FileList Convert a pdf file!

GAUTENGSE DEPARTEMENT VAN ONDERWYS
SENIORSERTIFIKAAT-EKSAMEN
FISIOLOGIE HG
POSSIBLE ANSWERS / MOONTLIKE ANTWOORDE
OCTOBER/ OKTOBER / NOVEMBER 2005
AFDELING A
VRAAG 1A
1.1 C
1.2 D
1.3 B
1.4 A
1.5 B
1.6 D
1.7 C
1.8 C
1.9 D
1.10 B
1.11 A
1.12 D
1.13 B
1.14 A
1.15 B
1.16 D
1.17 C
1.18 D
1.19 C
1.20 D
1.21 C
1.22 B
1.23 B
1.24 C
1.25 B
1.26 A
1.27 A
1.28 B
1.29 B
1.30 B 30 x 2=
1
307-1/0 K
(60)

1.31 Dura mater
1.32 Akwaduct van Sylvius
1.33 Folia/lamellae
1.34 Foramen magnum
1.35 Outonome senuweestelsel
1.36 Noradrenalien
1.37 Stimulus
1.38 Dendriet/afferente uitloper
1.39 Knope van Ranvier
1.40 Mikturisie
1.41 Pankreas
1.42 Hipofise/Pituïtêre klier
1.43 Neurilemma
1.44 Neuron
VRAAG 1B
VRAAG 1C
1.45 Blaas - Stoor urine
1.46 Ureter - Vervoer urine vanaf die niere na die blaas
1.47 Ejakulasiebuis - Sterk peristaltiese golwe dryf semen voort tydens ?
ejakulasie
1.48 Cowper se klier - Sekreteer alkaliese slymstof om sure in die
uretra en vagina te neutraliseer
1.49 Uretra - Vervoer urine en semen uit die liggaam uit
1.50 Epididimus - Rypwording van sperme (10 – 14 dae) OF
Stoor spermatosoa totdat dit vrugbaar is
1.51 Testis - Produseer spermatosoa deur spermatogenese
1.52 Penis - Dra sperme oor na boonste deel van die vagina sodat
spermatosoa nader aan ovum is.
Verseker interne bevrugting
AFDELING B
VRAAG 2
2
307-1/0 K
(14)
(16)
TOTAAL VIR AFDELING A: [90]
2.1 2.1.1 A. Adrenalien B. Glukagon (2)
2.1.2 a) Adrenaalv medullav (2)
b) Veg-of-vlug-hormoon / simpatiese aktiveerder (1)
c) – Vasodilatasie in skelet- en hartspiere/vasokonstriksie van die
spysverteringskanaal en vel/bloeddruk verhoog
– Verhoog suurstofinhoud van die bloed/asemhalingstempo en
diepte verhoog sodat meer suurstof ingeasem word

– Hartkloptempo en slagvolume verhoog – meer bloed met
meer suurstof na spierselle gepomp.
– Pupille verwyd as gevolg van sametrekking van radiale
spiere – verbeter sig.
– Meer AKTH gesekreteer – hanteer stres beter
– Verhoogde sweetproduksie om liggaam af te koel.
– Gastro-intestinale aktiwiteit neem af – meer energie nodig in
spiere
3
307-1/0 K
– Sfinkter in blaas verslap en dié in die dikderm trek saam.
(Enige 7 van 8) (7)
2.1.3 Simpatiese senuweestelsel (1)
2.2 Sensoriese neuron 1 diagram
1 opskrif
5 byskrifte (7)
dendriet
Knoop van Ranvier
Kern van Schwannsel
selliggaam
enkel vesel
neurilemma
axon
miëlienskede
eindvertakkings
sinaptiese knop

