12.07.2015 Views

1 c`gUeqac bZ fo|qr iqjoBk vkf.k ifjogu midze ] ¼c`gUeqac bZ ...

1 c`gUeqac bZ fo|qr iqjoBk vkf.k ifjogu midze ] ¼c`gUeqac bZ ...

1 c`gUeqac bZ fo|qr iqjoBk vkf.k ifjogu midze ] ¼c`gUeqac bZ ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

5.0 −Ö´Öæ−ÖÖ †Ö×Ö ¾Öêôêû“Öß †−ÖãÃÖæ“Öß :¾Öß•ÖÖÏÖÆüúÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üà“Öê Ÿ¾Ö׸üŸÖ ×−Ö¾ÖÖ¸üÖ ú¸üµÖÖ“µÖÖ ¥üÛÂü−Öê ¾Öß•ÖÖÏÖÆüúÖ−Öê ÃÖÖê²ÖŸÖ •ÖÖê›ü»Ö껵ÖÖ •ÖÖê›ü¯Ö¡Ö "ú"´Ö¬Öᯙ −Ö´Öã−µÖÖ´Ö¬µÖê ŸÖÎúָߓµÖÖ úÖ¸üÖÖ¯ÖÖÃÖæ−Ö ‹úÖ ´Ö×Æü−µÖÖ“µÖÖ úÖ»ÖÖ¾Ö¬Öß´Ö¬µÖê ŸÖÎúÖ¸üü ¤üÖÖ»Ö ú¸Öê †Ö¾Ö¿µÖú†ÖÆêü.ü߯Ö: •Ö¸ü ¾Öß•ÖÖÏÖÆüúÖÓ“µÖÖ ŸÖÎúÖ¸üßÓ“Öê ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−ÖúÖ¸üú ×−Ö¾ÖÖ¸üÖ —ÖÖ»Öê −ÖÖÆüß ŸÖ¸ü ÃÖ¤ü¸ü ¾Öß•ÖÖÏÖÆüú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖßŸÖ ¾Ö׸üšü †×¬ÖúÖ-µÖÖÓÃÖÖê²ÖŸÖ(•ÖÖê›ü¯Ö¡Ö "²Ö" ¯ÖÏ´ÖÖÖê) ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬Öæ ¿ÖúŸÖÖŸÖ.--------------------5


•ÖÖê›ü¯Ö¡Ö †ÃÖÓ¯ÖÔú †×¬ÖúÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖæ“Ö߆−Öã.ŸÖÎúÖ¸üß“Öê þֹý¯ÖÎú.1 ¾Öß•Ö<strong>iqjoBk</strong> laca/khrrdzkjhÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸ü֤߯ü−ÖÖ´Ö ¤æü¸ü¬¾Ö−Öß Îú.;qtfu;a=.kÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖˆ““Ö ÁÖêÖß ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸üßfc?kkM fu;a=d¯Ö¢ÖÖ¾Öß•Ö<strong>iqjoBk</strong> [kaMhrlanHkkZrhyrdzkjh nf{k.kfoHkkx;qt mM.ks] ,yVhoht<strong>iqjoBk</strong> [kaMhrdqykckikBdokMhrkMnsoefLtn22184242220842422309424223474242ikBdokMh22066661220666112208723422078865foLrkj 748rGetyk]<strong>fo|qr</strong> bekjr]ikBdokMh]eqca<strong>bZ</strong> & 2-¾Öß•Ö<strong>iqjoBk</strong>[kaMhrlanHkkZrhy rdzkjhmRrj foHkkx;qt mM.ks],yVh oht<strong>iqjoBk</strong> [kaMhrnknj241242422412316224124993nknj241286832414661124146987<strong>ifjogu</strong>vfHk;kaf=dhbekjr] fVGdekxZ] nknj]eqca<strong>bZ</strong> &14ojGhlqikjhckx24954242249533632411424224116217}} ojGh} 24926611ojGh ukdk]th-ds-dne ekxZojGh]eqca<strong>bZ</strong>&18ekfge2444424224461634ekghe2445661124451060ekfge clLFkkud] ,y-tsekxZ]ekfge] eqca<strong>bZ</strong>&166


