Morte di Alcibiade - da Nepote - Liceo Scientifico GB Grassi
Morte di Alcibiade - da Nepote - Liceo Scientifico GB Grassi
Morte di Alcibiade - da Nepote - Liceo Scientifico GB Grassi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
LICEO SCIENTIFICO STATALE “G.B.GRASSI”<br />
A.S. 2009-2010 CLASSI PRIME<br />
SOSPENSIONE DI GIUDIZIO IN LATINO<br />
Pagina 1 <strong>di</strong> 3<br />
Il Dipartimento <strong>di</strong> Lettere suggerisce agli studenti che dovranno sostenere la prova scritta a<br />
seguito della sospensione <strong>di</strong> giu<strong>di</strong>zio <strong>di</strong> ripassare i contenuti presenti nei programmi svolti e <strong>di</strong><br />
svolgere le versioni, gli esercizi assegnati <strong>da</strong>i docenti <strong>di</strong> classe.<br />
Si ricor<strong>da</strong> agli studenti che prima <strong>di</strong> eseguire è necessario rivedere la parte teorica<br />
relativa alla morfologia, questo lavoro può essere fatto utilizzando i libri <strong>di</strong> testo adottati<br />
durante l’anno.<br />
Gli esercizi devono essere svolti seguendo le in<strong>di</strong>cazioni <strong>di</strong> lavoro <strong>da</strong>te :<br />
• lettura del testo latino<br />
• analisi grammaticale del nome e del verbo<br />
• analisi sintattica del periodo, operazione in<strong>di</strong>spensabile per riconoscere le strutture<br />
• tradurre in lingua italiana secondo le regole della comunicazione<br />
Al termine <strong>di</strong> ogni traduzione l’alunno dovrebbe assicurarsi <strong>di</strong> aver memorizzato qualche<br />
vocabolo / para<strong>di</strong>gma nuovo.<br />
• per consoli<strong>da</strong>re e potenziare il bagaglio lessicale<br />
Ulteriori consigli Per verificare che il lavoro <strong>di</strong> ripasso estivo sia stato efficace l’alunno potrà<br />
tradurre le seguenti versioni che presentano i contenuti morfologici e sintattici che ritroverà<br />
nella versione <strong>di</strong> settembre finalizzata al recupero del debito.<br />
Sofocle <strong>di</strong>mostra ai giu<strong>di</strong>ci <strong>di</strong> essere sano <strong>di</strong> mente - <strong>da</strong> Cicerone<br />
Sofocle è per Cicerone un tipico esempio <strong>di</strong> vecchiaia luci<strong>da</strong> e attiva: visse infatti fino a<br />
novant'anni e compose trage<strong>di</strong>e fino all'ultimo. I figli cercarono <strong>di</strong> farlo inter<strong>di</strong>re, ma egli<br />
riuscì a <strong>di</strong>mostrare ai giu<strong>di</strong>ci la sua eccezionale luci<strong>di</strong>tà <strong>di</strong> mente.<br />
Sophocles admodum senex tragoe<strong>di</strong>as etiam tum faciebat. Sed ecce, filii in iu<strong>di</strong>cium<br />
vocant, quia ex eorum (gen plur. <strong>da</strong> is, ea, id ) sententia pater propter stu<strong>di</strong>um bona<br />
neglegebat. Filii <strong>di</strong>cebant: "Tribunal patrem (acc. sing. <strong>da</strong> pater, patris) quasi insanum a<br />
bonis removere debet". Sophocles igitur Oe<strong>di</strong>pum Coloneum, fabulam quam (acc. femm.<br />
sing. <strong>da</strong> qui, quae, quod) paratam habebat, recitat iu<strong>di</strong>cibus (abl. plur. <strong>da</strong> iudex, iu<strong>di</strong>cis).<br />
Deinde quaerit: "Num (= forse che) ista fabula insani opera est?". Statim sententia<br />
Sophoclem liberat. Num igitur senecta magnum virum in suis stu<strong>di</strong>is obmutescere cogit?<br />
<strong>Morte</strong> <strong>di</strong> <strong>Alcibiade</strong> - <strong>da</strong> <strong>Nepote</strong><br />
