03.06.2013 Views

da samoqalaqo integracia tolerantoba - Diversity.ge

da samoqalaqo integracia tolerantoba - Diversity.ge

da samoqalaqo integracia tolerantoba - Diversity.ge

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>tolerantoba</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> <strong>integracia</strong><br />

saxelmwifo politika<br />

saqarTvelos prezidentis administracia<br />

2008


erTiani qarTuli saxelmwifos siZliere misi mravalferovnebaa.<br />

Cvenma winaprebma saukuneebis ganmavlobaSi Camoayalibes <strong>da</strong> memkvidreobad <strong>da</strong>gvitoves<br />

mravaleTnikuri Tanacxovrebis udidesi kultura. Cveni Taobis amocanaa, am unikaluri<br />

gamocdilebis politikuri kulturis xarisxSi ayvana <strong>da</strong> Tanamedrove tipis saxelmwifoebriv<br />

praqtikaSi <strong>da</strong>mkvidreba.<br />

es aris qarTuli saxelmwifoebriobis pasuxism<strong>ge</strong>bloba, saqarTvelos mTel sazogadoebaze<br />

Tanabrad ga<strong>da</strong>nawilebuli testi, gamoc<strong>da</strong>: nebismieri eTnosis, rwmenis, kulturis,<br />

tradiciis SenarCuneba <strong>da</strong> ganviTareba, multikulturuli garemos uzrunvelyofa<br />

<strong>da</strong> rogorc Sedegi, umTavresis miRweva _ saqarTveloSi moqalaqe un<strong>da</strong> aRwevdes<br />

warmatebas mxolod imitom, rom swavlobs, Sromobs, aris kanonmorCili <strong>da</strong> araviTari<br />

sxva faqtori mas ar un<strong>da</strong> eRobebodes. es aris Cemi, <strong>da</strong> <strong>da</strong>rwmunebuli var, qarTuli<br />

sazogadoebis ideali.<br />

<strong>samoqalaqo</strong> integraciis procesi ar aris mokle va<strong>da</strong>Si miRwevadi amocana. am procesSi,<br />

cxadia, Zalzed mniSvnelovania saxelmwifo institutebisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong><br />

seqtoris, saxelmwifosa <strong>da</strong> umciresobis jgufebis TanamSromloba. Tumca, procesi<br />

ver iqneba warmatebuli, Tu gansxvavebulobisadmi tolerantuli <strong>da</strong>mokidebulebis<br />

aucileblobas ver gaacnobierebs mTeli sazogadoeba.<br />

am erTianobis gamoZaxili un<strong>da</strong> iyos Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

koncefcia, romlis SemuSavebazec dRes prezidentTan arsebuli sabWo muSaobs.<br />

sabWos Semad<strong>ge</strong>nlobaSi arian rogorc aRmasrulebeli <strong>da</strong> sakanonmdeblo xelisuflebis,<br />

aseve saxalxo <strong>da</strong>mcvelisa <strong>da</strong> arasamTavrobo seqtoris, Tavad umciresobaTa<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebi. es dokumenti kidev erTi TvalsaCino deklarireba iqneba im politikisa,<br />

romelsac saqarTvelos xelisufleba umciresobebTan mimarTebaSi axorcielebs<br />

<strong>da</strong> romelic <strong>samoqalaqo</strong> cnobierebaze <strong>da</strong>myarebul xedvas efuZneba.<br />

cxadia, Cven ver SevqmniT imaze Rirebul nacionaluri interesebis koncefcias, vidre<br />

es evropaze gacilebiT adre, XII saukuneSi <strong>da</strong>viT aRmaSenebelma Seqmna.<br />

<strong>da</strong>viT aRmaSeneblis msgavsad, dRes Cven veubnebiT Cvens qveyanaSi mcxovreb oss, afxazs,<br />

somexs, azerbaijanels, russ, ebraels, berZens, ukrainels, latviels, litvels, estonels,<br />

asiriels, yvelas, vinc Cvens miwaze <strong>da</strong>iba<strong>da</strong> <strong>da</strong> cxovrobs, rom saqarTvelo<br />

Cveni saerTo saxlia, mravalferovneba ki _ is universaluri Rirebuleba, romelic<br />

yvela CvenTagans saerTo gvaqvs.<br />

mixeil saakaSvili<br />

saqarTvelos prezidenti<br />

3


Sesavali<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sabWo<br />

sabWos saqmianobis ZiriTadi mimarTulebebi<br />

kanonis uzenaesoba<br />

ganaTleba<br />

kultura<br />

sazogadoebis socialuri <strong>da</strong> regionaluri <strong>integracia</strong><br />

media<br />

<strong>samoqalaqo</strong> monawileoba<br />

partniori arasamTavrobo organizaciebi<br />

4<br />

Sinaarsi<br />

5<br />

6<br />

10<br />

10<br />

13<br />

20<br />

22<br />

28<br />

35<br />

48


Sesavali<br />

Jurnali momzadebulia prezidentis<br />

administraciis mier, gaeros asociaciis<br />

xelSewyobiT, amerikis SeerTebuli Statebis<br />

ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntos (USAID) programis<br />

`<strong>samoqalaqo</strong> <strong>integracia</strong> <strong>da</strong> <strong>tolerantoba</strong><br />

saqarTveloSi~ farglebSi.<br />

Jurnali miznad isaxavs gaacnos sazogadoebas,<br />

adgilobriv <strong>da</strong> saerTaSoriso arasamTavrobo<br />

<strong>da</strong> donor organizaciebs, prezidentTan<br />

moqmedi Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong><br />

integraciis sabWos saqmianoba integraciis<br />

mimarTulebiT.<br />

prezidentis administracia imedovnebs, rom es<br />

gamocema gazrdis sazogadoebis<br />

informirebulobas tolerantobisa<br />

<strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sferoSi<br />

saxelmwifo institutebis aqtiurobis Sesaxeb.<br />

5


Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sabWo<br />

`erovnul umciresobaTa <strong>da</strong>cvis Sesaxeb~ evropuli CarCo konvenciis ZalaSi Sesvlis<br />

Semdeg, xelisuflebam integraciis sferoSi saxelmwifo politikis SemuSavebaze<br />

muSaoba <strong>da</strong>iwyo. saqarTvelos prezidentis gankargulebiT, Semwynareblobisa<br />

<strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sabWo 2005 wlis 8 agvistos Seiqmna. prezidentis<br />

gankargulebiTve ganisazRvra sabWos funqciebi. saxeldobr:<br />

6<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sferoSi arsebuli saerTaSoriso,<br />

samTavrobo, sazogadoebrivi <strong>da</strong> akademiuri gamocdilebis, programebisa<br />

<strong>da</strong> iniciativebis, kvlevebisa <strong>da</strong> mosazrebebis Seswavla <strong>da</strong> analizi;<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sakiTxebze farTo erovnuli<br />

konsensusis miRweva, mis SemuSavebaSi yvela <strong>da</strong>interesebuli piris aqtiuri<br />

monawileobis uzrunvelyofisa <strong>da</strong> politikur, socialur, eTnikur Tu religiur<br />

jgufebTan dialogis gamarTvis gziT;<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis erovnuli koncefciisa <strong>da</strong> samoqmedo<br />

<strong>ge</strong>gmis SeqmnaSi <strong>samoqalaqo</strong> monawileobis meqanizmis SemuSaveba;<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis erovnuli koncefciisa <strong>da</strong> samoqmedo<br />

<strong>ge</strong>gmis ganxorcielebis politikuri, finansuri, instituciuri, sakanonmdeblo<br />

<strong>da</strong> eqspertuli resursebiT uzrunvelyofis sqemebis SemuSaveba;<br />

saqarTveloSi moqmedi kanonmdeblobis analizi <strong>da</strong> arsebuli xarvezebis gamosworebis<br />

mizniT sakanonmdeblo cvlilebebis paketis momzadeba;<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis erovnuli koncefciisa <strong>da</strong> samoqmedo<br />

<strong>ge</strong>gmiT gaTvaliswinebul RonisZiebaTa ganxorcielebis monitoringisa<br />

<strong>da</strong> cvalebad garemoze adekvaturi reagirebis meqanizmebis SemuSaveba.<br />

sabWos <strong>da</strong>evala<br />

2008 wlis 31 oqtombramde Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis erovnuli<br />

koncefciisa <strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gmis proeqtis SemuSaveba;<br />

saqarTvelos prezidentis, mTavrobisa <strong>da</strong> parlamentis informireba mimdinare<br />

RonisZiebebTan <strong>da</strong>kavSirebiT.<br />

saqarTvelos mTavrobas <strong>da</strong>evala<br />

2008 wlis 31 dekembramde, sabWos wardginebisa <strong>da</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebis safuZvelze,<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis erovnuli koncefciisa<br />

<strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gmis <strong>da</strong>mtkiceba.<br />

samuSao jgufebi<br />

sabWom gansazRvra strategiuli <strong>ge</strong>gmis eqvsi ZiriTadi mimarTuleba, ris safuZvelzec<br />

sabWos formatSi eqvsi samuSao jgufi Seiqmna. esenia: kanonis uzenaesoba,<br />

ganaTleba, kultura, sazogadoebis socialuri <strong>da</strong> regionaluri <strong>integracia</strong>, media,<br />

<strong>samoqalaqo</strong> monawileoba.


sabWos Semad<strong>ge</strong>nloba<br />

Tamar kinwuraSvili<br />

saqarTvelos prezidentis mrCeveli,<br />

sabWos Tavmjdomare<br />

Temur iakobaSvili<br />

saqarTvelos saxelmwifo ministri<br />

reintegraciis sakiTxebSi<br />

<strong>da</strong>viT tyeSelaSvili<br />

saqarTvelos saxelmwifo ministri<br />

regionaluri mmarTvelobis sakiTxebSi<br />

zinai<strong>da</strong> bestaeva<br />

saqarTvelos ltolvilTa <strong>da</strong> gansaxlebis ministris<br />

moadgile<br />

ana Jvania<br />

saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis ministris<br />

moadgile<br />

giga bokeria<br />

saqarTvelos sagareo saqmeTa ministris<br />

pirveli moadgile<br />

<strong>da</strong>viT andRulaZe<br />

saqarTvelos kulturis, ZeglTa <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> sportis<br />

ministris moadgile<br />

vato leJava<br />

saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis ministris<br />

pirveli moadgile<br />

<strong>da</strong>viT <strong>da</strong>rCiaSvili<br />

saqarTvelos parlamentis wevri,<br />

evropasTan integraciis komitetis Tavmjdomare<br />

akaki minaSvili<br />

saqarTvelos parlamentis wevri,<br />

iuridiul sakiTxTa komitetis Tavmjdomaris moadgile<br />

Ciora TaqTaqiSvili<br />

saqarTvelos parlamentis wevri, ganaTlebis, mecnierebisa<br />

<strong>da</strong> kulturis komitetis Tavmjdomaris moadgile<br />

sozar subari<br />

saqarTvelos saxalxo <strong>da</strong>mcveli<br />

mamuka faCuaSvili<br />

sazogadoebrivi mauwyeblis sameurveo sabWos wevri<br />

levan ramiSvili<br />

Tavisuflebis institutis gam<strong>ge</strong>obis Tavmjdomare<br />

zurab guncaZe<br />

samarTlebrivi ganaTlebis asociacia ALPE-s direqtori<br />

ramaz afciauri<br />

gaeros asociaciis direqtori<br />

<strong>da</strong>viT afrasiZe<br />

kavkasiuri institutis direqtori<br />

zaur xalilovi<br />

<strong>samoqalaqo</strong> integraciis fondis direqtori<br />

<strong>ge</strong>nadi muradiani<br />

saqarTvelos somexTa kavSiris Tavmjdomare<br />

giga ze<strong>da</strong>nia<br />

fond `Ria sazogadoeba _ saqarTvelos~<br />

<strong>samoqalaqo</strong> ganaTlebis programis koordinatori<br />

7


8<br />

interviu<br />

saqarTvelos prezidentis mrCevelTan, Semwynareblobisa<br />

<strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis saxelmwifo sabWos TavmjdomaresTan<br />

Tamar kinwuraSvilTan<br />

Tavisi saqmianobis ra etapzea amJamad prezidentTan moqmedi<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sabWo?<br />

SeiZleba iTqvas, rom sabWo Tavisi saqmianobis aqtiur fazaSia,<br />

TiTqmis mza<strong>da</strong>a <strong>da</strong> uaxloes momavalSi sazogadoebas warvud<strong>ge</strong>nT<br />

dokuments, romelmac qveyanaSi tolerantobisa <strong>da</strong> integraciis<br />

politika un<strong>da</strong> gansazRvros.<br />

qveynis prezidentTan moqmed sabWos yvela wevrs srulad aqvs<br />

gacnobierebuli, rom nebismieri dokumentis efeqtianobas didwilad<br />

ganapirobebs is, Tu ramdenad aris CarTuli mis SemuSavebasa <strong>da</strong><br />

ganxilvaSi farTo sazogadoeba. am mizniT sabWom TanamSromlobis<br />

memorandumi gaaforma saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan moqmed eTnikuri<br />

umciresobebis sabWosTan, mis saqmianobaSi CarTo arasamTavrobo<br />

organizaciebi, kompetenturi eqspertebi. gaimarTa <strong>da</strong> kvlavac<br />

gaimarTeba regularuli Sexvedrebi eTnikuri umciresobebis<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebTan Tbilissa <strong>da</strong> saqarTvelos sxva<strong>da</strong>sxva regionSi.<br />

am Sexvedrebze ganixileba Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong><br />

integraciis koncefcia <strong>da</strong> wina<strong>da</strong>debebi, rac sabolood mTavrobis<br />

samoqmedo <strong>ge</strong>gmaSi un<strong>da</strong> aisaxos.<br />

romeli mimarTuleba gamoikveTa am Sexvedrebis Sedegad<br />

yvelaze problematurad?<br />

araerTi kvleva <strong>da</strong> saeqsperto <strong>da</strong>skvna cxadyofs, rom umTavresi<br />

sirTule, romelic integraciis process aferxebs, saxelmwifo enis<br />

arcodnasTan <strong>da</strong>kavSirebuli sakiTxebia <strong>da</strong> xelisuflebis fokusirebac<br />

swored am mimarTulebiT xdeba. Tumca, Tu Sedegze gvin<strong>da</strong> viyoT orientirebuli,<br />

mxolod enis Seswavlaze koncentrireba ar aris sakmarisi.<br />

saWiroa sakiTxisadmi kompleqsuri midgoma. calke aRebuli skola an<br />

umaRlesi saswavlebeli ver upasuxebs im gamowvevebs, romelic<br />

integraciis procesSi Cvens winaSe dgas. kompleqsuri midgoma,<br />

socialuri komponentis paralelurad, mediis xelmisawvdomobas,


qveynis mmarTvelobaSi umciresobaTa CarTulobis<br />

uzrunvelyofasac gulisxmobs. sworad un<strong>da</strong> SevafasoT<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>vZlioT is gaucxoeba, romelic multieTnikur<br />

urTierTobebSi aTwleulebis win xelovnurad Seiqmna.<br />

gaucxoeba istoriis arcerT etapze ar iyo saqarTvelos<br />

yofisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli movlena. mravaleTnikuri<br />

garemo yovelT-vis Cveni saxelmwifoebrivi arsebobis<br />

ganuyofeli nawili <strong>da</strong> upiratesoba iyo. es faqtori,<br />

Tanamedrove samyaroSic saxelmwifoebrivi warmatebis<br />

udidesi resursia. <strong>da</strong>rwmunebuli var, rom mravaleTnikuri<br />

saqarT-velo, unikaluri multikulturuli garemo<br />

ga<strong>da</strong>mwyvetia demokratiuli procesebisa <strong>da</strong> liberaluri<br />

