Griekse gemeenschap

Themacollege ‘Nieuwkomers in Nijmegen’
Hoofdstuk 4. Grieken in Nijmegen: Georganiseerd en geïntegreerd
Een vergelijkend onderzoek tussen de vereniging van Griekse immigranten in
Nijmegen en overige Nederlandse steden. (1961-2009)
Themacollege Nieuwkomers in Nijmegen
Prof.dr. Th.L.M. Engelen
Prof.drh. T.H.G. Verhoeven
Geschiedenis
Radboud Universiteit Nijmegen
11 januari 2010
Niels Loeffen
4006097
n.loeffen@student.ru.nl

Inhoudsopgave
Inleiding Blz. 4
1. Achtergrond van het onderzoek Blz. 4
2. Definiëring en structuur Blz. 5
3. Bronnen Blz. 7
1. Hoofdstuk 1 - Statistieken Grieken in Nijmegen en Nederland Blz. 9
1.1 Inleiding Blz. 9
1.2 Problemen omtrent de statistieken Blz. 9
1.3 Grieken in Nederland Blz. 10
1.4 Grieken in Nijmegen Blz. 12
1.5 Conclusie Blz. 19
2. Hoofdstuk 2: De oprichting van Griekse verenigingen in Nederland en de GVN Blz. 21
2.1 Inleiding Blz. 21
2.2 Motieven achter de oprichting van de Griekse verenigingen in Nederland Blz. 22
2.3 Motieven achter de oprichting van de GVN Blz. 23
2.4 De politieke strijd van de Griekse verenigingen Blz. 26
2.5 Doelstellingen van de GVN Blz. 30
2.6 Conclusie Blz. 31
3. Hoofdstuk 3: De uiting van Griekse cultuur en eigenheid Blz. 33
3.1 Inleiding Blz.33
3.2 Activiteiten voor de oprichting van Griekse verenigingen Blz.34
3.3 Grieken en onderwijs Blz.36
3.4 De Grieks-orthodoxe kerk en de migranten Blz.40
3.5 Subverenigingen Blz.41
3.6 Georganiseerde activiteiten Blz.43
3.7 Conclusie Blz.45
4. Hoofdstuk 4: Contact en samenwerking Blz. 47
4.1 Inleiding Blz. 47
4.2 De Griekse verenigingen in Nederland en hun contact met andere Blz. 47
instanties
4.3 De Gemeente Nijmegen en de Stichting Bijstand Buitenlandse Blz. 49
Werknemers
4.4 Overige contacten van de Griekse gemeenschap in Nijmegen Blz. 51
2

4.5 Conclusie Blz. 52
5. Conclusie Blz. 53
1. Methodische conclusie Blz. 53
2. Inhoudelijke conclusie Blz. 54
3. Aanbevelingen voor vervolgonderzoek Blz. 56
6. Literatuurlijst Blz.57
7. Dankwoord Blz.59
3

Inleiding
1. Achtergrond van het onderzoek
In augustus van het jaar 1961 kwamen de eerste Griekse gastarbeiders op het Centraal Station in
Nijmegen aan. Zij waren in Griekenland geworven om te komen werken in de kunstzijdefabriek
NYMA. 1 Dit was het startpunt voor een aparte Griekse gemeenschap in Nijmegen. Dit betekent niet
dat dit het eerste moment was dat Nijmegen in aanraking kwam met Griekse migranten. Al aan het
einde van de tiende eeuw trouwde de Byzantijnse prinses Theophanu met de Duitse keizer Otto II. Zij
bezocht tijdens haar tochten door het rijk meerdere malen Nijmegen. Hun eerste kind werd in het
Reichswald vlakbij Nijmegen geboren en uiteindelijk overleed zij ook in de stad. 2
Xenitia, Grieks voor ‘het verblijf in den vreemde’, is in de geschiedenis en het leven van
Grieken een belangrijk onderdeel. 3 In 2001 bracht de Griekse Vereniging van Nijmegen & Omstreken
een bundel uit ter ere van het vijfentwintig jaar bestaan van de Griekse Vereniging en de
veertigjarige aanwezigheid van Grieken in Nijmegen. De bundel geeft een historisch overzicht van de
Griekse gemeenschap in Nijmegen vanaf 1961 en wat zij hebben bereikt. In de voorbereiding op dit
onderzoek sprak ik met drie Griekse personen die tot deze gemeenschap behoorden. Zij allen grepen
direct met gepaste trots naar deze bundel.
Het idee voor het onderzoek komt voort uit de cursus ‘Nieuwkomers in Nijmegen’ aan de
Radboud Universiteit. In deze cursus wordt onderzoek gedaan naar migranten die zich tijdelijk of
definitief in Nijmegen hebben gevestigd. Naast de cursus is het Regionaal Archief Nijmegen (RAN)
momenteel bezig met het project ‘Migrantenerfgoed’ om hun collecties aan te vullen met
documenten van Nijmeegse migranten. Het doel van dit onderzoek is het verzamelen van foto’s,
verslagen en verhalen van deze groep. De huidige collectie van deze Nijmegenaren loopt dramatisch
achter bij de overige collecties van het RAN. Omdat het aantal aanwezige eerste generatie migranten
in Nijmegen afneemt begint de tijd te dringen om hun verhaal goed vast te leggen. Ook gaat er met
het verdwijnen van deze ‘eerste migranten’ veel kennis over de etnische groepen in Nijmegen
verloren. Het RAN heeft als doel de documentatie van deze onderzoeken zoveel als mogelijk op orde
te brengen.
Mevrouw Voeten, coördinator van het project ‘Migrantenerfgoed’, heeft in september van
2009 een bezoek gebracht aan de cursus ‘Nieuwkomers in Nijmegen’. Tijdens dit bezoek kwam naar
voren dat het project zich, door verscheidene redenen, beperkt tot de Turkse migranten. Overige
1 http://www.enka-ede.com, alwaar ‘extra verhalen’ geselecteerd, alwaar ‘Buitenlandse werknemers vanaf de
jaren zestig (door Else Gootjes) geselecteerd, geraadpleegd 12-11-2009.
2 http://www.valkhof.nl, alwaar ‘geschiedenis’ geselecteerd, geraadpleegd 24-11-2009.
3 Vermeulen, H. e.a., De Grieken, Migranten in de Nederlandse samenleving (1985, Den Haag) 7.
4

migrantengroepen komen daardoor niet aan bod en blijven dus achtergesteld in de archivering. Uit
het gesprek met mevrouw Voeten kwam naar voren dat vooral de Griekse gemeenschap in Nijmegen
een interessant onderzoeksgebied zou kunnen vormen, omdat het enerzijds een gemeenschap is die
nog steeds op regelmatige basis ontmoetingsbijeenkomsten en activiteiten organiseert, maar dat zij
anderzijds vrijwel geheel in de Nijmeegse samenleving is opgegaan. Er is dus sprake van zowel
etnische organisatie als van succesvolle integratie.
Vanuit deze achtergrond is dit onderzoek opgezet. Het onderzoek wil een weergave geven
van de ontwikkeling die de Griekse gemeenschap in Nijmegen heeft ondergaan vanaf de periode dat
de eerste generatie Grieken zich in Nijmegen hebben gevestigd. Deze ontwikkeling wordt afgezet
tegen de ontwikkeling van overige Griekse gemeenschappen in Nederland. In de vergelijking worden
zowel parallellen als duidelijke verschillen besproken tussen beiden. Het proces van integratie van
Grieken in Nijmegen wordt in dit onderzoek niet besproken, maar is wellicht een interessant thema
voor een vervolgonderzoek. In de volgende paragraaf zullen de structuur, opbouw en afbakening van
het onderzoek verder besproken worden. In de derde paragraaf wordt een korte introductie gegeven
van de gebruikte bronnen in het onderzoek.
2. Definiëring en structuur
De eerste initiatieven voor de oprichting van de Griekse Vereniging Nijmegen (GVN) werden gestart
in 1976. De statuten zijn uiteindelijk in 1978 door de notaris officieel goedgekeurd. Dit onderzoek
naar de Griekse vereniging in Nijmegen richt zich op de periode van 1961 tot en met het heden. Het
onderzoek richt zich daarom ook tot de periode voor de oprichting van de vereniging. Het begrip
‘vereniging’ kan daardoor wellicht wat onduidelijkheid veroorzaken. Zo kan de term doelen op de het
bijeenbrengen van de Grieken zonder statutaire organisatie, maar ook op de GVN zelf. De term
vereniging heeft hierdoor een dubbele betekenis. Het onderzoek gebruikt de term ‘vereniging’ door
elkaar, maar telkens wordt duidelijk verwezen naar de inhoud van het begrip.
Voor de term ‘migrant’ wordt de standaarddefinitie, zoals die op 1 augustus 1999 is
vastgesteld, gebruikt zoals het CBS die hanteert voor de term ‘allochtoon’. 4 Dit betekent, dat men
migrant (of allochtoon) is wanneer tenminste één van de ouders in het buitenland is geboren. Voor
de overige personen die wel tot de Griekse gemeenschap worden gerekend (niet-Grieken en
derdegeneratie Grieken), spreken we over ‘Nederlandse GVN-leden’. In het onderzoek wordt waar
nodig ook een onderscheid gemaakt tussen eerste en tweede generatie migranten.
4 Keij, I., Standaarddefinitie allochtonen, in: CBS Index no. 10 (2000, Den Haag) 25.
5

Het jaartal 1961 is gekozen omdat in augustus van dat jaar de eerste Griekse gastarbeiders in
Nijmegen aankwamen om bij de NYMA te gaan werken. Deze gebeurtenis wordt gezien als het begin
van de Griekse gemeenschap van de stad en wordt daardoor als startpunt voor het onderzoek
genomen. In het verdere onderzoek zal ingegaan worden op de manier waarop de Grieken zich in
Nijmegen organiseerden en op welke manier dit tot uiting kwam. Het ligt daarom voor de hand dat
het zwaartepunt ligt op behoeften, contacten en gezamenlijke activiteiten van de Griekse
gemeenschap.
In hoofdstuk 1 wordt gekeken naar de manier waarop de samenstelling van de Griekse
gemeenschap zich in Nijmegen heeft ontwikkeld. Deze ontwikkeling wordt afgezet tegen de cijfers
van de volledige Griekse gemeenschap in Nederland. Concrete cijfers over Grieken in Nijmegen zijn
moeilijk te achterhalen. Vaak worden Grieken in statistieken samengevoegd met andere Zuid-
Europese migranten. Desalniettemin wordt met schattingen, gedaan door betrokkenen en uit de
Gelderlander, geprobeerd toch een overzicht te construeren van de Griekse gemeenschap in
Nijmegen.
Hoofdstuk 2 staat in het teken van de oprichting van de GVN. In dit hoofdstuk wordt
aandacht besteed aan de motieven achter de oprichting en welke doelstellingen zij formuleerden.
Met welke problemen kreeg men te kampen bij de oprichting? Wie sloot zich allemaal aan bij de GVN
en waar kwam de behoefte voor een eigen vereniging vandaan? Ook is aandacht voor de wijze
waarop de Junta invloed uit probeerde te oefenen op de Griekse gemeenschappen in Nederland en
ook specifiek in Nijmegen. Onder andere op deze vragen wordt in hoofdstuk 2 geprobeerd een
antwoord te vinden.
De organisatie van activiteiten en bijeenkomsten vormt de belangrijkste pijler van de GVN. In
hoofdstuk 3 worden deze initiatieven beschreven. Gekeken wordt naar de Griekse school, de rol van
het Grieks-orthodoxe geloof , georganiseerde feesten en subverenigingen als voetbal- en
theaterverenigingen. Het enthousiasme en de ontwikkeling van deze activiteiten wordt weer afgezet
tegen de ontwikkelingen zoals die zich bij andere Griekse gemeenschappen in Nederland hebben
voorgedaan.
Tot slot zullen in hoofdstuk 4 contacten van de Griekse gemeenschap en de GVN worden
besproken. De vragen die daarbij worden gesteld zijn onder ander: Op welke manier behartigde de
GVN de belangen van de gemeenschap? Met welke organisaties en personen hadden zij hierover
contact? Op welke manier wordt vandaag de dag getracht de gemeenschap te vertegenwoordigen?
Daarnaast is er ook aandacht voor de contacten die men had met het moederland, zowel voor als na
de oprichting van de GVN. Dit alles weer in vergelijking tot de manier waarop dit bij andere Griekse
gemeenschap vorm kreeg.
6

3. Bronnen
Voor de beschrijving van de ontwikkeling van de Griekse vereniging in Nijmegen in vergelijking tot die
van de vereniging in de rest van Nederland worden verscheidende bronnen gebruikt ter
ondersteuning en informatievoorziening van het onderzoek. Hieronder worden de belangrijkste
genoemd.
Om in hoofdstuk 1 een overzicht te kunnen geven van de Griekse gemeenschap in Nederland
enerzijds en deze gemeenschap in Nijmegen anderzijds worden cijfers gebruikt zoals die door het
Centraal Bureau voor de Statistiek uitgerekend en gepubliceerd zijn op de website. 5 Ter aanvulling
dient het inventarisatieonderzoek van Lindo uit 1988. 6 Lindo heeft, in opdracht van het ministerie
van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, de cijfers van Zuideuropeanen van het CBS onderverdeeld
in cijfers over Portugezen, Spanjaarden, Italianen, Grieken en Joegoslaven. Vooral voor de aantallen
met betrekking tot Nederland zijn deze gegevens interessant voor implementatie in het onderzoek.
Voor de cijfers van Grieken in Nijmegen wordt een beroep gedaan op de schattingen zoals die
gedaan zijn door de Grieken zelf in interviews van de Gelderlander en interviews die bij vijf eerste
generatie Nijmeegse Grieken zijn afgenomen.
Voor de overige hoofdstukken zal gebruik gemaakt worden van een aantal publicaties waarin
direct beziggehouden is met de beschrijving van de Griekse gemeenschappen in Nederland of
Nijmegen. Zo zal de publicatie ‘De Grieken’ van Vermeulen uit 1985 regelmatig aangehaald worden. 7
Vermeulen is professor culturele antropologie aan de Universiteit van Utrecht. Hij geeft in zijn
beschrijving van de Griekse gemeenschappen in Nederland een thematisch overzicht van hun
ontwikkeling en schenkt daarbij aandacht aan de organisaties waar deze migranten bij betrokken
zijn.
Aansluitend is het onderzoek ‘Grieken in de Lage Landen’ van Dialektopoulos uit 2000 een
belangrijke informatiebron. 8 Zijn onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Federatie van Griekse
gemeenschappen in Nederland en beschrijft de aanwezigheid en ontwikkeling van de verschillende
gemeenschappen in de periode 1600-2000. Het onderzoek is onderverdeeld in verschillende thema’s
als onderwijs, betrokken instanties en Griekse organisaties in Nederland. De publicatie dient als
document om de nieuwe generaties bewust te maken van de geschiedenis van Grieken in Nederland.
Een ander proefschrift van Dialektopoulos, ‘Van tweeën een’ uit 2003, beschrijft de omstandigheden
5
Centraal Bureau voor de statistiek, afdeling bevolkingsstatistieken
6
Lindo, F., Zuideuropeanen in Nederland, Verkenning van hun positie en inventarisatie van onderzoek (1988,
Rijswijk)
7
Vermeulen, De Grieken.
8
Dialektopoulos, A., Grieken in de lage Landen, 1600-2000, Deel II, De periode van de immigratie (1960) tot
heden (2000, Rotterdam)
7

van het Griekse onderwijs en de Griekse school. 9 Deze publicaties ondersteunt voornamelijk
hoofdstuk 3 in de beschrijving welke rol de Griekse school inneemt in de gemeenschappen.
Om een vergelijking te kunnen trekken met de Nijmeegse situatie wordt een beroep gedaan
op de door de GVN uitgegeven bundel uit 2001. 10 Deze bundel is uitgegeven ter ere van het 25 jarig
bestaan van de GVN en de aanwezigheid van 40 jaar Grieken in Nijmegen. Hierin wordt vooral veel
aandacht besteed aan georganiseerde activiteiten en bereikte successen van de gemeenschap. Ook
wordt er een beknopte omschrijving gegeven van de geschiedenis van de Griekse gemeenschap in
Nijmegen.
Het archief van de Gelderlander biedt een tiental artikelen welke gaan over de Grieken in
Nijmegen. Dit zijn zowel artikelen uit de jaren ’60 met beschrijvingen van hun aankomst in Nederland
en de verrichte arbeid bij de kunstzijdefabriek NYMA, als artikelen van een aantal jaren geleden
waarin met eerste generatie Grieken wordt teruggekeken op hun geschiedenis.
Tot slot is er in dit onderzoek speciale aandacht voor ‘oral history’. Er zullen twee eerste
generatie Grieken geïnterviewd worden die hun kijk op de Griekse vereniging beschrijven. De eerste
geïnterviewde is Nikos Kapamas. Hij is huidig penningmeester, eerste generatie Griek en is al vanaf
begin jaren ’70 actief in de Griekse gemeenschap. Daarnaast wordt Konstantinos Gliatis
geïnterviewd. Hij is eveneens eerste generatie Griek en oud-bestuurslid van de GVN. Tegenwoordig
heeft hij een Grieks restaurant aan de Bloemerstraat in Nijmegen. Naast meneer Gliatis en meneer
Kapamas hebben, met dank aan Luuk de Laat en Daniëlle Notenboom, ook meneer Isalis, meneer
Ploubis en meneer Anagnostopoulos via interviews hun bijdrage geleverd aan dit onderzoek. Zij zijn
evenals de overige twee geïnterviewden eerste generatie Griek.
De beschreven bronnen creëren de mogelijkheid om een onderbouwde vergelijking te
trekken tussen de Griekse vereniging in Nijmegen en die van andere gemeenschappen in Nederland
met betrekking tot hun ontwikkelingen.
9
Dialektopoulos, A., Van tweeën een, Bicultureel-tweetalige socialisatie van Griekse leerlingen in
Nederland.(2003, Groningen)
10
Wasilopoulos, D., 25 jaar Griekse Vereniging van Nijmegen & omstreken, 40 jaar Grieken in Nijmegen,
namens de GVN (2001, Nijmegen)
8

