WONEN IN UW REGIO

Praet uit de straet…Gatze de Moed
“Je moet hiervoor wel een tikje
van de molen hebben gekregen”
“Is er weer nieuws, Gatze?” Wanneer de 73-jarige Stavenissenaar
zijn blauw-witte tenue aantrekt en bijpassende
hoed opzet, weten de meeste inwoners al hoe laat het
is: er staat iets te gebeuren in de gemeente. Sinds 1967
gaat Gatze de Moed bij bijzondere gebeurtenissen de
straat op om als stadsomroeper het allerlaatste nieuwtje
aan alle Thoolse ‘boeren, burgers en buitenlui’ bekend te
maken. “Ik heb die taak destijds overgenomen van mijn
schoonvader, M. Smits. Dat was nu eenmaal de traditie.
Stadsomroeper ging van vader op zoon of schoonzoon”,
blikt Gatze terug.
Aangezien niemand van het nageslacht staat te trappelen
om de ‘taak’ van Gatze over te nemen, ziet de toekomst van
de Thoolse stadsomroepersfunctie er niet bepaald roos-
kleurig uit. “Dat zie je in veel gemeenten. Het is echt een
uitstervend beroep. Dat is jammer. Het is toch een stukje
geschiedenis”, aldus Gatze. Hoewel hij lange tijd deelnam
aan de concoursen van het omroepersgilde, is de Stavenissenaar
hier nu mee gestopt. Zijn vrouw vindt dit niet echt
erg. “Zo duidelijk in de belangstelling staan, hoeft voor mij
niet. Maar ik ging wel graag mee naar de concoursen. Dan
stond ik ergens achteraan om te luisteren naar de reacties
van de aanwezigen”, vertelt zij.
Traditie
Een stads- of dorpsomroeper verkondigde vroeger, voor
het bestaan van kranten, het nieuws in de buurt. Met een
bel maakten zij hun aanwezigheid bekend, waarna bewoners
naar buiten kwamen om naar de mededelingen te
luisteren. Het ging hierbij voornamelijk om nieuws van
het stadsbestuur en aanbiedingen van de middenstanders.
Gatze probeert die traditie in stand te houden. Zelfs op de
trouwdag van zijn zoon, zo’n vijf jaar geleden. “Ik ben die
dag als verrassing door de straten van Sint-Maartensdijk
gelopen met het nieuws dat hij zou gaan trouwen. Dat
heeft zeker zijn vruchten afgeworpen, het was namelijk
enorm druk tijdens de plechtigheid”, glimlacht Gatze. Zelfs
tijdens deze bijzondere verrassingswandeling als dorpsomroeper,
maakte hij van de gelegenheid gebruikt om de
laatste aanbiedingen van de plaatselijke slager onder de
aandacht te brengen.
Vooral ouderen waarderen de acties van de stadsomroeper.
“Sommigen kennen het nog van vroeger, daar krijg ik ook
de meeste reacties van. De jeugd heeft er duidelijk minder
mee. Ze lijken het maar raar te vinden.”
Hoog bezoek
Zijn eerste omroepactiviteit herinnert hij zich nog erg goed.
“Ik was verschrikkelijk zenuwachtig. Het is ook vreemd. Zo
hard op straat schreeuwen, dat viel toch niet mee. Toch
went het wel, ik heb nu een flink volume.” Met regelmaat
krijgt Gatze de vraag om bepaalde zaken om te roepen. Zo
liep hij onder meer door de straten van Scherpenisse in opdracht
van de VVD (in verband met de gemeenteraadsverkiezingen),
hield hij de bewoners van Anna Jacobapolder
op de hoogte van de jubileumactiviteiten en riep hij de inwoners
van Sint-Maartensdijk
op om zich in te zetten
voor Burendag. “In 1996
liep ik vijf minuten voor
de koningin uit om aan
te kondigen dat ze eraan
kwam. Ik heb toen heel wat
keren gehoord “Ja, dat zien
we ook wel, Gatze!”, maar
het was een mooie gelegenheid
om de mensen ook op
de hoogte te brengen van
andere Smerdiekse evenementen.”
Figuurlijk tikje
Gatze liet en laat ook op
andere sociale vlakken van
zich horen. Zo was hij voorzitter
van de plaatselijke
EHBO, zat hij 28 jaar bij de brandweer en verzorgt hij als
vrijwillige molenaar de korenmolen van Stavenisse. “Daar
ben ik voor gevraagd toen ik nog als timmerman in dienst
was bij de gemeente, ik ben er eigenlijk nooit meer opgehouden.”
Hij laat niet alleen de korenmolen draaien, maar
houdt ook de ontwikkelingen omtrent de andere molens
in de gemeente Tholen nauwlettend in de gaten. “Als ze
ergens aan het werk zijn of er bijvoorbeeld een nieuwe kap
wordt geplaatst, dan moet ik gewoon even gaan kijken”,
geeft hij toe. Op de vraag wat er zo bijzonder is aan molens,
antwoordt Gatze lachend: “Het zijn gewoon mooie, oude
gebouwen. Je moet er, denk ik, een klein figuurlijk tikje van
hebben gekregen.”
Molenaarsleerling
Tegenwoordig is niet alleen Gatze, maar ook de jonge molenaarsleerling
Marc Polderman, met regelmaat bij de korenmolen
te vinden. “Die jongen is helemaal gek van molens.
Dat is hij volgens mij altijd al geweest, ik kan mij in ieder
geval niet anders herinneren.” Het werk in de molen is dan
ook prachtig, meent Gatze. “De ligging van de molen in
Stavenisse is natuurlijk ook geweldig, zo pal aan de haven.
Je leert de meest uiteenlopende mensen kennen; Fransen,
Amerikanen, zelfs Chinezen komen hier een kijkje nemen.”
Daarnaast wordt de deur van de molen ook opengezet
voor rondleidingen en trouwerijen. “Stil is het hier dus eigenlijk
nooit.” (BvG)
4 Wonen in uW Regio • Tholen • oktober 2010 Wonen in uW Regio • Tholen • oktober 2010 5