30.04.2013 Views

Política Nacional de Calidad en Salud - Ministerio de Salud Pública

Política Nacional de Calidad en Salud - Ministerio de Salud Pública

Política Nacional de Calidad en Salud - Ministerio de Salud Pública

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos e<br />

olor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro o<br />

spel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da vole<br />

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

PROPUESTA<br />

julio 2012<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong><br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

<strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong><br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo<br />

lectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que <strong>Nacional</strong> plisima iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> reperum / alique Propuesta volut a di / omniaera Julio 2012 nem doluptati dis sintium, 1 voluptis molup<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

r iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labo


<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong><br />

Propuesta<br />

Julio 2012<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

2


Bautista Rojas Gómez<br />

María Villa <strong>de</strong> Pina<br />

Nelson Rodriguez<br />

Jose Rodriguez<br />

Roberto Peguero<br />

Tirsis Quezada<br />

Guillermo Serra<br />

Maria Villa <strong>de</strong> Pina<br />

Cristina Hernán<strong>de</strong>z<br />

Cruvianka Pol<br />

Francini Plac<strong>en</strong>cia<br />

Nidia Ramón<br />

Anulfo López<br />

Rosa Arísti<strong>de</strong>s<br />

Nelson Rodríguez<br />

Matil<strong>de</strong> Vásquez<br />

Luis Roa<br />

Karina M<strong>en</strong>a<br />

José Selig<br />

Merce<strong>de</strong>s Jiménez<br />

Yira Tavárez<br />

Ana Pieter<br />

José Delancer<br />

Jacqueline Gernay<br />

Laura Ramírez<br />

Dalia Castillo<br />

Oliver Morgan<br />

Rosa María Suarez<br />

Cecilia Corporán<br />

Damani Goldstein<br />

Luis Ortega<br />

Nelson Belisario<br />

Ángel Almánzar<br />

Karla Martínez<br />

Pedro Luis Castellanos<br />

Dania Guzmán<br />

Hugo Arce<br />

Javier López Agu<strong>de</strong>lo<br />

Luis Enrique Arciniegas<br />

Carlos Cuellar<br />

Autorida<strong>de</strong>s<br />

Ministro <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

Viceministra <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Viceministro/ Director <strong>de</strong> Desarrollo y Fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los SRS<br />

Viceministro <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> Colectiva<br />

Viceministro/ Administrativo Financiero<br />

Viceministra/ DDEI<br />

Viceministro <strong>de</strong> Planificación y Desarrollo<br />

Equipo Técnico<br />

Colaboradores<br />

Consultores <strong>Nacional</strong>es<br />

Consultores Internacionales<br />

Viceministerio <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Viceministerio <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Viceministerio <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Viceministerio <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Viceministerio <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Viceministerio <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Viceministerio <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

Organización Panamericana <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong><br />

Organización Panamericana <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong><br />

Organización Panamericana <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong><br />

C<strong>en</strong>tro para el Control <strong>de</strong> Enfermeda<strong>de</strong>s<br />

Proyecto C<strong>en</strong>tros Excel<strong>en</strong>cia Materno Infantil/USAID<br />

Proyecto C<strong>en</strong>tros Excel<strong>en</strong>cia Materno Infantil/USAID<br />

USAID<br />

<strong>Ministerio</strong> Economía, Planificación y Desarrollo<br />

CONAVIHSIDAl<br />

Seguro <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

Seguro <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

IDesarrollo<br />

Fundación Pl<strong>en</strong>itud<br />

Arg<strong>en</strong>tina<br />

Colombia<br />

Colombia<br />

Bolivia<br />

3


I. Introducción<br />

II. Antece<strong>de</strong>ntes<br />

III. Base legal<br />

Cont<strong>en</strong>ido<br />

IV. Marco conceptual <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong><br />

4.1 Definición <strong>de</strong> calidad<br />

4.2 Atributos <strong>de</strong> la calidad<br />

4.3 Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> y Sistema <strong>de</strong> Asegurami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la<br />

<strong>Calidad</strong><br />

V. Problemas <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> salud <strong>en</strong> República Dominicana<br />

VI. Ámbito <strong>de</strong> aplicación<br />

VII. Propósito<br />

VIII. Objetivos estratégicos<br />

IX. Objetivo transversal<br />

X. Directrices y estrategias<br />

XI. Siglas y Acrónimos<br />

XII. Glosario<br />

XIII. Bibliografía<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

4


<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

5


El <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong> pone a disposición <strong>de</strong> todos los actores <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y <strong>de</strong> la población <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral una propuesta para la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong><br />

<strong>Salud</strong>, la cual ha sido elaborada con el firme propósito <strong>de</strong> proteger el bi<strong>en</strong>estar y la seguridad<br />

<strong>de</strong> la población usuaria <strong>de</strong> los productos y servicios relacionados a través <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l<br />

Sistema <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> y la adopción <strong>de</strong> una cultura <strong>de</strong> la calidad con énfasis<br />

<strong>en</strong> el cuidado <strong>de</strong>l ambi<strong>en</strong>te, el respeto <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos y la dignidad <strong>de</strong> las personas y el<br />

cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la responsabilidad <strong>de</strong>l Estado, <strong>de</strong> la sociedad y <strong>de</strong>l individuo para el logro<br />

<strong>de</strong>l más alto nivel posible <strong>de</strong> salud física, m<strong>en</strong>tal y social.<br />

Con la propuesta se incluye un portafolio <strong>de</strong> docum<strong>en</strong>tos, g<strong>en</strong>erados y consultados durante<br />

el proceso <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> la <strong>Política</strong>, que permit<strong>en</strong> transmitir el <strong>en</strong>foque y la dinámica<br />

<strong>de</strong> este esfuerzo y, a la vez, motivar la adopción <strong>de</strong> un firme compromiso con la calidad <strong>en</strong><br />

salud <strong>en</strong> nuestro país.<br />

Esperamos que esta propuesta contribuya al inicio <strong>de</strong> una movilización sectorial, que per-<br />

mita que el Sistema <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>en</strong> la República Dominicana cu<strong>en</strong>te con una <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> participativa, coher<strong>en</strong>te y con un <strong>en</strong>foque estratégico <strong>de</strong> las acciones<br />

a <strong>de</strong>sarrollar para alcanzar la meta esperada, que la garantía <strong>de</strong> calidad prime <strong>en</strong> todos los<br />

servicios <strong>de</strong> salud que se prestan a la población.<br />

Dr. Bautista Rojas Gómez<br />

Ministro <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong><br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

Pres<strong>en</strong>tación<br />

6


Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occ<br />

iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da vole<br />

Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

I. Introducción<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que <strong>Nacional</strong> plisima iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> reperum / alique Propuesta volut a di / omniaera Julio 2012 nem doluptati dis 7sintium,<br />

voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp


I. Introducción<br />

La <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> es un instrum<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

que se inscribe <strong>en</strong> el contexto <strong>de</strong>l ejercicio <strong>de</strong> la función rectora que el <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

<strong>Pública</strong> está llamado a <strong>de</strong>sempeñar <strong>en</strong> cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su rol <strong>de</strong> garante <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong><br />

salud. Establece los lineami<strong>en</strong>tos que ori<strong>en</strong>tarán a las instituciones y los actores <strong>de</strong>l sector<br />

salud para la <strong>en</strong>trega a los individuos y a la población <strong>de</strong> servicios y productos <strong>de</strong> calidad.<br />

El marco legal y reglam<strong>en</strong>tario <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> or<strong>de</strong>na funciones <strong>de</strong> <strong>de</strong>sem-<br />

peño sistemático y <strong>de</strong> cumplimi<strong>en</strong>to obligatorio que <strong>en</strong> conjuntos estructuran el Sistema<br />

<strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong>. Son estas las funciones <strong>de</strong> habilitación y acreditación <strong>de</strong> esta-<br />

blecimi<strong>en</strong>tos y servicios <strong>de</strong> salud, la certificación y recertificación <strong>de</strong>l personal <strong>de</strong> salud, el<br />

establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> normas y estándares mínimos <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> la provisión <strong>de</strong> productos y<br />

servicios <strong>de</strong> salud y la gestión, el monitoreo y la evaluación <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> calidad a nivel<br />

<strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos, servicios y <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias administrativas.<br />

El proceso <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> nace <strong>en</strong> el 2010,<br />

con la implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l Plan <strong>de</strong> Desarrollo Estratégico Institucional <strong>de</strong>l Viceministerio <strong>de</strong><br />

Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong>, que contempla, como resultado esperado, una política nacional <strong>de</strong><br />

calidad <strong>en</strong> salud, formulada, cons<strong>en</strong>suada y oficializada.<br />

Este proceso <strong>de</strong> investigación y análisis ha brindado una mayor claridad acerca <strong>de</strong> la ga-<br />

rantía <strong>de</strong> la calidad, lo que se ha traducido <strong>en</strong> una expansión <strong>de</strong> la visión sobre la calidad <strong>en</strong><br />

salud que, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> esta perspectiva integral, incluye <strong>en</strong> su ámbito <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia no sólo a<br />

los servicios <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción, sino también, a los productos farmacéuticos y sanitarios, a la tec-<br />

nología aplicada a la salud, a los alim<strong>en</strong>tos y al agua para consumo humano.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

8


Con fundam<strong>en</strong>to <strong>en</strong> este <strong>en</strong>foque holístico <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud se <strong>de</strong>finió la metodología <strong>de</strong><br />

construcción <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>, <strong>en</strong> la cual se consi<strong>de</strong>ró un propósito,<br />

cuatro objetivos estratégicos –ori<strong>en</strong>tados a incidir <strong>en</strong> servicios, productos y áreas <strong>de</strong> alto<br />

impacto <strong>en</strong> la salud <strong>de</strong> la población–, un objetivo transversal –dirigido a traducir la <strong>Política</strong><br />

<strong>en</strong> planes y acciones– y 14 directrices que <strong>de</strong>rivaron <strong>en</strong> las estrategias necesarias para dis-<br />

minuir los riesgos y los daños a las personas y a la comunidad <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> la garantía <strong>de</strong>l<br />

<strong>de</strong>recho a la salud.<br />

Habrá <strong>de</strong> formularse y ejecutarse el Plan <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>, ori<strong>en</strong>tado al cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

los objetivos <strong>de</strong> la <strong>Política</strong>. Deberá, a<strong>de</strong>más, ser monitoreado y evaluado para que se con-<br />

vierta <strong>en</strong> una herrami<strong>en</strong>ta dinámica para la mejoría continua <strong>de</strong> la calidad y la construcción<br />

<strong>de</strong> la Cultura <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> como una responsabilidad compartida <strong>de</strong>l individuo, <strong>de</strong>l Estado y<br />

<strong>de</strong> la sociedad.<br />

Desarrollar una Cultura <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> es el fin último <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Cali-<br />

dad <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>, <strong>en</strong> consonancia con las aspiraciones <strong>de</strong>l Estado Dominicano planteadas <strong>en</strong> el<br />

Proyecto <strong>de</strong> Ley <strong>de</strong>l Sistema Dominicano para la <strong>Calidad</strong>. La Cultura <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> se<br />

concibe <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos, las garantías y los <strong>de</strong>beres fundam<strong>en</strong>tales inher<strong>en</strong>tes a<br />

la dignidad <strong>de</strong>l ser humano, consagrados <strong>en</strong> la Constitución y el marco legal vig<strong>en</strong>te.<br />

La <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> persigue constituirse <strong>en</strong> un instrum<strong>en</strong>to cons<strong>en</strong>suado <strong>de</strong><br />

conducción estratégica <strong>de</strong> la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. Será,<br />

a<strong>de</strong>más, el elem<strong>en</strong>to articulador <strong>de</strong> todas las regulaciones, disposiciones y lineami<strong>en</strong>tos rela-<br />

tivos a la calidad <strong>en</strong> salud y el eje armonizador <strong>de</strong> los esfuerzos fragm<strong>en</strong>tados <strong>de</strong> iniciativas<br />

<strong>de</strong> mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la calidad, impulsadas por el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

9


Junto con la mejoría <strong>de</strong>l acceso y la corrección <strong>de</strong> las inequida<strong>de</strong>s, la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

es uno <strong>de</strong> los pilares básicos <strong>en</strong> el que <strong>de</strong>scansa la Reforma <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>, proceso <strong>de</strong> cambios<br />

sustantivos <strong>en</strong> las instancias y funciones <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>de</strong> República Domini-<br />

cana para lograr la satisfacción <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> salud <strong>de</strong> la población.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

10


Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occ<br />

iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da vole<br />

Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium II. Antece<strong>de</strong>ntes<br />

labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que <strong>Nacional</strong> plisima iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> reperum / alique Propuesta volut a di / omniaera Julio 2012 nem doluptati dis 11sintium,<br />

voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp


II. Antece<strong>de</strong>ntes 1<br />

La formulación <strong>de</strong> políticas que abordan la garantía <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>Salud</strong> es una <strong>de</strong> las expresiones más preclaras <strong>de</strong> la función <strong>de</strong> Rectoría, corroborada por el<br />

marco legal y el reglam<strong>en</strong>tario vig<strong>en</strong>te. Estas políticas son parte <strong>de</strong> los instrum<strong>en</strong>tos medi-<br />

ante los cuales el órgano rector promueve y garantiza la conducción estratégica <strong>de</strong>l Sistema,<br />

asegurando los mejores resultados y el impacto a<strong>de</strong>cuado <strong>en</strong> el bi<strong>en</strong>estar <strong>de</strong> la población.<br />

Los fundam<strong>en</strong>tos jurídicos para la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

han sido <strong>de</strong>finidos progresivam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> diversos instrum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n legal. En el año 2001<br />

fue promulgado un nuevo marco legal para el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> con la puesta <strong>en</strong><br />

vig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> la Ley G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> No. 42-01 y la Ley que crea el Sistema Dominicano <strong>de</strong><br />

Seguridad Social No. 87-01. Con posterioridad fueron promulgados los reglam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> apli-<br />

cación <strong>de</strong> los referidos textos legales.<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>l ámbito jurídico, la garantía <strong>de</strong> la calidad también se <strong>en</strong>marca <strong>en</strong> los lineami<strong>en</strong>tos<br />

que rig<strong>en</strong> la Administración <strong>Pública</strong> <strong>en</strong> el país, <strong>en</strong> particular, la Ley Orgánica <strong>de</strong> Estrategia<br />

<strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Desarrollo No. 1-12, la Ley <strong>de</strong> la Función <strong>Pública</strong> No. 41-08 y los Decretos sobre<br />

Evaluación <strong>de</strong>l Desempeño No. 525-09 No.211-10 sobre el Marco Común <strong>de</strong> Evaluación <strong>de</strong><br />

la <strong>Calidad</strong>.<br />

En particular, la Ley Orgánica <strong>de</strong> Estrategia <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Desarrollo consigna <strong>en</strong> el objetivo<br />

especifico No. 2.2.1 garantizar el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong> la población al acceso a un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción<br />

integral, con calidad y cali<strong>de</strong>z, que privilegie la promoción <strong>de</strong> la salud y la prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> la<br />

<strong>en</strong>fermedad, mediante la consolidación <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. Este <strong>en</strong>unciado se<br />

correspon<strong>de</strong> con los textos legales vig<strong>en</strong>tes que abordan la garantía <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

12


El Plan Dec<strong>en</strong>al <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>, <strong>en</strong> su versión preliminar <strong>en</strong> 2004 y actualizado <strong>en</strong> 2008, expresa<br />

<strong>en</strong> sus estrategias y líneas <strong>de</strong> acción, los mandatos establecidos legislativam<strong>en</strong>te. Diversas<br />

disposiciones administrativas complem<strong>en</strong>tan estas estrategias, <strong>en</strong>tre las cuales se <strong>de</strong>stacan<br />

las refer<strong>en</strong>tes al Desarrollo <strong>de</strong>l Subsistema <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> Colectiva <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>,<br />

la <strong>de</strong>l Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> Red <strong>de</strong> los Servicios Regionales <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y la que dispone la reorganización<br />

<strong>de</strong>l <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong>.<br />

El marco legal vig<strong>en</strong>te si<strong>en</strong>ta las bases para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> un Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Garantía<br />

<strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>, asumi<strong>en</strong>do la garantía <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un<br />

<strong>en</strong>foque integral que involucra a los servicios, productos y áreas <strong>de</strong> alto impacto <strong>en</strong> la salud,<br />

ori<strong>en</strong>tado hacia la satisfacción <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s y requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> los usuarios. Esto<br />

implica, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la perspectiva <strong>de</strong>l proveedor, la calidad técnica, la efectividad y la efici<strong>en</strong>cia; y<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> la perspectiva <strong>de</strong>l usuario, la cali<strong>de</strong>z, la accesibilidad y la comodidad.<br />

