Flyer_Grimm_Symposium_14-3-2013_Efteling

Tweehonderd jaar sprookjes van Grimm
FEESTELIJK
SYMPOSIUM
Er waren eens twee
sprookjesverzamelaars
de Efteling,
donderdag 14 maart 2013

Er waren eens twee
sprookjesverzamelaars
Ze zijn onverminderd populair. De sprookjes van Grimm. Tweehonderd jaar
geleden, op 20 december 1812, verscheen de eerste uitgave van de Kinder-
und Hausmärchen in Duitsland. Enkele jaren later al verscheen de eerste
vertaling in het Nederlands. Na de bijbel zijn de sprookjes van Grimm naar
verluidt het meest aangetroffen boek in alle boekenkasten van de westerse
wereld. Maar ook in landen als Kroatië, Japan, Korea, Brazilië en Colombia
zijn de sprookje van Grimm uitgegroeid tot klassiekers. Wereldwijd
dienden ze vele generaties kinderen tot lering en vermaak en ze zijn dan
ook tot werelderfgoed verklaard. In 1952 opende in Kaatsheuvel een heus
Sprookjesbos, met daarin onder andere vier,sprookjes van Grimm. In 2013
zijn er vijftien Grimm sprookjes te bewonderen in de Efteling.
Allemaal redenen voor een Ode aan de Sprookjes en de gebroeders Grimm. Op
14 maart 2013 organiseren de Duitse Bibliotheek, de Koninklijke Bibliotheek,
de Efteling, het Meertens Instituut, de Universiteiten van Tilburg en
Utrecht, Uitgeverij Lemniscaat en het Duits Verkeersbureau een
feestelijk symposium over de overgeleverde volksverhalen en de
vertelkunst. En waar kan dat beter dan in de Efteling, de plaats
waar sprookjes tot leven komen?
Iedereen die geïnteresseerd is in sprookjes, jeugdliteratuur,
vertelkunst en overdracht van cultureel
erfgoed tussen de generaties is welkom op dit feest
van de overlevering: studenten, leerkrachten,
bibliothecarissen, leesbevorderaars, vertellers,
auteurs en illustratoren.
Toegang € 65,- (studenten € 45,-)
Meer informatie en aanmelden op:
www.200jaargrimm.nl o.v.m. naam en adres.

Programma Efteling, 14 maart 2012
10.30 uur Ontvangst en registratie deelnemers
11.00 uur Welkomstwoord
Olaf Vugts - Dagvoorzitter
Directeur Imagineering De Efteling
11.15 uur Jacob Grimm – een wetenschapper met vele talenten
Wolfgang Herrlitz
Hoogleraar emeritus Taalonderwijskunde en
Duitse taalkunde Universiteit Utrecht
11.45 uur Het spoor van Roodkapje en de Wolf in de Efteling
Moniek Hover
Lector/onderzoeker NHTV Breda/Universiteit van Tilburg
(Geesteswetenschappen en Vrijetijdwetenschappen)
12.15 uur Ambassadeur van de Bondsrepubliek Duitsland
12.30 uur Wandellunch Sprookjesbos
Onthulling sculptuur gebroeders Grimm
13.45 uur Paneldiscussie met illustratoren
Charlotte Dematons (Zilveren Penseel 2006)
Peter Boersma en Hilda Groenesteyn (‘Mearkes fan Grimm’ 2012)
Thé Tjong-Khing (Max Velthuijs Prijs 2010)
14.30 uur De typische kenmerken en diversiteit van
de sprookjes van Grimm
Harlinda Lox
Vice-voorzitter Europäische Märchengesellschaft
15.00 uur Liefde op het tweede gezicht
De sprookjes van Grimm in Nederland en Vlaanderen
Vanessa Joosen
Onderzoeker Universiteit van Antwerpen en Tilburg
15.30 uur Koffiepauze
16.00 uur Roodkapje en Sneeuwwitje als strijdbare meiden
Recente sprookjesfilms voor jongvolwassenen
Theo Meder
Onderzoeker Meertens Instituut
16.30 uur De ongeschminkte Grimm,
vertelling naar het Ölenbergse manuscript
Marita de Sterck (Halewijnprijs 2012)
Auteur van ‘Beest in bed, negen echte volkssprookjes’
16.45 uur Afsluiting en borrel

