Meer - Certis

Glashelder
Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw - Jaargang 2 - Nr. 6 - oktober 2003
Dennis Eekhoff, technisch adviseur
EVEN VOORSTELLEN
Dennis Eekhoff. Ik werk sinds afgelopen
juni bij Certis als technisch adviseur voor
de glastuinbouw. Ik adviseer telers en
adviseurs over het oplossen van problemen
op het gebied van gewasbescherming.
Ik zet proeven op om producten en
nieuwe concepten te testen. Ook verzorg
ik lezingen en presentaties. Als technisch
adviseur ben ik de directe schakel tussen
u, als teler en adviseur, en ons bedrijf.
Zit u met een vraag: ik ben rechtstreeks
bereikbaar. Bel 06-513 551 86 en u krijgt
mij direct aan de lijn voor advies.
In dit seizoen is de bestrijding van ongedierte
weer erg actueel. Het ongedierte
trekt nu naar binnen. Bij deze aflevering
van Glashelder is daarom een handig
boekje bijgevoegd over de bestrijding
van ratten en muizen. Doe er uw voordeel
mee. ■
Glashelder
Gewasbescherming
kan effectiever
(pagina 4)
Jet 5 is niet alleen een goede fustreiniger,
maar ook een prima kasontsmetter, zo is de
ervaring van komkommerteler Ad van Meer
uit Etten-Leur.
Of het helemaal door Jet 5 komt, durft Ad van
Meer niet met zekerheid te zeggen, maar sinds
hij het ontsmettingsmiddel toepast, heeft hij in
zijn kas geen last meer gehad van het komkommerbontvirus.
“Ik heb een goed gevoel bij Jet 5,”
zegt hij.
Geen risico
Van Meer gebruikt Jet 5 inmiddels zo’n vier
jaar. “Vijftien liter per keer, zo’n vijfenveertig
liter per jaar.” In de winterperiode ontsmet hij
er zijn kas tweemaal mee, in de zomer éénmaal.
Van Meer heeft bijna 16.000 m2 komkommers.
Hij teelt voor het Belgische kwaliteitsmerk
Flandria. “Hygiënisch werken is een
manier van leven,” vertelt hij. Als eind november
de oude planten eruit zijn, maakt hij zijn
kas grondig schoon en spuit hem in met Jet 5.
Eén dag voor de nieuwe aanplant wordt er nog
een keer met Jet 5 ontsmet. “Jet 5 is het allerlaatste
werk voor ik ga planten. Het mooie van
het middel is dat je het op open steenwolmatten
kunt gebruiken. Als het opgedroogd is, is
het ook uitgewerkt. Het is daardoor geen risico
voor de nieuwe planten.”
1
Telersvereniging
tevreden over BCP
(pagina 5)
“JET 5 PRIMA KASONTSMETTER”
Links adviseur Wim Voogt, rechts teler Ad van Meer
Langer schoon
Van Meer spuit het middel in de winterperiode
tot net boven de spanten. “De opstand blijft
daardoor langer schoon.” In de zomer ontsmet
hij tot net boven de gewasdraden. Ook gebruikt
hij Jet 5 om de gevels te reinigen. “Vooral de
ondergevels willen anders snel groen optrekken
door de algen,” aldus Van Meer.
Hij gebruikt het liefst de 5 liter verpakking. “Dat
is voldoende voor één spuitvulling. Ik werk altijd
van achter naar voren om de mogelijke verspreiding
van virus te voorkomen.” Ook draagt
hij beschermende kleding en een masker als hij
Jet 5 spuit. “De azijnlucht slaat me anders te
zeer op de longen.”
Mozaïekvirus
“Een virus is een hygiënekwestie. Jet 5 moet je
consequent gebruiken, ook als er geen virus in
de kas is,” vertelt Wim Voogt. Hij is teelttechnisch
adviseur van toeleverancier Klep B.V. in
Etten-Leur. “Jet 5 is bovendien het enige toegestane
middel. We verkopen het veel. In de
tomatenteelt wordt Jet 5 veel gebruikt tegen
het pepinomozaïekvirus. Maar ook bijvoorbeeld
in de chrysantenteelt wordt het veel gebruikt.
Het is namelijk zeer geschikt om het glas en de
lege vakken tussen de gewassen te ontdoen
van algen.” ■

DOSEERAPPARATUUR JET 5 UITKOMST VOOR
TULPENBROEIERS EN PLANTENKWEKERS
Het bedrijf ProMinent Verder b.v. uit
Vleuten heeft in samenwerking met Certis
meet- en doseerapparatuur voor Jet 5 ontwikkeld.
