compiti vacanze I A 2010-2011 - Liceorosetti.it

CATTURA E MORTE DEL RE PERSEO
Postquam Romani Philippum, Macedonum regem, apud Cynoscephalas
vicerant, Perseus, Philippi filius, in regnum patri successit.
Romanorum victoria iuvenis animum non domuit: Perseus enim
continenter ultionis cupiditate excitabatur. Frustra prudentes
ministri regem monebant de Romanorum ingentibus viribus et de
eorum (gen. masch. pl.= di quelli) claris rebus gestis atque ei
(dat. masch. sing. = a lui, gli) dicebant: "Si arma, domine,
sumpseris contra populum Romanum, regnum libertatemque amittes!".
Sed Perseus, heres paterni odii adversus Romanos, foedera rupit et
Romanis bellum indixit. In Macedoniam contra regem a senatu missus
est L. Aemilius Paulus consul, rei militaris peritus. Perseus,
quia ab eius(gen. masch. sing. = di quello) exercitu victus
fugatusque est, in extremas Macedoniae regiones cum paucis amicis
confugit, sed postremo (avv.) in potestatem Romani consulis venit.
Cum Aemilius Paulus Romae triumphum celebravit, miser Perseus in
catenis post victoris currum trahebatur; denique inedia ac maerore
praemature de vita decessit.
NOBILE MORTE DI SOCRATE
Socrates iter Athenarum philosophos prudentia atque doctrina
excellebat. Nam egregio ingenio, bona fide, probo animo ac mira in
acie virtute cives suos semper superavit. Adulescentes iuvenesque
ex omni Graecia Athenas ad Socratem conveniebant ed is (nom.
maschi. sing. = egli) sapientiam doctrinamque docebat. Non tamen
in schola sed in viis et in foro discipulos interrogabat atque
docebat. Philosophi fama in dies crescebat. Sic mali cives,improbi
et avari, infensi, ut saepe accidit, tam probum innocentemque
virum accusaverunt talibus verbis:"Socrates adulescentes corrumpit
neque patriae deos colit". Itaque iudices iniqui Socratem
damnaverunt. Philosophus autem non solum vita sed etiam morte sua
virtutis testimonium dedit: nec iratus fuit nec propinquam mortem
timuit. Nam sine timore cicutam bibit. Itaque Socrates, vir magnae
sapientiae atque innocentiae, sine dubio semper omnium hominum
admirationem movebit.
L’ASINO FURBO ED IL LUPO AFFAMATO
Asinus in agro placidus depascit cum lupus famelicus apparet. Tum
asinus callidus se simulat claudum et ingemit. Lupus cUriosus ad
asinum appropinquat et causam mali quaerit. Asinus maestus
respondit: "Heri in rubeto aspera spina in ungulam meam
penetravit: extrahe, quaeso, ex pede meo spinam, postea libenter
cibus tuus ero”. Lupus famelicus annuit et condicionem accipit,
quia iam asini carnem praegustat. Sed dum lupus spinam in ungula
quaerit, asinus calcibus lupi maxillas frangit, postea salvus
intergerque discedit.

I SIRACUSANI SI AFFIDANO AL RE ADRANODORO
Luce prima popolus omnis, armatus inermique, ad curiam convenit
quia, post tyranni caedem urbs Syracusae sine rege erat. Princeps
nomine Polyaenus contionem et liberam et moderatam habuit:
“Syracusani, de discordia civili a patribus vestris audivistis
atque ingentes clades vidistis. Itaque arma capite adversus
inimicos sed ea (acc. n. pl. = esse) relinquite ubi verba sola
vincere possunt. Mittite legatos ad regem Adranodorum atque in
tutelam suae potestatis nostram urbem ponetis”. Itaque legati ad
regem missi sunt a populo atque Adranodorus cum eorum (gen. masch.
pl. = di quelli) verba audivit ita respondit: “Facinus memorabile
fecistis quiam libertatem tyranni morte urbi dedistis, sed
periculum urgens manet quia urbs sine rege intestina discordia
percutitur. Ergo tutela mea vestram urbem libenter defendam”. Post
regis verba claves portarum ante pedes Adranodori populus posuit
atque omnes laeti circa fana omnia deum supplicaverunt cum
coniugibus ac liberis.
LA SECONDA GUERRA PUNICA
Secundum Punicum bellum cruentissimum fuit. Romani bellum moverunt
quod Hannibal contra foedus Saguntum delevisset. PrimA clades
belli a Romanis apud Ticinum accepta est, secunda apud Trebiam,
postquam Flaccus consul vulneratus erat; tertia apud Trasimenum,
postquam Flaminii exercitus vastatus erat; quarta apud Cannas,
postquam duo Romanorum exercitus vastati erant, Pauli consulis
morte et Terentii Varronis fuga. Postea, vero, tres duces Punici
belli gloriam sibi (= a sé) iure vindicant: Fabius Cunctator quod
Hannibalem, mora fregit; Marcellus quod primus Hannibali apud
Nolam restitit et eius (gen. sing. masch. = di quello) aciem
trucidavit; Claudius Nero quod Hasdrubalem cum ingentibus copiis
ingenti proelio vicit.
EROISMO DI ORAZIO COCLITE
Romani Tarquinium regem ex urbe expulerant; sed Tarquinius ad
Porsenam, Clusinorum regem, magna cum rabie fugit et auxilium
petivit. Itaque Porsena contra Roman cum exercitu venit. Primo
impetu Porsena Ianiculum cepit; postea hostes impetum contra
Sublicium pontem fecerunt. Sed Horatius Cocles, contra spem
omnium, solus impetum hostium sustinuit et transitum impedivit;
nam, dum Horatius strenue pugnat, Romani a tergo pontem
interruperunt. Tum Cocles in Tiberim desiluit et incolumis ad suos
tranavit.
LA GUERRA TRA ROMANI E SANNITI
Romani cum Samnitibus bellum longum alternis vicibus gesserunt. Q.
fabius Maximus, magister equitum, multos per menses dimicavit et
Samnites delevit, sed postea Samnites Romanos mango dedecore