Hoofdstuk 1: Statistieken Grieken in Nijmegen en Nederland
1.1 Inleiding
Alvorens een beschrijving te geven van de Griekse vereniging in Nijmegen tegen het licht van die van
Nederland dient eerst een context gecreëerd te worden waarbinnen de beschrijving geplaatst kan
worden. Tijdens het in kaart brengen van het aantal aanwezige Grieken in Nederland en Nijmegen
ontstonden er een grote hoeveelheid problemen. In dit hoofdstuk zal kort aandacht worden besteed
aan deze problemen en aan de interpretatie van de wel aanwezige gegevens.
Door de geïnterviewde Grieken en in krantenberichten van de Gelderlander is een aantal
schattingen gedaan van het aantal Grieken in Nijmegen. Deze schattingen zullen we plaatsen
tegenover de statistische gegevens zoals die voorhanden zijn in het gemeentelijk archief van
Nijmegen.
In de grafieken in dit hoofdstuk wordt een persoon als Griek aangeduid indien hij zelf geboren is
in Griekenland of tenminste één ouder heeft die in dat land geboren is. Derdegeneratie Grieken
worden daardoor als ‘Nederlands’ aangeduid en worden daarom niet in de grafieken van dit
hoofdstuk opgenomen.
1.2 Problemen betreffende de statistieken
Tot 1987 is door het CBS vrijwel geen onderscheid gemaakt in etniciteit van migranten die naar
Nederland kwamen. Ook het materiaal dat voorhanden was is vandaag de dag niet meer
toegankelijk. Vaak werden Griekse migranten onder de noemer ‘Zuideuropese gastarbeiders’ of
‘Mediterrane migranten’ in de statistieken opgenomen. In 1986 constateerde Socioloog Van Praag,
hij was verbonden aan het Sociaal Cultureel Planbureau, in zijn studie ‘Minderheden voor en na de
Nota’ dat etnische minderheden als Italianen, Spanjaarden, Portugezen, (voormalig) Joegoslaven en
ook Grieken restgroepen vormen naast Turken en Marokkanen. Deze laatste twee minderheden
werden als model genomen voor onder andere beleidsvorming en waren het grootst in omvang,
hadden de grootste culturele afstand tot de Nederlandse samenleving en droegen in veel duidelijker
mate minderheidskenmerken dan de overige mediterranen groepen. Dat is volgens Van Praag de
reden dat er voor de overige mediterrane groepen minder statistisch materiaal voor handen is. 11
Vaak worden de Grieken gezamenlijk met de Joegoslaven, Portugezen, Spanjaarden en Italianen
behandeld.
In dat licht heeft Flip Lindo in 1987 in opdracht van het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid
en Cultuur bevolkingsgegevens van deze groep migranten op etniciteit gecategoriseerd. Lindo geeft
11 Van Praag, C., Minderheden voor en na de nota, Migrantenstudies nr. 4 (1986) 5.
9

een aantal grafieken weer die onder andere de Griekse bevolking in Nederland in kaart brengen.
Aangezien het CBS geen gegevens over de periode voor 1996 kon overleggen, is dit onderzoek voor
de statistische weergave van deze etnische groep daarom voornamelijk aangewezen op de publicatie
van Lindo. Gedetailleerde cijfers ontbreken voor het overgrote gedeelte. Daarom zijn de grafieken,
gegeven in dit hoofdstuk, schematische weergaven van de feitelijke situatie. Echter, er is volgens
Lindo door gemeentes wel aandacht besteed aan het creëren van een betrouwbaar overzicht van het
aantal Grieken in Nederland. De gegevens na 1996 zijn wel direct te raadplegen en zijn dus wel
gebaseerd op gedetailleerde cijfers.
Bij de inventarisatie van het aantal de Grieken in Nijmegen spelen soortgelijke problemen een
rol. De gegevens vanaf 1997 zijn gemakkelijk te raadplegen, maar gegevens over de periode daarvoor
zijn, anders dan Lindo beweerrt, zeer beperkt. Met dank aan meneer Voutz, werkzaam bij de afdeling
Bevolking en Statistiek bij de Gemeente Nijmegen, is er toch een map gevonden waarin gegevens
over Nijmeegse burgers met een Griekse nationaliteit los van elkaar gedocumenteerd waren. Deze
losse gegevens zijn vervolgens bij elkaar gebracht en hebben geresulteerd in de grafiek zoals die in
paragraaf 3 te zien is.
Zowel voor nationale als gemeentelijke cijfers geldt dat er niet voor alle jaren gegevens
beschikbaar zijn. Statistieken over het aantal Grieken in Nederland en Nijmegen ontbreken
voornamelijk in het begin van de jaren ’90 (tot 1995). Met de beperkte beschikbare gegevens
proberen we conclusies te trekken die relevant zijn voor de volgende hoofdstukken.
1.3 Grieken in Nederland
Het aantal Grieken in Nederland bedroeg op 1 januari 2009 13.888. Hoewel er al Grieken voor 1960
in Nederland aanwezig waren zijn de meeste Griekse migranten vanaf dit jaar naar Nijmegen
gekomen als gastarbeider. Zij kwamen op eigen initiatief of werden – in mindere mate – geworven
om het arbeiderstekort in Nederland aan te vullen.
In het begin van de jaren ’60 is in de grafiek van figuur 1 een sterke groei te zien van het aantal
Grieken in Nederland waar vooral 1964 opvalt als jaar waarin het aantal meer dan verdubbeld is ten
opzichte van het jaar daarvoor. 12 Deze groei is voornamelijk te danken aan de gastarbeiders die in
deze periode naar Nederland kwamen. Vermeulen vermeldt in zijn publicatie ‘De Grieken’ dat in
12 1960-1987: Lindo, Zuideuropeanen in Nederland, 24.
1996-2009: Centraal Bureau voor de Statistiek, Bevolking; generatie, geslacht, leeftijd, en herkomstgroepering,
1 januari, Op website:
http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=37325&D1=a&D2=0&D3=0&D4=0&D5=0,79&D6=a
&HDR=G2,G1,G3,T&STB=G4,G5&VW=T , geraadpleegd 24-11-2009.
10

1963 1556 Grieken zich in Nederland gevestigd hebben, waaronder 525 uit België afkomstig. 13 De
meesten van deze laatste groep werkten eerst in de mijnen bij Luik en gingen op zoek naar betere
werkomstandigheden in Nederland. Dit aantal overstijgt het aantal Grieken in Nederland dat Lindo
weergeeft wat zou kunnen betekenen dat een groot aantal Grieken vóór de jaarwisseling Nederland
weer heeft verlaten, of dat een grote groep Grieken die al in Nederland gevestigd waren vertrokken.
Vermeulen geeft ook aan dat de periode 1962 – 1965 een periode van komen en gaan was, wat deze
aannames bevestigd. 14 Zowel Lindo als Vermeulen beroepen zich op gegevens van het CBS. Een
combinatie van beide hypothesen lijkt het meest waarschijnlijk.
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
Figuur 1. Aantal etnische Grieken in Nederland
1960
1962
1964
1966
1968
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
In 1966 kwamen Nederland en Griekenland een definitieve wervingsovereenkomst overeen, maar dit
leidde niet meteen tot een toename van het aantal gastarbeiders. De sterkere stijging aan het einde
van de jaren ’60 en begin jaren ’70 is voornamelijk te verklaren vanuit de geboorte van de tweede
generatie Grieken in Nederland.
De Griekse gemeenschappen bestonden tot het einde van de jaren ’60 voornamelijk uit
vrijgezelle avontuurlijke mannen met een leeftijd tussen de 25 en 32 jaar. 15 Gezinshereniging was
afhankelijk van de stad waarin de Grieken zich bevonden. Bijvoorbeeld in Gorinchem, waar de
13
Vermeulen, De Grieken, 45.
14
Ibidem, 48.
15
Dialektopoulos, Grieken in de lage Landen, 44.
11

Grieken weinig contact hadden met de Nederlanders, was dit aantal vele malen hoger dan
bijvoorbeeld in Rotterdam waar de Grieken veel meer verspreid waren en dus sneller in contact
kwamen met Nederlandse huwelijkskandidaten. 16
Dialektopoulos vertelt dat de meeste Griekse migranten weinig opleiding hadden genoten en uit
de lagere sociale klassen afkomstig waren waardoor het hen ontbrak aan politieke macht, invloed en
culturele uitstraling in Nederland. De Grieken vormden, in combinatie met hun geringe aantal,
daarom een relatief onzichtbare etnische groep in Nederland.
In de jaren ’70 neemt de groei af, maar deze herpakt zich – weliswaar in mindere mate – in de
jaren ’80. Waarschijnlijk is dit wederom het gevolg van de geboorte van Griekse kinderen, maar ook
de toetreding van Griekenland tot de EEG in 1981, waardoor vrij verkeer van arbeiders mogelijk was,
kan hierin een rol spelen.
Opvallend is het sterk toegenomen aantal Grieken eind jaren ’90. Deze sterke groei vindt zijn
oorsprong in de beginjaren van dit decennium, maar helaas ontbreken hiervan de statistieken. Het is
daarom moeilijk een verklaring te geven voor deze ontwikkeling. Wellicht heeft de globalisering van
de arbeidsmarkt en de politiek hierin een aandeel gehad.
De conclusie kan getrokken worden dat de toename van het aantal Grieken in Nijmegen een
relatieve constante lijn heeft gevolgd. De groei is ingezet in de jaren ’60, stagneerde enigszins in de
jaren ’70, groeide vervolgens door in de jaren ’80 en vanaf de jaren ’90 is hij in sterkere mate
toegenomen. Er is in dit onderzoek geen ruimte geweest voor de vraag of de Griekse migranten die
in de afgelopen twee decennia naar Nederland zijn gekomen contacten onderhouden met de Griekse
gastarbeiders uit de decennia daarvoor.
1.4 Grieken in Nijmegen
Het bevolkingscijfer van het aantal Grieken in Nijmegen heeft een veel onregelmatigere lijn gevolgd
in vergelijking tot die van Nederland. De gegevens de in figuur 2 zijn volledig afkomstig uit de
Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) van de Gemeente Nijmegen. 17 De gegevens verdienen wel
enige uitleg. Voor 1995 migranten in de GBA gecategoriseerd op nationaliteit. Doordat migranten bij
naturalisatie hun oude nationaliteit kunnen verliezen, bracht dit de GBA in problemen bij het in kaart
brengen van het aantal allochtonen in de stad. Daardoor is er in 1995 besloten migranten te
16
Vermeulen, De Grieken, 50.
17
1960 – 1989: Gemeentelijke Basis Administratie, Vreemdelingen diverse, 1960-1965 werkzaam, in map: Basis
Bevolking/Statistiek, 1979-1988 (Nijmegen)
1995 – 2009: http://nijmegen.buurtmonitor.nl/, alwaar ‘alle Stads- en Wijkgetallen’ geselecteerd, alwaar
‘bevolking’ geselecteerd, alwaar ‘etniciteit’ geselecteerd, alwaar ‘etniciteit (28kl)’ geselecteerd, alwaar
‘etniciteit (28kl) Griekenland’ geselecteerd, alwaar gecategoriseerd in ‘alle perioden’, alwaar gecategoriseerd
op ‘gemeente’, geraadpleegd 24-11-2009.
12

categoriseren op etnische herkomst, zodat kinderen met ten minste één Griekse ouder ook als Grieks
zichtbaar gemaakt kan worden. Ook al hebben zij geen Grieks paspoort. Een belangrijke opmerking in
deze, is dat Grieken bij naturalisatie geen afstand kunnen doen van hun oorspronkelijke
nationaliteit. 18 Dit is door de Griekse overheid bij wet vastgelegd. Genaturaliseerde Grieken hebben
daarom altijd een dubbel paspoort. Het wordt echter wordt onduidelijker indien gekeken wordt naar
de tweede generatie. Voor deze kinderen geldt dat zij bij geboorte niet automatisch een Grieks
paspoort toebedeeld krijgen. Deze aanvraag dient door de ouders apart ingediend te worden
alvorens men een Grieks paspoort ontvangt.
300
250
200
150
100
50
Figuur 2 – Aantal etnische Grieken in Nijmegen
Er is een sterke toename te zien in de eerste jaren na 1960. Het startschot voor deze groei werd
gegeven in augustus 1961 toen 33 Griekse arbeiders op het centraal station in Nijmegen aankwamen
om bij de kunstzijdefabriek Nyma te gaan werken. 19 Na deze eerste groep kwamen voornamelijk
vrijgezelle Griekse mannen, in groepen van verschillende omvang, naar Nijmegen om fabriekswerk te
verrichten bij de Nyma. Dat het tot 1964 een komen en gaan was van Grieken wordt bevestigd door
Georgios Anagnostopoulos, een Nijmeegse Griek die in de maand juni van 1963 naar Nijmegen
kwam:
0
1960
1962
1964
1966
1968
1970
1972
1974
1976
1978
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
18 http://www.ind.nl, alwaar ‘in bedrijf’ geselecteerd, alwaar ‘zoek’ geselecteerd, alwaar ‘dubbele nationaliteit’
ingevoerd, alwaar ‘Dubbele nationaliteit. Mag dat?’ geselecteerd, geraadpleegd 10-12-2009.
19 Wasilopoulos, 25 jaar Griekse Vereniging van Nijmegen & omstreken, 10.
13

“In de Nyma werkten in 1963 300 Griekse mannen. In 1964 stopte dat contract, toen mocht er
niemand uit Griekenland meer bij komen.
Wij waren gewoon exporthandel. Hier heb je een contract, en als het niet bevalt, de terugreis
met de trein is al betaald. En we kwamen met zijn vijven, eentje sprak maar een beetje Engels.
We kregen 7 dollar voor onderweg en een ticket. En dan kom je aan op het station in Nijmegen
en daar staat dan zo´n stationschef met een briefje. Binnen tien minuten komt het busje met
een tolk en personeelschef en dan ga je naar de Nyma, douchen, eten en dan word je in
ploegen ingedeeld. Meteen aan het werk. In werk was voorzien, de huisvesting was voorzien,
bevalt het niet, de terugreis is al betaald. Er kon niks mis gaan. Sommige zijn weg gegaan en
veel zijn verspreid over de hele wereld en deels ook over Nijmegen.” 20
Na 1964 werden er geen gastarbeiders meer geworven door de Nyma. Dit betekent niet dat er geen
nieuwe arbeidsmigranten naar Nijmegen kwamen. Aantallen zijn niet direct teruggevonden, maar
het is wel bekend dat er naast de Nyma ook veel Grieken werkten bij Philips en ASW.
In Nijmegen is maar een enkele Griekse man gehuwd met een Griekse vrouw. Hier zijn
helaas geen cijfers van, maar uit de afgenomen interviews blijkt dat het hier om hooguit een gering
aantal Griekse vrouwen gaat. De meeste Griekse mannen hebben een Nederlandse partner
gevonden. Aan het einde van de jaren ’60 worden de eerste kinderen geboren. De stijgende lijn vanaf
1968 is waarschijnlijk hieruit te verklaren, hoewel niet duidelijk is hoeveel. Vanaf 1982 is een sterkere
afname van het aantal Grieken in Nijmegen op te merken. Waarschijnlijk hebben in deze periode een
aantal kinderen de leeftijd bereikt dat zij op zichzelf of samen zijn gaan wonen. Omdat het hier alleen
om de cijfers van de gemeente Nijmegen gaat is het ook mogelijk dat Nijmeegse Grieken in de
randgemeenten woonden, maar wel tot de Griekse gemeenschap van Nijmegen behoorden. Ook is
het mogelijk dat er meerdere Grieken zijn vertrokken naar het buitenland of andere plaatsen dan
Nijmegen. Aangezien dit onderzoek zich beperkt tot de Griekse gemeenschap in Nijmegen zullen
dergelijke vragen die ontstaan bij de verklaringen van de grafieken niet verder worden behandeld. De
focus ligt hier op de Grieken die wel in Nijmegen zijn gebleven.
Opvallend is dat het aantal Grieken in Nijmegen in 1995 groter is dan ooit te voren. Als we
deze groei naast de groei van figuur 1 leggen, dan zien we dat er vanaf de jaren ’90 zowel in
Nederland als in Nijmegen het aantal Grieken aanzienlijk is toegenomen. In Nederland is deze stijging
echter geleidelijker. Toch heeft dit verschil een andere achtergrond. Waarschijnlijk komt dit door de
20 Interviews Georgios Anagnostopoulos, gehouden op 28-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en Daniëlle
Notenboom.
14

categorisering door de GBA van de Gemeente Nijmegen. Vanaf 1995 worden zoals vermeld ook de
etnische Grieken zonder Grieks paspoort meegerekend (Grieken van de derdegeneratie worden als
volledig Nederlands gezien en komen daarom niet in deze gegevens voor). Om erachter te komen uit
wie de Griekse gemeenschap in Nijmegen vanaf 1995 bestaat, is het verstandig om te kijken naar de
leeftijdsopbouw van de migranten.
Deze leeftijdsopbouw van de Grieken in Nijmegen is weergegeven in figuur 3. 21 De jaartallen zijn
willekeurig gekozen. Getracht is een verdeling naar leeftijd per decennium weer te geven. Door een
gebrek aan gegevens is een staaf uit de jaren ’60 niet mogelijk.
300
250
200
150
100
50
0
Figuur 3 – Etnische Grieken in Nijmegen naar leeftijd
1974 1987 1998 2009
De bovenste twee blokken van de staaf van 1974 worden gevormd door de eerste generatie
migranten. Het onderste gedeelte betreft de tweede generatie Grieken die een Grieks paspoort
hebben gekregen. Opvallend is, dat er in 1987 één Griek in Nijmegen woonde ouder dan 65 jaar. In
1998 is te zien dat de grootste hoeveelheid Grieken uit mensen van middelbare leeftijd bestond.
Omdat deze gegevens op etniciteit zijn geordend, betreft het hier alle Grieken van de eerste en
tweede generatie. Het is onwaarschijnlijk dat de 0-14-jarigen kinderen zijn van de gastarbeiders. We
gaan er vanuit dat de gastarbeiders op zijn jongst 20 jaar oud waren toen zij naar Nederland zijn
21 1974 & 1987: Gemeentelijk Basis Administratie, Vreemdelingen diverse, 1960-1965 werkzaam, in map: Basis
Bevolking/Statistiek, 1979-1988 (Nijmegen)
1998 & 2009: Gemeentelijke Basis Administratie, Stadsgetallen (Nijmegen)
65+
50-64 jr
30-49 jr
15-29 jr
0-14 jr
15