Het systeem wordt inmiddels in de
praktijk getest. Het is vooral voor tulpenbroeiers
en plantenkwekers een uitkomst.
Jet 5 is bij tulpenbroeiers en plantenkwekers
veel in gebruik voor de ontsmetting van kisten
en teelttafels. Vaak wordt hierbij een Jet 5oplossing
aangemaakt voor een langere
gebruiksperiode. Daarbij is essentieel dat de
concentratie op peil blijft, zodat altijd de juiste
dosering in gebruik is. De toepassingstermijn
van de oplossing is mede afhankelijk van de
waterkwaliteit. Vaak is op het moment van toepassen
niet bekend wat de concentratie perazijnzuur
in de gebruikte oplossing is. Daardoor
wordt soms een te lage dosering gebruikt.
Automatisch bijvullen
De nu ontwikkelde apparatuur bestaat uit een
meet- en regelpaneel en een doseerstation.
De speciale perazijnsensor meet de concentratie,
waarna een besturingseenheid deze
waarde vergelijkt met de ingestelde waarde
en zonodig een doseerpomp aanstuurt.
Jet 5 voor zaaitrays van de plantenkweker.
Glashelder
PERAZIJNZUUR-INDICATIESTROOKJES
Meetstrookjes voor perazijnzuur zijn er in verschillende uitvoeringen. De concentratie is goed
te beoordelen met behulp van onder andere perazijnzuur-indicatiestrookjes van Merck
(1.10001.0001). Een verpakking bevat 100 stuks indicatiestrookjes. Vergelijk na het dompelen
van het strookje de kleuromslag met de kleuren op de verpakking en vul eventueel aan
met Jet 5. De standaarddosering van 1% Jet 5 bevat 500 ppm perazijnzuur.
Hierdoor blijft de concentratie perazijnzuur
altijd op de gewenste waarde.. Het systeem
kan tussen 10 en 2000 ppm (0,02 en 4% Jet
5) perazijnzuur meten en doseren.
ProMinent Verder ontwikkelt, produceert,
levert en onderhoudt apparatuur voor de
Altijd de juiste
dosering
behandeling van water. Het bedrijf heeft veel
ervaring met de meting van perazijnzuur bij
industriële toepassingen. ■
ANALYSE MET REFLECTOMETER
Een eenvoudige multifunctionele digitale meter om de perazijnzuurmeetstrookjes te analyseren
is de Merck reflectometer Rqflex2. De strookjes kunnen meten van 75 tot 400 ppm. Een oplossing
van 1% moet 1:1 verdund worden. Oplossingen tot 0,8% kunnen onverdund worden gemeten.
Na kalibratie voor de batchmeetstrookjes kan binnen 15 seconden een meting verricht worden.
De concentratie is digitaal in ppm af te lezen. De strookjes circa 2 seconden in de te testen
oplossing dompelen, afschudden en na het geluidssignaal in de meter plaatsen en concentratie
aflezen. De reflectometer is o.a. ook geschikt voor pH- en nitraatmetingen.
2
Rqflex2 Reflectometer
Het nieuwe doseerapparaat voor Jet 5

WAAROM DE PEROXIDE JET 5
EEN DOODSHOOFDMIDDEL IS
Jet 5 is een niet giftig desinfectiemiddel.
Toch staat een doodshoofd op de verpakking,
omdat het in onverdunde vorm zeer
corrosief is. Het verdunde product is nauwelijks
schadelijk. Dit blijkt ook uit de veiligheidsaanbevelingen
van het CTB. Bij
toepassing van Jet 5 is een gasmasker
niet verplicht. Overigens adviseert Certis
dit wel te dragen.
Reinigingsmiddelen
Reinigingsmiddelen op basis van peroxide
die als desinfectiemiddel worden toegepast,
zijn niet door het CTB beoordeeld.
Daardoor voeren middelen met zelfs een
hoger gehalte peroxide geen doodshoofd.
De werking van deze middelen is niet gegarandeerd.