oht<strong>iqjoBk</strong> [kaMhrlanHkkZrhy rdzkjhnf{k.k foHkkxfoHkkxkrhy oht<strong>iqjoBk</strong>[kaMhr@ ,pVhxzkgdakpk oht<strong>iqjoBk</strong>[kaMhri/nrhfu;a=d22085888v/kh{kd izorZu oijhj{k.k (nf{k.k)22153486v/kh{kd izorZu oijhj{k.k (nf{k.ke/;)22080524oht<strong>iqjoBk</strong> [kaMhrlanHkkZrhy rdzkjh mRrjfoHkkxfoHkkxkrhy oht<strong>iqjoBk</strong>[kaMhr@ ,pVhxzkgdakpk oht<strong>iqjoBk</strong>[kaMhri;Zos{kh;fu;a=d24145888v/kh{kd izorZu oijhj{k.k (mRrj)24146262foLrkj 507]508v/kh{kd izorZu oijhj{k.k (mRrje/;)243148888


ÃÖÓ¯ÖÔú †×¬ÖúÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖæ“Öß•ÖÖê›ü¯Ö¡Ö ††−Öã.Îú.ŸÖÎúÖ¸üß“Öê þֹý¯Ö2- ¾Öß•Ö<strong>iqjoBk</strong> laca/khrrdzkjhnf{k.k {ks=ehVj tG.ks] 'kkWd@vkx ykx.ks] bekjrdkslG.ks] la/kkj.skojik.kh xGrh] OgksYVrkQsjQkj (vfu;fernkc)mRrj {ks=ehVj tG.ks] 'kkWd@vkx ykx.ks] bekjrdkslG.ks] la/kkj.skojik.kh xGrh] OgksYVrkQsjQkj (vfu;fernkc)ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸ü֤߯ü−ÖÖ´Ö ¤æü¸ü¬¾Ö−Öß Îú.;qtfu;a=ddqykckikBdokMhefLtnrkMnsonknjojGhlqikjhckxekfge2218424222084242234742422309424224124242249542422411424224444242ÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖˆ““Ö ÁÖêÖß ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸üßv/kh{kd(vk;,Q) ,]ch<strong>vkf</strong>.k lh izHkkx22856262foLrkj 514lgk;d vfHk;ark(vk;,Q) Mh<strong>vkf</strong>.k <strong>bZ</strong> izHkkx23016730lgk;d vfHk;ark(vk;,Q)<strong>bZ</strong>],Q(n)],Q (m)izHkkx24146262foLrkj 514lgk;d vfHk;ark(vk;,Q) th(n)]<strong>vkf</strong>.k th(m)izHkkx24146262foLrkj 514¯Ö¢ÖÖ1yk etyk]bysfDVªd gkml]dqykck]eaqc<strong>bZ</strong> &011yk etyk] eqac<strong>bZ</strong>lsaUV~y vkxkj]eaqc<strong>bZ</strong>&082jk etyk]<strong>ifjogu</strong>vfHk;kaf=dhbekjr] fVGdekxZ] nknj]eaqc<strong>bZ</strong> &142jk etyk]<strong>ifjogu</strong>vfHk;kaf=dhbekjr] fVGdekxZ] nknj]eaqc<strong>bZ</strong>&149