gekomen. Mochten zij kinderen hebben gekregen die in 1998 tot de categorie 0-14 jaar behoorden,
dan zou dat betekenen dat op zijn vroegst in 1984 het kind geboren zou moeten zijn. In 1984 zou de
gastarbeiders dan ouder dan 40 jaar oud moeten zijn. Aangezien de Grieken relatief vroeg trouwden
(eind jaren ’60, begin jaren ’70) is het onwaarschijnlijk dat dit kinderen zijn van de Griekse
gastarbeiders. Dat zou betekenen dat zich vanaf de jaren ’80 of ’90 nieuwe eerste generatie Grieken
in Nijmegen hebben gevestigd. Daardoor kan de conclusie getrokken worden dat de grafiekgegevens
van figuur 2 na 1995 bestaan uit eerste generatie Grieken (gastarbeiders en eventuele Griekse
vrouwen), tweede generatie Grieken (kinderen van de gastarbeiders), eerste generatie Grieken (geen
gastarbeiders) en kinderen van deze nieuwe eerste generatie. Uit het interview met Konstantinos
Gliatis blijkt dat deze laatste twee categorieën Grieken geen deel uitmaken van de Griekse
gemeenschap die bijeengebracht zijn in de GVN:
“Ik weet dat er eind jaren ’80, begin jaren ’90 een aantal nieuwe Grieken zijn bijgekomen. Dit
was in ieder geval geen groep, maar dat zijn zelfstandigen geweest die onder andere in de
horeca zijn terechtgekomen. Dit waren geen spectaculaire aantallen, maar er kwamen wel
enkele nieuw Grieken bij.” 22
Als we tenslotte kijken naar 2009 dan zien we dat van de eerste generatie Grieken 70 personen in
Nijmegen woonachtig zijn. De meesten van hen zijn inmiddels met pension.
Tot slot wordt gekeken naar het aantal Grieken in Nijmegen onderverdeeld naar geslacht in figuur
4. 23 De keuze voor de jaartallen is gemaakt met dezelfde motivatie als die voor de figuur 3. Direct valt
op dat de Griekse gemeenschap vooral tot 1986 een mannenaangelegenheid was. Uit een
krantenbericht uit de Gelderlander in 1961 bleek dat van de eerste 33 Grieken 3 Grieken getrouwd
waren. Deze vrouwen woonden nog wel in Griekenland. In 1962 woonde nog steeds geen enkele
Griekse vrouw in Nijmegen. Uit het interview met Nikos Kapamas blijkt:
“De mensen die in Nederland aankwamen waren voornamelijk jonge mannen van begin
twintig. Er mochten alleen vrijgezellen naar Nederland komen. Toch waren er een paar die
stiekem getrouwd waren. Vrouwen mochten zich niet aanmelden voor het werk.” 24
22
Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
23
1962, 1974, 1986: Gemeentelijk Basis Administratie, Vreemdelingen diverse, 1960-1965 werkzaam, in map:
Basis Bevolking/Statistiek, 1979-1988 (Nijmegen)
1998 & 2009: Gemeentelijke Basis Administratie, Stadsgetallen (Nijmegen)
24
Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
16

Het aantal Griekse vrouwen steeg al in de jaren ’70 naar een aantal van 32, wat waarschijnlijk weer
het gevolg is van de geboorte van Griekse meisjes van de tweede generatie en de komst van een
enkele Griekse vrouw naar Nijmegen. Natuurlijk werden er ook jongens geboren. Vandaar dat ook
het aantal mannen is toegenomen van 82 naar 100. Naarmate de jaren verschijnen wordt het
verschil gelijk getrokken, maar belangrijk is het om te beseffen dat de leden van de leden van de GVN
van de eerste generatie Grieken – dus uit de leeftijd tussen 50 en ouder – grotendeels van het
mannelijke geslacht zijn.
300
250
200
150
100
50
0
Figuur 4 – Etnische Grieken in Nijmegen naar geslacht
Naast de gegevens die uit de grafieken te zijn herleiden, kunnen nog een aantal andere
eigenschappen gegeven worden van de Griekse gemeenschap in Nijmegen. De Grieken in Nijmegen
komen vrijwel allen oorspronkelijk uit agrarische gebieden uit Griekenland. Dit heeft te maken met
het beleid van de Nyma bij haar werving. Het beleid was gericht op de werving van ‘agrarische
Grieken’, omdat stedelijke Grieken te veeleisend en te mondig zouden zijn. 25 Opvallend is dat deze
gastarbeiders uit vrijwel alle windstreken van Griekenland afkomstig zijn, maar wel allemaal in
Athene geworven zijn. De meesten hadden net hun militaire dienst achter de rug en trokken naar
Athene voor hun zoektocht naar werk. Nikos Kapamas vertelt over deze periode:
25 Vermeulen, De Grieken, 47.
1962 1974 1986 1998 2009
Vrouw
Man
17

“Na de militaire dienst zocht ik werk om een toekomst op te bouwen. Tijdens mijn zoektocht
vroegen mensen me waarom ik niet naar Duitsland ging. Bij het arbeidsbureau zeiden ze dat ik
daar terecht kon in een fabriek voor autobanden. Dat was mijn eerste gedachte. Dat is zwaar
werk en dat was ik niet gewend en dus ben ik niet gegaan. Op een gegeven moment hing er een
advertentie voor de Nyma. Ze zochten een groep van 30 mannen. Toen hebben we de papieren in
orde gemaakt en ben ik naar Nederland vertrokken.
Als 23-jarige is het voor je ouders nog zwaar om voor je te zorgen. Je moet dan je eigen toekomst
opbouwen en die kans heb ik gekregen bij de Nyma…”
“Ik kwam uit Noord-Griekenland uit het plaatsje Serres. In 1952 ben ik naar Athene verhuisd.” 26
Nadat de geworvenen in Nijmegen aankwamen werden zij ondergebracht in pensions. De meeste
gastarbeiders waren gevestigd in de wijk Bottendaal. 27 Als gekeken wordt naar de wijkverdeling van
2009, dan is te zien dat de Griekse Nijmegenaren tegenwoordig vooral gevestigd zijn in de wijken
Hatert, Neerbosch-Oost en Lent. 28
De voorgaande gegevens geven een overzicht van het potentieel dat lid kan zijn van de GVN. Dit wil
niet zeggen dat zij allemaal lid zijn de GVN. De statuten bieden ook de mogelijkheid tot toelating van
niet-Grieken:
“De vereniging kent gewone leden, buitengewone leden en filellines. Gewone leden en
buitengewone leden zijn degenen die op hun verzoek door het bestuur als zodanig zijn
toegelaten.
Filellines zijn de leden van Nederlandse Nationaliteit, die door het bestuur zijn toegelaten
naar het indienen van een schriftelijk verzoek. Filelinnes leden hebben geen recht om te kiezen
of gekozen te worden in het bestuur.” 29
26
Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
27
http://www.enka-ede.com, alwaar ‘extra verhalen’ geselecteerd, alwaar ‘Buitenlandse werknemers vanaf de
jaren zestig (door Else Gootjes)’ geselecteerd, geraadpleegd 12-11-2009.
28
http://nijmegen.buurtmonitor.nl/, alwaar ‘alle Stads- en Wijkgetallen’ geselecteerd, alwaar ‘bevolking’
geselecteerd, alwaar ‘etniciteit’ geselecteerd, alwaar ‘etniciteit (28kl)’ geselecteerd, alwaar ‘etniciteit (28kl)
Griekenland’ geselecteerd, geraadpleegd 24-11-2009.
29
Wasilopoulos, D., Statuten van de Griekse gemeenschap van Nijmegen en Omstreken, in: 25 jaar Griekse
Vereniging van Nijmegen & Omstreken (1978) 3.
18

Door deze bepalingen geeft de geschetste Griekse gemeenschap geen representatief beeld van de
omvang van de GVN. Dit bemoeilijkt de mogelijkheid om een beeld te schetsen van het aantal leden
van de vereniging. Ook de Griekse vereniging zelf heeft moeite om te bepalen hoeveel leden men
heeft. Nikos Kapamas, penningmeester van de GVN, schetst het probleem: 30
“We begonnen met een contributie van vijf gulden per maand. Nu is dat €15,- per jaar…”
“Een probleem dat ook altijd is geweest is het betalen van contributie. Een aantal mensen
betalen geen contributie terwijl het bijna niets kost. Wat is dan nou? Dat is €1,20 per maand.
Dat kan ik niet begrijpen. Als je iets wilt organiseren dan kost het geld.”
Het contributieprobleem schetst moeilijkheden enerzijds voor de vereniging zelf, maar anderzijds
ook voor het bepalen van het aantal leden. Zij die geen contributie betalen of betaalden zijn toch
altijd toegelaten tot de vereniging. De administratieve gegevens zijn daardoor niet sluitend.
Na de oprichting werd iedere Griek in Nijmegen automatisch lid van de GVN. Dat zou
betekenen dat er toen zo’n 150 eerste generatie Grieken waren en ongeveer een gelijk aantal
Nederlandse echtgenoten. Begin jaren ’80 waren er ongeveer 80 leerlingen voor de Griekse school. 31
We kunnen er daardoor vanuit gaan dat men bij de oprichting iets minder dan 400 leden herbergde.
Uit een schatting van Dimitri Wasilopoulos, voormalig voorzitter van de GVN, waren er in 2002 zo’n
300 leden. Hiervan zou ongeveer de helft Nederlands zijn. 32
1.5 Conclusie
Uit het voorgaande blijkt dat zowel voor de nationale gegevens als de gegevens uit Nijmegen weinig
concrete conclusies getrokken kunnen worden. Het is wel mogelijk enkele aannames te formuleren.
Rondom de gegevens hangen een veelvoud aan problemen of onduidelijkheden. Je zou kunnen
zeggen dat dit juist het gevolg is van een succesvolle integratie van de Grieken. Door deze succesvolle
integratie is ook een directe vergelijking tussen Nijmegen en de rest van Nederland vrijwel niet
mogelijk. De statistieken kennen voor alle steden een andere achtergrond. Een voorbeeld daarvan is
Gorinchem waar het aantal gemengde huwelijken aanzienlijk kleiner is dan bijvoorbeeld Rotterdam
of Nijmegen.
30
Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
31
Ibidem.
32
Spruitjes en erwtensoep waren niet lekker, Regionaal Archief Nijmegen in archief Gelderlander:
plaatsingscode 2001052317n, (23-8-2001, Nijmegen) 17.
19

Voor Nijmegen kan een algemeen beeld geschetst worden dat, weliswaar gebaseerd op
aannames, in grote lijnen representatief is voor de Griekse gemeenschap. De meeste Grieken in deze
stad kwamen als jonge, mannelijke twintigers naar Nijmegen in het begin van de jaren ’60, komen
oorspronkelijk uit agrarische gebieden en zijn na hun militaire dienst vanuit Athene naar Nijmegen
gekomen. Daarna zijn zij met een Nederlandse getrouwd, hebben zij kinderen gekregen die bij de
GVN Griekse onderwijs hebben gekregen. Tegenwoordig werken de meeste Grieken niet meer,
aangezien zij de pensioensgerechtigde leeftijd hebben bereikt. De GVN kent tegenwoordig een
ledenaantal dat tussen de 250 en de 300 leden zit, afhankelijk van de definitie die men hanteert.
20

Hoofdstuk 2: De oprichting van Griekse verenigingen in Nederland en
de GVN
2.1 Inleiding
Dialektopoulos stelt dat Grieken zich in het buitenland kenmerken door naar elkaar toe te trekken
om hun eigen Griekse identiteit te behouden. 33 Vermeulen beaamt dit en koppelt hier de Griekse
term ‘Kinotis’ aan, wat vrij vertaalt ‘Vereniging van Grieken’ betekent. 34 Hier kan de vraag tegenover
gezet worden of dat niet geldt voor migranten van alle nationaliteiten. Contact komt nu eenmaal
sneller en gemakkelijker op gang met mensen met dezelfde achtergrond en – belangrijker nog – met
hen die dezelfde taal spreken. Uit hoofdstuk 1 bleek al dat de meeste eerste generatie migranten bij
aankomst jonge twintigers waren. Uit het onderzoek van De Laat en Notenboom 35 blijkt dat de
meeste Griekse gastarbeiders in Nijmegen eerst hun militaire dienst hadden afgerond, dat men
vervolgens op zoek ging naar werk om een eigen bestaan op te bouwen en zij daarna ingingen op het
aanbod van het arbeidsbureau in Athene om aan het werk te gaan in Nijmegen. Alleen al deze drie
aspecten deelden vrijwel alle Grieken die in de jaren ’60 naar Nijmegen toe kwamen.
Hoewel het onderlinge contact onder de Grieken zowel in Nijmegen als in de andere steden
in Nederland intensief was, leidde dit in de meeste steden met Griekse gemeenschappen pas aan het
einde van de jaren ’70 daadwerkelijk tot een eigen vereniging. In dit hoofdstuk kijken we naar de
motieven voor de oprichting van een eigen Griekse vereniging in Nijmegen en zetten we deze
motieven af tegen die van de Griekse verenigingen in andere steden in Nederland. Daarbij wordt
aandacht besteedt aan de factoren die van invloed zijn geweest op de oprichting van de Griekse
verenigingen. Voor Nijmegen zullen de doelstellingen die men formuleerden toegelicht en
vergeleken worden met andere Griekse verenigingen. Tot slot is er in dit hoofdstuk extra aandacht
voor het kolonelsregime dat in Griekenland van 1967 tot 1974 aan de macht was en de invloed die zij
hadden op de Griekse gemeenschappen in Nederland. Omdat deze Junta niet alleen in Griekenland,
maar ook in Nederland zorgde voor een tweedeling in de Griekse gemeenschap en verregaande
invloed heeft gehad op de organisatie van deze gemeenschap, kan dit onderwerp niet onbesproken
blijven.
33 Dialektopoulos, Grieken in de lage Landen, 80.
34 Vermeulen, De Grieken, 51.
35 De Laat L. en D. Notenboom, De Grieken in Nijmegen, waarom?, een vergelijkend onderzoek naar de
motieven van Griekse migranten om naar Nijmegen en Nederland te komen, van 1961 tot 1976 (2009,
Nijmegen) 16.
21

2.2 Motieven achter de oprichting van de Griekse verenigingen in Nederland
Al eerder in dit onderzoek bleek dat de Griekse gemeenschappen in de jaren zestig voornamelijk
mannenaangelegenheden waren. Griekse arbeiders werkten veel, ook in de weekenden. Op die
manier zou men in een relatief korte tijd, veel geld kunnen verdienen. Het werk in Nederland was
voor de meeste Grieken bedoeld om een kapitaal te vergaren waarmee men terug kon keren naar
het vaderland om daar een bestaan op te bouwen. Het contact met anderen ontstond daardoor
logischerwijs op de plaats waar de persoon de arbeid verrichtte. Na het werk ging men vaak terug
naar het pension waar men zich gevestigd had of zich had laten vestigen. Het contact met
Nederlanders verschilde enorm per stad. Vermeulen vertelt het verhaal dat de Grieken in pensions in
Gorinchem aan een streng regime waren onderworpen. De pensions waren nauw verbonden met de
lokale autoriteiten. Door de verregaande controle op het pensionleven van de Grieken werd contact
met Nederlanders sterk beperkt. Aangezien deze pensions ook direct verbonden waren aan het
bedrijf waar de arbeiders werkten werd de leefomgeving verder ingeperkt. 36 Griekse gastarbeiders in
Utrecht hadden daarentegen veel meer contact met de lokale bevolking. Zij trokken in eerste
instantie in bij Nederlandse werknemers van hetzelfde bedrijf. Vaak leidden cultuurverschillen tot
problemen tussen Nederlandse gezinnen en de Griekse mannen. Gewenningsproblemen ontstonden
bijvoorbeeld door het verschil in eetgewoonten. Het eten dat men voorgeschoteld kreeg leidde soms
tot irritaties, wat onder andere een reden was om eigen woonruimte te gaan zoeken. 37 Zij woonden
nu op zichzelf en kwamen tussen de autochtonen te wonen. Hierdoor werden zij zelfstandiger en
minder afgezonderd van de Nederlandse samenleving.
Een voorwaarde voor gezinshereniging was dat je een eigen woonruimte tot je beschikking
had. Uit de steekproef die door Vermeulen is gedaan onder Grieken in vier steden in Nederland
(Gorinchem, Utrecht, Rotterdam en Oisterwijk) blijkt dat onder de ondervraagden 24% van de
gehuwden is getrouwd met een Nederlandse vrouw. 38 Hoewel dit percentage vergeleken met Turken
en Marokkanen relatief hoog is, betekent dat nog steeds dat 76% van de huwelijken bestaat uit
zowel een Griekse man als een Griekse vrouw. De gezinshereniging kwam onder Grieken al vrij vroeg
op gang. Al in 1965 kwamen de eerste Griekse vrouwen naar Nederland. Het hoogtepunt van de
gezinshereniging onder Grieken ligt tussen 1968 en 1972. 39 Vaak liet men eerst de vrouw overkomen,
zodat men samen kon sparen voor een (tijdelijke) toekomst in Nederland. Men bracht de kinderen
onder bij familieleden in Griekenland en pas na een aantal jaar kwamen dan de kinderen over.
36 Vermeulen, De Grieken, 48-50.
37 Ibidem, 48.
38 Ibidem, 56.
39 Ibidem, 50.
22