Bovendien spoort de toepassingswijze
ervan vaak niet met de vermelde
door Annelies Hooijmans, projectleider Strateeg
LTO Groeiservice is volop bezig met de uitbreiding
van het project Strateeg. Het moet in de
bloemisterij de geïntegreerde bestrijding verder
op weg helpen. Strateeg wil dit bereiken
door op verschillende manieren bij de telers
de kennisuitwisseling en kennisuitbreiding te
stimuleren. Zo zullen per gewas voorbeeldgroepen
worden opgericht en cursussen worden
gegeven. Ook komen er gewasgerichte
handleidingen. Verder worden jaarlijks een
kennismarkt en per deelnemend gewas een
landelijke excursie georganiseerd.
Teler centraal
Strateeg is een zogeheten koepelproject,
waaronder deelprojecten vallen. De resultaten
van de deelprojecten worden op elkaar afgestemd.
Ook wordt vanuit een centraal punt
afstemming gezocht met andere partijen. Wij
waarschuwingen en veiligheidsaanbevelingen
op het etiket. Schadegevallen met een
reinigingsmiddel dat als desinfectiemiddel is
gebruikt, zijn dan ook niet gedekt door de
verzekering. De ARBO en de AID controleren
sinds 2002 scherp op het gebruik van
reinigingsmiddelen. ■
STRATEEG STIMULEERT
GEÏNTEGREERDE BLOEMISTERIJ
Welkom in
voorbeeldgroep
hopen dat dit ertoe leidt dat Strateeg zo hét
gezicht wordt voor de geïntegreerde bloemisterij.
Voor alle gewassen is inbreng vanuit de
praktijk van het grootste belang. Dit kan
onder andere door deelname aan een voorbeeldgroep.
Maar ook voor het toetsen van
de handleidingen zijn telers nodig. Alles moet
immers zo goed mogelijk aansluiten bij de
praktijk.
Deelnemers gezocht
Zo’n voorbeeldgroep is vergelijkbaar met een
excursiegroep, maar heeft een bredere functie.
Bij elke excursie naar een bedrijf van een deel-
3
Jet 5
Advertentiecampagne
Ook dit najaar worden er door Certis Europe
weer advertenties in kleur voor Jet 5
geplaatst in de belangrijkste vakbladen. Motto
van deze advertenties: “Jet 5. Schimmels,
bacteriën en algen hebben er schoon genoeg
van”. Maar u hebt voor de beste resultaten
natuurlijk wel genoeg Jet 5 nodig. Daarom
heeft Certis nu een speciale en voordelige 20
liter verpakking. ■
nemer is ook een voorlichter aanwezig. Wij verwachten
zo een snellere vooruitgang als het
gaat om geïntegreerde gewasbescherming.
Jaarlijks is er bovendien een landelijke excursie
op één van de deelnemende bedrijven.
Deelname aan zo’n voorbeeldgroep is vrij
voor elke teler. Het bedrijf hoeft niet reeds
omgeschakeld te zijn naar een geïntegreerde
of biologische teeltmethode. Een uitgelezen
kans dus voor wie omschakelen wil. Deelnemers
aan een voorbeeldgroep kunnen zich
aanmelden bij: Annelies Hooijmans, Gewasmanager
Zomerbloemen en Bolbloemen,
Projectleider Strateeg, tel.: 06–225 150 20. ■
Glashelder

“GEWASBESCHERMING KAN EFFECTIEVER”
Door onoordeelkundig gebruik van biologische
bestrijders en chemische middelen
blijft de effectiviteit van de gewasbescherming
in sommige gevallen beneden de
maat. Dit is de ervaring van Dennis Eekhoff,
technisch adviseur van Certis.
“Wat je soms tegenkomt, is dat een teler niet
weet hoe een middel werkt en tegen welke
stadia van een plaag,” vertelt Dennis Eekhoff.
“Of men vernevelt een product, terwijl het gespoten
moet worden, waardoor het effectiever
is. Wat ook wel gebeurt, is dat gespoten wordt
óver het gewas, terwijl de plaag onderin zit.
Ook weet men soms niet hoe een middel
goed af te wisselen is met een ander. Er wordt
dan afgewisseld met een product uit eenzelfde
groep. Met als gevolg een verhoogde kans
op resistentie.”
“Soms gaan telers in de fout bij de bewaring,”
constateert Eekhoff. Als voorbeeld noemt hij
de galmug tegen luis. De galmug mag niet
teruggekoeld worden, want dan komt de pop
niet meer uit. De verpakking is namelijk al bij
de handelaar teruggekoeld.
Waterkwaliteit
factor van belang
Eekhoff heeft begrip voor sommige fouten.