4
307-1/0 K
2.3 2.3.1 1. Dura mater
2. Arachnoid mater
3. Pia mater
4. Posterior/Dorsal fissure
5. Ganglion/posterior wortel ganglion
6. Sentrale kanaal
7. Ventrale/anterior fissure (7)
2.3.2 – Die afferente impulse vanaf die ledemate en ander dele van die
liggaam word gelei deur die afferente bane na die brein.
– Efferente impulse word vanaf die brein gelei deur die efferente
bane in die rugmurg na die effektore in die liggaam en ledemate.
– Rugmurg huisves die selliggame van die simpatiese en sekere
parasimpatiese refleksboë.
– Setel van die primitiewe refleksaksies, genoem spinale reflekse.
– Inhibrende neurone van die brein innerveer sekere motoriese
neurone en inhibeer dus sekere refleksaksies. (5)
2.3.3 a) Indien no. 8 beskadig word, sal die persoon geen gevoel/v
sensasie ervaar nie. Die sensoriese neuronev is dan beskadig. (2)
b) As no. 9 beskadig is, sal die persoon geen reaksie/beweging toon
niev want die motoriese neurone is beskadigv. (2)
2.3.4 a) Vestibulum en die koglea in die oor. (2)
b) Dié senuwee het sowel sensoriese as motoriese uitlopersv
(beskik oor sowel sensoriese as motoriese neurone). (2)
[40]
VRAAG 3
3.1 3.1.1 37,6ºC (2)
3.1.2 50 of 51 eenhede (2)
3.1.3 a) Interne liggaamstemperatuur daalv tussen die 10de en 25ste minuut
tot dit 37º Cv is. (2)
b) Veltemperatuur stygv totdat dit 37,6º Cv is. (2)
c) Sweettempo verminderv tot 10 eenhedev. (2)

5
307-1/0 K
3.1.4 Wanneer die interne liggaamstemperatuur daalv, word die hipotalamusv
gestimuleer. Impulse word na die vasomotoriese sentrumv in die medulla
oblongatav gestuur. Impulse word na die gladde spiere in die arteriole in
die vel gestuurv om saam te trekv / vasokonstriksie vind plaas. Minder
warm bloed vloei na die velv minder hitteverliesv minder geleidingv
stromingv en uitstralingv vind plaas.
Minder sweetproduksiev – minder verdamping. v Minder spiere trek saamv
Erektorspier trek saamv – isolerende luglaag vasgevang.v.
Meer tiroksien gesekreteerv – meer hitteproduksie weens hoër
metaboliese tempo.v
Meer adrenalien gesekreteerv – meer glikogeen omgesit na glukosev
Spiertonus vermeerderv – bewingv – meer hitte geproduseerv –
liggaamstemperatuur sal styg. v (20)
3.2 Die vel:
Produseer melanien wat die liggaam teen die skadelike UV-strale van die
son beskerm.
Produseer Vitamien D uit die steroïede in die vel.
Sekretoriese orgaan – melk, sebum, serumen.
Waterdigte laag wat oormatige verlies van water verhoed.
Horinglaag beskerm teen/voorkom die indringing van kieme/bakterieë.
Horinglaag beskerm die liggaam teen meganiese besering. (Enige 5 van 6) (5)
3.3 a) Endotermies
4.1
•
•
•
•
•
•
Liggaamshitte word van bronne binne die liggaam verkryv veroorsaak
dat liggaamstemperatuur konstant bly. v (2)
b) Homeostase
Handhawing van ? konstante internev omgewing vir normale selffunksioneringv
deur selfregulerende meganismes. v (3)
[40]
VRAAG 4
Sterkste Streek op Stof wat smaak Papille wat smaak
Grafiek smaak tong veroorsaak waarneem
A Sout Kante/punt Natrium Fungiform/knopvormig
B Suur Kante Waterstofione Fungiform/knopvormig
C Soet Punt/voor Suikers Fungiform/knopvormig
D Bitter Agter Kiniene Omwalde (16)
4.2 4.2.1 Chemoreseptore
4.2.2 Voedseldeeltjies los op (1) in die speeksel. v
Opgeloste stowwev stimuleer die reseptorsellev / sensoriese haartjies in
die smaakbekertjies,v wat die stimulus in ? impuls omsitv en met die
sensoriese senuweev na die temporale lobv van die serebrum vervoer en
geïnterpreteer wordv / Smaaksensasie word ervaar. enige
(1)
(8)

4.4.5 Akromatosis/totale kleurblindheid/geen sensitiwiteit vir kleur.v
Slegs skakerings van grys, swart en wit word waargeneem.v
Rooi-groen-kleurblindheidv – geen rooi of groen keëltjiesv aanwesig in
retina. v
Persoon kan nie tussen rooi of groen onderskei/sien óf rooi óf groen.v
VRAAG 5
KOLOM A KOLOM B
NAAM VAN RESEPTOR DEEL VAN DIE BREIN
1. Keëltjies G
2. Stafies G
3. Krista H
4. Macula H
5. Orgaan van Corti C
6. Tasliggaampies van Ruffini
vrye senuwee eindpunte
E/F
6
307-1/0 K
4.3 Filliforme papille / draadvormige papille (1) is sensitief vir aanraking (1)
byvoorbeeld haar. (2)
4.4 4.4.1 a) Tussen afmetings 1 en 2.
(1)
b) Tussen afmetings 5 en 6 / 6 en 7.
(1)
4.4.2 a) Afmeting 4. (1)
5.1
b) Afmeting 8. (1)
4.4.3 Die helder flitslig was op dieselfde afstand (ewe ver) vanaf die oog.
4.4.4 Hoe nader die helder flitslig aan die oog
– hoe kleiner die deursnee van die pupil.
– hoe minder lig laat dit in die oog toe.
– hoe meer beskermd is die sensitiewe retina aan die binnekant. (3)
5.2 5.2.1 Serumen/wasklierev – sekreteer serumen/wasv
– Verhoed dat die vel uitdroogv
– Skerp reuk, stoot insekte afv (4)
5.2.2 Serumen/wasballetjie kan voor die timpanumv versamel en sodoende die
oordrag van klankgolwe belemmer. v Verhoed dat timpanum vibreer. (2)
(5)
[40]
(12)