Op de website van de Griekse Vereniging Rotterdam, wordt vermeld dat de oprichting van
een eigen vereniging voornamelijk het gevolg is geweest van de behoefte om hun kinderen te
onderwijzen in de Griekse taal. 40 Voor de duidelijkheid, het gaat hier om de kinderen uit zowel de
gemengde huwelijken als uit de volledig Griekse huwelijken. In Rotterdam waren net als in Nijmegen
veel gemengde huwelijken. Dit was minder het geval in Utrecht. De Griekse vereniging in Utrecht
Anagennisi vertelt dat Griekse arbeiders een eigen huis kregen in de oudere buurten van Utrecht.
Daardoor konden zij hun vrouwen en kinderen over laten komen en ontstond er een Grieks dorp in
Utrecht. Uit deze gemeenschap kwam vervolgens de behoefte voor een eigen school, een eigen kerk
en ook een eigen culturele vereniging. 41
In dit licht is de bewering die Dialektopoulos plaats belangrijk om te vermelden. Hij stelt dat
in de jaren ’70 een mentaliteits- en oriëntatieverandering plaatsvond. 42 De oliecrisis van 1973 zorgde
voor een grote werkloosheid en de politiek kondigde een wervingsstop voor alle mediterrane landen
af. Alleen migratie als gevolg van gezinshereniging was nog toegestaan. Niet alleen onder
Nederlanders, maar ook onder de Grieken in Nederland heerste grote werkloosheid. In 1984 was het
percentage werklozen, na de Turken en Marokkanen, het hoogst. 43 De vraag of men in Nederland
een beter bestaan kon opbouwen werd een dilemma of terugkeer nog wel mogelijk was. Velen
hadden ook het geld niet om terug te keren en dus was een langer verblijf in Nederland het enige
uitzicht. Wellicht is daardoor het besluit voor de oprichting van een eigen vereniging beter te
begrijpen.
2.3 Motieven achter de oprichting in GVN
In de bundel die de GVN in 2001 uitbracht ter ere van het 25 jarig bestaan wordt gemeld dat de
reden van de oprichting was dat in 1976 een paar Grieken uit Nijmegen zagen dat de weg voor
terugkeer naar het vaderland lang op zich liet wachten. 44 Uit de zinsnede ‘lang op zich liet wachten’
blijkt al direct dat de hoop op een terugkeer naar Griekenland nog steeds aanwezig was. Verderop in
de bundel geeft men aan dat veel Grieken naar Nijmegen zijn gekomen om een beter toekomst op te
bouwen door een aantal jaren te werken en zo te sparen voor een terugkeer. Echter, het
fabrieksloon was zo laag dat er van sparen nauwelijks sprake was. Dit blijkt uit een krantenbericht
van de Gelderlander uit 2000 waarin Georgios Anagnostopoulos vertelt over zijn werk bij de Nyma:
40
http://www.grieken-rotterdam.nl, alwaar ‘informatie vereniging’ werd geselecteerd, alwaar ‘geschiedenis’
werd geselecteerd, geraadpleegd 09-12-2009.
41
http://www.anagennisi.nl, alwaar ‘Anagennisi’ geselecteerd werd, alwaar ‘geschiedenis’ geselecteerd werd,
geraadpleegd 10-12-2009
42 Vermeulen, De Grieken, 52.
43 Vermeulen, De Grieken, 60.
44 Wasilopoulos, 25 jaar Grieken in Nijmegen, 10.
23

“Ik verdiende 1,58 gulden per uur bij de Nyma. In Griekenland verdiende ik meer, maar het
was het avontuur, hé.” 45
Het weekloon van een Griek bij de Nyma was in 1964 60 gulden waarvan 23 gulden werd ingehouden
voor voedsel en onderdak in het pension. 46 Sparen behoorde door dit magere loon vrijwel niet tot de
mogelijkheden. In de bundel wordt als motief voor de oprichting van de GVN niet direct verwezen
naar de behoefte om Grieks onderwijs aan de kinderen te verlenen. Wel wordt vermeld dat deze
‘Griekse school’ binnen een jaar gerealiseerd werd met twee leerkrachten: een onderwijzer uit
Griekenland en Mevrouw Akriwi Letteboer – Tzortini. 47 In hoofdstuk 3 wordt verder ingegaan op de
Griekse school.
De oprichting van de GVN heeft zich voltrokken in de Café de Windmolen, het huidige Café
van Rijn op de Molenstraat 130a. Uit het tijdschrift Ollin, uitgegeven door de GVN in 1977, blijkt dat
de exacte datum van oprichting 7 februari 1976 is:
“De officiële start van de oprichting van de Gemeenschap was op 7 februari 1976, op
initiatief van een zeer klein aantal landgenoten die inzagen dat er iets moest gebeuren voor
ons allemaal, d.w.z. een Gemeenschap die als doel zou hebben de vereniging van alle Grieken
in onze stad tot een grote familie...” 48
Kounelas wordt genoemd als geestelijk vader van het idee om de GVN op te richten. Kounelas
verzorgde in de jaren ’70 ook een radioprogramma vanuit de studio’s in Hilversum voor de Griekse
gemeenschap in Nederland, hij was eveneens nauw betrokken bij de oprichting van de Griekse
Federatie waaronder alle andere Griekse Verenigingen in Nederland vielen en werd na verkiezingen
de eerste voorzitter van de GVN. Naast meneer Kounelas, nam Dimitri Wasilopoulos – schrijver van
de bundel – zitting in het bestuur als secretaris.
De oprichting van de GVN geschiedde in 1976. De statuten werden na twee jaar, op 11
december 1978, goedgekeurd door Notaris Appelboom in navolging van de goedkeuring van de
45 Geen Miss Blanche meer bij Georgios, Regionaal Archief Nijmegen in archief Gelderlander: Plaatsingscode
2000110425n (23-08-2001, Nijmegen) 25.
46 Dialektopoulos, Grieken in de Lage Landen, 48.
47 Wasilopoulos, 25 jaar Grieken in Nijmegen, 10.
48 Dialektopoulos, Grieken in de Lage Landen, 81.
24

algemene ledenvergadering op 5 november 1978. 49 Over de oprichting van de GVN is wat onenigheid
onder de geïnterviewden. Stamatios Ploubis weet te melden: 50
“Ik ben de oprichter. Ik ben één van de eerste die er aan dacht een vereniging op te richten.
Het was het jaar van de Junta en ik wilde niet terug gaan naar Griekenland. Toen ben ik
getrouwd en heb ik kinderen gekregen. We hadden andere behoeften dan toen we hier voor
het eerst kwamen. Daarom hebben we deze vereniging opgericht. We hadden nog steeds niet
bedacht dat we hier zouden blijven, maar we moesten ons leven toch opbouwen hier. We
hadden bijna allemaal kinderen, die hadden een school nodig om de Griekse taal te leren.”
Als we deze bewering vergelijken met de bundel, dan blijkt direct dat het besluit voor de oprichting
van een eigen vereniging in Nijmegen niet afhing van het besluit tot definitieve vestiging in
Nederland. Hoewel men wel besefte dat er in Nederland een toekomst opgebouwd moest worden,
was de hoop voor terugkeer nog niet verdwenen. Een ander interessante bewering, is dat het
Griekse onderwijs wel degelijk een reden was voor de eigen culturele vereniging. Uit de laatste zin
spreekt een zekere vanzelfsprekendheid dat de Griekse kinderen de Griekse taal diende te leren.
Aangezien die mogelijkheid er in Nijmegen niet direct was, heeft men het zelf georganiseerd.
In de interviews wordt telkens Café Thalia genoemd in plaats van Café de Windmolen. De
omschrijving van de locatie leidt echter wel naar hetzelfde café. Georgios Anagnostopoulos
onderschrijft dat de oprichting in Café Thalia ontstond:
“De oprichting was in de Molenstraat, café Thalia. Daar zaten we te praten en toen was nog
het kolonelsregime. En toen was de Kounelas, één keer in de week een half uurtje een Grieks
radioprogramma. Dus toen zei ik, zullen we een vereniging oprichten? Nou dat hebben we
toen gedaan, de Middenstanders moesten dan een bedrag afdragen, zo is de vereniging tot
stand gekomen. Later zijn we naar de notaris gegaan en zijn er statuten enzo gekomen.” 51
Dit verhaal dient enigszins genuanceerd te worden. Uit het feit dat het kolonelsregime in Griekenland
van 1967 tot 1974 plaatsvond, kan worden opgemaakt dat de oprichtingsperiode langer duurde dan
49
Statuten van de Griekse gemeenschap van Nijmegen en Omstreken, in: 25 jaar Griekse Vereniging van
Nijmegen & Omstreken (1978) 1.
50
Interview Stamatios Ploubis, gehouden op 18-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en Daniëlle
Notenboom
51
Interviews Georgios Anagnostopoulos, gehouden op 28-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en Daniëlle
Notenboom
25

4 jaar (tot de goedkeuring van de statuten in december 1978) of dat de herinnering niet geheel
strookt met de feitelijke gebeurtenissen. Toch is het waarschijnlijk dat het idee voor een eigen
vereniging al langer speelde onder de Grieken in Nijmegen. Vrijwel alle geïnterviewden verwijzen
naar de Juntaperiode als tijd waarin het idee ontstond om een eigen vereniging op te richten. Hoe
deze Juntaperiode beleefd werd zal in paragraaf 2.5 besproken worden.
De hoofdrolspelers bij de oprichting van een eigen etnische vereniging zijn voor het grootste
gedeelte wel bekend. Deze namen zijn namelijk direct uit de statuten te halen. Volgens de statuten
bestond het bestuur in 1978 uit zeven personen: Athanasis Kounélas (voorzitter), Dimitri
Wasilopoulos (secretaris), Michael Dimou (penningmeester), Spiridon Wasilaras, Georgios Pallas,
Stamatis Ploubis en Akriwi Letteboer-Tzortzini. Over wie er direct betrokken waren bij de oprichting
bestaat wat onduidelijkheid. Uit de geïnterviewden bleek dat ook meneer Georgios Anagnostopoulos
een aandeel had in de geboorte van het idee, maar ook Konstantinos Gliatis zou er direct bij
betrokken zijn geweest. Deze laatste persoon vertelde dat hij secretaris is geweest van de vereniging.
Het is aannemelijk dat hij deze functie heeft vervuld toen meneer Kounélas aftrad als voorzitter en
meneer Wasilopoulos deze functie ging vervullen. Een datum van deze bestuurswissel is niet direct
naar voren gekomen, maar uit de interviews blijkt dat dit begin jaren ’80 is geweest. 52 In deze
periode heeft meneer Kapamas ook de functie van penningmeester overgenomen. 53
2.4 De politieke strijd van de Griekse verenigingen
De kolonelsdictatuur in Griekenland van 1967 tot 1973 onder leiding van Papadopoulos zorgde voor
veel onrust onder de Grieken in Nederland. In Griekenland werden in deze periode in opdracht van
deze conservatieve kolonels vele tegenstanders van het regime gearresteerd, gedeporteerd,
gemarteld en werd partijdiscipline afgedwongen. In feite zorgde het regime voor een tweedeling in
de Griekse gemeenschap. Of je was voor de Junta of je was tegen. Deze zwart-wit-gedachte wordt
door vrijwel alle Grieken in Nederland bevestigd.
De kolonels probeerden ook in Nederland controle te krijgen over de Griekse
gemeenschappen. De priesters die in de Grieks-orthodoxe kerken hun dienst kwamen doen werden
financieel afhankelijk gemaakt van de staat en werden dus – soms ongewild – een verlengstuk van de
Junta. Hetzelfde gebeurde met de docenten die uit Griekenland naar Nederland werden gezonden en
52 Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
53 Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
26

Griekse les met ‘Juntalesmateriaal’ gaven aan de tweedegeneratie. 54 Dit gebeurde onder andere op
de Bonifaciusschool in Utrecht.
De arbeidscommissie was voorheen in Rotterdam gevestigd. Eind jaren ’60 werd dit bureau
verplaatst naar Utrecht. Enerzijds was dit een meer centraal gelegen punt, anderzijds waren de
meeste Grieken in Utrecht gevestigd. Op deze manier kon men een betere controle houden op de
Grieken in Nederland. Een belangrijk voorbeeld van deze controle vormen ook de verkiezingen voor
de migrantenraad in Utrecht. Kiesgerechtigde Grieken werden onder druk gezet of omgekocht zodat
men uiteindelijk drie zetels kon bemachtigen. 55 Hetzelfde gebeurde met de besturen van de Griekse
verenigingen zelf. Velen waren bang om zich openlijk voor of tegen het regime uit te spreken. Er
ontstonden tegenbesturen en zelfs tegenverenigingen. Toen in Utrecht in 1968 de vereniging ‘Hellas’
werd opgericht door tegenstanders van het regime werden de bestuursverkiezingen gewonnen door
aanhangers van de Junta. Als tegenreactie werd de nieuwe vereniging ‘Panellinios’ opgericht. 56
Hoewel dit nieuwe bestuur volgens de huidige Griekse vereniging in Utrecht weinig invloed had,
geeft het wel de tweespalt aan tussen beide partijen.
In november 1968 werd een hongerstaking georganiseerd bij de Griekse ambassade in Den
Haag. Hier deden Grieken uit heel Nederland aan mee en ook Nederlanders sloten zich bij de
demonstratie aan. 57 Het protest kreeg hierdoor een meer nationaal karakter, hoewel het relatief
kleinschalig bleef. In deze tegenbewegingen kregen de Grieken steeds meer contact met de
Nederlanders en kwam er meer aandacht voor goede organisatie van bijvoorbeeld activiteiten.
Nadat de Junta was afgezet richtte de organisatie van de Grieken in Nederland zich meer op
hereniging van de gemeenschap. Toch bleef de politieke strijd een belangrijk probleem in de Griekse
gemeenschap. Hoewel de tegenstellingen hadden gezorgd voor een tweespalt, bracht het onder
gelijkgestemden wel saamhorigheid. Het is dan ook niet vreemd dat juist rond de Junta-periode vele
gemeenschappen zich gingen organiseren in verenigingen. Een treffend voorbeeld voor de nog
steeds aanwezige gevoeligheid van de politieke problematiek vormt een artikel uit de statuten van
de Griekse Gemeenschap van Utrecht en omstreken Anagennisi:
“Personen die in de periode 1967-1974 als kaderleden in onze regio de dictatuur hebben gesteund en
landgenoten hebben vervolgd of geschaad, hebben geen passief kiesrecht.” 58
54 Vermeulen, De Grieken, 50-51.
55 Vermeulen, De Grieken, 51.
56 http://www.anagennisi.nl, alwaar ‘Anagennisi’ geselecteerd werd, alwaar ‘geschiedenis’ geselecteerd werd,
geraadpleegd 10-12-2009
57 Sideri, D., Vaderlanden, verhaal van een Griekse in Nederland (1992, Groningen) 103.
58 Ibidem, 145.
27

Het is niet duidelijk is of dit artikel nog steeds is opgenomen, maar het heeft in ieder geval tot 1992
deel uitgemaakt van de statuten van Anagennisi. Er is in het verleden zelfs een ‘lijst’ geweest, met
daarop drie namen waarop het artikel van toepassing was.
Het aantal Grieken in Nijmegen was ten tijdens van het regime relatief klein, maar dit betekende niet
dat er geen controle was op deze groep. In een artikel in de Gelderlander uit 2001 vertelt Dimitri
Wasilopoulos dat het regime naast het huwelijk met een Nederlandse vrouw één van de
belangrijkste redenen was om in Nederland te blijven wonen. 59 Het zorgde ook voor veel onrust
onder de Grieken in Nijmegen. Dat de Junta-invloed ook in Nijmegen te merken was en nog steeds
gevoelig ligt blijkt uit het interview met Nikos Kapamas:
“Ik heb zelf niets gemerkt van de invloed van de Junta, maar een aantal anderen wel. Via
spionage. Maar Melina Mercouri is in die tijd ook hier geweest. Meer wil ik er eigenlijk niet over
zeggen.” 60
Konstantinos Gliatis is één van de Grieken die ten tijde van het bewind zelf wat wel gemerkt heeft
van de controle:
“Ten tijde van de kolonels hebben we het vooral beleefd in Taverna Athena naast Restaurant
Dionysos aan de Bloemerstraat. Er hingen een aantal affiches op de ramen en mij werd door
mijn familie verteld dat ik beter niet in Griekenland kon komen. Daarom ben ik pas in 1975
voor de eerste keer teruggegaan naar Griekenland. Of mij ook iets zou zijn overkomen als in
naar Griekenland zou gaan weet ik niet, maar ik weet wel dat ik pas in 1975 voor het eerst
ben teruggekeerd.” 61
In 1969 is Melina Mercouri, destijds Minister van cultuur in ballingschap, in Nijmegen geweest op
verzoek van de Unie van Studenten van de Katholieke Universiteit Nijmegen en de werkgroep
Griekenland. De Gelderlander sprak in dit jaar van het gerucht dat Griekse gastarbeiders in Nijmegen
59
Spruitjes en erwtensoep waren niet lekker, Regionaal Archief Nijmegen in archief Gelderlander:
plaatsingscode 2001052317n, (23-8-2001, Nijmegen) 17.
60
Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
61
Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
28

een knokploeg zouden vormen om Mercouri te beschermen. Deze geruchten werden echter niet in
Griekse kringen bevestigd. 62
Dat de komst van Melina Mercouri belangrijk is geweest voor de Griekse gemeenschap blijkt
uit zowel de interviews als de uitgebrachte bundel. In de bundel wordt zij zelfs ‘De nieuwe Griekse
Godin’ genoemd. Uit de interviews bleek dat de Grieken trots waren op het feit dat men Mercouri
mocht ontvangen. Als het onderwerp Junta aan bod kwamen werd dit in één adem genoemd met de
komst van de minister. In het artikel van de Gelderlander uit 2001 vertelt Dimitri Wasilopoulos:
“Het bezoek van Melina Mercouri (minister van cultuur in ballingschap) zorgde voor politieke
bewustwording van de Nederlandse burgers. Toch bleef het voor veel Nederlanders een ver-
van-mijn-bed-show. In Nijmegen kregen we de steun van studenten die in opstand kwamen
tegen de dictatuur.” 63
Uit het voorgaande blijkt dat de invloed van de Junta ook tot Nijmegen reikte. Aangezien de GVN pas
in 1976 werd opgericht hebben problemen met bestuursfuncties nooit plaatsgevonden. Het regime
lag wel ten grondslag aan de ideeën van organisatie. Het bracht de Grieken bij elkaar. De invloed
vanuit Griekenland heeft zich in Nijmegen voornamelijk afgespeeld op het niveau van spionage en
het zaaien van angst. Dat blijkt ook uit de reactie van Stamatios Ploubis: 64
“In het begin van de oprichting waren er maar een paar mensen. Drie of vier die
belangstelling hebben en dan ga je kijken, wat zullen we eens gaan doen. Het was in 1974 na
de val van de Junta. Mensen waren een beetje bang. Bang van de Junta, bang om terug te
gaan naar Griekenland, we wisten niet hoe het zou zijn daar. Het was allemaal zwart/wit met
de Junta, of je was ervoor of er tegen.
Het is duidelijk dat de periode van de Junta ook door de Griekse gemeenschap in Nijmegen gezien
wordt als een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Griekenland en de Griekse gemeenschap in
Nederland. Naast de besproken motieven in de vorige paragraaf heeft de Junta indirect ook
bijgedragen aan de organisatie van de Grieken in Nijmegen.
62
Melina komt, Regionaal Archief Nijmegen in archief Gelderlander: Plaatsingscode 1969041615N (16-4-1969
Nijmegen) 15.
63
Spruitjes en erwtensoep waren niet lekker, Gelderlander 23-8-2001, 17.
64
Interview Stamatios Ploubis, gehouden op 18-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en Daniëlle
Notenboom.
29

