222 555 POLICIA TELEFONO - Wiener Interventionsstelle gegen ...
222 555 POLICIA TELEFONO - Wiener Interventionsstelle gegen ...
222 555 POLICIA TELEFONO - Wiener Interventionsstelle gegen ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
PRAVO THAI<br />
�UTIMO PALA E<br />
MARIMENGE THAI<br />
ZORENGE ZRTVE<br />
RECHT AUF SCHUTZ UND HILFE<br />
FÜR OPFER VON GEWALT<br />
JUNI 2009<br />
PRAVO THAI KRIS PO �USTIMO<br />
KATAR ZOR ANDO BECI<br />
romanes
PRAVO PALA O �UTIMO E ZORENGE ZRTVENGE<br />
Katar o 1. Mai 1997 si i becizko pravo (Bundesgesetz) po �utimos angla i zor<br />
andi famelija. Anda o 1. Juni 2009 avilas o duito pravo. Ande kodo pravdo ande<br />
si skirime so šai kerel I policia thai I kris te �utinen tut. �utimos site awel sa<br />
tumenge ! . Naj musaj te avel tut I becizko Staatsbürgerschaft.<br />
�UTIMOS KATAR I <strong>POLICIA</strong> ANGLA ZOR<br />
WEGWEISUNG UND BETRETUNGSVERBOT NACH § 38 A<br />
SICHERHEITSPOLIZEIGESETZ (SPG)<br />
Kodo si i pravdo so penel ge šai ºudel i policia avri kodole manuºes so kerdas<br />
tuke dar vaj so mardas tut. I Policia site �utinel tut! (diken S. 9)<br />
KANA SI BARO RISIKO AKAR GA I <strong>POLICIA</strong> !<br />
133 vaj 112.<br />
KADALA NUMERI ŠAI AKARES BILOVENGO !<br />
KANA I <strong>POLICIA</strong> ªUDEL LES AVRI – KANA ŠAI AWEL PALPALE?<br />
Kodo manuš so sas avri-šudino katar o kher 2 kurke naschtik awel palpale.<br />
Kana kames te na awel aba palpale site keres jek skurto EV ( einstweilige<br />
Verfügung). Kana keres EV 4 Kurke naschtik awel ando kher.<br />
Kana kames te na awel palpale mai lungo sar 4 kurke site keres jek mai lungo<br />
EV. (diken S. 3)<br />
ŠAI SCHUDEL LES I <strong>POLICIA</strong> AVRI KANA O KHER SI LESKO?<br />
Jo. Sa jek si kasko si o kher. Kana mardas tut ciro rom thai lesko si o kher – naj<br />
problemo! Vi atunci site mukel o kher thai site dzal kothe ga e polizara penen!<br />
Kana gelas avri katar o kher naschtik awel palpale 2 kurke!<br />
Kana dzaltar site del peski gija ga e policia! Kodo manusch so si avri-schudino<br />
katar i policia naschtik lel pesa tschire budja! Feri beske budja so trobul pe beski<br />
budji, beske dokumentera šai lel pesa. Kana kodo manuš ci gamel te dzaltar I<br />
policia šai šudel les avri! Kana awel palpale kodo manuš akar I policia ! Dzi pe<br />
360.– Euro site podzinel kodo manuš kana awel palpale: Kana tschi šunel mevi<br />
šai schuvel les i policia ando phanklimo (Beugehaft).<br />
S1
ŠAI LEN PALPALE I EV PALA 2 KURKE?<br />
Feri ek institucia katar o them šai lel kodo palpale. Kodo normalno tši keren.<br />
Numa – kana len i EV palpale atunci site penen tuke kodo!<br />
GO KEREL KONTROLA TENA AWEL KODO MANUŠ ANDO KHER?<br />
Si kontrola! I policia site awel jekhvar tute te diken pala tut. (mind. 1.x)<br />
Vi kana i policia naj tute šai penen ge naschtik awel aba ande ciro kher- kana<br />
daras te awel palpale – pen ga i policia !<br />
O PRAVO PI INFORMACIA THAI PI DOKUMENTACIA<br />
I policia site del tumen eg lil pi informacia. Kothe site awel iskirime ge šai<br />