Beantwoord Vraag 6 of Vraag 7.
VRAAG 6
7
307-1/0 K
5.3 Gespesialiseerde selle in die jukstaglomerulêre selle/afferente arteriolev
Reageer op die lae natriumkonsentrasie in die bloedv
of lae bloeddruk/daling in bloedvloeiv.
of simpatiese stimulasiev
deur die ensiem renienv af te skei
wat die produksie van angiotensien tot gevolg hetv
wat die adrenaalkorteksv stimuleer om aldosteroonv af te skei
wat met die bloed vervoer word na die nierv
by die distale kronkelbuisv waar dit die herabsorbsie van natriumione stimuleerv
Chloorione sal passief volg.v
tot in die peritubulêre kapillêrev
watter volg passief / deur osmosev wat die verhoging van bloeddruk tot gevolg
het. (12)
5.4 5.4.1 Sekondêre oösiet en die eerste poolliggaampie. (2)
5.4.2 Spermatosoa bereik die ovum in die fallopiese buisv
Akrosomev sekreteer hidrolitiese ensiemev wat die zona
pellucidav / follikelscelle / corona radiate rondom die ovum oplos.
Slegs die kopgedeelte van die spermv dring die eiersel binne. v
Die stertgedeelte word afgewerp.v
Die bevrugtingsmembraanv verhoed die indringing van enige ander
sperme. v
Tweede meiotiese delingv vind plaas om
die ovumv en die drie poolliggaampies wat disintegreerv te vorm. v
Versmelting van die kerne van die ovum en sperm-sel vind plaas om ?
sigootv met 46 chromosome (2n) te vorm.v. (Enige 8 van 11) (8)
AFDELING C
TOTAAL VIR AFDELING B: [160]
6.1 1. Posterior Hipofise/Neurohipofise
2. Anterior Hipofise/Adenohipofise (2)
6.2 3. Oksitosien – vrystelling en melkvloei uit melkkliere
4. Prolaktien – stimuleer melkproduksie (4)
6.3 Oksitosien ( √)
is nie slegs verantwoordelik vir die melkvloei nie, maar ook vir
uteruskontraksies. ( √)
Tydens borsvoeding stimuleer die suigaksie verder
oksitosienvrystelling (v) wat ook die uterus laat saamtrek en terugkeer tot
oorspronklike grootte. ( √)
(4)
6.4 9. Fallopiese buis
10. Infundibulum
11. Fimbriae
13. Vagina (4)

6.5 a) Endometrium
Miometrium
Perimetrium
8
307-1/0 K
b) Fundus
Korpus
Serviks (6)
6.6 ISSH ( √) – Stimuleer die selle van Leydig (Interstitiële selle) ( √)
om testosteroon
af te skei. ( √)
(3)
6.7 Vasektomie, Manlike kondoom, onttrekking, Manlike pil. (Enige 3) (3)
6.8 6.8.1 Indien bevrugting plaasvind:
LH-konsentrasie is hoog (1) – om die corpus luteum te onderhou (1)
Progesteroon-konsentrasie is hoog (1) – gesekreteer deur die corpus
luteum (1)
– om die endometrium te onderhou.(1)
– om sametrekking van die uterus/aborsie/miskraam te verhoed. (1)
Estrogeen-konsentrasie is hoog (1) – berei borste voor vir
melkproduksie (v)
Berei endometrium voor vir inplantering (1), inhibeer FSH sekresie/Lae
FSH (1) om die ontwikkeling van ? Graafse follikel te verhoed (1).
(Enige 10) (10)
6.8.2 Direk na ovulasie ontwikkel die Graaf se follikel in die corpus luteum (1)
wat progesteroon (1) en estrogeen (1) sekreteer.
Die twee hormone onderhou die endometrium (1) / uterus gedurende
swangerskap. Na drie maande, is die plasenta ten volle ontwikkel (1) en
neem dan die funksie van die corpus luteum oor (1)/skei die hormone af.
Dus is die ovaria dan nie meer nodig om die funksie te vervul niev en kan
verwyder word.(1) (Enige 6)
6.9 Die testis
Twee ovaalvormige kliere (1) in die skrotum gedra (1).
Veselagtige bindweefsel verdeel die testis in segmente (1)/lobbetjies. v
Elke lobbetjie bestaan uit 1 tot 3 gekronkeldev saadbuisies/semenbuisiesv (1).
Die buisies verenig om ? aantal reguit buisies te vorm√ wat dan by ?
buisienetwerk/rete testis aansluit. v Dit verenig om die epididimus te vormv.
(Enige 5 van 8) (8)
[50]
(6)

