11.06.2015 Views

Merkblatt - Roogo.org

Merkblatt - Roogo.org

Merkblatt - Roogo.org

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Merkblatt</strong><br />

Deklination Substantiva<br />

Konjugation Verba<br />

Stammform (bei Verba):<br />

1.Person Singular Indikativ<br />

2.Person Singular Indikativ<br />

Nennform<br />

1.Person Perfekt<br />

Partizip Perfekt<br />

Konjugationen (Präsens):<br />

a-Konjugation: Stamm endet auf a (z.B. voca-)<br />

e-Konjugation: Stamm endet auf e (z.B. habe-)<br />

Konsonantische Konjugation: Stamm endet auf eine Konsonanten (z.B. leg-)<br />

i-Konjugation: Stamm endet auf einem langen i (z.B. audi)<br />

Misch-Konjugation: Stamm endet auf einem kurzen i (wird am Wortende oder vor r<br />

zu einem kurzen e) (z.B. capi- / cape-)<br />

a-Konjugation (1):<br />

Bsp.: laboro<br />

Präsens: -o -as -at / -amus -atis -ant<br />

laboro laboramus laboravi laboravimus<br />

laboras laboratis laboravisti laboravistis<br />

laborat laborant laboravit laboraverunt<br />

Immer ein „a“ außer: 1.Person Präsens ohne „a“.<br />

e-Konjugation (2):<br />

Bsp.: habeo<br />

Präsens: -o -es -et / -emus -etis –ent<br />

habeo habemus habui habuimus<br />

habes habetis habuisti habuistis<br />

habet habent habuit habuerunt<br />

Immer ein „e“<br />

konsonantische Konjungation (3): Bsp.: lego<br />

Präsens: -o -is -it / -imus -itis –unt<br />

lego legimus legi legimus<br />

legis legitis legisti legistis<br />

legit legunt legit legerunt<br />

Immer ein Konsonant.<br />

Es wird ein „i“ eingeschoben, in der 3.P.Pl. ein „u“, vor „r“ ein „e“<br />

einschieben.<br />

i-Konjungation (langvokalisch, 4):<br />

Bsp.: venio, dormio<br />

Präsens: -io -is -it / -imus -itis -iunt<br />

venio venimus veni venimus<br />

venis venitis venisti venistis<br />

venit veniunt venit venerunt<br />

Seite 1 von 12


i-Konjungation / Mischkonj. (kurzvokalisch, 5): Bsp.: capio - cepi, facio - feci<br />

capio capimus cepi cepimus<br />

capis capitis cepisti cepistis<br />

capit capiunt cepit ceperunt<br />

Immer ein „i“.<br />

Präsens: -io -is -it / -imus -itis –iunt<br />

(-o -s -t / -mus -tis -nt bei allen 5 Konjugationen im Präsens)<br />

Konjugationen (Perfekt):<br />

Perfektstamm wird aus Präsensstamm gebildet.<br />

(Vom Perfektstamm werden dann ohne Unterschied der Konjugationsklassen alle<br />

weiteren aktiven Formen [Futur etc] gebildet.)<br />

(-i -isti -it / -imus -istis -erunt bei allen 5 Konjugationen im Perfekt)<br />

Perfekt aktiv bei a- und i-Konjugation: Bsp.: voco, 1 audio, 4<br />

Stämme: voca, audi<br />

An den Stamm der Präsensform ein v anhängen und dann:<br />

-vi -visti -vit / -vimus -vistis -verunt<br />

Aber: Ausnahmen bei venio, dessen i-Konj. passt nicht in dieses Schema<br />

Perfekt bei e-Konjugation: Bsp.: habeo, 2<br />

Aus dem e mache ein u und dann:<br />

-ui -uisti -uit / -uimus -uistis -uerunt<br />

Beim Perfekt gibt es keine weiteren Unterscheidungen „der Anhängsel (-i, -isti, -i, -<br />