Rirebulebebis ganmtkicebis procesSi. swored amitom,<br />

mniSvnelovania eTnikur umciresobaTa kulturuli<br />

TviTmyofadobis SenarCunebaze yoveldRiuri zrunva <strong>da</strong> im<br />

mravalfe-rovnebis popularizacia, romliTac<br />

istoriulad amayobs Cveni qveyana.<br />

ramdenad mniSvnelovania saerTaSoriso<br />

organizaciaTa CarTuloba am procesSi?<br />

saqarTvelo, rogorc saerTaSoriso Tanamegobrobis wevri<br />

qveyana, srulad acnobierebs im Rirebulebebs, romelic<br />

evrosabWos erovnul umciresobaTa CarCo konvenciiTaa<br />

deklarirebuli. am dokumentis ratificireba saxelmwifom<br />

2005 wels moaxdina, misi implimentaciis procesSi ki<br />

mniSvnelovania saerTaSoriso organizaciebis <strong>da</strong>xmareba.<br />

gansakuTrebiT min<strong>da</strong> gamovyo evropis sabWos, euTosa <strong>da</strong><br />

aSS-s ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntos (USAID) mxar<strong>da</strong>Wera <strong>da</strong> is<br />

proeqtebi, romlebic integraciis xelSewyobis mizniT<br />

Cvens qveyanaSi xorcieldeba. Tumca, kvlavac gavimeoreb,<br />

rom am saqmeSi mTavari <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mwyveti saqarTvelos<br />

sazogadoebis pozicia <strong>da</strong> xelisuflebis politikuri nebaa.<br />

garwmunebT, es poziciac <strong>da</strong> nebac upiroboa.<br />

9


sabWos saqmianobis ZiriTadi mimarTulebebi<br />

kanonis uzenaesoba<br />

samarTlebrivi CarCo<br />

saqarTvelos, rogorc saerTaSoriso Tanamegobrobis wevr qveyanas ratificirebuli<br />

aqvs saerTaSoriso SeTanxmebebi, romlebic mniSvnelovan<br />

garantiebs qmnian eTnikur umciresobaTa <strong>da</strong>cvis TvalsazrisiT. es SeTanxmebebia:<br />

gaeros a<strong>da</strong>mianis uflebaTa sayovelTao deklaracia (15.09.1991).<br />

<strong>samoqalaqo</strong> <strong>da</strong> politikuri uflebebis saerTaSoriso paqti (25.01.1994).<br />

ekonomikuri, socialuri <strong>da</strong> kulturuli uflebebis saerTaSoriso<br />

paqti (25.01.1994).<br />

Sromisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>saqmebis sferoSi diskriminaciis saerTaSoriso konvencia<br />

(04.05.1995).<br />

evropis kulturuli konvencia (16.04.1997).<br />

rasobrivi diskriminaciis yvela formis likvi<strong>da</strong>ciis Sesaxeb saerTa-<br />

Soriso konvencia (16.04.1999).<br />

a<strong>da</strong>mianis uflebaTa <strong>da</strong> ZiriTad TavisuflebaTa <strong>da</strong>cvis evropuli<br />

konvencia (12.05.1999).<br />

adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb evropuli qartia (26.10.2004).<br />

erovnul umciresobaTa <strong>da</strong>cvis evropuli CarCo konvencia (13.10.2005).<br />

administraciul-teritoriul erTeulebs an xelisuflebis organoebs<br />

Soris transsasazRvro TanamSromlobis Sesaxeb saxelmZRvanelo<br />

evropuli konvencia (04.11.2006).<br />

saqarTvelos konstitucia aRiarebs yvela a<strong>da</strong>mianis Tanasworobas kanonis<br />

winaSe, ganurCevlad rasisa, kanis ferisa, enisa, religiisa, erovnuli<br />

<strong>da</strong> eTnikuri warmomavlobisa. sisxlissamarTlebrivi pasuxism<strong>ge</strong>blobiT<br />

isjeba a<strong>da</strong>mianTa Tanasworuflebianobis <strong>da</strong>rRveva, erovnuli an rasobrivi<br />

mtrobis an ganxeTqilebis Camogdebis mizniT ganxorcielebuli qmedeba,<br />

agreTve rasis, kanis feris, erovnuli an eTnikuri warmomavlobis<br />

niSniT a<strong>da</strong>mianis uflebebis pir<strong>da</strong>piri an arapir<strong>da</strong>piri SezRudva. rasobriv,<br />

religiur, erovnul an eTnikur nia<strong>da</strong>gze <strong>da</strong>naSaulis Cadena aris <strong>da</strong>mamZimebeli<br />

garemoeba sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebul sxva<br />

<strong>da</strong>naSaulebTan mimarTebaSi.<br />

kanonis winaSe moqalaqeTa Tanasworobis principi uzrunvelyofilia<br />

Tarjimnis <strong>da</strong>niSvniT, mSobliur enaze sasamarTlo <strong>da</strong> sagamoZiebi dokumentebis<br />

ga<strong>da</strong>cemiT im braldebulis, eWvmitanilis an sisxlis samarTalwarmoebis<br />

sxva monawilisTvis, romelmac ar icis saxelmwifo ena. sisxlis<br />

samarTalwarmoebaSi monawile Tarjimnis Sromis anazRaurebas uzrunvelyofs<br />

saxelmwifo. Tarjimnis monawileoba agreTve uzrunvelyofilia<br />

sasamarTlos mier <strong>samoqalaqo</strong> <strong>da</strong> administraciuli saqmeebis ganxilvisas.<br />

administraciul organosTan urTierTobisas, pirs, romelmac gancxadeba<br />

an sxva dokumenti waradgina arasaxelmwifo enaze, administraciuli organos<br />

mier miecema <strong>da</strong>matebiTi va<strong>da</strong> Targmanis warmosad<strong>ge</strong>nad. sasjelaRsrulebiT<br />

<strong>da</strong>wesebulebaSi miRebisas msjavrdebuls un<strong>da</strong> ganemartos misi<br />

uflebebi <strong>da</strong> mis<strong>da</strong>mi mopyrobis wesebi mSobliur an misTvis gasa<strong>ge</strong>b sxva<br />

enaze.<br />

10


kultura <strong>da</strong> ganaTleba<br />

saqarTvelos konstitucia aRiarebs saqarTvelos yvela moqalaqis uflebas,<br />

ganaviTaros Tavisi kultura Tavisuflad, yovelgvari diskriminaciis<br />

gareSe <strong>da</strong> isar<strong>ge</strong>blos mSobliuri eniT pirad cxovrebaSi <strong>da</strong> sajarod.<br />

saqarTvelos kulturuli memkvidreobis <strong>da</strong>cva, TiToeuli moqalaqis<br />

kulturuli TviTmyofadobis gamovlinebisa <strong>da</strong> gamdidrebis xelSewyoba<br />

saxelmwifos prioritets warmoad<strong>ge</strong>ns.<br />

saqarTvelos moqalaqeebs, romelTa mSobliuri ena ar aris qarTuli, ufleba<br />

aqvT, miiRon sruli zogadi ganaTleba maT mSobliur enaze. saxelmwifo<br />

agreTve uzrunvelyofs moswavleTa uflebas, miiRon ganaTleba<br />

mSobliur enaze TavianT sacxovrebel adgilTan maqsimalurad axlos,<br />

risTvisac <strong>da</strong>matebiT <strong>da</strong>finansebas gamoyofs.<br />

akrZalulia sajaro skolebSi saswavlo procesis gamoyeneba religiuri<br />

indoqtrinaciis, prozelitizmis an iZulebiTi asimilaciisTvis. sajaro<br />

skolebi valdebulni arian, xeli Seuwyon Semwynareblobisa <strong>da</strong> urTierTpativiscemis<br />

garemos <strong>da</strong>mkvidrebas <strong>da</strong> <strong>da</strong>icvan umciresobebis ufleba,<br />

Tavisuflad isar<strong>ge</strong>blon mSobliuri eniT, SeinarCunon <strong>da</strong> gamoxaton TavianTi<br />

kulturuli kuTvnileba.<br />

media<br />

saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyebeli kanonmdeblobiT valdebulia,<br />

Tavis programebSi asaxos sazogadoebaSi arsebuli eTnikuri, kulturuli,<br />

enobrivi <strong>da</strong> religiuri mravalferovneba, saTanado proporciiT ganaTavsos<br />

eTerSi umciresobebis Sesaxeb <strong>da</strong> umciresobebis mier momzadebuli<br />

programebi. sazogadoebrivi mauwyeblis programuli biujetis aranakleb<br />

25% un<strong>da</strong> moxmardes afxazeTsa <strong>da</strong> cxinvalis regionTan <strong>da</strong>kavSirebuli,<br />

agreTve umciresobebis enaze momzadebuli programebis ga<strong>da</strong>cemas.<br />

saTemo mauwyeblobis licenziis mflobelma un<strong>da</strong> uzrunvelyos sakuTari<br />

momsaxurebis zonaSi mcxovrebi umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nelTa<br />

azrebis gaSuqeba.<br />

monawileoba politikur <strong>da</strong> sazogadoebriv cxovrebaSi<br />

saqarTvelos yvela moqalaqes aqvs politikuri partiis Seqmnisa <strong>da</strong> mis<br />

saqmianobaSi monawileobis ufleba. politikuri partiis wevroba ar SeiZleba<br />

SeizRudos rasis, kanis feris, enis, religiis, erovnuli an eTnikuri<br />

kuTvnilebis nia<strong>da</strong>gze.<br />

sisxlissamarTlebrivi pasuxism<strong>ge</strong>blobiT isjeba a<strong>da</strong>mianis devna mis politikur,<br />

sazogadoebriv, profesiul an religiur moRvaweobasTan <strong>da</strong>kav-<br />

SirebiT, agreTve politikuri, sazogadoebrivi an religiuri gaerTianebis<br />

Seqmnis an saqmianobisaTvis ukanonod xelis SeSla.<br />

sakanonmdeblo cvlilebebi<br />

prezidentTan moqmedi Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sab-<br />

Wo amzadebs sakanonmdeblo cvlilebaTa pakets, romelic <strong>da</strong>aregulirebs<br />

kulturuli memkvidreobis, sajaro samsaxurSi umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nelTa<br />

<strong>da</strong>saqmebisaTvis Tanabari SesaZleblobebis Seqmnis, TarjimniT<br />

uzrunvelyofis servisis <strong>da</strong>xvewisa <strong>da</strong> sxva sakiTxebs.<br />

11


12<br />

Temur iakobaSvili<br />

reintegraciis sakiTxebSi saxelmwifo ministri<br />

rogorc mo<strong>ge</strong>xsenebaT, Cvens uwyebas ramdenime Tvis win <strong>da</strong>evala<br />

erovnuli umciresobebis sakiTxze muSaoba. Cven gvyavs specialuri<br />

moadgile am sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT _ qalbatoni<br />

elene TevdoraZe, romelsac am Temebze muSaobis sakmaod seriozuli<br />

gamocdileba aqvs. amasTan erTad mniSvnelovania imis<br />

aRniSvna, rom Cven ukve gvqon<strong>da</strong>, ramdenime samuSao viziti rogorc<br />

qalbaton Tamar kinwuraSvilTan, aseve prezidentTan<br />

moqmed sabWosTan, romelic erovnuli umciresobebis Sesaxeb<br />

koncefciaze muSaobs. am etapze xdeba erToblivi saqmianoba<br />

koncefciis <strong>da</strong>xvewis mimarTulebiT. is saqmianoba, romelsac<br />

eweva sabWo, Zalian mniSvnelovania imdenad ramdena<strong>da</strong>c, Tu es<br />

koncefcia ar iqna gaTviTcnobierebuli <strong>da</strong> mowonebuli Tavad<br />

umciresobebis mier, maSin mas Tavsmoxveuli dokumentis forma<br />

eqneba.<br />

sabWos mier SemuSavebul koncefcias Cveni saministro warad<strong>ge</strong>ns<br />

mTavrobis sxdomaze <strong>da</strong>samtkiceblad. Cven am sferoSi ramdenime<br />

mimarTulebiT muSaoba ukve <strong>da</strong>viwyeT. gvqon<strong>da</strong> Sexvedra<br />

tradiciuli religiebis warmomad<strong>ge</strong>nlebTan, gveqneba Sexvedrebi<br />

marTlmadidebluri eklesiis xelmZRvanelobasTan.<br />

aseve CavatarebT konsultaciebs sxva<strong>da</strong>sxva iuridiul sakiTx-<br />

Tan <strong>da</strong>kavSirebiT, raTa saerTo suraTi SevkriboT <strong>da</strong> miviRoT<br />

iseTi ga<strong>da</strong>wyvetilebebi, rac Seefereba demokratiis mSenebel<br />

saqarTvelos, tolerantul saqarTvelos, romelSic <strong>tolerantoba</strong><br />

ar aris ucxouri sityva, aramed aris erovnuli Tviseba<br />

sxva erovnul TvisebebTan erTad.<br />

gansazRvrulia konkretuli vadebi, Tu rodis un<strong>da</strong> <strong>da</strong>sruldes<br />

am dokumentebze muSaoba. <strong>da</strong> es imitom ki ara, rom viRacas<br />

evrokavSirSi an euToSi koWebi un<strong>da</strong> gaugoroT, aramed imitom,<br />

rom Cven migvaCnia, rom es Cveni saxelmwifos prerogativaa,<br />

prioriteti <strong>da</strong> saWiroebaa, rom rac SeiZleba male, wlis bolomde,<br />

rogorc maqsimum, Cven am konceptualur Temebze <strong>da</strong>vasruloT<br />

muSaoba.


erovnuli umciresobebis enebze<br />

ganaTlebis xelmisawvdomoba<br />

ganaTleba<br />

saxelmwifo umciresobebis mier sakuTar enaze ganaTlebis miRebis<br />

SesaZleblobas uzrunvelyofs. zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis<br />

Tanaxmad, `saqarTvelos moqalaqeebs, romlebisTvisac qarTuli ena<br />

mSobliuri ar aris, ufleba aqvT miiRon sruli zogadi ganaTleba<br />

maT mSobliur enaze~. amasTanave zogadsaganmanaTleblo <strong>da</strong>wesebulebebSi<br />

saxelmwifo enis swavleba savaldebuloa, xolo afxaze-<br />

Tis avtonomiur respublikaSi _ qarTulTan erTad afxazuri saxelmwifo<br />

enis.<br />

dRes saxelmwifo 123 somxurenovan, 94 azerbaijanulenovan, 23<br />

rusulenovan <strong>da</strong> 1 ukrainulenovan skolas afinansebs. 417 Sereuli<br />

tipis skolaSi (aqe<strong>da</strong>n 3 osurenovani skolaa) ori enobrivi<br />

seqtoria gaerTianebuli, xolo 6 maTganSi erTdroulad sami seqtori<br />

funqcionirebs.<br />

2007 wels ki `saxelmwifo enis~ programis farglebSi Tbilissa <strong>da</strong><br />

Si<strong>da</strong> qarTlSi osuri sakvirao skolebi gaixsna.<br />

2007 wli<strong>da</strong>n erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa <strong>da</strong> Sefasebis centri<br />

qarTul <strong>da</strong> araqarTulenovan skolebSi ganaTlebis saerTo sistemis<br />