mangen kodo so kerdas zor aba naschtik awel ande ciro kher (einstweilige<br />
Verfügung).<br />
Vi kodo manuš so geras zor gapinel kodo lil. Kothe si skirime ge kana awel ande<br />
ciro kher šai šudel les i policia ando phanklimo. I policia mindig kana awen<br />
tumende site geren dokumentacia pe kodo thšai site �utin tut kana kames o<br />
manuš so kerdas zor naschtik te awel aba ande ciro kher.<br />
Bilovengi Konsultacia thšai �utimo si ga specialno instituzije:<br />
<strong>Interventionsstelle</strong>n und Gewaltschutzzentren<br />
S2
LUNGO VRAMAKO �UTIMO:<br />
EINSTWEILIGE VERFÜGUNG – EV<br />
(§§ 382 Bundes- Exekutionsordnung)<br />
VAZNO/IMPORTANTO !<br />
Pala i policia „polizeiliche Petretungsverpot“ si dui kurke. Kana kames te<br />
awel kodi vrama mai but site keres ande kodola dui kurke eg<br />
„zivilrechtliche Verfügung“ (EV) . Kodo mindig šai keres, vi kana nas tute i<br />
policia. Dza ga ek „<strong>Interventionsstelle</strong>/Gewaltschutzzentrum“ kote keren<br />
tuke konsultacia thai �utimo khana kames te dzas pi Kris. Vi<br />
„Frauenhäuser“ thai „Frauenberatungsstellen“ šai d�utinen tut<br />
SAR TE KERAF THAI GA TE KERAF EG EV (Einstweilige Verfügung) ?<br />
Eg EV site keres ga ciri merija/Bezirksgericht. šai keres kodo a šibasa vaj šai<br />
geres skirime ande ek lil.<br />
KANA ŠAI KERAV „EV“?<br />
Eg EV šai keres atunci kana sanas mardi vaj kana pendas tuke ge awesa inke<br />
mardi. Khana daras thai aba naschtik aschos ketane kodole manuscha ande jek<br />
kher . Kodo vi šai keres kana i zor dzal tuke po šero (Psyche vird belastet und<br />
gefährdet.).<br />
GAS �UTINEN?<br />
Sako jek so sas Mardi/Mardo ande lesko kher.<br />
�UTIMO SCHAVORENGE THAI TERNENGE<br />
I Kris vi schavora thai terne �utinel. Na feri kana si marde, vi atunci kana diken<br />
sar lengi daj si mardi. Kodo si psixicno zor (= psychische Gewalt). Khana si kodo<br />
vi i dej šai mangel EV ande e schavoresko anaf.<br />
S3
PALA SAVE PONTURA (Orte, Bereiche) ŠAI KERAF EV?<br />
1. �utimo khote gai besches/trajis (Wohnbereich)<br />
(pala § 382.b Exekutionsordnung – EO)<br />
Si importantno kasko si o kher?<br />
Na. Sa jekh si kasko si o kher. , Vi atunsch i šai šudes kodole manušes avri so<br />
mardas tut – vi khana lesko si o kher.<br />
Pe savi vrama dzal I EV po kher?<br />
I EV po kher si šov šon. (6 Monate) katar i kris.<br />
Kana khames te mukes kodoles so kerdas zior pre tute atunci mai lungo shai<br />
awel Kodi vrama.<br />
2. �utimo pala § 382.e Exekutionsordnung – EO<br />
I Kris šai kerel ge kodo manuš so kerdas zor , naschtik awel aba kothe gai tu<br />
san: škola, Kindergarten, buci;) thai vi naschtik gerel kontakto tusa (telefono,<br />
e-mail.....) Vi pe kodo šai keres EV.<br />
Pe savi vrama dzal kodi EV?<br />
Jek EV so �utinel tut pe puntora kana tschi san khere (skola, butdji.....) šai awel<br />
zdi pe jek persch. Pala kodo šai keres la mai lungo, kana kodo manusch inke<br />
gerel zor pre tute thai ci del paca.<br />
SAR ŠAI SIKAVAF GE INKE KEREL PRE MANDE ZOR ?<br />