imus, -istis -erunt)“ mehr.<br />

Deklinationen:<br />

o-Deklination:<br />

Maskulin (us):- -us -i -o -um –e -o / -i -orum -is -os -i -is (amicus)<br />

Maskulin (er): -er -i -o -um -er -o / -i -orum -is -os -i -is (magister)<br />

Neutrum (um): -um -i -o -um -um -o / -a -orum -is -a -a -is (donum)<br />

Feminin nicht möglich<br />

(donum: Geschenk, Gabe)<br />

amicus magister donum<br />

amici magistri doni<br />

amico magistro dono<br />

amicum magistrum donum<br />

amice magister donum<br />

amico magistro dono<br />

- - -<br />

amici magistri dona<br />

amicorum magistrorum donorum<br />

amicis magistris donis<br />

amicos magistros dona<br />

amici magistri dona<br />

amicis magistris donis<br />

Seite 2 von 12


a-Deklination:<br />

Feminin (a): -a -ae -ae -am -a -a / -ae -arum –is -as -ae –is (amica)<br />

Neutrum keine Ausnahme<br />

amica<br />

terra<br />

amicae<br />

terrae<br />

amicae<br />

terrae<br />

amicam<br />

terram<br />

amica<br />

terra<br />

amica<br />

terra<br />

- -<br />

amicae<br />

terrae<br />

amicarum<br />

terrarum<br />

amicis<br />

terris<br />

amicas<br />

terras<br />

amicae<br />

terrae<br />

amicis<br />

terris<br />

konsonantische Deklination:<br />

Maskulin (pastor): -or/er -is -i -em -or/er -e || -es -um -ibus -es -es -ibus<br />