El Plan Dec<strong>en</strong>al <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> como resultado incorpora la satisfacción individual y social <strong>de</strong> la<br />

población. Con base <strong>en</strong> este resultado se pue<strong>de</strong> esquematizar las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l Sistema,<br />

<strong>de</strong>stacándose la urg<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> la mejora <strong>de</strong> todos los atributos <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> los servicios<br />

tales como: la oportunidad <strong>en</strong> la prestación; la pertin<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l diagnóstico y el tratami<strong>en</strong>to; la<br />

continuidad; la eficacia y la seguridad <strong>de</strong> las acciones; todo esto <strong>en</strong> b<strong>en</strong>eficio <strong>de</strong> la satisfac-<br />

ción <strong>de</strong> las usuarias y los usuarios, internos y externos.<br />

La puesta <strong>en</strong> vig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Sangre, <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> Farmacéutica <strong>Nacional</strong>,<br />

así como otras iniciativas <strong>de</strong> igual jerarquía, se constituy<strong>en</strong> como gran<strong>de</strong>s lineami<strong>en</strong>tos para<br />

ámbitos específicos <strong>en</strong> el sector salud y son docum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> obligada refer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> la toma<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones para el sector.<br />

1. Construy<strong>en</strong>do una Cultura <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong>. Discurso <strong>de</strong>l Ministro <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong> <strong>en</strong> la apertura <strong>de</strong>l Taller Regional <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong><br />

y Seguridad <strong>de</strong>l Paci<strong>en</strong>te para los Países <strong>de</strong> América Latina y el Caribe, Octubre <strong>de</strong> 2011.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

13


quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<strong>en</strong>ia<br />

serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occabor<br />

l molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da volectat.<br />

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

III. Bases Legales<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que plisima <strong>Nacional</strong> iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> reperum <strong>Salud</strong> alique / Propuesta volut a di omniaera / Julio nem 2012 doluptati dis sintium, 14 voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro


III. Bases Legales 2<br />

Los fundam<strong>en</strong>tos legales para instrum<strong>en</strong>tar una <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

<strong>en</strong> el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>, se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> diversos instrum<strong>en</strong>tos legales y regla-<br />

m<strong>en</strong>tarios.<br />

El texto constitucional establece que el Estado <strong>de</strong>be velar por la protección <strong>de</strong> la salud <strong>de</strong><br />

todas las personas, el acceso al agua potable, el mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la alim<strong>en</strong>tación, <strong>de</strong> los ser-<br />

vicios sanitarios, las condiciones higiénicas, el saneami<strong>en</strong>to ambi<strong>en</strong>tal, así como procurar los<br />

medios para la prev<strong>en</strong>ción y tratami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> todas las <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s, asegurando el acceso a<br />

medicam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> calidad y dando asist<strong>en</strong>cia médica y hospitalaria gratuita a qui<strong>en</strong>es la re-<br />

quieran. Del mismo modo garantizará, mediante legislaciones y políticas públicas, el ejercicio<br />

<strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos económicos y sociales <strong>de</strong> la población <strong>de</strong> bajos ingresos y, <strong>en</strong> consecu<strong>en</strong>cia,<br />

prestará su protección y asist<strong>en</strong>cia a los grupos y sectores vulnerables; combatirá los vicios<br />

sociales con las medidas a<strong>de</strong>cuadas y con el auxilio <strong>de</strong> las conv<strong>en</strong>ciones y las organizaciones<br />

internacionales.<br />

La ley G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> No. 42-01, la Ley <strong>de</strong>l Sistema Dominicano <strong>de</strong> Seguridad Social No.<br />

87-01 y sus Reglam<strong>en</strong>tos, establec<strong>en</strong> con claridad que la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> es un com-<br />

pon<strong>en</strong>te básico <strong>de</strong> las funciones <strong>de</strong> Rectoría <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>, las cuales son<br />

asignadas al <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong>. Exist<strong>en</strong> a<strong>de</strong>más importantes y numerosas especifi-<br />

caciones legales y reglam<strong>en</strong>tarias sobre garantía <strong>de</strong> calidad, haciéndola transversal a todo el<br />

estam<strong>en</strong>to jurídico sanitario.<br />

Por su parte, la Ley <strong>de</strong> Función <strong>Pública</strong> No. 41-08 y el Decreto reglam<strong>en</strong>tario sobre el Marco<br />

Común <strong>de</strong> Evaluación –CAF, por sus siglas <strong>en</strong> inglés- oficializado a través <strong>de</strong>l Decreto No.<br />

211-10, establec<strong>en</strong> la obligatoriedad <strong>de</strong> aplicación <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo CAF y <strong>de</strong> promover algunos<br />

procesos vinculados al tema <strong>en</strong> todas las instituciones y <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias públicas <strong>de</strong>l país,<br />

tales como el Premio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong>, Reconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Prácticas Promisorias, Carta<br />

<strong>de</strong> Compromiso al Ciudadano, <strong>en</strong>tre otros.<br />

De acuerdo con el marco vig<strong>en</strong>te, el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> el SNS, <strong>de</strong>berá<br />

cumplir las sigui<strong>en</strong>tes funciones<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

15


a. Habilitación y <strong>de</strong> acreditación <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos y servicios <strong>de</strong> salud, incluy<strong>en</strong>do<br />

los que prestan at<strong>en</strong>ción directa a personas, <strong>de</strong> diagnóstico, tratami<strong>en</strong>to, recuperación y re-<br />

habilitación y los que brindan servicios <strong>de</strong> salud colectiva, así como los que participan directa<br />

o indirectam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la producción y provisión <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos, bancos <strong>de</strong> sangre, laborato-<br />

rios y otros.<br />

b. Certificación y recertificación <strong>de</strong>l personal <strong>de</strong> salud <strong>en</strong> sus difer<strong>en</strong>tes perfiles profesio-<br />

nales y ocupaciones.<br />

c. Establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> normas y otros estándares mínimos <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> la provisión <strong>de</strong><br />

servicios <strong>de</strong> salud a las personas y poblaciones, así como el monitoreo y evaluación <strong>de</strong> la<br />

calidad <strong>en</strong> el SNS.<br />

d. Gestión <strong>de</strong> la calidad a nivel <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos y servicios, así como <strong>en</strong> <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>n-<br />

cias predominantem<strong>en</strong>te administrativas y ger<strong>en</strong>ciales, basado <strong>en</strong> la aplicación <strong>de</strong>l CAF y<br />

otros instrum<strong>en</strong>tos vinculados, <strong>de</strong>bi<strong>en</strong>do este subsistema coordinarse con el <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong><br />

Administración <strong>Pública</strong>.<br />

e. Garantía <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong> insumos y productos básicos <strong>de</strong> salud, tales como medicam<strong>en</strong>-<br />

tos y reactivos, cosméticos y productos, higi<strong>en</strong>e, agua, alim<strong>en</strong>tos, equipos, <strong>en</strong>tre otros.<br />

2. Docum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> consultoría. Marco Legal <strong>de</strong> la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>de</strong> la República<br />

Dominicana. Dr. Pedro L. Castellanos, 2011.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

16


Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occ<br />

iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da vole<br />

Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num IV. abo. At Marco ut repelis et, conem Conceptual eatint, optaspiet et facepro <strong>de</strong> verit la aut lautem <strong>Política</strong> consectium labo. <strong>Nacional</strong> Ficaturit laccati ommoloris <strong>de</strong> sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa <strong>Calidad</strong> natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim <strong>en</strong> facepre <strong>Salud</strong><br />

h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que <strong>Nacional</strong> plisima iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> reperum / alique Propuesta volut a di / omniaera Julio 2012 nem doluptati dis 17sintium,<br />

voluptis molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempo<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labore


IV. Marco Conceptual <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong><br />

4.1 Definición <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> para el SNS<br />

En el marco <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> se <strong>de</strong>fine la calidad como “el grado <strong>en</strong> el cual<br />

los servicios <strong>de</strong> salud que se prestan a los individuos y a la población, increm<strong>en</strong>tan la proba-<br />

bilidad <strong>de</strong> alcanzar los resultados <strong>de</strong>seados con el m<strong>en</strong>or riesgo posible y son consist<strong>en</strong>tes<br />

con el conocimi<strong>en</strong>to profesional vig<strong>en</strong>te y los avances tecnológicos, resultando satisfactorios<br />

para los usuarios internos y externos.<br />

4.2 Atributos Prioritarios <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

Los atributos <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>finidos como prioritarios <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>Salud</strong> son los sigui<strong>en</strong>tes:<br />

• Oportunidad: Grado <strong>en</strong> el cual los individuos y la población recib<strong>en</strong> los servicios sin retra-<br />

sos que pongan <strong>en</strong> riesgo su vida o su salud.<br />

• Pertin<strong>en</strong>cia: Grado <strong>en</strong> el cual los individuos y la población acce<strong>de</strong>n a los servicios que<br />

requier<strong>en</strong>, <strong>de</strong> conformidad con normas, protocolos, procedimi<strong>en</strong>tos y guías basadas <strong>en</strong> el<br />

perfil epi<strong>de</strong>miológico y la evi<strong>de</strong>ncia ci<strong>en</strong>tífica.<br />

• Continuidad: Grado <strong>en</strong> el cual los individuos y la población recib<strong>en</strong> los servicios, sin inter-<br />

rupciones que pongan <strong>en</strong> riesgo su vida y su salud.<br />

• Eficacia: Grado <strong>en</strong> el cual los servicios <strong>de</strong> salud que se prestan a los individuos y a la<br />

población, conduc<strong>en</strong> a los resultados esperados.<br />

• Seguridad: Grado <strong>en</strong> el cual los servicios <strong>de</strong> salud que se prestan a los individuos y a la<br />

población, no g<strong>en</strong>eran ev<strong>en</strong>tos adversos prev<strong>en</strong>ibles, <strong>en</strong>t<strong>en</strong>didos como el daño atribuible<br />

a la at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud, <strong>de</strong>rivado <strong>de</strong> acciones u omisiones <strong>en</strong> cualquiera <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s<br />

directas a la población o personas (fallas activas) o administrativas (fallas lat<strong>en</strong>tes) <strong>de</strong>l<br />

proceso <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

18


• Satisfacción <strong>de</strong> los usuarios externos e internos: Grado <strong>de</strong> complac<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> las pobla-<br />

ciones e individuos usuarios <strong>de</strong> los servicios y <strong>de</strong>l personal <strong>de</strong> salud y administrativo, con<br />

las variables fundam<strong>en</strong>tales que integran sus necesida<strong>de</strong>s y expectativas.<br />

4.3 Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong><br />

El concepto <strong>de</strong> garantía <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong> la salud es <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dida como el compromiso <strong>de</strong>l Sistema<br />

<strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>de</strong> mant<strong>en</strong>er la calidad <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> gestión ori<strong>en</strong>tados a la satisfac-<br />

ción <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s y requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> los usuarios <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y<br />

vinculado con aspectos técnicos, con efectividad y efici<strong>en</strong>cia, así como con cali<strong>de</strong>z, accesibi-<br />

lidad y comodidad.<br />

El objetivo <strong>de</strong> la garantía <strong>de</strong> calidad es asegurar a la población la calidad <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos,<br />

los medicam<strong>en</strong>tos, la tecnología y la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud brindada por las institu-<br />

ciones y actores <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. Incluye el asegurami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la calidad, como<br />

parte <strong>de</strong> la gestión ori<strong>en</strong>tada a proporcionar confianza <strong>en</strong> que se cumplirán los atributos <strong>de</strong><br />

la calidad. Contempla el ciclo administrativo <strong>de</strong>:<br />

• Planeación <strong>de</strong> la calidad<br />

• Control <strong>de</strong> la calidad<br />

• Asegurami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la calidad<br />

• Mejora <strong>de</strong> la calidad<br />

• Evaluación <strong>de</strong> la calidad<br />

La garantía <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>, implica un cambio total <strong>en</strong> la forma<br />

<strong>de</strong> hacer las cosas <strong>en</strong> la cultura organizacional <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> salud, arraigando un conjunto<br />

<strong>de</strong> valores, necesida<strong>de</strong>s, expectativas, cre<strong>en</strong>cias, políticas y normas aceptadas y practicadas<br />

por la organización.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

19


quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<strong>en</strong>ia<br />

serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occabor<br />

l molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da volectat.<br />

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem V. eatint, Problemas optaspiet et facepro verit <strong>de</strong> aut <strong>Calidad</strong> lautem consectium <strong>en</strong> labo. Ficaturit <strong>Salud</strong> laccati ommoloris <strong>en</strong> la sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti República ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim Dominicana<br />

facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que plisima <strong>Nacional</strong> iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> reperum <strong>Salud</strong> alique / Propuesta volut a di omniaera / Julio nem 2012 doluptati dis sintium, 20 voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro


El tema <strong>de</strong>l mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> los servicios <strong>de</strong> salud, conjuntam<strong>en</strong>te con el logro<br />

<strong>de</strong> la equidad, la efici<strong>en</strong>cia, la sost<strong>en</strong>ibilidad y la participación social, ha sido consi<strong>de</strong>rado<br />

uno <strong>de</strong> los principios rectores <strong>de</strong> las reformas sectoriales y <strong>de</strong> las discusiones <strong>de</strong> los expertos<br />

mundiales <strong>en</strong> materia sanitaria, <strong>de</strong>sarrollo humano y sost<strong>en</strong>ible.<br />

A nivel internacional, los compromisos asumidos por el país <strong>en</strong> materia sanitaria, tanto para<br />

alcanzar los Objetivos <strong>de</strong> Desarrollo <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io ( ODM 4, 5 y 6, y meta 8e – 8) como para<br />

contribuir al <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible establec<strong>en</strong> metas <strong>de</strong> cobertura que supon<strong>en</strong> la superación<br />

<strong>de</strong> las brechas que permean los sistemas <strong>de</strong> salud y que impi<strong>de</strong>n que las interv<strong>en</strong>ciones <strong>en</strong><br />

el sector, se traduzcan <strong>en</strong> los resultados que la población <strong>de</strong>manda y necesita, asegurando<br />

a<strong>de</strong>más su disponibilidad, accesibilidad y oportunidad.<br />

La evaluación <strong>de</strong> la problemática <strong>de</strong> la salud relacionada con la calidad, consi<strong>de</strong>rando los<br />

distintos aspectos abordados <strong>en</strong> la literatura nacional e internacional, nos ha permitido car-<br />

acterizarlos, concluy<strong>en</strong>do que “los problemas <strong>de</strong> salud <strong>de</strong>l país no están estrictam<strong>en</strong>te rela-<br />

cionados con la cobertura, sino con la calidad y la efectividad <strong>de</strong> las interv<strong>en</strong>ciones y, muy<br />

particularm<strong>en</strong>te, con la gestión <strong>de</strong>l sistema y un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción don<strong>de</strong> los recursos<br />

están ori<strong>en</strong>tados hacia la curación que a la prev<strong>en</strong>ción y don<strong>de</strong> la participación ciudadana es<br />

limitada” (SESPAS/PNUD/OPS-OMS/INTEC 2007 Foro DH y <strong>Salud</strong>).<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

21


5.1 Caracterización a partir <strong>de</strong> servicios, productos y áreas<br />

<strong>de</strong> alto impacto <strong>en</strong> la salud <strong>de</strong> la población<br />

De acuerdo a los datos y estudios obt<strong>en</strong>idos se pue<strong>de</strong>n clasificar los problemas <strong>de</strong> calidad<br />

<strong>en</strong> salud <strong>de</strong> acuerdo a ocho gran<strong>de</strong>s grupos que conc<strong>en</strong>tran los más relevantes aspectos<br />

estudiados y fundam<strong>en</strong>tados <strong>en</strong> diversas fu<strong>en</strong>tes y tratados, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes <strong>en</strong>foques y<br />

que afectan a la calidad <strong>de</strong> los servicios, productos y áreas <strong>de</strong> alto impacto <strong>en</strong> la salud <strong>de</strong> la<br />

población. Estos grupos son:<br />

a) Problemas relacionados con la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> las <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s proveedoras<br />

públicas, privadas y mixtas.<br />

b) Problemas relacionados con la calidad y la seguridad <strong>de</strong> los medicam<strong>en</strong>tos, los ali-<br />

m<strong>en</strong>tos, el agua industrializada y la tecnología sanitaria.<br />

c) Problemas relacionados con el financiami<strong>en</strong>to para la calidad <strong>en</strong> salud.<br />

d) Problemas relacionados con la dotación, formación y <strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong> los recursos hu-<br />

manos <strong>en</strong> salud.<br />

e) Problemas relacionados con las fu<strong>en</strong>tes, los sistemas <strong>de</strong> suministro y el uso <strong>de</strong>l agua<br />

que afectan la calidad <strong>de</strong>l agua para consumo humano.<br />

f) Problemas relacionados con la disposición <strong>de</strong> <strong>de</strong>sechos <strong>en</strong> los ámbitos domésticos y<br />

