12.06.2013 Views

Metus hostium recte dicitur et cum timent hostes ... - ARMIDA@UniMi

Metus hostium recte dicitur et cum timent hostes ... - ARMIDA@UniMi

Metus hostium recte dicitur et cum timent hostes ... - ARMIDA@UniMi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Lunedì 8 novembre 2010<br />

Sintassi dei casi. Il genitivo<br />

− <strong>M<strong>et</strong>us</strong> <strong>hostium</strong> <strong>recte</strong> <strong>dicitur</strong> <strong>et</strong> <strong>cum</strong> <strong>timent</strong> <strong>hostes</strong> <strong>et</strong> <strong>cum</strong> <strong>timent</strong>ur. (Gell.)<br />

− Mirum me desiderium ten<strong>et</strong> urbis, incredibile meorum atque in primis tui, sati<strong>et</strong>as autem<br />

provinciae. (Cic.)<br />

− Fortium virorum est magis mortem contemnere quam odisse vitam. (Curt.)<br />

− Est eius qui dat, non qui p<strong>et</strong>it, condiciones dicere pacis. (Liv.)<br />

− Nostrum est, qui consules sumus, videre ne quid d<strong>et</strong>rimenti res publica capiat. (Cic.)<br />

− Equites nostri levisque armaturae pedites, <strong>cum</strong> se in castra reciperent, adversis hostibus<br />

occurrebant. (Caes.)<br />

− Appius, vehementis ingenii vir, imperio consulari rem agendam censebat. (Cic.)<br />

− Plus oneris sustuli quam ferre me posse intellego. (Cic.)<br />

− Si quid novi erit, faciam te statim certiorem. (Cic.)<br />

− Senecio Cornelius, homo summae frugalitatis, non minus patrimonii quam corporis diligens<br />

fuit. (Sen.)<br />

− Me non esse verborum admodum inopem agnosco. (Cic.)<br />

− Vibius Secundus, eques Romanus, accusantibus Mauris, rep<strong>et</strong>undarum damnatur. (Tac.)<br />

− Catilina, pecuniarum rep<strong>et</strong>undarum reus, prohibitus erat consulatum p<strong>et</strong>ere. (Sall.)<br />

− Pausanias domum revocatus, accusatus capitis absolvitur, multatur tamen pecunia. (Nep.)<br />

− Quanti damnandi sunt qui Romae manserunt? (Caes.)<br />

− Scio senatus auctoritatem semper apud te magni valuisse. (Cic.)<br />

− Nulla possessio, nulla vis auri <strong>et</strong> argenti pluris quam virtus aestimanda est. (Cic.)<br />

− Iuvat meminisse beati temporis. (Ov.)<br />

− Memini neque umquam obliviscar noctis illius. (Cic.)<br />

− Et cladium v<strong>et</strong>erum vestrarum <strong>et</strong> beneficiorum nostrorum erga vos obliti estis. (Liv.)<br />

− Mea interest hoc omnes scire. (Cic.)<br />

− Quis est hodie cuius intersit istam legem manere? (Cic.)<br />

− Non nostra magis quam vestra refert vos non rebellare. (Liv.)<br />

− Vestra, commilitones, interest ne pessimi imperatorem faciant. (Tac.)<br />

− Caesar magni interesse arbitrabatur eius auctoritatem inter suos quam plurimum valere.<br />

(Caes.)


Proposizioni subordinate: le subordinate consecutive<br />

− Omnia erant tumultus, timoris, fugae plena, adeo ut alii fugerent, alii signa dimitterent.<br />

(Cic.)<br />

− Dixi tanta contentione, tanto clamore consensuque populi, ut nihil umquam simile viderim.<br />

(Cic.)<br />

− Numquam imperator ita paci credit, ut non se praepar<strong>et</strong> bello. (Sen.)<br />

− Nemo iam erit tam iniustus existimator rerum, qui dubit<strong>et</strong> quae Caesaris de bello voluntas<br />

fuerit. (Cic.)<br />

− Inter duas acies tantum erat relictum spatii, ut satis ess<strong>et</strong> ad concursum utriusque exercitus.<br />

(Caes.)<br />

− At <strong>hostes</strong>, <strong>et</strong>iam in extrema spe salutis, tantam virtutemque praestiterunt ut, <strong>cum</strong> primi<br />

eorum cecidissent, proximi iacentibus insisterent atque ex eorum corporibus pugnarent.<br />

(Caes.)<br />

− Admissis intra moenia hostibus, atrox in ipso foro pugna, adeo ut Romulum Iovem orar<strong>et</strong>,<br />

foedam suorum fugam sister<strong>et</strong>. (Flor.)<br />

− Quis nostrum tam animo duro fuit ut non commover<strong>et</strong>ur Rosci morte? (Cic.)<br />

Proposizioni subordinate: le subordinate r<strong>et</strong>te dai verba timendi<br />

− M<strong>et</strong>uisti igitur ne gravis civis, ne nimis fortis, ne nimis te dignus viderere. (Cic.)<br />

− Caesar, veritus ne forte in eodem loco subsistere hostis atque elicere nostros in lo<strong>cum</strong><br />

conar<strong>et</strong>ur iniquum, tardius procedit. (Irt.)<br />

− Vereor ut Dolabella nobis prodesse possit (Tac.)<br />

− Intellexi te vereri ne superiores litterae mihi redditae non essent. (Cic.)


Sintassi dei casi. Il genitivo<br />

1. Il genitivo r<strong>et</strong>to da sostantivi assume i seguenti valori:<br />

− possessivo quando indica l'appartenenza di una d<strong>et</strong>erminata cosa<br />

− sogg<strong>et</strong>tivo ed ogg<strong>et</strong>tivo quando amm<strong>et</strong>te la trasformazione risp<strong>et</strong>tivamente in sogg<strong>et</strong>to e<br />

complemento ogg<strong>et</strong>to<br />

− di pertinenza quando, accompagnato dal verbo sum, richiede in italiano la traduzione è<br />

compito di, è dovere di, è tipico di<br />

− partitivo in dipendenza da termini indicanti numero o quantità<br />

− di qualità quando indica le doti o le caratteristiche di una persona o di una cosa (la qualità<br />

fisica è espressa in ablativo)<br />

2. Il genitivo è r<strong>et</strong>to da agg<strong>et</strong>tivi o participi indicanti desiderio o avversione, abbondanza o<br />

privazione, capacità o incapacità, memoria o dimenticanza: cupidus, studiosus, plenus, inops,<br />

peritus, imperitus, prudens, imprudens, particeps, compos, memor, immemor<br />

3. Il genitivo r<strong>et</strong>to da verbi assume i seguenti valori:<br />

− di stima con i verbi estimativi<br />

− di prezzo con i verbi indicanti acquisto o vendita solo nelle espressioni tanti, quanti, pluris,<br />

minoris (negli altri casi si adopera l'ablativo)<br />

− di colpa con i verbi di tipo giudiziario e simili come accuso, damno, absolvo<br />

− di pena se si tratta di pena ind<strong>et</strong>erminata (tanti, quanti, dupli, tripli), altrimenti viene usato<br />

l'ablativo<br />

− di memoria con i verbi di memoria. N.B. Questi verbi amm<strong>et</strong>tono anche costruzioni diverse<br />

come l'accusativo semplice o de + ablativo<br />

− con i verbi interest e refert la persona alla quale interessa una certa cosa si trova in genitivo<br />

oppure con mea, tua, nostra, vestra, mentre la cosa si esprime con un pronome neutro<br />

oppure con un infinito, ut/ne + congiuntivo, interrogativa indir<strong>et</strong>ta

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!