•ÖÖê›ü¯Ö¡Ö †ÃÖÓ¯ÖÔú †×¬ÖúÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖæ“Ö߆−Öã.Îú.ŸÖÎúÖ¸üß“Öê þֹý¯Ö3 ¾Öß•Öns;dk lanHkkZrhyrdzkjhnf{k.k foHkkxtknk oht nas;dvkdkj.kh] ehVj Fkkac.ks]uko@iRrk ;ke/khycny ] lqj{kk vukerjDde ijr dj.ks]lk;dy 19 vuqlkjns;dkph rdzkjÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸ü֤߯ü−ÖÖ´Ö ¤æü¸ü¬¾Ö−Öß Îú.rdzkjvf/kdkjh, izHkkxrdzkjvf/kdkjhch izHkkxrdzkjvf/kdkjhlh izHkkx2288148322856262foLrkj 5522288150122856262foLrkj 55122011814ÃÖÓ¯ÖÔúÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖˆ““Ö ÁÖêÖß ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸üßv/kh{kd(fo-iq-)ohtxzkgd(n)foHkkx, <strong>vkf</strong>.k ch22883868]22856262foLrkj 554v/kh{kd(fo-iq-)ohtxzkgd(n)foHkkx, <strong>vkf</strong>.k ch22883868]22856262foLrkj 554lgk-vfHk;arkohtxzkgd(n)lh izHkkx22003579¯Ö¢ÖÖ2jk etyk]cgqetyh foLrkjbekjr] dqykck]eqca<strong>bZ</strong>&013jk etyk]cgqetyh foLrkjbekjr] dqykck]eqca<strong>bZ</strong>&013jk etyk]<strong>fo|qr</strong> bekjrikBdokMh]eqca<strong>bZ</strong>&02rdzkjvf/kdkjhMh izHkkxrdzkjvf/kdkjh<strong>bZ</strong> izHkkx23093054230267132302671623093045} v/kh{kd}(fo iq-)} ohtxzkgd(n)}foHkkx} Mh o b} izHkkx} 230267013jk etyk]rkMnso clLVs’ku ladqy]vkj-,l-fuedjekxZ] rkMnso]eqca<strong>bZ</strong>&0810


ÃÖÓ¯ÖÔú †×¬ÖúÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖæ“Öß•ÖÖê›ü¯Ö¡Ö ††−Öã.Îú.ŸÖÎúÖ¸üß“Öê þֹý¯Ö¾Öß•Öns;dk lanHkkZrhyrdzkjhmRrj foHkkxtknk oht ns;dvkdkj.kh] ehVj Fkkac.ks]uko@iRrk ;ke/khycny ] lqj{kk vukerjDde ijr dj.ks]lk;dy 19 vuqlkjns;dkph rdzkjÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸ü֤߯ü−ÖÖ´Ö ¤æü¸ü¬¾Ö−Öß Îú.rdzkjvf/kdkjh<strong>bZ</strong> izHkkxrdzkjvf/kdkjh,Q¼n½izHkkx2417491724146262foLrkj 5462417491724146262foLrkj 546ÃÖÓ¯ÖÔúÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖˆ““Ö ÁÖêÖß ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸üßv/kh{kd(fo iq-)ohtxzkgd(m)foHkkx,Q¼n½] <strong>bZ</strong>24146262foLrkj 566v/kh{kd (fo iq-)ohtxzkgd(m)foHkkx ,Q¼n½]<strong>bZ</strong>2418132424146262foLrkj 566¯Ö¢ÖÖ5ok etyk ufouvWUlhyjh bekjr]oMkGk clvkxkj]fVGd jksM¼foLrkjhr½]oMkGk]eqca<strong>bZ</strong>&315ok etyk ufouvWUlhyjh bekjr]oMkGk clvkxkj]fVGd jksM¼foLrkjhr½] oMkGk]eqca<strong>bZ</strong>&31rdzkjvf/kdkjh,Q¼m½izHkkx2417359924146262foLrkj 548v/kh{kd (fo iq-)ohtxzkgd(m)foHkkx] ,Q¼m½2418132424146262foLrkj 5486ok etyk] ufouvWUlhyjh bekjr]oMkGk clvkxkj]fVGd jksM¼foLrkjhr½] oMkGk]eqca<strong>bZ</strong>&31rdzkjvf/kdkjhth¼n½izHkkx2417266624146262foLrkj 551v/kh{kd (fo iq-)ohtxzkgd(m)th¼n½2417266624146262foLrkj 5422jk etyk]<strong>ifjogu</strong> vfHk;kaf=dhbekjr] fVGdekxZ]nknj eqca<strong>bZ</strong>&14rdzkjvf/kdkjhth¼m½izHkkx2418717224146262foLrkj 555lgk-vfHk;arkohtxzkgd(m)foHkkx ,Q¼m½<strong>vkf</strong>.k] th¼m½24146262foLrkj 5421yk etyk]<strong>ifjogu</strong> vfHk;kaf=dhbekjr] fVGd ekxZ]nknj eqca<strong>bZ</strong>&1411