<strong>en</strong> las instituciones proveedoras <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong> salud.<br />

g) Problemas relacionados con la vigilancia y la participación <strong>de</strong> la comunidad <strong>en</strong> la cali-<br />

dad <strong>de</strong> provisión <strong>de</strong> servicios y productos <strong>de</strong> salud.<br />

h) Problemas relacionados con los sistemas <strong>de</strong> información, monitoreo y evaluación <strong>de</strong><br />

la calidad <strong>en</strong> salud.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

22


Problemas relacionados con la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> las<br />

<strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s proveedoras<br />

El Plan Dec<strong>en</strong>al <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> –PLANDES- 2006-2015 expresa que las <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias ger<strong>en</strong>ciales<br />

<strong>de</strong>l sistema se observan <strong>en</strong> la baja efici<strong>en</strong>cia, productividad y calidad <strong>de</strong> los servicios, <strong>en</strong><br />

las dificulta<strong>de</strong>s <strong>en</strong>contradas para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> la carrera sanitaria y <strong>en</strong> una limitada dis-<br />

ponibilidad <strong>de</strong> información, así como <strong>en</strong> la poca utilización <strong>de</strong> las exist<strong>en</strong>tes para la toma <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>cisiones y para hacer más transpar<strong>en</strong>te la gestión. Esta poca importancia que se confiere<br />

a la información para la gestión y la transpar<strong>en</strong>cia, limita la participación <strong>de</strong> los usuarios y la<br />

ciudadanía <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral.<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> los principales indicadores que se asocian a problemas <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> la at<strong>en</strong>ción,<br />

se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra la mortalidad materna, que como razón <strong>en</strong> el 2008, fue <strong>de</strong> 86.36, <strong>de</strong> 98.5 <strong>en</strong><br />

el 2009, <strong>de</strong> 92.08 <strong>en</strong> el 2010 y <strong>de</strong> 79.62 <strong>en</strong> el 2011 (Tolerancia Cero 2011). En el marco<br />

<strong>de</strong>l seguimi<strong>en</strong>to a los Objetivos <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io, el país ha v<strong>en</strong>ido haci<strong>en</strong>do esfuerzos sost<strong>en</strong>idos<br />

para la reducción <strong>de</strong> la mortalidad materna e infantil, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los cuales se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran los<br />

modos <strong>de</strong> aplicar las recom<strong>en</strong>daciones <strong>de</strong> mejoras que resultan <strong>de</strong> los análisis <strong>de</strong> casos <strong>de</strong><br />

muerte materna e infantil.<br />

La preval<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una elevada tasa <strong>de</strong> mortalidad materna (CESDEM 2007. ENDESA) implica<br />

que continúe si<strong>en</strong>do un problema <strong>de</strong> salud pública (Peña/Martínez 2010. Auditoria práctica<br />

obstétrica), y nos coloque como el país que ti<strong>en</strong>e la brecha más amplia para alcanzar las me-<br />

tas (Proyección OPS 2010).<br />

En efecto, la mortalidad materna reportada hasta el 2011, alcanzó 173 por 100 mil nacidos<br />

vivos (DIGEPI 2012. Informe Tolerancia Cero 2011), lo que t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncialm<strong>en</strong>te sugiere que <strong>en</strong><br />

2015 sea el triple <strong>de</strong>l nivel fijado como meta (MEPYD 2010.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

23


Informe seguimi<strong>en</strong>to ODM) y se ha convertido <strong>en</strong> una incongru<strong>en</strong>cia por la correlación <strong>de</strong><br />

elevados índices <strong>de</strong> mortalidad materna, con una elevada cobertura (DIGEMIA 2011, Simpo-<br />

sio humanización at<strong>en</strong>ción) y at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> un 99% por recursos humanos cualificados (CES-<br />

DEM 2007. ENDESA).<br />

Las cifras <strong>de</strong> mortalidad infantil, 13.33 por 100 mil nacidos vivos (DIGEPI 2012. Informe Tol-<br />

erancia Cero 2011), muestran limitaciones <strong>en</strong> la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción a la cual ti<strong>en</strong>e acceso<br />

la mayoría <strong>de</strong> la población (PUCMM/CUEPS 2009. Nuevo SS: inicios, rutas y dificulta<strong>de</strong>s). En<br />

efecto, se sugiere que el 80% <strong>de</strong> la mortalidad infantil se explica por la mortalidad neonatal,<br />

fuertem<strong>en</strong>te ligada a la calidad <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción pr<strong>en</strong>atal y <strong>de</strong>l parto (MEPYD 2010. Informe segui-<br />

mi<strong>en</strong>to ODM) don<strong>de</strong> persiste, a<strong>de</strong>más, un problema <strong>de</strong> registro <strong>de</strong> mortalidad y morbilidad<br />

materna e infantil (PNUD 2010. IDH República Dominicana).Algunos estudios asocian la baja<br />

calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> los servicios <strong>de</strong> salud con factores tales como: la falta <strong>de</strong> infor-<br />

mación a las personas usuarias; el escaso monitoreo <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s; la poca planificación;<br />

la aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> retroalim<strong>en</strong>tación a las personas prestadoras <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud y muy<br />

pocas evaluaciones <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s realizadas <strong>de</strong>ntro y fuera <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> salud (MSP/<br />

DIGECITSS/Univ. Harvard/OPS/UNICEF 2011. Estudio VIH-Sífilis).<br />

Otros asocian la mortalidad materna a factores <strong>de</strong> riesgos hospitalarios, tales como: la baja<br />

calidad con que se ofertan los servicios <strong>en</strong> los establecimi<strong>en</strong>tos públicos; una actitud ina<strong>de</strong>c-<br />

uada <strong>en</strong> cuanto al <strong>de</strong>sconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los recursos humanos; <strong>de</strong> las causas <strong>de</strong> muertes <strong>en</strong><br />

sus hospitales; aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> vigilancia y participación <strong>de</strong> la comunidad <strong>en</strong> la calidad <strong>de</strong> la<br />

provisión <strong>de</strong>l servicio (Cerda 2002. Realidad MM / OPS 2007. Perfil <strong>de</strong> los Servicios <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>,<br />

República Dominicana /CESDEM 2007. ENDESA). Varios estudios indican que el conocimi<strong>en</strong>-<br />

to y cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l personal <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos seleccionados sobre los cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong><br />

las normas y guías clínicas <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción materna e infantil, constituye una herrami<strong>en</strong>ta <strong>de</strong><br />

medición <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción (CENISMI 2011. At<strong>en</strong>ción Materna e Infantil <strong>en</strong> II y III<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

24


Nivel / CENISMI Mortalidad Infantil <strong>en</strong> 1er nivel).<br />

Por otro lado, la habilitación <strong>de</strong> los establecimi<strong>en</strong>tos públicos y privados <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong> salud<br />

constituye un instrum<strong>en</strong>to para la garantía mínima <strong>de</strong> calidad y se evi<strong>de</strong>ncia la aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />

respuestas <strong>de</strong> los prestadores <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong> salud (PSS), para cumplir con los estándares<br />

mínimos establecidos, <strong>en</strong> el s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> que si bi<strong>en</strong> el número <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>cias alcanza un 15%<br />

<strong>de</strong> los 8735 establecimi<strong>en</strong>tos c<strong>en</strong>sados (PROSISA SIGPAS 4), solo el 44% había solicitado<br />

inspección (DGHA 2012. Reporte informático).<br />

El establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l Premio <strong>Nacional</strong> a la <strong>Calidad</strong> y reconocimi<strong>en</strong>to a las prácticas promi-<br />

sorias <strong>en</strong> el sector público <strong>de</strong>be constituirse <strong>en</strong> instrum<strong>en</strong>to que g<strong>en</strong>ere la formulación <strong>de</strong><br />

planes <strong>de</strong> mejoras para el mejorami<strong>en</strong>to continuo <strong>de</strong> la calidad y la construcción <strong>de</strong> una<br />

cultura <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> el Sistema Público <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>.<br />

Problemas relacionados con la calidad y la seguridad <strong>de</strong> los medi-<br />

cam<strong>en</strong>tos, los alim<strong>en</strong>tos, el agua industrializada y la tecnología<br />

sanitaria<br />

Con relación a los medicam<strong>en</strong>tos, la OMS y otras muchas organizaciones <strong>de</strong> salud pública<br />

han señalado que, junto a las vacunas, el acceso a los medicam<strong>en</strong>tos es<strong>en</strong>ciales es un factor<br />

que inci<strong>de</strong> directam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la cobertura y calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud (REESCAD 2007.<br />

XXII reunión). La <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> cuáles son esos medicam<strong>en</strong>tos es función es<strong>en</strong>cial <strong>de</strong>l<br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y para ello <strong>de</strong>fine el Cuadro Básico <strong>de</strong> Medicam<strong>en</strong>tos Es<strong>en</strong>ciales (SESPAS<br />

2005. CBM). Su actualización perman<strong>en</strong>te, permite incorporar las nuevas sustancias introdu-<br />

cidas al mercado que cont<strong>en</strong>gan atributos <strong>de</strong> eficacia, seguridad y calidad probada.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

25


Otro aspecto es<strong>en</strong>cial <strong>en</strong> la seguridad <strong>de</strong> los medicam<strong>en</strong>tos es el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l marco<br />

legal establecido <strong>en</strong> la Ley No. 42-01 y el Decreto No. 246-06, por parte <strong>de</strong> los establecimi<strong>en</strong>-<br />

tos farmacéuticos <strong>de</strong> disp<strong>en</strong>sación y exp<strong>en</strong>dio, así como <strong>de</strong> los laboratorios e importadores/<br />

distribuidores <strong>de</strong> insumos y medicam<strong>en</strong>tos.<br />

El Reglam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Medicam<strong>en</strong>tos, establece la obligatoriedad <strong>de</strong>l permiso <strong>de</strong> funcionami<strong>en</strong>to<br />

otorgado por el <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong>. El c<strong>en</strong>so <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos farmacéuticos (Min-<br />

isterio <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong>, 2010) indicó que <strong>de</strong> los 4512 c<strong>en</strong>sados, el 69% t<strong>en</strong>ía el registro<br />

v<strong>en</strong>cido o nunca se había registrado, correspondi<strong>en</strong>do <strong>en</strong> su mayoría al período posterior a<br />

la promulgación <strong>de</strong> la Ley G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y la 87-01 <strong>de</strong>l SDSS (46%), con el agravante <strong>de</strong><br />

que un 44% no contaba con un reg<strong>en</strong>te y el 11% <strong>de</strong> los que <strong>de</strong>sempeñaban el puesto t<strong>en</strong>ía<br />

una profesión no válida <strong>de</strong> acuerdo a la normativa vig<strong>en</strong>te (MSP/Fundación Pl<strong>en</strong>itud 2011.<br />

Análisis c<strong>en</strong>so).<br />

Adicionalm<strong>en</strong>te, el país pres<strong>en</strong>ta problemas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sabastecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos e insu-<br />

mos y pérdidas por v<strong>en</strong>cimi<strong>en</strong>to, <strong>de</strong>bido a la fragm<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> las compras, los altos precios<br />

<strong>de</strong> adquisición, la falta <strong>de</strong> un proceso sistemático <strong>de</strong> programación y distribución y las pobres<br />

condiciones <strong>de</strong> almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to y transporte (Barillas/Val<strong>de</strong>z 2008. Análisis gestión sumin-<br />

istro medicam<strong>en</strong>tos República Dominicana). Si bi<strong>en</strong> se ha avanzado con la implantación <strong>de</strong>l<br />

SUGEMI, todavía persist<strong>en</strong> problemas <strong>de</strong> logística con la <strong>en</strong>trega <strong>de</strong> los productos <strong>de</strong>manda-<br />

dos a PROMESE, a través <strong>de</strong> la programación anual que realiza el mercado.<br />

Es imperante <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tar la <strong>de</strong>sigualdad <strong>de</strong> precios que prevalece <strong>en</strong> el mercado farmacéutico<br />

que limita el acceso a los medicam<strong>en</strong>tos y la seguridad <strong>de</strong> que estos sean <strong>de</strong> calidad, a<strong>de</strong>más<br />

<strong>de</strong> que constituye una medida <strong>de</strong> inequidad financiera <strong>de</strong>l gasto <strong>en</strong> salud, don<strong>de</strong> el gasto <strong>de</strong><br />

bolsillo <strong>de</strong> los hogares es cercano al 50% y <strong>de</strong> éste la cuarta parte lo constituy<strong>en</strong> los medica-<br />

m<strong>en</strong>tos adquiridos principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> farmacias privadas don<strong>de</strong> los precios son superiores,<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

26


<strong>en</strong> gran medida, a los adquiridos por PROMESE/CAL (ICTSD/OPS/PNUD/SESPAS/F. Pl<strong>en</strong>itud<br />

2009. Medicam<strong>en</strong>tos y DPI).Conforme a la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> Farmacéutica y al Plan <strong>de</strong> De-<br />

sarrollo Institucional 2008-2012 <strong>de</strong> la Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Drogas y Farmacias (DGDF), se<br />

requier<strong>en</strong> esfuerzos que permitan superar limitaciones relacionadas con información sobre<br />

consumo <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos, el establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> alertas tempranas relacionadas con prob-<br />

lemas <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos i<strong>de</strong>ntificados durante el proceso <strong>de</strong> vigilancia, asignación<br />

presupuestaria insufici<strong>en</strong>te, v<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> establecimi<strong>en</strong>tos no autorizados y <strong>de</strong> productos comer-<br />

cializados sin autorización, prescripción y uso irracional, <strong>en</strong>tre otros factores que <strong>de</strong>bilitan el<br />

<strong>de</strong>sarrollo y la implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> estructuras <strong>de</strong>dicadas a la vigilancia y el control <strong>de</strong> calidad<br />

<strong>de</strong> los medicam<strong>en</strong>tos y <strong>de</strong> los servicios farmacéuticos.<br />

En el caso <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos, la <strong>de</strong>bilidad <strong>en</strong> la vigilancia y el control <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos y la<br />

calidad <strong>de</strong>l agua, conlleva a que ocurran brotes <strong>de</strong> Enfermeda<strong>de</strong>s Transmitidas por Alim<strong>en</strong>tos<br />

(ETA). Según los reportes <strong>de</strong>l Sistema <strong>de</strong> Alerta Temprana (SAT) <strong>de</strong>l Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Vigilan-<br />

cia Epi<strong>de</strong>miológica <strong>de</strong> ETA, <strong>de</strong>l 2004 a 2010 fueron reportados 102,103 casos, <strong>de</strong>rivando <strong>en</strong><br />

hospitalización el 21%. El subregistro <strong>de</strong> casos por el incumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la obligatoriedad <strong>de</strong>l<br />

reporte, constituye una limitación <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> información (Peralta RG. 2011. ETA <strong>en</strong> RD).<br />

En la República Dominicana no se cu<strong>en</strong>ta con una efectiva coordinación <strong>de</strong> los organismos<br />

oficiales compet<strong>en</strong>tes para asegurar la inocuidad <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos a nivel <strong>de</strong> la ca<strong>de</strong>na ali-<br />

m<strong>en</strong>taria (IICA 2011. Sistema Inspección <strong>en</strong> CA y RD), que involucra tanto al consumidor<br />

como a los que intervi<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> el proceso <strong>de</strong> producción y/o manipulación <strong>de</strong> los mismos.<br />

El mismo caso <strong>en</strong> lo relativo al agua industrializada, la <strong>de</strong>sconfianza g<strong>en</strong>eralizada sobre el<br />

agua prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te <strong>de</strong> las proveedoras <strong>de</strong>l servicio, ori<strong>en</strong>ta a la población dominicana a con-<br />

sumir el agua embotellada o <strong>en</strong>vasada.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

27


Sin embargo, a pesar que las reglas <strong>de</strong> calidad sobre el <strong>en</strong>vasado <strong>de</strong> agua es materia <strong>de</strong> la<br />