2.5 Doelstellingen van de GVN
De doelstellingen die de GVN bij oprichting formuleerden zijn terug te vinden in de statuten. 65 De
doelstellingen worden hieronder apart van elkaar besproken. Of de doelen gehaald zijn zal
vervolgens besproken worden in de volgende twee hoofdstukken:
1. Het verdedigen en naar voren brengen van de rechten van de Grieken binnen het raam van de
Nederlandse samenleving en wetgeving.
Deze doelstelling laat direct de vertegenwoordigende functie van de GVN zien. Zij vormen het
aanspreekpunt en de gesprekspartner bij situaties die zich voordoen in onder andere werk,
huisvesting of culturele activiteiten. Dat deze doelstelling breed is geformuleerd betekent dat zij
geen hulpspecifieke functie heeft, maar meer optreedt als intermediair tussen Nederlandse
instanties en de Griekse gemeenschap in Nederland.
2. Het zorgdragen voor:
a. Het contact tussen de Grieken en de Nederlanders in Nijmegen en omstreken.
b. Activiteiten, welke het contact met de Griekse cultuur garanderen.
c. Het propageren van de Griekse taal aan de Griekse kinderen en de Nederlandse
moeders van die kinderen en de leden.
d. Verder wordt zorg gedragen voor het vergemakkelijken van de deelneming van de
Grieken aan het maatschappelijke en culturele leven in Nederland.
De tweede doelstelling is concreter en meer op de inhoud van de vereniging gericht. Uit de
subdoelen blijkt dat enerzijds de eigen cultuur met de vereniging bewaard dient te blijven, maar dat
anderzijds met de vereniging een betere maatschappelijke integratie bevorderd moet worden. Het
organiseren van onderwijs is hierin wellicht het belangrijkste. Uit het tijdschrift Ollin uit 1977 blijkt
dat er aandacht moest zijn voor werk, huisvesting en beroepskeuze. 66 Onder andere door middel van
onderwijs deze doelen verwezenlijkt worden. Een voorwaarde hiervoor was een eigen
verenigingsgebouw en een eigen bibliotheek.
65 Statuten van de Griekse gemeenschap van Nijmegen en Omstreken, in: 25 jaar Griekse Vereniging van
Nijmegen & Omstreken (1978) 2.
66 Dialektopoulos, Grieken in de Lage Landen, 81.
30

3. Samenwerking met:
a. De Griekse en Nederlandse autoriteiten.
b. De Griekse en Nederlandse vakbonden.
c. De Stichtingen tot hulp aan buitenlandse werknemers en verenigingen van personen
elke nationaliteit, die het algemeen belang dienen.
Tot slot blijkt uit de laatste doelstelling dat de GVN zich niet enkel wilde richten op de eigen culturele
activiteiten. De vereniging was daarom niet naar binnen, maar naar buiten gericht. Samenwerking
stond hoog in het vaandel. De samenwerking met de Griekse en Nederlandse vakbonden impliceert
dat men zich ook bezig wilde houden met de arbeidszaken van Grieken. In hoofdstuk 4 wordt
concreet aandacht besteed aan de instanties waarmee de zichzelf ten doel gestelde samenwerking
tot stand is gekomen.
2.6 Conclusie
De oprichting van Griekse verenigingen in Nederland zijn vaak het gevolg geweest van de behoefte
om Grieks onderwijs te verlenen aan de kinderen van de Griekse ouders. Dit gold ook voor Nijmegen.
Echter, in de ontstaansgeschiedenis van deze behoefte bestaan belangrijke verschillen. Als je
bijvoorbeeld kijkt naar gemeenschappen in steden als Utrecht en Gorinchem, dan treffen we daar
veelal volledig Griekse huwelijken aan als gevolg van gezinshereniging. In steden als Rotterdam, maar
ook Nijmegen was er meer contact met de Nederlandse bevolking met als gevolg dat er meer
gemengde huwelijken plaatsvonden. Uit deze huwelijken werd vanaf de tweede helft van de jaren
’60 de tweede generatie Grieken geboren. Voor beide type ouderparen gold dat men de Griekse
cultuur en taal wilde overbrengen aan hun kinderen.
Tijdens en na het kolonelsregime kwam bij de Grieken het besef dat een terugkeer naar
Griekenland op korte termijn niet inzat. Ook was er nauwelijks sprake van voldoende spaargeld als
gevolg van de lage lonen en de economische crisis als gevolg van de oliecrisis. Door deze
gebeurtenissen ontwikkelde zich een mentaliteitsverandering onder de Grieken. Men richtte zich op
een langer verblijf in Nederland en streefde daardoor naar organisatie om activiteiten te organiseren
met mensen die ‘in het zelfde schuitje zaten’.
Waar de organisatiebehoefte zich in bijvoorbeeld Utrecht al aan het einde van de jaren ’60
vertaalde in eigen vereniging, ontstond het idee in Nijmegen pas rond 1974. Het kolonelsregime
heeft een versterkende werking gehad op de politieke betrokkenheid en organisatie van de Grieken.
Van de andere kant heeft het gemeenschappen in Nederland in tweeën gespleten. In Nijmegen werd
de invloed van de Junta gevoeld door spionage en de onduidelijkheid over de situatie in Griekenland.
31

Invloed in organisaties werd nauwelijks gevoeld, omdat deze simpelweg nog niet aanwezig waren in
de stad.
Met de oprichting van de GVN op 7 februari 1976 werd het begin gemaakt van een Griekse
vereniging in Nijmegen. Als eerste ontstond de Griekse school en daarna volgden andere activiteiten
om de saamhorigheid onder de Grieken te versterken. Ook trad men op als woordvoerder van de
Griekse gemeenschap in gesprekken met overheidsinstanties of werkgevers. Hoe dit zich vormgaf zal
worden beschreven de volgende twee hoofdstukken.
32

Hoofdstuk 3: De uiting van Griekse cultuur en eigenheid
3.1 Inleiding
In hoofdstuk 2 is uiteen gezet dat de oprichters van de GVN zichzelf bij oprichting ten doel hebben
gesteld om zowel intern als extern een bepalende rol te spelen in de Griekse gemeenschap in
Nijmegen. De gestelde doelen waren voornamelijk gericht op het bijeenbrengen van de Grieken en
het verdedigen van de belangen van deze groep. Om deze doelen te behalen zijn meerdere
initiatieven en activiteiten gestart.
In dit hoofdstuk zal aandacht besteed worden aan de activiteiten die gezorgd hebben voor het
bijeenbrengen van de Grieken in Nijmegen. Hierbij zullen zowel de activiteiten in de periode voor de
oprichting van de GVN als die van de GVN zelf besproken worden. Zo zal duidelijk worden dat de
activiteiten voor de oprichting van de eigen vereniging in de meeste gevallen werkgerelateerd waren.
Daarna komt naar voren dat de Griekse school één van de belangrijkste initiatieven is gebleken, dat
heeft bijgedragen aan het behoud van de Griekse taal en cultuur onder de gemeenschap in
Nijmegen. Ook de rol van de Grieks-orthodoxe kerk zal in dit hoofdstuk besproken worden, evenals
de subverenigingen waaronder de voetbal- en dansvereniging vallen. Tot slot zullen de activiteiten
die buiten de genoemde paragraven vallen nog enige aandacht genieten.
Uit bovenstaande blijkt dat in dit hoofdstuk de focus ligt op de georganiseerde activiteiten en
minder op de vertegenwoordigende functie van de GVN. Deze vertegenwoordigende functie en het
daaruit voortkomende contact met andere instanties zal in het laatste hoofdstuk worden gesproken.
Het doel van dit hoofdstuk is om een beeld te schetsen in welke mate de activiteiten hebben
bijgedragen aan de organisatie van de Griekse gemeenschap in Nijmegen. Veel gehoorde kritiek
onder eerste generatie Grieken is dat de tweede generatie tegenwoordig zo weinig betrokken is bij
de GVN. Deze kinderen van de gastarbeiders zijn op jonge leeftijd veel intensiever betrokken, omdat
zij deel uitmaakten van de Griekse school. Naarmate zij ouder werden werd de betrokkenheid
minder en nemen zij voortaan minder deel aan activiteiten van de GVN.
In dit hoofdstuk zal deze situatie enkel vanuit het perspectief van de eerste generatie Grieken
bekeken worden. Tijdens het lezen van de hierop volgende paragrafen dient men zich er dus van
bewust te zijn dat dit een eenzijdige blik op het onderwerp geeft. Deze keuze is gemaakt uit
praktische overwegingen. Binnen het tijdsbestek van het onderzoek was het niet haalbaar om een
gelijk aantal tweede generatie migranten te interviewen. De houding van tweede generatie
migranten ten opzichte van deze ontwikkeling is desalniettemin een interessant thema voor
vervolgonderzoek.
33

3.2 Activiteiten voor de oprichting van Griekse verenigingen
In de beginjaren na de komst naar Nederland speelt het vrijetijdsleven van de Grieken voornamelijk
af in de pensions waar men op dat moment woonachtig is. Het was afhankelijk per stad of men bij
Nederlandse collega’s in kwam wonen of dat het bedrijf zorgde voor een pension waar de
gastarbeiders konden overnachten. In veel gevallen was er weinig vrije tijd voor de buitenlandse
werknemers, omdat men als het kon zoveel mogelijk werkte. Voor veel Grieken was het de bedoeling
om in Nederland een kapitaal op te bouwen waarmee men terug kon keren naar Griekenland. Vooral
de weekenddiensten waren populair, omdat deze diensten dubbel betaald werden. Dit wil niet
zeggen dat men niet recreëerde in de vrije uren. Men ging ook naar uitgaansgelegenheden en trof
daar andere Nederlanders. Mede daardoor werd de kijk op Nederland verbreed, omdat het contact
met de autochtonen zich niet meer enkel beperkte tot de werkvloer.
Het uitgaansleven speelde zich in Nijmegen voornamelijk af in Café Thalia en in de
weekenden bij de vele dansavonden. Georgios Anagostopoulos vertelt hoe hij aankijkt tegen deze
dansavonden:
“Binnen een jaar had ik mijn vrouw leren kennen. Tijdens de vierdaagse. In die tijd, moet je uit films of
geschiedenis zien. Nederland vond ik een heel vriendelijk en behulpzaam land. Wij waren lievelingen.
Ik had nergens problemen mee. Disco´s van nu waren toen dansavonden. We gingen op vrijdag en
zaterdag avond dansen. Met groepen van 5 of 6 Griekse jongens aan één tafel en aan de andere tafel
zaten meisjes. Dan vroeg je of ze met je wilden dansen. Soms wilden ze ook wel met wat drinken.
Maar je had geen kwade bedoelingen! Soms zag je ze volgende week weer. Tegenwoordig krijg je zo
klappen.” (lacht hard) 67
Uit deze uitspraken blijkt dat men in groepen in de dansavonden bezocht. Deze avonden speelden
zich vaak af in de uitgaansgelegenheid ‘Rotex’ dat gevestigd zat aan het Koningsplein. Het samen
optrekken gold niet voor iedereen. Volgens Konstantinos Gliatis ging men voornamelijk individueel
naar de dansavonden toe:
“In de beginperiode gingen we vooral naar Rotex. Dat was in de periode dat we hier kwamen. Er was
livemuziek. Dat werd min of meer koppelen daar. Daar gingen weleens jongens heen en daar was de
ontmoeting. We gingen daar wel redelijk individueel heen, niet echt als groepen.” 68
67 Interviews Georgios Anagnostopoulos, gehouden op 28-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en Daniëlle
Notenboom.
68 Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
34

Het is aannemelijk dat er weinig vaste uitgaansgroepen waren die samen het uitgaansleven in
gingen. Dit was ook vaak afhankelijk van de nachtdiensten van personen. Door deze wisselende
diensten was de vorming van vaste uitgaansgroepen niet haalbaar. Wel is belangrijk om te beseffen
dat tijdens deze avonden het contact met Nederlandse mannen en vrouwen van dezelfde leeftijd tot
stand kwam. Zoals meneer Gliatis zegt, dit waren de momenten waar de ontmoeting met anderen op
gang kwam.
In Café Thalia kwamen de Grieken voor en na hun werk graag. Dit vormde vooral begin jaren
zestig een ontmoetingsplek voor de Grieken. Het is dan ook niet vreemd dat in dit café de eerste
stappen werden gezet voor een eigen Griekse vereniging. Thalia was echter niet de enige locatie
waar men elkaar trof. Naast de pensions, Café Thalia en de Nyma kwam men ook geregeld in een
restaurantje in de Bloemerstraat. Hier werd tegen een aantrekkelijk tarief een maaltijd geserveerd.
Vandaar dat ook veel studenten in deze Griekse Taverna te vinden waren:
“We hadden hier naast (gesprek vond plaats in Restaurant Dionysos aan de Bloemerstraat 1)
ons tavernaatje. Dat was in de periode van Thalia in de jaren ’60. Ik ben zelf ook als exploitant
voor de Grieken geweest. Hiernaast was het klein en daar kwamen mensen eten. De keuken
die ik nu heb, daar werd dan het eten gemaakt en dat kon je vervolgens daar opeten. Dat
maakten wij. Ik ben zelf daar eigenaar van geweest in de periode 1966-1968. Het heette toen
Taverna Athene, maar ik was niet de oprichter daarvan.” 69
In een krantenbericht uit de Gelderlander van 1961 wordt het beeld geschetst van de Nyma als
gastheer voor het Griekse gezelschap in Nijmegen. De Grieken zouden een uitnodiging hebben
gekregen om kennis te maken met het volk, het klimaat en de arbeidsomstandigheden. Het feit dat
de Grieken ook bij de Nyma konden werken wordt gepresenteerd als een mooie bijkomstigheid. Met
het grote arbeidstekort is dit toch een druppel op een gloeiende plaat, aldus de verslaggever. 70 De
komst van de Grieken wordt gepresenteerd als een vorm van ontwikkelingswerk. Het was de
bedoeling om deze mensen een industriële opleiding te geven. Men vertelt ook dat de migranten
niet meteen aan het werk worden gezet. In het krantenbericht wordt een enorm positief beeld
geschetst van de Nyma en haar werk voor de wereld. De vraag is of dit geen geromantiseerd beeld is
van de werkelijkheid. Ook al is dat niet het geval, dan is de situatie waarschijnlijk in de jaren daarna
sterk veranderd. Dat het op de Grieken niet overgekomen is als ontwikkelingswerk, maar juist als
harde zakelijkheid blijkt uit hun visie op hun aankomst hier in Nederland:
69 Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
70 Gebarentaal lost alles op, 2.
35

“In de Nyma werkte in 1963 300 Griekse mannen. In 1964 stopte dat contract, toen mocht er
niemand uit Griekenland meer bij komen.
Wij waren gewoon exporthandel. Hier heb je een contract, en als het niet bevalt, de terugreis
met de trein is al betaald. En we kwamen met zijn vijven, eentje sprak maar een beetje Engels.
We kregen 7 dollar voor onderweg en een ticket. En dan kom je aan op het station in Nijmegen
en daar staat dan zo´n stationschef met een briefje. Binnen tien minuten komt het busje met
een tolk en personeelschef en dan ga je naar de Nyma, douchen, eten en dan wordt je in
ploegen ingedeeld. Meteen aan het werk. In werk was voorzien, de huisvesting was voorzien,
bevalt het niet, de terugreis is al betaald. Er kon niks mis gaan. Sommigen zijn weg gegaan en
velen zijn verspreid over de hele wereld en deels ook over Nijmegen.” 71
Hieruit blijkt dat men wel degelijk meteen aan het werk werd gezet. Uit dit verhaal blijkt in geen
enkele mate een vorm van ontwikkelingshulp. Dat hierin in de periode 1961-1964 een verandering is
gekomen is aannemelijk, omdat het aantal Grieken in Nijmegen enorm steeg en de Nyma door de
grote capaciteit niet meer in staat was iedereen dezelfde ‘zorg’ te bieden. De groep werd simpelweg
te groot en de Nyma werd te afhankelijk van de werknemers. De fabriek van de Nyma is en blijft de
locatie waar de Grieken voor de eerste keer in contact kwamen met de Nederlanders. Na het
faillissement van de Nyma in 1969 zijn de meeste Grieken het slachtoffer geworden van gedwongen
massaontslagen. 72 Velen gingen daarna bij Philips aan de slag of bij ASW. Ook zijn er een aantal na
hun Nymaperiode een eigen bedrijf begonnen. In de bundel van de GVN zijn een groot aantal
zelfstandigen met hun bedrijf opgenomen. Hieruit blijkt dat onder de Grieken in Nijmegen een grote
ondernemingslust aanwezig is. Het is vanzelfsprekend dat zij door deze eigen ondernemingen via
contact met hun klanten midden in de Nederlandse samenleving staan.
3.3 Grieken en onderwijs
Volgens Vermeulen is er onder de Grieken een hoge waardering voor onderwijs. Er is in Griekenland
een opvallend hoge participatie in middelbaar en hoger onderwijs. Er werd in de jaren ’80 zelfs
gesproken van overeducatie. 73 De overheidsuitgaven zijn daarentegen niet erg hoog, maar dit wordt
gecompenseerd met het financiële initiatief van ouders. Uit deze achtergrond is waarschijnlijk ook de
zelforganisatie van Griekse onderwijs in Nederland te verklaren. De Griekse overheid draagt volgens
71
Interviews Georgios Anagnostopoulos, gehouden op 28-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en Daniëlle
Notenboom.
72
http://www.industrieel-erfgoed.nl, alwaar ‘actueel’ geselecteerd, alwaar ‘in de media’ geselecteerd, alwaar
‘Vasim textielspinnerij Nijmegen’ geselecteerd, geraadpleegd 30-12-2009.
73 Vermeulen, De Grieken, 69.
36

haar grondwet wel de verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de banden met het
moederland en dient zorg te dragen voor het onderwijs en maatschappelijk welzijn van hen die
buiten het staatsgebied werkzaam zijn. 74 Volgens Dialektopoulos vormen de Grieken in Nederland
door verschillende netwerken en overeenkomsten in taal, godsdienst en culturele achtergrond een
‘moral community’. 75 Deze moral community draagt een eigen identiteit en geeft richting aan de
handelingen en organisatie van het onderwijs. De conclusie wordt hier getrokken dat het Griekse
onderwijs overal in Nederland volgens dezelfde richtlijnen wordt georganiseerd. Dit is in theoretische
zin – mede door de zending van Griekse docenten en onderwijsmateriaal uit het moederland –
inderdaad in grote mate het geval, maar de praktische uitwerking is vaak afhankelijk van de
gemeenschap per stad. Het is voor te stellen dat de gemeenschap in Utrecht, waar een grotere
concentratie Grieken aanwezig is, een sterker Grieks karakter heeft dan in steden waar het aantal
Grieken minder is. In het eerste geval was vooral in de beginjaren het contact intensief met de eigen
etnische groepsleden. Onderwijs werd georganiseerd om de kinderen klaar te stomen voor een
terugkeer naar het moederland. In kleinere steden zoals Nijmegen waren veel Grieken met
Nederlandse vrouwen getrouwd en was het onderwijs vooral een middel ter kennismaking met de
Griekse cultuur en achtergrond van de vader (en een enkele moeder). Uit de interviews blijkt dat er
onder de Grieken in Nijmegen wel de behoefte bestond om terug te keren naar Griekenland, maar
dat het onderwijs vooral was georganiseerd om de culturele bagage van de migranten over te dragen
op hun kinderen. Het thema terugkeer wordt niet expliciet aangehaald als hoofdreden voor de
organisatie van het onderwijs.
Het Griekse onderwijs is volgens Dialektopoulos toch niet enkel gericht op de eigen
gemeenschap. Ook integratie is een thema dat aandacht geniet. 76 Men wil zowel de cultuur (vooral
geschiedenis, aardrijkskunde en Griekse taal) overdragen, als de kinderen helpen in de aanpassing
aan de behoefte van de samenleving waarin men leeft. Aangezien de meeste Griekse verenigingen
nog maar één middag in de week Griekse les geven ligt meestal het zwaartepunt in de lessen op de
Griekse identiteit. De integratie komt voornamelijk op gang komt het contact op de school waar de
kinderen midweeks onderwijs krijgen. Dit tweede punt is een meer natuurlijk proces dan dat het echt
gestuurd wordt. Voor een gedetailleerder weergave van het Griekse onderwijs in Nederland wordt
graag verwezen naar de publicatie ‘Van Tweeën een’ van Dialetopolous uit 2003. 77 Dit onderzoek
beschrijft de wijze waarop het Griekse onderwijs vorm heeft gekregen in Nijmegen.
74
Dialektopoulos, Van Tweeën een, 22.
75
Ibidem, 23.
76
Ibidem, 24.
77
Dialektopoulos, A., Van tweeën een, Bicultureel-tweetalige socialisatie van Griekse leerlingen in Nederland
(2003, Groningen).
37