“Gewasbescherming is complexe materie. Je
moet met veel facetten rekening houden.
Bovendien hebben veranderende teeltsystemen
en het grote aantal specifiek werkende
middelen het er niet overzichtelijker op
gemaakt.”
Timing
Bij gewasbescherming is timing erg belangrijk.
“Je moet altijd kijken naar: Wat heb ik zitten?
Welke middelen heb ik daartegen? Wat moet
ik doen? Heb ik een middel dat werkt voor dit
specifieke plaagstadium? Sommige telers letten
daar niet op. Die zeggen: ik spuit op zaterdag,
want dan heb ik geen personeel rondlopen.
Maar zo kom je nooit van je plaag af. Je
moet bestrijden op het moment dat je de
plaag constateert. En uiteraard maatregelen
treffen om je personeel en andere mensen te
beschermen.”
Waterkwaliteit
Dennis Eekhoff: “Bij gewasbescherming wordt
waterkwaliteit steeds meer een factor van
betekenis. Bij de meeste chemische middelen
moet je de pH van het water goed in de gaten
Glashelder
houden. Iedereen gaat er vanuit dat leidingwater
neutraal is, maar veelal is de zuurgraad
boven de 7. In Turex en Floramite bijvoorbeeld
breekt het molecuul te snel af bij een te hoge
pH, waardoor de werking tegen kan vallen.”
Maar ook veranderingen in het teeltsysteem
beïnvloeden de werking. “Met harder stoken
en meer licht werken plagen ook langer door.
In de rozenteelt worden slechtere rozen naar
binnen gebogen. Je kunt dan weliswaar een
goed middel hebben, maar je zult het ook zo
goed mogelijk bij de plaag moeten krijgen om
het zijn werking te laten doen,” aldus Eekhoff.
Telers moeten volgens hem niet blind varen op
opmerkingen als ‘dat middel werkt zo goed’. “Je
moet altijd kijken naar hóe iemand heeft gespoten.
Je moet weten welke resultaten er zijn
geboekt en wat de omstandigheden waren.”
“Gewasbescherming is complexe materie”
4
Nieuwe plagen
De kans op nieuwe ziekten en plagen neemt
intussen toe volgens Eekhoff. “Het wordt warmer
en Nederland is een im- en exportland.
Vroeger had een teler alleen last van de gewone
kaswitte vlieg. Nu tref je hier ook de bemisia
aan. Die kwam vroeger alleen in Spanje en
andere zuidelijke landen voor. Voor de bemisiabestrijding
is een andere sluipwesp nodig
dan voor de gewone witte vlieg. Een ander
voorbeeld is de echinotrips. Ook die komt
tegenwoordig veelvuldig voor in de Nederlandse
kassen. Met deze nieuwe plagen zal de
gewasbeschermingsstrategie ook weer veranderen.
En zo komen er steeds weer nieuwe
plagen bij. Mineervlieg en Californische trips
zijn hier ook ooit begonnen en nu noemen we
die Nederlandse plagen.” ■
DENNIS EEKHOFF BEGON ALS ROZENTELER
Dennis Eekhoff adviseert telers en handelaren over het gebruik van chemische en biologische
middelen en de geïntegreerde bestrijding. Ook zet hij demonstratieproeven op om te laten
zien hoe goed de producten werken. In de wintermaanden verzorgt hij presentaties en lezingen.
Eekhoff is rozenteler geweest en heeft gewerkt als gewasbeschermingsspecialist bij handelsbedrijven
in biologische en chemische gewasbeschermingsmiddelen. Dennis: “Ik heb alle
markten doorlopen. Ik weet wat een teler meemaakt, wat hij van een middel verwacht en van
een handelaar. Maar ook wat een vertegenwoordiger van de handel van Certis verwacht.”

“IK WIL MATERIAAL WAAROP IK KAN BOUWEN”
Telersvereniging United West Growers is
een jaar geleden overgestapt op de natuurlijke
vijanden van het Britse Certis-bedrijf
BCP. Het wordt geleverd door Agrifirm. Tot
tevredenheid, vindt André van der Valk.
”Wat ik van belang vind, is dat materiaal
wordt geleverd, waarop ik kan bouwen.
Agrifirm en Certis hebben dat aardig waar
gemaakt. Zonder dat wij ook maar iets
gezegd hadden, hebben ze uit eigener bewe-
Telers werken met
biologie BCP
ging en gratis een partij Orius extra geleverd,
omdat ze de eerste partij niet vertrouwden.