DIGENOR, si<strong>en</strong>do NORDOM 64 la norma principal que establece que el agua potable <strong>en</strong>va-<br />

sada consi<strong>de</strong>rada apta para el consumo humano es la que cumple con los requisitos organ-<br />

olépticos, físico-químicos y microbiológicos establecidos <strong>en</strong> ella, no indica los límites <strong>de</strong> su<br />

vida útil, <strong>de</strong>jando este aspecto al libre albedrío <strong>de</strong> los fabricantes, <strong>en</strong> adición a las v<strong>en</strong>tas <strong>de</strong><br />

agua a granel que no se ha logrado controlar (PROCONSUMIDOR/UASD 2011. Foro agua con-<br />

sumo humano). Se <strong>de</strong>sconoce sobre la exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> estudios nacionales <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong> agua<br />

<strong>en</strong>vasada, <strong>de</strong> vital importancia para nuestro país, que consume alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 87 litros p/p/<br />

año (ICAA-LNA 2010. Agua <strong>en</strong>vasada).<br />

Para lo concerni<strong>en</strong>te a la tecnología sanitaria mínima para la garantía <strong>de</strong> la calidad, se con-<br />

templa este r<strong>en</strong>glón <strong>en</strong> el Reglam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Habitación No 1138-03, el cual conti<strong>en</strong>e los es-<br />

tándares mínimos requeridos, según la cartera <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong>l establecimi<strong>en</strong>to. Sin embargo,<br />

<strong>en</strong> el país no exist<strong>en</strong> normas explicitas sobre este aspecto, y el <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong> no<br />

dispone <strong>de</strong> información relativa a los equipos disponibles y sus condiciones (OPS 2007. Perfil<br />

SS RD), por lo se precisa <strong>de</strong> un plan <strong>de</strong> infraestructura (establecimi<strong>en</strong>tos, equipos), <strong>de</strong>finido<br />

tomando <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta las necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> salud <strong>de</strong> la población para garantizar la seguridad, la<br />

efectividad, la efici<strong>en</strong>cia y la economía <strong>en</strong> el uso <strong>de</strong> los equipos e infraestructura.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

28


Problemas relacionados con el financiami<strong>en</strong>to para la calidad <strong>en</strong><br />

salud<br />

El mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> financiami<strong>en</strong>to <strong>en</strong> salud reproduce el esquema estructural <strong>de</strong> <strong>de</strong>sigualda<strong>de</strong>s,<br />

don<strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción se estratifica por capacidad <strong>de</strong> pago <strong>de</strong> las personas usuar-<br />

ias (PNUD 2010. IDH RD).<br />

Por otra parte, el gasto público <strong>en</strong> salud es bajo y trae como consecu<strong>en</strong>cia un elevado gasto<br />

<strong>de</strong>l bolsillo <strong>de</strong> las familias, que se estima superior al 50% <strong>de</strong>l gasto total <strong>en</strong> salud (PUCMM/<br />

CUEPS 2009. Nuevo SS: inicios, rutas y dificulta<strong>de</strong>s). Hasta el 2005 fue <strong>de</strong> 1.6% <strong>de</strong>l PIB<br />

(Lizardo J., 2005/ PNUD 2010) y se mant<strong>en</strong>ía <strong>en</strong> un 1.8% <strong>de</strong>l PIB y un 9.5% <strong>de</strong>l presupuesto<br />

original aprobado para 2011 (MH-DIGECOG 2012. Informe ERIR). Los niveles presupuestarios<br />

para salud resultan insufici<strong>en</strong>tes para mejorar sustancialm<strong>en</strong>te el acceso y la calidad <strong>de</strong> los<br />

servicios. Sin embargo, <strong>de</strong>bido a los compromisos con el FMI, la t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia es a una reduc-<br />

ción al 2014 a un 1.4% <strong>de</strong>l PIB (MEPYD 2011. PNPSP 2011-2014).<br />

Los programas públicos <strong>de</strong> salud ti<strong>en</strong><strong>en</strong> una base limitada <strong>de</strong> financiami<strong>en</strong>to. Por lo m<strong>en</strong>os<br />

el 80% <strong>de</strong> gastos <strong>en</strong> salud se invierte <strong>en</strong> at<strong>en</strong>ciones curativas y conc<strong>en</strong>tradas <strong>en</strong> c<strong>en</strong>tros<br />

hospitalarios (PUCMM/CUEPS 2009. Nuevo SS: inicios, rutas y dificulta<strong>de</strong>s). Las funciones<br />

relacionadas con la salud y con la calidad (formación <strong>de</strong> capital <strong>de</strong> instituciones proveedo-<br />

ras <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción a la salud, formación <strong>de</strong> personal <strong>de</strong> salud, investigación y <strong>de</strong>sarrollo <strong>en</strong> el<br />

ámbito <strong>de</strong> la salud, control sanitario <strong>de</strong> alim<strong>en</strong>tos, higi<strong>en</strong>e y agua potable y salud ambi<strong>en</strong>tal),<br />

tuvieron para 2003-2007, una repres<strong>en</strong>tación bajo <strong>de</strong>l gasto total <strong>de</strong>l período con un 17.8%<br />

(MSP-UCNS 2009).Los recursos <strong>de</strong>stinados <strong>en</strong> 2011 a la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> supusieron<br />

un 0.7% <strong>de</strong>l presupuesto total <strong>de</strong>v<strong>en</strong>gado para dicho año (MSP 2011. Reporte ejecución),<br />

reduciéndose a un 0.3% <strong>en</strong> la asignación contemplada para el sigui<strong>en</strong>te año (MSP 2012. Pre-<br />

supuesto requerido). Estos fondos resultan insufici<strong>en</strong>tes para la inversión <strong>en</strong> los r<strong>en</strong>glones <strong>de</strong><br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

29


mejorami<strong>en</strong>to continuo <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción, <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> programas especiales que<br />

contribuy<strong>en</strong> a mejorar la calidad <strong>de</strong> los servicios brindados a la población <strong>en</strong> los estableci-<br />

mi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> salud, <strong>en</strong>tre otros.<br />

Problemas relacionados con la formación y <strong>de</strong>sempeño <strong>de</strong> los re-<br />

cursos humanos <strong>en</strong> salud<br />

El sistema <strong>de</strong> salud no cu<strong>en</strong>ta con sufici<strong>en</strong>tes profesionales <strong>de</strong> la medicina, <strong>en</strong>fermería y<br />

otras profesiones, <strong>de</strong>bidam<strong>en</strong>te capacitados y motivados. Esto sumado a la car<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> re-<br />

cursos diagnósticos y terapéuticos, hace que la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> este nivel sea lim-<br />

itada (PUCMM/CUEPS 2009. Nuevo SS: inicios, rutas y dificulta<strong>de</strong>s).<br />

Por otra parte, inci<strong>de</strong> <strong>en</strong> este problema, la <strong>de</strong>sproporción <strong>de</strong> las difer<strong>en</strong>tes categorías <strong>de</strong> pro-<br />

fesionales y trabajadores <strong>de</strong> la salud, su <strong>de</strong>sequilibrada distribución geográfica, por la falta<br />

<strong>de</strong> coher<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre la formación <strong>de</strong> los egresados <strong>de</strong> las instituciones <strong>de</strong> educación superior<br />

(IES) y el perfil <strong>de</strong> los profesionales que necesita el sector y por las <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> los siste-<br />

mas <strong>de</strong> información exist<strong>en</strong>tes (HRH Nig<strong>en</strong>da et. al 2011. Métricas <strong>de</strong> RHS).<br />

La falta <strong>de</strong> inc<strong>en</strong>tivos, pue<strong>de</strong> conducir a la inequidad <strong>en</strong> la prestación <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong> salud<br />

oportunos y <strong>de</strong> calidad, lo que conlleva a la insatisfacción <strong>de</strong> los usuarios, qui<strong>en</strong>es recib<strong>en</strong><br />

servicios <strong>de</strong> salud con problemas recurr<strong>en</strong>tes, acompañado <strong>de</strong> un trato ina<strong>de</strong>cuado y <strong>de</strong> ba-<br />

jos controles <strong>en</strong> los procesos (PNUD 2010. IDH RD).<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

30


Es preciso consi<strong>de</strong>rar que el alcance <strong>de</strong> los objetivos sanitarios y <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong> salud,<br />

como el acceso universal a la asist<strong>en</strong>cia sanitaria y los servicios <strong>de</strong> salud <strong>de</strong> calidad, <strong>de</strong>p<strong>en</strong>-<br />

<strong>de</strong>n <strong>en</strong> gran parte <strong>de</strong> contar con una fuerza laboral compet<strong>en</strong>te, bi<strong>en</strong> distribuida y motivada<br />

(SESPAS/OPS/UASD 2009. Informe RHS República Dominicana). Sin embargo, un problema<br />

es<strong>en</strong>cial <strong>en</strong> República Dominicana es que “el personal <strong>de</strong> salud se conc<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> los princi-<br />

pales núcleos urbanos, profundizando las brechas <strong>en</strong>tre ciuda<strong>de</strong>s y provincias <strong>de</strong> mayores<br />

niveles <strong>de</strong> pobreza, <strong>en</strong>careci<strong>en</strong>do los costos para los habitantes <strong>de</strong> estas últimas (SESPAS<br />

2008. Insumos Estrategia <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Desarrollo).<br />

Concomitantem<strong>en</strong>te, la evaluación <strong>de</strong> las metas regionales (OPS-OMS 2012. Metas RH DOR),<br />

pres<strong>en</strong>ta bajos porc<strong>en</strong>tajes, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> ellos el correspondi<strong>en</strong>te a la <strong>de</strong>nsidad con un 68% <strong>de</strong><br />

brecha <strong>de</strong> profesionales <strong>de</strong> salud para el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la meta <strong>de</strong> 25 por 10,000 habitan-<br />

tes, establecido como el personal requerido para realizar las interv<strong>en</strong>ciones clave <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción<br />

primaria <strong>de</strong> salud que son prioritarias <strong>en</strong> el marco <strong>de</strong> los ODM (OMS 2009. Estadísticas sani-<br />

tarias mundiales).<br />

Adicionalm<strong>en</strong>te, se v<strong>en</strong>tila un bajo acompañami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las universida<strong>de</strong>s <strong>en</strong> la actualización<br />

<strong>de</strong> los programas y la ejecución <strong>de</strong> cursos <strong>de</strong> metodología <strong>de</strong> investigación, los cuales no han<br />

mejorado la calidad <strong>de</strong> las investigaciones hospitalarias (OPS 2011. Resi<strong>de</strong>ncias Médicas <strong>en</strong><br />

ALC).<br />

Otro aspecto a tomar <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta como una limitación <strong>en</strong> torno a los recursos humanos es que<br />

no están dadas las condiciones favorables para aplicar nuevas formas <strong>de</strong> contratación y <strong>de</strong><br />

gestión <strong>de</strong> personal que result<strong>en</strong> más estimulantes y satisfactorias para el personal y <strong>en</strong> ma-<br />

yores posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> controlar la productividad y la calidad (PUCMM/CUEPS 2009. Nuevo<br />

SS: inicios, rutas y dificulta<strong>de</strong>s). De hecho, las normativas vig<strong>en</strong>tes no <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> las escalas ni<br />

las políticas salariales que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> aplicarse para comp<strong>en</strong>sar a los recursos humanos, ni apor-<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

31


tan un marco especializado que contribuya a una negociación efici<strong>en</strong>te con el gremio <strong>de</strong><br />

los trabajadores <strong>de</strong> la salud pública. Pero el gobierno tampoco realiza aportes económicos<br />

significativos para planes <strong>de</strong> inc<strong>en</strong>tivo que promuevan la efici<strong>en</strong>cia y la calidad y g<strong>en</strong>er<strong>en</strong> el<br />

impacto <strong>en</strong> la prestación <strong>de</strong> servicios esperados. (Fundación Pl<strong>en</strong>itud-OSRD 2011. Métricas<br />

<strong>de</strong> RHS). La inversión <strong>en</strong> recursos humanos no ha sido constante, reflejando altas y bajas <strong>en</strong><br />

el período 2003-2007 (MSP-UCNS 2009).<br />

Problemas relacionados con las fu<strong>en</strong>tes, los sistemas <strong>de</strong> suminis-<br />

tro y el uso <strong>de</strong>l agua que afectan la calidad <strong>de</strong>l agua para consumo<br />

humano<br />

Aunque los análisis <strong>de</strong>l índice <strong>de</strong> potabilidad <strong>de</strong>l agua, superior a un 95% según OPS, para<br />

consi<strong>de</strong>rarse <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>a calidad ha sido medido <strong>en</strong> las difer<strong>en</strong>tes fu<strong>en</strong>tes acuíferas, estando<br />

por <strong>en</strong>cima <strong>en</strong> algunos años (<strong>Ministerio</strong> Ambi<strong>en</strong>te/UASD/PNUMA 2010. Informe GEO), la pre-<br />

ocupación por la contaminación ha sido objeto <strong>de</strong> diversos estudios y proyectos. En efecto, el<br />

agua potable y el saneami<strong>en</strong>to, requiere <strong>de</strong> la implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> medidas que conduzcan a<br />

la calidad (USAID/BM 2010. Proyecto IPAC), sobretodo porque un porc<strong>en</strong>taje mínimo <strong>de</strong> los<br />

acueductos <strong>en</strong> operación para la produccion, por ejemplo, solo el 31% <strong>de</strong> los 418 gestionados<br />

por INAPA, t<strong>en</strong>ía controles sanitarios y sólo el 58.1% <strong>de</strong>l agua era sometida a tratami<strong>en</strong>tos<br />

con cloración (INDHRI 2007. Diagnóstico PHN).<br />

Los principales problemas relacionados con la calidad <strong>de</strong>l agua sugier<strong>en</strong> que los niveles <strong>de</strong><br />

nutri<strong>en</strong>tes, materia orgánica y contaminación bacteriológica son altos, provocando así la<br />

transmisión <strong>de</strong> <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s <strong>de</strong>bido a la aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> servicios a<strong>de</strong>cuados <strong>de</strong> suministro<br />

y alcantarillado, don<strong>de</strong> los eflu<strong>en</strong>tes líquidos <strong>de</strong> las fu<strong>en</strong>tes municipales son los principales<br />

responsables <strong>de</strong> la contaminación orgánica, lo que pone <strong>en</strong> evi<strong>de</strong>ncia no exist<strong>en</strong> sistemas<br />

municipales para el manejo a<strong>de</strong>cuado <strong>de</strong> aguas residuales (UAPC 2004. Priorida<strong>de</strong>s Ambi-<br />

<strong>en</strong>tales).<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

32


Otro aspecto que se revela es que, el monitoreo <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>l agua es muy limitado <strong>en</strong> RD.<br />

Las mediciones y estimaciones realizadas <strong>en</strong> los últimos años muestran una t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia preo-<br />

cupante <strong>en</strong> cuanto al <strong>de</strong>terioro <strong>de</strong> la calidad físico-química y bacteriológica <strong>de</strong> los principales<br />

ríos: Yaque <strong>de</strong>l Norte, Yuna, Ozama y Haina, <strong>en</strong> comparación con los estándares fijados por<br />

la Norma Ambi<strong>en</strong>tal sobre <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong> Agua y Control <strong>de</strong> Descargas (NA-AG-001-03) (PNUD<br />

2011. FI&FF sector agua). La creci<strong>en</strong>te contaminación <strong>de</strong> las aguas superficiales convierte<br />

ríos, arroyos y cañadas <strong>en</strong> verda<strong>de</strong>ras cloacas urbanas. Esto hace que el país disponga cada<br />

día <strong>de</strong> m<strong>en</strong>os cantidad <strong>de</strong> agua potable, don<strong>de</strong> <strong>en</strong> ciuda<strong>de</strong>s como Santo Domingo se dispo-<br />

n<strong>en</strong> las aguas <strong>de</strong> los inodoros a través <strong>de</strong> pozos filtrantes que <strong>de</strong>scargan las heces fecales<br />

<strong>en</strong> las mismas aguas subterráneas que captamos a través <strong>de</strong> pozos tubulares (IANAS/FCCyT<br />

2012. Diagnóstico agua <strong>en</strong> AL).<br />

Acciones eficaces y replicables se han efectuado, pero ello significó un empleo a fondo <strong>de</strong> las<br />

instituciones y actores relevantes, así como la inversión <strong>de</strong> recursos financieros <strong>en</strong> el sector<br />

APS, así como <strong>en</strong> la vigilancia epi<strong>de</strong>miológica y <strong>en</strong> los laboratorios para contrarrestar la epi-<br />

<strong>de</strong>mia <strong>de</strong>l cólera que afectó el país. (MSP/OPS 2012. Cólera <strong>en</strong> RD).<br />