<strong>da</strong>nergvis mizniT, araqarTulenovani skolebisTvis saxelmZRvaneloebis<br />

somxur, azerbaijanul <strong>da</strong> rusul enebze Targmnas axorcielebs.<br />

istoriis saxelmZRvaneloebi naTargmnia osur <strong>da</strong> afxazur<br />

enebzec.<br />

saxelmwifo enis swavlebis xelSewyoba<br />

saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministro, saxelmwifo<br />

enis swavlebis mizniT, ramdenime proeqts axorcielebs.<br />

`araqarTulenovan skolebSi saxelmwifo enis Seswavlis programis~<br />

farglebSi, ukve sami welia, rac swavlebis axali meTodis <strong>da</strong>nergva<br />

xorcieldeba. aRniSnuli proeqti ramdenime komponents<br />

moicavs:<br />

13


14<br />

qarTulis, rogorc sakomunikacio enis, saxelmZRvaneloebis Seqmna <strong>da</strong> <strong>da</strong>nergva.<br />

am mizniT qarTuli enis axali saxelmZRvanelo `TavTavi~ (wigni, savarji-<br />

So rveuli <strong>da</strong> maswavleblis <strong>da</strong>mxmare saxelmZRvanelo) gamoica <strong>da</strong> samcxejavaxeTsa<br />

<strong>da</strong> qvemo qarTlSi usasyidlod gavrcel<strong>da</strong>. am etapze `TavTavis~<br />

pirveli sami Tavia <strong>da</strong>beWdili, romelic enis kompetenciis <strong>da</strong>wyebiT sam dones<br />

Seesabameba. 2009 wels i<strong>ge</strong>gmeba somxur-qarTuli, azerbaijanul-qarTuli, afxazur-qarTuli<br />

<strong>da</strong> osur-qarTuli sasaubroebis Seqmna.<br />

Sesabamisad samcxe-javaxeTsa <strong>da</strong> qvemo qarTlSi araqarTulenovani skolebis<br />

qarTuli enis maswavleblebis treningi xorcieldebo<strong>da</strong>. 2009 wli<strong>da</strong>n es programa<br />

ufro intensiur xasiaTs SeiZens. <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmilia pe<strong>da</strong>go<strong>ge</strong>bisTvis `qarTulis,<br />

rogorc sakomunikacio saSualebis~ <strong>da</strong> `qarTulis, rogorc meore enis~ SeswavlisTvis<br />

vauCerebis gamoyofa, rac maT profesiuli ganviTarebis saSualebas<br />

miscems.<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministrom, euTos mxar<strong>da</strong>WeriT, `mozardebisaTvis<br />

saxelmwifo enis Seswavlis xelSewyobis~ programis farglebSi, 2007 wli<strong>da</strong>n sajaro<br />

skolebisa <strong>da</strong> resurs-centrebis <strong>da</strong>finanseba <strong>da</strong>iwyo. aRniSnuli programis<br />

farglebSi axalqalaqsa <strong>da</strong> ninowmin<strong>da</strong>Si gaixsna enis Semswavleli saxlebi maswavleblebisTvis,<br />

sajaro moxeleTaTvis, samxedroebisTvis, samedicino <strong>da</strong> socialuri<br />

muSakebisTvis, vaWrobaSi CarTuli a<strong>da</strong>mianebisa <strong>da</strong> sxva socialuri jgufebisTvis.<br />

2009 wels <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmilia kidev ori `enis saxlis~ gaxsna qvemo qarTlSi,<br />

aseve maTi sakomunikacio <strong>da</strong> sainformacio teqnologiiT aRWurva.<br />

programa `saqarTvelos <strong>samoqalaqo</strong> <strong>integracia</strong> <strong>da</strong> lingvisturi problemebi~ saerTaSoriso<br />

konferenciebis organizebas iTvaliswinebs. aRniSnuli programis<br />

farglebSi i.javaxiSvilis saxelmwifo universitetSi, lingvisturi <strong>da</strong> kulturuli<br />

mravalferovnebis Seswavlis mizniT, 2007 wels kavkasiologiis <strong>da</strong>rgSi saerTaSoriso<br />

konferencia gaimarTa.<br />

qalaq Tbilisis 98-e rusulenovani sajaro skola


gia nodia<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis ministri<br />

ganaTlebis saministro aqtiurad muSaobs im problemebis<br />

ga<strong>da</strong>sawyvetad, romlebic sakvanZoa <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

procesisaTvis. pirvel rigSi, gamovyofdi, qarTuli<br />

enis arasakmaris codnas. samwuxarod, dResdReobiT, araqarTulenovani<br />

skolebi srulyofili ganaTlebis miRebis<br />

saSualebas ar iZleva. ganaTlebis saministro sapilote<br />

formati<strong>da</strong>n ukve bilingvualuri swavlebis sistemur <strong>da</strong>nergvaze<br />

ga<strong>da</strong>svlas <strong>ge</strong>gmavs <strong>da</strong> am procesSi aqtiurad TanamSromlobs<br />

saerTaSoriso eqspertebTan.<br />

umaRles saswavleblebSi umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nelTa mozidvis<br />

mizniT saxelmwifom wels garkveuli nabijebi ga<strong>da</strong>dga,<br />

rodesac ZiriTadi gamoc<strong>da</strong> somxur <strong>da</strong> azerbaijanul<br />

enebze Caatara. Tumca muSaoba eTnikuri umciresobebisTvis<br />

erovnuli gamocdis sistemis <strong>da</strong>xvewis mimarTulebiT<br />

kvlavac grZeldeba.<br />

Cven aqtiurad vTanamSromlobT <strong>samoqalaqo</strong> seqtorTan, romelsac,<br />

Cveni Rrma rwmeniT, SeuZlia mniSvnelovani roli<br />

Seasrulos rogorc tolerantuli suliskveTebisa <strong>da</strong> Rirebulebebis<br />

<strong>da</strong>mkvidrebis, aseve inteleqtualuri <strong>da</strong>xmarebis<br />

gawevis TvalsazrisiT, situaciis analizisa <strong>da</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebis<br />

SemuSavebis mizniT.<br />

min<strong>da</strong> erT garemoebasac gavusva xazi. integraciis problema<br />

ar aris marto saxelmwifos, an mxolod umravlesobis<br />

<strong>da</strong> qarTuli sazogadoebis problema. umciresobebsac aqvT<br />

garkveuli SiSebi, TavianT TavSi Caketvis midrekilebebi,<br />

gazviadebuli SiSi umravlesobis mimarT, rom maT raRac<br />

mzakvruli Canafiqrebi gaaCniaT maTi gasaxlebis an asimilaciis.<br />

rodesac saqarTvelo gaxdeba evro-atlantikuri<br />

Tanamegobrobis realuri wevri, demokratiul samyaroSi<br />

moqmedi zogadi Rirebulebebi <strong>da</strong> kanonebi, imedia, gazrdis<br />

maT rwmenas saxelmwifos mimarT. am mimarTulebiT SesaZloa,<br />

pozitiuri roli saerTaSoriso organizaciebma iTamaSon.<br />

15


multilingvuri swavleba<br />

erovnuli umciresobebisaTvis ganaTlebis Tanabari xelmisawvdomobis uzrunvelyofisa<br />

<strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis xelSewyobis mizniT, saqarTvelos ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis<br />

saministro iwyebs multilingvuri ganaTlebis <strong>da</strong>nergvas saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebSi. saministro muSaobs multilingvuri ganaTlebis politikis<br />

dokumentze. 2008-09 saswavlo wels saqarTvelos 40-mde Sereuli tipis skola-<br />

Si multilingvuri programis pilotireba i<strong>ge</strong>gmeba. multilingvuri ganaTlebis programebis<br />

pilotireba 2006-2007 wlebSi samcxe-javaxeTisa <strong>da</strong> qvemo qarTlis 12 skolaSi<br />

euTos <strong>da</strong>finansebiT Sveicariulma organizacia `simeram~ ganaxorciela.<br />

umaRlesi ganaTleba<br />

umaRlesi ganaTlebis miRebis msurvelTaTvis Tanabari konkurentuli pirobebis Seqmnis<br />

mizniT, ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministrom, saxelmwifo enis programis farglebSi,<br />

2008 wels samcxe-javaxeTsa <strong>da</strong> qvemo qarTlSi qarTul enasa <strong>da</strong> zogad unar-<br />

CvevebSi 390 registrirebuli abiturienti <strong>da</strong> 43 maswavlebeli ga<strong>da</strong>amza<strong>da</strong>. amasTanave<br />

wels pirvelad gamocdebi zogad unar-CvevebSi umciresobebis enebze Catar<strong>da</strong>. vinai<strong>da</strong>n<br />

a<strong>da</strong>miani mSobliur enaze ukeT avlens Tanmimdevruli msjelobisa <strong>da</strong> logikuri azrovnebis<br />

unars, zogadi unarebis testi somxur <strong>da</strong> azerbaijanul enebze iTargmna.<br />

gamocdebis erovnuli centri koordinacias gauwevs erovnuli gamocdebis mosamzadebeli<br />

centrebis muSaobas uSualod beneficiarebis sacxovrebel teritoriaze momaval<br />

welsac, rac xelmisawvdomi iqneba yvela msurvelisaTvis.<br />

`socialuri grantebis~ programis farglebSi ki saxelmwifo afinansebs im studentebs,<br />

vinc saSualo ganaTleba samcxe-javaxeTsa <strong>da</strong> qvemo qarTlis araqarTulenovan skolebSi<br />

miiRo. TiToeuli regioni<strong>da</strong>n 20 studenti finansdeba. saxelmwifo afinansebs samagistro<br />

programebsac konfliqturi regionebis mkvidri ramdenime studentisTvis.<br />

saqarTvelos prezidentTan arsebul ganviTarebisa <strong>da</strong> reformebis fondi ki ucxoeTSi<br />

swavlebis <strong>da</strong>finansebis programas sTavazobs erovnuli umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nlebs.<br />

fondis <strong>da</strong>finansebiT, 2007 wels biznes administrirebis sabakalavro programaze ungreTsa<br />

<strong>da</strong> aSS-Si erovnuli umciresobis 7 warmomad<strong>ge</strong>nli gaemgzavra. konkursis saSualebiT<br />

7 axali studenti 2008 welsac SeirCa.<br />

reintegraciis sakiTxebSi saxelmwifo ministrisa <strong>da</strong> saxelmwifo marTvis institutis<br />

(GIPA) mxar<strong>da</strong>WeriT, 2008 wels fondi saxelmwifo marTvis programaze ukrainis marTvis<br />

erovnul akademiaSi erovnul umciresobaTa warmomad<strong>ge</strong>nlebis gagzavnas <strong>ge</strong>gmavs.<br />

erTiani erovnuli gamocdebis mosamzadebeli kursebis programa<br />

saqarTvelos prezidentis iniciativiT, gamocdebis erovnulma centrma SeimuSava specialuri<br />

programa, romelic erTian erovnul gamocdebze eTnikuri umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nelTa<br />

Tanabar konkurentul pirobebSi Cayenebas isaxavs miznad.<br />

16


programa iTvaliswinebs umciresobebiT kompaqturad <strong>da</strong>saxlebul teritoriebze _<br />

axalqalaqis, ninowmindis, marneulis, bolnisis, yarajalas sajaro skolebis bazaze<br />

erTiani erovnuli gamocdebisaTvis mosamzadebeli centrebis Seqmnas.<br />

mosamzadebel centrebSi abiturientebs adgilobrivi specialistebi moamzadeben. maswavlebelTa<br />

konsultirebas, trenin<strong>ge</strong>bs, maTTvis Sesabamisi sagamocdo programebisa<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>mxmare masalebis miwodebas gamocdebis erovnuli centri uzrunvelyofs.<br />

mosamzadebeli programa xelmisawvdomi iqneba yvela msurvelisaTvis _ rogorc <strong>da</strong>mamTavrebeli<br />

klasis moswavleebisaTvis, ise skola<strong>da</strong>mTavrebulTaTvis.<br />

momzaddeba specialuri kursi yvela sagamocdo saganSi, kompaqturad mcxovrebi eTnikuri<br />

umciresobebisaTvis ki saswavlo procesi fokusirebuli iqneba qarTuli enisa<br />

<strong>da</strong> literaturis programis efeqturad aTvisebaze.<br />

profesiuli swavleba<br />

`sajaro samarTlis iuridiuli piri _ zurab Jvanias saxelobis saxelmwifo administrirebis<br />

skola~ 2005 wels saqarTvelos prezidentis <strong>da</strong> saxelmwifos mxar<strong>da</strong>WeriT <strong>da</strong>fuZn<strong>da</strong>.<br />

skola saqarTvelos regionebSi saxelmwifo mmarTvelobisa <strong>da</strong> TviTmmarTvelobis<br />

<strong>da</strong>wesebulebebSi marTvis demokratiuli stilis <strong>da</strong>mkvidrebis, sazogadoebrivi<br />

momsaxurebis xarisxis amaRlebis, sajaro samsaxurSi kvalificiuri kadrebis deficitis<br />

<strong>da</strong>Zlevis <strong>da</strong> erovnuli umciresobebiT kompaqturad <strong>da</strong>saxlebuli regionebis moxeleTa<br />

kvalifikaciis amaRlebis <strong>da</strong> maTi saxelmwifoebriv sivrceSi integraciis mizniT<br />

Seiqmna. kvalificiuri sajaro mosamsaxureebis momzadebis gar<strong>da</strong>, zurab Jvanias<br />

saxelobis saxelmwifo administrirebis skolaSi eTnikuri umciresobebisTvis specialurad<br />

Seqmnili saxelmwifo enis Semswavleli programac moqmedebs.<br />

axalcixis profesiuli swavlebis centri<br />

17


18<br />

ana Jvania<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis ministris moadgile<br />

Cven srulad vacnobierebT im garemoebas, rom ganaTlebis<br />

saministros <strong>samoqalaqo</strong> integraciis procesSi metad sapasuxism<strong>ge</strong>blo<br />

<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mwyveti roli akisria. vinai<strong>da</strong>n gaucxoebis,<br />

qveyanaSi mimdinare procesebisgan gariyulobis erT-er-<br />

Ti mTavari mizezi swored enobrivi barieris arsebobaa. rodesac<br />

saxelmwifo enis Semswavlel programebze vsaubrobT,<br />

Cven erT mniSvnelovan garemoebasac viTvaliswinebT _ qarTuli<br />

enis Seswavlis paralelurad, ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ikargos umciresobaTa<br />

kulturuli identoba. amitom ganaTlebis saministro<br />

eTnikur umciresobebs sTavazobs garantirebul stan<strong>da</strong>rts<br />

_ romliTac iswavleba rogorc saxelmwifo ena, aseve umciresobebis<br />

ena.<br />

imisaTvis, rom uzrunvelyofili iyos umciresobaTa warmomad<strong>ge</strong>nlebis<br />

CarTuloba qveynis mmarTvelobaSi, saxelmwifo<br />

investirebas profesiuli ganaTlebis mimarTulebiT axdens.<br />

sajaro seqtorSi umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nelTa <strong>da</strong>saqmebis<br />

xelSewyobis mizniT saministro saganmanaTleblo komponents<br />

axorcielebs. Cven gvin<strong>da</strong>, gavafarTooT zurab Jvanias saxelmwifo<br />

administrirebis skolis saqmianoba im regionebSi, sa<strong>da</strong>c<br />

umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nlebi cxovroben. skola ara marto<br />

saxelmwifo moxeleebs amzadebs, aramed umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nlebs<br />

saxelmwifo enis Seswavlis kurssac sTavazobs. zurab<br />

Jvanias skolis reformireba, romelic amJamad mimdinareobs,<br />

Zalzed drouli <strong>da</strong> saWiro iniciativaa.


amJamad mimdinareobs muSaoba `zurab Jvanias saxelobis saxelmwifo<br />

administrirebis skolis~ reorganizaciaze. saqarTvelos<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis ministris 2008 wlis 1 agvistos<br />

#680 brZanebiT, Seiqmna axali sameTvalyureo sabWo, i<strong>ge</strong>gmeba<br />

wesdebis Secvla <strong>da</strong> skolis filialebis <strong>da</strong>arseba axalqalaqsa<br />

