Nicolaus Matz: Circa initium algorismi - Pegasus-Onlinezeitschrift
Nicolaus Matz: Circa initium algorismi - Pegasus-Onlinezeitschrift
Nicolaus Matz: Circa initium algorismi - Pegasus-Onlinezeitschrift
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
Aenigma<br />
<strong>Nicolaus</strong> <strong>Matz</strong>: <strong>Circa</strong> <strong>initium</strong> <strong>algorismi</strong><br />
Sint duo socii habentes amphoram plenam vini, ad quam praecise intrant octo mensurae<br />
vini, et non habentes aliud vas, cum quo dividerent, nisi quod unus habeat unum<br />
cantharum, ad quem transeant solum quinque mensurae, et alter habeat unum<br />
cantharum, ad quem transeant tantum tres mensurae. Tunc queritur, qualiter debeant<br />
dividere illis cantharis, quod cuilibet cedant praecise quattuor et non minus.<br />
Z. 1: amphora, -ae f.: Amphore (Tonkrug mit zwei Henkeln) – ad quam praecise<br />
intrant octo mensurae: in die genau acht Maß passen Z. 3: cantharus, -i m.: Krug –<br />
ad quem transeant … mensurae in den … Maß passen Z. 5: cuilibet: einem jeden<br />
– cedere: hier: bleiben – praecise: genau<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
Eigene zeichnerische Lösungsskizze:
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
Solutio<br />
Respondetur, quod sic: Primo fundant et repleant cantharum continentem quinque<br />
mensuras, deinde fundant de illis quinque ad cantharum, in quem transeant tres, et<br />
remanebunt in praecedenti cantharo, scilicet in quem transeant quinque mensurae,<br />
adhuc duae mensurae, et tunc fundas illas tres ad amphoram, et tunc in amphora<br />
continentur sex. Deinde fundas duo, quae remanserunt in cantharo quinque, ad<br />
cantharum trium, deinde imple cantharum quinque de amphora, et remanebit una<br />
mensura in amphora, et duae sunt in cantharo trium, imple igitur cantharum trium de<br />
illis quinque, et remanebunt praecise quattuor in cantharo quinque et in cantharo trium<br />
tres, funde ergo illas tres ad amphoram, et etiam erunt quattuor, et sic sunt bene<br />
divisae.<br />
Z. 1: replere: wieder anfüllen – cantharus, -i m.: Krug – continere: enthalten Z. 2:<br />
mensura, -ae f.: Maß – in quem transeant: in welchen passen Z. 3: praecedenti:<br />
hier: dem vorigen Z. 4: amphora, -ae f.: Amphore (Tonkrug mit zwei Henkeln)<br />
Z. 6: implere: auffüllen Z. 8: – praecise: genau<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________________________
<strong>Nicolaus</strong> <strong>Matz</strong>: Lösungsskizze<br />
8 5 3<br />
8 0 0<br />
1.<br />
manebunt 3s<br />
« bleiben 3 » 5 0<br />
2.<br />
manebunt due<br />
3 « bleiben 2 » 3<br />
3.<br />
erunt 6<br />
« ergeben 6 » 2 0<br />
4.<br />
6 0 2<br />
5.<br />
manebit una<br />
« bleibt 1 » 5 2<br />
6.<br />
Quelle:<br />
manebunt 4 et ibi tres<br />
1 « bleiben 4 » « und hier 3 »<br />
7.<br />
4 4 0<br />
M. Hellmann, <strong>Circa</strong> inicium <strong>algorismi</strong>. Die Algorismus-Vorlesung von <strong>Nicolaus</strong><br />
<strong>Matz</strong> (Rathaus- und Museumsreihe 23), Michelstadt 2006, CV.