Samenvatting lezingen
Jacob Grimm – een wetenschapper met vele talenten / Wolfgang Herrlitz
Van de (onafscheidelijke) broeders Jacob en Wilhelm Grimm, gezamenlijk
redacteur van de wereldberoemde, in 1812 voor het eerst verschenen sprookjes,
was Jacob de wetenschapper en de taalkundige. Vooral in zijn Deutsche
Grammatik heeft Jacob een essentiële bijdrage geleverd aan de ontwikkeling
van de historisch-vergelijkende taalkunde. Hij stond aan de wieg van de
Germanistiek als wetenschap, die in de 19e eeuw het grote voorbeeld voor
de filologie van de levende talen was (bijvoorbeeld in de Romanistiek, de
Anglistiek en de Neerlandistiek). De ontdekking van de regelmatigheden van
de taalontwikkeling – bijv. de eerste en tweede klankverschuiving: ´Grimm´s
law´ – was een hoogtepunt in Jacobs talrijke wetenschappelijke prestaties.
Ooit begonnen als rechtenstudent bleef het ijveren voor een rechtsstaat
een leidraad voor zijn politieke engagement. Het dieptepunt hierin was de
uitzetting uit het koninkrijk Hannover als lid van de “Göttinger Sieben”; Het
hoogtepunt was de verkiezing als volksvertegenwoordiger in de Paulskirche
te Frankfurt. Jacobs politieke overtuigingen waren diep geworteld in zijn
onderzoek, tegelijkertijd waren zijn onderzoeksresultaten het fundament van
zijn mislukken als politicus.
Charlotte Dematons
Anton Pieck

Het spoor van Roodkapje en de Wolf in de Efteling / Moniek Hover
De Efteling is al meer dan 60 jaar actief als ‘verteller’ van sprookjes, niet
alleen via de uitbeeldingen in het park maar ook via sprookjesboeken,
theatervoorstellingen en mediaproducties. De Efteling heeft vanaf 1952
sprookjes zelf bedacht maar zij heeft vooral ook gewerkt met bestaande
sprookjes zoals bekend uit de versie van Grimm. Het sprookje van Roodkapje
is in de jaren 50 en 60 door Anton Pieck en Peter Reijnders vormgegeven
in het Sprookjesbos en het is sinds 1962 te lezen in de diverse Eftelingsprookjesboeken.
Daarnaast vormde het sprookje in 2006 een inspiratiebron
bij de ontwikkeling van Sprookjesboom. Roodkapje en de Wolf zijn in
Sprookjesboom uitgegroeid tot twee hoofdkarakters. Deze presentatie volgt
in woord en beeld het spoor van Roodkapje en de Wolf in de Efteling.
De typische kenmerken en diversiteit van de sprookjes van Grimm /
Harlinda Lox
In het collectieve geheugen is de beroemde verzameling “Kinder- und
Hausmärchen” van de gebroeders Grimm gereduceerd tot een handvol populaire
sprookjes. Maar de bundel bevat zoveel meer dan de typische toversprookjes met
vrouwelijke heldinnen en geliefde dierbruidegomsprookjes. Een kennismaking
met het brede palet aan volksverhalen die de Grimms verzameld hebben.
Liefde op het tweede gezicht: De sprookjes van Grimm in Nederland en
Vlaanderen / Vanessa Joosen
Vandaag behoren de sprookjes van Grimm tot de meest bekende en geliefde
verhalen voor kinderen, maar dat was ooit anders. Toen een selectie sprookjes
uit de Kinder- und Hausmärchen in 1820 voor het eerst naar het Nederlands
vertaald werd, waren de reacties allesbehalve enthousiast. Ook de eerste
decennia na die mislukte vertaling verschenen er nauwelijks sprookjes van
Grimm op de Nederlandse markt, terwijl het toen in Engeland al storm liep
voor hun sprookjes. Waaraan lag dat? En hoe komt het dat de sprookjes aan
het eind van de negentiende eeuw toch uitgroeiden tot de kinderklassiekers
die ze vandaag de dag nog steeds zijn? In haar lezing gaat Vanessa Joosen op
zoek naar de sleutels voor het succes van Grimm in de Nederlandse literatuur.

Roodkapje en Sneeuwwitje
als strijdbare meiden:
Recente sprookjesfilms
voor jongvolwassenen
/ Theo Meder
Ooit waren sprookjes bedoeld
voor volwassenen en kinderen,
maar langzaam maar zeker
is het sprookje als genre in
de kinderkamer beland. Sinds
Walt Disney in 1937 zijn eerste
lange sprookjesfilm Snow White
and the Seven Dwarfs maakte, zijn
de sprookjesanimaties vooral op kinderen gericht geweest. Vanaf de jaren
zeventig komt er kritiek op de inhoud van sprookjes, onder meer omdat ze
te rolbevestigend en conservatief zijn. Langzaam maar zeker dringt deze
kritiek ook door in de filmindustrie en een film als Shrek wordt in 2001 een
hit als sprookjesparodie. Maar inmiddels heeft zich in de literatuur en in de
filmwereld een nieuwe hype voorgedaan: fantasy. Op die golf verschijnen
er nu sprookjesfilms met acteurs, waarin erotiek, geweld, episch avontuur,
volwassen dialogen en een geëmancipeerde moraal aan de traditionele plot
worden toegevoegd en waardoor ze weer een publiek van (jong)volwassenen
weten te bereiken. Aan de hand van onder meer Red Riding Hood (2011) en
Snow White and the Huntsman (2012) wordt getoond hoe onze gedroomde
idealen veranderd zijn.
Peter Boersma en Hilda Groenesteyn
De ongeschminkte Grimm, vertelling naar het Ölenbergse manuscript /
Marita de Sterck
Centraal in het afrondend luistermoment staat de immer betoverende
nummer 1 (“De Kikkerkoning”) uit de Sprookjes voor kind en gezin, in de
versie uit het Ölenbergse manuscript uit 1810. En een Vlaamse variant, die
ook tot de verbeelding blijft spreken.