†−Öã.Îú.ŸÖÎúÖ¸üß“Öê þֹý¯Ö4 ¾Öß•Ö<strong>iqjoBk</strong> feGfo.;klanHkkZrhy rdzkjhnf{k.k foHkkxuohu tksM.;k vfrfjDroht Hkkj]dscy@ohtekid ;kapsLFkkukarj.k] iqutksM.kh@oht<strong>iqjoBk</strong>[kaMhr dj.ks] rkRiqjrkoht <strong>iqjoBk</strong> dj.ksbR;knh-ÃÖÓ¯ÖÔú †×¬ÖúÖ·µÖÖÓ“Öß ÃÖæ“ÖßÃÖÓ¯ÖÔú ÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖ ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸ü֤߯ü−ÖÖ´Ö ¤æü¸ü¬¾Ö−Öß Îú.rdzkjvf/kdkjh, izHkkxrdzkjvf/kdkjhch izHkkxrdzkjvf/kdkjhlh izHkkx22856262foLrkj 52122856262foLrkj 52222019115ÃÖÓ¯ÖÔúÃÖÖ¬ÖµÖÖú׸üŸÖÖˆ““Ö ÁÖêÖß ¯ÖÏÖ׬ÖéúŸÖ†×¬ÖúÖ¸üßlgk-vfHk;ark(vs)22811253lgk-vfHk;ark(ch)22811256lgk-vfHk;ark(lh)22078736•ÖÖê›ü¯Ö¡Ö †¯Ö¢ÖÖ1yk etyk bysfDVªdgkml]dqykck]eqca<strong>bZ</strong>&016ok etyk cgqetyhbekjr] csLV ÒoutoG dqykck]eqca<strong>bZ</strong>&013 jk etyk]<strong>fo|qr</strong> bekjrikBdokMh] eqca<strong>bZ</strong>&02rdzkjvf/kdkjhMh izHkkx23003405v/kh{kd(Mh)230268223jk etykrkMnso cl LVs’kuladqy] vkj-,lfuedjekxZ] rkMnso]eqca<strong>bZ</strong>&08rdzkjvf/kdkjh<strong>bZ</strong> izHkkx23026786lgk-vfHk;ark(<strong>bZ</strong>)230268232jk etykrkMnso cl LVs’kuladqy] vkj-,lfuedjekxZ] rkMnso]eqca<strong>bZ</strong>&0812