Site dicol ge si zor pre tute. Pe kodo trobul tu varekon so diklas so sas (svedoko,<br />
Augenzeuge), jek dokumentacia katar i policia, lil katar i spita vaj katar o doktori.<br />
SAVRI VRAMA TROBUL GA I KRIS TE GEREN MANGE EV?<br />
I kris naschtik mukel but vrama. Pala star kurke site den pe angal.<br />
I KRIS SITE PUŠEL KODOLE MANUSCHES SO KERDAS ZOR PRE MANDE?<br />
Na, i EV vi šai geren kana ci worbinde kodole manušesa so kerdas i zor<br />
(Bedrohender, Gefährder).<br />
IMPORTNANTO/VASCHNO: Kana kames te awel i EV sik thai laschi site<br />
keres kodo sigo thai fugasa!<br />
S4
SAR ŠUDEN KODOLES AVRI SO KERDAS ZOR PRE MANDE?<br />
Kana i kris kerdas i EV site geren tuke informacia pe kodo. Tu šai penes ge<br />
kames te awes pasche vaj na, kana šudel les awri o manuš katar i kris<br />
(„Gerichtsvollzieher“) . Kana si riskantno atunci vi i policia šai awel paše. O<br />
manuš so site mukel o kher vi site del palpale peski kija katar o kher.<br />
SO ŠAI IGREL PESA; SO ŠAI LEL KATHAR O KHER?<br />
O manuš so site dzaltar šai igrel pekse personalno buca (Dokumentura, beske<br />
gada, so trobul les pi buci) numa feri atunci kana o krisako manusch si pasche !<br />
(Gerichtsvollzieher) Love, vaj awera buca naschtik lel!<br />
SO TE KERAF KANA KODO MANUSCH CI ŠUNEL PI EV THAI AWEL PALA<br />
MANDE ?<br />
Akhar i policia! Kodi site d�uti tut! I policia vi šai marel les. I policia site gerel<br />
dokumentacia a krisake ge kodo manusch ci šunel pi EV. Atunci vi ando<br />
phanglimo šai šuven kodoles (Beugehaft).<br />
LOVE; �UTIMO PI KRIS, DOLMETSCH<br />
Kana naj tut but love šai awel tut �utimo pi kris (Verfahrenshilfe).<br />
ZUTIMO ŠAI AWEL<br />
– Te na des love a krisake/Erlassung der Gerichtskosten<br />
– Te den tut advokato/fiškaruši/die Beigebung einer Rechtsanwältin/<br />
– Te den tut ek dolmetsch/ eine Dolmetscherin (i kris anawel tuke dschuvli).<br />
– Te anen tuke experto so �utinel tut pi psixolocno buca pi vrama so si i kris pre<br />
tute/ psychosoziale Prozessbegleitung.<br />
S5
STROFO BE ZORNGE BUCA ANDI GENVA LA KRISAKI<br />
GEWALTTATEN IM STRAFGESETZBUCH<br />
– Körperverletzung und schwere Körperverletzung (§§ 83 und<br />
84 Strafgesetzbuch – StGB) (zor po stato, mucisarimo)<br />
– Absichtliche schwere Körperverletzung (§ 87)<br />
– Freiheitsentziehung (§ 99) (Te len tutar i zlobodia),<br />
– Menschenhandel (§ 104.a) (manušengo bikimo)<br />
– Nötigung und schwere Nötigung (§§ 105 und 106) (mucisarimo)<br />
– Gefährliche Drohung (§ 107) (Gana daraven tut, wai penen kamen te<br />
mudaren tut)<br />
– Beharrliche Verfolgung (Stalking) (§ 107.a) (Kana dzal pala tut permanentno)<br />
– Fortgesetze Gewaltausübung (§ 107.b) (kana mindig pale gerel<br />
mucisarimo,marimo)<br />
– Vergewaltigung (§ 201) (siliusarimo, seks zorasa)<br />
– Geschlechtliche Nötigung (§ 202) (siliusarimo, seks zorasa)<br />
– Schwerer sexueller Missbrauch und sexueller Missbrauch an Unmündigen<br />
(§§ 206 und 207) (siliusarimo, seks zorasa pe schavora thai pe terne)<br />
S6
�UTIMO KANA SI PRE TUTE „STALKING“ SO SI<br />
STALKING?<br />