<strong>da</strong> ninowmin<strong>da</strong>Si. gar<strong>da</strong> zemoxsenebulisa, mimdinareobs muSaoba<br />

saswavlo programebisa <strong>da</strong> meTodikis Sesacvlelad.<br />

profesiuli swavlebis centrebi<br />

saprezidento programis farglebSi SemuSav<strong>da</strong> `profesiuli<br />

saswavleblebis reabilitaciis programa~, romelic 2006-2009<br />

wlebSi ganxorcieldeba.<br />

programis farglebSi ukve mox<strong>da</strong> Semdegi profsaswavleblebis<br />

reabilitacia:<br />

axalcixis profesiuli swavlebis centri;<br />

kazreTis profesiuli swavlebis centri (bolnisi);<br />

kaspis profesiuli swavlebis centri;<br />

winamZRvrianTkaris winamZRvriSvilis profesiuli<br />

swavlebis centri (mcxeTa);<br />

qarelis profesiuli swavlebis centri;<br />

Telavis profesiuli swavlebis centri.<br />

`irmis naxtomi~<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis saministro, programa `irmis naxtomis~<br />

farglebSi, saqarTvelos mTel teritoriaze sajaro skolebis<br />

kompiuteruli teqnikiT <strong>da</strong> internet momsaxurebiT uzrunvelyofas<br />

axorcielebs. am programis farglebSi sxva<strong>da</strong>sxva<br />

erovnebis mozardebs saSualeba aqvT, monawileoba miiRon konkursebSi,<br />

romelic saskolo internet-gverdebis dizainis SemuSavebas<br />

<strong>da</strong> ganTavsebas gulisxmobs.<br />

19


kultura<br />

saqarTvelos kulturis, ZeglTa <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> sportis saministro<br />

ukve oTxi welia, rac saqarTvelos erovnuli umciresobebis kulturis<br />

mxar<strong>da</strong>Weris programas axorcielebs. programis mizania<br />

erovnuli umciresobebis kulturuli mravalferovnebis xelSewyoba<br />

<strong>da</strong> popularizacia.<br />

programa <strong>da</strong>viT baazovis saxelobis saqarTvelos ebraelTa istoriul-eTnografiuli<br />

muzeumis, saqarTvelos kulturul urTier-<br />

TobaTa centr `kavkasiuri saxlis~, mirza-faTali axundovis azerbaijanuli<br />

kulturis muzeumis, saqarTvelos rusuli kulturis centris,<br />

Tbilisis petros a<strong>da</strong>mianis somxuri <strong>da</strong> azerbaijanuli Teatrebis<br />

bazaze xorcieldeba. programis farglebSi araerTi sapremiero<br />

Cveneba, gamofena, prezentacia Tu diskusia gaimarTa, gamoica krebuli<br />

`kavkasiis arqeologia, eTnologia, folkloristika~.<br />

adgilobrivi xelisuflebis mxar<strong>da</strong>WeriT ki erovnuli umciresobebiT<br />

kompaqturad <strong>da</strong>saxlebul regionebSi 25 somxuri, 15 azerbaijanuli,<br />

14 Sereuli, 5 osuri biblioTeka, aseve araerTi saxelovno<br />

skola <strong>da</strong> saklubo <strong>da</strong>wesebuleba funqcionirebs.<br />

saqarTvelos kulturis, ZeglTa <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> sportis saministro aseve<br />

axorcielebs qveynis teritoriaze ganTavsebuli kulturuli<br />

memkvidreobis uZravi Zeglebisa <strong>da</strong> obieqtebis inventarizacias.<br />

q. Tbilisis meria Teatraluri xelovnebis ganviTarebis xelSewyobis<br />

programis farglebSi adgilobrivi mniSvnelobis Teatrebis,<br />

maT Soris, al. griboedovis saxelobis saxelmwifo akademiuri<br />

rusuli dramatuli Teatris <strong>da</strong>finansebas axorcielebs.<br />

Tbilisis panTeonebisa <strong>da</strong> xelovnebis Zeglebis movla-patronobis<br />

xelSewyobis programa ki TbilisSi arsebuli panTeonebis, maT Soris<br />

somex mweralTa <strong>da</strong> sazogado moRvaweTa panTeonis movla-patronobasa<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>cvas gulisxmobs.<br />

20<br />

koncerti abanoTubanSi. Tbilisi, 2007 wlis 1 ivnisi


sozar subari<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcveli<br />

zoga<strong>da</strong>d, roca umciresobebis <strong>integracia</strong>ze vlaparakobT,<br />

bunebrivia, rom pirvel rigSi, im a<strong>da</strong>mianebis xedva un<strong>da</strong><br />

gaviTvaliswinoT, romlebic umciresobas miekuTvnebian. am<br />

mxriv yvelaze didi forumi, sa<strong>da</strong>c umciresobebi ikribebian<br />

<strong>da</strong> msjeloben momaval ganviTarebaze <strong>da</strong> TavianTi adgilis<br />

Sesaxeb Cvens qveyanaSi, aris saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofis-<br />

Tan arsebuli umciresobaTa sabWo. amitom Zalian mniSvnelovania,<br />

rom prezidentTan moqmed sabWosTan gaformebuli<br />

memorandumiT maT SesaZlebloba eZlevaT, ufro maRal<br />

doneze miiRon monawileoba imis gansazRvraSi, Tu rogor<br />

un<strong>da</strong> moxdes <strong>integracia</strong> <strong>da</strong> saerTod, ra politika un<strong>da</strong><br />

gatardes umciresobebTan <strong>da</strong>kavSirebiT qveyanaSi. aqamde<br />

samwuxarod, miuxe<strong>da</strong>vad calkeuli mcdelobebisa, process<br />

ar hqon<strong>da</strong> miRebuli iseTi sistemuri xasiaTi, rogorc memorandumis<br />

xelmoweris Semdeg gax<strong>da</strong> SesaZlebeli.<br />

sxvaTa Soris, erTi wlis win sabWom sxva<strong>da</strong>sxva saxelmwifo<br />

uwyebisTvis SeimuSava rekomen<strong>da</strong>ciebi, Tu rogor un<strong>da</strong> momx<strong>da</strong>riyo<br />

evropis umciresobaTa CarCo konvenciis implimentacia.<br />

am rekomen<strong>da</strong>ciebs Zalzed kargi gamoxmaureba<br />

mohyva, Zalian pozitiuri Sedegic iqna miRweuli <strong>da</strong> bevri<br />

saxelmwifo uwyeba, saministro seriozulad miudga am rekomen<strong>da</strong>ciebs<br />

<strong>da</strong> maT <strong>da</strong>nergvas.<br />

Tuki saqarTvelos prezidentTan arsebuli sabWo efeqturad<br />

imuSavebs, SemuSavebuli iqneba integraciis saxelmwifo<br />

<strong>ge</strong>gma <strong>da</strong> am procesSi saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan moqmedi sab-<br />

Wo aqtiurad CaerTveba, vfiqrob, progresi saxeze iqneba.<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisTan arsebul eTnikur umciresobaTa<br />

sabWosa <strong>da</strong> prezidentTan arsebul <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

sabWos Soris memorandumis formatiT gaTvaliswinebuli<br />

TanamSromloba mniSvnelovania imiT, rom aq erTi <strong>da</strong><br />

ori warmomad<strong>ge</strong>neli ki ar iRebs monawileobas, aramed _<br />

praqtikulad yvela eTnikuri jgufis warmomad<strong>ge</strong>neli <strong>da</strong><br />

am sakiTxebze momuSave arasamTavrobo organizacia.<br />

21


socialuri <strong>da</strong> regionaluri <strong>integracia</strong><br />

<strong>da</strong>saqmebis xelSewyoba<br />

xelisufleba <strong>da</strong>saqmebis problemis ga<strong>da</strong>wyvetis erT-erT efeqtur<br />

meqanizmad profesiul swavlebaSi saxelmwifo saxsrebis investirebas<br />

ganixilavs. am mizniT SemuSav<strong>da</strong> <strong>da</strong> amoqmed<strong>da</strong> `profesiuli<br />

saswavleblebis reabilitaciis~ samwliani saprezidento<br />

programa (2006-2009), romlis farglebSi eTnikuri umciresobebiT<br />

kompaqturad <strong>da</strong>saxlebul regionebSi ramdenime profesiuli saswavleblis<br />

reabilitacia moxerx<strong>da</strong> (ix. gv. 19).<br />

zurab Jvanias saxelobis administrirebis <strong>da</strong> sajaro moxeleTa<br />

ga<strong>da</strong>mzadebis skola ki saxelmwifo seqtorSi umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nelTa<br />

mozidvas isaxavs miznad.<br />

`iafi sesxis programa~<br />

`iafi sesxis~ samTavrobo programa mosaxleobis <strong>da</strong>saqmebas <strong>da</strong> Se-<br />

RavaTiani sakredito resursis xelmisawvdomobis gazrdis gziT,<br />

adgilobrivi mcire <strong>da</strong> saSualo mewarmeobis ganviTarebis xelSewyobas<br />

isaxavs miznad. kreditebi <strong>da</strong>bali saprocento ganakveTiTa<br />

<strong>da</strong> SeRavaTiani periodiT gaicema. programis farglebSi ramdenime<br />

qveprograma ganxorciel<strong>da</strong>. saxeldobr:<br />

22<br />

regionaluri turizmis, soflis meurneobisa <strong>da</strong> xalxuri rewvis<br />

ganviTareba,<br />

eqsportis waxaliseba.<br />

aRniSnuli programis farglebSi, eTnikuri umciresobebiT kompaqturad<br />

<strong>da</strong>saxlebul regionebSi qalaqis municipalitetebma<br />

Semdegi proeqtebi <strong>da</strong>amtkica:


kaxeTSi, lagodexsa <strong>da</strong> TelavSi, vardis eTerovani zeTebisa <strong>da</strong><br />

xe-tyis ga<strong>da</strong>muSavebis sawarmoebis teqnologiuri ga<strong>da</strong>iara-<br />

Reba (255 000 lari).<br />

qvemo qarTlSi, kerZod gar<strong>da</strong>banSi, samSeneblo warmoebisa <strong>da</strong><br />

Taflis warmoebis ganviTareba (900 000 lari).<br />

samcxe-javaxeTSi, kerZod ninowmin<strong>da</strong>Si, axalcixesa <strong>da</strong> aspin-<br />

ZaSi, rZis mimRebi punqtebis gaxsna, mecxoveleobisa <strong>da</strong> kvebis<br />

produqtebis warmoebis ganviTareba (5 192 000 lari).<br />

Si<strong>da</strong> qarTlSi, kerZod kaspSi, marcvleuli kulturis ga<strong>da</strong>mamuSavebeli<br />

sawarmos teqnikuri ga<strong>da</strong>iaraReba (330 000 lari).<br />

mcxeTa-mTianeTSi, kerZod mcxeTaSi, merqan-burbuSelis <strong>da</strong> grexili<br />

avejis mwarmoebeli sawarmoebis aRWurva (561 500 lari).<br />

aTaswleulis gamowveva saqarTvelos<br />

programis `aTaswleulis gamowvevis~ ganxorcielebis mizniT, saqarTvelos<br />

mTavrobam fondi _ `aTaswleulis gamowveva saqarTvelos~<br />

<strong>da</strong>aarsa. 295,3 milioni aSS dolaris Rirebulebis programa<br />

amerikis SeerTebuli Statebis mTavrobis grantia, romelic saqarTvelos<br />

mTavrobis prioritetebis mixedviT miimarTeba.<br />

saqarTvelos aTaswleulis programis mTavari mizania ekonomikuri<br />

ganviTarebis gziT siRaribis <strong>da</strong>Zleva. programiT gaTvaliswinebuli<br />

saxsrebi regionebSi infrastruqturis reabilitaciasa<br />

<strong>da</strong> sawarmoTa ganviTarebas xmardeba. programis farglebSi xuTi<br />

proeqti xorcieldeba.<br />

samcxe-javaxeTis gzis reabilitacia<br />

arxis gayvana. sofeli muxrani, bolnisi<br />

2008 wlis 20 marts saqarTvelos aTaswleulis fondma saerTaSoriso<br />

tenderSi gamarjvebul kompaniasTan, samcxe-javaxeTis gzis<br />

reabilitaciis mizniT, 65 milioni aSS dolaris Rirebulebis kontraqti<br />

gaaforma.<br />

23


24<br />

van baiburTi<br />

prezidentis mrCeveli samcxe-javaxeTis<br />

regionaluri ganviTarebis sakiTxebSi<br />

<strong>da</strong>rwmunebuli var, rom eTnikur umciresobebSi saqarTvelos<br />

kulturul, socialur, ekonomikur Tu politikur cxovrebaSi<br />

integrirebis survili Zalian didia.<br />

am xalxs 2002 wlamde xelisuflebis mimarT ndoba <strong>da</strong>karguli<br />

hqon<strong>da</strong>. eTnikuri umciresobebis mxri<strong>da</strong>n xelisuflebis mimarT<br />

ndoba gansakuTrebiT bolo 5 wlis ganmavlobaSi gaizar<strong>da</strong>.<br />

amis safuZvelia is socialur-ekonomikuri sakiTxebi, rac xelisuflebis<br />

mxri<strong>da</strong>n wydeba. javaxeTis magaliTze vityvi _<br />

gzebi gakeT<strong>da</strong>, mosaxleobas aqvs bunebrivi airi, eleqtroenergia<br />

miewodebaT, xelfasebi, pensiebi droulad rigdeba.<br />

Sendeba axali sawarmoebi. javaxeTSi, qvemo qarTlSi investori<br />

Semovi<strong>da</strong>. es ki xalxis <strong>da</strong>saqmebas ganapirobebs. yovelive<br />

ki xels uwyobs ndobis aRd<strong>ge</strong>nas. ase rom, ndoba marTla arsebobs.<br />

marto erTi ramis eSiniaT, ufro sworad ki ar eSiniaT,<br />

diskomforti aqvT, roca modian <strong>da</strong> sayveduroben _ ratom ar<br />

ician qarTuli ena. saxelmwifo enis Seswavlis survili umciresobebSi<br />

arsebobs.<br />

problema dResdReobiT mxolod enobrivi barieria. <strong>da</strong>narCen<br />

yvela komponentSi eTnikurad azerbaijanelebi <strong>da</strong> somxebi,<br />

rasakvirvelia, grZnoben <strong>da</strong> amayoben imiT, rom saqarTvelos<br />

moqalaqeebi arian.


israelis kompania `aStormi~ sareabilitacio samuSaoebs farcxisigoxnaris<br />

(TeTriwyaros raioni), goxnari-nardevis (walkis raioni),<br />

nardevi-saTxes (ninowmindis raioni) monakveTebze ganaxorcielebs.<br />

proeqti, romelic samwliania <strong>da</strong> samuSaoebis <strong>da</strong>srulebas 2011<br />

wlisTvis iTvaliswinebs, samcxe-javaxeTsa <strong>da</strong> qvemo qarTlSi sagzao<br />

satransporto qselis aRd<strong>ge</strong>nasa <strong>da</strong> aRniSnul regionebSi SemovliTi<br />

gzebis mSeneblobas isaxavs miznad. proeqtis ganxorcielebis<br />

Sedegad xelsayreli pirobebi Seiqmneba vaWrobis, turizmisa<br />

<strong>da</strong> sxva biznesis ganviTarebisTvis. amavdroulad gzis reabilitacia<br />

<strong>da</strong>aCqarebs adgilobrivi mosaxleobis socialur, politikur<br />

<strong>da</strong> ekonomikur <strong>integracia</strong>s saqarTvelos sxva regionebTan.<br />

