Flyer_Grimm_Symposium_14-3-2013_Efteling
Flyer_Grimm_Symposium_14-3-2013_Efteling
Flyer_Grimm_Symposium_14-3-2013_Efteling
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tweehonderd jaar sprookjes van <strong>Grimm</strong><br />
FEESTELIJK<br />
SYMPOSIUM<br />
Er waren eens twee<br />
sprookjesverzamelaars<br />
de <strong>Efteling</strong>,<br />
donderdag <strong>14</strong> maart <strong>2013</strong>
Er waren eens twee<br />
sprookjesverzamelaars<br />
Ze zijn onverminderd populair. De sprookjes van <strong>Grimm</strong>. Tweehonderd jaar<br />
geleden, op 20 december 1812, verscheen de eerste uitgave van de Kinder-<br />
und Hausmärchen in Duitsland. Enkele jaren later al verscheen de eerste<br />
vertaling in het Nederlands. Na de bijbel zijn de sprookjes van <strong>Grimm</strong> naar<br />
verluidt het meest aangetroffen boek in alle boekenkasten van de westerse<br />
wereld. Maar ook in landen als Kroatië, Japan, Korea, Brazilië en Colombia<br />
zijn de sprookje van <strong>Grimm</strong> uitgegroeid tot klassiekers. Wereldwijd<br />
dienden ze vele generaties kinderen tot lering en vermaak en ze zijn dan<br />
ook tot werelderfgoed verklaard. In 1952 opende in Kaatsheuvel een heus<br />
Sprookjesbos, met daarin onder andere vier,sprookjes van <strong>Grimm</strong>. In <strong>2013</strong><br />
zijn er vijftien <strong>Grimm</strong> sprookjes te bewonderen in de <strong>Efteling</strong>.<br />
Allemaal redenen voor een Ode aan de Sprookjes en de gebroeders <strong>Grimm</strong>. Op<br />
<strong>14</strong> maart <strong>2013</strong> organiseren de Duitse Bibliotheek, de Koninklijke Bibliotheek,<br />
de <strong>Efteling</strong>, het Meertens Instituut, de Universiteiten van Tilburg en<br />
Utrecht, Uitgeverij Lemniscaat en het Duits Verkeersbureau een<br />
feestelijk symposium over de overgeleverde volksverhalen en de<br />
vertelkunst. En waar kan dat beter dan in de <strong>Efteling</strong>, de plaats<br />
waar sprookjes tot leven komen?<br />
Iedereen die geïnteresseerd is in sprookjes, jeugdliteratuur,<br />
vertelkunst en overdracht van cultureel<br />
erfgoed tussen de generaties is welkom op dit feest<br />
van de overlevering: studenten, leerkrachten,<br />
bibliothecarissen, leesbevorderaars, vertellers,<br />
auteurs en illustratoren.<br />
Toegang € 65,- (studenten € 45,-)<br />
Meer informatie en aanmelden op:<br />
www.200jaargrimm.nl o.v.m. naam en adres.
Programma <strong>Efteling</strong>, <strong>14</strong> maart 2012<br />
10.30 uur Ontvangst en registratie deelnemers<br />
11.00 uur Welkomstwoord<br />
Olaf Vugts - Dagvoorzitter<br />
Directeur Imagineering De <strong>Efteling</strong><br />
11.15 uur Jacob <strong>Grimm</strong> – een wetenschapper met vele talenten<br />
Wolfgang Herrlitz<br />
Hoogleraar emeritus Taalonderwijskunde en<br />
Duitse taalkunde Universiteit Utrecht<br />
11.45 uur Het spoor van Roodkapje en de Wolf in de <strong>Efteling</strong><br />
Moniek Hover<br />
Lector/onderzoeker NHTV Breda/Universiteit van Tilburg<br />
(Geesteswetenschappen en Vrijetijdwetenschappen)<br />
12.15 uur Ambassadeur van de Bondsrepubliek Duitsland<br />
12.30 uur Wandellunch Sprookjesbos<br />
Onthulling sculptuur gebroeders <strong>Grimm</strong><br />
13.45 uur Paneldiscussie met illustratoren<br />
Charlotte Dematons (Zilveren Penseel 2006)<br />