Uit het verenigingsblaadje Ollin blijkt dat in oktober 1977 het startschot is gegeven voor de Griekse
school in Nijmegen. In die periode heeft men de ambassadeur kunnen overreden dat er een Griekse
onderwijzer aangesteld diende te worden. 78 Toen zij deze toestemming kregen kon het onderwijs
worden gegeven. De lessen werden verzorgd door de onderwijzer die uit Griekenland naar Nijmegen
werd gezonden. Mevrouw Akriwi-Letteboer had bij deze lessen een ondersteunende functie. Zij gaf
ook les, maar kwam uit de vereniging zelf.
“In het begin werd er iemand uit Griekenland hiernaartoe gezonden voor vijf jaar. Hij woonde ook
in Nijmegen. Dat werd allemaal vanuit Brussel geregeld. Als we iemand nodig hadden moesten
we een brief schrijven naar dat bureau. Dan kwam er iemand vanuit Brussel om te kijken wat er
nodig was. Wij moesten zorgen dat hij onderdak kreeg.
Nu is er een Griekse leraar uit Nederland. Hij heet Statis van zijn voornaam, maar zijn achternaam
weet ik niet. Hij woont in Apeldoorn.” 79
De organisatie van het onderwijs ging niet altijd zonder horten of stoten. De lessen werden eerst
wekelijks op de woensdag- en zaterdagmiddag gegeven, maar tegenwoordig alleen nog maar op de
zaterdag. Er waren regelmatig meningsverschillen over het salaris van de onderwijzers en ook
wijzigde de locatie van de school regelmatig:
“Met de leraren hebben we ook problemen mee gehad, want een aantal waren niet correct. De
leraren kregen een dubbel salaris van de Griekse staat. Eén daarvan bleef ik Griekenland en één
was bedoeld voor het leven hier. Maar zij wilden ook van de gemeente hier een salaris krijgen.
Wij vonden dat ze daar geen recht op hadden. Wij deden namelijk alles op vrijwillige basis en
kregen niets. Wij waren ook werkzaam bij Philips of zo en hadden ook maar één salaris..
“De school die hadden wij op de Graafseweg, na de Graafsebrug rechts. Daar werden de lessen
in het begin gegeven. Ik heb daar van alles gedaan, tot schoonmaken aan toe. Daarna hebben
we verschillende locaties gehad, onder andere op de Wedren en in Hatert.” 80
Inmiddels worden de lessen gegeven in het verenigingsgebouw aan de Pontanusstraat. Uit het
bovenstaande blijkt wel dat het Griekse onderwijs als iets van henzelf werd ervaren en dat er telkens
78 Dialektopoulos, Grieken in de lage Landen, 81.
79 Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
80 Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
38

een beroep gedaan moest worden op het improvisatievermogen van de onderwijsorganisatoren.
Zowel in de interviews als in de bundel wordt de Griekse school gekoppeld aan mevrouw Akriwi-
Letteboer. Zij heeft veel werk verricht en wordt omschreven als de constante factor in de Griekse
school met de telkens andere docenten. Tegenwoordig is zij niet meer actief bij de Griekse school
van de GVN.
De inhoud van de lessen zijn vooral op cultuur gericht. De gebruikte naam voor het type
onderwijs is OETC, dat staat voor ‘Onderwijs in Eigen Taal en Cultuur’. De meest gegeven vakken zijn
geschiedenis, aardrijkskunde, Griekse taal en godsdienst. Het lesmateriaal dat gebruikt werd en nog
steeds wordt, wordt uit Griekenland gehaald. Deze lesboeken zijn niet specifiek gericht op kinderen
in het buitenland. Het is hetzelfde lesboek als dat op scholen in het moederland wordt gebruikt. De
lessen zelf worden meestal klassikaal gegeven. In de perioden rondom nationale feestdagen wordt
extra aandacht aan de herdenkingen besteed door bijvoorbeeld gedichtjes te maken die tijdens het
feest worden voorgedragen. 81
Voor wat betreft de deelname aan de lessen van de Griekse school is het de laatste paar jaren
minimaal. Voor de situatie in het heden en het verleden geldt dat de leerlingen niet enkel uit
Nijmegen kwamen. Er komen zelfs ook Griekse kinderen uit Duitsland naar Nijmegen toe om hier de
Griekse lessen te volgen. De opkomst direct na de oprichting was volgens Nikos Kapamas enorm:
“De opkomst voor de Griekse school lag bij het begin van de jaren ’80 ongeveer tussen de 60 en
80 leerlingen. Dat waren er enorm veel. Dit bleef volgens mij de eerste paar jaren nog zo en
daarna is het geleidelijk afgenomen. Nu is het aantal leerlingen ongeveer 15.” 82
De keuze voor de ouders om de kinderen naar het Griekse onderwijs te sturen hangt volgens de
eerste generatie vaak af van de waarde die zij hechten aan hun Griekse achtergrond en de daaruit
voortvloeiende prioriteiten die men stelt. De kinderen van de eerste generatie migranten hebben
vrijwel allemaal het onderwijs gevolgd, maar de kinderen van deze kinderen volgen het in veel
geringere mate. Vaak vallen de lessen ook samen met sport- of muziekactiviteiten buiten de
vereniging waar de kinderen eveneens deel aan nemen. Er dien daardoor een keuze gemaakt te
worden.
81 Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
82 Ibidem.
39

3.4 De Grieks-orthodoxe kerk en de migranten
De Grieks-orthodoxe kerk speelt onder de Griekse gastarbeiders in Nederland een marginale rol. Dit
is niet alleen het gevolg geweest van een gebrek aan interesse van de zijde van de gastarbeiders zelf.
Volgens Vermeulen heeft vanaf de komst van de migranten ook de kerk zelf afstand gehouden van
de problemen van de arbeiders. 83 Politieke invloed hebben zij maar weinig gehad. De kerk wordt ook
verweten ver van de Griekse gemeenschap af te staan. Dialektopoulos geeft aan dat de kerk zichzelf
enkel ten doel stelde de geestelijke behoefte van de migranten te bevredigen. 84 Het is meestal alleen
nog de eerste generatie migranten die een bezoek aan de Grieks-Orthodoxe kerk brengt. Uit het
survey-onderzoek van Vermeulen uit 1984 bleek dat 95% gedoopt was, 37% de laatste 16 maanden
niet naar de kerk is geweest en maar 13% ging iedere maand naar de kerk. 85 Hier moet wel een
kanttekening bij geplaatst worden. Aangezien de Grieks-Orthodoxe gemeenschap zo klein is, trekt er
al vanaf de jaren ’60 één priester door Nederland trok om in de verschillende steden waar Grieken
zich bevonden missen op te dragen. Destijds was het priester Maximos Mastichis die deze rondreis
door Nederland maakte. Alleen Maastricht en Geleen werden bezocht door een priester die de
verantwoordelijkheid droeg over de geloofsgemeenschap in België. 86 Er worden weliswaar meerdere
missen gegeven per maand, maar tijdens slechts één mis per maand is er een priester aanwezig. De
aanwezigheid van een gewijde priester motiveert in veel gevallen meer om de kerk te bezoeken. De
afwezigheid van deze priester speelt waarschijnlijk daarom ook een rol het betrekkelijk lage
kerkbezoek. Uit de bestuurde literatuur blijkt nergens dat het kerkbezoek na 1984 is gestegen. Het
tegendeel lijkt aannemelijker. Wat dat betreft kan de conclusie getrokken worden dat de Grieken
redelijk succesvol zijn geïntegreerd in Nederland.
Ook Nijmegen is vrijwel direct na de komst van de arbeidsmigranten bezocht door priester
Maximos. Deze priester is inmiddels gepromoveerd en draagt nu de titel bisschop. Priester Maximos
werd onder de Griekse gemeenschap in Nijmegen zeer gerespecteerd, maar volgens Konstantinos
Gliatis vindt het begin van het dalende Grieks-orthodoxe kerkbezoek zijn oorsprong in het vertrek
van deze priester.
“Toen onze vriend Pater Maximos was vertrokken zijn er nog verschillende andere paters geweest,
maar dat was nooit meer zoals eerst. Zij zeiden vaak, wat de wet is, is de wet (doelend op het
83
Vermeulen, De Grieken, 52.
84
Dialektopoulos, Grieken in de lage Landen, 67.
85
Vermeulen, De Grieken, 53.
86
Dialektopoulos, Grieken in de lage Landen, 67.
40

vasthouden aan de klassieke leer van de kerk). Toen gingen minder mensen naar de kerk. We
hebben nog steeds een pater en een kerk in het valkhof.” 87
Ook volgens Nikos Kapamas ging men in de beginjaren nog regelmatig naar de kerk, maar is de rol
van de kerk in de Griekse gemeenschap tegenwoordig erg minimaal:
“In het begin kwamen nog veel mensen naar de kerk. Er komt één keer per maand een priester
naar Nijmegen die de dienst verzorgd. In het begin hebben we in verschillende kerken gezeten,
zelfs ook nog een aantal keer in onze kantine. Later konden we terecht in de Valkofkapel.
De priester heet Georgios Statis en komt uit Utrecht, maar daarvoor kwam de priester uit
Rotterdam. Nu geeft hij iedere zaterdag een dienst in een andere stad en is één keer per maand in
Nijmegen. Eerst kwamen er nog 50 a 60 mensen op de diensten af, maar dat zijn er nu maar 5 of
6. Alleen met Kerst en Pasen komen er wel een paar mensen meer.” 88
Tegenwoordig worden de diensten inderdaad nog gegeven in de st. Nicolaaskapel in het valkhofpark.
Nijmegen wordt eenmaal per maand bezocht door de priester, maar het bezoek van de priester
wordt blijkbaar maar door enkelen bijgewoond. Eerlijkheid gebied te zeggen dat de omvang van het
kapelletje het bezoek van meerdere mensen vrijwel niet toelaat. Wat wel opvallend is, is dat het
vooral de vrouwen zijn die nog wel de missen bezoeken. Een duidelijke verklaring kan men hiervoor
niet geven. 89 In de uitgegeven bundel van de GVN worden ook maar twee bladzijden gewijd aan de
kerk. Dit duidt erop dat men wel trots is op het bestaan ervan, maar dat de invloed ervan betrekkelijk
klein is. 90
Dat het kerkbezoek daalt wil niet direct zeggen dat mensen minder religieus zijn geworden.
Vooral de kerkelijke waarden en keuzes die uit die achtergrond worden gemaakt kunnen voor
sommige mensen nog gevoeligheden met zich meebrengen. Dit bleek ook uit één van de interviews,
maar uit respect hiervoor zal daar geen gedetailleerde beschrijving van gegeven worden.
3.5 Griekse subverenigingen
Naast de algemene verenigingen bestaat er onder de Griekse gemeenschap in Nederland een andere
manier van organisatie. Een manier van organisatie dat zich uit in verenigingen en groepen met een
87 Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
88 Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
89 Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
90 Wasilopoulos, 25 jaar Grieken in Nijmegen, 35.
41

specifiek doel. Zo zijn er verschillende dansgroepen, muziekgezelschappen en voetbalverenigingen
die hun oorsprong vinden in de algemene verenigingen. Zo is er bijvoorbeeld in Utrecht een leeskring
opgezet waar Nederlandse en Griekse schrijvers komen vertellen over hun geschreven boeken. 91
Hierover wordt vervolgens gediscussieerd en hieruit wordt voorgelezen. Een ander voorbeeld vormt
de Griekse dansgroep Eleftheria in Amsterdam. 92 Ook zij zijn ontstaan uit de algemene vereniging van
Amsterdam. Tegenwoordig richten dergelijke subgroepen zich meer op Nederlanders en toeristen
die kennis willen maken de Griekse cultuur en is het doel niet enkel meer gericht op behoud van
eigen cultuur in de gemeenschap.
Daarnaast bestaan er nog een aantal plaatselijke verenigingen en één landelijke vereniging in
Nederland die de Grieken bijeenbrengen uit dezelfde regio. Zo bestaan er enkele Pontische
verenigingen voor mensen die oorspronkelijk afkomstig zijn uit het gebied rond de grens met Turkije.
De landelijke vereniging is voor mensen die hun ‘roots’ hebben liggen in Epirus, de provincie aan de
Adriatische Zee die grenst aan Albanië. 93
Ook in Nijmegen bestaan subverenigingen of hebben die bestaan. Het enige wat op
structurele en regelmatige basis nog steeds wordt georganiseerd zijn de eenmaal in de twee weken
opgezette bijeenkomsten waarop de vrouwen van de GVN elkaar ontmoeten. Tijdens deze
ontmoetingen wordt er koffie gedronken, zijn er kookactiviteiten en wordt er gedanst. 94 Van een
echte subvereniging kan hier niet worden gesproken, maar het vormt wel een aparte groep binnen
de GVN.
In het verleden zijn dergelijke subverenigingen wel aanwezig geweest. Nikos Kapamas vertelt
het volgende daarover:
“We hebben ook een voetbalvereniging gehad. Die is twee keer kampioen geweest. Dat was een
toernooi tussen Grieken uit andere steden in de zomer. Telkens in een andere stad. Dat is nu nog
steeds elke zomer. Dat gaat er meestal flink op.
Later is er ook Grieks team aangesloten bij Blauw Wit begin jaren negentig. Dit ging ongeveer 3 á
4 jaar goed, maar daarna was het over. Deze keuze voor de club was gemaakt vanwege de kleuren
die deze vereniging had. Zij deden mee aan de KNVB en zijn zelfs nog een keer kampioen
geworden. In dit team speelde onder andere ook Georgos die nu voorzitter is. Daar (wijzend naar
91
http://www.anagennisi.nl, alwaar ‘Activiteiten’ geselecteerd werd, alwaar ‘Leeskring’ geselecteerd werd,
geraadpleegd 05-01-2010.
92
http://www.grieksegids.nl/Dansgroepen/eleftheria.htm, geraadpleegd 05-01-2010.
93
Vermeulen, De Grieken, 52.
94
Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
42

de poster van het Griekse elftal dat in 2004 Europees kampioen voetbal werd) hangt ook de
nationale ploeg. Toen waren we trots! Ook hebben we een dansgroep gehad. “ 95
Voetbal is iets wat de gemoederen onder de Griekse mannen flink bezighoudt. In het
verenigingsgebouw hangen verscheidene foto’s die verwijzen naar de eigen voetbalteams en het
Europese kampioensteam van 2004. Sport is bij uitstek een verbroederingsmiddel. Bij de mannen
uitte dit zich veelal in het voetbal. Er wordt gesproken over een eigen voetbalvereniging, maar die is
er niet geweest. Indien men verwijst naar de voetbalvereniging, dan bedoelt men het team dat
uitkomt op het jaarlijkse voetbaltoernooi. Bij alle gesproken migranten werd het Griekse
voetbaltoernooi aangehaald dat jaarlijks wordt georganiseerd door één van de Griekse vereniging in
Nederland. Op dit toernooi – dat sinds de oprichting van de Federatie van Griekse Gemeenschappen
in Nederland in 1976 wordt georganiseerd – wordt gestreden om wie zichzelf de Griekse
voetbalkampioen van Nederland mag noemen. Op deze toernooien gaat het er volgens de migranten
erg fanatiek aan toe. Het Griekse voetbalteam in de jaren ’90 wordt bevestigd door een
krantenbericht in de Gelderlander uit 1992 over het aankomende kampioenschap van Blauw-Wit 8.
Daaruit blijkt dat het team breed gedragen werd onder de Grieken van Nijmegen. Zo werd het team
gesponsord door alle Griekse restaurants in Nijmegen, maar heeft men geen shirtsponsor omdat zij
naar eigen zeggen allemaal het team steunen. 96
De dames sloten zich voornamelijk aan bij de eigen folklore dansgroep Theofono.
Muziekgroepen zijn in het verleden vaak voortgekomen uit individuele initiatieven van leden van de
GVN. Zij spelen en speelden folklore muziek. In de jaren tachtig vormden Thanasi Markou en Jannis
Ploubis bijvoorbeeld het duo ‘Panda Mazi’. 97
3.6 Georganiseerde activiteiten
De activiteiten die georganiseerd worden door de Griekse verenigingen zijn in te delen in twee typen.
Enerzijds de financieringsactiviteiten en anderzijds de activiteiten waarvoor het geld is ingezameld.
Volgens Dialektopoulos worden de meeste initiatieven georganiseerd om Grieken te binden. Zij
hebben vaak ook een didactisch en informatief karakter. 98 Veel feesten worden georganiseerd
rondom de Griekse feestdagen. Ook zijn er tegenwoordig nieuwe initiatieven om de tweede en derde
95 Ibidem.
96 De Derde Helft: Sport op woensdag, Regionaal Archief Nijmegen in archief Gelderlander: plaatsingscode
1992042931N (29-4-1992, Nijmegen) 13.
97 Wasilopoulos, 25 jaar Grieken in Nijmegen, 37.
98 Dialektopoulos, Grieken in de lage Landen, 83-84.
43