Er zaten mogelijk onvoldoende goede beestjes
in. Ik vind dat klasse. Dat geeft vertrouwen,”
vertelt André van der Valk. De paprikateler
uit Honselersdijk is voor de telersvereniging
het centrale aanspreekpunt voor
zaken die met de gewasbescherming te
maken hebben. Van der Valk teelt Express en
Ferrari (in totaal 40.000 m2 ).
Orius
De paprikateler zet Orius in vanaf week 10,
daarvóór gebruikt hij de Amblyseius cucumeris.
“De cucumeris kun je in december al
inzetten. Hij pakt het larvenstadium van de
trips. Orius pakt alle stadia, maar hij heeft
daglengte nodig om zich te kunnen ontwikkelen.”
Van der Valk zet ook Amblyseius degenerans
in. “Als de Orius door rupsenbestrijding
- met Nomolt ® - wegvalt, dan heb ik nog
een tripsbestrijder in mijn gewas”. Overigens
is de rupsendruk dit jaar groot als gevolg van
de zeer warme zomer. Ook trips en witte vlieg
vormen dit jaar een grote plaag.
Paprikateler André van der Valk
Spuittechniek
Van der Valk loopt met zijn voorlichter eens
in de twee weken door de kas. “Hij adviseert.
Ik beslis. Ik neem niet elk advies blindelings
over. Ik heb vroeger eens een voorlichter
gehad, die mij adviseerde heel veel water te
gebruiken bij het spuiten. Dat advies heb ik
niet opgevolgd. Ik spuit liever met laagvolumetechniek,
want die geeft een betere bladbedekking.
Ook heeft dit voordelen als je ’s
avonds moet spuiten. Je gewas gaat dan niet
zo nat de nacht in. Dit scheelt schimmelproblemen.
Maar eigenlijk spuit ik het liefst in de
namiddag. Dan zijn de plagen meer actief,
maar dat lukt niet altijd vanwege werkzaamheden
in het gewas of door zonnig weer.”
Van der Valk gebruikt voor bespuitingen een
spuitkar, maar overweegt de aanschaf van
een spuitrobot.
Zorgen en knelpunten
Van der Valk kijkt op het gebied van gewasbescherming
met enige zorg naar de toe-
5
UNITED WEST GROWERS
komst. “Tien jaar geleden was witte vlieg in
paprika nog niet zo’n probleem, maar door
gewasacceptatie en een warmer klimaat heeft
hij zich goed kunnen aanpassen.” Vooral
Tabakswitte vlieg heeft hem flink wat
werk bezorgd. Ook andere plagen, zoals
echinotrips en boterbloemluis, vragen veel
aandacht. De geïntegreerde strategie die
Certis adviseert, past hem daarom goed. “Zo
goed mogelijk biologie combineren met chemie.
Want alleen zo kun je de nieuwe plagen
goed aanpakken.” ■
United West Growers is een samenwerkingsverband van de telersverenigingen Sweet Color
Pepper en Quality Queen. Van de vereniging zijn zo’n dertig telers lid (75 hectare), allen
EurepGap gecertificeerd. De telers hebben een eigen sorteercentrum. “De vereniging wil een
kwaliteitsimago hebben en dat uitstralen naar markten die dat waarderen,” aldus André van
der Valk. Geëxporteerd wordt naar ondermeer Scandinavië, Engeland, Italië, Amerika, Japan
en Taiwan. United West Growers is een van de weinige verenigingen die niet aan een handelshuis
gebonden is. De biologische en chemische gewasbeschermingsmiddelen worden
gezamenlijk ingekocht. “Het is vooral een kwestie van een goede prijs/kwaliteitverhouding
want dat is belangrijk,” aldus Van der Valk. “Als je in zo’n groep zit, moet je de inkopers van
de groep ook vertrouwen durven geven. Het is niet zo dat je alsnog kunt afhaken, omdat je
het er niet mee eens bent bij wie de groep koopt. Als je niet meedoet, koop je ook niet in
tegen de scherpste prijs.”
Glashelder

CERTIS EN BCP STERKE COMBINATIE
Biologische bestrijding is een onmisbaar
onderdeel van de plaagbestrijding in
groente– en sierteeltgewassen. De producten
van BCP passen daarom perfect in
het productenpakket van Certis.