Peter Boersma en Hilda Groenesteyn (‘Mearkes fan <strong>Grimm</strong>’ 2012)<br />
Thé Tjong-Khing (Max Velthuijs Prijs 2010)<br />
<strong>14</strong>.30 uur De typische kenmerken en diversiteit van<br />
de sprookjes van <strong>Grimm</strong><br />
Harlinda Lox<br />
Vice-voorzitter Europäische Märchengesellschaft<br />
15.00 uur Liefde op het tweede gezicht<br />
De sprookjes van <strong>Grimm</strong> in Nederland en Vlaanderen<br />
Vanessa Joosen<br />
Onderzoeker Universiteit van Antwerpen en Tilburg<br />
15.30 uur Koffiepauze<br />
16.00 uur Roodkapje en Sneeuwwitje als strijdbare meiden<br />
Recente sprookjesfilms voor jongvolwassenen<br />
Theo Meder<br />
Onderzoeker Meertens Instituut<br />
16.30 uur De ongeschminkte <strong>Grimm</strong>,<br />
vertelling naar het Ölenbergse manuscript<br />
Marita de Sterck (Halewijnprijs 2012)<br />
Auteur van ‘Beest in bed, negen echte volkssprookjes’<br />
16.45 uur Afsluiting en borrel
Samenvatting lezingen<br />
Jacob <strong>Grimm</strong> – een wetenschapper met vele talenten / Wolfgang Herrlitz<br />
Van de (onafscheidelijke) broeders Jacob en Wilhelm <strong>Grimm</strong>, gezamenlijk<br />
redacteur van de wereldberoemde, in 1812 voor het eerst verschenen sprookjes,<br />
was Jacob de wetenschapper en de taalkundige. Vooral in zijn Deutsche<br />
Grammatik heeft Jacob een essentiële bijdrage geleverd aan de ontwikkeling<br />
van de historisch-vergelijkende taalkunde. Hij stond aan de wieg van de<br />
Germanistiek als wetenschap, die in de 19e eeuw het grote voorbeeld voor<br />
de filologie van de levende talen was (bijvoorbeeld in de Romanistiek, de<br />
Anglistiek en de Neerlandistiek). De ontdekking van de regelmatigheden van<br />
de taalontwikkeling – bijv. de eerste en tweede klankverschuiving: ´<strong>Grimm</strong>´s<br />
law´ – was een hoogtepunt in Jacobs talrijke wetenschappelijke prestaties.<br />
Ooit begonnen als rechtenstudent bleef het ijveren voor een rechtsstaat<br />
een leidraad voor zijn politieke engagement. Het dieptepunt hierin was de<br />
uitzetting uit het koninkrijk Hannover als lid van de “Göttinger Sieben”; Het<br />
hoogtepunt was de verkiezing als volksvertegenwoordiger in de Paulskirche<br />
te Frankfurt. Jacobs politieke overtuigingen waren diep geworteld in zijn<br />
onderzoek, tegelijkertijd waren zijn onderzoeksresultaten het fundament van<br />
zijn mislukken als politicus.<br />
Charlotte Dematons<br />
Anton Pieck
Het spoor van Roodkapje en de Wolf in de <strong>Efteling</strong> / Moniek Hover<br />
De <strong>Efteling</strong> is al meer dan 60 jaar actief als ‘verteller’ van sprookjes, niet<br />
alleen via de uitbeeldingen in het park maar ook via sprookjesboeken,<br />
theatervoorstellingen en mediaproducties. De <strong>Efteling</strong> heeft vanaf 1952<br />
sprookjes zelf bedacht maar zij heeft vooral ook gewerkt met bestaande<br />
sprookjes zoals bekend uit de versie van <strong>Grimm</strong>. Het sprookje van Roodkapje<br />
is in de jaren 50 en 60 door Anton Pieck en Peter Reijnders vormgegeven<br />
in het Sprookjesbos en het is sinds 1962 te lezen in de diverse <strong>Efteling</strong>sprookjesboeken.<br />
Daarnaast vormde het sprookje in 2006 een inspiratiebron<br />
bij de ontwikkeling van Sprookjesboom. Roodkapje en de Wolf zijn in<br />
Sprookjesboom uitgegroeid tot twee hoofdkarakters. Deze presentatie volgt<br />