Feminin (soror): -x/r -is -i -em -x/r -e || -es -um -ibus -es -es -ibus<br />

Neutrum<br />

-us/en -is -i -us/en -er -r || -a -um -ibus -a -a -ibus<br />

pastor<br />

pater soror<br />

lex<br />

tempus flumen<br />

Hirte, m Vater, m Schwester, f Gesetz, f Zeit, n Fluß, n<br />

pastoris patris sororis legis temporis fluminis<br />

pastori patri sorori legi tempori flumini<br />

pastorem patrem sororem legem temporus flumen<br />

pastor pater soror lex tempus flumen<br />

pastore patre sorore lege tempus flumine<br />

- - - - - -<br />

pastores patres sorores leges tempora flumina<br />

pastorum patrum sororum legum temporum fluminum<br />

pastoribus patribus sororibus legibus temporibus fluminibus<br />

pastores patres sorores leges tempora flumina<br />

pastores patres sorores leges tempora flumina<br />

pastoribus patribus sororibus legibus temporibus fluminibus<br />

canis<br />

canis<br />

cani<br />

canem<br />

canis<br />

cane<br />

-<br />

canes<br />

canum<br />

canibus<br />

canes<br />

canes<br />

canibus<br />

homo<br />

hominis<br />

homini<br />

hominem<br />

homo<br />

homine<br />

homines<br />

hominum<br />

hominibus<br />

homines<br />

homines<br />

hominibus<br />

Seite 3 von 12


Misch-Deklination:<br />

navis<br />

navis<br />

navi<br />

navem<br />

navis<br />

navi<br />

-<br />

naves<br />

navium<br />

navibus<br />

naves<br />

naves<br />

navibus<br />

e-Deklination:<br />

u-Deklination:<br />

manus magistratus<br />

manus magistratus<br />

manui magistratui<br />

manum magistratum<br />

manus magistratus<br />

manu magistratu<br />

- -<br />

manus magistratus<br />

manuum magistratuum<br />

manibus magistratibus<br />

manus magistratus<br />

manus magistratus<br />

manibus magistratibus<br />

i-Deklination:<br />

res<br />

rei<br />

rei<br />

rem<br />

res<br />

re<br />

-<br />

res<br />

rerum<br />

rebus<br />

res<br />

res<br />

rebus<br />

dies<br />

die<br />

die<br />

diem<br />

dies<br />

die<br />

dies<br />

dierum<br />

diebus<br />

dies<br />

dies<br />

diebus<br />

turris<br />

vis<br />

turris ---<br />

turri ---<br />

turrim vim<br />

turris<br />

vis<br />

turris<br />

vi<br />

-<br />

turres vires<br />

turrium virium<br />

turribus viribus<br />

turres vires<br />

turres vires<br />

turribus viribus<br />

Anmerkung: normalerweise ist der Vokativ identisch mit dem Nominativ, außer bei<br />

Wörtern der o-Deklination auf -us, dann hat der Vokativ -e als Endung. Bei Wörtern<br />

auf –ius entfällt das –us<br />

o-Stamm / a-Stamm: bezieht sich auf den 2. und 4.Fall Plural<br />

Im Neutrum sind Nominativ und Akkusativ immer formengleich.<br />

Nom. und Akk. Pl. enden im Neutrum immer auf -a.<br />

Dativ und Ablativ Plural sind immer formengleich.<br />

Was bei welcher Wortart (Bestimmungsstücke)<br />

Hauptwort: (Substantiv)<br />

Fall<br />

Zahl<br />

Geschlecht<br />

Seite 4 von 12


(Deklination)<br />

Zeitwort: (Verb)<br />

Person<br />

Zahl<br />

Zeit<br />

Genus Verbi (aktiv, passiv, medium)<br />

Modus (Indikativ, Konjunktiv, Imperativ)<br />

(Konjugation)<br />

Eigenschaftswort: (Adjektiv)<br />

Fall<br />

Zahl<br />

Geschlecht<br />

(Deklination) (immer nach Hauptwortmuster)<br />

Deklinationen haben keine Nummern<br />

a, o, kons, i-Stämme, Mischklasse, u, e<br />

Konjugtion:<br />

1; a-Konj.<br />

2; e-Konj.<br />

3; kons. Konj.<br />

4; langvokalische i-Konj<br />

5; kurzvokalische i-Konj, auch Mischkonjugation genannt (Stowasser: 3M)<br />

Nummer bei einem Adjektiv<br />

3; es gibt drei Geschlechter für dieses Eigenschaftswort<br />

Gleiche Formen bei den Deklinationen<br />

Singular: 1. und 5. Fall (meist, außer -us)<br />

1. und 4. Fall (immer bei Neutrum)<br />

Plural: 1. und 4. Fall (immer bei Neutrum – um)<br />

3. und 6. Fall (immer)<br />

1. und 4. Fall im Neutrum, aber: tempus, flumen<br />

Plusquamperfekt<br />

Vorvergangenheit (ich war gelaufen)<br />

Bildung: Perfektstamm + Imperfektform von esse<br />

vocavi vocav + eram / eras /erat /eramus / eratis / erant<br />

Perfekt Passiv<br />

(ich bin besucht worden / ich wurde besucht)<br />

letzte Wort der Stammform (-tus -ta -tum) + esse<br />

visitatus sum (m) / visitata sum (f)<br />

Präsens Passiv<br />

Endungen –or –ris –tur || -mur –mini –ntur<br />

vocor vocaris vocatur vocamur vocamini vocantur<br />

videor videris videtur videmur videmini videntur<br />

Seite 5 von 12


Konjunktiv Imperfekt<br />

(ich wäre gekommen, wenn ich nicht krank gewesen wäre)<br />

Infinitiv + Personalendungen m s t || mus tis nt<br />

Deponentia:<br />

Im Laeinischen passive Form, im Deutschen aktive Form<br />

Perfekt Passiv bei Deponentia<br />

miratus sum / es / est<br />

mirati sumus / estis / sunt<br />

mirata sum / es / est<br />

miratae sumus / estis / sunt<br />

Konjunktiv Plusquamperfekt Aktiv<br />

Perfektstamm + Endungen issem isses isset || issemus issetis issent<br />

laudavissem laudavisses laudavisset laudavissemus laudavissetis laudavissent<br />