Bij de inzet van de natuurlijke vijanden is de
ondersteuning van selectief werkende middelen
als Nissorun, Floramite, Applaud, Turex en
Spod-X onmisbaar. Zonder die selectieve
middelen is geïntegreerd werken in vele teelten
zelfs onmogelijk.
Engels bedrijf
Het van oorsprong Engelse BCP Ltd
(Biological Crop Protection) maakt sinds eind
1999 deel uit van de Certis-groep. Het bedrijf
is zestien jaar geleden opgezet door Phil
Walker en John Dale. Het legde zich aanvankelijk
uitsluitend toe op de levering van
natuurlijke vijanden aan andere producenten.
Vele Nederlandse en Belgische tuinders hebben
zo zonder het te beseffen jarenlang BCPproducten
gebruikt. BCP heeft in Engeland
inmiddels een marktaandeel van 40%, mede
dankzij de professionele advisering en de
goede logistiek.
Diglyphus isaea is een onmisbaar onderdeel van de geïntegreerde bestrijding in verschillende gewassen
Glashelder
Tabaksplanten worden gebruikt voor de productie van Encarsia formosa en Eretmocerus eremicus
Innovatie: Feltiella
Eén van de vele producten die BCP heeft
geïntroduceerd, is Feltiella acarisuga. Feltiella
gedijt waar andere spintbestrijders het vaak
moeilijk hebben door óf de beharing van de
plant óf de klimatologische omstandigheden.
BCP onderkende tien jaar geleden de potentie
van het insect in gewassen als tomaat,
roos en aardbei. Feltiella is inmiddels een
onmisbaar onderdeel in onder andere de
geïntegreerde bestrijding in roos.
Phytoseiulus persimilis in tomaat
BCP heeft begin jaren ‘90 veel onderzoek
gedaan naar onder meer het gedrag van
Phytoseiulus persimilis op tomaat en ontdekt
dat Phytoseiulus beter presteert als die deels
op tomatenplanten is gekweekt. In Engeland
maken telers massaal gebruik van deze
6
CONTROLE OP
TOPKWALITEIT
BCP hanteert voor de kwaliteitscontrole
van natuurlijke vijanden als basis de
richtlijnen van de International Organisation
for Biological Control (IOBC). Alle
producten worden systematisch gecontroleerd
om te kunnen garanderen dat
de tuinders topkwaliteit krijgen. Deze
kwaliteitscontrole gebeurt zowel tijdens
het productieproces, als op het eindproduct.
Gekeken wordt ondermeer naar
het aantal per verpakking, de mortaliteit,
de grootte, de sexratio, het vliegvermogen
en de ei-afzet.
‘tomaat-Phytoseiulus’ om spint te bestrijden. Er
is namelijk geen chemisch alternatief dat voldoende
werking én een korte wachttijd heeft.
Altijd vers
BCP was het eerste bedrijf dat op al zijn producten
een vervaldatum heeft gezet. De tuinder
kan zo gemakkelijk zien dat het om vers
materiaal gaat. De meeste producten zijn pas
verpakt na bestelling. Het tussentraject tussen
productie en eindverbruiker is daardoor zeer
kort. Tijdens het transport wordt de temperatuur
geregistreerd door dataloggers, zodat de
ideale temperatuur voor de natuurlijke vijanden
is gegarandeerd. ■

VERNIEUWD AMBSURE (CV) BREED INZETBAAR
Amblyseius cucumeris wordt geleverd in
verschillende verpakkingen en formaten.
Dit maakt tripsbestrijding in steeds meer
gewassen mogelijk. De keuze van het
soort verpakking en de introductiemethode
hangt af van het gewas, de infectiedruk
en de lengte van de teelt.
Bij een grote tripsdruk kiezen tuinders vaak
voor de strooibus. Op die manier worden
grote aantallen (50 – 100 roofmijten per
m2 /week) in het gewas gebracht die dan vrij
snel de tripspopulatie verminderen. Bij de
kartonnen strooibus is keuze uit zemelen en
vermiculiet als draagstof. Het op zemelen
gebaseerde product Ambsure (c) wordt
gebruikt in onder andere paprika, komkommer
en aardbei. Het op vermiculiet geba-
seerde Ambsure (cv) wordt aangeraden in
teelten, waarin zemelen het gewas kunnen
vervuilen, bijvoorbeeld in de teelt van kruiden,
potplanten en sierteeltgewassen.