I kris del strofo po Stalking thai busol „Beharrliche Verfolgung“ (§ 107.a StGB).<br />
Stalking si, kana jek manuš dzal pala jek awer manusches permanentno.Kodo<br />
šai awel personalno, po telefono, po E-Mail. Vi kana lel ciro anaf pe awere buca<br />
vaj te kinel buca ande ciro anaf si stalking.<br />
SO ŠAI KERAF KANA GEREN STALKING MANGE?<br />
Dza ga i policia thai ger Anzeige. Vi po Stalking šai keres EV pala § 382.g<br />
Exekutionsordnung. Kana keres EV po Stalking kodo manuš aba nastik:<br />
– Naschtik lel kontakto opre tusa vaj naschtik dzal aba pala tute<br />
– Naschtik te skirinel lil vaj e-mail vaj te akarel tut po telefono<br />
– Naschtik awel pe kodola puntora gaj tu san<br />
– Naschtik te lel ciro anaf, vaj cire photos pe leske buca<br />
– Naschtik penel awere manušeske te lel tusa kontakto opre ande lesko anaf<br />
S7
PRAVO LE MANUŠENGE SO SAS MARDE WAJ TELA<br />
STALKING<br />
Kana sanas mardi vaj sanas tela stalking si tut pravo angla i kris: (StPO<br />
4. Hauptstück §§ 65.–.73).<br />
– Information über das Verfahren / Informacia pala i kris<br />
– Informacia site den tut kana muken avri kodole manusches katar o<br />
phanglimo<br />
– Akteneinsicht/ šai dikes ande le krisake lila<br />
– Kana worbinen tusa site awel tuke respekto<br />
– šai �utines andi kris cire worbenca<br />
– Schadenersatz und Schmerzengeld/ šai manges love katar o manuš so<br />
mardas tut andi kris<br />
– Prozesspegleitung/ site awen expertura pascha tute andi kris<br />
Kana penes so pelas tuke (Aussage) kodo manuš so kerdas zor pre tute<br />
naschtik awel pasche. šai penes ciri worba po video. Kodo sikawen atunci angla<br />
i kris.<br />
Vi chavorenge si kade. Kana pendan avri angla i kris naschtik den ciri adresa ga<br />
kodo manuš so kerdas zor pre tute.<br />
SAR ŠAI AVEL MA EG „PROZESSBEGLEITUNG“?<br />
(manuš so �utinel ma andi krisaki vrama)<br />
Bundesministerium pala i Justiz/Kris si le institucije ( Opferschutzeinrichtungen)<br />
so site awen pascha tu andi krisaki vrama) E Adressi si pi Seite 9<br />
SO KEREN KODOLA MANUSCH ANDI «PROZESSBEGLEITUNG»?<br />
Kodola manuša dzan tusa ga e polizara te keres Anzeige , den tut informacia<br />
pala i kris, thai geren tusa preparacia pala i kris. Dzan tusa kana keres<br />
«Aussage». Vi šai den tut fiškaruši/advokato.<br />
S8
IMPORTNANTE ADRESSI BO DZUTIMO ANDO BECI<br />
Frauenhelpline 0800|<strong>222</strong> <strong>555</strong>, D�uvlengo telefono, bilovengo, gratis (0.–.24.h)<br />
Gewaltschutzzentren| <strong>Interventionsstelle</strong>n <strong>gegen</strong> Gewalt<br />
Institucije pala zor / �utimo pe zorenge buca<br />
BURGENLAND 03352 | 314 20<br />
KÄRNTEN 0463 | 590 290<br />
NÖ | St. Pölten 02742 | 319 66<br />
NÖ | Wr. Neustadt 02622 | 243 00<br />
NÖ | Zwettl 02822 | 530 03<br />
NÖ | Amstetten 02742 | 31 966<br />
OBERÖSTERREICH 0732 | 607 760<br />
SALZBURG 0662 | 870 100<br />
STEIERMARK 0316 | 774 199<br />
TIROL 0512 | 571 313<br />
VORARLBERG 05522 | 824 40<br />
VIEN 01 | 585 32 88<br />
<strong>Interventionsstelle</strong> für Betroffene des Frauenhandels<br />