¾Öß•Ö<strong>iqjoBk</strong> feGfo.;klanHkkZrhy rdzkjhmRrj foHkkxuohu tksM.;k vfrfjDroht Hkkj]dscy@ohtekid ;kapsLFkkukarj.k]iqutksM.kh@oht<strong>iqjoBk</strong>[kaMhr dj.ks] rkRiqjrkoht <strong>iqjoBk</strong> dj.ksbR;knh-rdzkjvf/kdkjh<strong>bZ</strong> o,Q(n)izHkkxrdzkjvf/kdkjh,Q(m)izHkkx2411633424160337v/kh{kd<strong>bZ</strong> o ,Q(n)2410428524128962lgk-vfHk;ark,Q(m)241603373jk etyk] ufouvWUlhyjh bekjr]oMkGk cl vkxkj]fVGd jksM¼foLrkjhr½]oMkGk] eqca<strong>bZ</strong>&314Fkk etyk] ufouvWUlhyjh bekjr]oMkGk cl vkxkj]fVGd jksM¼foLrkjhr½]oMkGk] eqca<strong>bZ</strong>&31rdzkjvf/kdkjhth(n)izHkkx24146262foLrkj 521v/kh{kdth(n)24146262foLrkj 5142jk etyk]<strong>ifjogu</strong> vfHk;kaf=dhbekjr] fVGd ekxZ]nknj] eqca<strong>bZ</strong>&14rdzkjvf/kdkjhth(m)izHkkx24146262foLrkj 522lgk-vfHk;arkth(m)24146262foLrkj 5172jk etyk]<strong>ifjogu</strong> vfHk;kaf=dhbekjr] fVGd ekxZ]nknj] eqca<strong>bZ</strong>&145 vU; foHkkxkfo"k;hloZlk/kkj.k kj.k rdzkjhnf{k.k o mRrj{ks=klkBh csLV<strong>midze</strong>krhy vU;foHkkxkP;k rdzkjhlac/khrizHkkxkpsrdzkjvf/kdkjhojhyizek.ks ojhyizek.ks ojhyizek.ksVhi % 1- 1lac/khr izHkkxkrhyokf.kT;] ¾Öß•ÖÖÏÖÆüú o ys£Ö ÅtkZ foHkkxkrhy rdzkj vf/kdkjh ;kps Ãesy vk;MhtksMi= ^c* lkscr tksMys vkgs-2- lnj varxZr rdzkj fuokj.k i/nrh i=dke/khy dqBY;kgh izHkkxkP;k iR;ke/;s o nqj/ouhdzaekdke/;s dkgh cny >kys vlY;kl lac/khr foHkkxkuh R;ke/;s Rojhr ;ksX; rs cnydjkos-13


laidZ vf/kdk&;akph lwphtksMi= cvuqdza-rdzkjhps Lo:i1 fo+|qr <strong>iqjoBk</strong> laca/kh rdzkjh %-%fo+|qr <strong>iqjoBk</strong> <strong>iqjoBk</strong>ulY;kckcrP;k rdzkjhnf{k.k {ks=;qt mM.ks] deh nkc@mPp nkc;keqGs oht<strong>iqjoBk</strong> [kaMhr gks.kslaidZ djko;kpk iq


laidZ vf/kdk&;akph lwphtksMi= cvuqdza-rdzkjhps Lo:i2- <strong>fo|qr</strong> <strong>iqjoBk</strong> rdzkjhnf{k.k {ks=tGkysyk ohtekid] 'kkdW@vkxykx.ks] bekjr dkslG.ks]la/kkj.skoj ik.kh iM.ks] OgksYVrk(vfu;fer nkc) QsjQkj gks.ks b-laidZ djko;kpk iq


laidZ vf/kdk&;akph lwphtksMi= cvuqdza-rdzkjhps Lo:i3- <strong>fo|qr</strong> ns;dkckcr rdzkjhnf{k.k {ks=tkLr ohtokij] can ohtekid]uko@iŸkk] ;keè;s cny] lqj{kkvukeir ijrkok lk;dy Ø-19varxZr <strong>fo|qr</strong> ns;dkckcr rdzkjh<strong>fo|qr</strong> ns;dkckcr rdzkjhmRrj {ks=tkLr ohtokij] can ohtekid]uko@iŸkk] ;keè;s cny] lqj{kkvukeir ijrkok lk;dy Ø-19varxZr <strong>fo|qr</strong> ns;dkckcr rdzkjhlaidZ djko;kpk iq