Geen zemelen op sierteeltgewassen
Ambsure (cv) bestond voorheen uit ongeveer
80% vermiculiet en 20% zemelen.
Maar door een verbeterde kweektechniek is
het percentage zemelen teruggebracht tot
slechts een paar procent. Dat betekent dat
er nauwelijks nog zemelen op de plant achterblijven.
Ook zit er minder meelmijt in het
product. Roofmijten gaan daardoor sneller
achter de trips aan. Ook verkleint het vernieuwde
product aanzienlijk de kans op
schade in gewassen die gevoelig zijn voor
meelmijt. ■
AMBLYSEIUS-KWEEKZAKJE MAAKT HET
TRIPS NOG LASTIGER
De Amblyseius cucumeris kan nu nog effectiever
worden ingezet. BCP heeft het
bekende kartonnen doosje vervangen door
een nieuw papieren kweekzakje, dat
gemakkelijker te hanteren is, langer mee
gaat, meer roofmijten produceert en dus
een nog betere tripsbestrijding geeft.
De Amblyseius cucumeris kweekzakjes geven
de roofmijten geleidelijk vrij over een periode
van zes tot acht weken. Per zakje komen er in
die periode tussen de drie- en vijfduizend
roofmijten uit.
Vrucht van onderzoek
De afdeling Onderzoek en Ontwikkeling van
BCP heeft meer dan een jaar proeven gedaan
om het ideale zakje te ontwikkelen. Belangrijk
voor een grote en langdurige Amblyseiusproductie
is het behoud van het vocht, de verhouding
meelmijt–roofmijt en de afmetingen
van het gaatje in het zakje.
Behalve het aantal roofmijten is voor de tuinder
bovendien het gebruiksgemak van belang.
Het zakje moet aan de plant blijven hangen.
Vermeden moet worden dat het haakje loskomt
van het zakje of het zakje van de plant
afvalt. Het haakje is daarom geïntegreerd in
het zakje. Bovendien is materiaal gebruikt dat
stevig en vochtafstotend is. Het haakje vervormt
daardoor niet door een schommelende
temperatuur of RV. De vorm van de insnijding
in het haakje voorkomt dat het zakje gemakkelijk
van de plant afvalt.
Succesvol toegepast
In een zakje zitten bij het uithangen minimaal
duizend Amblyseius cucumeris. De optimale
verhouding van meelmijten en roofmijten
7
Gebruiksgemak
zakje groot
garandeert een goede productie van
Amblyseius-roofmijten. Als die verhouding
niet in evenwicht is, komen er in het begin
teveel meelmijten uit het zakje. In sommige
gewassen kunnen deze schade veroorzaken.
Het nieuwe zakje is ruim acht maanden op de
markt en in veel verschillende teelten en klimaatzones
gebruikt. Wat in proeven reeds was
waargenomen, is door de praktijk bevestigd.
Het zakje is gemakkelijk uit te hangen, blijft
zeer goed in de plant hangen en produceert
grote aantallen roofmijt over een lange periode. ■
Glashelder

PAS NU OP VOOR RATTEN EN MUIZEN
In de herfstperiode proberen ratten en
muizen de kassen, schuren en sorteerruimtes
binnen te komen. Extra waakzaamheid
is dus geboden.
Ratten en muizen knagen aan bloemen,
groenten, gebouwen, isolatiemateriaal en
elektrische bedrading en ze bevuilen alles.
Zeker gelet op protocollen als EurepGap en
hygiënecodes als HACCP is een verantwoorde
en systematische bestrijding een noodzaak.
Certis heeft twee echte probleemoplossers:
Klerat en Ratak. Beiden bestrijden
snel, effectief en veilig bruine en zwarte rat-
ten en huismuizen. Voor een veilige toepassing
is er de voerdoos Roguard Ratbox.
Klerat werkt snel
Klerat is het enige beschikbare ‘single-feed’
(éénmalige opname) rodenticide pellet, op
basis van de meest actieve stof brodifacum.
Doordat een eenmalige opname al tot sterfte
leidt van ratten en muizen, werkt het snel
en kan ook met minder product worden volstaan.
Dit uiterst effectieve middel is de
oplossing in geval van ratten- en muizenplagen,
probleemgevallen of hardnekkige
situaties.
ZUURGRAAD CRUCIAAL VOOR
WERKING MIDDEL
Waterconditioneringsmiddelen zijn een hot
item in de gewasbescherming anno 2003.
