28.06.2013 Views

Nicolaus Matz: Circa initium algorismi - Pegasus-Onlinezeitschrift

Nicolaus Matz: Circa initium algorismi - Pegasus-Onlinezeitschrift

Nicolaus Matz: Circa initium algorismi - Pegasus-Onlinezeitschrift

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

Aenigma<br />

<strong>Nicolaus</strong> <strong>Matz</strong>: <strong>Circa</strong> <strong>initium</strong> <strong>algorismi</strong><br />

Sint duo socii habentes amphoram plenam vini, ad quam praecise intrant octo mensurae<br />

vini, et non habentes aliud vas, cum quo dividerent, nisi quod unus habeat unum<br />

cantharum, ad quem transeant solum quinque mensurae, et alter habeat unum<br />

cantharum, ad quem transeant tantum tres mensurae. Tunc queritur, qualiter debeant<br />

dividere illis cantharis, quod cuilibet cedant praecise quattuor et non minus.<br />

Z. 1: amphora, -ae f.: Amphore (Tonkrug mit zwei Henkeln) – ad quam praecise<br />

intrant octo mensurae: in die genau acht Maß passen Z. 3: cantharus, -i m.: Krug –<br />

ad quem transeant … mensurae in den … Maß passen Z. 5: cuilibet: einem jeden<br />

– cedere: hier: bleiben – praecise: genau<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

Eigene zeichnerische Lösungsskizze:


1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

Solutio<br />

Respondetur, quod sic: Primo fundant et repleant cantharum continentem quinque<br />

mensuras, deinde fundant de illis quinque ad cantharum, in quem transeant tres, et<br />

remanebunt in praecedenti cantharo, scilicet in quem transeant quinque mensurae,<br />

adhuc duae mensurae, et tunc fundas illas tres ad amphoram, et tunc in amphora<br />

continentur sex. Deinde fundas duo, quae remanserunt in cantharo quinque, ad<br />

cantharum trium, deinde imple cantharum quinque de amphora, et remanebit una<br />

mensura in amphora, et duae sunt in cantharo trium, imple igitur cantharum trium de<br />

illis quinque, et remanebunt praecise quattuor in cantharo quinque et in cantharo trium<br />

tres, funde ergo illas tres ad amphoram, et etiam erunt quattuor, et sic sunt bene<br />

divisae.<br />

Z. 1: replere: wieder anfüllen – cantharus, -i m.: Krug – continere: enthalten Z. 2:<br />

mensura, -ae f.: Maß – in quem transeant: in welchen passen Z. 3: praecedenti:<br />

hier: dem vorigen Z. 4: amphora, -ae f.: Amphore (Tonkrug mit zwei Henkeln)<br />

Z. 6: implere: auffüllen Z. 8: – praecise: genau<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________________________


<strong>Nicolaus</strong> <strong>Matz</strong>: Lösungsskizze<br />

8 5 3<br />

8 0 0<br />

1.<br />

manebunt 3s<br />

« bleiben 3 » 5 0<br />

2.<br />

manebunt due<br />

3 « bleiben 2 » 3<br />

3.<br />

erunt 6<br />

« ergeben 6 » 2 0<br />

4.<br />

6 0 2<br />

5.<br />

manebit una<br />

« bleibt 1 » 5 2<br />

6.<br />

Quelle:<br />

manebunt 4 et ibi tres<br />

1 « bleiben 4 » « und hier 3 »<br />

7.<br />

4 4 0<br />

M. Hellmann, <strong>Circa</strong> inicium <strong>algorismi</strong>. Die Algorismus-Vorlesung von <strong>Nicolaus</strong><br />

<strong>Matz</strong> (Rathaus- und Museumsreihe 23), Michelstadt 2006, CV.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!