VRAAG 7
9
307-1/0 K
7.1 Die nier reguleer die waterinhoud van die bloed (osmoregulering)v.
Reguleer die pH van die bloed/suur-basis-balans van die bloedv.
Reguleer die natriuminhoud van die bloed/bloed-elektrolietev.
Ekskresie van metaboliese afvalprodukte/stikstofbevattende afvalstowwev. (4)
7.2 7.2.1 70 mm Hg – 14 mm Hg = 56 mm Hg √√
(2)
7.2.2 125 ml/min √ x 60 √ = 7 500 ml/uurv (3)
7.2.3 a) 1 ml/min x 60 √ x 24 √ = 144 ml/dag √ = 1,44 l/dag √
(4)
b) Gedurende ? warm somersdag verloor mens meer water deur
sweet, v dus sal minder urine geproduseer word. √
(2)
c) Wanneer die liggaam begin dehidreer √ / baie water verloor deur
sweet styg die osmotiese druk van die bloedv
osmoreseptorev in die hipotalamusv word gestimuleer
wat impulsev stuur na die neurohipofise om ADH af te skei√
wat met die bloed vervoer√ word na die niere.
Verhoog die waterdeurlaatbaarheid√ van die distale kronkelbuise √
en versamelbuisie √.
Meer water geherabsorbeer√ deur osmose√ in die peritubullêrev
kapillêre √ verhoog bloedvolume/verlaag osmotiese druk√
(Enige 11 van 15)
d) Protëiene, witbloedselle, eritrosiete, bloedplaatjies.(Enige 3 van 4) (3)
e) Die basale membraan/grondvlies van die kapillêre is dun√
Die enkele√ laag endoteelselle het baie porieë √
Die podosiete in die kapsel van Bowman besit filtersplete √
(Enige 3 van 4) (3)
7.2.4 125 ml/min – 25 ml/min = 100 ml van water per minuut √ passief √
geherabsorbeer in die proksimale kronkelbuisie. √
7.2.5 A. Geen voedsel
Lae Glukosevlak in bloed√
Lae sellulêre respirasietempo√
Nie genoeg ATP/energie√
Lei tot moegheid/swakheid √ en beïnvloed die osmotiese druk√
(Enige 3)
Lae ioonkonsentrasie √/minerale
Sekere ione, naamlik natrium, kalium, chloor, bikarbonaat en fosfate moet
aanwesig wees vir behoorlike selfunksionering
(Ten minste 2 voorbeelde)
(11)
(3)

Stikstofbevattende afvalstowwe sal vermeerder√
As gevolg van glukosetekort, sal die proteïene/spiere√
gemetaboliseer word √ en die afvalstowwe soos ureum, kreatinien sal
vermeerderv wat toksies is.v (Enige 2)
B. Geen water
Water is nodig vir metaboliese reaksies √ in die selle,
dien as transportmediumv en affekteer die osmotiese potensiaal van
oplossings. √
Hormoonkonsentrasie sal ook beïnvloed word√
Water is nodig om die temperatuur te beheer wat die effektiwiteit van
ensieme en proteïene beïnvloed. (Enige 2)
C. Versmoring
Lae suurstofkonsentrasie √ – lae respirasietempov
Energie stadiger vrygestel √
(2)
Hoë koolsuurgaskonsentrasiev
Reageer met water om koolsuur te vorm√
Wat die pH van weefselvloeistof verlaag √
(Enige 2)
10
307-1/0 K
pH-vlakke√ daal onder 7,0 weens CO2 wat ensieme denatureer –
metaboliese prosesse stop √.
(2) (15)
TOTAAL VIR AFDELING C: [50]
TOTAAL: 300