi da igivea,<br />

miuxedavad imisa, krediti mcirea Tu didi. meore mxriv, warumateblobis riski mcire<br />

zomis firmaSi gacilebiT maRalia xolo mogeba bankisaTvis gacilebiT umniSvnelo.<br />

sagarantio fondi warmoadgens mcdelobas bankis interesebsa (riskis SemcirebiTa da<br />

klientis winanswari reviziiT) (auditiT) da mcire biznesebis interesebs Soris<br />

(sabanko dazRvevis meSveobiT) distanciis Sesamcireblad.<br />

olqebSi (raionebSi) sagarantio fondebis Seqmnis principul sargebels warmoadgens:<br />

• klientebis SedarebiT ioli misawvdomoba;<br />

• ganacxadebis ufro usafrTxo da sando analizi;<br />

• gadawyvetilebis miRebis ufro swrafi procesi.<br />

eWvgareSea, rom sagarantio fondis Seqmnis kidev erTi sargebelia e.w. gamravlebis<br />

efeqti. individualuri mewarme, romelic mxolod axla iwyebs, Cveulebriv imyofeba<br />

Secvlil (urTierTsawinaaRmdewgo) viTarebaSi _ maT unda moiZion 2-3 sadazRvevo<br />

dokumenti (paketi) raTa isesxon fuli imisaTvis rom akeTon TavianTi biznesi. unda<br />

gvaxsovdes, rom mainc yvelaze rTuli amocanaa sakmarisi kapitalis moZieba fondis<br />

gasaxsnelad. sxva xelisSemSleli faqtori SeiZleba iyos kompetenturi adamianebis<br />

povna, romlebsac gaaCniaT misi dawyebis (ganxorcielebis) survili.<br />

Sedegebi: gazrdili biznesi kerZo seqtoriT/kerZo seqtorisaTvis, adgilobrivi<br />

mTavrobis gazrdili gamWvirvaloba, SesaZlo (potenciuri) danazogebi adgilobriv<br />

biujetSi, saqonlis/momsaxurebis kontrolis ufro mdgradi xarisxi.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- damwyebi biznesebi;<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

- TbilisSi damkvidrebuli da moqmedi<br />

kompaniebi.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvl wvlili wvl wvlili<br />

ili: ili<br />

- biznesis asociacia da/an kerZo seqtori – - lideri, xelmZRvaneli organizacia,<br />

profesionaluri daxmareba;<br />

proeqtis mxardamWerebi – (mowyoba da/an<br />

- adgilobrivi mTavroba – ufro Zlieri eqspertiza) Tavazobs uSualo<br />

mcire da saSualo sawarmoebi niSnavs mxardaWeras (Senobebi, politikuri<br />

nakleb umuSevrobas, ekonomikur zrdasa da mxaredaWera, eqspertiza). teqnikuri<br />

ufro maRal Semosavals adgilobriv daxmarebis uzrunvelyofa maTi<br />

biujetSi.<br />

eqspertebisa da finansuri mxardaWeris<br />

meSveobiT. maT SeuZliaT Seasrulon<br />

informaciis wyaros funqcia da Seqmnan<br />

axali SesaZleblobebi (mag.: biznes<br />

saqmianobis axali sferoebi, menejerebis<br />

72


winapirobebi:<br />

winapirobebi:<br />

- proeqts hyavs lideri;<br />

- xelmisawvdomia specialistebi;<br />

- Senobebisa da aRWurvilobebis<br />

misawvdomoba;<br />

- dafinansebis resursebis misawvdomoba;<br />

-adgilobrivma administraciam<br />

ganaxorciela saWiro<br />

saqonlis/momsaxurebis identificireba;<br />

- arseboben adgilobrivi biznesebi,<br />

romlebsac SeswevT konkurenciuli<br />

produqciis SemoTavazebis unari.<br />

postebze Canacvleba, inovaciuri ideebi).<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- regionis dabali ekonomikuri<br />

potenciali;<br />

- SezRuduli finansuri da sxva<br />

ekonomikuri resursebi;<br />

- arakompetenturi eqspertebi;<br />

- adgilobrivi mTavroba asrulebs<br />

favoritebis Sesaxeb saCivrebiT,<br />

gazrdili gamWvirvalobis nacvlad;<br />

- adgilobrivi SenaZenis ideaze<br />

yuradRebis metismetad gamaxvileba<br />

xarisxisa da safaso faqtorebis<br />

ugulvebelyofiT (miuxedavad).<br />

73


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

adgilobrivi mikro-kredituli fondis Seqmna (daarseba)<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

iafi kreditebis martivi misawvdomobis uzrunvelyofa biznes saqmianobis<br />

stimulirebis mniSvnelovani elementia. amitomac, aucilebelia SeTanxmebis miRweva<br />

finansuri institutebis mier im biznesebisaTvis fulis sesxebasTan dakavSirebiT,<br />

romlebic akmayofileben sesxis qalaqis mier dafinansebis pirobebs. qalaqi<br />

daafinansebs sxvaobas (gansxvavebas) bankis saprocento ganakveTsa da SeRavaTian<br />

ganakveTs Soris. sagarantio fondebisagan gansxvavebiT, sasesxo fondebi pirdapir<br />

dakavSirebulia sasurvel pirobebze sesxis gacemasTan. isini Cveulebriv irCeven<br />

xolme asignebis (danazogis) fondebis formas klientebis gansazRvruli<br />

jgufisaTvis. adgilobrivi sasesxo fondi warmoadgens damoukidebel organizacias,<br />

romelic TanamSromlobs qalaqis struqturebTan. sasesxo fondis Seqmnis sargebeli<br />

igivea, rac sagarantio fondis SemTxvevaSi _ damwyebTaTvis kapitalis ukeTesi<br />

misawvdomoba da gacilebiT ukeTesi sasesxo pirobebi. kargi pirobebi gulisxmobs<br />

subsidirebul saprocento ganakveTebs an sakuTrebis (qonebis) fasiani qaRaldebis<br />

Secvlas fondis mier Catarebuli auditis frmiT. proeqtis mizania mcire da<br />

saSualo sawarmoebis seqtoris mxardaWera maTTvis gare dafinansebis<br />

misawvdomobaSi, ramac xeli unda Seuwyos maTi konkurenciulobis, investiciebis<br />

potencialisa da dasaqmebis zrdas. procedurebi komerciul bankebSi Zalian mkacria.<br />

mxolod mcire mewarmeebis nakleb raodenobas SeuZlia maTi moTxovnilebebis<br />

dakmayofileba. am proeqtis principuli mizania organizaciis Seqmna, romelic mcire<br />

da saSualo biznesebis dafinansebis meSveobiT, Seqmnidnen solidur safuZvels<br />

dawyebisa da biznes saqmianobis gafarToebisaTvis.<br />

proeqtis xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- aqtiuri mewarmeebi, romelTac surT<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

maTi firmebis gafarToeba;<br />

- adamianebi biznes ideebiT, magram<br />

dawyebisaTvis saWiro eqspertizisa da<br />

fondebis gareSe;<br />

- damwyebi mcire investorebi.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />

mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- biznesis asociacia da/an kerZo seqtori – - lideri, xelmZRvaneli organizacia,<br />

profesionaluri daxmareba;<br />

proeqtis mxardamWerebi – (mowyoba da/an<br />

- adgilobrivi mTavroba – ufro Zlieri eqspertiza) Tavazobs uSualo<br />

mcire da saSualo sawarmoebi niSnavs mxardaWeras (Senobebi, politikuri<br />

nakleb umuSevrobas, ekonomikur zrdasa da mxaredaWera, eqspertiza). teqnikur<br />