CrdiloeT-samxreTis magistraluri gazsadenis<br />

reabilitacia<br />

azerbaijanuli kompania `navTobisa <strong>da</strong> gazis mSeneblobis trasti~<br />

2008 wlis ianvri<strong>da</strong>n gazis magistraluri milsadenis reabilitaciis<br />

meore fazis ganxorcielebas Seudga.<br />

aRniSnuli samuSaoebi energoinfrastruqturis reabilitaciis proeqtis<br />

farglebSi mimdinareobs, romlis mizania CrdiloeT-samxreT<br />

magistraluri milsadenis <strong>da</strong>zianebuli ubnebis aRd<strong>ge</strong>na <strong>da</strong> Sedegad<br />

qveyanaSi gaziT momara<strong>ge</strong>bis usafrTxoebisa <strong>da</strong> saimedoobis uzrunvelyofis<br />

miRweva, aseve ekologiis <strong>da</strong>binZurebis prevencia. proeqtiT<br />

22 <strong>da</strong>zianebuli ubnis aRd<strong>ge</strong>naa gaTvaliswinebuli.<br />

regionaluri infrastruqturis ganviTareba<br />

municipaluri ganviTarebis fondsa <strong>da</strong> saqarTvelos aTaswleulis<br />

fonds Soris xelmowerili sagranto xelSekruleba bakurianis<br />

wyalmomara<strong>ge</strong>bis sistemis reabilitacias iTvaliswinebs.<br />

proeqti, romlis samuSaoebsac nawilobriv adgilobrivi <strong>da</strong> centraluri<br />

biujeti <strong>da</strong>afinansebs, 2008 wlis Semodgomaze <strong>da</strong>iwyeba<br />

<strong>da</strong> 2010 wels <strong>da</strong>sruldeba.<br />

proeqtis ganxorcielebis mizania regionis mosaxleobis 24-saaTiani,<br />

janmrTelobisaTvis usafrTxo wyalmomara<strong>ge</strong>bis uzrunvelyofa,<br />

rac mniSvnelovnad Seamcirebs <strong>da</strong>avadebaTa risks, gaaumjobesebs<br />

pirobebs turizmisa <strong>da</strong> biznesis ganviTarebisTvis, gazrdis<br />

soflis meurneobis produqtiulobas <strong>da</strong> konkurentunarianobas.<br />

25


agrobiznesis ganviTarebis proeqti<br />

agrobiznesis ganviTarebis proeqtis farglebSi fondma samcxejavaxeTis,<br />

kaxeTis, qvemo qarTlis, Si<strong>da</strong> qarTlisa <strong>da</strong> imereTis<br />

regionebSi araerTi a<strong>da</strong>miani <strong>da</strong>asaqma.<br />

agrobiznesis ganviTarebis proeqtis mizania wvrili, fermeruli<br />

meurneobebi<strong>da</strong>n komerciul, mom<strong>ge</strong>bian agrobiznesze sagranto<br />

investiciebis, teqnikuri <strong>da</strong>xmarebisa <strong>da</strong> sabazro informaciis uzrunvelyofis<br />

gziT ga<strong>da</strong>svla. aRsaniSnavia, rom grantebi Tana<strong>da</strong>finansebis<br />

principiT, mcire ga<strong>da</strong>samuSavebeli sawarmoebis, fermerTa<br />

momsaxurebis centrebis, uwyveti sawarmoo jaWvisa <strong>da</strong> pirveladi<br />

warmoebis ganviTarebisTvis gaicema.<br />

2011 wlisTvis 250-mde proeqtis <strong>da</strong>finansebaa <strong>da</strong><strong>ge</strong>gmili, rac soflad<br />

<strong>da</strong>axloebiT 2 450-mde samuSao adgils Seqmnis <strong>da</strong> arapir<strong>da</strong>pir<br />

sar<strong>ge</strong>bels <strong>da</strong>axloebiT 54 000 fermers moutons.<br />

saqarTvelos regionaluri ganviTarebis<br />

fondis proeqti<br />

saqarTvelos regionaluri ganviTarebis fondi <strong>ge</strong>gmavs grZelvadiani<br />

<strong>da</strong> ekonomikur zr<strong>da</strong>ze orientirebuli investiciebis ganxorcielebas<br />

mcire <strong>da</strong> saSualo zomis sawarmoebSi, metwilad turizmsa<br />

<strong>da</strong> soflis meurneobis <strong>da</strong>r<strong>ge</strong>bSi. investiciebis Sedegad<br />

ganviTardeba sawarmoebi, Seiqmneba axali samuSao adgilebi, SesaZlebeli<br />

gaxdeba qveyanaSi <strong>da</strong>matebiTi kapitalis mozidva, gaizrdeba<br />

adgilobrivi momwodeblisgan produqciis <strong>da</strong> momsaxurebis<br />

Sesyidva, rac Semosavlisa <strong>da</strong> mo<strong>ge</strong>bis zr<strong>da</strong>s ganapirobebs.<br />

26<br />

gazis gaSveba samcxe-javaxeTSi


petre mamraZe<br />

a<strong>da</strong>mianis uflebaTa <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

komitetis Tavmjdomaris pirveli moadgile<br />

parlamentSi eTnikur umciresobebTan <strong>da</strong>kavSirebul sakiTxebze<br />

muSaoba a<strong>da</strong>mianis uflebaTa <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong><br />

integraciis komitetis uSualo funqciaa. min<strong>da</strong> giTxraT,<br />

rom gasakeTebeli Zalzed bevria, maT Soris kanonmdeblobis<br />

<strong>da</strong>xvewis TvalsazrisiT. kanonmdebloba un<strong>da</strong> pasuxobdes<br />

saqarTvelos saWiroebebs <strong>da</strong> Tavsebadi iyos evropis<br />

sabWos <strong>da</strong> evrogaerTianebis kanonmdeblobasTan.<br />

marTalia, saqarTveloSi eTnikur umciresobaTa uflebebze<br />

araviTari SezRudva ar aris, magram Zalian bevria gasakeTebeli<br />

saxelmwifo enis Seswavlis TvalsazrisiT. am<br />

mxriv sabWourma wyobam mZime memkvidreoba <strong>da</strong>gvitova. Znelbedobis<br />

Jams ki saqarTveloSi am sakiTxs ar eqceo<strong>da</strong> saTanado<br />

yuradReba. amJamad ganaTlebis saministrosTan <strong>da</strong>wyebulia<br />

enis Seswavlis programebi, aseve aqtiurad muSaobs<br />

saqarTvelos prezidentis administracia am mimarTulebiT.<br />

dRes yvela piroba iqmneba imisaTvis, rom saqarTvelos<br />

yvela moqalaqes hqondes qarTuli enis srulyofilad<br />

Seswavlis SesaZlebloba. es aris integraciis erT-er-<br />

Ti, magram aucilebeli piroba.<br />

parlamentis deputatebi v<strong>ge</strong>gmavT gasvlas regionebSi, iq,<br />

sa<strong>da</strong>c kompaqturad cxovroben eTnikuri umciresobebi. sa-<br />

Wiroa viTarebis adgilze Seswavla, yvela im problemis<br />

garkveva, romelic mosagvarebelia, raTa <strong>integracia</strong> srulyofili<br />

iyos. seqtembri<strong>da</strong>n aseTi gasvlebi intensiur saxes<br />

miiRebs. mxolod <strong>da</strong> mxolod TanamSromlobis pirobebSi SeiZleba<br />

swori ga<strong>da</strong>wyvetilebis miReba.<br />

27


media<br />

informireba umciresobebis enebze<br />

saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyebeli erTaderTi media saSualebaa,<br />

romelsac eTnikuri umciresobebis enebze mauwyeblobis<br />

valdebuleba kanonmdeblobiT aqvs gansazRvruli. saqarTvelos<br />

parlamentma kidev ufro gaamyara es norma, rodesac 2008 wlis 21<br />

marts `mauwyeblobis Sesaxeb kanonSi~ cvlilebebi Seitana <strong>da</strong> <strong>da</strong>avaldebula<br />

sazogadoebrivi mauwyebeli, programuli biujetis<br />

aranakleb 25% yofili samxreT oseTis avtonomiur olqTan <strong>da</strong> afxazeTis<br />

avtonomiur respublikasTan <strong>da</strong>kavSirebuli movlenebis,<br />

aseve umciresobebis programebis ga<strong>da</strong>cemas moaxmaros.<br />

eTnikuri <strong>da</strong> religiuri umciresobebis sazogadoebaSi integraciis<br />

xelSewyoba sazogadoebrivi mauwyeblis programul prioriteteb-<br />

Sia asaxuli.<br />

`moambe~ umciresobebis enebze<br />

qveyanaSi ganviTarebuli mTavari movlenebis Sesaxeb umciresobebis<br />

obieqturi informirebis mizniT, yoveldRiurad mzaddeba sainformacio<br />

programebi eTnikuri umciresobebis enebze. `moambis~<br />

gundi yoveldRiurad aSuqebs eTnikuri umciresobebis konkretul<br />

problematikas, kulturasa <strong>da</strong> tradiciebs, araqarTuli warmomavlobis<br />

cnobili moRvaweebis wvlils qarTuli kulturisa <strong>da</strong> saxelmwifos<br />

ganviTarebaSi.<br />

`moambe~ eTnikuri umciresobebis _ afxazur, osur, somxur, azerbaijanul<br />

<strong>da</strong> rusul enebze _ eTerSi yoveldRiurad, SabaT-kviris<br />

gar<strong>da</strong>, 25 wuTiani qronometraJiT gadis. gar<strong>da</strong> amisa, 2006 wli<strong>da</strong>n<br />

eTnikuri umciresobebis ukeT informirebis mizniT, sazogadoebrivi<br />

radios eTerSia yoveldRiuri 5 wuTiani sainformacio gamoSvebebi.<br />

rusulenovani `moambis~ qronometraJi 10 wuTia, xolo yovel<br />

SabaTs 30 wuTiani rusulenovani sakvirao _ analitikuri programa<br />

mzaddeba.<br />

2007 wlis Semodgomaze `moambis~ formati ganaxl<strong>da</strong>. cvlilebebis<br />

mizani ga<strong>da</strong>cemis dinamizmisa <strong>da</strong> yurebadobis gazr<strong>da</strong> iyo. xolo<br />

2008 wlis ianvri<strong>da</strong>n radios yoveldRiur xuTenovan sainformacio<br />

programebTan erTad eTerSia qurTulenovani 25 wuTiani sakvirao<br />

programa. SemoqmedebiTi jgufi kviris mTavar movlenebTan erTad<br />

msmenels gasarTob-SemecnebiT bloksac sTavazobs.<br />

28


programebi eTnikuri umciresobebis enebze mudmivad iRebs gamoxmaurebas<br />

telemayureblisgan, maT Soris konfliqturi regionebis<br />

mcxovreblebisgan. siuJetebis Temebi swored rigiTi telemayureblebisgan<br />

miRebuli werilebi xdeba.<br />

radioxidi<br />

2007 wli<strong>da</strong>n eTerSia yovelkvireuli radio-xidi baqosTan <strong>da</strong><br />

erevanTan, romelic erTdroulad amierkavkasiis sami qveynis radio-eTerSi<br />

gadis. ga<strong>da</strong>cema sami blokisgan Sed<strong>ge</strong>ba <strong>da</strong> politikur<br />

<strong>da</strong> socialur-ekonomikur <strong>da</strong> kulturul Tematikas moicavs.<br />

beWduri gamocemebi umciresobebis enebze<br />

`literaturis ganviTarebis xelSewyobis programis~ farglebSi,<br />

saqarTvelos kulturis, ZeglTa <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> sportis saministro umciresobis<br />

enebze gamocemul beWdur media saSualebebs afinansebs.<br />

aRsaniSnavia, rom mas Semdeg, rac 2004 wli<strong>da</strong>n mTavrobam uari Tqva<br />

saxelmwifo biujetis saxsrebi<strong>da</strong>n perioduli gamocemebis <strong>da</strong>finansebaze,<br />

gazeTebi `gurjistani~ (azerbaijanul enaze) <strong>da</strong> `vrastani~<br />

(somxur enaze) erTaderTi gamonaklisia, romelic saxelmwifos<br />

xelSewyobiT umciresobaTa enebze informaciis xelmisawvdomobisa<br />

<strong>da</strong> literaturis ganviTarebis mizniT gamodis.<br />

sainformacio gamoSveba afxazur enaze<br />

sazogadoebriv mauwyebelze<br />

29


diskusiis xelSewyoba<br />

`italiuri ezo~<br />

2007 wlis 2 ivnisi<strong>da</strong>n saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyeblis<br />

eTerSia Toq-Sou `italiuri ezo~. saqarTveloSi mcxovrebi eTnikuri<br />

<strong>da</strong> religiuri umciresobebis <strong>samoqalaqo</strong> integraciis xel-<br />

Sewyoba mauwyeblis am ga<strong>da</strong>cemis mTavari mizania. advilad aRsaqmeli<br />

formiT ga<strong>da</strong>cema mayurebels awvdis informacias <strong>da</strong> xels<br />

uwyobs aqtualur sakiTxebze diskusiebs umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nelTa<br />

monawileobiT. Toq-Sou qarTulenovania <strong>da</strong> eTnikuri<br />

umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nlebTan erTad farTo auditoriisTvisaa<br />

gankuTvnili.<br />

formati amerikeli Jurnalistisa <strong>da</strong> prodiuseris sten meTius<br />

xelmZRvanelobiT SemuSav<strong>da</strong>, romelsac SeerTebul StatebSi satelevizio<br />

debatebsa <strong>da</strong> umciresobebisaTvis gankuTvnil ga<strong>da</strong>cemebze<br />

muSaobis didi gamocdileba aqvs. 2006 wlis dekemberSi man SemoqmedebiTi<br />

jgufis wevrebisaTvis trenin<strong>ge</strong>bis cikli Caatara,<br />

<strong>da</strong>i<strong>ge</strong>gma sapiloto ga<strong>da</strong>cemebi, momzad<strong>da</strong> formati.<br />

mravalferovania TiToeuli ga<strong>da</strong>cemis Tematika, romlis momzadebisas<br />

SemoqmedebiTi jgufi sazogadoebriv mauwyebelTan arsebul<br />

eTnikur umciresobaTa sabWos rekomen<strong>da</strong>ciebiT xelmZRvanelobs,<br />

iTvaliswinebs gaeros asociaciisa <strong>da</strong> sxva arasamTavrobo organizaciebis<br />

mier Catarebuli kvlevebis Sede<strong>ge</strong>bs, re<strong>da</strong>qciaSi Semosul<br />

satelefono zarebs <strong>da</strong> im werilebs, romelTac eTnikuri umciresobebiT<br />

<strong>da</strong>saxlebuli regionebi<strong>da</strong>n `italiuri ezos~ mayureblebi<br />

ga<strong>da</strong>cemis avtorebs ugzavnian. SemoqmedebiTi jgufis<br />

wevrebi mudmivad iReben werilebs samcxe-javaxeTi<strong>da</strong>n, sa<strong>da</strong>c `italiuri<br />

ezos~ safosto yuTebia <strong>da</strong>montaJebuli.<br />

mravalferovania ga<strong>da</strong>cemis struqturac, rac Toq-Sous yurebads<br />

xdis ara mxolod eTnikuri umciresobebis, aramed farTo, qarTuli<br />

auditoriisTvisac _ ga<strong>da</strong>cemis gansxvavebuli segmentebis ur-<br />

TierTkavSiri arsebuli problemebis gansxvavebuli kuTxi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>naxvis<br />