Organisacije godolengo so sas Zrtvenge ando d�uvlengo bikimo<br />
LEFÖ-IBF 01 | 796 92 98<br />
Frauenhäuser<br />
AMSTETTEN 07472 | 665 00<br />
BURGENLAND 02682 | 612 80<br />
DORNBIRN 05572 | 293 04<br />
GRAZ 0316 | 42 99 00<br />
HALLEIN 06245 | 80 261<br />
INNSBRUCK 0512 | 580 977<br />
INNVIERTEL 07752 | 717 33<br />
KAPFENBERG 03862 | 279 99<br />
S9
IMPORTNANTE ADRESSI BO DZUTIMO ANDO BECI<br />
KLAGENFURT 0463 | 449 66<br />
KUFSTEIN 05372 | 636 16<br />
LIENZ 04852 | 671 93<br />
LINZ 0732 | 606 700<br />
�utimoske organisacije ando beci<br />
Frauenhäuser / D�uvlenge khera<br />
LAVANTTAL 04352 | 369 29<br />
MISTELBACH 02572 | 50 88<br />
MÖDLING 02236 | 465 49<br />
NEUNKIRCHEN 02635 | 689 71<br />
PINZGAU 0664 | 500 68 68<br />
SALZBURG 0662 | 458 458<br />
SPITTAL| DRAU 04762 | 61 386<br />
STEYR 07252 | 877 00<br />
ST. PÖLTEN 02742 | 366 514<br />
TIROL 0512 | 342 112<br />
VILLACH 04242 | 31 0 31<br />
VÖCKLABRUCK 07672 | 22 7 22<br />
WELS 07242 | 678 51<br />
VIEN Frauenhaus-Notruf 05 77 22<br />
WR. NEUSTADT 02622 | 88066<br />
Beratungsstellen mit dem Schwerpunkt Gewalt in der Familie<br />
Consultacia pi zor andi famelija<br />
KAPFENBERG 03862 | 279 99<br />
ST. PÖLTEN 02742 | 366 514<br />
VÖCKLABRUCK 07672 | 227 22<br />
WELS 07242 | 452 93<br />
VIEN 01 | 512 38 39<br />
WR. NEUSTADT 02622 | 825 96<br />
S10
IMPRESSUM<br />
WIENER INTERVENTIONSSTELLE GEGEN GEWALT IN DER FAMILIE<br />
1070 Wien, Neubaugasse 1/3, Tel.:01/585 32 88, Fax: 01/585 32 88-20<br />
office@interventionsstellte-wien.at, www.intervntionsstelle-wien.at<br />
VEREIN AUTONOME ÖSTERREICHISCHE FRAUENHÄUSER<br />
Informationsstelle <strong>gegen</strong> Gewalt<br />
1050 Wien, Bacherplatz 10/4, Tel.: 01/ 544 08 20, Fax: 01/ 544 08 20-24<br />
informationsstelle@aoef.at, www.aoef.at<br />
TEXT: Rosa Logar GESTALTUNG: Leocandia Rump und Vlado Kalajdzic<br />
DRUCK: MANZ CROSSMEDIA, 1051 Wien;<br />
Gefördert aus Mitteln des BM für Frauen und Öffentlichen Dienst,<br />
des BM für Inneres und des BM für Justiz<br />
ÜBERSETZUNG AUF ROMANES IN KOOPERATION MIT:<br />
VOLKSHILFE ÖSTERREICH / PROJEKT: THARA BERATUNG & DIALOG FÜR<br />
ROMA & SINTI<br />
(Gilda-Nancy Horvath unter linguistischer Betreuung von Prof. Mozes F. Heinschink)<br />
1160 Wien, Bachgasse 6/1; Tel: 01/33 202 77; Fax: 01/33 202 77-13<br />
thara@volkshilfe.at; www.thara.at; www.volkshilfe.at/1276,,,2.html<br />
Gefördert aus Mitteln des BM für Arbeit, Soziales und Konsumentenschutz<br />
S11
LEN TUMEN SAMA !<br />
I Kris thai i policia �utin tut te šai ašos ande ciro kher kana kerdas varekon<br />
zor pre tute. Les šai šuden avri anda kodo kher! Kana dikes tuke baro<br />
risiko atunci de fuga thai dzatar sigo!<br />
Kana muklan cire romes, de tut gindo ! ge o risiko si akana mai baro !<br />
Kana lel ciro Rom Drogi, Alkohol vaj kana si les puška – LE TUT SAMA !<br />
D�UVLENGO �UTIMO <strong>TELEFONO</strong><br />
0–24h , BILOVENGO, GRATIS :<br />
0800/ <strong>222</strong> <strong>555</strong><br />
<strong>POLICIA</strong> <strong>TELEFONO</strong>:<br />
133 vaj 112<br />
S12