Problemas relacionados con la disposición <strong>de</strong> <strong>de</strong>sechos <strong>en</strong> los ám-<br />

bitos domésticos y <strong>en</strong> las instituciones proveedoras <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong><br />

salud<br />

La disposición doméstica <strong>de</strong> los residuos sólidos constituye un grave problema nacional, ya<br />

que nuestras basuras son <strong>de</strong>positadas <strong>en</strong> verte<strong>de</strong>ros a cielo abierto, lo que produce con-<br />

taminación ambi<strong>en</strong>tal, inc<strong>en</strong>dios, malos olores, proliferación <strong>de</strong> ratas e insectos, etc. que,<br />

finalm<strong>en</strong>te, impactan la salud <strong>de</strong> la población.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

33


Los aspectos ambi<strong>en</strong>tales relevantes a la salud pública están relacionados fundam<strong>en</strong>tal-<br />

m<strong>en</strong>te con la contaminación <strong>de</strong>l suelo y las aguas por las emisiones <strong>de</strong> gases y la disposición<br />

ina<strong>de</strong>cuada <strong>de</strong> aguas negras y <strong>de</strong>sechos sólidos, que expon<strong>en</strong> a la población a un paisaje <strong>de</strong>-<br />

gradado y un ambi<strong>en</strong>te insalubre, con el consecu<strong>en</strong>te riesgo <strong>de</strong> <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s (SEMARENA/<br />

PNUD 2008. PNI COPS). En el caso <strong>de</strong> los sitios <strong>de</strong> <strong>de</strong>scarga <strong>de</strong> residuos sólidos, la ubicación<br />

<strong>de</strong> los sitios gana<strong>de</strong>ros altam<strong>en</strong>te contaminantes, no toma <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta las condiciones hi-<br />

drogeológicas, lo que aum<strong>en</strong>ta los riesgos <strong>de</strong> contaminación acuífera. El rápido <strong>de</strong>sarrollo<br />

económico y la urbanización han alterado la composición y los niveles <strong>de</strong> g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> los<br />

residuos sólidos (UAPC 2004. Priorida<strong>de</strong>s Ambi<strong>en</strong>tales).<br />

De igual forma, <strong>en</strong> la República Dominicana no se cu<strong>en</strong>ta con una gestión efectiva ni especia-<br />

lizada para los <strong>de</strong>sechos hospitalarios, según lo revelan estudios <strong>en</strong> la materia (SEMARENA/<br />

PNUD 2008. PNI COPS), pues a pesar <strong>de</strong> contar con normativas sectoriales y específicas rela-<br />

cionadas con la disposición <strong>de</strong> los <strong>de</strong>sechos hospitalarios, aún no se establec<strong>en</strong> las compe-<br />

t<strong>en</strong>cias y reglam<strong>en</strong>tos para el manejo <strong>de</strong> los mismos (MEEPYD 2010. Insumos END).<br />

Los <strong>de</strong>sechos consi<strong>de</strong>rados como infecciosos y especiales eran mezclados con los residuos<br />

comunes, y aún <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> que sean separados, no son tratados a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el<br />

transporte y almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to temporal, mi<strong>en</strong>tras se adolece <strong>de</strong> un sistema <strong>de</strong> recolección<br />

(JICA/ADN 2006. Plan manejo <strong>de</strong>sechos). Eso conlleva a que el personal médico y los emplea-<br />

dos administrativos, así como los paci<strong>en</strong>tes que asist<strong>en</strong> a los hospitales públicos <strong>de</strong>l país,<br />

estén expuestos a adquirir <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s infecciosas, <strong>de</strong>bido al mal manejo <strong>de</strong> los <strong>de</strong>sechos,<br />

lo que la convierte <strong>en</strong> un problema grave <strong>de</strong> salud y afecta al medio ambi<strong>en</strong>te.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

34


Problemas relacionados con la vigilancia y la participación <strong>de</strong> la<br />

comunidad <strong>en</strong> la calidad <strong>de</strong> provisión <strong>de</strong> servicios y productos <strong>de</strong><br />

salud.<br />

La participación ciudadana <strong>en</strong> la prestación <strong>de</strong>l servicio <strong>de</strong> salud es limitada (PNUD 2007.<br />

Foro <strong>Salud</strong> y DH). Esto ha sido un <strong>de</strong>safío para el Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>de</strong> cara a <strong>de</strong>-<br />

sarrollar las estrategias <strong>de</strong> promoción <strong>de</strong> salud para mejorar la calidad <strong>de</strong> vida, mediante el<br />

empo<strong>de</strong>rami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las comunida<strong>de</strong>s para mejorar su calidad <strong>de</strong> vida y su participación <strong>en</strong><br />

los procesos <strong>de</strong> salud (SESPAS 2006. PLANDES 2006-2015).<br />

Se aspira a que que las organizaciones y los usuarios no sigan estando aj<strong>en</strong>os a los cambios<br />

relativos impulsados <strong>en</strong> los Sistemas <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y Seguridad Social, principalm<strong>en</strong>te porque<br />

conc<strong>en</strong>tran sus <strong>de</strong>mandas <strong>en</strong> aspectos relativos a la construcción y la rea<strong>de</strong>cuación <strong>de</strong> las<br />

infraestructuras hospitalarias, así como al equipami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las mismas, no si<strong>en</strong>do parte ex-<br />

plícita <strong>de</strong> sus <strong>de</strong>mandas el mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la calidad, el acceso, la efici<strong>en</strong>cia, eficacia y<br />

transpar<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> la gestión (SESPAS/CERSS 2003. Perfil SS RD). A pesar <strong>de</strong> que se elaboró<br />

una guía para la participación social <strong>en</strong> las UNAP (SESPAS/CERSS 2008), un estudio reci<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l Observatorio Político Dominicano –OPD- (FUNGLODE 2012), <strong>de</strong>staca que una <strong>de</strong>bilidad<br />

<strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción primaria ha sido la escasa participación <strong>de</strong> la comunidad <strong>en</strong> el pro-<br />

ceso <strong>de</strong> planificación, control, evaluación y fiscalización <strong>de</strong> los servicios.<br />

Lam<strong>en</strong>tablem<strong>en</strong>te, el s<strong>en</strong>timi<strong>en</strong>to paternalista aún impera <strong>en</strong> la sociedad dominicana y la<br />

ciudadanía, <strong>en</strong> lo que respecta a la disposición <strong>de</strong> residuos sólidos, se consi<strong>de</strong>ra que el pro-<br />

blema compete únicam<strong>en</strong>te a las municipalida<strong>de</strong>s y consecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te la actitud respecto al<br />

pago <strong>de</strong>l servicio es negativa. Existe poca conci<strong>en</strong>tización <strong>en</strong> la ciudadanía <strong>en</strong> torno a los ries-<br />

gos por contaminación asociados a arrojar <strong>de</strong>sechos <strong>en</strong> las calles, ríos y cañadas (MEEPYD<br />

2010. Insumos END).<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

35


Por otro lado, el sistema dominicano <strong>de</strong> salud aún no ha conseguido satisfacer <strong>en</strong> cobertura<br />

y calidad los servicios; ti<strong>en</strong>e una pobre gestión <strong>de</strong> sus recursos y severas dificulta<strong>de</strong>s para<br />

transformar los insumos que recibe <strong>en</strong> los resultados <strong>de</strong> salud que la población <strong>de</strong>manda y<br />

necesita; reproduce el esquema estructural <strong>de</strong> <strong>de</strong>sigualda<strong>de</strong>s, don<strong>de</strong> el sistema <strong>de</strong> calidad<br />

se estratifica por capacidad <strong>de</strong> pago <strong>de</strong> las personas usuarias y por <strong>en</strong><strong>de</strong> no logra que los<br />

usuarios se i<strong>de</strong>ntifiqu<strong>en</strong> positivam<strong>en</strong>te con el mismo (PNUD 2010. Informe IDH), salvo <strong>en</strong> al-<br />

gunas ocasiones, don<strong>de</strong> expresa satisfacción con la administración <strong>de</strong> los servicios, más que<br />

con la prestación <strong>de</strong> los mismos, según las <strong>en</strong>cuestas <strong>de</strong> satisfacción <strong>de</strong> usuarios realizadas<br />

<strong>en</strong> el país, y principalm<strong>en</strong>te <strong>de</strong> las instituciones <strong>de</strong>l SDSS, don<strong>de</strong> el acceso a los medicam<strong>en</strong>-<br />

tos es el punto que g<strong>en</strong>era mayor <strong>de</strong>scont<strong>en</strong>to <strong>en</strong> la población afiliada (SENASA 2009).<br />

Problemas relacionados con los sistemas <strong>de</strong> información, moni-<br />

toreo y evaluación <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud<br />

El Sistema <strong>de</strong> información G<strong>en</strong>eral <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> (SIGS) contemplado <strong>en</strong> la Ley No. 42-01 <strong>de</strong>be<br />

funcionar produci<strong>en</strong>do información <strong>en</strong> cantidad, calidad y oportunidad al mejor costo b<strong>en</strong>efi-<br />

cio para su efectivo uso <strong>en</strong> los procesos <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong>l sector salud. Debe cumplir<br />

con los más altos estándares <strong>de</strong> calidad, confiabilidad y ética. Sin embargo, pres<strong>en</strong>ta <strong>de</strong>bili-<br />

da<strong>de</strong>s <strong>en</strong> relación con la calidad <strong>de</strong> los datos, su oportunidad, registro, procesami<strong>en</strong>to, análi-<br />

sis y difusión. En efecto, se observa incumplimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> los reportes y registros <strong>de</strong>l SAT para<br />

la producción <strong>de</strong> reportes <strong>de</strong>l SINAVE, pres<strong>en</strong>tando sub-registro <strong>de</strong> la mortalidad, morbilidad<br />

y otros ev<strong>en</strong>tos vitales (DIGEPI 2011. Reporte). Una revisión <strong>de</strong>l portal <strong>de</strong>l SIGS, lanzado <strong>en</strong><br />

abril 2012, muestra la necesidad <strong>de</strong> nuevos procesos que agilic<strong>en</strong> el flujo <strong>de</strong> la información.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

36


Un punto <strong>de</strong> partida para el análisis <strong>de</strong> las limitaciones <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> monitoreo y evalu-<br />

ación <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud, lo constituy<strong>en</strong> el sub-registro <strong>de</strong> morbi-mortalidad y ev<strong>en</strong>tos<br />

adversos, don<strong>de</strong> a<strong>de</strong>más se muestra un porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> auditorías médicas no realizadas, lo<br />

que impi<strong>de</strong> que se pueda <strong>de</strong>terminar a qué pue<strong>de</strong> atribuirse la evitabilidad <strong>de</strong> las muertes<br />

maternas <strong>en</strong> los c<strong>en</strong>tros públicos <strong>de</strong> salud. También se pue<strong>de</strong> establecer como problemas<br />

<strong>de</strong> monitoreo y evaluación el bajo porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> lic<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> habilitación otorgado a la fecha<br />

(15%), alto porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos farmacéuticos con registro v<strong>en</strong>cido o sin registrar<br />

(69%) y sin director técnico o con profesión no válida, débil sistema <strong>de</strong> vigilancia farmacéu-<br />

tica, <strong>en</strong>tre otros.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

37


quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<strong>en</strong>ia<br />

serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occabor<br />

l molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da volectat.<br />

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum VI. alique Ámbito volut a di omniaera <strong>de</strong> nem Aplicación<br />

doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. VII. Ficaturit Propósito<br />

laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne VIII. nessiti busamus, Objetivos estrum, et ute numqui Estrategicos<br />

voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum IX. alique Objetivo volut a di omniaera Transversal<br />

nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

bor iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que plisima <strong>Nacional</strong> iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> reperum <strong>Salud</strong> alique / Propuesta volut a di omniaera / Julio nem 2012 doluptati dis sintium, 38 voluptis moluptur?<br />

ur? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro


VI. Ámbito <strong>de</strong> Aplicación<br />

La <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> es <strong>de</strong> cumplimi<strong>en</strong>to obligatorio para todo el Sistema<br />

<strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y <strong>de</strong>be ser aplicada a nivel nacional, provincial y municipal <strong>en</strong> todas las<br />

acciones que, <strong>en</strong> cualquier forma, impact<strong>en</strong> <strong>en</strong> la salud <strong>de</strong> la población.<br />

VII. Propósito<br />

El propósito <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> es proteger el bi<strong>en</strong>estar y la seguridad<br />

<strong>de</strong> la población usuaria <strong>de</strong> los productos y servicios relacionados con la salud, a través <strong>de</strong>l <strong>de</strong>-<br />

sarrollo <strong>de</strong>l Sistema <strong>de</strong> Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> y la adopción <strong>de</strong> una cultura <strong>de</strong> la calidad con<br />

énfasis <strong>en</strong> el cuidado <strong>de</strong>l ambi<strong>en</strong>te, el respeto <strong>de</strong> los <strong>de</strong>rechos y la dignidad <strong>de</strong> las personas y<br />

el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la responsabilidad <strong>de</strong>l Estado, <strong>de</strong> la sociedad y <strong>de</strong>l individuo para el logro<br />

<strong>de</strong>l más alto nivel posible <strong>de</strong> salud física, m<strong>en</strong>tal y social.<br />

VIII. Objetivos Estrategicos<br />

1. Asegurar la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud brindada por las organizaciones públicas,<br />

privadas y mixtas, proveedoras <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud.<br />

2. Garantizar la seguridad, la inocuidad y la eficacia <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos, los medicam<strong>en</strong>tos<br />

y la tecnología <strong>en</strong> salud.<br />

3. Gestionar la calidad ambi<strong>en</strong>tal <strong>en</strong> b<strong>en</strong>eficio <strong>de</strong> la salud <strong>de</strong> la población y <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo<br />

sost<strong>en</strong>ible.<br />

4. Empo<strong>de</strong>rar a la comunidad <strong>en</strong> la <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> servicios y productos <strong>de</strong> salud con cali-<br />

dad<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

39


IX. Objetivo Transversal<br />

Desarrollar el marco operativo para propiciar la ejecución, el monitoreo y la evaluación <strong>de</strong> las<br />

acciones <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> salud.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

40


Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempos et v<strong>en</strong>ia et v<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti busamus, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemperro occabor occ<br />

iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labor<strong>en</strong>da volectat. vole<br />

Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

X. Directrices y Estrategias<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que que plisima iossusdani dolesserum reperum alique alique volut volut a di a omniaera di omniaera nem nem doluptati doluptati dis sintium, dis sintium, voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp<br />

occabor iaspel molorporrum facearc hicius, vit vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et et acesti acesti ulpa ulpa natis natis nobis nobis re <strong>de</strong>lloritasim re <strong>de</strong>lloritasim facepre facepre h<strong>en</strong>dio. h<strong>en</strong>dio. Equam Equam aut labor<strong>en</strong>da aut labore<br />

volectat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que que <strong>Nacional</strong> plisima iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> reperum <strong>Salud</strong> reperum alique / alique Propuesta volut volut a di a omniaera di / omniaera Julio nem 2012 nem doluptati doluptati dis sintium, dis 41sintium,<br />

voluptis voluptis moluptur? molup<br />

Nectur? Untusa num abo. At At ut ut repelis et, et, conem eatint, optaspiet et et facepro verit verit aut aut lautem lautem consectium labo. labo. Ficaturit Ficaturit laccati laccati ommoloris sit faccus sit faccus rempos rempo et<br />

v<strong>en</strong>ia volor serferio ev<strong>en</strong>dis re re quosamet, torupta quid mo mo cone pra pra que que ne ne nessiti nessiti busamus, estrum, estrum, et ute et ute numqui numqui voluptibus ipsani ipsani suntes suntes cons<strong>en</strong>is cons<strong>en</strong>is utemperro utemp


X. Directrices y Estrategias<br />

Objetivo 1: Asegurar la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong><br />

salud brindada por las organizaciones públicas,<br />

privadas y mixtas, proveedoras <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud.<br />

DIRECTRIZ 1<br />

La habilitación, la certificación, la acreditación <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>-<br />

tos y servicios <strong>de</strong> salud y las bu<strong>en</strong>as prácticas <strong>en</strong> la at<strong>en</strong>ción<br />

<strong>de</strong> salud, son implem<strong>en</strong>tadas por los proveedores, disminuyén-<br />

dose, <strong>de</strong> esta manera, los riesgos asociados a la at<strong>en</strong>ción e in-<br />

crem<strong>en</strong>tándose el impacto <strong>de</strong> los servicios <strong>en</strong> la mejora <strong>de</strong>l nivel<br />

