ALT2013-01

Alter
Gratis magazine over geestelijke gezondheid
Thema
Stigma
Ouderen terug naar de wijk
+
+
Het gevoel van
stigma & zelfstigma
altrecht geestelijke gezondheidszorg
2013-kl
Jaargang 14 - maart 2013
Begrip en luisterend oor
voor familie
+

[2] Alter 1 | 13
3 Kort
4 Wat is een stigma?
6 Het gevoel van stigma & zelfstigma
8 5 vragen aan… Kornelis Jan van der Vaart
9 Column Geestelijke verzorging
10 Familie-ervaringsdeskundige werkt
aan begrip en luisterend oor voor familie
12 Wat betekent ‘stigma’ voor jou?
Inhoud
14 Terug naar de wijk
15 Column van Vaif
16 Post
18 Fictie: Een vrouw zonder vlekje
20 Stigma en arbeid: Opnieuw beginnen
22 Nieuws
24 Nieuws van de Cliëntenraad
Colofon:
Alter is een uitgave van Altrecht
geestelijke gezondheidszorg
Redactie:
Marjolein Klaassen (hoofdredacteur)
Sjef Odekerken (eindredactie)
Bert Aben
Tresy Benders (ondersteuner
Cliëntenraad Altrecht Senior)
Margriet Mannak (Familieraad)
Saphira Metekohy
Nanda Jansen
Kendrick
Youssef Abjij
Ina Veenstra (Altrecht Willem Arntsz)
Sterre de Jong
Laura Vervaart
Aan dit nummer werkten verder mee:
Vaif, Laura, Eva Ouwehand en
Carice de Wildt
Redactieadres:
Distelvlinder 1
3734 AA Den Dolder
Email: alter@altrecht.nl
Telefoon: 030 225 62 07
Fotografie:
Dick Boes, e.a.
Ontwerp en opmaak:
Studio Langezaal, Odijk
Drukwerk:
Bergdrukkerij, Amersfoort
Deadline:
Alter nummer 2 verschijnt in
juni 2013. De deadline voor dit nummer
is: 6 mei 2013.
Overname:
Zonder toestemming van de redactie
mag niets uit dit nummer worden
overgenomen
Kopij:
Wil je reageren op artikelen in Alter?
Stuur je reactie naar: alter@altrecht.nl.
De redactie behoudt zich het recht voor
reacties te weigeren, in te korten of
naar een later moment te verschuiven.

Nieuw Aanmeldpunt
Vroegdiagnostiek
0-5 jaar: Vroege hulp
is van belang!
Altrecht, Reinaerde en Trajectum bundelen hun krachten op het
gebied van vroegdiagnostiek bij jonge kinderen van nul tot vijf jaar.
Door nauw samen te werken in het nieuwe aanmeldpunt, kunnen
ouders en verwijzers snel terecht voor screening van kinderen
waarbij zorgen zijn over de ontwikkeling en/of het gedrag.
Kort
Juist bij jonge kinderen is het vaak lastig om te zien wat er aan de
hand is. Met dit nieuwe aanmeldpunt willen wij voorkomen dat
ouders soms een lange moeizame weg bewandelen, voordat zij op de
juiste plek terecht komen voor advies en diagnostiek.
Voor wie?
Ouders met jonge kinderen die ontwikkelings- en/of gedragsproblemen
hebben op meerdere ontwikkelingsgebieden, kunnen een
laagdrempelig beroep doen op de expertise van het aanmeldpunt.
AAnmelden
Een kind kan voor screening eenvoudig aangemeld worden via
de website. Indien noodzakelijk kan na screening, in overleg met
een verwijzer of verwijzende instantie, aanvullende diagnostiek
plaatsvinden bij één van onze organisaties. Laagdrempelig en
professioneel.
Meer informatie: www.aanmeldpuntvroegdiagnostiek0-5jaar.nl
Utrechtse cliënten- en familieorganisaties
in de ggz tekenen voor meer samenwerking
Volwaardig burgerschap voor mensen met psychiatrische
problemen, in een gastvrije samenleving, is prioriteit van de
komende jaren. Daarom ondertekenden Utrechtse cliëntenen
familieorganisaties op vrijdag 7 december in aanwezigheid
van wethouder Everhardt van Volksgezondheid en Roxanne
Vernimmen, bestuursvoorzitter van Altrecht, het zogeheten
‘convenant voor volwaardig burgerschap’. Dit convenant moet
leiden tot nog betere zorg voor mensen met psychiatrische
problemen en tot herstel van burgerschap waarbij er optimaal
tegemoet wordt gekomen aan hun mogelijkheden, wensen en
behoeften.
Mensen met psychiatrische problemen ondervinden vaak veel
obstakels in hun traject naar een volwaardig burgerschap
waarin zelfstandig wonen, werken en het hebben van
een sociaal leven centraal staan. De ondertekening van
dit convenant geeft het startsein voor een intensieve
samenwerking tussen cliënten- en familieorganisaties met als
doel de gezamenlijke belangen bij de gemeenten en andere
instellingen te behartigen en bij te dragen aan een samenleving
waarin mensen met psychiatrische problematiek en hun
betrokkenen een volwaardige plaats kunnen innemen.
De convenantpartners willen niet alleen praten maar ook dóen.
Ze mikken op de inzet van ervaringsdeskundigen (medewerkers met
cliëntervaring) en het ontwikkelen van vernieuwende initiatieven
op het terrein van zorg en participatie.
De volledige tekst van het convenant is te lezen op: www.ggzutrecht.nl.
Alter 1 | 13 [3]

+
[4] Alter 1 | 13
Achtergrond
Wat is een
stigma?
Tekst: Laura Vervaart
Het woord stigma is afkomstig van het Griekse woord
‘stigmata’, wat brandmerk of merk betekent. Een andere
betekenis van het woord is schandvlek. In het Nederlands is
er een verschil ontstaan tussen stigmata, wat primair een
religieuze betekenis heeft gekregen, en stigma, wat een
algemene betekenis heeft die nogal negatief is. Het hebben
van stigmata (wonden of zweren bij Christenen die kunnen
duiden op een Goddelijke connectie), kan nog enigszins
positief worden gezien. Een stigma is eigenlijk in alle gevallen
negatief.
In ‘gewone-mensentaal’ kun je stigma als volgt definiëren:
1) mensen vertonen ongewoon of afwijkend gedrag, 2)
stereotypen worden gemaakt waarin het afwijkende
onwenselijk wordt gemaakt, 3) de stereotypen leiden tot
etiketten die de groepen anders maakt en 4) mensen worden
op basis van de etiketten uitgesloten. Het krijgen van een
stigma is overigens iets wat veel meer groepen mensen
overkomt dan alleen psychiatrisch patiënten. Denk maar eens
aan jongeren met een Marokkaanse achtergrond, homo’s,
Eens in de zoveel tijd komt er een krantenbericht voorbij dat
gaat over het stigma van psychiatrisch patiënten. Aanleiding
is meestal een onderzoek van een universiteit die bezig is
geweest met bekijken waar mensen nou precies last van
hebben. Maar wat is zo'n stigma nou? Hoe werkt het?
En - misschien nog wel belangrijker - hoe kom je er weer vanaf?
ouderen, werkelozen, mensen met fors overgewicht en talloze
andere groepen die niet in het standaardplaatje passen.
StigmAcirkel
Als je de literatuur erop naslaat, is er echter nog een ander
belangrijk aspect van het stigma: de zogenaamde stigmacirkel.
Een term wordt negatief gezien en krijgt daarmee een stigma.
Vervolgens wordt er een nieuwe term verzonnen om zo
het stigma van zich af te schudden, waarna ook de nieuwe
term een stigma krijgt. Een mooi voorbeeld hiervan is het
woord ‘allochtoon’. Dat heeft in de loop der jaren een steeds
negatievere bijklank gekregen. Vervolgens zijn er vele nieuwe
benamingen bedacht, waaronder ‘nieuwe Nederlanders’, wat
ook nu weer een redelijk negatieve betekenis krijgt. Eigenlijk
is het verzinnen van een nieuwe naam niet meer dan een
wanhopige poging om onder het stigma uit te komen.
De meeste stigma’s worden door de ‘buitenwereld’ en door
de groep zelf enigszins in stand gehouden. De groep zelf
speelt hierin een ongeveer even grote rol als de buitenwereld.