in woord en beeld het spoor van Roodkapje en de Wolf in de <strong>Efteling</strong>.<br />
De typische kenmerken en diversiteit van de sprookjes van <strong>Grimm</strong> /<br />
Harlinda Lox<br />
In het collectieve geheugen is de beroemde verzameling “Kinder- und<br />
Hausmärchen” van de gebroeders <strong>Grimm</strong> gereduceerd tot een handvol populaire<br />
sprookjes. Maar de bundel bevat zoveel meer dan de typische toversprookjes met<br />
vrouwelijke heldinnen en geliefde dierbruidegomsprookjes. Een kennismaking<br />
met het brede palet aan volksverhalen die de <strong>Grimm</strong>s verzameld hebben.<br />
Liefde op het tweede gezicht: De sprookjes van <strong>Grimm</strong> in Nederland en<br />
Vlaanderen / Vanessa Joosen<br />
Vandaag behoren de sprookjes van <strong>Grimm</strong> tot de meest bekende en geliefde<br />
verhalen voor kinderen, maar dat was ooit anders. Toen een selectie sprookjes<br />
uit de Kinder- und Hausmärchen in 1820 voor het eerst naar het Nederlands<br />
vertaald werd, waren de reacties allesbehalve enthousiast. Ook de eerste<br />
decennia na die mislukte vertaling verschenen er nauwelijks sprookjes van<br />
<strong>Grimm</strong> op de Nederlandse markt, terwijl het toen in Engeland al storm liep<br />
voor hun sprookjes. Waaraan lag dat? En hoe komt het dat de sprookjes aan<br />
het eind van de negentiende eeuw toch uitgroeiden tot de kinderklassiekers<br />
die ze vandaag de dag nog steeds zijn? In haar lezing gaat Vanessa Joosen op<br />
zoek naar de sleutels voor het succes van <strong>Grimm</strong> in de Nederlandse literatuur.
Roodkapje en Sneeuwwitje<br />
als strijdbare meiden:<br />
Recente sprookjesfilms<br />
voor jongvolwassenen<br />
/ Theo Meder<br />
Ooit waren sprookjes bedoeld<br />
voor volwassenen en kinderen,<br />
maar langzaam maar zeker<br />
is het sprookje als genre in<br />
de kinderkamer beland. Sinds<br />
Walt Disney in 1937 zijn eerste<br />
lange sprookjesfilm Snow White<br />
and the Seven Dwarfs maakte, zijn<br />
de sprookjesanimaties vooral op kinderen gericht geweest. Vanaf de jaren<br />
zeventig komt er kritiek op de inhoud van sprookjes, onder meer omdat ze<br />
te rolbevestigend en conservatief zijn. Langzaam maar zeker dringt deze<br />
kritiek ook door in de filmindustrie en een film als Shrek wordt in 2001 een<br />
hit als sprookjesparodie. Maar inmiddels heeft zich in de literatuur en in de<br />
filmwereld een nieuwe hype voorgedaan: fantasy. Op die golf verschijnen<br />
er nu sprookjesfilms met acteurs, waarin erotiek, geweld, episch avontuur,<br />
volwassen dialogen en een geëmancipeerde moraal aan de traditionele plot<br />
worden toegevoegd en waardoor ze weer een publiek van (jong)volwassenen<br />
weten te bereiken. Aan de hand van onder meer Red Riding Hood (2011) en<br />
Snow White and the Huntsman (2012) wordt getoond hoe onze gedroomde<br />
idealen veranderd zijn.<br />
Peter Boersma en Hilda Groenesteyn<br />
De ongeschminkte <strong>Grimm</strong>, vertelling naar het Ölenbergse manuscript /<br />
Marita de Sterck<br />
Centraal in het afrondend luistermoment staat de immer betoverende<br />
nummer 1 (“De Kikkerkoning”) uit de Sprookjes voor kind en gezin, in de<br />
versie uit het Ölenbergse manuscript uit 1810. En een Vlaamse variant, die<br />
ook tot de verbeelding blijft spreken.