SesaZleblobas iZleva. Toq-Sou oTx mTavar segments moicavs:<br />

siuJeti, specialuri stumari, performansi <strong>da</strong> diskusia.<br />

`italiuri ezo~ <strong>da</strong>tvirTulia gasarTobi elementebiT _ misi mimzidveloba<br />

farTo auditoriisTvis proeqtis <strong>da</strong>sawyisSive erTerTi<br />

mTavari mizani iyo. ga<strong>da</strong>cemis ganuyofeli nawilia aseve ukve<br />

tradiciad qceuli rubrikebi _ `italiuri ezo~ <strong>da</strong> voqs-popi.<br />

is, rac yvelas aerTianebs <strong>da</strong> uyvars _ sporti, musika, xelovneba<br />

_ `italiuri ezos~ specialuri stumrebi eTnikuri umciresobebis<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebi arian, romlebmac swored am sferoebSi miaRwies<br />

warmatebas. performansis blokSi ki, eTnikuri umciresobebis war-<br />

30


Toq-Sou eTnikur umciresobebze sazogadoebriv mauwyebelze<br />

momad<strong>ge</strong>nlebi mayurebels sakuTar xelovnebas acnoben. studiaSi<br />

yovelTvis JRers cocxali musika.<br />

siuJeti, rogorc wesi, eTnikuri umciresobebisaTvis aqtualur<br />

problemebs exeba an asaxavs saqarTveloSi mcxovrebi gansxvavebuli<br />

eTnikuri jgufebis tradiciebs, problemebis ga<strong>da</strong>Wris warmatebul<br />

istoriebs <strong>da</strong> gansxvavebuli eTnikuri moqalaqeebis warmatebuli<br />

Tanacxovrebis magaliTebs, aseve gansxvavebuli eTnikuri<br />

warmomavlobis a<strong>da</strong>mianebis miRwevebsa <strong>da</strong> wvlils qarTuli saxelmwifoebriobisa<br />

<strong>da</strong> kulturis ganviTarebaSi.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, ga<strong>da</strong>cemis erT-erTi mTavari segmenti, `msjelobis<br />

dro~, eTnikuri umciresobebisaTvis aqtualur sakiTxebs eZRvneba<br />

<strong>da</strong> masSi xelisuflebis, <strong>samoqalaqo</strong> seqtorisa <strong>da</strong> sazogadoebriobis<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebi msjeloben.<br />

diskusiaSi aqtiurad monawileobs auditoria, romelic metwilad<br />

eTnikuri umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nlebiTaa <strong>da</strong>kompleqtebuli.<br />

specialurad ga<strong>da</strong>cemisaTvis prodiuserebi regionebi<strong>da</strong>n diskusiaSi<br />

monawile stumrebs <strong>da</strong> eTnikuri umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nlebs<br />

iwveven. ga<strong>da</strong>cemis erT-erTi mTavari <strong>da</strong>niSnuleba swored eTnikuri<br />

umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nlebis mosazrebebisa <strong>da</strong> xedvis,<br />

aseve problemebis farTo qarTuli auditoriisaTvis gacnobaa. eTnikuri<br />

umciresobebis mier <strong>da</strong>smul SekiTxvebze pasuxis gacema<br />

studiaSi xSirad swored xelisuflebis warmomad<strong>ge</strong>nlebs <strong>da</strong> sxva<br />

pasuxism<strong>ge</strong>bel pirebs uwevT.<br />

`italiur ezo~-Si araerTxel gaSuq<strong>da</strong> iseTi Temebi, rogoricaa masmedia<br />

<strong>da</strong> misi roli <strong>samoqalaqo</strong> integraciisa <strong>da</strong> eTnikurad mravalferovani<br />

regionebis problematikis gaSuqebaSi; qarTuli enis<br />

swavlebis problemebi saqarTveloSi, kerZod, eTnikurad mravalferovan<br />

regionebSi; umuSevroba <strong>da</strong> <strong>da</strong>saqmebis problemebi; erTiani<br />

erovnuli gamocdebi; qalis roli sazogadoebaSi; religiuri<br />

mravalferovneba saqarTveloSi <strong>da</strong> a.S.<br />

proeqti USAID-is mxar<strong>da</strong>WeriT, `<strong>samoqalaqo</strong> <strong>integracia</strong> <strong>da</strong> <strong>tolerantoba</strong><br />

saqarTveloSi~ programis farglebSi, saqarTvelos gaeros<br />

asociaciis (UNAG) mxar<strong>da</strong>WeriT xorcieldeba.<br />

31


32<br />

<strong>da</strong>viT <strong>da</strong>rCiaSvili<br />

parlamentis evrointegraciis<br />

komitetis Tavmjdomare<br />

erovnuli umciresobebis integraciis procesi saqarTvelos<br />

evro-atlantikuri integraciis miswrafebis kuTxiT Zalzed<br />

mniSvnelovania. evro-atlantikuri <strong>integracia</strong> gulisxmobs<br />

demokratias <strong>da</strong> stabilurobas <strong>da</strong> amisaTvis qveyanaSi Si<strong>da</strong>integraciuli<br />

procesebi un<strong>da</strong> mimdinareobdes.<br />

wina mowvevis parlamentma erovnul umciresobaTa evropuli<br />

CarCo konvenciis ratificireba moaxdina. CarCo konvenciaSi<br />

deklarirebuli principebis implimentacia <strong>da</strong>matebiTi nabijia,<br />

romelsac prezidentTan moqmedi sabWo axorcielebs. sab-<br />

Wos mier momzadebul koncefciasa <strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gmas aRmasrulebeli<br />

xelisufleba <strong>da</strong>amtkicebs.<br />

umciresobebis <strong>integracia</strong> TavisTavad gulisxmobs informirebulobas<br />

<strong>da</strong> CarTulobas rogorc qveynis saSinao, ise sagareo<br />

politikuri prioritetebis gansazRvraSi. vfiqrob, xelisuflebis<br />

xedva, romelic sabWos mier momzadebul dokumentebSi<br />

aisaxeba swored am procesebs waaxalisebs.


umciresobebis kulturuli<br />

<strong>da</strong> istoriuli faseulobebis popularizacia<br />

`mravalerovani saqarTvelo~<br />

USAID-is programis farglebSi `<strong>samoqalaqo</strong> <strong>integracia</strong> <strong>da</strong> <strong>tolerantoba</strong><br />

saqarTveloSi~, romlis media komponentsac sazogadoebrivi<br />

mauwyebeli axorcielebs, momzad<strong>da</strong> dokumenturi filmebis<br />

cikli `mravalerovani saqarTvelo~. aRniSnuli cikli, romlis slogania<br />

_ `mravalferovneba Cveni simdidrea~ _ saqarTveloSi mcxovreb<br />

cxra erovnul umciresobaze mogviTxrobs <strong>da</strong> cxra dokumentur<br />

films moicavs. programis mizania saqarTveloSi mcxovrebi sxva<strong>da</strong>sxva<br />

erovnebis a<strong>da</strong>mianebis integrirebis xelSewyoba. cikli mayurebels<br />

mouTxrobs ama Tu im eTnikuri jgufis saqarTveloSi <strong>da</strong>saxlebis<br />

istoriis, kulturisa <strong>da</strong> yofa-cxovrebis Sesaxeb. momzad<strong>da</strong><br />

filmebi somxebis, azerbaijanelebis, osebis, ebraelebis, berZnebis,<br />

qistebis, qurTebis, ukrainelebisa <strong>da</strong> udebis Sesaxeb. aRniSnuli<br />

filmebi miznad isaxavs saqarTveloSi mcxovrebi ama Tu im eTnikuri<br />

jgufis mosaxleobisTvis ukeT gacnobas <strong>da</strong> maTi kulturisa <strong>da</strong> yofis<br />

Sesaxeb sazogadoebis cnobierebis amaRlebas.<br />

dokumenturi filmebis cikli `mravalerovani saqarTvelo~<br />

33


34<br />

beqa mindiaSvili<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebuli<br />

tolerantobis centris eqsperti<br />

saqarTvelos saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebuli tolerantobis<br />

centri 2006 wels <strong>da</strong>ars<strong>da</strong>. tolerantobis centri koordinacias<br />

uwevs or sabWos, romelic saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisTan<br />

arsebobs, es aris eTnikuri umciresobebis sabWo <strong>da</strong> religiaTa<br />

sabWo, romelSic Zalian bevri religiuri gaerTianebaa<br />

warmod<strong>ge</strong>nili <strong>da</strong> igi am TvalsazrisiT unikaluria.<br />

<strong>tolerantoba</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebiT zoga<strong>da</strong>d gamovyofdi umTavres<br />

sakiTxs: sa<strong>da</strong>c aris umravlesoba <strong>da</strong> umciresoba, es problema<br />

yvelgan iCens Tavs, rodesac umravlesoba meorexarisxovan<br />

moqalaqed aRiqvams umciresobis warmomad<strong>ge</strong>nels <strong>da</strong><br />

itans mis arsebobas. aseTi mankieri <strong>da</strong>mokidebuleba mxolod<br />

saqarTvelosaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli problema ar aris, Tumca<br />

es ver <strong>da</strong>gvamSvidebs. miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom saqarTvelom ukve<br />

gaiara Seuwynareblobis aqtiuri gamovlinebis faza, dRes<br />

qarTuli saxelmwifosa <strong>da</strong> sazogadoebis winaSe kvlavac mravali<br />

ga<strong>da</strong>sawyveti amocana dgas. ar SeiZleba ar aRiniSnos, rom<br />

Tanamedrove saxelmwifo politika <strong>integracia</strong>sa <strong>da</strong> religiis<br />

Tavisuflebis <strong>da</strong>cvisken aris mimarTuli. Cven uaRresad vafasebT<br />

saqarTvelos prezidentTan arsebul sabWosTan TanamSromlobas<br />

<strong>da</strong> im saqmianobas, romelsac es sabWo udgas saTave-<br />

Si. min<strong>da</strong> aRvniSno, reintegraciis sakiTxebSi saxelmwifo ministris<br />

aparatTan TanamSromlobis dinamika. Tumca vTvli,<br />

rom es yovelive arasakmarisia, vinai<strong>da</strong>n religiis Tavisuflebis<br />

<strong>da</strong>cvis minimalur stan<strong>da</strong>rts ar scildeba. Cemi subieqturi<br />

azria, rom saWiroa ufro efeqturi nabijebi erovnuli<br />

umciresobebis integraciis TvalsazrisiT.<br />

<strong>samoqalaqo</strong> seqtoris CarTuloba am procesSi aris umniSvnelovanesi.<br />

<strong>samoqalaqo</strong> setors un<strong>da</strong> gaaCndes garemo, sa<strong>da</strong>c<br />

imoqmedebs Tavisuflad am mimarTulebiT, anu ar iqneba sazogadoebis<br />

uaryofiTi ganwyoba <strong>da</strong> xelisuflebis mxri<strong>da</strong>n xelis<br />

SeSla.<br />

me gamovyofdi aseve medias, sa<strong>da</strong>c an Zalian cota adgili eTmoba<br />

eTnikuri umciresobis sakiTxebs an saerTod ar Suqdeba,<br />

rac integraciis process aranairad uwyobs xels. konsoli<strong>da</strong>cia<br />

un<strong>da</strong> moxdes im organizaciebis, romlebic <strong>da</strong>interesebulebi<br />

arian saqarTvelos tolerantobis ganviTarebis sakiTxiT.


<strong>samoqalaqo</strong> monawileoba<br />

<strong>samoqalaqo</strong> integraciis procesis gaRrmavebaSi ga<strong>da</strong>mwyveti mniSvneloba<br />

eTnikuri umciresobebis sazogadoebriv <strong>da</strong> saxelmwifo<br />

saqmianobaSi aqtiuri monawileobis winapirobebis Seqmnas eniWeba.<br />

pir<strong>da</strong>piri gziT monawileobis formisa (eleqtoralur monawileobis<br />

an uSualod ama Tu im subieqtis arCevis) <strong>da</strong>, aseve, saxelmwifo<br />

<strong>da</strong>wesebulebebSi <strong>da</strong>saqmebis, ga<strong>da</strong>wyvetilebis miRebaSi CarTulobis<br />

gar<strong>da</strong>, mniSvnelovania ufro farTo, sakonsultacio <strong>da</strong> samonitoringo<br />

monawileobis uzrunvelyofa, rasac safuZveli prezidentTan<br />

arsebul Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

sabWosa <strong>da</strong> saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebul eTnikuri umciresobebis<br />

sabWos Soris memorandumis xelmoweriT Caeyara.<br />

memorandumis xelmowera<br />

prezidentTan arsebuli Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

sabWosa <strong>da</strong> saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebul eTnikur umciresobaTa<br />

sabWos Soris, 2008 wlis 26 ivniss, urTierT<strong>da</strong>xmarebisa <strong>da</strong><br />

TanamSromlobis memorandumi gaform<strong>da</strong>.<br />

memorandums saqarTvelos prezidentTan arsebuli Semwynareblobisa<br />

<strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis sabWos saxeliT, prezidentis mrCevelma<br />

<strong>da</strong> sabWos Tavjdomarem Tamar kinwuraSvilma <strong>da</strong> saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan<br />

arsebul eTnikur umciresobaTa sabWos saxeliT, saxalxo<br />

<strong>da</strong>mcvelma sozar subarma moaweres xeli.<br />

urTierT<strong>da</strong>xmarebisa <strong>da</strong> TanamSromlobis memorandumis xelmowera,<br />

26 ivnisi<br />

35


`memorandumis farglebSi orive mxare iRebs valdebulebas, iTanamSromlon<br />

saqarTveloSi tolerantuli garemos ganviTarebisa<br />

<strong>da</strong> ganmtkicebis, eTnikuri umciresobebis uflebebis <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong><br />

maTi sazogadoebriv cxovrebaSi integraciis xarisxis amaRlebisaTvis~,<br />

_ acxadeben memorandumis xelmomwerni.<br />

memorandumi iTvaliswinebs umciresobaTa warmomad<strong>ge</strong>nlebis Car-<br />

Tvas saxelmwifo politikis gansazRvris procesSi <strong>da</strong> maTi rekomen<strong>da</strong>ciebis<br />

asaxvas prezidentTan arsebuli sabWos mier SemuSavebul<br />

Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis koncefciasa<br />

<strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gmaSi.<br />

memorandumis xelmoweras eswrebodnen eTnikur umciresobaTa sab-<br />

Wosa <strong>da</strong> prezidentTan arsebuli Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong><br />

integraciis sabWos wevrebi, arasamTavrobo seqtoris warmomad<strong>ge</strong>nlebi<br />

<strong>da</strong> Jurnalistebi.<br />

memorandumis xelmowerasTan erTad gaimarTa sazogadoebrivi mauwyeblis<br />

mier momzadebuli dokumenturi filmebis ciklis _<br />

`mravalerovani saqarTvelo~ _ prezentacia, romelic saqarTvelos<br />

gaeros asociaciis erovnuli integraciisa <strong>da</strong> tolerantobis<br />

programis farglebSi, aSS-s saerTaSoriso ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntos<br />

USAID-is finansuri mxar<strong>da</strong>WeriT momzad<strong>da</strong>.<br />

sajaro Sexvedrebi<br />

memorandumiT gaTvaliswinebuli TanamSromlobis formatSi,<br />

saqarTvelos prezidentTan arsebulma Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong><br />

integraciis sabWom ombudsmenTan arsebul integraciis<br />

sabWosTan erTad Tbilissa <strong>da</strong> eTnikuri umciresobebiT kompaqturad<br />

<strong>da</strong>saxlebul regionebSi sajaro Sexvedrebi gamarTa. Sexvedrebze<br />

`Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis erovnuli<br />

koncefcia~ <strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gmis ZiriTadi prioritetebi ganixilebo<strong>da</strong>.<br />