Dit komt door een sociaal psychologisch verschijnsel dat
de ‘selffulfilling prophecy’ wordt genoemd. Als lid van een
gestigmatiseerde groep, merk je dat de groep waartoe je
behoort op een bepaalde manier wordt bekeken. De persoon
in kwestie identificeert zich op een bepaalde manier met de
groep en gaat zich - onbewust - op de manier gedragen die
hoort bij het stereotype gedrag van die groep. In ieder geval
worden sommige gedragingen uitvergroot.
Wat hierbij meespeelt is dat er bij een psychologisch traject
in eerste instantie wordt ingegaan op kenmerken die bij een
stoornis horen. Hierdoor worden deze benadrukt. Hiermee
spelen ook stereotypen die hulpverleners hebben mee. Deze
benadrukken bepaalde kenmerken die als klachten ervaren
worden. Dit is nodig om de klachten accuraat aan te pakken,
maar tegelijkertijd kunnen deze het stigma verder vergroten.
Het wordt beter
Psychiatrie en stigma zullen voor altijd met elkaar verbonden
zijn. Het is niet zo dat het nooit anders zal zijn. Gelukkig
worden dingen wel makkelijker, zeker doordat de psychische
hulpverlening goed toegankelijk is en mensen er ook opener
over zijn. Ook berichten in de media, waarbij gesproken wordt
over bijvoorbeeld de grote groep mensen die antidepressiva
gebruikt, spelen mee om het stigma minder te maken.
Aan de andere kant blijft er wel een groot gapend gat tussen
milde klachten, zoals een milde depressie of een burnout, en
de zware klachten, die zo ingrijpend zijn dat mensen in eerste
instantie niet zelfstandig meer kunnen functioneren.
Of er ooit zoveel begrip komt voor deze klachten, dat de
mensen die er last van hebben niet meer raar worden
aangekeken, is nog maar de vraag. Maar door maar te
blijven vertellen dat mensen die hulp binnen de geestelijke
gezondheidszorg krijgen niet gek maar ziek zijn, valt er al heel
wat te verbeteren. [A]
Alter 1| 13 [5]

+
[6] Alter 1 | 13
Het gevoel van
stigma &
zelfstigma
Tekst: Bert Aben
Ik zal het altijd wel in me hebben gehad. Maar in mijn 30e
levensjaar is er een knots van een psychose in mijn brein
ontwikkeld die de rest van mijn leven fors heeft veranderd.

“De strijd tegen zelfstigmatisering
heb ik eigenlijk al opgegeven”
Het was er al in mijn familie. De mannen en vrouwen in mijn
familie die geregeld vreemde uitspraken deden. Of van wie
je wist dat ze soms maandenlang werden verpleegd in een
psychiatrisch ziekenhuis. Er werd geroddeld over hen.
Het waren nu eenmaal ‘aparte’ mensen. En hoewel ik me
realiseer dat ik vroeger zelf stigmatiseerde, ben ik nu zelf aan
de beurt.
Mijn grote psychose was een bijzondere ervaring. Om er maar
eens iets over op te lepelen: Ik herkende mensen die allang
waren gestorven. Ik was helderziend en er was een taak voor
me weggelegd als armoedebestrijder in de derde wereld.
Na de psychose pakte het allemaal zo anders uit. Lamgeslagen
van angst durfde ik niet meer naar het journaal te kijken.
Bang dat de verschrikkingen van geweld en hongersnood in
Afrika en waar ook ter wereld me nog depressiever zouden
maken dan ik al was. Alles was zinloos en dat was het altijd al
geweest. Ik begreep niet dat er ooit een paradijs geschapen
was. Een paradijs waar niet alleen verboden appelen werden
geplukt maar waar een aaneenschakeling was van afbraak en
verdriet.
tweede pSycHoSe
Op mijn 31e mocht ik de kliniek verlaten. Tot mijn volle
tevredenheid werd ik direct voor 100% goedgekeurd om weer
aan het werk te gaan. En dat werk ging in eerste instantie
net zo goed als voorheen. Ik was erg enthousiast en sliep
nauwelijks. Het ernstige slaapgebrek resulteerde uiteindelijk in
een tweede psychose.
Mijn werkgever wist nu zeker dat hij het arbeidscontract
wilde verbreken; hoe ik hem ook probeerde duidelijk te
maken dat ik met een goede psycho-educatie bij de bipolaire
stoornis echt nog wel kon werken. Het stigma had zijn besluit
onherroepelijk vastgelegd. Dat hij hier ernstig voor heeft
moeten liegen deerde hem niet. Hij zal hebben gegokt dat ik
de strijd om mijn recht te halen toch wel zou verzilveren in een
WIA-uitkering. Hij heeft gelijk gekregen…
niet uit te leggen
De afgelopen 20 jaar heb ik mijn best gedaan om mijn agenda
te vullen met activiteiten die me van de straat houden.
Gelukkig is het aanbod van vrijwilligerswerk groot. Het doet
dan ook wel pijn als je hoort dat je het maar makkelijk verdient
of dat je te lui bent om te werken. Ik ga het allemaal niet
uitleggen, denk je dan. Tenslotte vind je zelf ook dat je op een
oneigenlijke manier in de WIA bent beland. En de kans dat al
die stigmatiserende personen jouw ingewikkelde verhaal toch
niet snappen, is te groot.
ZelfStigmA
De strijd tegen zelfstigmatisering heb ik eigenlijk al
opgegeven. Als ik zie met welke projecten mijn ex-collega’s
bezig zijn, dan word ik afgunstig. Toegegeven, een slechte
karaktereigenschap, maar ik probeer ermee te dealen.
Het zijn zware projecten en ik zou alle zeilen van mijn
psycho-educatie bij moeten zetten om voldoende te slapen
en de klus beheersbaar te houden. Zou me dit eigenlijk wel
lukken? Heeft mijn ex-werkgever dan toch gelijk gehad door
mij in de WIA te schoppen?
Maar hij heeft me de kans niet gegeven. Bovendien heeft hij de
waarheid geweld aan gedaan. Het zelfstigma heeft me nu te
pakken. Ik kruip weg in mijn holletje omdat ik overal beren op
de weg zie.
Maar gelukkig, het voorjaarszonnetje breekt door en ik
besef weer dat ik lekker naar buiten moet gaan en in de tuin
werken. De angst voor het zelfstigma verdwijnt dan vanzelf
wel weer. En van de tuin ga ik dan met plezier weer naar een
vrijwilligersklus. [A]
Alter 1| 13 [7]