vicerunt et sub iugum miserunt. Deinde L. Papinius consul
Romanorum hostes horrendo proelio profligavit et de Samnitibus
mango cum honore triumphavit. Samnites autem bellum reparaverunt
et Q. Fabium Maximum vicerunt. Paucos post annos, Fabius Maximus
Samnitium oppida obsedit occupavitque et multos captivos
(hominess, mulieres, pueros, sense) Romam traduxit. Deinde P.
Cornelius Rufinus et Manius Curius Dentatus consules proeliis
inhumanae crudelitatis Samnites devicerunt: terrae itinera tuta
inde fuerunt ac Roma potestatem intra Italiae fines habuit, sed
vis ferociaque Samnitium Romanam virtutem fatigaverant et Urbs
tunc primum cladem populi sui timuit.
IL MITO DI ARACNE
Arachne, virgo ex Lydia oriunda, telas summo artificio texebat
atque mirifice acu pingebat. Quia puellae peritia magnis laudibus
totā Lydiā celebrabatur, olim Arachne magna cum superbia coram
omnibus cum Minerva, artium dea, se (= si) comparaverat. Tum dea,
cum rem cognovit, anili habitu in Lydiam ad verginem venit et
monuit: “Nulla mortalis mulier artificio te vincit, sed certe
Minervae deae impar es!”. Arachne Minervae arroganter respondit: “
Quoniam telae meae mirabiles sunt, ego Minervae impar non sum: ne
dea quidem Arachnem peritia superat!”. Itaque dea irata
exclamavit: “Cum poenam ob superbiam tuam cognovĕris,
frustra veniam meam petes. Semper filo dependebis, fila deduces
telasque in aeternum texes!” et statim miseram virginem in araĕnam
convertit.
DRAMMATICO PASSAGGIO DI ANNIBALE ATTRAVERSO LE ALPI
Hannibal ingentes peditatus equitatusque copias in Italiam ducere
instituit. Sed haud facilis fuit per Alpes transitus propter
locorum asperitatem, montium altitudinem, feroces incolarum
animos. Etiam frigus et gelu autumni temporis laborem equitum et
preditum auxerant. Omnia horribilia erant et formidinem exercitui
praebebant: praerupta saxa, iuga montium nubibus paene immixta,
itinera nive et gelu lubrica, montanorum squalentium adspectus.
Quare difficilis fuit et equitatui et peditatui et elephantis
iumentisque ascensus. Nec minus difficilis fuit descensus. Nam
exercitus ad rupem inviam et praeruptam venerat, ubi locus recenti
lapsu terrae abruptus erat et gressum hominum iumentorumque
impediebat. Frustra milites manibus virgulta arripiebant et genuum
nisu ascendere temptabant. Nec tamen iter intermisit Hannibal, sed
longo ambitu agmen circumduxit.
PRIMA SPEDIZIONE DI CESARE IN BRITANNIA
Iulius Caesar primus inter Romanos duces expeditionem in
Britanniam paravit, postquam Gallos in continenti domuerat et in
dicionem populi Romani redegerat. Ad expeditionem multas naves
onerarias in oris Galliae pro Britanniae litoribus coegit et suos
pedites cum Gallorum equitibus imposuit. Ante lucem ex Gallia

solvit et post paucas horas ad oras insulae pervenit. Statim
milites Caesaris e navium puppibus desiluerunt, sed barbari contra
Romanos magna vi concurrerunt et eos (acc. masch. pl. = li)
reppulerunt. Tunc Romani in naves celeriter recesserunt et ultra
processerunt donec in locum desertum pervenerunt, ubi ex navibus
descenderunt. Ibi castra posuerunt et vicinas regiones
exploraverunt, sed nullum hostem invenerunt. Britanni tamen in
silvis et paludibus latebant et saepe hastis et sagittis castra
Caesaris petebant.