Wat doen de middelen en wat voegen ze toe
aan de spuitresultaten?
Waterconditioneringsmiddelen zijn, evenals uitvloeiers
en hechters, hulpstoffen die de werking
van een gewasbeschermingsmiddel kunnen
verbeteren. Ze verlagen de pH en de hardheid
van het water en zorgen ervoor dat de
aangemaakte spuitvloeistof langer stabiel blijft.
Middelen als Floramite, Turex en Spod-X zijn
gevoelig voor een hoge pH in de spuittank. Ze
breken bij een te hoge zuurgraad versneld af
en hebben daardoor onvoldoende werking op
respectievelijk spintmijten en rupsen. Wanneer
de pH hoger is dan 7, moet een waterconditioneringsmiddel
of een zuur toegevoegd worden
om het optimale niveau van pH 5-7 te krijgen.
Leidingwater
In het algemeen wordt geadviseerd een
gewasbeschermingsmiddel op te lossen in leidingwater,
omdat sloot- en bassinwater vervuild
kunnen zijn met organische verontreini-
ging en schimmelsporen. Maar het probleem
met leidingwater is dat het vrijwel altijd een pH
heeft van boven de 7 en in sommige regio’s
zelfs hoger dan 8,5. Meet daarom altijd eerst
de pH van het water voordat gewasbeschermingsmiddelen
worden toegevoegd.
Onderzochte middelen
Certis heeft onderzoek gedaan naar aanzuren.
Hierbij zijn de producten X-Change en Easi mix
getest. Beide producten zijn goed te gebruiken
in combinatie met bijvoorbeeld Floramite.
Naast Easi mix en X-Change is ook Intake een
mogelijkheid om de pH te corrigeren. Intake
kleurt het water in de tank, zodat direct zichtbaar
is of de juiste pH is bereikt. Certis heeft
Intake echter nog niet getest. Het aanzuren
met salpeterzuur of fosforzuur is af te raden,
omdat de oplossing geen bufferend vermogen
heeft. Een zeer geringe hoeveelheid zuur kan
al te veel zijn.
Belangrijk: voeg eerst het conditioneringsmiddel
aan het water toe en pas daarna het gewasbeschermingsmiddel.
■
PRAKTIJKPROEF LEIDINGWATER (VINKEVEEN), PH 7,6
Middel Concentratie pH in oplossing
X-Change 0,0625% 6,1
X-Change 0,125% 5,5
X-change 0,25% 5,1
X-Change 0,5% 4,8
Easi mix 0,025% 6,5
Easi mix 0,050% 6,0
Easi mix 0,075% 4,9
Easi mix 0,10% 3,6
8
Ratak bij eerste
waarneming
Ratak, op basis
van het effectieve
difenacum, is
evenals de overige
rodenticiden een
‘multi-feed’ (meermalige
opname). Ratten en muizen gaan dood nadat
ze 2-3 keer van het lokaas hebben gegeten.
Ratak is zeer aantrekkelijk en smakelijk voor
zowel ratten als muizen. Ratak is het eerste
middel bij waarneming van enkele ratten of
muizen. ■
C o l o f o n
Glashelder Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V.
voor ondernemers in de glastuinbouw
Redactie:
Martin Meijdam, Certis
PRLT food & agribusiness communicatie, Zoetermeer
Vormgeving:
Crown Creatives in Communication, Driebergen
Beeld:
BCP/ Ward Stepman, Marcel Bekken, Certis,
Fotostudio G.J. Vlekke, NFP, Hans Sas fotografie,
Theo Janssen
Geregistreerde handelsmerken:
Nomolt ® van BASF; Intake ® van Headlands;
X-Change ® van Loveland Industries Ltd.
Easi mix ® wordt gedistribueerd door Holland Fyto
Technisch adviseur:
Dennis Eekhoff: 06-513 551 86
Certis Europe B.V. biedt systeemoplossingen voor
milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming.
Certis levert de kennis en producten, zoals biologische
en chemische middelen, natuurlijke vijanden,
feromonen en vangtechnieken. Certis ondersteunt
hiermee telers van specialistische, hoogwaardige
gewassen bij de ontwikkeling van een gezonde en
duurzame teelt.
Postbus 1180 3600 BD Maarssen
Straatweg 30 B 3604 BB Maarssen
T +31(0)346 55 24 00
F +31(0)346 55 22 74
E info@certiseurope.nl
www.certiseurope.nl
Glashelder