+
[8] Alter 1 | 13
5 vragen aan...
Kornelis Jan
van der Vaart
Tekst: Sjef Odekerken
1:
Stigmatiseren
hulpverleners hun
cliënten ook?
“Ja, dit komt zeker voor, hoewel dit natuurlijk
meestal volledig onbewust gebeurt.
Het heeft denk ik alles te maken met hoe we
als hulpverleners opgeleid zijn.”
2:
Kun je voorbeelden
noemen van
stigmatisering door
hulpverleners?
“We zijn als hulpverleners opgeleid om mensen te
helpen. We zien daarbij de patiënt in principe als
een mens die hulp nodig heeft. Daarmee ontstaan
twee verschillende menselijke rollen: die van de
hulpverlener - degene die helpt - en die van de
patiënt - degene die hulp nodig heeft. Je wordt
door je opleiding in die rollen opgevoed. In onze
rol van hulpverlener zijn we vaak sterk geneigd
mensen te behouden voor fouten of terugval.
Of we remmen mensen af als zij naar ons idee iets
niet kunnen of teveel willen. Allemaal vanuit het
idee mensen te helpen, waarbij we onbewust toch
ook stigmatiseren en zeggen ‘Jij kunt dat niet’.”
Stigmatiseren hulpverleners ook?
Niets menselijks is hen vreemd. Ook onder hulpverleners komt
stigmatisering voor. Hoe komt dit, hoe ziet het eruit en wat kun
je ertegen doen? We vroegen het Kornelis Jan van der Vaart,
verpleegkundige bij afdeling ABC, die hulp biedt aan jongeren
met een psychotische kwetsbaarheid.

3:
Wat zijn de gevolgen van het
stigmatiseren voor de cliënt?
“Als je een psychiatrische ziekte hebt, ligt je gewone leven of je
normale ontwikkeling vaak stil. Dit geeft veel onzekerheid bij
mensen. Ze kunnen heel makkelijk het gevoel krijgen niets meer
te kunnen. En als je dat als hulpverlener ook naar hen uitstraalt,
versterkt dat de onzekerheid bij de patiënt. Het onbewuste
‘wantrouwen’ - hij of zij kan dat niet of wil teveel of te snel - wordt
heel sterk door de patiënt gevoeld.”
4:
Wat zijn de gevolgen voor
de relatie tussen patiënt en
hulpverlening?
“Als je de patiënt alleen maar ziet als iemand die hulp nodig heeft,
dan vergeet je te kijken naar de hele mens. Dan loop je het risico
dat de patiënt zich minder open opstelt in het contact. Patiënt en
hulpverlener zijn dan twee gescheiden werelden die minder goed
op elkaar aansluiten.”
5:
Wat kun je ertegen doen?
“We moeten als hulpverleners altijd proberen te kijken naar de
overeenkomsten tussen mensen. Of je nu hulpverlener bent of
patiënt, het belangrijkste is dat je allebei mens bent met alle
wensen, behoeften en dromen die daarbij horen. Dus let niet
zozeer op de verschillen, maar vooral op de overeenkomsten
tussen mensen. Welke muzieksmaak heb je? Wat geeft jou stress?
Welke toekomstdromen heb je? Mooi voorbeeld daarvan is onze
Facebookpagina die voor zowel patiënten als hulpverleners
toegankelijk is. Die loopt prima, omdat er op een heel andere
manier informatie uitgewisseld wordt. Niemand is daar de baas
en iedereen is gelijk. Het beheer van de pagina doe ik samen
met een patiënt. Een prachtig voorbeeld van gelijkwaardige
communicatie tussen medewerkers en patiënten.” [A]
Tot slot wijst Kornelis Jan nog op de website www.watdoejij.org.
Hier vind je informatie over anti-stigma-activiteiten en kun je je
eigen statement doen.
Tekst: Eva
Wie
stigmatiseert
wie?
Een poosje geleden vertelde een van de
mannen uit FPC2landen, tbs-kliniek in de
Gansstraat, dat hij zat te lunchen met mensen
van Altrecht Talent. Samen schilderden ze het
directeurshuis aan de voorkant van de kliniek,
dat als resocialisatiewoning gebruikt zou gaan
worden. Piet, zo zal ik hem voor het gemak
even noemen, is schilder van beroep en al in
een fase dat hij gewoon kan werken; eerst bij
Altrecht Talent, later bij een schildersbedrijf in
de stad.
De mensen van Altrecht Talent keken tijdens
de lunch door het raam en wisselden uit wat
ze zo’n beetje dachten over de mannen aan
de andere kant van de muur. De vooroordelen
rolden over tafel. Allemaal schorem, blij dat
ze er zelf niet zaten, ze wilden er ook niet
teveel mee te maken hebben. Piet hoorde het
allemaal een tijdje aan en brak op een gegeven
moment in in het gesprek met de mededeling:
“Ik ben een van die mannen, ik verblijf hier
ook.”
Column +
Ouwehand
Geestelijk verzorger Altrecht
Er viel even een pijnlijke stilte, daarna kon het
gesprek over stigmatisering beginnen. [A]
Alter 1| 13 [9]

[10] Alter 1 | 13
Familie-ervaringsdeskundige
werkt aan begrip
en luisterend oor
voor familie
Niki (24) werkt als begeleider
op één van de afdelingen van
Altrecht. Daarnaast is zij familieervaringsdeskundige;
haar
broer heeft een psychiatrische
ziekte. “Pas later werd ik mij
bewust van mijn familieervaringsdeskundigheid.
Tijdens mijn opleiding
bijvoorbeeld, moest ik mijn
persoonlijke ervaringen strikt
gescheiden houden van mijn
toekomstig beroep. Anders kwam
het, zo vonden de docenten,
allemaal veel te dichtbij.”
“In mijn werk als begeleider denk ik veel na over hoe de relatie
tussen hulpverleners en familie kan verbeteren, maar nu nog
niet specifiek als familie-ervaringsdeskundige. Het is ook
best lastig. Persoonlijk is het onderwerp toch nog wel heel
emotioneel voor me, terwijl het in het werk veel zakelijker is.”
Tekst: Sjef Odekerken
nA Verdriet en booSHeid
komt AcceptAtie
Hoe is het als je broer een psychiatrische ziekte heeft? “In het
begin was ik vooral heel verdrietig. Ik vond het zo erg voor
hem, wilde alleen maar voor hem zorgen, hem onder mijn
hoede nemen. Later werd ik wat meer ‘gelaten’, mijn broer is
ziek, het is niet anders. Daarna kwam boosheid. Ik zette mij
tegen mijn broer af, vond hem vooral een ‘verwende jongen’.
Ten slotte kwam de acceptatie en daarmee het begrip.
Ik kon mij richten op de vraag wat nu eigenlijk het beste voor
mijn broer was en hoe we er als gezin het beste mee om
konden gaan.”
ScHokkend
Zo’n 12 jaar geleden kreeg haar broer zijn eerste psychose.
“Wat mij sterk is bijgebleven, is dat hulpverleners mij nooit
hebben uitgelegd wat er nu eigenlijk aan de hand was met
mijn broer en wat ze gingen doen. Ik weet nog goed dat ik op
een gegeven moment bij mijn broer in de kliniek op bezoek
ging. Zonder dat ik dat wist, zat hij in de separeer. Dat was een
enorm schokkende ervaring, maar ze lieten me zo weer naar
huis gaan, zonder gesprekje, zonder uitleg, zonder een kopje