ufro maRal Semosavals adgilobriv daxmarebis uzrunvelyofa maTi<br />

biujetSi.<br />

eqspertebisa da finansuri mxardaWeris<br />

meSveobiT. maT SeuZliaT Seasrulon<br />

informaciis wyaros funqcia da Seqmnan<br />

axali SesaZleblobebi (mag.: biznes<br />

saqmianobis axali sferoebi, menejerebis<br />

postebis Canacvleba, inovaciuri ideebi);<br />

- finansuri mxardaWera;<br />

- teqnikuri daxmareba.<br />

74


winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

- proeqts hyavs lideri;<br />

- xelmisawvdomia specialistebi;<br />

- Senobebisa da aRWurvilobebis<br />

misawvdomoba;<br />

- dafinansebis resursebis misawvdomoba;<br />

-adgilobrivma administraciam<br />

ganaxorciela saWiro<br />

saqonlis/momsaxurebis identificireba;<br />

- arseboben adgilobrivi biznesebi,<br />

romlebsac SeswevT konkurenciuli<br />

produqciis SemoTavazebis unari.<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- regionis dabali ekonomikuri<br />

potenciali;<br />

- SezRuduli finansuri da sxva<br />

ekonomikuri resursebi;<br />

- arakompetenturi eqspertebi;<br />

- adgilobrivi mTavroba asrulebs<br />

favoritebis Sesaxeb saCivrebiT,<br />

gazrdili gamWvirvalobis nacvlad;<br />

- adgilobrivi SenaZenis ideaze<br />

yuradRebis metismetad gamaxvileba<br />

xarisxisa da safaso faqtorebis<br />

ugulvebelyofiT (miuxedavad).<br />

75


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

monacemTa baza eleqtronuli portalis platformaze<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

ekonomika gamoirCeva maRali mgrZnobelobiT masTan dakavSirebuli faqtorebisa da<br />

fenomenis cvlilebebze. amitomac aucilebelia misi parametrebis mudmivi kvleva da<br />

misi sajarod gamoqveyneba. unda ganxorcieldes am parametrebis yvelaze farTo<br />

SesaZlo speqtri maTi droSi cvalebadobis gaTvaliswinebiTa da arsebul<br />

situaciasTan kavSirSi. procesebis Sesaxeb gaTviTcnobierebuloba, romelic Tan<br />

axlavs ekonomikas mas qmnis ufro konkurenciuls, radganac ufro martivia sabazro<br />

tendenciebis analizi. Sedegad, adgilobriv biznesebs ufro martivi eCvenebaT<br />

problemebis prognozireba da maTi ufro efeqtrurad gadawyveta. rodesac maT<br />

SeswevT unari sworad gamoiyenon informacia, maT SeuZliaT ganaxorcielon<br />

Catarebuli RonosZiebebis Sedegebis monitoringi da moaxdinon swarafi reagireba<br />

gadaudebel sakiTxebze. nebismieri saxis ekonomikuri qmedeba unda emyarebodes<br />

xangrZliv-vadian safuZvels, ase rom Segrovebuli sainformacio resursebis mudmivi<br />

ganaxleba aris erT-erTi elementaruli piroba warmatebuli marTvisaTvis.<br />

gadawyvetilebis miRebis daniSnulebis monacemTa bazis Seqmnis dros sasicocxlo<br />

mniSvnelobisaa rac SeiZleba meti fenomenis identifikacia, romelic Tan axlavs<br />

bizness. amitomac amgvari funqcionaluri monacemTa bazis umTavresi daniSnulebaa<br />

monacemebis imgvari Segroveba, rac yvelaze efeqturs gaxdis mis gamoyenebas.<br />

monacemebi gamoqveyndeba ekonomikis internet portalze, rac mas gaxdis ufro<br />

xelmisawvdoms. proeqti xels Seuwyobs:<br />

- adgilobriv ekonomikaSi mimdinare cvlilebebisa da fenomenis monitorings;<br />

- problemebisaTvis gadawyvetilebebis gaanalizebasa da povnas agreTve arCeuli<br />

biznes sferoebisaTvis strategiuli ganviTarebis programebis ganviTarebas;<br />

- qalaqis mier adgilobrivi da ucxouri biznesebisaTvis SeTavazebuli momsaxurebis<br />

ukeTesi xarisxi;<br />

- adgilobrivi ekonomikis permanentul marketings gamiznuli klientebisaTvis<br />

(internet portalis forma iZleva amis SesaZleblobas);<br />

- adgilobrivi ekonomikis Sesaxeb mudmivad ganaxlebuli informaciis Segrovebas,<br />

misi ganviTarebis xelSemSlel barierebs, ekonomikuri da sainvesticio potencials,<br />

rac SesaZlebels xdis adgilobrivi mdgomareobis Sedarebas sxva qalaqebsa da<br />

regionebTan;<br />

- investorebisaTvis adgilobrivi ekonomikis mimzidvelobis gazrdas;<br />

- adgilobrivi ekonomikuri informaciis uSualo da mudmiv misawvdomobas;<br />

- adgilobrivi ekonomikis Sesaxeb informaciis globaluri promouSeni.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- mewarmeebi;<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

- adgilobrivi mTavrobebi;<br />

- mosaxleoba.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />

- biznes asociacia da kerZo seqtori;<br />

- adgilobrivi mTavroba - gadawyvetilebis<br />

miReba adgilobrivi mTavrobebisa da<br />

biznesebis mier;<br />

- saerTaSoriso organizaciebi;<br />

- biznesis sakinsultacio centri.<br />

proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- sakonsultacio momsaxurebis<br />

misawvdomoba;<br />

- finansuri mxardaWera;<br />

- teqnikuri daxmareba.<br />

76


winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

- organizacia, romelsac Seswevs<br />

informaciis Segrovebis, damuSavebisa da<br />

ganaxlebis unari;<br />

- specialistebi, romlebsac SeswevT<br />

momsaxurebis SemoTavazebis unari;<br />

- arsebobs proeqtis xelmZRvaneli.<br />

riskfaq riskfaqtorebi<br />

riskfaq riskfaqtorebi<br />

torebi: torebi<br />

- pirovnebis ararseboba, romelic<br />

moemsaxureba monacemTa bazas da<br />

moqmedebaSi moiyvans portals;<br />

- aucilebelia monacemTa ganaxlebis<br />

ciklis gansazRvra.<br />

77


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

urbanuli multimediuri sainformacio sistema<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

urbanuli da turistuli informaciis interaqtiuli qselis Seqmna multimediuri<br />

kioskebis saxiT. kioskebi gamoyenebuli iqneba qalaqisa da regionis prezentaciisa da<br />

promouSenisaTvis. informacia Seexeba qalaqis miRwevebs, mimdinare movlenebs,<br />

regions, turistul mimzidvelobebs (RirsSesaniSnaobebs) (<strong>Tbilisi</strong> da regioni),<br />

agreTve partnior qalaqebs. kioskebi ganTavsdeba turistul adgilebSi. gare kioskebi<br />

damzaddeba uJangavi foladisagan da daikideba kedlebze. monitorebs eqnebaT myari,<br />

gamZle ekranebi. programuli uzrunvelyofa (adgilobrivi kioski) : managing-steering.<br />

programa, romelic internetis misawvdomobis saSualebas iZleva. 5 terminali-kioski<br />

ganTavsebuli iqneba qalaqSi. mosalodneli Sedegebia:<br />

- informaciis pirdapiri da sasawrafo misawvdomoba;<br />

- multimediuri informaciis gacvliTi saSualebebis ganviTareba;<br />

- informaciuli sazogadoebis Seqmna;<br />

- qalaqiT dainteresebuli adamianebis ufro meti raodenoba.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- turistebi, romlebic ewvevian qalaqs,<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

turistuli informacia samuSao saaTebis<br />

Semdeg;<br />

- qalaqis sxva mnaxvelebi; (stumrebi);<br />

- turistebi qveynis sxva nawilebidan;<br />

- mewarmeebi.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />

mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili: wvlili:<br />

wvlili:<br />

- adgilobrivi mTavroba - gadawyvetilebis - teqnikuri daxmareba – ganTavseba,<br />

miReba adgilobrivi mTavrobebisa da nebarTvebis miReba;<br />

biznesebis mier;<br />

proeqtis xelmZRvaneli, proeqtis<br />

-saerTaSoriso organizaciebi –<br />

informaciis misawvdomoba da misi gacvla;<br />

- dawesebulebebi/firmebi, romlebic<br />

koordinatori – monacemTa bazis Seqmna;<br />

awarmoeben kioskebsa da programul<br />

uzrunvelyofas.<br />

- eqspertiza, finansuri mxardaWera.<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi:<br />