<strong>de</strong> salud <strong>de</strong> la población.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Definición <strong>de</strong> un marco <strong>de</strong> normas, criterios y estándares <strong>de</strong> calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong><br />

salud <strong>de</strong> obligatorio cumplimi<strong>en</strong>to por parte <strong>de</strong> los proveedores.<br />

o Seguimi<strong>en</strong>to, fiscalización y evaluación <strong>de</strong>l cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las regulaciones <strong>de</strong> cali-<br />

dad <strong>en</strong> salud por las organizaciones proveedoras <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud.<br />

o Impulso <strong>de</strong> la elaboración y el uso perman<strong>en</strong>te por parte <strong>de</strong> los proveedores <strong>de</strong> guías<br />

<strong>de</strong> práctica clínica y protocolos <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción.<br />

o Promoción <strong>de</strong> la investigación y el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> tecnología para la mejora <strong>de</strong> la calidad<br />

<strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción.<br />

o Alineación <strong>de</strong> estrategias y acciones <strong>de</strong> los difer<strong>en</strong>tes planes y programas <strong>de</strong> calidad<br />

<strong>de</strong> los servicios <strong>de</strong> salud ejecutados <strong>en</strong> el país.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

42


DIRECTRIZ 2<br />

Las organizaciones proveedoras <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong><br />

salud <strong>de</strong>sarrollan mecanismos efectivos para la me-<br />

jora continua <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Implantación <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> salud <strong>en</strong> las <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s prestadoras.<br />

o Instauración <strong>de</strong> programas <strong>de</strong> inc<strong>en</strong>tivos a las organizaciones proveedoras <strong>de</strong> at<strong>en</strong>-<br />

ción <strong>de</strong> salud que logr<strong>en</strong> mejoras <strong>en</strong> la calidad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción.<br />

DIRECTRIZ 3<br />

Los recursos financieros para la mejoría <strong>de</strong> la cali-<br />

dad <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud son increm<strong>en</strong>tados y<br />

se asegura la sost<strong>en</strong>ibilidad <strong>de</strong> las interv<strong>en</strong>ciones.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> líneas presupuestarias para la gestión <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud <strong>en</strong><br />

las <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s prestadoras públicas o mixtas.<br />

o Inc<strong>en</strong>tivos a las organizaciones privadas proveedoras <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud que asign<strong>en</strong><br />

recursos para la gestión <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud.<br />

o Desarrollo <strong>de</strong> las interv<strong>en</strong>ciones <strong>de</strong> salud basadas <strong>en</strong> criterio <strong>de</strong> costo-efectividad.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

43


DIRECTRIZ 4<br />

La integridad y la seguridad <strong>de</strong>l paci<strong>en</strong>te son pro-<br />

tegidas durante el proceso <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Instauración <strong>de</strong> planes <strong>de</strong> gestión para el increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la seguridad <strong>de</strong> los paci<strong>en</strong>tes<br />

y la prev<strong>en</strong>ción y reducción <strong>de</strong> los riesgos y daños <strong>de</strong>rivados <strong>de</strong>l proceso <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción.<br />

o Desarrollo <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> información y notificación <strong>de</strong> la ocurr<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> inci<strong>de</strong>ntes y<br />

ev<strong>en</strong>tos adversos relacionados con el proceso <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción.<br />

DIRECTRIZ 5<br />

El tal<strong>en</strong>to humano <strong>en</strong> salud está <strong>de</strong>sarrollado y mejorada su<br />

motivación y compromiso para producir at<strong>en</strong>ción con calidad.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Promoción <strong>de</strong> la inclusión <strong>de</strong> cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> calidad y seguridad <strong>de</strong>l paci<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la for-<br />

mación <strong>de</strong> los profesionales <strong>de</strong> la salud.<br />

o Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> programas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias y recertificación <strong>de</strong> los<br />

recursos humanos <strong>de</strong> servicios <strong>de</strong> salud.<br />

o Facilitación <strong>de</strong>l acceso y la gestión <strong>de</strong> información <strong>de</strong> calidad sobre salud a recursos<br />

humanos.<br />

o G<strong>en</strong>eración y <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> valores y conducta ética <strong>en</strong> los trabajadores <strong>de</strong> la salud.<br />

o Empo<strong>de</strong>rami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los trabajadores <strong>de</strong> la salud para el ejercicio <strong>de</strong> sus <strong>de</strong>rechos y<br />

<strong>de</strong>beres.<br />

o Creación <strong>de</strong> condiciones para ambi<strong>en</strong>tes laborales saludables.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

44


DIRECTRIZ 6<br />

Los servicios <strong>de</strong> salud adoptan un <strong>en</strong>foque <strong>de</strong> <strong>de</strong>rechos y<br />

c<strong>en</strong>tran sus actuaciones <strong>en</strong> el usuario, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>-<br />

ta la satisfacción <strong>de</strong> sus necesida<strong>de</strong>s y expectativas.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Impulso <strong>de</strong> una at<strong>en</strong>ción humanizada, con trato digno y respeto a la confi<strong>de</strong>ncialidad.<br />

o Incorporación <strong>de</strong> los resultados <strong>de</strong> las evaluaciones <strong>de</strong> la satisfac-<br />

ción <strong>de</strong> los usuarios <strong>de</strong> los servicios <strong>de</strong> salud a la toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />

o Promoción <strong>de</strong> prácticas <strong>de</strong> gestión y at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud no discriminato-<br />

rias, ori<strong>en</strong>tadas por <strong>en</strong>foques <strong>de</strong> interculturalidad, género y <strong>de</strong>terminantes sociales.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

45


Objetivo 2: Garantizar la seguridad, la inocuidad y la eficacia<br />

<strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos, los medicam<strong>en</strong>tos y la tecnología <strong>en</strong> salud.<br />

DIRECTRIZ 7<br />

La autoridad sanitaria regula eficazm<strong>en</strong>te las etapas<br />

<strong>de</strong> fabricación, comercialización y post-comercial-<br />

ización <strong>de</strong> los productos farmacéuticos y sanitarios.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la oportunidad y pertin<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el otorgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l Registro Sani-<br />

tario, con énfasis <strong>en</strong> criterios basados <strong>en</strong> evi<strong>de</strong>ncias para la incorporación <strong>de</strong> alternativas<br />

terapéuticas.<br />

o Consolidación <strong>de</strong> la función <strong>de</strong> inspección y control <strong>de</strong> establecimi<strong>en</strong>tos farmacéuti-<br />

cos, a través <strong>de</strong> la vigilancia al cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Bu<strong>en</strong>as Prácticas Farmacéuticas.<br />

o Planificación <strong>de</strong> la or<strong>de</strong>nación y prestación farmacéutica fundam<strong>en</strong>tada <strong>en</strong> la evalu-<br />

ación <strong>de</strong> la distribución geográfica y la <strong>de</strong>nsidad poblacional para favorecer la oportunidad <strong>en</strong><br />

el acceso.<br />

o Fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la vigilancia sanitaria <strong>de</strong> los productos farmacéuticos y sanitarios.<br />

o Mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la coordinación <strong>de</strong> acciones multisectoriales, <strong>en</strong>caminadas a com-<br />

batir la falsificación y otras formas <strong>de</strong> comercio ilícito <strong>de</strong> productos farmacéuticos, cosméticos<br />

y sanitarios.<br />

o Vigilancia <strong>de</strong> la publicidad para la correcta información a los usuarios, <strong>en</strong> coordinación<br />

con otros organismos reguladores, <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sores <strong>de</strong>l consumidor y la población.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

46


o Educación a la población sobre el uso informado, consci<strong>en</strong>te y responsable <strong>de</strong> pro-<br />

ductos farmacéuticos y sanitarios.<br />

DIRECTRIZ 8<br />

La prescripción y la disp<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> los medicam<strong>en</strong>-<br />

tos a los usuarios, son apropiadas a sus condiciones clíni-<br />

cas, satisfac<strong>en</strong> sus necesida<strong>de</strong>s y se correspon<strong>de</strong> con la<br />

mejor y más segura alternativa terapéutica disponible.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Desarrollo <strong>de</strong> directrices clínicas basadas <strong>en</strong> evi<strong>de</strong>ncias como base para la prescrip-<br />

ción, la vigilancia <strong>de</strong>l suministro y el uso <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos.<br />

o Inc<strong>en</strong>tivo a la coordinación con los comités <strong>de</strong> farmacoterapéutica intrahospitalarios,<br />

para el uso <strong>de</strong> la información y la efectiva toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />

o Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> mecanismos para estimular el uso racional <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos <strong>en</strong><br />

el personal <strong>de</strong> salud y la población.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

47


DIRECTRIZ 9<br />

La autoridad sanitaria consolida el sistema <strong>de</strong> ase-<br />

gurami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la calidad, la seguridad y la inocui-<br />

dad <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos que consume la población.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las disposiciones y regulaciones sanitarias, rela-<br />

tivas al proceso <strong>de</strong> producción y comercialización <strong>de</strong> alim<strong>en</strong>tos, nutri<strong>en</strong>tes y bebidas para<br />

consumo humano.<br />

o Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> gestión, información, seguimi<strong>en</strong>to, monitoreo y evalu-<br />

ación para facilitar la seguridad <strong>de</strong> los productos alim<strong>en</strong>ticios, nutri<strong>en</strong>tes y bebidas <strong>de</strong>stina-<br />

dos al comercio nacional e internacional.<br />

o Continuación <strong>de</strong>l proceso <strong>de</strong> armonización normativa para garantizar seguridad e ino-<br />

cuidad alim<strong>en</strong>taria, con énfasis <strong>en</strong> la aplicación cons<strong>en</strong>suada <strong>de</strong> las normas <strong>de</strong>l Co<strong>de</strong>x Ali-<br />

m<strong>en</strong>tarius <strong>de</strong> la Organización Mundial <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong> y la Organización <strong>de</strong> las Naciones Unidas<br />

para la Alim<strong>en</strong>tación y la Agricultura; el Acuerdo sobre Medidas Sanitarias y Fitosanitarias<br />

<strong>de</strong> la Organización Mundial <strong>de</strong>l Comercio; lo referido a alim<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los acuerdos <strong>de</strong><br />

Comisión <strong>de</strong> Obstáculos Técnicos al Comercio y otros conv<strong>en</strong>ios sobre inocuidad <strong>de</strong> alim<strong>en</strong>-<br />

taria.<br />

o Reducción <strong>de</strong> los riesgos para la salud g<strong>en</strong>erados por el ina<strong>de</strong>cuado uso <strong>de</strong> aditivos<br />

contaminantes y toxinas <strong>en</strong> los alim<strong>en</strong>tos, así como por la pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> organismos o sustan-<br />

cias que las evi<strong>de</strong>ncias ci<strong>en</strong>tíficas señalan como pot<strong>en</strong>ciales o reales causantes <strong>de</strong> <strong>en</strong>ferme-<br />

da<strong>de</strong>s.<br />

o Fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los controles <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> los programas <strong>de</strong> <strong>en</strong>riquecimi<strong>en</strong>to y<br />

<strong>de</strong> fortificación <strong>de</strong> alim<strong>en</strong>tos con nutri<strong>en</strong>tes, establecidos por las autorida<strong>de</strong>s sanitarias <strong>en</strong><br />

acuerdo con la industria alim<strong>en</strong>taria nacional e importadora <strong>de</strong> alim<strong>en</strong>tos, como mecanismo<br />

para mejorar el estado nutricional <strong>de</strong> la población.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

48


DIRECTRIZ 10<br />

Las tecnologías sanitarias <strong>en</strong> las que se apoyan las <strong>de</strong>ci-<br />

siones clínicas y <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong> los servicios <strong>de</strong> salud son se-<br />

guras, efectivas, efici<strong>en</strong>tes y se basan <strong>en</strong> la mejor evi<strong>de</strong>n-<br />

cia ci<strong>en</strong>tífica disponible <strong>de</strong> acuerdo al mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Desarrollo <strong>de</strong> criterios, métodos y compet<strong>en</strong>cias para <strong>de</strong>tectar y evaluar tecnologías,<br />

procedimi<strong>en</strong>tos nuevos y emerg<strong>en</strong>tes.<br />

o Promoción <strong>de</strong> la investigación para la toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, el <strong>de</strong>sarrollo y la transfer<strong>en</strong>-<br />

cia <strong>de</strong> tecnologías que contribuyan a mejorar los procesos <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud.<br />

o Ampliación y fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la producción y difusión <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to ci<strong>en</strong>tífico,<br />

así como <strong>de</strong> la producción tecnológica <strong>en</strong> el campo <strong>de</strong> la at<strong>en</strong>ción.<br />

o Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> inc<strong>en</strong>tivos a las organizaciones <strong>de</strong> salud e instituciones académi-<br />

cas, para la investigación y el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> tecnologías para la mejora <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> la<br />

at<strong>en</strong>ción.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

49


Objetivo 3: Gestionar la calidad ambi<strong>en</strong>tal <strong>en</strong> b<strong>en</strong>efi-<br />

cio <strong>de</strong> la salud <strong>de</strong> la población y <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible<br />

DIRECTRIZ 11<br />

El <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong>, <strong>en</strong> coordinación con<br />

los sectores y actores públicos y privados involucra-<br />

dos y con las municipalida<strong>de</strong>s, gestiona la protección<br />

contra los riesgos ambi<strong>en</strong>tales que afectan la salud.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Impulso <strong>de</strong> las alianzas estratégicas para la consecución <strong>de</strong> las acciones prioritarias<br />

<strong>en</strong> b<strong>en</strong>eficio <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>l ambi<strong>en</strong>te.<br />

o Protección sanitaria <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> las cu<strong>en</strong>cas <strong>de</strong> agua y reducción <strong>de</strong> los riesgos <strong>de</strong><br />

contaminación <strong>en</strong> las vías <strong>de</strong> distribución y suministro a los hogares.<br />

o Fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los estándares <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong>l agua para con-<br />

sumo humano <strong>de</strong>finidos <strong>en</strong> las normas y regulaciones sanitarias.<br />

o Desarrollo <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong> vigilancia y control <strong>de</strong> los riesgos ambi<strong>en</strong>tales para la salud.<br />

o Fom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> hábitos <strong>en</strong> la población que permitan disminuir los riesgos ambi<strong>en</strong>tales<br />

<strong>en</strong> los ámbitos comunitario e intradomiciliario.<br />

o Establecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> mecanismos para la correcta gestión <strong>en</strong> el manejo <strong>de</strong> los residuos<br />

sólidos.<br />

o Monitoreo y evaluación <strong>de</strong>l cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las regulaciones <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> <strong>de</strong>sechos<br />

hospitalarios.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

50


o Desarrollo <strong>de</strong> las compet<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l recurso humano <strong>en</strong> salud para vigilar, prev<strong>en</strong>ir y<br />

controlar los riesgos y daños ambi<strong>en</strong>tales.<br />

o Empo<strong>de</strong>rami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las comunida<strong>de</strong>s y sus li<strong>de</strong>res <strong>en</strong> la preservación <strong>de</strong> la calidad<br />

<strong>de</strong>l ambi<strong>en</strong>te.<br />

Objetivo 4: Empo<strong>de</strong>rar a la ciudadanía <strong>en</strong> el ejercicio <strong>de</strong> su<br />

<strong>de</strong>recho a recibir servicios y productos <strong>de</strong> salud con calidad<br />

DIRECTRIZ 12<br />

La población está informada, ejerce el <strong>de</strong>recho a recibir una<br />

at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud con calidad y asume <strong>de</strong> manera respon-<br />

sable el cuidado <strong>de</strong> la salud, <strong>de</strong> la familia y <strong>de</strong> la comunidad.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> mecanismos que facilit<strong>en</strong> a los usuarios el acceso a la información<br />

sobre la calidad <strong>de</strong> los proveedores y aseguradores <strong>en</strong> salud adoptando el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> un<br />

observatorio <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud y otros recursos.<br />

o Desarrollo <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias técnicas <strong>en</strong> salud para pres<strong>en</strong>tar las informaciones médi-<br />

cas <strong>en</strong> formatos, medios y canales que facilit<strong>en</strong> que la población las compr<strong>en</strong>da, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong><br />

cu<strong>en</strong>ta sus características idiomáticas, culturales y sociales.<br />

o Promoción <strong>de</strong> instancias <strong>de</strong> participación social y veeduría ciudadana, para el mejo-<br />

rami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la calidad <strong>de</strong> los servicios <strong>en</strong> salud, productos y áreas <strong>de</strong> impacto <strong>en</strong> la salud.<br />

o Fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> las activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> promoción y educación <strong>en</strong> el ámbito <strong>de</strong> los ser-<br />

vicios <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud, con énfasis <strong>en</strong> el primer nivel <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción y <strong>en</strong> las instancias<br />

comunitarias.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

51


Objetivo Transversal<br />

Desarrollar el marco operativo para propiciar la ejecución, el<br />

monitoreo y la evaluación <strong>de</strong> las acciones <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> salud.<br />

