Politieke kleding in Afghanistan - Museum Volkenkunde

VII. De chapan: de handen uit de mouwen
POLITIEKE KLEDING IN AFGHANISTAN. © WILLEM VOGELSANG
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Maar Hamid Karzai tooit zich sinds begin december 2001 nog met een ander kledingstuk,
namelijk een zogenaamde chapan, een lange mantel met loshangende mouwen die vrij over
de schouders wordt gedragen.
Karzai en anderen met zijn chapan (links) en een chapan uit de museumcollectie (RMV 5975-12)
Dit type mantel heeft een eeuwenoude geschiedenis in Afghanistan en het Midden-Oosten.
Het belangrijkste voor Hamid Karzai was dat de chapan weliswaar voornamelijk wordt
gebruikt in Noord-Afghanistan, maar dat het toch ook in Zuid-Afghanistan onder de Pashtun
een bekend kledingstuk is dat wordt gedragen door vooraanstaande personen. Uit het begin
van de negentiende eeuw zijn pentekeningen overgeleverd waarop belangrijke Pashtun staan
afgebeeld met een prachtige loshangende mantel over de schouders.
Prenten van Pashtun-leiders met loshangende mantel (ca. 1810) (Bron: Elphinstone 1998)
Aan het begin van dit verhaal is verwezen naar de afbeeldingen uit het oude Perzië. De
onderdanen die toen hun kledingstukken aanboden aan de koning, brachten ook mantels, die
sterk lijken op de chapan van Hamid Karzai. Ook in dit geval gaat het om mantels die los over
de schouder werden gedragen en die loshangende, lege mouwen hebben. De delegaties die
deze mantel aanboden kwamen trouwens allemaal uit de noordelijke delen van het Perzische
Rijk, dus uit gebieden die dicht tegen Centraal-Azië aanliggen. Hier ligt waarschijnlijk de
oorsprong van de mantel..
Vanaf het midden van het eerste millennium voor Chr. kennen we vele afbeeldingen van dit
type mantel. De oude Grieken noemden het in hun verhalen over Iran en Centraal-Azië een
kandys. Ze vertellen dat men in het bijzijn van de koning de handen en armen in de mouwen
12