- organizacia, romelsac Seswevs<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi:<br />

informaciis Segrovebis, damuSavebisa da - Sesaferisi adgilmdebareobis<br />

ganaxlebis unari;<br />

ararseboba;<br />

- monacemTa bazis Seqmna;<br />

- teqnikuri problemebi;<br />

- kompetenturi specialistebi;<br />

- monacemTa bazis ararseboba;<br />

- arsebobs proeqtis xelmZRvaneli;<br />

- monacemTa bazis Seqmnisas<br />

- SerCeuli adgilmdebareobebi;<br />

TanamSromlobis simcire;<br />

- nebarTva mowyobilobebis<br />

ganTavsebisaTvis;<br />

- Sesaferisi programuli uzrunvelyofa;<br />

- dafinansebis misawvdomoba.<br />

- finansuri SezRudvebi.<br />

78


turizmis turizmis ganviT ganviTarebis ganviT arebis proeqtebi proeqtebi<br />

proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

turistuli sainformacio centri (tsc)<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

turistuli sainformacio centri turizmis promouSenis aucilebeli elementia. igi<br />

emsaxureba ara mxolod individualur da potenciur mnaxvels aramed agreTve<br />

organizaciebs, romlebic dakavSirebulni arian dasvenebis organizaciebTan. isini<br />

moicaven profesionalur turistul saagentoebs, tur-operatorebs, sxvadsxva<br />

socialur organizaciebsa da animatorebs, agreTve araformalur jgufebSi<br />

Tavisufali drois gatarebis sul ufro popularul formebs. gamiznuli jgufebi am<br />

tipis industriaSi bevrad gansxvavebulia maTi asakidan, profesiebidan da<br />

Semosavlebidan gamomdinare. turistuli informaciis momsaxurebis recipientebs<br />

warmoadgens saxelmwifo marTvis organoebi, sxvadasxva institutebi da organizaciebi,<br />

romlebic dakavSirebuli arian biznes (biznes mogzaurobebi) an saxelmwifo mediasTan.<br />

turistuli informacia ar warmoadgens mxolod sasargeblo informaciis Segrovebas,<br />

aramed unda Camoyalibdes sistema, sadac struqturirebuli iqneba informaciis tipi,<br />

saZiebeli modeli (forma), Segrovebis saSualebebi, ganaxleba da gavrceleba<br />

(ganawileba) fiqsirebul standartebze dayrdnobiT. turistuli sainformacio<br />

sistemebi ZiriTadad unda Semoifarglebodes Cveulebrivi samuSao iaraRebiT<br />

(saSualebebi, , gansakuTrebiT kompiuteruli monacemTa bazebiT. amitomac, turistl<br />

informacias gagebuls, rogorc sistema, ar gaaCnia mxolod bevri klienti, aramed<br />

agreTve bevri avtoric. amrigad, yvela sainformacio provaideris sistemur<br />

TanamSromlobas da klientebis moTxovnilebebze swrafi reagirebis unars SeuZlia<br />

migviyvanos mosalodneli Sedegebis miRwevamde. proeqtis mizania qalaqis megobruli<br />

damokidebulebis Camoyalibeba turizmis mimarT da biznesis sxva sferoebis<br />

daintereseba am industriiT. turistuli sainormacio centris mier SemoTavazebuli<br />

profesionaluri momsaxurebis wyalobiT Seiqmneba qalaqis imiji, romelic gaxsnilia<br />

da megobruli damokidebuleba aqvs turistebis, mewarmeebisa da adgilobrivi<br />

mosaxleobisadmi. tsc unda aRqmul iqnes,rogorc qalaqis amosavali wertili da<br />

adgilobrivi administraciis stumarTmoyvareobis manifestacia. tsc-s agreTve eqneba<br />

kidev erTi amocana _kidev meti Semosavlis uzrunvelyofa qalaqis biujetisaTvis da<br />

ara mxolod TavisTvis.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- turistuli sainformacio dafebi<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

(sazrvargareT);<br />

- adgilobrivi mTavroba da biznesi;<br />

- tur-operatorebi / karierebi;<br />

- kulturuli movlenebis animatorebi,<br />

- mfrinavebi (mZRolebi), turistuli<br />

gidebi;<br />

- adgilobrivi mTavroba da<br />

profesionaluri organizaciebi;<br />

- industriis gareT moRvawe fimebi,<br />

romlebic eZeben turistul da<br />

samgzavro momsaxurebas (satreiningo,<br />

seminarebis an konferenciebis<br />

daniSnulebisaTvis);<br />

- <strong>Tbilisi</strong>s turistul movlenebSi<br />

monawileoba;<br />

- individualuri turistebi,<br />

adgilobrivi Temebi;<br />

- media (gazeTebi da hobby Jurnalebi);<br />

- turistuli skolebi;<br />

79


-diplomatiuri postebi da savaWro<br />

organizaciebi sazRvargareT.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri<br />

potenciuri<br />

- adgilobrivi mTavroba – qalaqis imijis wvlili wvlili: wvlili<br />

Seqmna;<br />

tsc muSaoba garantirebuli unda iyos<br />

- partniori qalaqebi – ukeTesi<br />

qalaqis administraciis mier. Tumca, es<br />

TanamSromloba da informaciis meti nakadi; ar niSnavs imas, rom igi unda<br />

-turistuli seqtoris biznesebi – maTi dafinansdes mxolod saxelmwifo<br />

SemoTavazebis prezentaciis Sansi tsc<br />

fuliT. rekomendirebulia, rom qalaqi<br />

sainformacio platformis meSveobiT;<br />

ar iTxovdes saijaro gadasaxads da<br />

- saSualo skolebi da universitetebi,<br />

aTavisuflebdes tsc qalaqis zogierTi<br />

romlebic amzadeben momaval kadrebs<br />

gadasaxadisagan. agreTve adgilobrivi<br />

turistuli seqtorisaTvis – ganaTlebis axali turizmis seqtors, sxva biznesebsa da<br />

dargebis Seqmna.<br />

fondebs mouwevT masSi CarTva.<br />

winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- Tu arsebobs mxolod tsc ukiduresad - specialistebi ar arian sakmarisad<br />

mniSvnelovania misi ganTavsebis adgili (igi kompetenturebi;<br />

Cveulebriv mdebareobs sarkinigzo da avto - ar arsebobs TanamSromloba<br />

sadgurebTan axlos, centralur adgilebSi adgilobriv turistul seqtorTan;<br />

iseTebSi, rogorebicaa: bazari, mTavari - qalaqSi ar arsebobs TanamSromloba<br />

moedani, fexiTsasiarulo teritoriebi) skolebTan;<br />

mimzidveli turistuli RirsSesaniSnaobebis - Segrovebuli informacia<br />

axlos;<br />

moZvelebulia;<br />

- teqnikuri infrastruqtura (nagebobebi); - tsc adgilmdebareoba arasworadaa<br />

- kadrebi, mowyobilobebi, firniSebi;<br />

- tsc kadrebis kvalifikaciis gaumjobeseba<br />

specialuri satreingo kursebis CatarebiT,<br />

partniori qalaqebis mier gamocdilebis<br />

gaziarebiT;<br />

- TbilisSi turistuli sainformacio sistemis<br />

koncefciis ganviTareba (sainformacio dafebi,<br />

sainformacio stendebi, informaciis gacvla);<br />

- monacemTa bazis ganviTareba da damowmeba<br />

(<strong>Tbilisi</strong>s Sesaxeb turistuli informacia) veb<br />

gverdis safuZvelze; adgilobrivi<br />

turistuli seqtoris Sesaxeb informaciis<br />

Segroveba da damuSaveba, sabazro kvlevis<br />

CaTvliT.<br />

SerCeuli.<br />

80


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

qalaqis turistuli gzebi (bilikebi)<br />

proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

proeqti „qalaqis turistuli gzebi” (istoriuli adgilebis gaswvriv) gulisxmobs<br />

qalaqis ZiriTadi istoriuli RirsSesanisanobebis aRniSvnas da trotuarebze xazebis<br />

gavlebas turistebis istoriuli Rirebulebebis adgilebTan misayvanad (megzurobis<br />

gasawevad). proeqti Tbiliss gadaaqcevs ufro mimzidvel qalaqad turistebisaTvis da<br />

gaaumjobesebs misi mosaxleobis codnas adgilobrivi istoriisa da memkvidereobis<br />