laidZ vf/kdk&;akph lwphtksMi= cvuqdza-rdzkjhps Lo:i4- ohtiqjoB;kph ekx.kh djrkukmn~Hk.kkÚ;k rdzkjhnf{k.k {ks=uohu tksM.;k vfrfjDr Hkkj] lsokrkj[kaM LFkkukarfjr dj.ks@ohtekid iqutksM.kh@oht<strong>iqjoBk</strong> [kaMhr dj.ks] rkRiqjrkoht <strong>iqjoBk</strong> bR;knh-ohtiqjoB;kph ekx.kh djrkukmn~Hk.kkÚ;k rdzkjhmRrj {ks=uohu tksM.;k vfrfjDr Hkkj] lsokrkj[kaM LFkkukarfjr dj.ks@ohtekid iqutksM.kh@oht<strong>iqjoBk</strong> [kaMhr dj.ks] rkRiqjrkoht <strong>iqjoBk</strong> bR;knh-5 vU; foHkkxakckcrP;k loZlk/kj.krdzkjh(nf{k.kmRrj {ks=kalkBh)ohtxzkgdkaP;k rdzkjh lacf/krizHkkx vf/kdkÚ;kadMs ikBfo.;kr;srhy-laidZ djko;kpk iqkys vlY;kl lac/khr foHkkxkuh R;ke/;s Rojhr ;ksX; rs cny djkos-17


tksMi= ^d*izfr]&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&ohtxzkgd@okf.kT; (nf{k.k@mRrjmRrj)foHkkxohtxzkgdkaP;k rdzkjhdjhrk vtkZpk uequk1- ohtxzkgdkps uko % ------------------------------------- nwj/ouh dz------------2- iRrk (<strong>fo|qr</strong> <strong>iqjoBk</strong>@i=O;ogkj)% --------------------------------------------------[kksyh daz- ------------ etyk dza ----------------- bekjrhps ukao- ------------bekjr daz- -------- jLrk- ------------------- eqac<strong>bZ</strong>- ---------------------3- <strong>fo|qr</strong> ns;d daz- -------------------------- ohtekid daz- --------------------4- toGpk ekxZ izdk'k LraHk daz - ---------------------------------------5- <strong>fo|qr</strong> iqjoB;kP;k ckcrhe/khy rdzkjhps Lo#i-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(vko';d vlY;kl osxGs dkxn tksMkos-)lskcr 1- <strong>fo|qr</strong> ns;d2-vkiyk fo'oklq(lgh)(ohtxzkgdkps uko BGd v{kjke/;s)18


ukefunsZ'ku% (ohtxzkgdkyk R;kP;korhus csLV <strong>midze</strong>kdMs vkiyh cktw ekaM.;klkBh mifLFkrjkg.;kdfjrk <strong>vkf</strong>.k fuosnu lknj dj.;kdfjrk R;kP;k izfrfu/khps ukefunsZ'ku djko;kph bPNkvlY;kl iqh@ vkeph izfrfuf/kvlwu R;kauh@frus dsysys dks.krsgh fuosnu] R;kpizek.ks R;kuh fLod`r dsysys fuosnu fdaok ukdj.;krvkysys fuosnu eyk @vkEgkyk ca/kudkjd vlsy ;kckcr [kk=h ns.;kr ;sr vkgs- R;kus @ frusek÷;k le{k iq