36


axalcixe, 10 ivlisi<br />

koncefciis sajaro ganxilva axalcixeSi, 10 ivnisi<br />

10 ivliss axalcixis zr<strong>da</strong>srulTa ganaTlebis centrSi saqarTvelos<br />

prezidentTan arsebuli Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

sabWos wevrebi adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebis,<br />

xelisuflebisa <strong>da</strong> ganaTlebis sferos warmomad<strong>ge</strong>nlebs, Jurnalistebs<br />

Sexvdnen.<br />

Sexvedras prezidentis mrCeveli Tamar kinwuraSvili, ganaTlebisa<br />

<strong>da</strong> mecnierebis ministris moadgile ana Jvania, reformebisa <strong>da</strong> ganvi-<br />

Tarebis fondis xelmZRvaneli giorgi patariZe, saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan<br />

arsebuli eTnikuri umciresobebis sabWos Tavmjdomare koba Cofliani,<br />

gaeros asociaciis <strong>da</strong>mfuZnebeli ramaz afciauri eswrebodnen.<br />

sabWos wevrebma Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis koncefciis<br />

prezentacia moaxdines <strong>da</strong> dokumentTan <strong>da</strong>kavSirebiT <strong>da</strong>mswreTa<br />

mosazrebebi moismines.<br />

Sexvedraze ganxilvis erT-erTi mTavari Tema iyo ganaTlebis mimar-<br />

Tuleba, romelzec ganaTlebis ministris moadgilem vrclad isaubra.<br />

reformebisa <strong>da</strong> ganviTarebis fondis xelmZRvanelma <strong>da</strong>mswreebs<br />

umciresobebisaTvis SemuSavebuli saprezidento programa gaacno.<br />

Sexvedris monawile somxuri axalgazrduli kavSiris, demokrat mesxTa<br />

kavSiris, adgilobrivi TviTmmarTvelobis ganviTarebis asociaciis,<br />

tolerantis, mesxeTis universitetisa <strong>da</strong> studkavSiris wevrebma<br />

gamoxates mzadyofna, momavalSic iTanamSromlon prezidentTan<br />

arsebul sabWosTan koncefciisa <strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gmis SemuSavebis<br />

procesSi.<br />

37


marneuli, 16 ivlisi<br />

16 ivliss Semwynareblobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis koncefciis<br />

prezentacia marneulSi gaimarTa. saqarTvelos prezidentTan<br />

arsebuli sabWos wevrebma dokumenti gansaxilvelad adgilobrivi<br />

arasamTavrobo organizaciebis _ marneulis media centris, axalgazrduli<br />

centris, `mtredis~, axalgazr<strong>da</strong> demokratTa kavSiris,<br />

ganaTlebis sferos, sakrebulosa <strong>da</strong> gam<strong>ge</strong>obis warmomad<strong>ge</strong>nlebs<br />

warudgines.<br />

Sexvedraze gamoiTqva mosazreba, rom enobrivi barieris <strong>da</strong>Zlevis<br />

mizniT, sasurvelia SemuSavdes specialuri programa, romelic saxelmwifo<br />

enis Seswavlas skolamde, sabavSvo baRi<strong>da</strong>n uzrunvelyofs.<br />

Sexvedris monawileebma prezidentis mrCevelma <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

sakiTxebSi Tamar kinwuraSvilma, prezidentis mrCevelma<br />

qvemo qarTlis regionaluri ganviTarebis sakiTxebSi mubaris garaevma,<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis ministris moadgilem ana Jvaniam,<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebuli tolerantobis centris xelmZ-<br />

Rvanelma beqa mindiaSvilma, sabWos wevrebma levan ramiSvilma <strong>da</strong><br />

ramaz afciaurma <strong>da</strong>mswreTa SekiTxvebs upasuxes.<br />

38<br />

koncefciis ganxilva marneulSi, 16 ivlisi


akaki minaSvili<br />

iuridiul sakiTxTa komitetis<br />

Tavmjdomaris moadgile<br />

prezidentTan moqmed sabWoSi parlamentarebic varT warmod<strong>ge</strong>nili,<br />

rac imas niSnavs, rom koncefciis SemuSavebis<br />

procesSi sakanonmdeblo organocaa CarTuli.<br />

mas Semdeg, rac sabWo <strong>da</strong>asrulebs <strong>samoqalaqo</strong> integraciis<br />

xedvaze muSaobas, SemuSavdeba samoqmedo <strong>ge</strong>gma, risi Semad<strong>ge</strong>neli<br />

nawilic iqneba sakanonmdeblo cvlilebaTa paketi.<br />

am etapze, Cemi Rrma rwmeniT, umTavresi aris im valdebulebaTa<br />

pirnaTlad Sesruleba, rac saqarTvelom evrosab-<br />

Wos erovnul umciresobaTa CarCo konvenciis ratificirebisas<br />

aiRo, riTac saxelmwifom gamoxata politikuri<br />

neba, <strong>da</strong>icvas <strong>da</strong> ganamtkicos qveyanaSi mcxovreb umciresobaTa<br />

uflebebi.<br />

39


Tbilisi, religiur umciresobaTa sabWo, 30 ivlisi<br />

30 ivliss saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisSi prezidentTan arsebuli sab-<br />

Wos wevrebi saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebul religiur umciresobaTa<br />

sabWos warmomad<strong>ge</strong>nlebs Sexvdnen. Sexvedraze, romelsac saxalxo<br />

<strong>da</strong>mcveli sozar subari, prezidentis mrCeveli Tamar kinwuraSvili,<br />

parlamentis evropasTan integraciis komitetis Tavmjdomare<br />

<strong>da</strong>viT <strong>da</strong>rCiaSvili, ganaTlebis komitetis Tavmjdomaris moadgile<br />

Ciora TaqTaqiSvili eswrebodnen, ZiriTa<strong>da</strong>d sakanonmdeblo regulirebis<br />

<strong>da</strong> sabWosTan momavali TanamSromlobis sakiTxebi ganixilebo<strong>da</strong>.<br />

Sexvedraze gamoikveTa mosazreba, rom specialuri kanonis nacvlad<br />

SesaZloa, SemuSavdes sakanonmdeblo cvlilebaTa paketi, romelic<br />

religiur gaerTianebaTa winaSe arsebul problemebs <strong>da</strong>aregulirebs.<br />

parlamentis ganaTlebis komitetis Tavmjdomaris moadgilem Ciora<br />

TaqTaqiSvilma religiur sabWos axali kanonproeqtri gaacno, romlis<br />

mixedviTac, kulturuli memkvidreobis Zeglebze sareabilitacio<br />

samuSaoebis Catarebis proceduruli mxare gamartivebulia.<br />

40<br />

koncefciis ganxilva saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisSi, 30 ivlisi


Tbilisi, eTnikur umciresobaTa sabWo, 31 ivlisi<br />

erovnul koncefciaSi sakanonmdeblo <strong>da</strong> ganaTlebis sakiTxebis<br />

asaxvas mieZRvna 31 ivliss saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisSi gamarTuli<br />

Sexvedra eTnikur umciresobaTa sabWosTan.<br />

Sexvedris monawileebma sakanonmdeblo cvlilebaTa paketis Semu-<br />

Savebis SesaZlebloba ganixiles <strong>da</strong> am mizniT saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan<br />

moqmed samuSao jgufebsa <strong>da</strong> prezidentis sabWosTan arsebul samu-<br />

Sao jgufebs Soris TanamSromlobaze SeTanxmdnen.<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> mecnierebis ministris moadgilem ana Jvaniam isaubra<br />

bilingvualuri swavlebisa <strong>da</strong> eTnikuri umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nelTaTvis<br />

umaRlesi ganaTlebis programebze.<br />

koncefciis ganxilva saxalxo <strong>da</strong>mcvelis ofisSi, 31 ivlisi<br />

41


42<br />

zaur xalilovi<br />

<strong>samoqalaqo</strong> integraciis fondi<br />

sabWos wevrebs araerTi Sexvedra gvqon<strong>da</strong> umciresobiT kompaqturad<br />

<strong>da</strong>saxlebul regionebSi, adgilobriv arasamTavrobo<br />

organizaciebTan. mox<strong>da</strong> maTi informireba im koncefciis<br />

Sesaxeb, romelic <strong>da</strong>muSavebis procesSia. Cven gvsurs, rom am<br />

a<strong>da</strong>mianebma SemdegSi sakuTari rekomen<strong>da</strong>ciebi, SeniSvnebi mogvawodon.<br />

mosaxleobam yvelaze kargad icis, ra aris maTTvis<br />

ufro prioritetuli. amitom maTi CarTva procesSi Zalian<br />

mniSvnelovania.<br />

saxelmwifos pir<strong>da</strong>piri movaleobaa, rom maqsimalurad moagvaros<br />

eTnikuri umciresobebis <strong>integracia</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebuli<br />

yvela problema, iqneba es sakanonmdeblo, aRmasrulebeli<br />

Tu adgilobrivi xelisuflebis doneze. saxelmwifos un<strong>da</strong> gaaCndes<br />

sakuTari xedva <strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gma, ras apirebs axlo<br />

momavalSi integrirebis mimarTulebiT.


axalqalaqi, 1 agvisto<br />

tolerantobisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> integraciis erovnuli koncefcia<br />

1 agvistos, axalqalaqSi prezidentis mrCevelma Tamar kinwuraSvilma,<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcvelma sozar subarma <strong>da</strong> arasamTavrobo seqtoris<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebma umciresobaTa sakiTxebis evropuli centris<br />

ofisSi waradgines.<br />

Sexvedris monawileebma wamoWres sasamarTloSi TarjimniT uzrunvelyofis<br />

sakiTxi, rac prezidentis mrCevlis gancxadebiT, sakanonmdeblo<br />

cvlilebaTa paketSi aisaxeba.<br />

Sexvedraze ga<strong>da</strong>wy<strong>da</strong>, rom koncefciasTan <strong>da</strong>kavSirebiT adgilobrivi<br />

arasamTavrobo seqtori moamzadebs sakuTar rekomen<strong>da</strong>ciebs,<br />

romelTac regionalur konferenciaze ganixilaven.<br />

koncefciis ganxilva axalqalaqSi, 1 agvisto<br />

43


44<br />

giorgi melaZe<br />

evropis sabWos eTnikur umciresobaTa CarCo<br />

konvenciis mrCevelTa sabWos moqmedi eqsperti<br />

arsebuli kanonmdebloba erovnuli umciresobebis uflebebisa<br />

<strong>da</strong> Tavisuflebis uzrunvelyofis Sesaxeb ZiriTad nawil-<br />

Si sakmaod kargad asaxavs umciresobebis interesebs, Tu ar<br />

visaubrebT ramdenime detalze. ufro politikis sakiTxi aris<br />

mosawesri<strong>ge</strong>beli, anu erTia kanoni rogoria <strong>da</strong> meore, rogor<br />

xorcieldeba es kanoni realobaSi. ai, am mxriv politika kargad<br />

SesamuSavebelia. kerZod, kargi iqneba arsebuli realobis<br />

gaTvaliswineba. eTnikuri umciresobebi CvenTan garkveul barierebs<br />

awydebian. es aris ufro specifiuri regionebis problema.<br />

barieri ZiriTa<strong>da</strong>d gamoixateba enis ucodinarobaSi. am<br />

mxriv SeiZleba rame gakeTdes igive sakanonmdeblo doneze.<br />

erovnuli integraciis procesis warmatebisTvis mniSvnelovania<br />

erTiani saxelmwifo politikis arseboba, radganac yovelTvis,<br />

rodesac umciresobebzea saubari, dgas sakiTxi, Tu<br />

ramdenad erTgvarovania praqtika. saxelmwifo politika, ra<br />

Tqma un<strong>da</strong>, ramdenime mimarTulebiT un<strong>da</strong> warimarTos <strong>da</strong> es<br />

amJamad arsebuli koncefciis proeqtSi kargad aris asaxuli.


saqarTveloSi moqmedi<br />

eTnikur <strong>da</strong> religiur umciresobaTa sabWoebi<br />

sapatriarqosTan arsebuli sabWo<br />

sabWo, romelSic gaerTianebulni arian marTlmadidebluri, kaTolikuri,<br />

somxeTis wmin<strong>da</strong> samociqulo, evan<strong>ge</strong>listur-luTeranuli<br />

<strong>da</strong> evan<strong>ge</strong>listur-baptisturi eklesiis warmomad<strong>ge</strong>nlebi, aseve ebraelebi<br />

<strong>da</strong> muslimi sasuliero pirebi, 2005 wlis 20 ivniss <strong>da</strong>ars<strong>da</strong>.<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebuli religiaTa sabWo<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcvelis aparatTan arsebul religiur sabWoSi (Seiqmna<br />

2005 wlis 21 ivniss) 23 religiuri organizaciaa gawevrianebuli.<br />

saxalxo <strong>da</strong>mcvelTan arsebuli eTnikur umciresobaTa sabWo<br />

eTnikuri umciresobebis sabWoSi 80-ze meti arasamTavrobo organizaciaa<br />

gaerTianebuli. eTnikur umciresobaTa sabWos miznebisa<br />

<strong>da</strong> amocanebis realizebisTvis Seqmnilia: mediisa <strong>da</strong> informaciis;<br />

ganaTlebisa <strong>da</strong> kulturis; regionaluri integraciisa <strong>da</strong> konfliqtebis<br />

prevenciis <strong>da</strong> iuridiul sakiTxTa komisiebi, romlebSic<br />

gaerTianebulni arian sxva<strong>da</strong>sxva eTnikuri jgufis warmomad<strong>ge</strong>nlebi<br />

<strong>da</strong> organizaciebi.<br />

sazogadoebriv mauwyebelTan arsebuli sabWoebi<br />

sazogadoebriv mauwyebelTan moqmedebs eTnikur umciresobaTa,<br />

religiur sakiTxTa, <strong>ge</strong>nderuli Tanasworobis, regionaluri,<br />

unarSezRudulTa <strong>da</strong> socialur sakiTxTa, axalgazrdebis, bavSvTa<br />

<strong>da</strong> mSobelTa, politikuri sazogadoebrivi sabWoebi. sabWoebi SeimuSaveben<br />

<strong>da</strong> mauwyebels warud<strong>ge</strong>nen rekomen<strong>da</strong>ciebs programul<br />

prioritetebSi asaxvis mizniT. sabWoebis Seqmnisa <strong>da</strong> programuli<br />

prioritetebis SemuSavebaSi maTi CarTvis valdebuleba sazogadoebriv<br />

mauwyebels kanonmdeblobiT aqvs gansazRvruli (kanoni mauwyeblobis<br />

Sesaxeb).<br />

45


46<br />

ramaz afciauri<br />

gaeros asociaciis <strong>da</strong>mfuZnebeli direqtori<br />

ramdenad aqtiura<strong>da</strong>a <strong>samoqalaqo</strong> seqtori CarTuli<br />

integraciis procesebSi?<br />

<strong>samoqalaqo</strong> seqtori sakmaod aqtiurad aris CarTuli integraciis<br />

procesSi. SesaZloa, am CarTulobis done ar iyos sakmarisi,<br />

magram Cven vcdilobT Cveni wvlili SevitanoT integraciis<br />

procesSi <strong>da</strong> tolerantuli garemos CamoyalibebaSi.<br />

magaliTad, saqarTvelos gaeros asociacia, aSS-s saerTaSoriso<br />

ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntos finansuri mxar<strong>da</strong>WeriT `erovnuli<br />

integraciisa <strong>da</strong> tolerantobis programas~ axorcielebs,<br />

romlis farglebSic bevr sxva mniSvnelovan aqtivobas-<br />

Tan erTad organizacia aqtiurad TanamSromlobs saqarTvelos<br />

mTavrobasTan erovnuli integraciisa <strong>da</strong> Semwynareblobis<br />

saxelmwifo strategiisa <strong>da</strong> samoqmedo <strong>ge</strong>gmis Camoyalibebaze,<br />