Sesaxeb. biliki mnaxvelebs miscems SesaZleblobas meti Seityon qalaqis istoriis<br />

Sesaxeb da gauadvilebs maT manevrirebas. qalaqis RirsSesaniSnaobebis turebi erTerTi<br />

adgilobrivi turistuli produqtTagania. proeqti moicavs istoriul<br />

Senobebze sainformacio panelebis ganTavsebas ramdenime enaze, trotuarebze megzuri<br />

xazebis gavlebas, turistuli megzuris gamoqveynebas ruqebis TanxlebiT, aseve<br />

ramdenime enaze. mosalodneli Sedegebia:<br />

- qalaqis gazrdili turistuli mimzidveloba;<br />

- qalaqis gaumjobesebuli imiji;<br />

- meti mnaxveli qalaqSi;<br />

- adgilobrivi mosaxleobs, romlic ufro metad aris dainteresebuli sakuTari<br />

adgilobrivi istoriiTa da istoriuli adgilebiT;<br />

- axalgazrdebs Soris istoriaSi gaTviTcnobierebulobis ufro maRali done;<br />

- turistuli megzurebis dabeWdva ramodenime enaze ruqebis TanxlebiT.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- qalaqisa da regionis mosaxleoba;<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

- turistebi saqarTvelodan da<br />

sazRvargareTidan.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />

- adgilobrivi mTavroba;<br />

- saerTaSoriso organizaciebi;<br />

-partniori qalaqebi.<br />

winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

- proeqtis ganxorcielebisaTvis finansuri<br />

mxardaWeris miReba;<br />

- teqnikuri dizainisa da sagamomcemlo<br />

dizainis ganviTareba;<br />

- vizualuri niSnebis warmoeba –<br />

sainformacio panelebi da maCveneblebi<br />

proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- teqnikuri dokumentaciis ganviTareba,<br />

proeqtis zedamxedveloba; turistuli<br />

megzurebis ganviTareba;<br />

- teqnikuri daxmareba – ganTavseba,<br />

nebarTvebis miReba, sainformacio<br />

panelebisa da maCveneblebis warmoeba da<br />

damontaJeba, megzuri xazebis gavleba,<br />

teqnikuri zedamxedveloba;<br />

proeqtis xelmZRvaneli, proeqtis<br />

koordinatori – monacemTa bazis Seqmna;<br />

- eqspertiza, finansuri mxardaWera<br />

- finansuri mxardaWera;<br />

- materialuri daxmareba<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- gare dafinansebis wyaroebis resursebis<br />

simcire;<br />

- teqnikuri dizainis kazusebi;<br />

- macxovrebelTa winaaRmdegoba<br />

horizontaluri bilikis SeqmnasTan<br />

dakavSirebiT;<br />

81


(horizontaluri bilikebis Seqmna);<br />

- Sesabamisi nebarTvebis miReba;<br />

- proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />

istoriuli adgilebis ZeglTa dacvis<br />

saministros Tanxmoba.<br />

- sirTuleebi, romlebic SenobaTa<br />

istoriuli xasiaTis Sedegia.<br />

82


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

<strong>Tbilisi</strong> turistuli produqtis konkurencia (Sejibri)<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

konkurenciis mizania qalaq TbilisTan dakavSirebuli axli turistuli produqtebis<br />

Seqmna. Tbiliss gaaCnia uamravi cnobili da dafasebuli (aRiarebuli) turistuli<br />

mimzidvelobebi iseTebi rogoricaa istoriuli Senobebi, muzeumebi, momxibvleli<br />

kafeebi, klubebi da patara restornebi, parkebi, qalaqis farglebSi arsebuli<br />

Tavisufali drois gasatarebeli teritoriebi, mravali kulturuli da sportuli<br />

movlenebi. es aris agreTve adgili, sadac bevr saerTaSoriso organizacias gaaCnia<br />

Tavisi saagentoebi, rac izidavs biznes turistebs. idea, romelic safuZvlad udevs<br />

konkurencias aris TbilisSi sxvadasxva gamiznuli jgufebisaken mimarTuli axali<br />

turistuli produqtebis Seqmna da promouSeni. konkurentebi mosalodnelia, rom<br />

turistebs SeTavazeben TbilisSi drois gatarebis axal saSualebebs da SeZleben maT<br />

darwmunebas kvlav dabrundnen TbilisSi. konkurencia mimarTuli iqneba yvela<br />

adamianisa da institutisaken, organizaciebis da turistuli industriis<br />

biznessebisaken, romlebic dainteresebulni arian turistebisaTvis axali<br />

produqtebis Sesaqmnelad, arsebuli produqciis promoutireba.<br />

konkurenciasTan erTad, adgilobrivi turistuli produqtis potencialis Seswavla<br />

(analizi) Catardeba unikaluri adgilebis, movlenebis, istoriuli Senobebis da<br />

sxvaTa gamoyenebiT. Seswavlis mizani iqneba adgilobrivi turistuli mimzidvelobebis<br />

gamokveTa da socialuri da ekonomikuri zrdis potencialis demonstrireba rogorc<br />

integrirebuli, maRali xarisxis turistuli produqtisa. cnobadi adgilobrivi<br />

turistuli produqtebis Seqmna xels Seuwyobs <strong>Tbilisi</strong>s ekonomikis zrdas (axali<br />

samuSaoebis SeqmniT) da moaxdens adgilobrivi Temis mdgradi ganviTarebis<br />

stimulirebas. es iqneba programis Sedegi, romelic efuZneba turistuli klasteris<br />

Camoyalibebisa da ganviTarebis koncefcias. klasteri xels Seuwyobs iseTi<br />

specifikuri produqtebis Seqmnas rogoricaa horizontaluri gzebis dizaini da<br />

ganxorcieleba, romlebic iyeneben masStabis efeqts da xels uwyoben qalaqis<br />

ekonomikur zrdas.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

potenciu potenciuri potenciu potenciu ri partniorebi da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />

-adgilobrivi mewarmeebi – produqtis<br />

promouSeni, reklamireba;<br />

universitetebi – turizmTan dakavSirebuli<br />

fakultetebis studentebi.<br />

winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

- konkurenciis maregulirebeli normebis<br />

Sedgena;<br />

-proeqtis promouSenis kampaniis momzadeba.<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

- adgilobrivi mewarmeebi;<br />

- qalaqisa da regionis macxovreblebi;<br />

- turistebi <strong>Tbilisi</strong>dan da<br />

sazRvargareTidan.<br />

proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- eqspertiza, finansuri mxardaWera<br />

- finansuri mxardaWera;<br />

- materialuri daxmareba<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- dafinansebis ararseboba;<br />

- proeqtiT dainteresebuli pirebis<br />

ararseboba.<br />

83


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

<strong>Tbilisi</strong>s qseluri turistuli produqciisaTvis promouSenuli paketi<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

„qseluri turistuli produqti warmoadgens regionSi turistuli mimzidvelobebis<br />

kombinacias yvela saxis saqonliTa da momsaxurebiT, rac turistis teritoriaze<br />

gaCerebas (darCenas) xdis sasiamovnos.”<br />

TbilisSi arsebobs uamravi turistuli biznesi, romelic Tavazobs mravalferovan<br />

produqtebs. maT airCies sxvadasxva samizne jgufebi, magram rac yvelasaTvis saerToa<br />

aris is, rom isini akeTeben ganacxads (reklamirebas) <strong>Tbilisi</strong>s turistuli<br />