generatie binnen de vereniging te houden. Zij worden bijvoorbeeld ook aangemoedigd om zitting te
nemen in het bestuur. 99
De GVN wijkt hierin weinig af van het beeld dat door Dialektopoulos wordt geschetst. Georgos
Wasilopoulos is tweede generatie Griek en tegenwoordig voorzitter van de GVN. Nog steeds worden
activiteiten georganiseerd die een zekere saamhorigheid moeten bewerkstelligen, maar de opkomst
neemt wel per jaar verder af. De enige inzamelingsactiviteit onder de Grieken in Nederland is het
jaarlijks georganiseerde feest in het Kolpinghuis:
“Rond 1980 zijn we ook begonnen met een groot feest dat jaarlijks georganiseerd wordt. Dat
organiseren we altijd in januari. Vroeger was dat in het Belvoir Hotel. Daar konden we op een
gegeven moment de zaal niet meer huren dus zijn we naar het Kolpinghuis gegaan. Wij zorgen
dan voor de muziek en een loterij. De inkomsten gaan dan naar de vereniging toe.” 100
De opbrengsten van dit feest zijn een belangrijk onderdeel van de financiële huishouding van de
GVN. Het feest is niet alleen bedoeld voor Grieken. Ook Nederlanders zijn welkom. De feesten zijn
populair en ook de opkomst is hier nog ieder jaar relatief groot. Er wordt gesproken van een
bezoekersaantal dat rond de 300 ligt. Op dit feest wordt voornamelijk Griekse muziek gedraaid.
Gesteld zou kunnen worden dat de Griekse vereniging valt of staat bij dit feest, omdat men naast de
genoemde contributieproblemen geen subsidie meer krijgt van de Gemeente Nijmegen. 101
De overige activiteiten hebben een sterk culturele inslag. Veel activiteiten werden in het
verleden gebruikt om uiting te geven aan of het behouden van de eigen Griekse cultuur. Dit is nog
steeds het geval, maar het enthousiasme daarvoor is volgens de eerste generatie onder de tweede
generatie sterk afgenomen. Vaak vormen nationale en religieuze feestdagen het motief voor de
organisatie van een activiteit. Over de volgorde waarin de verschillende activiteiten werden opgezet
vertelt Nikos Kapamas het volgende:
“’Als eerste werd de Griekse school opgericht. Daarna kwamen daar andere activiteiten bij zoals
reisjes naar attractieparken. Die reisjes waren voor alle leden van de Griekse Vereniging. Vanaf
ongeveer 1985 zijn we begonnen met het vieren van het Griekse Pasen. Daarna werden ook
nationale feestdagen op 25 maart en op 28 oktober. Kinderen van de Griekse school hebben dan
gedichten gemaakt. Ook is er dan gezorgd voor salades en wijn.
99 Ibidem, 86.
100 Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
101 Begonnen bij de Nyma, 19.
44

Op 1 januari is het in ook in Griekenland Nieuwjaar. Dan komt ook de Griekse Kerstman. Dat is
dus anders dan hier in Nederland.” 102
Naast de jaarlijks terugkerende activiteiten zijn er in het verleden ook eenmalige initiatieven gestart.
Zo werd in bijvoorbeeld in oktober 1987 in samenwerking met het Katholiek Gelders Lyceum een
toneelvoorstelling gegeven over het verhaal van Oidipous van Sofocles. 103
3.7 Conclusie
Uit dit hoofdstuk komt sterk naar voren dat de uiting en het behoud van de eigen cultuur de
belangrijkste reden vormt voor de organisatie van de activiteiten. De activiteiten dienen als
bindmiddel voor de Griekse gemeenschap. Toch wordt door de eerste generatie op alle fronten
verwezen naar de verminderde interesse van de tweede en derde generatie in de GVN. Dit wordt als
zeer betreurenswaardig ervaren.
Voor de oprichting waren de activiteiten van de Griekse gastarbeiders veel werkgerelateerd.
Het uitgaansleven vond in grote mate plaats in Café Thalia, Taverna Athena en op de dansavonden.
Dit waren ook de locaties waar het contact op gang kwam met leeftijdsgenoten van autochtone
afkomst. Naast deze avonden beperkte het contact zich tot de mensen in de pensions en op het werk
bij de Nyma. Veel Griekse mannen hebben in deze periode de vrouw gevonden waarmee ze een
toekomst hebben opgebouwd en kinderen hebben gekregen.
Na de oprichting is men begonnen met het opzetten van de Griekse school. Deze was enorm
populair. De populariteit is weliswaar afgenomen, maar de school trekt nog steeds leerlingen, ook
van buiten Nijmegen. Toen de stabiliteit van de Griekse school in Nijmegen gerealiseerd was kwam
vanaf in de tweede helft van de jaren ’80 aandacht voor nationale en religieuze feesten. Interesse
voor het instituut van het Grieks-orthodoxe geloof is minimaal aanwezig geweest, maar gelovig zijn
de meeste Grieken nog wel. De sport- en muziekactiviteiten zijn populair en daar wordt nog steeds
met veel enthousiasme over gesproken.
Tegenwoordig is de GVN bezig met het behoud van wat men in de afgelopen decennia heeft
opgebouwd. Op alle fronten is de deelname aan activiteiten afgenomen en uitzicht op een toename
in de toekomst lijkt er niet te zijn. Toch vinden de meeste Grieken dat de GVN nog bestaansrecht
heeft. Dagelijks komen er mensen in het verenigingsgebouw een kaartje leggen en een kop koffie
drinken. Het ‘Griekse huis’ dient als ontmoetingsplek waar vooral de oudere Grieken gebruik van
102 Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
103 Agenda cultuur, Regionaal Archief Nijmegen in archief Gelderlander: plaatsingscode 1987101717N (17-10-
1987, Nijmegen) 17.
45

maken. Men is trots op wat men bereikt heeft met de eigen vereniging. In de interviews werd
meerdere malen genoemd dat zij de migrantenvereniging zijn die het best georganiseerd is in
Nijmegen. Ondanks de aangehaalde problemen probeert men de vereniging nog wel in stand te
houden. Tot op heden lukt dit nog, maar de vraag is of dat over enkele jaren nog steeds het geval is.
Deze trend loopt vrijwel gelijk met de verenigingen in de steden met kleinere concentraties
Grieken. In een stad als Rotterdam geldt dit eveneens. Steden met meerdere Griekse migranten als
Utrecht en Gorinchem is dit in mindere mate aan de orde, maar het probleem is wel aanwezig. Door
het groter aantal leden zijn daar de problemen gemakkelijker op te vangen. Verschillen bestaan er in
de organisatie van activiteiten en de invulling die men daaraan geeft, maar voor vrijwel alle
activiteiten geldt is dat zij een sterk cultureel karakter hebben dat graag uitgedragen wordt.
46

Hoofdstuk 4: Contact en samenwerking
4.1 Inleiding
Dit laatste hoofdstuk zal in het teken staan van de contacten die de Griekse verenigingen
onderhielden met derden. Bij de organisatie van de eigen gemeenschap heeft men hulp gekregen
van enkele instanties en personen. Ook het contact met Griekenland zelf zal hier besproken worden.
Gekeken zal worden op welke manier de GVN het aan zichzelf toegeschreven doel van
vertegenwoordiging van de Griekse gemeenschap invulling is gegeven. Wederom zal dit geplaatst
worden tegenover de globale situatie zoals die geschreven wordt in de literatuur.
Bronnen die hiervoor worden gebruikt zijn naast de interviews ook krantenberichten uit de
Gelderlander. Ook vormt het artikel van Else Gootjes, werkzaam als projectleider migrantenerfgoed
in het Gelders Archief, over de Nyma en haar buitenlandse werknemers als belangrijke bron.
Vanzelfsprekend zal ook weer Dialektopoulos worden aangehaald. Deze vier bronnen vormen samen
de basis voor dit hoofdstuk. Er is menigmaal een discrepantie is te herkennen tussen de
beschrijvingen van de situaties door de schrijvers. Mogelijk is dit het gevolg van het minimale aantal
bronnen dat voorhanden is voor dit thema.
Contacten van de Griekse arbeiders met andere instanties zijn vrij beperkt gebleven. Het is
vooral de Stichting Bijstand Buitenlandse Werknemers geweest die de overkoepelende zorg voor de
gastarbeiders op zich nam. Contact met de gemeente was er enkel op momenten dat subsidies
aangevraagd moesten worden. Het contact met Griekenland was voornamelijk familiair. Voor vele
Grieken gold dat zij op den duur terug wilden keren naar Griekenland. Daar had men tevens nog veel
familie of in sommige gevallen zelfs nog een gezin zitten. Dat was de reden dat de banden met het
moederland niet werden doorgesneden.
4.2 De Griekse verenigingen in Nederland en hun contact met andere instanties
Dialektopoulos stelt dat de Nederlandse overheid in de jaren ’60 niet de verantwoordelijkheid voelde
om de ondersteuning van immigranten op zich te nemen. Veel gastarbeiders werden opgevangen en
de weg gewezen door de al aanwezige Grieken. 104 Dat betekent dat de Grieken na aankomst in
Nijmegen aangewezen waren op zichzelf en de lotgenoten die het vestigingsproces al grotendeels
doorlopen hadden. De al aanwezige Grieken voelden een grote eigen verantwoordelijkheid voor de
mensen die aan hetzelfde lot onderheven waren.
Na de oprichting van de verschillende verenigingen gebruikten de Griekse autoriteiten de
migrantenverenigingen om informatie, bekendmakingen en circulaires door te sturen aan de Griekse
104 Dialektopoulos, Grieken in Nederland, 50-51.
47

urgers in den vreemden. 105 In hoofdstuk 2 is beschreven dat dit contact in de tijd van het
kolonelsregime ook gebruikt werd om de greep op de Grieken te verstevigen. In de steden waar zich
Grieken bevonden waren er informanten actief die informatie doorspeelden aan de Griekse
autoriteiten. Op die manier werd er tegelijkertijd ook angst gezaaid onder de Grieken in Nederland.
Enerzijds angst voor het eigen welzijn, anderzijds voor de familie en vrienden in het moederland die
direct aan het regime overgeleverd waren.
Voor wat betreft de contacten met Nederlandse instanties gebeurt dat in Utrecht het
intensiefst. Dit is niet geheel vreemd omdat er in Utrecht ongeveer 1500 Grieken wonen. Zij zijn
daarmee de grootste Griekse gemeenschap in Nederland. Anagenessi, de vereniging van de Griekse
gemeenschap in Utrecht, heeft een duidelijke vertegenwoordigende functie voor de gemeenschap.
Men heeft geregeld vergaderingen met gemeentelijke autoriteiten en is actief in
samenwerkingsorganen als de ‘Werkgroep Buitenlanders’. 106 In deze werkgroep zijn ook
migrantenorganisaties van andere nationaliteiten actief. Daarnaast heeft men in Utrecht de
beschikking over een maatschappelijk werker die het bestuur en de commissies ondersteund bij de
organisatie van activiteiten. Deze intensieve vertegenwoordiging lijkt niet meer representatief voor
de rest van de Griekse gemeenschappen in Nederland. Contacten met de gemeente zijn
tegenwoordig in ander steden met concentratie Grieken vaak individuele initiatieven.
In 1976 werd de Federatie van Griekse Gemeenschappen in Nederland opgericht. Deze
federatie dient als overkoepelende organisatie voor alle afzonderlijke en stedelijke verenigingen.
Over de oprichting van de federatie zegt maatschappelijk werker meneer Adam:
105 Ibidem, 80.
106 Ibidem, 85.
“Dankzij mijn positie als maatschappelijk werker en de ervaring die ik had opgedaan door
mijn bijdrage aan de oprichting van de Griekse Gemeenschap in Gorinchem en Alblasserdam,
kwam ik in cotact met enkele leden van Griekse Gemeenschappen, zoals heren Thanasis
Kounelas, Lambros Bambalidis, Thansasis Apostolou en Dimitris Wasilopoulos. Op 19
december 1975 hadden wij een informele bijeenkomst in Gorinchem, met als
gespreksonderwerp de oprichting van een Federatie die wij toen de naam gaven:
Coördinerende Organisatie van Griekse Gemeenschappen in Nederland. Een van onze
voornaamste zorgen was het pas opgerichte orgaan verre te houden van elke vorm van
partijpolitiek. Enkele maanden later – in februari 1976 – werd, in aanwezigheid van
vertegenwoordigers van alle Gemeenschappen, het bestuur gekozen, en vervolgens werden
de statuten opgesteld en werd de wettelijk notariële akte gepasseerd van de rechtspersoon
48

die genoemd werd “Federatie van Griekse Gemeenschappen van Griekse werknemers in
Nederland.” 107
Tekenend in deze uitspraken is de afwijzing van partijpolitiek die verwijst naar de Juntaperiode in
Griekenland. Men wilde een democratische federatie zijn met samenwerking als voornaamste doel.
De federatie heeft een coördinerende functie op zich genomen om een goede samenwerking tussen
de verschillende stedelijke verenigingen te bewerkstelligen. Daarnaast neemt men ook een
vertegenwoordigende functie op zich en treedt eveneens op als woordvoerder van de Grieken in
Nederland. Alle aangesloten verenigingen hebben volgens de website 2 leden afgevaardigd die zitting
nemen in het bestuur. Daarnaast bestaat er een dagelijks bestuur dat bestaat uit 5 gekozen
bestuursleden. 108 In de praktijk is het voor de kleinere verenigingen niet meer zo gemakkelijk om
twee leden af te vaardigen aangezien zij al moeite hebben om hun eigen bestuur te vullen.
4.3 De Gemeente Nijmegen en de Stichting Bijstand Buitenlandse Werknemers
De Grieken in Nijmegen hebben veel ondersteuning gehad van de Stichting Bijstand Buitenlandse
Werknemers (SBBW). In 1962 benadrukten de overheid en de kerken dat Nederlanders de
gastarbeiders dankbaar moesten zijn voor het werk dat zij deden. Vertegenwoordigers van de
commissie Buitenlandse Werknemers, het Diakonaal Maatschappelijk Centrum en de Katholieke
Emigratie Stichting Arnhem in de regio Arnhem/Nijmegen zijn daartoe een samenwerkingsverband
aangegaan en hebben in 1964 de SBBW opgestart. Het doel van deze stichting was ‘de bevordering
van het welzijn en de verlening van maatschappelijke bijstand aan personen met een andere
nationaliteit, dan de Nederlandse, van welke levensbeschouwelijke dan ook, en werkzaam kin het
rayon Arnhem-Nijmegen.’ 109 Men wilde een ontmoetingscentrum oprichten waar werknemers met
elkaar konden recreëren buiten werktijd. Zij organiseerden activiteiten als filmavonden, maar ook
informatieve bijeenkomsten over de werking van het arbeidsbureau, sociale wetgeving en
bedrijfsverenigingen. Na 1969 is het aantal bureaus uitgebreid naar andere steden in Gelderland.
Deze beschrijving nuanceert het beeld van Dialektopoulos dat de overheid zich niet of nauwelijks
ontfermde over de gastarbeiders. Hoewel de SBBW voornamelijk een kerkelijk initiatief was, heeft
ook de overheid door subsidies, maar ook de toekenning van maatschappelijke werkers bijgedragen
aan de opvang van migranten.
107
Ibidem, 86-87.
108
http://www.omospondia.nl, alwaar ‘Nederland’ geselecteerd, geraadpleegd 06-01-2010.
109
http://www.enka-ede.com, alwaar ‘Extra verhalen’ geselecteerd, alwaar ‘Buitenlandse werknemers vanaf de
jaren zestig (door Else Gootjes)’ geselecteerd, geraadpleegd 06-01-2009.
49