koffie… terwijl dat zo belangrijk is voor familie op dat moment.
Even aandacht, een luisterend oor. Ik zie de laatste jaren wel
verbetering, maar er is nog steeds te weinig aandacht voor
familieleden en in het bijzonder voor broers en zussen.”
contAct Stimuleren
Op de afdeling probeert Niki samen met haar collega’s
het beleid richting familieleden te verbeteren. “In principe
betrekken we familie al bij het intakegesprek en daarop
volgt - als de cliënt dat goedvindt - ook een systeemgesprek.
Toestemming van de cliënt is daarbij belangrijk, want je kunt
niet zomaar contact leggen als de cliënt dat niet wil. Maar
omdat we het belang van een goed contact met de familie
natuurlijk wel zien, blijven we dit onderwerp aan de orde
stellen en in de meeste gevallen ontstaat er dan wel een min
of meer goed contact. We blijven dat dus stimuleren.”
luiSterend oor
Een luisterend oor en begrepen worden. Dat zijn de zaken die
volgens Niki voor familieleden het belangrijkst zijn. “Juist als
‘familie van’ heb je veel te maken met stigmatisering.
Mensen om je heen zijn vaak niet bereid naar je verhaal te
luisteren en praten soms zelfs nog in termen als ‘het gesticht’.
Mensen verbreken het contact, kijken je anders aan.
Je hebt een broer die gek is, misschien word jij dat ook wel.
Ze zijn bang en voorzichtig. Maar in feite is iemand met
een psychiatrische ziekte natuurlijk niet ‘gek’, ‘achterlijk’ of
‘gestoord’, maar gewoon ziek. En daarom heb je recht op een
gewone bejegening. Maar dat blijkt lastig. Je ziet ook niets
aan de buitenkant en ik weet dat mensen toch vaak denken in
termen van ‘eigen schuld…’.”
ApArte werelden
Niki ten slotte: “De wereld binnen de psychiatrie en daarbuiten
zijn twee zulke aparte en verschillende werelden. Ook letterlijk:
mensen denken dat zij er toch niet mee in aanraking komen,
en vaak is dat natuurlijk ook zo.
Daarom is het heel belangrijk
dat we erover blijven vertellen
en zorgen dat de verbinding
tussen die werelden groter
wordt.” [A]
Alter 1| 13 [11]

+
[12] Alter 1 | 13
‘stigma’
Wat betekent
voor jou?
‘Stigma’ is een bekend woord en ingeburgerd begrip. Maar wat verstaan we er
eigenlijk persoonlijk onder? Op deze pagina’s een aantal reacties van cliënten en
medewerkers op de vraag ‘Wat betekent stigma voor jou?
“Stigma in de psychiatrie is het vooroordeel dat
mensen die ooit psychische klachten hebben
gehad verondersteld worden ieder moment
wel weer psychische klachten en gebreken te
kunnen hebben. Met het stigma worden mensen
achtergesteld in hun mogelijkheden. De autonomie
wordt ingeperkt omdat de buitenwereld de
beslissingen naar zich toetrekt.”
Bert Aben
“Stigmatiseren of niet? Als ik het over
de vrouw heb die aan het eind van de
straat op de hoek woont en van wie
ik de naam niet weet, is dat een hele
mondvol om haar zo aan te duiden. Ik
had ook kunnen zeggen: die gezette
jonge vrouw, met dat lange zwarte
haar met dat kleine dochtertje van de
hoek. Ook heel veel tekst. Dus zeg ik:
de Marokkaanse vrouw van de hoek.
Stigmatiseer ik dan?”
Ina Veenstra
“Als we nu eens
allemaal ons best
doen om vaker een
keurmerk uit te
delen in plaats van
een brandmerk. Wat
zou dat een verschil
maken!”
Tresy Benders
“Maar een paar mensen
weten dat ik niet alleen
maar depressief ben geweest,
maar dat ik eigenlijk ook een
persoonlijkheidsstoornis heb en
daarom depressief ben geworden.
Het gros van de mensen komt
niet verder dan een burn-out,
omdat ik veel te veel deed naast
een voltijdstudie. Bang dat
mensen me zullen veroordelen en
anders gaan behandelen omdat
ze niet goed weten waar ze mee
te maken hebben.”
Laura

Een echtpaar zegt: “Wij hebben drie kinderen.
Twee daarvan hebben een goede baan,
een relatie en kinderen. De derde heeft een
psychiatrische ziekte en wordt regelmatig
opgenomen omdat de medicatie weer eens
niet is ingenomen. Nu vragen kennissen
regelmatig hoe het met onze kinderen gaat.
We vertellen dan van alles over de ‘gezonde’
kinderen en hoe goed ze het doen, maar als
we eerlijk zijn vertellen we niets over onze
dochter waar het niet goed mee gaat. Dit
niet omdat we haar willen verzwijgen, maar
het is erg moeilijk om uit te leggen hoe haar
leven eruit ziet en als je het probeert merk
je dat het niet overkomt. Je wilt geen stigma
veroorzaken, maar eigenlijk doe je het wel.”
Een jongere met een psychisch zieke ouder:
“Ik neem maar geen vrienden mee naar huis,
want je weet nooit hoe moeder reageert en
hoe ze erbij zit. Soms schaam je je voor haar
gedrag of haar houding. Dan kun je maar
beter zorgen dat niemand haar ziet. Het is zo
moeilijk uit te leggen dat ze zo doet omdat
ze ziek is, maar eigenlijk vind ik het ook wel
jammer, want mijn moeder is ook heel lief en
wil zo graag dat het goed gaat. Het lukt haar
alleen niet altijd. Ik wou dat er iemand was
waar ik dat wel mee kon bespreken en me
helpen hoe ik wel mensen mee zou kunnen
nemen.”
Margriet Mannak
“Het is goed dat stigmatisering
binnen en buiten de ggz weer meer
aandacht krijgt, het gaat, helaas,
met golfbewegingen. In de jaren
1980-1990 was het ook erg actueel,
het ebt weer weg en het komt weer
terug. De discussie over hoe om te
gaan met gestigmatiseerde cliënten
start steeds weer.”
Nanda Jansen
“Stigma is voor mij in één
woord: vooroordeel. Niemand
vindt het leuk als een ander je
beoordeelt op wat je hebt of hoe
je eruit ziet. Maar het stomme
is dat iedereen het doet, al in
de kleine dingen. Je gaat al van
dingen uit bij de ander terwijl
je hem/haar niet kent. De één is
de ander niet maar toch wordt
alles over een kam geschoren.
Vooral als je een psychiatrische
aandoening hebt, zit daar een
negatieve lading aan en moet je
als persoon meer bewijzen dat
je verder echt wel OK bent. En
daar word ik nogal moe van.”
Saphira Metekohy
“Voor mij is het een
stigma als iemand
zegt dat ik zwart ben.”
Kendrick
Alter 1| 13 [13]