<strong>Alcibiade</strong>, rifugiatosi in Frigia, viene ucciso a tra<strong>di</strong>mento <strong>da</strong>i barbari, che incen<strong>di</strong>ano la sua<br />
casa.<br />
Itaque Pharnabazus mittit Bagaeum et alterum ministrum in Phrygiam, ubi <strong>Alcibiade</strong>s erat.<br />
Bagaeus clam insi<strong>di</strong>as contra <strong>Alcibiade</strong>m barbaris imperat. Illi impetum facere ferro non<br />
audent; ergo noctu ligna aggerunt circa casam ubi <strong>Alcibiade</strong>s quiescebat, ligna succendunt
LICEO SCIENTIFICO STATALE “G.B.GRASSI”<br />
A.S. 2009-2010 CLASSI PRIME<br />
SOSPENSIONE DI GIUDIZIO IN LATINO<br />
Pagina 2 <strong>di</strong> 3<br />
et incen<strong>di</strong>um conficiunt. Flammae autem sonitus excitat <strong>Alcibiade</strong>m, qui (= che), etsi<br />
gla<strong>di</strong>um non habet, amici sui telum eripit; namque erat cum eo qui<strong>da</strong>m ex Arca<strong>di</strong>a hospes,<br />
qui <strong>di</strong>scedere nolebat. <strong>Alcibiade</strong>s amicum secum ducit et multa vestimenta arripit. Deinde<br />
pannos in incen<strong>di</strong>um conicit flammaeque violentiam transilit. Ut barbari eius fugam<br />
vident, tela eminus mittunt et <strong>Alcibiade</strong>m interficiunt; deinde caput (= testa) eius<br />
Pharnabazo tradunt. At mulier, quae (= che) cum <strong>Alcibiade</strong> vivebat, vestimentis suis<br />
mortuum contegit et ae<strong>di</strong>ficii incen<strong>di</strong>o cremat. Sic <strong>Alcibiade</strong>s vir circiter quadraginta<br />
annorum occi<strong>di</strong>t.<br />
Milziade sconfigge i Persiani a Maratona (I)<br />
A Maratona si fronteggiarono l’esercito persiano, gui<strong>da</strong>to <strong>da</strong> Dati e Artaferne, e quello ateniese.<br />
A quest’ultimo si aggiunse il piccolo contingente inviato <strong>da</strong>gli abitanti <strong>di</strong> Platea<br />
Darius, Persarum rex, quia Graeciam in sua potestatem re<strong>di</strong>gere statuerat, Datim et<br />
Artaphernem multarum navium classi et innumerabilium pe<strong>di</strong>tum exercitui praefecit et eos in<br />
Euboeam misit. Persarum duces celeriter Eretriam ceperunt et inde ad Atticam accesserunt ac<br />
suas copias in campum apud Marathona deduxerunt. Ibi cum Atheniensibus conflixerunt,<br />
postquam acies instructa erat. Quia Persae moltitu<strong>di</strong>ne Athenienses superabant, Plateenses<br />
soli auxilio Athenarum exercitui venerunt. Itaque Graecae copiae, Miltia<strong>di</strong>s hortatu, eductae<br />
sunt.<br />
Milziade sconfigge i Persiani a Maratona (II)<br />
A Maratona venne combattuta una delle battaglie più famose della storia greca. Le forze che vi<br />
si fronteggiarono erano impari: l’esercito greco infatti era numericamente assai inferiore a<br />
quello persiano. Tuttavia,grazie all’ardore <strong>di</strong> Milziade, gli Ateniesi riuscirono a sconfiggere i<br />
nemici.<br />
Dein proelium commissum est. Acriter pugnatum est ab ortu usque ad solis occasum non modo<br />
sagittis missilibusque sed etiam comminus gla<strong>di</strong>is. Perexigua Atheniensium manus contra<br />
hostium ingentem exercitum fortiter <strong>di</strong>micavit ac Persas profligavit. Cum hostium copiae<br />
devictae sunt et ob terrorem terga verterunt, magna caedes facta est. In acie illo1 <strong>di</strong>e, sicut<br />
rerum scriptores tradunt, multi Persae necati sunt sed perpauci Athenienses.<br />