Rirebulebis Sesaxeb, da amgvarad axdenen qalaqis promouSens. maTi mTavari<br />

problemaa TanamSromlobis simcire arsebuli SemoTavazebis promoutireba da<br />

gayidvebi ara mxolod adgilobriv bazarze, aramed agreTve ZiriTadad<br />

sazRvargareTis bazarze. Cans, rom es aris mTavari barieri, romelic xels uSlis<br />

turistuli seqtoris zrdas ara mxolod TbilisSi. amitomac mniSvnelovania<br />

saqmianobis koordinireba. qalaqis turistulki produqtebis Seqmnis, promoutirebisa<br />

da gayidvis procesSi.<br />

proeqtis mizania turistuli biznesebis jgufebis daxmareba, maT mier ganviTarebuli<br />

qseluri turistuli produqtebis promoutireba. proeqtis farglebSi qalaqma unda<br />

warmoadginos <strong>Tbilisi</strong>s turistuli SesaZlebloba (potenciali) (turistuli<br />

mimzidvelobebi, sacxovrebeli, restornebi) da SeTavazos promouSenis masalebis<br />

Tanadafinanseba. winadadeba upirveles yovlis unda SeTavazebul iqnas ramdenime<br />

kompaniis im partniori jgufebs, rolebsac sTavazoben imave (msgavs) produqtebs.<br />

samogzauro saagentoebi da sxva masTan dakavSirebuli biznesebi Seqmnian jaWvs,<br />

romlis amocana iqneba mravalferovani samizne jgufebisaken mimarTuli (gamiznuli)<br />

turistuli programebis Seqmna.<br />

proeqtis amocanebi:<br />

− mewarmeTaTvis imis swavleba Tu rogor Seqmnan, ganaviTaron da promoutireba<br />

gauwion maRali xarisxis turistul produqtebs qselSi TbilisSi moRvawe<br />

mravali biznesis TanamSromlobis meSveobiT;<br />

− turistul industriasTan dakavSirebuli sakiTxis Sesaxeb codnis gafarToeba.<br />

partniori jgufebis sargebeli:<br />

• xarisxis niSani cnobadi ucxoel turistebs Soris– saerTo logo;<br />

• erToblivi saqmianoba – ukeTesi da ufro Zlieri SeTavazeba samogzauro<br />

(turistuli) agentebisaTvis;<br />

• <strong>Tbilisi</strong>s veb-gverdze gamoqveynebuli broSurebi;<br />

• el-fostiT informaciis gagzavna turistuli informaciis adgilebisa da<br />

samogzauro saagentoebisaTvis promouSenis Sesaxeb;<br />

• im JurnalistebisaTvis broSurebis an ruqebis gagzavna, romlebic weren<br />

mogzaurobis Sesaxeb;<br />

• produqtebis SeTanxmebuli identifikacia, rac adgilobriv turistul<br />

seqtorSi odesme ganxorcielebuli yvelaze msxvil proeqtSi monawileobis<br />

Sedegia.s<br />

84


proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba<br />

- adgilobrivi mewarmeebi;<br />

- universitetebi.<br />

winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

- dainteresebuli kompaniebi, romlebic<br />

uerTdebian proeqts;<br />

- moxda turistuli produqtebis paketis<br />

identifikacia;<br />

- momzadebuli satreiningo kursebi<br />

proeqtSi monawileobiT dainteresebuli<br />

kompaniebisaTvis.<br />

beneficiare<br />

beneficiarebi<br />

beneficiare bi<br />

- adgilobrivi mewarmeebi;<br />

- qalaqisa da regionis macxovreblebi;<br />

- turistebi saqarTvelosa da<br />

sazRvargareTidan.<br />

proeqtSi proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- praqtikuli profesionaluri codnis<br />

gacvla;<br />

- beneficiarebisaTvis sakonsultacio<br />

momsaxurebis gaweva;<br />

- sainformacio kampania turistul<br />

kompaniebs Soris im SesaZleblobebis<br />

Sesaxeb, romelsac proeqti iZleva.<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- turistuli kompaniebi, romlebic ar<br />

arian dainteresebulni proeqts<br />

SeuerTdnen;<br />

- proeqtis partniorebs ar gaaCniaT<br />

fondebi.<br />

85


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

praqtikuli sasawavlo centri turizmTan dakavSirebul profesiebSi<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

profesiuli swavlebis kursebi unda asaxavdnen adgilobrivi samuSao bazris<br />

moTxovnilebebs. turistuli seqtoris warmomadgenelTa gamokiTxvaze dayrdnobiT<br />

proeqtma unda moicvas iseTi saqmianobebi rogoricaa:<br />

- satreiningo kursebis programis SemuSaveba;<br />

- satreiningo centris Seqmna (Senobebi, aRWurviloba, administraciuli kadrebi da<br />

maswavleblebi).<br />

proeqtis koordinireba unda ganxorcieldes arasamTavrobo organizaciis mier. es<br />

SeiZleba ganxorcieldes qalaq TbilisTan da biznes asociaciasTan, savaWro<br />

palatasTan, adgilobriv saganmanaTleblo institutebTan, saerTaSoriso da<br />

arasamTavrobo organizaciebTan TanamSromlobiT. TiToeuli am organizaciaTagan<br />

SeiZleba iyos proeqtis xelmZRvaneli, Tumca, raTa gaxados igi ufro sando, ukeTesi<br />

iqneboda Tuki adgilobrivi mTavroba ar uxelmZRvanelebda proeqtis ganxorcielebas.<br />

praqtikuli swavlebis centris daarsebis idea agreTve mimarTulia umuSevari<br />

adamianebisaken, proeqtis sqema moicavs: turistul momsaxurebasTan dakavSirebuli<br />

specialistebis treinings, postebze CanacvlebisaTvis rekomendaciebsa (rCevis micema)<br />

da samuSaoze ayvanis servisebs. proeqtis mizania organizaciis daarseba, romelic<br />

mxars dauWers umuSevrebs maT ZalisxmevaSi gaaumjobeson sakuTari profesiuli<br />

gadawyvetilebebis Ziebis motivireba. mosalodneli Sedegebia:<br />

- turistuli industriis TanamSromlebisaTvis kompleqsuri saswavlo programis<br />

ganviTareba;<br />

- turistul servisebTan dakavSirebuli satreiningo kursebi iseT sferoebSi,<br />

rogoricaa: garemos turizmi, agroturizmi, samotociklo sporti, seirnoba,<br />

velosipediT seirnoba, wylis sportuli saxeobebi, fexiT mogzauroba (laSqrobebi)<br />

da speleologia (gamoqvebulebis kvleva), cxenis tareba, viqend turizmi, satranzito<br />

turizmi, saqalaqo turizmi da sxva;<br />

- turizmTan dakavSirebul firmebSi samsaxuramdeli mowyobis organizeba;<br />

- Semcirebuli umuSevroba;<br />

- danazogebi socialur programebze adgilobriv biujetSi;<br />

- adgilobriv biznesebis mxardaWera maTi kvalificiuri kadrebiT uzrunvelyofa;<br />

- TviT-dasaqmebis SesaZlo zrda.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

( ( ganmaxorcielebeli)<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli)<br />

turistli industriis warmomadgenelTa<br />

Sekrebis organizacia<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

- mewarmeebi, romlebic qiraoben<br />

kvalificiur kadrebs;<br />

- treiningebis Semdeg umuSevrebs<br />

SeuZliaT iSovon samsaxurebi an<br />

daaarson erTi mesakuTris firma;<br />

- adgilobrivi mTavroba, radganac maT<br />

SeuZliaT Seamciron socialuri<br />

keTildReobis danaxarjebi;<br />

- adgilobrivi saganmanaTleblo<br />

institutebi, radganac isini iqnebian<br />

ukeT aRWurvilni, raTa upasuxon<br />

samuSao bazris cvlilebebis<br />

moTxovnebs.<br />

86


potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi mogeba mogeba: mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili<br />