+
[14] Alter 1 | 13
Interview
In december verhuisde een groep
cliënten van Altrecht Senior naar
woonzorgcomplex Parc Transwijk.
Wat zijn hun ervaringen tot nu toe en
hoe kijken zij aan tegen (voor)oordelen?
Terug naar
Parc Transwijk bevindt zich in Utrecht vlakbij
winkelcentrum Kanaleneiland. De cliënten verblijven
in twee groepswoningen van elk zes bewoners. Op elke
groep zijn twee woonbegeleiders werkzaam. De groep
die we bezoeken, woonde op afdeling Korenveld in
Den Dolder. Ze hebben een langdurig verblijf op het
terrein van Altrecht achter zich gelaten.
We worden uitgenodigd een kijkje te nemen in de
kamers van een paar cliënten. Die zijn ingericht met
Tekst: Tresy Benders en Saphira Metekohy
de wijk
persoonlijke spullen waaronder een tv en voorzien van
een ruime douche met toilet. “Als het me zo nu en dan
te druk wordt, dan kan ik me hier terugtrekken”, aldus
een mannelijke bewoner.
wAt Vinden de bewonerS VAn Hun
nieuwe woonomgeVing?
Iedereen vindt dat het voor wat woonruimte en luxe
betreft een grote vooruitgang is ten opzichte van
Korenveld. Wel is het wennen. Met de overgang van

een veilige, afgebakende omgeving naar een
groter en anoniemer complex in een stadse
wijk met veel verkeer, hebben sommigen
moeite. “In Korenveld zag je altijd wel iemand
die je kende. Het was allemaal veel kleiner en
overzichtelijker.” Ze zijn dan ook blij dat een
aantal woonbegeleiders van Altrecht met hen
mee verhuisde.
dAgbeSteding
Een bewoner met een angststoornis probeert
stapje voor stapje zijn wandelgebied uit te
breiden. “Ik mis Den Dolder wel. Hier sta ik niet
meteen buiten als ik de voordeur uitga, maar
moet ik eerst met de lift. Dat is al een extra
drempel voor mij. En ik moet wennen aan het
drukke verkeer. Het is belangrijk dat ik naar
buiten ga en in beweging blijf. Daar ga ik voor
knokken. Vanmiddag ga ik naar koersbal.”
Twee dames gaan regelmatig op pad.
Ze bezoeken graag het winkelcentrum en staan
open voor wat de omgeving te bieden heeft.
“Ik hoorde dat er in het park hiernaast ook
regelmatig iets wordt georganiseerd en dat lijkt
me wel leuk.” Twee bewoners hebben onlangs al
meegedaan aan het zangkoor.
Vooroordeel
Contacten met mensen buiten de woongroep
hopen ze straks zeker te gaan leggen. Denken ze
daarbij last te hebben van vooroordelen omdat
ze psychiatrische problemen hebben?
Een bewoonster: ”Ik heb het wel meegemaakt in
het verleden. Ik bezocht mijn zus en toen werd er
over mij gezegd ‘die is gek’, maar het houdt me
nu niet bezig.” Een andere dame: “Ik woon nu in
Utrecht. In Den Dolder zat ik in ‘het gekkenhuis’.
Ik heb geaccepteerd dat er mensen zijn die zich
raar gedragen. Maar als ik visite had, dacht ik
wel eens, wat zullen ze wel niet denken. En hier
wonen we tussen allemaal oude mensen waar
iets mee is en die zorg nodig hebben.” Lachend
voegt ze toe: “Toen ik laatst naar de kerk ging,
dacht ik nog wat zijn ze oud, maar zelf ben ik ook
al tachtig.”
Het is dus nog wennen voor de nieuwe bewoners
van Parc Transwijk, maar het gevoel er niet bij te
horen… nee hoor, dat hebben ze niet! [A]
Stigma
De meeste mensen die cliënt zijn in de ggz, ervaren het als
zwaar, het hebben van een ‘stigma’. Zelf heb ik in mijn leven te
vaak en te veel ervaren hoe zwaar het is om met een stigma in
onze maatschappij rond te lopen.
Je begint je leven, school, werk, bouwt alles op als je nog jong
bent en keer op keer kom je er op een bepaald moment achter
dat de maatschappij jou niet beoordeelt op je kwaliteiten, wie je
bent, wat je kan, wat je mogelijkheden zijn, maar juist om ‘wat’
je hebt.
Tekst: Vaif
Column +
Ik ben niet mijn stigmatiserende diagnose, de dbc-code van de
DSM IV. Ik ben niet het etiket, het stempel! Mijn diagnose heb
ik verworven door alles wat ik in mijn leven heb meegemaakt,
mij is aangedaan. Bewust en helaas ook onbewust. Ik moet
hier mee zien te leven. Wie er onder de diagnose zit, daar is in
onze maatschappij eigenlijk geen oog meer voor. Ik heb dat ooit
zelf heel duidelijk meegemaakt hoe iemand heeft gereageerd
en daardoor mij nog meer heeft gestigmatiseerd. (een mooi
onderwerp voor een vervolg!)
Het is goed dat stigmatisering binnen en buiten de ggz weer
meer aandacht krijgt, het gaat, helaas, met golfbewegingen. In
de jaren 1980-1990 was het ook erg actueel, het ebt weer weg
en het komt weer terug. De discussie over hoe om te gaan met
gestigmatiseerde cliënten start steeds weer.
Opnieuw gaan wij allemaal, hopelijk wel samen, weer aan
de slag om opnieuw het wiel uit te vinden: stigma’s uit de
taboesfeer halen. Dat ‘wiel’ bestaat al heel lang, maar toch
vinden wij het nodig om steeds een nieuwere, hopelijk betere
versie van het ‘wiel’ te ontwikkelen. Zolang het maar ten goede
komt van de cliënten! [A]
Vaif blogt regelmatig samen met
vele anderen op onze website.
Zie www.altrecht.nl/blogs
Alter 1| 13 [15]