Symposium Er waren eens twee sprookjesvertellers
14 maart 2013
Efteling - Kaatsheuvel
Aanmelding:
Via het aanmeldingsformulier op: www.200jaargrimm.nl,
onder vermelding van naam, functie, organisatie en Emailadres.
Daar vindt u ook de gegevens over het betalen van de toegangsprijs.
Deze bedraagt € 65,- (studenten € 45,-), over te maken naar:
Banknummer: 6 4835 04, ten name van STG DEU BIBL BETR 200 JR GRIMM
IBAN nummer: NL86 INGB0006 4835 04 BIC INGBNL2A
Uw deelname wordt bevestigd na ontvangst van het entreegeld.
Inlichtingen: E info@200jaargrimm.nl
T 070 355 9762 tussen (12.00 en 16.00uur)
Voor deelnemers is het prachtige nieuwe boek Wit als sneeuw, zwart als
inkt van sprookjesonderzoeker Vanessa Joosen voor een aantrekkelijke
symposium-prijs (€ 23,-) te verkrijgen. Wanneer u dit bedrag aanvullend
overmaakt krijgt u een exemplaar bij het symposium uitgereikt.
Zie www.lannoocampus.be/wit-als-sneeuw-zwart-als-inkt
Dit symposium is resultaat van samenwerking tussen
• Duitse Bibliotheek / Gabriele de Koning / g.dekoning@deutschebib.de
• Koninklijke Bibliotheek / Karin Vingerhoets / karin.vingerhoets@kb.nl
• Universiteit Utrecht / Ewout van der Knaap / e.w.vanderknaap@uu.nl
• Universiteit Tilburg / Vanessa Joosen / v.joosen@uvt.nl
• De Efteling / Karin Koppelmans / kkoppelmans@efteling.com
• Duits Verkeersbureau / Christin Müller / christin.mueller@germany.travel
• Uitgeverij Lemmiscaat / Jean Christophe Boele / jcboele@lemniscaat.nl
• Meertens Instituut / Theo Meder / theo.meder@meertens.knaw.nl
Sponsoren:
de Efteling Duits Verkeersbureau GrimmHeimat
NordHessen

2013 Herdenkingsjaar
Sculptuur
Op 14 maart 2013 zal Ambassadeur van de Bondsrepubliek
Duitsland, in de siertuin van de Efteling een
standbeeld van de gebroeders Grimm onthullen als
symbolische ode aan de inspanning die de Efteling
al 60 jaar aan de dag legt om het cultuurerfgoed
sprookjes levend te houden. De sculptuur is een blijk
van waardering van de Deutsche Grimm-Gesellschaft,
een internationale, wetenschappelijke vereniging die
de nalatenschap van de gebroeders Grimm beheert,
en is mede mogelijk gemaakt door de steun van
GrimmHeimat NordHessen.
Activiteiten
Het symposium op 14 maart bij de Efteling vormt
een hoogtepunt in een herdenkingsprogramma
van lezingen, exposities, nieuwe publicaties en
vertelevenementen in 2013. Eind februari opent de
Koninklijke Bibliotheek een expositie van bijzondere
sprookjesfoto’s en biedt zij toegang tot een speciale
webpagina met een sprookjescollectie en ook met
de mooiste illustraties van de sprookjesfiguren van
Grimm. Meer dan een miljard exemplaren zijn er
wereldwijd in 170 talen gedrukt. Het wereldberoemde
Sprookjesbos van de Efteling trekt jaarlijks vier
miljoen bezoekers. Uitgeverij Lemniscaat verkoopt
een bijzonder fraai geïllustreerde volledige uitgave
en brengt in 2013 een nieuw boek uit met een selectie
van prinsessenverhalen. Filmtheaters programmeren
nieuwe verfilmingen van de sprookjes.