- dasaqmebis departamenti – turistuli - proeqtis partniors SeuZlia<br />

industriis seqtorSi samuSao bazris sasawavlo centris uzrunvelyofa<br />

monitoringi;<br />

SenobebiTa da aRWurvilobebiT, agreTve<br />

- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli dafinansebis uzrunvelyofa proeqtis<br />

umuSevroba;<br />

fanxorcielebis sawyis etapze;<br />

- turistli industriis warmomadgenelTa - proeqtis partnioris/SesaZlo<br />

Sekrebis organizacia – xelmZRvnels SeuZlia xeli Seuwyos maT<br />

maRalkvalificiuri kadrebis swavleba eqspertizasa da gamocdilebas da<br />

turistul industriaSi samuSaoebis uzrunvelyos samoqmedo sivrce maT<br />

Sesavsebad (mosargebad);<br />

- saganmanaTleblo institutebi – axali<br />

saswavlo programebi.<br />

sakuTar SenobebSi..<br />

wina winapirobebi<br />

wina winapirobebi<br />

pirobebi: pirobebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi:<br />

- naTlad ganisazRvra treiningis - treiningis moTxovnilebebi ar aris<br />

moTxovnilebebi;<br />

sworad gansazRvruli, ase rom Sedegebi<br />

- aucilebelia dasaqmebis departamebtisa ar pasuxoben proeqtis mizans;<br />

da adgilobrivi saswavlo institutebis - specialistebi ar arian sakmarisad<br />

mxardaWeris Zieba (samuSaos rekomendaciis kompetenturebi;<br />

eqspertebi, gansazRvruli satreiningo - Zalian cotaa firmebi, romelTac aqvT<br />

kursebis dafinanseba);<br />

TanamSromlobis survili..<br />

- turistuli industriis seqtori,<br />

romelsac surs TanamSromoba treining<br />

kursebis, postebze Canacvlebis,<br />

samsaxuramdeli mowyobis organizebaSi, da<br />

sabolood mzadaa daasaqmos proeqtis<br />

kursSi naswavli kadrebi.<br />

87


samuSao samuSao Zalis Zalis ganviT ganviTarebis ganviT arebis proeqtebi<br />

proeqtis proeqtis saxelwodeba:<br />

saxelwodeba:<br />

riskis winaSe mdgari axalgazrdobisaTvis ganaTlebisa da swavlebis uzrunvelyofa<br />

proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera:<br />

aRwera:<br />

proeqtis mizania 25 wlamde asakis umuSevari axalgazrdobis samuSao aqtivizacia,<br />

romlebsac emuqrebaT socialuri gariyulobisa da paTologiis safrTxe. jgufi<br />

moicavs yvela tipis sasawavlebeldamTavrebuls, romlebic ar muSaoben.<br />

beneficiarebs gaewevaT daxmareba saqmianobis saSualebiT, romelic axdens<br />

dasaqmebisa da TviT-dasaqmebis xelSewyobasa da promouSens, imgvarad, rom maT<br />

SeuZliaT Tavi aaridon mudmivi umuSevrobis mdgomareobas.<br />

proeqti gulisxmobs Semdegi tipis saqmianobas:<br />

- karieris rekomendirebisa (rCevis micema) da samuSaos Zebnis momsaxureba;<br />

- individualuri da jgufuri swavleba;<br />

- samsaxuramdeli Canacvleba;<br />

- samsaxuramdeli instruqtireba,<br />

mewarmeobis xelSewyobisa da promoutirebis msgavsad, anu erTjeradi subsidiebis<br />

gacema damwyebi biznes saqmianobisaTvis. beneficiarebi, romlebmac daweres<br />

individualuri samuSao gegma, magram ar iqnen arCeulni aqtivizaciis kursSi<br />

monawileobis misaRebad, Caiwerebian “kandidatTa siaSi”.<br />

proeqti gaaumjobesebs axalgazrdebis Sansebs ipovon samuSao maTTvis samsaxuris<br />

Zebnis saSualebebis swavlebiT, maTi SromiTi bazris moTxovnis Sesabamisi<br />

kvalifikaciebis uzrunvelyofiT, zogierTi profesionaluri gamocdilebis<br />

gaziarebiTa da TviT-dasaqmebis promoutirebiT.<br />

proeqtis proeqtis xelmZR xelmZRvaneli<br />

xelmZR vaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- 25 wlamde asakis axalgazrdebi, yvela<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

tipis saswavlebeldamTavrebulebi;<br />

- damsaqmeblebi<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />

mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili:<br />

wvlili:<br />

- damsaqmeblebi: momavali daqiravebuli - axali samuSaoebi, miRebuli<br />

samuSao Zalis swavlebisa da samsaxuramdel samuSaoze mowyobiT;<br />

kvalificiuri muSaxelis povnis Sansi; - praqtikuli profesiuli<br />

- saganmanaTleblo organizaciebi – kvalifikaciis transferi;<br />

momsaxureba<br />

- beneficiarebisaTvis sarekomendacio<br />

- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli<br />

umuSevroba da socialuri paTologiis<br />

safrTxe axalgazrdebs Soris.<br />

momsaxurebis gaweva.<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi:<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi:<br />

- Statebis dakompleqteba adamianebiT, - axalgazrdebis ararseboba, romelTac<br />

romlebic akmayofileben proeqtis<br />

gaaCniaT samsaxuramdeli staJirebis,<br />

kriteriumebs:<br />

praqtikis gavlis survili<br />

monawileTa damowmeba, individualuri (saswavlebeldamTavrebulebi acxadeben,<br />

samuSao gegma, saswavlebeldamTavrebulis rom maT urCevniaT da surT daiwyon<br />

gagzavna damsaqmebelTan, gansaxilvelad muSaoba, vidre meoradi mniSvnelobis<br />

warmodgenili gancxadebis damowmeba staJireba) ;<br />

potenciuri damqiraveblis mier,<br />

- firmebis simcire, romelTac SeuZliaT<br />

samsaxuramdeli samuSaos SeTavazebis<br />

pretenzia, romelic beneficiarebs<br />

uzrunvelyofs SromiTi bazris moTxovnis<br />

kriteriumebis dakmayofileba.<br />

88


Sesabamisi unarebiT/kvalifikaciiT,<br />

damqiravebelTa gancxadebebi<br />

treininggavlili dasaqmebuli pirebis<br />

datovebis Sesaxeb minimum 6 TviT.<br />

89


proeqtis proeqtis saxelwodeba:<br />

saxelwodeba:<br />

samuSao bazarze Sesvlis dros axalgazrdobis mxardaWera, “damwyebi axalgazrdoba”<br />

proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera:<br />

aRwera:<br />

proeqtis mizania pirobebis Seqmna, romlis meSveobiTac saswavlebeldamTavrebulebi<br />

ipovian informacias samuSao bazris Sesaxeb da iswavlian misi struqturebis<br />

gamoyenebas. igi agreTve gaavrcelebs informacias profesiuli dawinaurebis<br />

SesaZleblobebis Sesaxeb. agreTve, igegmeba treiningebis kursi biznes gegmis daweris<br />

Sesaxeb saswavlebeldamTavrebulTaTvis, romelTac survili aqvT daiwyon sakutari<br />

biznesi. saSualo skolebSi specialuri gakveTilebi moaxdens moswavleTa<br />

informirebas sxvadasxva profesiebis da SromiT bazarze mdgomareobis Sesaxeb.<br />

amgvari gakveTilebi daexmareba maT momavali saganmanaTleblo kursis arCevaSi da<br />

gazrdis maT Sansebs ipovon samuSao swavlis damTavrebis Semdeg. ufro metic,<br />

proeqti moicavs xelSemwyob specializirebul swavlebasa da ganaTlebis<br />

institutebs, sadac axalgazrdebi isargebleben sxvadsxva specialobebis Sesaxeb<br />

monacemTa bazis upiratesobebiT, fsiqologiuri sarekomendacio momsaxurebiT,<br />

Seamowmeben TavianT profesiul miswrafebebs da miiReben informacias vakansiebis<br />