Konjunktiv Plusquamperfekt Passiv<br />

Perfekt Passiv + Wort essem esses esset || essemus essetis essent<br />

laudata essem / esses / esset laudatae essemus / essetis essent<br />

Unregelmäßige Verben etc.<br />

ire == gehen esse == sein posse == können<br />

eo sum possum<br />

is es potes<br />

it est potest<br />

imus sumus possumus<br />

itis estis potestis<br />

eunt sunt possunt<br />

- - -<br />

ii fui potui<br />

isti fuisti potuisti<br />

iit fuit potuit<br />

iimus fuimus potuimus<br />

istis fuistis potuistis<br />

ierunt fuerunt potuerunt<br />

- - -<br />

ibam eram poteram<br />

ibas eras poteras<br />

ibat erat poterat<br />

ibamus eramus poteramus<br />

ibatis eratis poteratis<br />

ibant erant poterant<br />

Seite 6 von 12


wollen nicht wollen lieber wollen<br />

Nennform velle nolle malle<br />

1.P.S volo nolo malo<br />

2.P.S vis non vis mavis<br />

3.P.S vult non vult mavult<br />

1.P.P volumus nolumus malumus<br />

2.P.P vultis non vultis mavultis<br />

3.P.P volunt nolunt malunt<br />

Perfektformen von velle / nolle / malle<br />

volui nolui malui<br />

voluisti noluisti maluisti<br />

voluit noluit maluit<br />

voluimus noluimus maluimus<br />

voluistis noluistis maluistis<br />

voluerunt noluerunt maluerunt<br />

Plusquamperfektformen von velle / nolle / malle ---- ich hatte gewollt ....<br />