DIRECTRIZ 13<br />

El Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> implem<strong>en</strong>ta un Plan <strong>Nacional</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> ori<strong>en</strong>tado al cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los objeti-<br />

vos estratégicos <strong>de</strong> la <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>.<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Elaboración participativa <strong>de</strong>l Plan, <strong>en</strong> respuesta al perfil sanitario y acor<strong>de</strong> a las opor-<br />

tunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> mejora i<strong>de</strong>ntificadas.<br />

o Modulación y gestión <strong>de</strong> los recursos necesarios para la ejecución <strong>de</strong> las acciones<br />

cont<strong>en</strong>idas <strong>en</strong> el plan <strong>en</strong> todos los ámbitos <strong>de</strong> su aplicación.<br />

o Empo<strong>de</strong>rami<strong>en</strong>to y g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> compromisos institucionales y ciudadanos, <strong>en</strong> la<br />

ejecución <strong>de</strong> las acciones <strong>de</strong>l Plan.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

52


DIRECTRIZ 14<br />

La <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> y su marco operativo cu<strong>en</strong>-<br />

tan con un sistema <strong>de</strong> monitoreo y evaluación que per-<br />

mite tomar las <strong>de</strong>cisiones pertin<strong>en</strong>tes para avanzar <strong>en</strong><br />

el logro <strong>de</strong> los objetivos y las metas <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> salud<br />

ESTRATEGIAS<br />

o Definición y formulación técnica <strong>de</strong> los indicadores que alim<strong>en</strong>tarán el sistema <strong>de</strong><br />

monitoreo y evaluación <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud.<br />

o Diseño <strong>de</strong> las normas, las metodologías y los instrum<strong>en</strong>tos que se emplearán <strong>en</strong> el<br />

proceso <strong>de</strong> monitoreo y evaluación <strong>de</strong> la política, el plan y los programas <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> salud.<br />

o Asignación <strong>de</strong> los recursos necesarios para llevar a cabo acciones <strong>de</strong> monitoreo y<br />

evaluación <strong>en</strong> todos los ámbitos <strong>de</strong> aplicación <strong>de</strong> la política, el plan y los programas <strong>de</strong> cali-<br />

dad <strong>en</strong> salud.<br />

o Realización <strong>de</strong> una línea <strong>de</strong> base para el diagnóstico inicial <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud y<br />

<strong>de</strong> estudios periódicos para evaluar los resultados y el impacto <strong>de</strong> las interv<strong>en</strong>ciones para la<br />

mejoría <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud.<br />

o Aplicación <strong>de</strong> inc<strong>en</strong>tivos a las instituciones para el seguimi<strong>en</strong>to y la evaluación <strong>de</strong> la<br />

calidad <strong>en</strong> salud y el uso <strong>de</strong> la información <strong>en</strong> la toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones.<br />

o Facilitación <strong>de</strong>l acceso a las instancias <strong>de</strong> participación social y veeduría ciudadana, a<br />

la información g<strong>en</strong>erada por el sistema <strong>de</strong> monitoreo y evaluación <strong>de</strong> la calidad <strong>en</strong> salud.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

53


quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<strong>en</strong>ia<br />

serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occabor<br />

l molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da volectat.<br />

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

XI. Siglas y Acrónimos<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que plisima <strong>Nacional</strong> iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> reperum <strong>Salud</strong> alique / Propuesta volut a di omniaera / Julio nem 2012 doluptati dis sintium, 54 voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da


DGDF<br />

DGHA<br />

DPS<br />

LNSPDD<br />

MSP<br />

OMS/OPS<br />

PLANDES<br />

SN<br />

CAF<br />

BPF<br />

OMC<br />

XI. Siglas y Acrónimos<br />

Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Drogas y Farmacias<br />

Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Habilitación y Acreditación <strong>de</strong> los<br />

Servicios <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>.<br />

Dirección Provincial <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

Laboratorio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong> Doctor Defilló<br />

<strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong> y Asist<strong>en</strong>cia Social<br />

Organización Mundial <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>/ Organización Pana-<br />

mericana <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>.<br />

Plan <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong><br />

Marco Común <strong>de</strong> evaluación<br />

Bu<strong>en</strong>as Prácticas Farmaceuticas<br />

Organización Mundial <strong>de</strong>l Comercio.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

55


quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<strong>en</strong>ia<br />

serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occabor<br />

l molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da volectat.<br />

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

XII. Glosario<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que plisima <strong>Nacional</strong> iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> reperum <strong>Salud</strong> alique / Propuesta volut a di omniaera / Julio nem 2012 doluptati dis sintium, 56 voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro


AGUA PARA CONSUMO HUMANO: es un<br />

líquido transpar<strong>en</strong>te, inodoro, incoloro e in-<br />

sípido que han pasado por el proceso <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>puración (potabilización), antes <strong>de</strong> librar-<br />

las a la red <strong>de</strong> distribución, y que sirve para<br />

el consumo humano.<br />

ATENCION O PRESTACIÓN FARMACÉUTI-<br />

CA: Ejercicio <strong>de</strong> la profesión farmacéutica,<br />

mediante la cual, el paci<strong>en</strong>te y la comunidad<br />

son consi<strong>de</strong>rados como los b<strong>en</strong>eficiarios pri-<br />

marios <strong>de</strong> la acción <strong>de</strong>l farmacéutico. La mis-<br />

ión <strong>de</strong> esta práctica profesional es no sólo<br />

el suministro <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos y otros pro-<br />

ductos para el cuidado <strong>de</strong> la salud, sino tam-<br />

bién, la prestación <strong>de</strong> servicios complem<strong>en</strong>-<br />

tarios para ayudar al paci<strong>en</strong>te, a la población<br />

y a la sociedad a hacer el mejor uso <strong>de</strong> ellos.<br />

La at<strong>en</strong>ción farmacéutica presupone que el<br />

farmacéutico acepta una responsabilidad<br />

compartida con otros profesionales <strong>de</strong> la<br />

salud y con los paci<strong>en</strong>tes para garantizar el<br />

éxito <strong>de</strong> la terapia.<br />

XII. Glosario<br />

CONFIDENCIALIDAD: La confi<strong>de</strong>ncialidad<br />

afecta, por prerrogativa legal, a toda la in-<br />

formación relacionada con el proceso asis-<br />

t<strong>en</strong>cial, incluy<strong>en</strong>do su estancia <strong>en</strong> las insti-<br />

tuciones sanitarias públicas y las privadas<br />

que colaboran con el sistema público. Con-<br />

stituye un <strong>de</strong>recho <strong>de</strong>l paci<strong>en</strong>te o usuario.<br />

La confi<strong>de</strong>ncialidad <strong>en</strong> el ámbito sanitario,<br />

es el <strong>de</strong>recho <strong>de</strong>l paci<strong>en</strong>te a que todos<br />

aquellos que llegu<strong>en</strong> a conocer datos rela-<br />

cionados con su persona por su vinculación<br />

laboral, respet<strong>en</strong> su intimidad y privacidad.<br />

DISPENSACIÓN DE MEDICAMENTOS: Es<br />

el acto farmacéutico que consiste <strong>en</strong> la<br />

verificación, por parte <strong>de</strong>l profesional farma-<br />

céutico, <strong>de</strong> la i<strong>de</strong>ntidad <strong>de</strong>l medicam<strong>en</strong>to<br />

recetado o <strong>en</strong>tregado, conjuntam<strong>en</strong>te con<br />

el correspondi<strong>en</strong>te asesorami<strong>en</strong>to para su<br />

uso racional.<br />

ESTABLECIMIENTOS FARMACEUTICOS:<br />

Son aquellas estructuras habilitadas por la<br />

Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Habilitación y Acredita-<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

57


ción, mediante el registro, para realizar las<br />

activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> fabricación, importación<br />

y exportación, almac<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to, distribu-<br />

ción, administración y disp<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> los<br />

medicam<strong>en</strong>tos, con los requerimi<strong>en</strong>tos y ga-<br />

rantías reguladas<br />

GARANTÍA DE CALIDAD: es un <strong>en</strong>foque <strong>de</strong><br />

gestión <strong>de</strong> los servicios <strong>de</strong> salud, ori<strong>en</strong>tado<br />

hacia la satisfacción <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s y<br />

requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> los usuarios; esto im-<br />

plica, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el proveedor, calidad técnica,<br />

efectividad, efici<strong>en</strong>cia y <strong>de</strong>s<strong>de</strong> la perspectiva<br />

<strong>de</strong>l usuario, cali<strong>de</strong>z, accesibilidad, comodi-<br />

dad.<br />

HABILITACIÓN: Es el proceso mediante el<br />

cual el MSP autoriza o da permiso a una<br />

institución o persona moral <strong>de</strong> ofertar sus<br />

servicios conforme a las normas y leyes na-<br />

cionales.<br />

INCENTIVO: es un estímulo a<strong>de</strong>cuado a la<br />

satisfacción <strong>de</strong> las necesida<strong>de</strong>s e intere-<br />

ses <strong>de</strong> los profesionales, con el fin último<br />

<strong>de</strong> alcanzar unos objetivos asist<strong>en</strong>ciales,<br />

económicos o <strong>de</strong> cualquier otra categoría .<br />

seleccionada. Hay que puntualizar que, ob-<br />

viam<strong>en</strong>te, las necesida<strong>de</strong>s e intereses <strong>de</strong> los<br />

profesionales.<br />

que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> satisfacerse, han <strong>de</strong> estar relacio-<br />

nados con su <strong>de</strong>sempeño profesional y que<br />

cualquier mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> inc<strong>en</strong>tivos y <strong>de</strong> gestión<br />

sanitaria <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, ha <strong>de</strong> integrar la dim<strong>en</strong>-<br />

sión ética <strong>de</strong> las organizaciones sanitarias<br />

MEDICINA BASADA EN EVIDENCIA: con-<br />

siste <strong>en</strong> el uso consci<strong>en</strong>te, explícito y juicio-<br />

so <strong>de</strong> las mejores pruebas disponibles <strong>en</strong> la<br />

toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, sobre la at<strong>en</strong>ción inte-<br />

gral <strong>de</strong> cada paci<strong>en</strong>te. El foco es el paci<strong>en</strong>te,<br />

no sólo su <strong>en</strong>fermedad o proceso, por lo que<br />

<strong>de</strong>s<strong>de</strong> la realización <strong>de</strong> un diagnóstico efec-<br />

tivo y efici<strong>en</strong>te, hasta la elección <strong>de</strong> la me-<br />

jor opción terapéutica, es preciso i<strong>de</strong>ntificar<br />

y consi<strong>de</strong>rar sus <strong>de</strong>rechos, sus principios y<br />

sus prefer<strong>en</strong>cias.<br />

MODELO CAF: Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> gestión <strong>de</strong>nomi-<br />

nado Marco Común <strong>de</strong> Evaluación, conocido<br />

por sus siglas <strong>en</strong> inglés CAF, que <strong>de</strong>be ser<br />

aplicado <strong>de</strong> manera obligatoria <strong>en</strong> la Admin-<br />

istración <strong>Pública</strong>, conforme al Decreto No.<br />

211-10 <strong>de</strong> fecha 15 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong> 2010.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

58


ORGANIZACIÓN MUNDIAL DEL COMERCIO:<br />

Es una Organización para la apertura <strong>de</strong>l co-<br />

mercio. Es un foro para que los Gobiernos<br />

negoci<strong>en</strong> acuerdos comerciales. Es un lugar<br />

<strong>en</strong> el que pue<strong>de</strong>n resolver sus difer<strong>en</strong>cias co-<br />

merciales. Aplica un sistema <strong>de</strong> normas co-<br />

merciales. En lo fundam<strong>en</strong>tal, la OMC es un<br />

lugar al que los gobiernos Miembros acu<strong>de</strong>n<br />

para tratar <strong>de</strong> resolver los problemas comer-<br />

ciales que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> unos con otros.<br />

RECTORÍA: capacidad política <strong>de</strong>l <strong>Ministerio</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong> y Asist<strong>en</strong>cia Social (MSP),<br />

<strong>de</strong> máxima autoridad nacional <strong>en</strong> aspec-<br />

tos <strong>de</strong> salud, para regular la producción so-<br />

cial <strong>de</strong> la salud, dirigir y conducir políticas<br />

y acciones sanitarias; concertar intereses;<br />

movilizar recursos <strong>de</strong> toda índole; vigilar la<br />

salud; y coordinar acciones <strong>de</strong> las difer<strong>en</strong>tes<br />

instituciones públicas y privadas y <strong>de</strong> otros<br />

actores sociales comprometidos con la pro-<br />

ducción <strong>de</strong> la salud, para el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

las políticas nacionales <strong>de</strong> salud.<br />

REGISTRO SANITARIO DE MEDICAMENTOS:<br />

es el procedimi<strong>en</strong>to técnico, jurídico y admin-<br />

istrativo <strong>en</strong> virtud <strong>de</strong>l cual la Autoridad<br />

Sanitaria, <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> analizar y evaluar una<br />

especialidad farmacéutica, la autoriza sani-<br />

tariam<strong>en</strong>te y permite su comercialización.<br />

La obt<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> registro conlleva una serie<br />

<strong>de</strong> obligaciones para el titular, que las <strong>de</strong>be<br />

mant<strong>en</strong>er para continuar con sus <strong>de</strong>rechos.<br />

RESULTADOS: cambios, favorables o <strong>de</strong>sfa-<br />

vorables, <strong>en</strong> el estado <strong>de</strong> salud actual o po-<br />

t<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> personas, grupos o comunida<strong>de</strong>s,<br />

que pue<strong>de</strong>n ser atribuidos a la at<strong>en</strong>ción san-<br />

itaria que recib<strong>en</strong>.<br />

SECTOR SALUD: es el conjunto <strong>de</strong> organ-<br />

ismos e instituciones públicas, c<strong>en</strong>traliza-<br />

das y <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>tralizadas, autónomas y semi-<br />

autónomas, municipalida<strong>de</strong>s, instituciones<br />

privadas, organizaciones no gubernam<strong>en</strong>-<br />

tales y comunitarias cuya compet<strong>en</strong>cia u ob-<br />

jeto es brindar algún tipo <strong>de</strong> acción sanitar-<br />

ia, <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dida ésta, como administración <strong>de</strong><br />

las acciones <strong>de</strong> salud, incluy<strong>en</strong>do las que se<br />

<strong>de</strong>diqu<strong>en</strong> a la investigación, educación, for-<br />

mación y capacitación <strong>de</strong>l recurso humano<br />

<strong>en</strong> materia <strong>de</strong> salud y la educación <strong>en</strong> salud<br />

a nivel <strong>de</strong> la comunidad.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

59


SERVICIO DE SALUD: Organización y per-<br />

sonal <strong>de</strong>stinados a satisfacer necesida<strong>de</strong>s<br />

públicas <strong>de</strong> la salud. Empresa dirigida por la<br />

administración <strong>de</strong>stinada a satisfacer intere-<br />

ses colectivos sanitarios. En el texto se em-<br />

plea servicios como conjunto <strong>de</strong> programas,<br />

activida<strong>de</strong>s o acciones que se ofertan a la<br />

población.<br />

SISTEMA NACIONAL DE SALUD: conjunto<br />

interrelacionado <strong>de</strong> elem<strong>en</strong>tos, mecanismos<br />

<strong>de</strong> integración, formas <strong>de</strong> financiami<strong>en</strong>to,<br />

provisión <strong>de</strong> servicios, recursos humanos y<br />

mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> administración <strong>de</strong> las institucio-<br />

nes públicas y privadas, gubernam<strong>en</strong>tales y<br />

no gubernam<strong>en</strong>tales, legalm<strong>en</strong>te constitui-<br />

da y reglam<strong>en</strong>tadas por el Estado, así como<br />

por los movimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> la comunidad y las<br />

personas físicas o morales que realic<strong>en</strong> ac-<br />

ciones <strong>de</strong> salud y cuya función principal sea<br />

at<strong>en</strong><strong>de</strong>r, mediante servicios <strong>de</strong> carácter na-<br />

cional o local, la salud <strong>de</strong> la población.<br />

PRESCRIPCION: Es el acto por el cual un<br />

profesional sanitario acreditado, una vez di-<br />

agnosticado y evaluado al usuario o <strong>en</strong>fer-<br />

mo, y a través <strong>de</strong> la receta y la información<br />

verbal, le receta los medicam<strong>en</strong>tos y su for-<br />

ma <strong>de</strong> uso. Mediante este acto, el profesional<br />

informa <strong>de</strong>l tratami<strong>en</strong>to sanitario y autoriza<br />

la disp<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> medicam<strong>en</strong>tos a un paci-<br />