Sesaxeb. proeqti agreTve moicavs treiningebs, romelic moamzadebs axalgazrdebs<br />

samsaxurSi mosawyobad.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />

mogeba:<br />

- damsaqmeblebi: momavali daqiravebuli<br />

samuSao Zalis swavlebisa da instruqciis<br />

Sansi;<br />

-saswavlo erTeulebi – momsaxureba<br />

- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli<br />

umuSveroba<br />

saSualo skolebi, universitetebi<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

- saSualo skolis<br />

saswavlebeldamTavrebulebi,<br />

universitetebi;<br />

- damsaqmeblebi.<br />

proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili: wvlili:<br />

wvlili:<br />

- praqtikuli profesiuli<br />

kvalifikaciebis swavleba;<br />

- sakonsultacio momsaxureba<br />

beneficiarebisaTvis;<br />

- sainformacio kampania studentebs<br />

Soris proeqtis mier SemoTavazebuli<br />

Sansebis Sesaxeb.<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

- Statebis dakompleqteba adamianebiT, - kandidatebis ararseboba, romlebsac<br />

romlebic akmayofileben proeqtis<br />

aqvT samsaxurSi staJirebis an<br />

kriteriumebs;<br />

treiningebis kursis gavlis survili;<br />

- TanamSromloba saswavlo institutebTan, - kompaniebis ararseboba, romlebic<br />

skolebsa da universitetebTan;<br />

- kompaniebi, romlebic mzad arian<br />

daiqiravon staJiorebi (praqtikantebi).<br />

akmayofileben kriteriumebs.<br />

90


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

karieruli gzebi<br />

proeqtis proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

proeqti mimarTulia saSualo skolis damamTavrebeli klasis moswavleebisa da<br />

akademiuri studentebisaTvis. proeqti moicavs Semdeg saqmianobas: a) adgilobrivi<br />

ekonomikisa da samuSao bazarze arsebuli mdgomareobis diagnostika, axalgazrdobis<br />

karieruli miswrafebebis kvleva; b) karieris dagegmvis vorqSofi; c) proeqtis<br />

Sedegebis gavrceleba TbilisSi samuSao bazrobebze Catarebuli konferenciis dros;<br />

d) axalgazrdebis mxardaWera maT mier ganviTarebuli saukeTeso proeqtebis<br />

ganxorcielebaSi.<br />

proeqtis detaluri miznebia:<br />

karieris dagegmvisa da saSualebebis ganxorcieleba da Semowmeba;<br />

monawileTa daxmareba maTi karieruli miznebis miRwevaSi;<br />

qalaqis doneze samsaxuramdeli treiningebis xelSewyobis sistemis ganviTareba.<br />

proeqti moicavs:<br />

- debatebs axalgazrdebTan;<br />

- kvlevebs;<br />

- statistikuri monacemebis analizs;<br />

-vorqSofs prezentaciebiT, jgufuri muSaobiTa da individualur muSaobas<br />

distanciuri – muSaobis elementebiT. monawileebs saSualeba eqnebaT miiRon<br />

konsultaciebi sakuTari karieruli gegmebis Sesaxeb eqspertebisagan internetis<br />

meSveobiT;<br />

- saswavlo vizitebi kompaniebSi, institutebsa da organizaciebSi;<br />

-konkretuli sakiTxis kvlevis meTodologiuri xelmZRvanelobiT<br />

ganxorcielebisaTvis.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

- damsaqmeblebi;<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

- universitetebi da saSualo skolebi;<br />

- saSualo skolebi da akademiuri<br />

studentebi;<br />

- maswavleblebi.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba:<br />

mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri wvlili:<br />

wvlili:<br />

- adgilobrivi mTavroba – Semcirebuli - axalgazrdebis momzadeba samuSao<br />

umuSevroba axalgazrdebs Soris;<br />

bazrisaTvis adgilobrivi biznesebis<br />

- <strong>Tbilisi</strong>s universitetebi –<br />

monaxulebis (vizitebis), sxvadasxva<br />

kursdamTavrebulTa momzadeba samuSao postebze moklevadiani Canacvlebis<br />

bazrisaTvis;<br />

meSveobiT;<br />

- <strong>Tbilisi</strong>s saSualo skolebi –<br />

- umuSevrobis Semcireba<br />

skoladamTavrebulTa momzadeba samuSao saswavlebeldamTavrebulTa Soris;<br />

bazrisaTvis.<br />

- skolis axali silabusi (programa)<br />

ufro Sesaferisi <strong>Tbilisi</strong>s samuSao<br />

bazris moTxovnisaTvis.<br />

winapirobebi<br />

winapirobebi:<br />

winapirobebi<br />

riskfaqtorebi<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi<br />

unda dainiSnos proeqtis - SezRuduli finansuri da sxva<br />

ganmaxorcielebel eqspertTa jgufi. resursebi biznesebisaTvis;<br />

jgufi unda Sedgebodes treiningebis da - specialistebi ar arian sakmarisad<br />

animatorebisagan, romlebic kompetenturebi;<br />

uxelmZRvaneleben debatebsa da - maswavleblebi ar arian<br />

satreiningo kursebs, proeqtis marTvis dainteresebulni damatebiT saaTebSi<br />

specialistebisa da moxaliseebisagan. muSaobiT.<br />

91


proeqtis proeqtis saxelwodeba:<br />

saxelwodeba:<br />

<strong>Tbilisi</strong>s samuSao bazris moTxovnis monitoringi.<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera:<br />

aRwera:<br />

proeqtis mizania samuSao bazarze mimdinare cvlilebebis monitornigi, sxvadasxva<br />

institutebis efeqturobis Sefaseba, romlebic mxars uWeren mewarmeobasa da axdenen<br />

adgilobrivi samuSao bazris stimulirebas, cvlian urTierT molodinebs dasaqmebisa<br />

da ganaTlebis seqtorebs Soris, monitoringis sistemisa da institutebsa da<br />

organizaciebs Soris informaciis gacvlis ganviTareba, romlebic dakavSirebulni<br />

arian dasaqmebasa da ganaTlebasTan, samuSao bazarze mdgomareobis, ganaTlebisa da<br />

saswavlo SeTavazebis diagnostika, samuSao bazarze mimdinare cvlilebebis ufro<br />

efeqturi monitoringis sistemis ganxorcieleba, monacemTa bazis ageba da ganaxleba,<br />

romelic gazrdis informacias dasaqmebisa da ganaTlebis Sesaxeb da gaaumjobesebs<br />

mis xarisxs. TbilisSi samuSao bazris moTxovnis monitoringi migviyvans samuSaoTi<br />

uzrunvelyofis, calkeul specialobebSi momavali mdgomareobis, seqtorebisa da<br />

industriebis, damqiravebelTa molodinebis, rac dakavSirebulia samuSaos maZiebelTa<br />

kvalifikaciasa da unarebTan, saganmanaTleblo momsaxurebaze axali moTxovnis, mcire<br />

da saSualo sawarmoebis seqtorSi mimdinare cvlilebebis socialuri da ekonomikuri<br />

zrdis, agreTve kvlevisa da gamokiTxvis Sedegebis detalur analizamde. samuSao<br />

bazris monitoringis Sedegebs gadamwyveti mniSvneloba gaaCniaT saswavlo<br />

organizaciebis, an TbilisSi saSualo da umaRlesi skolebis ganaTlebis<br />

SeTavazebis modificirebisaTvis (saxecvlilebisaTvis).<br />

proeqtis proeqtis xel xelmZRvaneli<br />

xel mZRvaneli<br />

( ( ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

qalaqi <strong>Tbilisi</strong><br />

- damsaqmebelbi;<br />

- universitetebi da saSualo skolebi;<br />

- saSualo da umaRlesi saswavleblebis<br />

studentebi;<br />

- umuSevrebi da samsaxuris maZieblebi.<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da da maTi maTi maTi mogeba:<br />