volueram nolueram malueram<br />

volueras nolueras malueras<br />

voluerat noluerat maluerat<br />

volueramus nolueramus malueramus<br />

volueratis nolueratis malueratis<br />

voluerant noluerant maluerant<br />

Konjunktiv Imperfekt Formen von velle / nolle / malle<br />

vellem nollem mallem<br />

velles nolles malles<br />

vellet nollet mallet<br />

vellemus nollemus mallemus<br />

velletis nolletis malletis<br />

vellent nollent mallent<br />

Relativpronomem qui (der die das / welcher welchle welches)<br />

Maskulin: Feminin: Neutrum:<br />

Singular<br />

Nom. qui welcher, der quae welche, die quod welche, das<br />

Gen. cuius dessen cuius deren cuius dessen<br />

Dat. cui welchem, dem cui welcher, der cui welchem, dem<br />

Akk. quem welchen, den quam welche, die quod welches, das<br />

Abl.<br />

a quo von welchem, von<br />

dem<br />

a qua von welcher, von der a quo von welchem, von<br />

dem<br />

Plural<br />

Nom. qui welche, die quae welche, die quae welche, die<br />

Gen. quorum deren quarum deren quorum deren<br />

Dat. quibus welchen, denen quibus welchen, denen quibus welchen, denen<br />

Akk. quos welche, die quas welche, die quae welche, die<br />

Abl.<br />

a quibus von welchen, von<br />

denen<br />

a quibus von welchen, von<br />

denen<br />

a quibus von welchen, von<br />

denen<br />

Seite 7 von 12


Demonstrativpronomen (1.Person) dieser / diese / dieses<br />

Maskulin: Feminin: Neutrum:<br />

Singular<br />

Nom. hic haec hoc<br />

Gen. huius huius huius<br />

Dat. huic huic huic<br />

Akk. hunc hanc hoc<br />

Abl. hoc hac hoc<br />

Plural<br />

Nom. hi hae haec<br />

Gen. horum harum horum<br />

Dat. his his his<br />

Akk. hos has haec<br />

Abl. his his his<br />

Demonstrativpronomen (3.Person) jener / jene / jenes<br />

Maskulin: Feminin: Neutrum:<br />

Singular<br />

Nom. ille illa illud<br />

Gen. illius illius illius<br />

Dat. illi illi illi<br />

Akk. illum illam illud<br />

Abl. illo illa illo<br />

Plural<br />

Nom. illi illae illa<br />

Gen. illorum illarum illorum<br />

Dat. illis illis illis<br />

Akk. illos illas illa<br />

Abl. illis illis illis<br />

Demonstrativpronomen (3.Person) er sie es<br />

Maskulin: Feminin: Neutrum:<br />

Singular<br />

Nom. is ea id<br />

Gen. eius eius eius<br />

Dat. ei ei ei<br />

Akk. eum eam id<br />

Abl. eo ea eo<br />

Plural<br />

Nom. ii eae ea<br />

Gen. eorum earum eorum<br />

Dat. iis iis iis<br />

Akk. eos eas ea<br />

Abl. iis iis iis<br />

Seite 8 von 12


Possessivpronomen<br />

1.P. s.m. 1.P. s. f. 1.P. s. n. 2.P. s. m. 2.P. s. f. 2.P. s. n. 3.P. s. m. 3.P. s. f. 3.P. s. n.<br />

meus mea meum tuus tua tuum suus sua suum<br />

mei meae mei tui tuae tui sui suae sui<br />

meo meae meo tuo tuae tuo suo suae suo<br />

meum meam meum tuum tuam tuum suum suam suum<br />

meo mea meo tuo tua tuo suo sua suo<br />

mei meae mea tui tuae tua sui suae sua<br />

meorum mearum meorum tuorum tuarum tuorum suorum suarum suorum<br />

meis meis meis tuis tuis tuis suis suis suis<br />

meo meas mea tuos tuas tua suos suas sua<br />

meis meis meis tuis tuis tuis suis suis suis<br />

1.P. p.m. 1.P. p. f. 1.P. p. n. 2.P. p. m. 2.P. p. f. 2.P. p. n. 3.P. p. m. 3.P. p. f. 3.P. p. n.<br />

noster nostra nostrum vester vestra vestrum suus sua suum<br />

nostri nostrae nostri vestri vestrae vestri sui suae sui<br />

nostro nostrae nostro vestro vestrae vestro suo suae suo<br />

nostrum nostram nostrum vestrum vestra vestrum suum suam suum<br />

nostro nostra nostro vestro vestra vestro suo sua suo<br />

nostri nostrae nostra vestri vestrae vestra sui suae sua<br />

nostorum nostrarum nostrorum vestrorum vestrarum vestrorum suorum suarum suorum<br />