Coretta Aan het eind van de 80-er jaren waren er enorme hij erg van onder de indruk geraakt. Coretta was de
bezuinigingen in het welzijnswerk. Aangezien
ik - na een toch redelijke staat van dienst - er in
weduwe geworden van Martin Luther King.
Ondiep als laatste was bij gekomen, vloog ik er als Maar Coretta zat op dat ‘gedoe’ helemaal niet te
eerste uit. Daar heb ik het erg moeilijk mee gehad. wachten. Ze had maar één verlangen: een lieve
De mensen in Ondiep waren me zo vertrouwd
vriend. En dat lukte niet. Af en toe had ze wel
geworden. Om weer wat op verhaal te komen
eens een avontuurtje met één van de koks, maar
ging ik vrijwilligerswerk doen in een verpleeghuis. daar hield ze een verschrikkelijke kater aan over.
Eerst zorgde ik voor het vervoer van en naar de Uiteindelijk meende ze de oplossing gevonden te
fysiotherapie en later kwam ik terecht bij de
hebben. Ze ging naar een psycholoog. Hij moest
activiteitenbegeleiding. Daar werkte ik samen
er voor € 50,- per half uur voor zorgen dat ze
met Coretta. Coretta had alles wat een mens
een beetje slechter werd. Vaak vroeg ze me om
maar hebben kan. Ze was 18 jaar, had een goede ’s morgens niet te laat te komen, dan had ze de
opleiding, ze zag er goed uit en niet in het minst: gelegenheid om haar ‘logica’ weer even uiteen te
ze was lief voor de mensen. Ze vertrok niet eerder zetten. Iedereen wil wel eens even praten. Hoe het
van de afdeling of iedereen moest tevreden zijn. precies is afgelopen met Coretta weet ik niet.
Bij de geboorte had haar vader haar bij de
Na verloop van tijd kreeg ik ander werk en ben
burgerlijke stand aangegeven als Coretta. Martin haar uit het oog verloren. Graag wens ik Coretta
Luther King was in dat jaar vermoord en daar was heel veel goeds.
Post
Boek over psychisch
lijden als gevolg van een
traumatische jeugd
[16] Alter 1 | 13
Het boek ‘Gevangen in mijn dagdroom’ (september 2012) is een
autobiografisch boek waarin de auteur Ankie Driessen beschrijft
wat er gebeurt met een 8-jarig meisje door slechte (huiselijke)
omstandigheden. “Er is geen andere uitweg dan vluchten in de
fantasiewereld.”
De auteur: “Gelukkig functioneren de meeste kinderen goed, maar er
zijn er ook die, net als ik vroeger, gedwongen door de omstandigheden
en problemen in een droomwereld leven. Met dit boek vraag ik
aandacht voor deze kinderen, die door hun dagdromen als het ware
in een verknipte wereld zijn beland. Ze ontvluchten de werkelijkheid,
zitten gevangen in hun droom.” (Bron: www.gigaboekshop.com).
‘Gevangen in mijn dagdroom’ - Ankie Driessen
Gigaboek - ISBN: 97890 8548 3441
Jan Wouters

Socialrun tegen stigma in de psychiatrie
Het leven
Van de survival van het leven
Wordt geen ding vooraf aangegeven
Het is vallen en opstaan
Maar vooral verbeterd verdergaan
Soms raak je door zo’n val gewond
En loop je met een ziel vol littekens rond
Maar je kan niet terug naar start
Je moet steeds verder, al is het hard
Je ziet steeds weer een andere afvaller
Daardoor wordt de weg steeds smaller
Maar ook krijg je soms mooie dromen
Dan zie je nieuwe mensen komen
Maar een ding hebben start en finish gemeen:
Je staat bij komen en gaan alleen
Gerrit van de Berkt, Atelier Totem
Van 27 tot en met 29 september 2013 wordt de Socialrun
gelopen, een non-stop estafetteloop van meer dan
600 kilometer in 48 uur voor het goede doel. De Socialrun is
een initiatief van een aantal medewerkers van de afdeling
Psychiatrie & Verslaving van Altrecht en haar netwerkpartners.
Er doen meerdere teams mee aan de Socialrun. Een team
bestaat uit 8 lopers en begeleiders. Kernwaarde van de
Socialrun is dat mensen met een psychiatrische stoornis
betrokken zijn bij dit jaarlijkse evenement. Start en finish zijn
in Utrecht.
doelStelling SociAlrun
De Socialrun wil het taboe op psychiatrische aandoeningen
doorbreken door:
• Een jaarlijkse estafetteloop
• Financieel ondersteunen van projecten die bijdragen aan het
doorbreken van het taboe op psychiatrische aandoeningen.
meer informAtie
Wil je meer informatie over dit
unieke evenement en over hoe je
kunt ondersteunen? Kijk dan op:
www.socialrun.eu of mail naar:
info@socialrun.eu.
Alter 1 | 13 [17]

Fictie
[18] Alter 1 | 13
Niet geaccepteerd
Een vrouw
zonder vlekje
Carmen de Winter had alle papieren op de post
gedaan. Ze voelde zich uitgelaten en bijna euforisch van
opwinding. Zij en Karel zouden eindelijk dat huis gaan
kopen waar ze al tijden verliefd op waren.
Tekst: Carice de Wildt

Het huis was nu flink in prijs gedaald en als ze verstandig met
hun geld zouden omgaan, konden ze het volgens Annette
de Vrieze, hun financieel adviseur, kopen. Carmen was nog
even ongerust geweest over de overlijdensrisicoverzekering.
‘Met mijn bipolaire stoornis ben ik toch een risico voor die
maatschappij’, had ze tegen Karel gezegd. ‘En risico’s moet je
uitsluiten’. Karel had er geen problemen in gezien. ‘Het gaat al
jaren heel goed met je. Je bent stabiel, je neemt je medicatie
en bent therapietrouw. Niets aan de hand, schatje. Jij wordt
echt wel geaccepteerd’.
Op vrijdagmiddag, net voordat Carmen haar computer op
kantoor wil afsluiten, ontvangt ze een mail van de bank
waarbij de financieel adviseur hun overlijdensrisicoverzekering
heeft aangevraagd. Haar ogen vliegen over de regels.
‘De aangevraagde Overlijdensrisicoverzekering kan niet
worden geaccepteerd, aangezien de medisch specialist het
risico niet verzekerbaar acht. Het aanvraagformulier hebben
wij daarom terzijde gelegd…’
De rest van de letters ziet Carmen door een waas van tranen.
In een flits ziet ze het droomhuis van haar en haar lief aan zich
voorbij gaan. Met haar stoornis zal ze nooit uit de flat driehoog
achter komen, al heeft ze nog zo’n goede baan en houdt ze
zich aan alle lifestyleregels die ze maar kan bedenken. Ze is
gestopt met drinken, neemt haar medicatie, leeft gezond en
rookt zelfs niet meer.
‘Prettig weekend!’, roept een collega in het voorbijgaan tegen
niemand in het bijzonder.
Carmen staart verdoofd voor zich uit terwijl de tranen over
haar wangen blijven rollen. Ze staat buiten de maatschappij.
Zonder begeleidende tekst stuurt ze de mail van de bank door
naar Karel en haar financieel adviseur. Het bericht spreekt voor
zich. Ze kunnen het huis niet kopen.
‘Wat een flikkers’, vat Karel haar relaas samen als ze thuis haar
verhaal doet. ‘We laten dit Annette gewoon oplossen’.
Het hele weekend beleeft Carmen in een waas. Met haar
hoofd vol watten stopt ze de weekendboodschappen in haar
karretje. Verdwaasd doet ze de afwas. Intussen schieten de
gekmakende gedachten door haar hoofd. Karel kan veel beter
een vrouw zoeken zonder vlekje. Iemand waarmee hij zonder
problemen stappen kan zetten in het leven. Een partner die
volop in het leven staat. Niet iemand zoals zij.
* Dit is een fictief verhaal. Dat betekent dat gelijkenis met bestaande personen of situaties op louter toeval berust.
‘Schatje’, roept Karel vanuit de woonkamer, ‘Annette de Vrieze
heeft gemaild. Ze gaat er volgende week achteraan’.
Op maandagochtend wordt Carmen wakker in een heel andere
flow. Strijdbaar. Gedreven. En vooral bloedfanatiek. Ze doucht
zich, trekt iets leuks aan en logt in op haar werkcomputer om
haar collega’s te laten weten dat ze vanochtend thuiswerkt.
Ze zoent Karel gedag. Geeft de kat te eten en pakt de telefoon.
Ze opent de brief die ze vrijdagmiddag kreeg en belt totdat ze
de collega van de medisch specialist aan de lijn heeft die haar
als onverzekerbaar risico heeft aangemerkt.
‘Nou ja mevrouw’, zegt hij als ze hem naar het hoe en waarom
heeft gevraagd, ‘uw ziekte brengt volgens mijn collega een
onverzekerbaar risico met zich mee. Maar hij heeft in het
dossier geschreven dat als u stopt met medicatie en therapie,
u zich volgend jaar weer opnieuw mag aanmelden’.
Carmen de Winter schiet bijna in de lach.
‘Stoppen met medicatie en therapie?’, herhaalt ze verwonderd.
‘Maar meneer, u als medisch specialist weet toch dat dat een
veel groter risico met zich meebrengt? Als ik nu stop met
medicatie en therapie is de kans vele malen groter dat ik onder
een trein loop en vroegtijdig overlijd’.
Het is stil aan de andere kant.
‘Ik vind dit eerlijk gezegd nogal… hoe zeg ik dat netjes… een
stompzinnig advies van uw collega’, zegt Carmen. Ze voelt zich
steeds sterker worden en gaat staan om haar woorden kracht
bij te zetten.
‘Ik ook’, hoort ze dan aan de andere kant van de lijn. ‘Ik ga
in overleg met mijn collega’s en ik hoop u vanmiddag een
passend aanbod te kunnen doen’.
Carmen vouwt haar hand tot een knuist en zegt onhoorbaar:
‘YES!’
Bijna huppelend klapt ze haar computer dicht en gaat ze naar
haar werk.
’s Middags krijgt Carmen een mail van Annette de Vrieze.
‘Je hebt een nieuw aanbod! Jouw premie ligt hoger dan die van
Karel, maar je bent geaccepteerd!’
Carmen springt op van haar bureaustoel, spreidt haar armen
en deelt haar vreugde luidkeels met het hele kantoor.
Een collega die zit te bellen, maakt een woedend gebaar.
‘Doe normaal man’, mimet hij.
Carmen straalt. Nog nooit voelde zij zich zo geaccepteerd. [A]
Alter 1| 13 [19]