mogeba: proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili:<br />

wvlili:<br />

- dasaqmebis departamenti- mudmivad - samuSao bazarze arsebuli<br />

ganaxlebuli monacemTa baza<br />

mdgomareobis Sesaxeb informaciis<br />

specialobebis Sesaxeb;<br />

uzrunvelyofa, rac dakavSirebulia<br />

samuSao bazris statistikasTan;<br />

- adgilobrivi mTavroba – saswavlo da<br />

saganmanaTleblo SemoTavazebis<br />

modifikaciis Sesaxeb informaciis<br />

efeqturi gamoyenebis wyalobiT<br />

umuSevrobis done swrafad daecema;<br />

- saSualo skolebi, universitetebi –<br />

axalgazrdebis momzadeba specialobebSi,<br />

romlebic pasuxoben arsebul da<br />

mosalodnel moTxovnebs samuSao bazarze.<br />

- monacemTa bazis mimdinareoba da<br />

ganaxleba, romelic exeba ganaTlebisa da<br />

sasawavlo SeTavazebasTan, specialobebi<br />

moTxovnaSi, ekonomikuri maCveneblebi,<br />

specifikuri sabazro sferoebis kvlevebi;<br />

- saswavlo da saganmanaTleblo<br />

SeTavazebis moyvana SesabamisobaSi<br />

<strong>Tbilisi</strong>s samuSao bazarze arsebul<br />

mdgomareobasTan.<br />

92


winapirobebi:<br />

winapirobebi:<br />

- arsebobs proeqtis xelmZRvaneli;<br />

- organizacia, romelsac Seswevs<br />

informaciis Segrovebis, damuSavebisa da<br />

ganaxlebis unari;<br />

- monacemTa bazis Seqmna;<br />

- SerCeuli ganTavsebis adgili;<br />

- Sesaferisi programuli uzrunvelyofa;<br />

- dafinansebis misawvdomoba.<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi:<br />

- specialistebi ar arian sakmarisad<br />

kompetenturebi;<br />

- SezRuduli finansuri SesaZleblobebi,<br />

rac xels uSlis proeqtis<br />

ganmaxorcieleblebs ganaxorcielon<br />

samuSao bazris monitoringi;<br />

- skolebi, romlebic ar arian<br />

dainteresebulni SeuerTdnen proeqts.<br />

93


proeqtis proeqtis saxelwodeba<br />

saxelwodeba:<br />

saxelwodeba<br />

mcire da saSualo sawarmoebis mewarmeebis menejeruli unarebis (kvalifikaciis)<br />

gaumjobeseba<br />

proeqtis proeqtis mokle mokle aRwera aRwera: aRwera<br />

mcire da saSualo biznesebi samuSaoebis ZiriTadi wyaroebia, magram maTi adamianuri<br />

resursebis SesaZleblobebi SezRudulia. isini xSirad zarals ganicdian ara<br />

mxolod daqiravebuli samuSao Zalis, aramed agreTve mmarTveli kadrebis<br />

arasakmarisi unarebisa da kvalifikaciebis gamo. amitomacaa, rom mniSvnelovania<br />

mewarmeTa gaTviTcnobiereba imaSi Tu ramdenad mniSvnelovania, maTi da maTi kadrebis<br />

codnis gaumjobeseba axal teqnologiebsa da inovaciur gadawyvetilebebSi.<br />

TbilisSi damkvidrebulma firmebma unda Seamciron manZili, romelic aSorebs maT,<br />

sxva qveynebSi, mag., evrokavSirSi moqmedi kompaniebisagan, isini mzad unda iyvnen<br />

saerTaSoriso gacvlaSi Casabmelad. ekonomikis progresirebadi globalizaciis<br />

periodSi kompaniebs, romlebic saqmianoben adgilobriv bazrebze da asaqmeben<br />

naklebad kvalificiur kadrebs, sul ufro naklebi Sansi aqvT, rom gadarCnen.<br />

proeqtis mizania konkurenciulobis gaumjobeseba da biznesebis adekvaturi<br />

SesaZleblobebis gazrda adamianur resursebSi investiciebis ganxorcielebis<br />

meSveobiT. detaluri miznebi moicaven:<br />

- mmarTveli kadrebis unarebisa da kvalifikaciebis gaumjobeseba;<br />

- arsebuli kvalifikaciebis gaumjobeseba da axlebis Sesawavla;<br />

- codnis gacvlis xelSewyoba da universitetebisa da biznesebs Soris<br />

-<br />

TanamSromlobis gaumjobeseba;<br />

adgilobrivi samuSao bazris stimulireba;<br />

- Statebis dakompleqtebisa da ganaTlebis seqtorebs Soris<br />

urTierTmolodinebis gacvla.<br />

proeqtis proeqtis xelmZRvaneli<br />

xelmZRvaneli<br />

beneficiarebi<br />

beneficiarebi<br />

( ( ganmaxorcielebeli)<br />

ganmaxorcielebeli):<br />

ganmaxorcielebeli)<br />

- mewarmeebi;<br />

- biznesis asociacia<br />

- adamianebi, romlebic dainteresebulni<br />

arian mcire da saSualo sawarmoebis<br />

menejmentis codnisa da unarebis axali<br />

dargebiT;<br />

- adamianebi, romlebic apireben biznes<br />

saqmianobis dawyebas;<br />

- adamianebi, romlebic dainteresebulni<br />

arian biznesis dawyebiT soflis<br />

meurneobaSi an mis garemoSi;<br />

- saswavlebeldamTavrebulebi,<br />

gansakuTrebiT universitetis<br />

kursdamTavrebulebi, romlebic<br />

daregistrirebulni<br />

umuSevrebi.<br />

arian rogroc<br />

potenciuri potenciuri partniorebi partniorebi da da maTi maTi maTi mogeba mogeba: mogeba proeqtSi proeqtSi Setanili Setanili potenciuri potenciuri potenciuri wvlili wvlili: wvlili wvlili<br />

- samuSao centri;<br />

– materialuri wvlili (mowyobiloba da<br />

- adgilobrivi mTavroba;<br />

/an eqspertiza);<br />

- biznes seqtori – profesionaluri -- pirdapiri mxardaWeeris SeTavazeba<br />

daxmareba;<br />

(Senobebi, politikuri mxardaWera,<br />

-<strong>Tbilisi</strong>s universitetebi (umaRlesi eqspertiza);<br />

saswavleblebebi) studentebisa da -- teqnikuri xelSewyobis uzrunvelyofa<br />

fakultetebisaTvis praqtikuli eqspertebis mier da finansuri<br />

gamocdilebis transferi, Semosavali mxardaWeris meSveobiT. maT SeuZliaT<br />

universitetisaTvis, biznes seqtorTan informaciis uzrunvelyofa da axali<br />

TanamSromklobis gafarToeba.<br />

SesaZleblobebis miTiTeba (e.g. axali<br />

94


winapirobebi:<br />

winapirobebi:<br />

- treiningis moTxovnilebebi naTladaa<br />

gansazRvruli;<br />

- satreiningo programas esaWiroeba<br />

ganviTareba;<br />

- arseboben adgilobrivi institutebi,<br />

romelTac SeswevT treiningebis<br />

SeTavazebis unari.<br />

biznes sferoebi, postebis Canacvlebis<br />

menejerebisaTvis);<br />

- daxmareba menejmentis sakiTzTan<br />

dakavSirebiT eqspertebis mowveviT.<br />

riskfaqtorebi:<br />

riskfaqtorebi:<br />

- regionis dabali biznes potenciali;<br />

- SezRuduli finansuri an sxva<br />

resursebi biznesebisaTvis;<br />

- specialistebi ar arian momzadebulebi.<br />

95

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!