<strong>Symposium</strong> Er waren eens twee sprookjesvertellers<br />
<strong>14</strong> maart <strong>2013</strong><br />
<strong>Efteling</strong> - Kaatsheuvel<br />
Aanmelding:<br />
Via het aanmeldingsformulier op: www.200jaargrimm.nl,<br />
onder vermelding van naam, functie, organisatie en Emailadres.<br />
Daar vindt u ook de gegevens over het betalen van de toegangsprijs.<br />
Deze bedraagt € 65,- (studenten € 45,-), over te maken naar:<br />
Banknummer: 6 4835 04, ten name van STG DEU BIBL BETR 200 JR GRIMM<br />
IBAN nummer: NL86 INGB0006 4835 04 BIC INGBNL2A<br />
Uw deelname wordt bevestigd na ontvangst van het entreegeld.<br />
Inlichtingen: E info@200jaargrimm.nl<br />
T 070 355 9762 tussen (12.00 en 16.00uur)<br />
Voor deelnemers is het prachtige nieuwe boek Wit als sneeuw, zwart als<br />
inkt van sprookjesonderzoeker Vanessa Joosen voor een aantrekkelijke<br />
symposium-prijs (€ 23,-) te verkrijgen. Wanneer u dit bedrag aanvullend<br />
overmaakt krijgt u een exemplaar bij het symposium uitgereikt.<br />
Zie www.lannoocampus.be/wit-als-sneeuw-zwart-als-inkt<br />
Dit symposium is resultaat van samenwerking tussen<br />
• Duitse Bibliotheek / Gabriele de Koning / g.dekoning@deutschebib.de<br />
• Koninklijke Bibliotheek / Karin Vingerhoets / karin.vingerhoets@kb.nl<br />
• Universiteit Utrecht / Ewout van der Knaap / e.w.vanderknaap@uu.nl<br />
• Universiteit Tilburg / Vanessa Joosen / v.joosen@uvt.nl<br />
• De <strong>Efteling</strong> / Karin Koppelmans / kkoppelmans@efteling.com<br />
• Duits Verkeersbureau / Christin Müller / christin.mueller@germany.travel<br />
• Uitgeverij Lemmiscaat / Jean Christophe Boele / jcboele@lemniscaat.nl<br />
• Meertens Instituut / Theo Meder / theo.meder@meertens.knaw.nl<br />
Sponsoren:<br />
de <strong>Efteling</strong> Duits Verkeersbureau <strong>Grimm</strong>Heimat<br />
NordHessen
<strong>2013</strong> Herdenkingsjaar<br />
Sculptuur<br />
Op <strong>14</strong> maart <strong>2013</strong> zal Ambassadeur van de Bondsrepubliek<br />
Duitsland, in de siertuin van de <strong>Efteling</strong> een<br />
standbeeld van de gebroeders <strong>Grimm</strong> onthullen als<br />
symbolische ode aan de inspanning die de <strong>Efteling</strong><br />
al 60 jaar aan de dag legt om het cultuurerfgoed<br />
sprookjes levend te houden. De sculptuur is een blijk<br />
van waardering van de Deutsche <strong>Grimm</strong>-Gesellschaft,<br />
een internationale, wetenschappelijke vereniging die<br />
de nalatenschap van de gebroeders <strong>Grimm</strong> beheert,<br />
en is mede mogelijk gemaakt door de steun van<br />
<strong>Grimm</strong>Heimat NordHessen.<br />
Activiteiten<br />
Het symposium op <strong>14</strong> maart bij de <strong>Efteling</strong> vormt<br />
een hoogtepunt in een herdenkingsprogramma<br />
van lezingen, exposities, nieuwe publicaties en<br />
vertelevenementen in <strong>2013</strong>. Eind februari opent de<br />
Koninklijke Bibliotheek een expositie van bijzondere<br />
sprookjesfoto’s en biedt zij toegang tot een speciale<br />
webpagina met een sprookjescollectie en ook met<br />
de mooiste illustraties van de sprookjesfiguren van<br />
<strong>Grimm</strong>. Meer dan een miljard exemplaren zijn er<br />
wereldwijd in 170 talen gedrukt. Het wereldberoemde<br />
Sprookjesbos van de <strong>Efteling</strong> trekt jaarlijks vier<br />
miljoen bezoekers. Uitgeverij Lemniscaat verkoopt<br />
een bijzonder fraai geïllustreerde volledige uitgave<br />
en brengt in <strong>2013</strong> een nieuw boek uit met een selectie<br />
van prinsessenverhalen. Filmtheaters programmeren<br />
nieuwe verfilmingen van de sprookjes.