+
[20] Alter 1 | 13
Opnieuw
beginnen
Tekst: Laura
Een rondgang bij wat vrienden leert me eigenlijk allemaal
hetzelfde: niet vertellen wat er aan de hand is. Je bent gewoon
een jaar werkeloos geweest nadat je gestopt bent met
studeren, in deze tijd helemaal niet zo raar. Pas als je door je
proeftijd heen bent, wordt het tijd om dit te vertellen, want
dan heb je in ieder geval je jaarcontract in handen.
Inmiddels ben ik begonnen met een re-integratietraject dat
me moet helpen met het vinden van werk. Onderdeel daarvan
is een sollicitatiecursus. Ook daar heb ik de vraag neergelegd.
Wat kan ik wel en niet vertellen over het afgelopen jaar bij
een potentiële werkgever en wat is de beste manier om het te
vertellen. De cursusleider vertelde me dat je in principe tot aan
een gesprek helemaal niets laat merken, maar de periode vaag
omschrijft met termen als ‘zelfontplooiing’ en ‘ontwikkeling
van mijn talenten’. Tijdens een gesprek vertel je alleen over wat
er aan de hand is op het moment dat het relevant is. En dan
nog hou je het vaag en benadruk je de positieve kanten.
StigmA
Het is de realiteit. Werkgevers staan niet heel erg positief
Na een jaar van ziek thuis zitten, wordt het langzaamaan tijd
dat ik weer terug ga het arbeidsproces in. Grofweg: tijd om
te solliciteren en een baan te vinden, zodat ik weer op eigen
benen kan staan. Ik heb alleen wel een gat in mijn cv en ben
ruim een jaar niet aan het werk geweest, omdat ik psychische
klachten had. Hoe moet ik daar in vredesnaam mee omgaan?
tegenover potentiële werknemers met een geschiedenis
van psychische klachten. Het kan moeilijk zijn, er is altijd
kans op terugval (en dus verzuim) en mensen die bij de ggz
in behandeling zijn geweest, blijven zwakker en zijn minder
belastbaar dan mensen die dat niet zijn geweest. Uit mijn
eigen archief, een sollicitatie na een stage bij hetzelfde bedrijf:
“Ik ben me beslist bewust van je kwaliteiten en inzichten,
maar voor dit specifieke project moet ik qua personele
invulling ‘op safe’ spelen.” Ik was tijdens mijn stage open over
mijn psychische klachten.
Gonnie Jansen* is werkzaam als loopbaanadviseur en
re-integratiespecialist bij een groot landelijk re-integratiebedrijf
en heeft zodoende dagelijks te maken met mensen
die op de een of andere reden zijn uitgevallen in werk en
niet meer terug kunnen naar hun oude werkgever en dus
gere-integreerd worden in het zogenaamde tweede spoor.
“De redenen om een re-integratietraject tweede spoor te
volgen zijn uiteenlopend. Medewerkers kunnen uitvallen
door een ongeval, psychische, lichamelijke redenen of een
combinatie hiervan.”

Volgens Jansen ziet zij bij haar werk dat ongeveer de helft
van alle mensen die binnenkomen last heeft van psychische
klachten, de andere helft heeft lichamelijke klachten.
Toch denkt ze dat het aandeel mensen met psychische
klachten groter is dan lichamelijk, maar dit valt helaas niet te
staven, aangezien er nog geen gedegen onderzoek is.
VerScHillen
In de re-integratie ziet ze overigens wel verschillen tussen de
twee groepen mensen: “Het ongrijpbare karakter van personen
met een psychiatrisch verleden maakt het nodig om duidelijk
kenbaar te maken welke invloed de klachten hebben op het
werk en hoe ze het beste te hanteren zijn. Hiermee kan de
drempel worden verlaagd en krijgt deze doelgroep eerder een
kans om aan de slag te gaan.”
Hiermee geeft ze eigenlijk aan dat het voor mensen met
psychische klachten lastiger is om aan de slag te kunnen
dan mensen die om lichamelijke redenen zijn uitgevallen.
Werkgevers hebben vaak niet de juiste kennis om op de juiste
manier mensen met psychische problemen te benaderen en
zullen vanuit stereotypen mensen benaderen. Herstel wordt
vaak met een klein korreltje zout genomen, want klachten
kunnen altijd terugkomen. Op zich hebben ze hierin gelijk,
ongeveer de helft van de mensen met een depressie zal
later in zijn leven wederom een depressieve periode kennen.
Aan de andere kant betekenen deze cijfers ook dat de andere
helft volledig herstelt.
Verder leren mensen tijdens een behandelperiode omgaan
met hun klachten en zullen nooit zomaar weer het
arbeidsproces ingaan. Alleen als mensen stevig genoeg in hun
schoenen staan, gaan ze weer aan de slag, vaak na een periode
van vrijwilligerswerk en stages. De kans dat iemand, als deze
weer volledig aan de slag is, terugvalt, is klein. Cliënten leren
zichzelf en hun klachten goed kennen en weten daarmee
ook wanneer ze aan de bel moeten trekken om een volledige
terugval te voorkomen. Want voor niemand is een terugval zo
vervelend als voor degene die het overkomt. [A]
*De naam van de geïnterviewde is gefingeerd evenals het beeld op deze pagina.
Alter 1| 13 [21]