Post bellum Miltia<strong>di</strong>, quia omnes civitates a barbaris liberaverat, cives magnum honorem<br />
tribuerunt et in Poecile porticu pugnam Marathoniam cum victore duce pinxerunt.<br />
1. illo: ablativo singolare, «quel».<br />
Alcesti (II)<br />
Solo la giovane Alcesti, moglie del re Admeto si <strong>di</strong>sse <strong>di</strong>sposta a morire per il caro marito dopo<br />
che nessuno,nemmeno i genitori ormai anziani, vollero sacrificarsi. A questa morte ingiusta si<br />
oppose Eracle che <strong>da</strong>l regnodei morti riportò in vita la giovane coraggiosa.<br />
Tum Admetus, cum nuntium au<strong>di</strong>vit, Apollini gratias egit et senem patrem et matrem rogavit,
LICEO SCIENTIFICO STATALE “G.B.GRASSI”<br />
A.S. 2009-2010 CLASSI PRIME<br />
SOSPENSIONE DI GIUDIZIO IN LATINO<br />
Pagina 3 <strong>di</strong> 3<br />
sedparentes filii preces reiecerunt, quia vitae cupi<strong>di</strong> erant et mortem vitare optabant. Itaque<br />
Alceste, dulcisiuvenisque uxor, tanti amoris causä, coniugi <strong>di</strong>xit: «Mea sponte vitam tibi1<br />
amittam». Servi et liberi domipropter tristem eventum multas lacrimas effundebant. Iam funus<br />
paratum erat, cum repente Heraclesad regiam venit et, quia statim maerorem animadverterat,<br />
causam a familiaribus quaesivit. Postquameam cognovit, ad Inferos Alcestis salutis gratiä venit<br />
et magna vi et virtute eam inter mortales reduxit.<br />
1. tibi: «per te».<br />
Meleagro<br />
Meleager ab Althaea, Thestii filia, et Oeneo, Aetoliae rege, generatus est: tum in regia titio<br />
ardens apparuit. Huc Parcae venerunt et Meleagro fata cecinerunt: «Meleager tam<strong>di</strong>u vivet,<br />
quam<strong>di</strong>u titio incolumis erit».Althaea, titionem in arca <strong>di</strong>ligenter servans, de filii vita non<br />
timebat. Interim ob iram Dianae, quia sacra annua deae ab Oeneo facta non erant, ager<br />
Calydonius ab apro mirae magnitu<strong>di</strong>nis vastatus est. Sed Meleager cum <strong>di</strong>lectis iuvenibus,<br />
inter quos matris fratres erant, ferum animal agitaverunt et, apro interfecto, agrum<br />
Calydonium vastatione liberaverunt. Meleager apri pellem Atalantae virgini, quem valde<br />
amabat, donavit.Tum iuvenes et avunculi, qui Meleagro venationi intererant, pellem eripere<br />
studuerunt. Atalanta Meleagri auxilium imploravit; ille cum amicis cognatisque conten<strong>di</strong>t,<br />
avunculique eius occisi sunt. Tanto facinore nuntiato, Althaea mater, memor Parcarum<br />
praecepti, titionem ex arca deprompsit atque in ignem coniecit. Ita pro fratribus poenas<br />
capiens, filium ad mortem perducit.<br />
Una vittoria <strong>di</strong> Cesare<br />
Me<strong>di</strong>a nocte Caesar cum omnibus copiis castris exce<strong>di</strong>t et iter ad flumen facit. Hoc ab hostibus<br />
animadvertitur et prima luce nostri copias hostium pedestres in colle vident. Tum Caesar, ad<br />
latera pe<strong>di</strong>tatus (della fanteria, gen. sing.) equitibus collocatis, militum animos paucis verbis<br />
ad pugnam incitat: «Milites, omnis salus civitatis Romanae in virtute nostra est; fortibus<br />
victoria erit». Hostes, primum sinistro deinde dextro legionis latere carpto, postremo reliquos<br />
or<strong>di</strong>nes oppugnant. Longa et acris pugna pugnatur, crebra vulnera sunt. Non terrentur nostri<br />
ingentibus hostium corporibus magnisque clamoribus. Comminus pugnantes, brevi tempore<br />
hostes ex omnibus partibus superantur. Dux hostium captus in catenas conicitur