nostris nostris nostris vestris vestris vestris suis suis suis<br />

nostros nostras nostras vestros vestras vestra suos suas sua<br />

nostris nostris nostris vestris vestris vestris suis suis suis<br />

Grundform:<br />

idem (derselbe / dieselbe / dasselbe)<br />

Maskulin: Feminin: Neutrum:<br />

Singular:<br />

Nom. idem eadem idem<br />

Gen. eiusdem eiusdem eiusdem<br />

Dat. eidem eidem eidem<br />

Akk. eundem eandem idem<br />

Abl. eodem eadem eodem<br />

Plural:<br />

Nom. iidem eaedem eadem<br />

Gen. eorundem earundem eorundem<br />

Dat. eisdem, iisdem eisdem, iisdem eisdem, iisdem<br />

Akk. eosdem easdem eadem<br />

Abl. eisdem, iisdem eisdem, iisdem eisdem, iisdem<br />

idem atque<br />

idem, qui<br />

eadem<br />

derselbe wie<br />

derselbe, wie<br />

ebenda, zugleich<br />

Seite 9 von 12


Deklinationsbeispiele nach Divjak<br />

Beispielwörter:<br />

terra Erde, Land, f<br />

Aeneas Äneas, m<br />

dominus Herr, m<br />

puer Knabe, Junge, m<br />

regnum Königsherrschaft, Reich, n<br />

dux Führer(in) m / f<br />

tempus Zeit, n<br />

gens Familie, Stamm, Volk, f<br />

turris Turm, f<br />

mare Meer, n<br />

casus Fall, Zufall, m<br />

cornu Horn, Heerflügel, n<br />

res Sache, Ding, Angelegenheit, f<br />

a-Dekl:<br />

a(-as)-Dekl:<br />

sing. plural sing. plural<br />

terra terrae Aeneas -<br />

terrae terrarum Aeneae -<br />

terrae terris Aeneae -<br />

terram terras Aeneam -<br />

terra terrae Aeneas -<br />

terra terris Aenea -<br />

o(-us)-Dekl: o(-er)-Dekl: o(-um)-Dekl:<br />

sing. plural sing. plural sing. plural<br />

dominus domini puer pueri regnum regna<br />

domini dominorum pueri puerorum regni regnorum<br />

domino dominis puero pueris regno regnis<br />

dominum dominos puerum pueros regnum regna<br />

domine domini puer pueri regnum regna<br />

domino dominos puero pueris regno regnis<br />

Kons. (m/f)-Dekl: Kons. (n)-Dekl:<br />

sing. plural sing. plural<br />

dux duces tempus tempora<br />

ducis ducum temporis temporum<br />

duci ducibus tempori temporibus<br />

ducem duces tempus tempora<br />

dux duces tempus tempora<br />

duce ducibus tempore temporibus<br />

Misch-Dekl:<br />

sing.<br />

gens<br />

gentis<br />

genti<br />

plural<br />

gentes<br />

gentium<br />

gentibus<br />

Seite 10 von 12


gentem<br />

gens<br />

gente<br />

gentes<br />

gentes<br />

gentibus<br />

i(-is)-Dekl:<br />

i(-e, -al, -ar)-Dekl:<br />

sing. plural sing. plural<br />

turris turres mare maria<br />

turris turrium marris marium<br />

turri turribus mari maribus<br />

turrim turres mare maria<br />

turris turres mare maria<br />

turri turribus mari maribus<br />

u(-us)-Dekl:<br />

u(-u)-Dekl:<br />

sing. plural sing. plural<br />

casus casus cornu cornua<br />

casus casuum cornus cornuum<br />

casui casibus cornu cornibus<br />

casum casus cornu cornua<br />

casus casus --- ---<br />

casu casibus cornu cornibus<br />

e-Dekl:<br />

sing.<br />

res<br />

rei<br />

rei<br />

rem<br />

res<br />

re<br />

plural<br />

res<br />

rerum<br />

rebus<br />

res<br />

res<br />

rebus<br />

Konjugationsbeispiele nach Divjak<br />

Beispielwörter:<br />

voco rufen<br />

moneo mahnen, erinnern, warnen<br />

lego lesen<br />

audio hören<br />

capio fangen, fassen<br />

a-Konj. e-Konj. Kons. Konj<br />

Präsens Perfekt Präsens Perfekt Präsens Perfekt<br />

voco vocavi moneo monui lego legi<br />

vocas vocavisti mones monuisti legis legisti<br />

vocat vocavit monet monuit legit legit<br />

vocamus vocavimus monemus monuimus legimus legimus<br />

vocatis vocavistis monetis monuistis legitis legistis<br />

vocant vocaverunt monent monuerunt legunt legerunt<br />

Seite 11 von 12


i-Konj.<br />

Misch-Konj.<br />

Präsens Perfekt Präsens Perfekt<br />

audio audivi capio cepi<br />

audis audivisti capis cepisti<br />

audit audivit capit cepit<br />

audimus audivimus capimus cepimus<br />

auditis audivistis capistis cepistis<br />

audiunt audiverunt capiunt ceperunt<br />

Seite 12 von 12

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!