[22] Alter 1 | 13
Tekst: Ina Veenstra
De afdeling P&V spant zich al jaren in om
dwangmaatregelen zoveel mogelijk te
voorkomen door een goede vertrouwensrelatie
met de patiënten op te bouwen.
De loungeroom waar de unit P&V2 sinds
een klein halfjaar over beschikt draagt bij
aan een prettig leefklimaat, een voorwaarde
voor een goede behandeling. Alle gesprekken
zijn gericht op herstel. Beheersen en
separeren zijn niet meer aan de orde.
“Bij P&V 2 verblijven patiënten die te kampen hebben met
ernstige psychiatrische en verslavingsproblemen”, vertelt
begeleider Peter Hofland. “Als ze zich angstig of onrustig
voelen, hebben ze een plek nodig waar ze zich terug kunnen
trekken. Dat kan hun eigen kamer zijn, waar we als dat nodig is
bij hen gaan zitten, maar de patiënt kan ook alleen of met een
van de medewerkers in de loungeroom gaan zitten. We willen
de ruimte niet alleen gebruiken als een comfortroom, voor
gespannen patiënten. Patiënten hebben ervoor gekozen om de
ruimte altijd te kunnen gebruiken, voor gezelligheid, zoals TV
Nieuws
“Het lijkt wel of ik bij iemand thuis woon”
kijken of een spelletje op de Wii doen. Patiënten hebben ook de
naam loungeroom gekozen. Dit past binnen onze visie.”
SAmen ingericHt
Medewerkers en patiënten hebben de loungeroom met elkaar
ingericht. Ze stapten samen in de bus van de afdeling en
kochten bij Ikea een mooie wandkast voor de grote flatscreen
en een comfortabele bank met veel kussens, waar je lekker
op onderuit kan zitten. Op de in een warme kleur paars
geschilderde muur hangen schilderijen van bloemen.
Marco is mee geweest om de flatscreen TV te kopen. “Ik heb er
wel verstand van, daarom vond ik het leuk om mee te gaan”,
vertelt hij. Hij loopt af en toe de loungeroom binnen en gaat er
even zitten. TV kijken doet hij op zijn kamer. Pieter schilderde
in zes uur tijd de wanden. “Ik kan goed schilderen en wilde
dat graag doen. Ik zou best graag nog een schilderklus willen
doen hier op de unit.” Dat de loungeroom huiselijk en gezellig
oogt bleek wel uit de reactie van een patiënt die al langere tijd
op P&V 2 is opgenomen. “Het lijkt wel of ik bij iemand thuis
woon”, zei hij verbaasd toen hij de loungeroom voor het eerst

Strijden tegen
stigmatisering
Tekst: Youssef Abjij
Dat een psychische aandoening iedereen kan overkomen,
is wel bekend. Toch heerst er nog een groot taboe op
geestelijke gezondheidszorg. Cliënten van ggz-instellingen
ervaringen belemmeringen op bijvoorbeeld het werk of maken
soms moeilijker contact met mensen, omdat zij stuiten op
vooroordelen. De impact van stigmatisering kan groot zijn.
Om deze vooroordelen en stigma tegenover de geestelijke
gezondheidszorg weg te nemen, werd in 2011 de Stichting
Samen Sterk tegen Stigma in het leven geroepen.
Deze organisatie zet zich in om stigma in de ggz duurzaam
tegen te gaan. Zij doet dat door evenementen te organiseren
waarbij direct contact is tussen mensen met en zonder
de loungeroom StAAt Voor: de pAtiënt
bepAAlt de inHoud én Het tempo.
AAnSluiten bij de pAtiënt iS eSSentieel.
Op de unit P&V2 zijn mensen in behandeling met complexe
problemen. Zelfstandig wonen lukt al jaren niet. En dat willen
ze wel. Dus helpen we doelen te stellen om daarop uit te
komen. Belangrijk is om naar buiten te gaan. Daar kunnen
patiënten weer zin krijgen in bezigheden en contacten.
We trekken er veel op uit - zolang een patiënt daar behoefte
aan heeft, gaan we mee. Kernwaarde is: we gaan om met
patiënten zoals wij willen dat er met ons wordt omgegaan.
Afdelingsregels passen daar niet bij. Maar ook een verpleegpost
niet. Deze hebben we omgebouwd tot een computerruimte
voor patiënten en personeel. De ruimtes die ooit als separeer
gebouwd zijn, richten we in als logeerkamer voor familie.
We willen binnenkort de eerste logee verwelkomen!
binnenliep. Het gevoel van huiselijkheid werd duidelijk
door de patiënten gemist en de loungeroom voorziet
daarmee in een behoefte.
Alter 1 | 13 [23]
psychische aandoeningen. Op die manier leren deze mensen
elkaar kennen en kan er wederzijds begrip ontstaan.
Op www.platformggz.nl kun je onder het kopje ‘externe
projecten’ meer lezen over de stichting en haar activiteiten.
Op de website www.watdoejij.org zijn wereldwijde antistigma
projecten te zien. Zo zijn er grote projecten in Londen,
Chicago en New York om hulp bij psychische aandoeningen
bespreekbaar te maken. Op de website staan ook een aantal
filmpjes over psychische aandoeningen en het herstellen
daarvan.
✄
Antwoordkaart
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Ik wil Alter gratis op mijn thuisadres ontvangen
Ik heb een vraag/een reactie op Alter:

+
Nieuws van de Cliëntenraad
Vraag van de Maand
De cliëntenraad zet zich in voor de belangen van de cliënt, van jou dus.
We zijn altijd benieuwd naar wat er leeft onder de cliënten.
Daarom zouden we je graag één maal per maand een korte en
krachtige vraag willen stellen per e-mail.
Altrecht, redactie Alter
Afdeling Marketing en Communicatie
Antwoordnummer 4606
3720 ZC DEN DOlDEr
[ Postzegel niet nodig ]
doe je met onS mee?
Meld je dan aan per e-mail:
clientenraadcura@altrecht.nl
òf op onze Facebookpagina
www.facebook.com/ClientenraadVanAltrecht
Onze eerste vraag is:
Wat is je ervaring
met wachten bij
of op Altrecht?
Stuur je reactie via e-mail naar:
clientenraadcura@altrecht.nl
cliëntenrAAd op twitter en fAcebook
Zit je ook op sociale media? Volg ons dan op Twitter
op @clientenraad en/of op Facebook ClientenraadVanAltrecht
Laat je mening (of Likes) achter, we horen graag van je!
Je kunt ook altijd anoniem een kijkje nemen op
www.twitter.com/clientenraad of
www.facebook.com/ClientenraadVanAltrecht
meer weten?
Bel: 06 - 51 85 87 63
Of stuur een e-mail naar clientenraadcura@altrecht.nl
[24] Alter 1 | 13