vuqlwph vxkÚgk.;kP;k fuokj.kklkBh djko;kpk vtZrkjh[k1- xzkgdkps uko --------------------------------------------------------2- xzkgdkpk iw.kZ iRrk --------------------------------------------------dksM -----------------------nwj/ouh daz---------------------QWDl daz- -------------------<strong>bZ</strong>-esy iÙkk-------------------3- oht tksM.khpk ri'khy <strong>vkf</strong>.k xzkgd dzekad --------------------(tksM.khps Lo#i dÌk;k fygkos)-4- fotj.j ijokuj/kkjd-------------------------------5- xkÚgk.;kPkk ri'khy] xkÚgk.ks mn`Hko.;kph ifjfLFkrh ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(tkxk viqjh iMY;kl osxGh ikus tksMkoghr-)6- xzkgdkus forj.k ijokus/kkjdkyk (varxZr xkÚgk.ks fuokj.k d{kkyk ) xkÚgk.ks dGfoY;kpk ewGfnukad -------------------------------------7- forj.k ijokus/kkjdkus dsysyh (vlY;kl )mik;;kstuk(tj dkgh mik;;kstuk dj.;kar vkyh vlsy rj ijokus/kkjdkdMwu vkysY;k lacf/kr i=kphizr d`i;k tksMkoh)8- eapkdMwu visf{kr enrhps Lo:i -----------(rqeP;k nkO;kP;k iq"V;FkZ] vlY;kl]iqjkok d`i;k tksMkok)9- lkscr tksMysY;k dkxni=kaph ;knh (xkÚgk.ks mn`Hko.;kekxhy oLrqfLFkrhP;k iq"V;FkZ] vlysY;kdks.kR;kgh lacf/kr dkxni=kaP;k d`i;k izrh tksMkO;kr)10- fuosnu(v) eh@vkEgh] xkzgd [kyhyizek.ks tkghj djrks dh]&(1) ;sFks ojhyizek.ks fnysyh ekfgrh lR; o cjkscj vkgs] <strong>vkf</strong>.k20


(2) eh @ vkEgh oj ueqn dsysY;k ekfgrhr <strong>vkf</strong>.k lkscr lknj dsysY;k dkxni=kardks.krhgh oLrqfLFkrh nMoysyh ukgh fdaok frpk foi;kZl dsysyk ukgh-(c) forj.k ijokus/kkjdkus foghr dsysY;k ueqU;ke/;s <strong>vkf</strong>.k i/nrhus o dky&e;kZnsr gsxkÚgk.ks forj.k ijokus/kkjdkyk dGfo.;kar vkys gksrs <strong>vkf</strong>.k ek>s @ vkeps forj.kijokus/kkjdkus dsysY;k mik;;kstuseqGs lek/kku >kysys ukgh fdaok xkÚgk.ks dGfo.;krvkY;kP;k eqG fnukadkiklwu nksu (2) efgU;kar dks.krhgh mik;;kstuk dj.;kar vkysyhukgh-(d) eyk@ vkEgkyk Kkr vl.kkÚ;k ekfgrhuqlkj ;k xkÚgk.;kpk fo"k; eh fdaokvkeP;kiSdh dks.khgh fdaok ;k fo"k;k'kh laca/khr vl.kkÚ;k dks.kR;kgh i{kkus eapkleksj;kiqohZ d/khgh lknj dsysyk ukgh-(M) ek÷;k @vkeP;k ;k xkÚgk.;kpk fo"k; eapkus ;k iwohZP;k dks.kR;kgh dkedktkarfudkyh dk


vuqlwph c<strong>fo|qr</strong> yksdiky ;kapsdMs lknj djko;kps vfHkosnurkjh[kdzekad ------------ o"kZa -----------------------(dk;kZy;kus Hkjko;kph)izrh<strong>fo|qr</strong> yksdiky(iRrk )fiz; egksn;]fo"k; %----------------------%eapkP;k T;k vkns’kkP;k lanHkkZr <strong>fo|qr</strong> yksdikykdMs vfHkosnu dj.;kr ;sr vkgs R;kpk ;sFks mYys£djkok-1- xzkgdkps ukao ------------------------------------------------------------2- xzkgdkpk iw.kZ iRrk --------------------------------------------------fiu dksM] ------------------nwj/ouh daz----------------QWDl daz- -------<strong>bZ</strong>-esy iÙkk-------------------3- forj.k ijokus/kkjdkpk iw.kZ iRrk] fiu dksM] nwj/ouh daz-@QWDl daz- ------------------------------------------------------------------------4- eapkps uko o iw.kZ iRrk] fiu dksM] nwj/ouh daz] QWDl d---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------5- oht tksM.khpk ri'khy <strong>vkf</strong>.k xzkgd dzekad ----------------------------------------------------(tksM.khps Lo#i d`i;k fygkos)6- eapkdMs xzkgdkus xkÚgk.ks lknj dsY;kpk fnukad ---------------------(lkscr xkÚgk.;kP;k rhu izrh d`Ik;k ikBokO;kr-)7- vfHkosnukpk fo"k; --------------------------------------22