<strong>da</strong> am procesSi sazogadoebis maqsimalurad CarTvaze.<br />

aseve aRsaniSnavia sxva arasamTavrobo organizaciebis Zalian<br />

aqtiuri monawileoba am procesebSi, rac saerTo jamSi, xels<br />

uwyobs integraciisa <strong>da</strong> Semwynareblobis sakiTxebTan <strong>da</strong>kav-<br />

SirebiT mTeli qveynis masStabiT Zalian pozitiuri tendenciebis<br />

Camoyalibebas.<br />

ra rols TamaSobs an un<strong>da</strong> iTamaSos mTavrobam eTnikuri<br />

umciresobebis integrirebisa <strong>da</strong> eTnikuri mravalferovnebis<br />

<strong>da</strong>cvasTan <strong>da</strong>kavSirebul sakiTxebSi?<br />

umciresobebis <strong>integracia</strong> <strong>da</strong> eTnikuri mravalferovnebis<br />

<strong>da</strong>cva kompleqsuri procesia, romelSic yvela moqmed subieqts<br />

mniSvnelovani funqcia gaaCnia, magram saxelmwifos <strong>da</strong><br />

mTavrobis politikuri nebisa <strong>da</strong> CarTulobis gareSe am pro


cesis efeqturi warmarTva SeuZlebelia. saxelmwifozea <strong>da</strong>mokidebuli<br />

umciresobebTan <strong>da</strong>kavSirebuli srulyofili kanonmdeblobis<br />

arseboba, romelic saSualebas miscems Tun<strong>da</strong>c<br />

<strong>samoqalaqo</strong> seqtoris warmomad<strong>ge</strong>nlebs Tavisi wvlili Seitanon<br />

integraciis procesSi. amavdroulad, mniSvnelovania er-<br />

Tiani samTavrobo politikis arseboba umciresobebTan <strong>da</strong>kav-<br />

SirebiT, rac pirvel rigSi, gazrdis erovnuli umciresobebis<br />

ndobas saxelmwifo politikis mimarT <strong>da</strong> am procesebSi maT<br />

aqtiur CarTvas gamoiwvevs.<br />

<strong>samoqalaqo</strong> integraciisa <strong>da</strong> tolerantobis sabWo, romelic<br />

2005 wels Seiqmna, mTavrobis aqtiurobis erT-erTi maCvenebelia.<br />

prezidentTan arsebuli es sabWo sakmaod aqtiurad muSaobs<br />

saxelmwifo politikis amsaxveli dokumentis Sesaqmnelad.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, sxva<strong>da</strong>sxva samTavrobo struqturebi sakmaod<br />

aqtiurebi arian umciresobebTan <strong>da</strong>kavSirebul sakiTxebSi.<br />

rogoria saerTaSoriso organizaciebis <strong>da</strong>mokidebuleba<br />

eTnikur umciresobebTan <strong>da</strong>kavSirebuli sakiTxebis<br />

mimarT?<br />

qveynis evroatlantikuri ambiciebis gaTvaliswinebiT, saqar-<br />

TveloSi erovnuli integraciis sakiTxma saerTaSoriso sazogadoebis<br />

gansakuTrebuli yuradReba miipyro. Sesabamisad,<br />

saerTaSoriso organizaciebic aRniSnaven am sakiTxis mniSvnelobas<br />

<strong>da</strong> mas saqarTvelos mTavrobasTan <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> seqtorTan<br />

TanamSromlobaSi gansakuTrebul adgils uTmoben.<br />

47


partniori organizaciebi<br />

saqarTvelos gaeros asociacia<br />

arasamTavrobo organizacia saqarTvelos gaeros asociacia (saga),<br />

1995 wlis dekemberSi <strong>da</strong>ars<strong>da</strong>. saga a<strong>da</strong>mianis uflebaTa principebisa<br />

<strong>da</strong> demokratiuli mmarTvelobis mxar<strong>da</strong>saWerad muSaobs<br />

<strong>da</strong> moqalaqeebs saerTaSoriso sazogadoebaSi integraciisaTvis<br />

mniSvnelovani meqanizmebiT uzrunvelyofs. saga 1996 wli<strong>da</strong>n<br />

gaeros asociaciaTa msoflio federaciis wevria.<br />

48<br />

erovnuli integraciisa <strong>da</strong> tolerantobis programa<br />

erovnuli integraciis programa saqarTveloSi aSS-s saerTaSoriso<br />

ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntos mier <strong>da</strong>finansebuli 4 wliani proeqtia,<br />

romelsac saqarTvelos gaeros asociacia saqarTvelos mTavrobasTan<br />

<strong>da</strong> adgilobriv <strong>da</strong> saerTaSoriso partnior organizaciebTan<br />

erTad axorcielebs.<br />

erovnuli integraciis programis mizania saqarTvelos moqalaqeebs<br />

Soris erovnuli erTianobis grZnobis gaRrmaveba. saga xels<br />

uwyobs saqarTvelos mTavrobas, Camoayalibos erovnuli integraciis<br />

saxelmwifo strategia <strong>da</strong> <strong>ge</strong>gma. programa, aseve, iTvaliswinebs<br />

erTiani mravaleTnikuri saxelmwifos CamoyalibebisTvis<br />

aucilebeli diskusiebisa <strong>da</strong> debatebis gamarTvas rogorc moqalaqeebis,<br />

aseve organizaciebis monawileobiT.<br />

mSvidobis, demokratiis <strong>da</strong> ganviTarebis<br />

kavkasiuri instituti, CIPDD<br />

mSvidobis, demokratiis <strong>da</strong> ganviTarebis kavkasiuri instituti<br />

(CIPDD) <strong>da</strong>moukidebeli, sajaro politikis sakiTxebze momuSave<br />

kvleviTi centria. instituti TbilisSi, 1992 wels <strong>da</strong>fuZn<strong>da</strong>.<br />

CIPDD aris arasamTavrobo <strong>da</strong> arasamewarmeo organizacia <strong>da</strong> ar<br />

ukavSirdeba romelime partias, Tumca is ar aris neitraluri politikuri<br />

Rirebulebebis TvalsazrisiT. is monawileobs liberaluri<br />

demokratiis mxar<strong>da</strong>mWer <strong>samoqalaqo</strong> iniciativebSi.<br />

programa <strong>da</strong>moukidebeli media samxreT kavkasiaSi<br />

proeqti exmareba <strong>samoqalaqo</strong> sazogadoebas, samxreT saqarTvelos<br />

eTnikuri umciresobebiT <strong>da</strong>saxlebuli raionebi<strong>da</strong>n miiRon<br />

TavianTi azris gamoxatvis saSualeba ufro sicocxlisunariani<br />

adgilobrivi media saSualebebis meSveobiT.


eTnikuri umciresobebis mxar<strong>da</strong>Wera demokratiuli<br />

politikuri monawileobisaTvis<br />

proeqti samxreT saqarTveloSi eTnikuri umciresobebis <strong>samoqalaqo</strong><br />

<strong>integracia</strong>s uwyobs xels.<br />

saqarTveloSi umciresobaTa integraciisaTvis<br />

garemos gaumjobeseba saskolo ganaTlebis<br />

sistemaSi reformebis mxar<strong>da</strong>Weris gziT<br />

proeqtis mizania <strong>samoqalaqo</strong> cxovrebaSi saqarTvelos moqalaqeebis<br />

monawileobis zr<strong>da</strong> <strong>da</strong> maTi <strong>samoqalaqo</strong> <strong>da</strong> politikuri uflebebis<br />

Tanabari <strong>da</strong>cva, ganurCevlad maTi eTnikuri <strong>da</strong> religiuri<br />

warmomavlobisa.<br />

samarTlebrivi ganaTlebis asociacia _ ALPE<br />

ALPE <strong>da</strong>moukidebeli arasamTavrobo organizaciaa, romelic profesiul<br />

sakomunikacio saqmianobas eweva. organizaciis mizania saqarTveloSi<br />

<strong>samoqalaqo</strong> sazogadoebis ganmtkiceba. socialuri<br />

reklama, media kampaniebi <strong>da</strong> regularuli sagamomcemlo saqmianoba,<br />

saswavlo programebi <strong>da</strong> trenin<strong>ge</strong>bi _ organizaciis komunikaciuri<br />

strategiis ZiriTadi instrumentebia.<br />

`ganaTlebis <strong>da</strong> tolerantobis kulturis saSualebiT<br />

integraciis xelSewyoba~<br />

proeqtis mizania saqarTveloSi eTnikuri <strong>da</strong> lingvisturi umciresobebis<br />

integrireba farTo <strong>samoqalaqo</strong> sazogadoebaSi, tolerantobisa<br />

<strong>da</strong> urTierTga<strong>ge</strong>bis sivrcis Seqmna <strong>da</strong> saxelmwifoSi<br />

mdgradi demokratiuli sivrcis mxar<strong>da</strong>Wera. prioritets aseve<br />

<strong>ge</strong>nderis CarTva warmoad<strong>ge</strong>ns. ganaTleba <strong>da</strong> gamoxatvis Tavisufleba<br />

gansakuTrebiT prioritetuli sferoebia.<br />

fondi Ria sazogadoeba-saqarTvelo, OSGF<br />

Tavis prioritetebze <strong>da</strong>yrdnobiT, fondi Ria sazogadoeba-saqar-<br />

Tvelo gascems grantebs arasamewarmeo, arasamTavrobo organizaciebsa<br />

<strong>da</strong> individebze. fondis mizani saqarTveloSi Ria sazogadoebis<br />

Rirebulebebis popularizaciaa. is emsaxureba mxolod saqvelmoqmedo<br />

miznebs <strong>da</strong> sajaro interesebis <strong>da</strong>cvas.<br />

49


fondi Ria sazogadoeba saqarTvelos misias warmoad<strong>ge</strong>ns Ria sazogadoebis<br />

mSeneblobisaTvis struqturuli <strong>da</strong> kulturuli<br />

transformaciis aqtiuri mxar<strong>da</strong>Wera. fondis aqtivobebi swored am<br />

misias ukavSirdeba.<br />

50<br />

integraciisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> ganaTlebis programa<br />

integraciisa <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> ganaTlebis programa miznad isaxavs<br />

<strong>samoqalaqo</strong>, regionuli <strong>da</strong> evropuli integraciis mxar<strong>da</strong>Weras,<br />

liberaluri <strong>da</strong> Si<strong>da</strong> gamWvirvalobis Rirebulebebis monitorings<br />

<strong>da</strong> mxar<strong>da</strong>Weras. programis ZiriTadi mimarTulebebia: konfliqtebis<br />

mogvareba, eTnikuri umciresobebis <strong>integracia</strong>, regionuli <strong>da</strong> evropuli<br />

<strong>integracia</strong>, <strong>samoqalaqo</strong> ganaTleba (RirebulebaTa sistemis<br />

Camoyalibeba).<br />

Tavisuflebis instituti<br />

Tavisuflebis instituti aris liberaluri sajaro politikis<br />

advokatirebis arasamewarmeo <strong>da</strong> arapartiuli sazogadoeba. igi<br />

<strong>samoqalaqo</strong> kampaniebis, debatebis, kvlevebisa <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />

saqmianobiT eswrafvis, <strong>da</strong>amkvidros <strong>samoqalaqo</strong> Tavisuflebis,<br />

aqtiuri moqalaqeobis, sazogadoebrivi angariSvaldebulebis,<br />

kanonis uzenaesobis, gamWvirvalobisa <strong>da</strong> Tavisufali bazris<br />

faseulobebi sazogadoebriv cxovrebaSi, politikaSi, kanonebsa<br />

<strong>da</strong> sajaro <strong>da</strong>wesebulebebSi.<br />

monawileobiTi biujetireba<br />

_ saSualeba efeqturi monawileobisaTvis<br />

proeqti miznad isaxavs umciresobebis <strong>da</strong> mowyvladi jgufebis<br />

<strong>integracia</strong>s, saqarTvelos saSualo skolebSi kargi mmarTvelobis<br />

iniciativis meSveobiT. proeqtis farglebSi i<strong>ge</strong>gmeba monawileobiTi<br />

biujetirebis midgomis Semotana <strong>da</strong> <strong>da</strong>mkvidreba. proeqtis<br />

gundi Caatarebs trenin<strong>ge</strong>bis cikls monawileobiT biujetirebaSi<br />

<strong>da</strong> menejmentSi, <strong>da</strong> aamaRlebs codnas <strong>da</strong>interesebuli pirebis uflebebis<br />

Sesaxeb saqarTvelos maStabiT 40 sajaro skolaSi.


<strong>samoqalaqo</strong> integraciis fondi<br />

<strong>samoqalaqo</strong> integraciis fondi (CIF) aris arasamTavrobo, arasamewarmeo<br />

<strong>da</strong> arapolitikuri organizacia, romelic mowodebulia <strong>samoqalaqo</strong><br />

integraciis, a<strong>da</strong>mianis uflebebis <strong>da</strong> <strong>samoqalaqo</strong> sazogadoebis<br />

mxar<strong>da</strong>WerisaTvis.<br />

fondis mizania saqarTveloSi eTnikuri umciresobebis <strong>samoqalaqo</strong><br />

integraciis mxar<strong>da</strong>Wera ise, rom saqarTvelos yovel moqalaqes<br />

ganurCevlad eTnikuri, religiuri an sxva kuTvnilebisa SeeZlos<br />

Tanabrad gamoiyenos uflebebi <strong>da</strong> valdebulebebi, romlebic gansazRvrulia<br />

saqarTvelos konstituciiTa <strong>da</strong> saqarTvelos mier<br />

aRiarebuli saerTaSoriso SeTanxmebebiT.<br />

<strong>da</strong>moukidebeli media <strong>samoqalaqo</strong> integraciisaTvis<br />

proeqti miznad isaxavs <strong>da</strong>moukidebeli mediis gaZlierebas saqar-<br />

Tvelos regionebSi (gansakuTrebiT samcxe-javaxeTsa <strong>da</strong> qvemo<br />

qarTlSi).<br />

eTnikuri umciresobebis mxar<strong>da</strong>Wera<br />

demokratiuli politikuri monawileobisaTvis<br />

proeqti ZiriTa<strong>da</strong>d qvemo qarTlsa <strong>da</strong> samcxe-javaxeTis regionebzea<br />

gaTvlili <strong>da</strong> miznad isaxavs eTnikuri umciresobebis warmomad<strong>ge</strong>nlebisaTvis<br />

<strong>samoqalaqo</strong> ganaTlebis programis ganxorcielebas;<br />

amomrCevelTa ganaTlebas; adgilobrivi media saSualebebis<br />

profesiul ganviTarebas; qarTlSi qarTuli enis swavlebisaTvis<br />

axali meTodologiis Seqmnasa <strong>da</strong> multiplikatorebis<br />

qselis Camoyalibebas.<br />

samarTlebrivi ganaTleba _ erovnuli umciresobebis<br />

warmatebuli integraciis gza<br />

proeqti miznad isaxavs ufaso samarTlebrivi <strong>da</strong> saganmanaTleblo<br />

rCevebis micemas Tbilissa <strong>da</strong> qvemo qarTlSi mcxovrebi umciresobebisaTvis,<br />

aseve eTnikuri umciresobebis socialurad <strong>da</strong>ucveli<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebis sasamarTloSi advokatirebas <strong>da</strong> adgilobrivi<br />

advokatebis trenings.<br />

51


saqarTvelos prezidentis administracia<br />

Tbilisi, abduSeliSvilis q. N1<br />

52www.president.gov.<strong>ge</strong><br />

www.diversity.<strong>ge</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!