Over de periode voor de oprichting van de GVN is weinig bekend over het contact met de
SBBW, maar uit het interviews met Konstantions Gliatis blijkt dat zij in ieder geval hulp hebben
geboden bij de oprichting van de vereniging:
“Uiteindelijk hebben we toch een vereniging opgericht. Ja, zo kan je het zeggen. En toen zijn we
naar de gemeente geweest. We hebben toen veel medewerking gekregen. Ik weet niet of het
nog steeds bestaat, maar dat heette toen Stichting Buitenlandse Werknemers. Zo heette die
instelling. Die zat in de Van Sligtenhornstraat. Daar konden we ruimtes gebruiken. En later
hebben we de ruimte gekregen, ik weet niet precies wanneer, die we nu hebben gekregen. Die
konden we huren, maar daarna hebben we die gekocht.” 110
Ook in het verenigingstijdschrift Ollin uit 1977 wordt verwezen naar de ondersteuning die men heeft
gekregen van de SBBW:
“Wij willen hier ook onze dank uitspreken aan het adres van de Stichting Bijstand Buitenlandse
Werknemer, een overheidsdienst die zich inzet voor buitenlanders en hun problemen en die ons
altijd ondersteunt. Uiteraard bestaan er vaak verschillen van inzicht, maar met een realistische
instelling van beide zijden kunnen wij goed samenwerken.” 111
De hulp heeft waarschijnlijk vooral bestaan uit ondersteuning bij het aanvragen van subsidies en de
toekenning van een verenigingsgebouw. In dit contact heeft het bestuur van de GVN een sterk
vertegenwoordigende functie verleend aangezien zij het aanspreekpunt waren voor de Griekse
gemeenschap in Nijmegen. Een hoogtepunt in de geschiedenis van de GVN vormt nog steeds – na
jaren sparen – de aankoop van het eigen verenigingsgebouw aan de Pontanusstraat 28 in 1996
waardoor zij niet meer afhankelijk zijn van de gemeente Nijmegen. 112
Al voor de oprichting bemoeide de gemeente Nijmegen zich dus met de hulp aan de
buitenlandse werknemers. Echter, deze ondersteunende hulp was kleinschalig. Eind jaren ’70 werd
door de gemeente het verzoek ingediend of mevrouw Dracopolou namens de gemeente als
vrijwilliger aan de slag te laten gaan voor de buitenlandse werknemers. 113 Later is zij ombudsvrouw
van de gemeente Nijmegen geworden en ondersteund ze allochtonen in de Gemeente Nijmegen
110
Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
111
Dialektopoulos, Grieken in Nederland, 81.
112
Spruitjes en erwtensoep waren niet lekker, Gelderlander 23-8-2001, 17.
113
Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
50

zodat zij beter functioneren in de Nederlandse maatschappij. Op financieel gebied heeft de GVN
geen structurele subsidies ontvangen van de Gemeente Nijmegen. Vaak werden verzoeken
afgewezen omdat de grotere migrantenorganisaties als de Marokkaanse en de Turkse voorrang
kregen. Men heeft enkel een aantal aanmoedigingssubsidies ontvangen. De activiteiten van de
vereniging zijn vrijwel geheel uit eigen zak betaald.
4.4 Overige contacten van de Griekse gemeenschap in Nijmegen
In paragraaf 4.2 kwamen de namen Thanasis Kounelas en Dimitris Wasilopoulos voor bij de
oprichting van de Federatie van Griekse Gemeenschappen in Nederland. Zij worden door de Grieken
ook gezien als de grondleggers van de Griekse Vereniging Nijmegen. Zowel Kounélas als
Wasilopoulos zijn personen die veel energie en werk hebben gestoken in de GVN en ook in de
Federatie. Tegenwoordig is het contact van de GVN met de Federatie minimaal. De reden daarvoor is
volgens Kapamas voornamelijk van praktische aard:
“Ook zijn we lid van de Griekse federatie van heel Nederland, maar daar hebben we niemand
voor om naar de vergaderingen toe te sturen.” 114
De minimale personele bezetting van het bestuur laat het niet toe om ook 2 afgevaardigden naar de
federatie te sturen.
Het meeste contact hebben de leden van de GVN met personen van andere
migrantenverenigingen zoals de Italianen en de Joegoslaven. Zij zijn gevestigd in het gebouw naast
dat van de GVN. Zij bezoeken elkaar in de ontmoetingscentra, drinken daar een kop koffie en spelen
kaartspellen.
Uit de interviews en literatuur is niet gebleken dat er intensief contact bestond tussen
Griekse overheidsinstanties en de GVN. Dit contact is wel gezocht door het bestuur, maar vaak
tevergeefs. Na de oprichting van de vereniging is er nog een incidentele correspondentie geweest
met Melina Mercouri:
“We hebben destijds ook af en toe brieven gestuurd naar de Griekse overheid voor hulp, maar
daar kregen we vaak geen reactie op terug. Toen Melina Mercouri nog leefde hadden we
regelmatig contact. Vaak stond dan in brieven hoe het met de vereniging ging en zo.” 115
114 Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
115 Ibidem.
51

4.5 Conclusie
Voor de inventarisatie van de samenwerkingspartners van de GVN zijn weinig bronnen voor handen.
Sporadisch wordt verwezen naar samenwerking met anderen. Het lijkt erop dat de GVN bij haar
oprichting vrij autonoom heeft geopereerd en dat hulp voornamelijk ondersteunend en informatief
van aard was. Het zijn de Grieken zelf die de vereniging hebben gestart.
De geringe rol van de overheid zoals die door Dialektopoulos wordt geschetst dient
genuanceerd te worden. Het is mogelijk dat dit geldt voor andere steden, maar in de stad Nijmegen
heeft de overheid zich, weliswaar kleinschalig, ingezet om de Griekse gemeenschap te ondersteunen.
Overheidsinitiatieven als de Stichting Bijstand Buitenlandse Werknemers en de maatschappelijk
werker mevrouw Dracopoulou hebben wel degelijk bijgedragen aan het zelfstandiger worden van de
migranten in Nijmegen.
Ook in dit hoofdstuk is het probleem van de minimale bezetting van het bestuur weer naar
voren gekomen. Dit lijkt voor de GVN ten koste te gaan van de vertegenwoordigende functie in
bijvoorbeeld commissies van gemeentes of maatschappelijke organisaties. Wel gelden de
bestuursleden nog steeds als contactpersonen van de Griekse gemeenschap van Nijmegen.
52

5. Conclusie
De behoefte om het migrantenerfgoed te archiveren en te koppelen aan onderzoek bestaat onder
verschillende groepen en instanties. Allereerst zijn het de migranten zelf die hun geschiedenis graag
opgetekend zien opdat het niet verloren gaat. De Griekse gemeenschap in Nijmegen sprak zelfs
letterlijk de behoefte uit om ‘hun verhaal’ vollediger op te laten tekenen door een historicus. 116 Ook
laat het RAN met haar project ‘Migrantenerfgoed’ zien dat zij het waardevol achten om ook hun
collectie aan te vullen met de geschiedenis van de migranten in de stad Nijmegen. Vanuit de
wetenschap bestaat een zelfde soort behoefte aangezien de Radboud Universiteit Nijmegen sinds
2009 is gestart met de cursus ‘Nieuwkomers in Nijmegen’. Doel van deze cursus is het onderzoek
doen naar migratie en migranten in Nijmegen.
Dit onderzoek heeft een bescheiden bijdrage geleverd aan het bereiken van de doelen van
alle drie genoemde partijen. Dit onderzoek is opgezet om niet alleen wetenschappelijk haar bijdrage
te leveren, maar ook om praktisch van nut te kunnen zijn voor instanties die historisch
migrantenonderzoek van belang vinden.
1. Methodische conclusie
In dit onderzoek is getracht twee met elkaar verweven vergelijkingen te maken. Ten eerste is een
vergelijking opgezet tussen het algemene beeld van de Griekse gemeenschappen in Nederland en
dat van de Griekse gemeenschap in Nijmegen. Hiervoor zijn voornamelijk de publicaties van
Vermeulen en Dialektopoulos gebruikt. Een niet te onderschatten probleem op dit gebied is het
gebrek aan wetenschappelijke literatuur over de Grieken in Nederland. De twee genoemde
publicaties zijn de enige werken die dit karakter dragen en zich ook specifiek op de Grieken in
Nederland richten. Voor aanvullende informatie zijn bronnen gebruikt die indirect informatie
verschaffen over deze migrantengroep of niet-wetenschappelijke literatuur zoals de bundel 25 jaar
Griekse Vereniging Nijmegen, websites van afzonderlijke Griekse verenigingen en krantenartikelen
uit de Gelderlander. Ter aanvulling zijn vijf Griekse migranten in Nijmegen geïnterviewd die met hun
verhalen een aanvullende en bronnenbekritiserende functie innamen. Het probleem dat hierbij
optreedt is dat zij een apologetisch verhaal van de desbetreffende vereniging of gemeenschap
kunnen geven. Voor de krantenartikelen is het tijdsbeeld waarin de artikelen geschreven zijn van
belang en een dieper onderzoek naar de achtergrond per afzonderlijk artikel was praktisch niet
haalbaar.
116 Wasilopoulos, 25 jaar Grieken in Nijmegen, 3.
53

De tweede vergelijking is die van de historische situatie van de Griekse gemeenschap in
Nijmegen volgens de literatuur en de historische beleving van de geïnterviewden. Omdat het in veel
gevallen om een beschrijving van historische situaties ging, is lastig af te wegen welke beschrijving
het meest waarschijnlijk lijkt. Ook kan de vraag gesteld worden of er geen dubbele historische
realiteit kan bestaan omdat juist uit de beleving en visie op historische thema’s vaak de geschiedenis
wordt gevormd.
Het onderzoek is van beschrijvende aard. Dit is inherent aan het gestelde doel om de
vereniging van de Grieken in Nijmegen in kaart te brengen in vergelijking tot andere Griekse
gemeenschappen in Nederland. Ondanks de genoemde problematiek is naar mijn mening gedegen
onderzoek gedaan. Waar bronnen elkaar tegenspraken, is dat aangegeven. Eveneens is dat gebeurt
wanneer er een gebrek aan bronnen was. In sommige gevallen is benoemd welke beschrijving het
meest aannemelijk is. Vanzelfsprekend zijn er thema’s uit dit onderzoek die verder uitgediept kunnen
worden. Dit onderzoek en haar interviews kunnen dan ook als nieuwe bronnen dienen voor
vervolgonderzoek.
2. Inhoudelijke conclusie
De Griekse Vereniging Nijmegen is in al zijn vormen altijd een culturele gemeenschapsvereniging
geweest. Bij de oprichting van de vereniging stelden de bestuursleden zichzelf ten doel de Griekse
cultuur en tradities te behouden en deze over te dragen aan nieuwe generaties. Aangezien onderwijs
bij uitstek het instrument is om dat te verwezenlijken, is het niet vreemd dat de Griekse School de
eerste activiteit was die de vereniging organiseerde. De uiting van cultuur bleek ook daarna in de
daarop volgende activiteiten zoals de viering van nationale en religieuze feestdagen. Trots bleek in
veel gevallen de belangrijkste drijfveer.
Hoewel veel tweede generatie migranten de Griekse School bezocht hebben, zijn de meeste
eerste generatie migranten teleurgesteld over het resultaat daarvan. Een veel gehoord verwijt aan
het adres van de tweede generatie, is dat zij minder betrokken zijn bij de vereniging en daarmee ook
minder belang hechten aan het behoud van de Griekse cultuur en identiteit van de Griekse
gemeenschap in Nijmegen. Dit onderzoek heeft zich enkel gericht tot de eerste generatie Grieken en
dus kan de visie van de tweede generatie Grieken niet worden voldoende beargumenteerd
beschreven worden.
De verminderde aandacht voor de activiteiten en Griekse cultuur blijkt ook uit de deelname
aan de activiteiten. Waar de Griekse School begin jaren ’80 nog ongeveer 80 leerlingen kende, ligt
dat aantal nu rond de 15. Ook de festiviteiten worden minder goed bezocht dan in de beginjaren van
de vereniging. Dit geldt echter niet alleen voor de tweede generatie, ook de eerste generatie is
54

steeds minder aanwezig in de ‘Griekse kantine’ en bij kerkdiensten. Er kan geconcludeerd worden dat
de Grieken in Nijmegen redelijk goed geïntegreerd zijn in Nijmegen, maar dat zij dit achteraf gezien
betreuren. Vooral uit het interview met meneer Gliatis bleek dat hij aan zichzelf gemerkt heeft dat hij
zich ‘teveel’ heeft aangepast aan de Nederlandse samenleving en dat hij het niet leuk vindt om dat
toe te moeten geven. 117
Problemen die mede hierdoor worden veroorzaakt zijn het gebrek aan enthousiaste
bestuursleden voor de vereniging en de afnemende bezoekersaantallen van de georganiseerde
activiteiten. Hierdoor is het beleid voornamelijk komen te liggen op het behoud van wat men in het
verleden bereikt heeft en minder op het doorgeven van de Griekse cultuur en vertegenwoordiging
van de gemeenschap. Zo gaven de geïnterviewden aan dat de toegevoegde waarde van de GVN in
hun ogen tegenwoordig voornamelijk ligt op het behouden van een locatie waar – in de meeste
gevallen oudere – Grieken elkaar kunnen ontmoeten. Vooral voor degenen die weinig of geen familie
in Nederland hebben is dit van belang.
De ontwikkeling die hier geschetst wordt loopt in grote lijnen parallel aan die van gemeenschappen
in steden met kleine concentratie Grieken. Specifieker geldt dat nog voor die steden waar ook een
groot aantal gemengde huwelijk zijn gesloten, zoals Rotterdam. In steden met grotere aantallen
Grieken zoals Utrecht en Gorinchem zijn de problemen van minder grote aard, maar lopen er wel
projecten om de nieuwe generaties intensiever te betrekken bij de Griekse gemeenschap.
Tot slot is het opvallend dat de Grieken, zowel in Nijmegen als in de overige steden, sterk
ambitieus en politiek geëngageerd zijn. Dat blijkt naast de activiteiten tijdens het kolonelsregime, uit
de vele activiteiten die in het verleden zijn georganiseerd en de vertegenwoordiging van hun
belangen in migrantenraden en politieke kringen. Te denken valt aan de commissie waar vooral in
Utrecht veel Grieken te vinden zijn, maar ook in Nijmegen was het bijvoorbeeld mevrouw
Dracapolou die eerst als vrijwilliger en later als ombudsvrouw voor de Gemeente Nijmegen veel werk
heeft gericht.
De vereniging van de Griekse gemeenschap is voor een groot gedeelte door deze
migrantengroep zelf opgezet. Vanuit deze achtergrond is het logisch dat men pleit voor behoud van
dat wat men zelf heeft opgebouwd. De vraag is of dit ook zal gebeuren als het bestaan ervan enkel
en alleen afhangt van de volgende generaties. Hoewel dit wellicht wat pessimistisch klinkt heeft de
GVN zijn toegevoegde waarde in deze tijd nog niet verloren. Vooral voor oudere Grieken is het
117 Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
55

estaan ervan belangrijk, omdat zij op deze manier veel van hun sociale contacten kunnen
onderhouden.
3. Aanbevelingen voor vervolgonderzoek
Dit onderzoek heeft enkel de visies van wetenschappers en eerste generatie Grieken behandeld.
Vervolgonderzoek naar de visie van nieuwe generaties ten opzichte van de vereniging van Grieken
zou waardevol kunnen zijn voor de creatie van een completere beschrijving van de GVN en de
Griekse gemeenschap. Daarnaast zou ook het aantal interviews uitgebreid kunnen worden zodat er
een betere vergelijking kan worden gemaakt tussen de verhalen van de migranten.
Eveneens zouden de statistieken van Griekse gemeenschap in de periode van 1960 tot het
heden beter in kaart gebracht kunnen worden. Op dit moment bestaan er vele vraagtekens rondom
de juiste interpretatie van de aanwezige gegevens. Daardoor is het moeilijk om sluitende
verklaringen te geven voor de ontwikkelingen in het aantal Grieken in Nijmegen.
56

6. Literatuurlijst
Keij, I., Standaarddefinitie allochtonen, in: CBS Index no. 10 (2000, Den Haag)
Vermeulen, H. e.a., De Grieken, Migranten in de Nederlandse samenleving (1985, Den Haag)
Wasilopoulos, D., 25 jaar Griekse Vereniging van Nijmegen & omstreken, 40 jaar Grieken in
Nijmegen, namens de GVN (2001, Nijmegen)
Centraal Bureau voor de statistiek, afdeling bevolkingsstatistieken
Lindo, F., Zuideuropeanen in Nederland, Verkenning van hun positie en inventarisatie van
onderzoek (1988, Rijswijk)
Dialektopoulos, A., Grieken in de lage Landen, 1600-2000 (2000, Rotterdam)
Dialektopoulos, A., Van tweeën een, Bicultureel-tweetalige socialisatie van Griekse leerlingen
in Nederland.(2003, Groningen)
Sideri, D., Vaderlanden, verhaal van een Griekse in Nederland (1992, Groningen)
Voutz, H., allochtone zelforganisaties in Nijmegen, tussen eigenheid en aanpassing (2000,
Nijmegen)
Artikelen uit het Gelderlander-archief in het Regionaal Archief Nijmegen:
Websites
o Begonnen bij Nyma, plaatsingscode: 2002082320n (23 augustus 2002)
o Spruitjes en erwtensoep waren niet lekker, plaatsingscode: 2001052317n (23 mei
2001)
o Geen Miss Blanche meer bij Georgios, plaatsingscode: 2000110425n (4 november
2000)
o De Derde Helft: Sport op woensdag, plaatsingscode: 1992042931N (29 april 1992)
o Agenda cultuur, plaatsingscode: 1987101717N (17 oktober 1987)
o Melina komt, plaatsingscode: 1969041615N (16 april 1969)
o Gebarentaal lost alles op!, 33 Griekse arbeiders bij de “NYMA” te gast,
plaatsingscode: 1961082202N (22 augustus 1961)
http://www.enka-ede.com
http://www.ind.nl
http://nijmegen.buurtmonitor.nl
http://statline.cbs.nl
http://www.grieken-rotterdam.nl
http://www.anagennisi.nl
http://www.omospondia.nl
57

http://www.industrieel-erfgoed.nl
http://www.nijmegen.nl/migrantenerfgoed
Interviews
Interview Nikos Kapamas, gehouden op 24-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
Interview Konstantinos Gliatis, gehouden op 30-11-2009, afgenomen door Niels Loeffen.
Interview Stamatios Ploubis, gehouden op 18-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en
Daniëlle Notenboom.
Dimitris Simalis, gehouden op 18-11-2009, afgenomen door Luuk de Laat en Daniëlle
Notenboom.
Interviews Georgios Anagnostopoulos, gehouden op 28-11-2009, afgenomen door Luuk de
Laat en Daniëlle Notenboom.
58

7. Dankwoord
De uitvoering van dit onderzoek is afhankelijk geweest van enkele personen die mijn dank
verschuldigd zijn. Allereerst is het nodig om de cursusgroep ‘Nieuwkomers in Nijmegen’ te bedanken
voor hun kritische houding en feedback op de producten die vooraf gingen aan de definitieve versie
van dit onderzoek. Speciale dank gaat daarbij uit naar de docenten mevrouw Verhoeven en de heer
Engelen.
Daarnaast gaat mijn dank uit naar meneer Kasoulis die ons in contact heeft gebracht met de
Griekse Vereniging en mevrouw Voeten die ons in contact bracht met meneer Voutz. Deze laatste
persoon heeft hulp geboden bij de zoektocht naar de demografische gegevens van de Grieken in
Nijmegen.
Eveneens bedank ik de huidige voorzitter van de GVN, meneer Wasilopoulos, die me in
contact heeft gebracht met eerste generatie Grieken die geïnterviewd wilde worden. Speciale dank
gaat uit naar deze laatste groep mensen: meneer Gliatis, meneer Kapamas, meneer Ploubis, meneer
Anagnostopoulos en meneer Isalis. Zij zijn een zeer waardevolle bron van informatie gebleken voor
het onderzoek. Ook hebben zij aangegeven dat hun verhaal opgenomen mag worden in de website
Migrantenerfgoed. 118 Met hun openhartige verhalen is de archivering van de geschiedenis van
migranten in Nijmegen verder vergroot.
118 http://www.nijmegen.nl/migrantenerfgoed, geraadpleegd 08-01-2010.
59