8- vfHkosnukpk ri'khy vfHkosnumn`Hko.;kekxhy oLrqfLFkrh ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(tkxk viqjh iMY;kl osxGh ikus tksMkohr-)9- xzkgdkl eapkpk vfre vkns'k izkIr >kyk vkgs dka\(vlY;kl eapkpk vfre fu.kZ; dGfo.kkÚ;k vkns'kkP;k rhu izrh d`i;k tksMkO;kr)10- <strong>fo|qr</strong> yksdikykdMwu visf{kr enrhps Lo:i--------------(nkO;kP;k iq"V;FkZ] vlY;kl]iqjkO;kP;k dkxni=kaP;k rhu izrh d`i;k tksMkO;kr)11 dkgh] <strong>vkf</strong>FkZd gkuh >kyh vlY;kl]R;klkBh Hkjik<strong>bZ</strong>ps ekx.kh dsyh vlY;kl] frps Lo:i oizek.k :---------------(gh gkuh forj.k ijokus/kkjdkP;k dfFkr d`R;kpk]dsysY;k fdaok VkGysY;k] FksV ifj.kkeEg.kwu >kysyh izR;{k gkuh vkgs vls fl/n dj.kkjk dkxnksi=h iqjkok vlY;kl rks tksMkok)12- lkscr dkxni=kaph ;knh(loZ dkxni=kaP;k rhu izrh d`i;k tksMkO;kr)13- fuosnu(v) eh@vkEgh] xkzgd [kyhyizek.ks tkghj djrks dh]&(1) ;sFkas oj fnysyh ekfgrh lR; o cjkscj vkgs] <strong>vkf</strong>.k(2) eh @ vkEgh oj ueqn dsysY;k ekfgrhr <strong>vkf</strong>.k lkscr lknj dsysY;k dkxni=kardks.krhgh oLrqfLFkrh nMoysyh ukgh fdaok frpk foi;kZl dsysyk ukgh-(c)ek÷;k@vkeP;k Kkr ekfgrhuqlkj ek÷;k@vkeP;k ;k vfHkosnukpk fo"k; eh fdaokvkeP;kiSdh dks.kh gh fdaok ;k fo"k;k'kh laca/khr vl.kkÚ;k dks.kR;kgh i{kkus <strong>fo|qr</strong>yksdiky dk;kZy;kleksj ;kiqohZ d/khgh vk.kysyk ukgh-(d) ek÷;k@vkeP;k ;k vfHkosnukpk fo"k; <strong>fo|qr</strong> yksdiky dk;kZy;kus ;kiwohZP;kdks.kR;kgh dkedktkar fudkyh dk


(M);k vfHkosnukpk fo"k;koj dks.kR;kgh izkf/kdj.kkus izf/kdj.k@U;k;ky;@ yoknkus fu.kZ;fnysyk ukgh v’kk dks.kR;kgh izf/kdj.k@U;k;ky;@ yoknkiq


ohtxzkgd rdzkj fuokj.k eapke/;s ohtxzkgdkph rdzkj fuokj.k dj.;kckcrph dk;Zi/nrhegkjk"Vª <strong>fo|qr</strong> fu;ked vk;ksxkP;k www.mercinadia.org.in ;k osclk<strong>bZ</strong>Voj ßegkjk"Vª <strong>fo|qr</strong>fu;ked vk;ksx ¼xzkgd xkÚgk.ks fuokj.k eap o vksEcM~leu ½ fofu;e &2006Þ ;sFks miyC/k vkgsuW’kuydU>qej gsYiyk<strong>bZ</strong>uph osclk<strong>bZ</strong>V www.consumerhelpine.in/uW’kuy dU>qej gsYiyk<strong>bZ</strong>uph <strong>bZ</strong>-esy nationalconsumer.helpline@gmail.com25

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!