<strong>en</strong>te individual <strong>de</strong> acuerdo a lo reglam<strong>en</strong>tado<br />

y establecido.<br />

PROTOCOLO DE ATENCIÓN: Conjunto <strong>de</strong> re-<br />

com<strong>en</strong>daciones sobre los procedimi<strong>en</strong>tos di-<br />

agnósticos y/o terapéuticos más a<strong>de</strong>cuados<br />

a utilizar ante todo <strong>en</strong>fermo con un <strong>de</strong>termi-<br />

nado cuadro clínico o problema <strong>de</strong> salud. El<br />

protocolo surge ante la necesidad <strong>de</strong> reducir<br />

la variabilidad injustificada <strong>en</strong> la práctica<br />

clínica y mejorar la calidad <strong>de</strong>l proceso asis-<br />

t<strong>en</strong>cial. Constituye una ayuda <strong>en</strong> el proceso<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>cisión clínica al pres<strong>en</strong>tar las alternati-<br />

vas diagnósticas y terapéuticas <strong>en</strong>tre las que<br />

elegir.<br />

PROVEEDOR: El que provee u oferta servi-<br />

cios <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> salud.<br />

USO RACIONAL DE MEDICAMENTOS: Es el<br />

proceso que implica que los paci<strong>en</strong>tes re-<br />

cib<strong>en</strong> los medicam<strong>en</strong>tos apropiados, <strong>de</strong> acu-<br />

erdo a sus necesida<strong>de</strong>s clínicas, <strong>en</strong> la d<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

60


osis requerida, por el tiempo a<strong>de</strong>cuado y al<br />

m<strong>en</strong>or costo para los paci<strong>en</strong>tes y sus comu-<br />

nida<strong>de</strong>s.<br />

USUARIOS: Son las personas que utilizan o<br />

<strong>de</strong>mandan los servicios <strong>de</strong> salud.<br />

VIGILANCIA SANITARIA: Es el conjunto <strong>de</strong><br />

acciones <strong>de</strong> recogida <strong>de</strong> información, <strong>de</strong><br />

muestreos e inspecciones, y <strong>en</strong> su caso, <strong>de</strong><br />

aplicación <strong>de</strong> medidas <strong>de</strong> seguridad y san-<br />

ciones que ejerce la Autoridad Sanitaria,<br />

para velar por el cumplimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> la Ley G<strong>en</strong>-<br />

eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> y reglam<strong>en</strong>taciones sanitarias.<br />

*Fu<strong>en</strong>tes: internas y externas.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

61


quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et v<strong>en</strong>ia<br />

serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro occabor<br />

l molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da volectat.<br />

quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et XIII. ute numqui Bibliografía<br />

voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat.Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae que plisima iossusdani dolesserum reperum alique volut a di omniaera nem doluptati dis sintium, voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro<br />

or iaspel molorporrum facearc hicius, vit landi torum earum eosan<strong>de</strong>lla nulpa et acesti ulpa natis nobis re <strong>de</strong>lloritasim facepre h<strong>en</strong>dio. Equam aut labor<strong>en</strong>da<br />

tat. Sed quo <strong>de</strong>rum, sum <strong>en</strong>ti doluptae <strong>Política</strong> que plisima <strong>Nacional</strong> iossusdani <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> dolesserum <strong>en</strong> reperum <strong>Salud</strong> alique / Propuesta volut a di omniaera / Julio nem 2012 doluptati dis sintium, 62 voluptis moluptur?<br />

r? Untusa num abo. At ut repelis et, conem eatint, optaspiet et facepro verit aut lautem consectium labo. Ficaturit laccati ommoloris sit faccus rempos et<br />

volor serferio ev<strong>en</strong>dis re quosamet, torupta quid mo cone pra que ne nessiti busamus, estrum, et ute numqui voluptibus ipsani suntes cons<strong>en</strong>is utemperro


XIII. Bibliografía<br />

1. Arce H. La <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> el Territorio <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>. Bu<strong>en</strong>os Aires: ITAES 2001.<br />

2. Arroz Torres O. (coordinador). <strong>Política</strong> Institucional <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> y Seguridad <strong>de</strong>l Paci-<br />

<strong>en</strong>te. San José, Costa Rica: Caja Costarric<strong>en</strong>se <strong>de</strong> Seguro Social; 2007.<br />

3. Anteproyecto <strong>de</strong> Ley. Sistema Dominicano para la <strong>Calidad</strong>. Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Nor-<br />

mas y Sistemas <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> (agosto <strong>de</strong> 2009).<br />

4. Banco Interamericano <strong>de</strong> Desarrollo, C<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> Estudios <strong>Salud</strong> y Futuro. La hora <strong>de</strong><br />

los usuarios: Reflexiones sobre economía política <strong>de</strong> las reformas <strong>de</strong> salud. Washington, D.C.<br />

2000.<br />

5. 46.º Consejo Directivo, 57.ª Sesión <strong>de</strong>l Comité Regional. Organización Panamericana<br />

<strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>, Organización Mundial <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>. Informe sobre los Procesos Realizados por la<br />

Iniciativa Regional para la Seguridad Sanguínea y Plan <strong>de</strong> Acción para 2006-2010. Washing-<br />

ton 2005.<br />

6. C<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> Estudios Sociales y Demográficos (CESDEM). Encuesta Demográfica y <strong>de</strong><br />

<strong>Salud</strong> República Dominicana 2007. Santo Domingo, República Dominicana. Macro Interna-<br />

cional Inc. Calverton, Maryland, EEUU 2007. G<strong>en</strong>te Santo Domingo, D. N.<br />

7. Comisión Presi<strong>de</strong>ncial <strong>de</strong> <strong>Política</strong> Farmacéutica <strong>Nacional</strong>. <strong>Política</strong> Farmacéutica Na-<br />

cional. República Dominicana. 2007.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

63


8. Constitución Dominicana. Mayo, 2010.<br />

9. Donabedian, A. La <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong> la At<strong>en</strong>ción Médica: Definición y métodos <strong>de</strong> evaluación.<br />

México, D.F.: COPELCO, S.A; 1984.<br />

10. Drogas y Sustancias Controladas <strong>de</strong> la República Dominicana. No. 50-88 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong><br />

1988. Gaceta Oficial (30 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 1988).<br />

11. El Sistema Dominicano <strong>de</strong> Seguridad Social. No. 87-01 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong>l 2001. Gaceta Ofi-<br />

cial (9 <strong>de</strong> mayo 2001).<br />

12. Estrategia <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Desarrollo. No. 1-12 <strong>de</strong> 2012. Gaceta Oficial (25 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>de</strong><br />

2012).<br />

13. Ley sobre VIH SIDA <strong>de</strong> la República Dominicana. No. 135-11. Gaceta oficial (9 <strong>de</strong> junio<br />

2010).<br />

14. Ley G<strong>en</strong>eral Sobre Medio Ambi<strong>en</strong>te y Recursos Naturales. No. 64-00 <strong>de</strong>l año 2002.<br />

Gaceta Oficial (25 <strong>de</strong> julio <strong>de</strong>l 2000).<br />

15. Ley G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. No. 42-01 <strong>de</strong> abril <strong>de</strong>l 2001. Gaceta Oficial (8 <strong>de</strong> marzo 2001).<br />

16. Ley <strong>de</strong> Función <strong>Pública</strong>. No. 41-08 <strong>de</strong>l año 2008. Gaceta Oficial (16 <strong>de</strong> <strong>en</strong>ero <strong>de</strong>l 2008).<br />

17. Ley <strong>de</strong> Cohesión y <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong>l Sistema <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. No. 16/2003 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong><br />

2003. Boletín Oficial <strong>de</strong>l Estado No.128 (29 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 2003).<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

64


18. Nygr<strong>en</strong>-Krug, Hel<strong>en</strong>a. Veinticinco Preguntas y Respuestas sobre <strong>Salud</strong> y Derechos hu-<br />

manos. Suiza: Organización Mundial <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>, 2002. (Serie <strong>de</strong> publicaciones sobre salud<br />

y <strong>de</strong>rechos humanos 1).<br />

19. <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> Comercio, Industria y Turismo. Lineami<strong>en</strong>tos para una <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong><br />

<strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong>: Versión Aprobada. Bogotá, D.C. 2006.<br />

20. <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> la Protección Social. <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Prestación <strong>de</strong> Servicios <strong>de</strong><br />

<strong>Salud</strong>. Bogotá, D.C.; noviembre 2005.<br />

21. <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>de</strong> Panamá. Unidad <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong>. Observatorio <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong> la<br />

At<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>. Lineami<strong>en</strong>tos para la Conformación e Implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l Observatorio <strong>de</strong><br />

<strong>Calidad</strong> <strong>de</strong> la At<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> salud. Panamá; junio 2009.<br />

22. Organización Mundial <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>. Estrategia Global <strong>de</strong> la OMS para la inocuidad <strong>de</strong><br />

los Alim<strong>en</strong>tos: alim<strong>en</strong>tos más sanos para una salud mejor. Ginebra, 2002.<br />

23. <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> Protección Social. <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Prestación <strong>de</strong> Servicios <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>.<br />

Bogotá D.C. 2005.<br />

24. <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> Sanidad, <strong>Política</strong> Social e Igualdad. Plan <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> para el Sistema Na-<br />

cional <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> 2010. Gobierno <strong>de</strong> España 2010.<br />

25. <strong>Ministerio</strong> <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>de</strong>l Perú. Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> las Personas. Dirección <strong>de</strong><br />

<strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>. <strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>. Perú; 2009. Docum<strong>en</strong>to Técnico RM<br />

No. 727-2009/MINSA.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

65


26. Organización Panamericana <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>. Garantía <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong>: Acreditación Hospitalar-<br />

ia para América Latina y el Caribe. Washington, D.C. 1992.<br />

27. Organización Mundial <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>. 58ª Asamblea Mundial <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong> 23 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong><br />

2005. Comisión A: Revisión <strong>de</strong>l Reglam<strong>en</strong>to Sanitario Internacional. Ginebra 2005.<br />

28. Organización <strong>de</strong> las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alim<strong>en</strong>tación, FAO. Manu-<br />

ales para el Control <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong> los Alim<strong>en</strong>tos: La garantía <strong>de</strong> calidad <strong>en</strong> el laboratorio<br />

químico <strong>de</strong> control <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos. Roma 1996. M-82.<br />

29. Organización <strong>de</strong> las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alim<strong>en</strong>tación, FAO. Es-<br />

tado Actual <strong>de</strong> la Normativa Alim<strong>en</strong>taria <strong>de</strong> V<strong>en</strong>ezuela y su Comparación con las Normas <strong>de</strong>l<br />

Co<strong>de</strong>x Alim<strong>en</strong>tarius: Plan <strong>de</strong> acción para actualizar la normativa alim<strong>en</strong>taria nacional. Cara-<br />

cas, 2003.<br />

30. Organización Panamericana <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>, Oficina Regional <strong>de</strong> la Organización Mundial<br />

<strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>. Evaluación <strong>de</strong> la Garantía <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> el Marco <strong>de</strong> la Rectoría República<br />

Dominicana. Informe Ejecutivo: Gómez Arciniegas, L. Noviembre-diciembre 2009.<br />

31. Organización <strong>de</strong> las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alim<strong>en</strong>tación, FAO. Políti-<br />

cas <strong>de</strong> Seguridad e Inocuidad y <strong>Calidad</strong> Alim<strong>en</strong>taria <strong>en</strong> América Latina y el Caribe: Casos<br />

Exitosos <strong>de</strong> Integración. Foro Regional. Santiago <strong>de</strong> Chile; 2010. Iniciativa América Latina y<br />

Caribe Sin Hambre.<br />

32. Pasos Nogueira, R. Perspectivas <strong>de</strong> la Gestión <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> Total <strong>en</strong> los Servicios <strong>de</strong><br />

<strong>Salud</strong>. Washington, D.C.: PALTEX; 1997. (<strong>Salud</strong> y Sociedad 2.000 No. 4).<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

66


33. Premio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> la <strong>Calidad</strong> y el Reconocimi<strong>en</strong>to a las Prácticas Promisorias <strong>en</strong> el<br />

Sector Público. Decreto No. 516-05 <strong>de</strong> 2005. (20 <strong>de</strong> septiembre <strong>de</strong> 2005).<br />

34. Programa <strong>de</strong> las Naciones Unidas para el Desarrollo. Informe <strong>de</strong> Desarrollo Humano.<br />

República Dominicana 2008.<br />

35. Reglam<strong>en</strong>to sobre Medicam<strong>en</strong>tos. No. 246-06 <strong>de</strong> 2006. Modificado por Decreto No.<br />

625-06 <strong>de</strong>l año 2006.<br />

36. Reglam<strong>en</strong>to para Habilitación <strong>de</strong> Establecimi<strong>en</strong>tos y Servicios <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. No. 1138-03<br />

<strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2003. (23 <strong>de</strong> diciembre <strong>de</strong> 2003).<br />

37. Rojas Gómez B. Construy<strong>en</strong>do una Cultura <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong>. En: Discurso <strong>de</strong> Apertura <strong>de</strong>l<br />

Taller Regional <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> y Seguridad <strong>de</strong>l Paci<strong>en</strong>te para los Países <strong>de</strong> América Latina y el<br />

Caribe. Santo Domingo, República Dominicana; 2011.<br />

38. Reglam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> la Ley G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. Volúm<strong>en</strong> I. No. 42-01 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong> 2004.<br />

39. Reglam<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> la Ley G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. Volúm<strong>en</strong> II. No. 42-01 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> 2005.<br />

40. Rodríguez Garraza T., Jiménez <strong>de</strong> Diego M. J. El Mo<strong>de</strong>lo CAF y las V<strong>en</strong>tajas <strong>de</strong> su Im-<br />

plantación. Navarra. 2004. Instituto Navarro <strong>de</strong> Administración <strong>Pública</strong>.<br />

41. Reunión <strong>de</strong>l Sector <strong>Salud</strong> <strong>de</strong> C<strong>en</strong>tro América y República Dominicana (REESCAD).<br />

Plan <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>de</strong> C<strong>en</strong>troamérica y República Dominicana 2010-2015: Unidos por la <strong>Salud</strong> <strong>de</strong><br />

Nuestros Pueblos. Managua, Nicaragua. 2009<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

67


42. Silverio Delmonte, R. Humanización <strong>de</strong> los Servicios <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>: Una invitación a hu-<br />

manizar la salud. Universitaria. s/f.<br />

43. Secretaría <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. Cruzada <strong>Nacional</strong> por la <strong>Calidad</strong> <strong>de</strong> los Servicios <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>. Méxi-<br />

co, D. F. 2002.<br />

44. Subsecretaría <strong>de</strong> Innovación y <strong>Calidad</strong>. Sistema Integral <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong>: Pro-<br />

grama <strong>de</strong> Acción Específico 2007-2012. México.<br />

45. Secretaría C<strong>en</strong>tral ISO. Norma Internacional ISO 9000: Sistema <strong>de</strong> Gestión <strong>de</strong> Cali-<br />

dad. Fundam<strong>en</strong>tos y Vocabulario. Ginebra. 2008.<br />

46. Secretaría <strong>de</strong> Estado <strong>de</strong> <strong>Salud</strong> <strong>Pública</strong> y Asist<strong>en</strong>cia Social. Plan Dec<strong>en</strong>al <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>,<br />

2006-2015: Un Acuerdo <strong>Nacional</strong> por la Excel<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> la <strong>Salud</strong>. República Dominicana. 2008.<br />

47. Sistema Sanitario Público <strong>de</strong> Andalucía. Plan <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong>: Nuevas Estrategias para la<br />

Sanidad Andaluza. Andalucía: Junta <strong>de</strong> Andalucía. 2000. (Consejería <strong>de</strong> <strong>Salud</strong>).<br />

48. Vuory H. V. El Control <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> los Servicios Sanitarios: Conceptos y Metodología.<br />

Barcelona: Masson, S.A. 1998.<br />

<strong>Política</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Calidad</strong> <strong>en</strong> <strong>Salud</strong> / Propuesta / Julio 2012<br />

68

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!