You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bes vakit Dit is zonder overdrijven<br />
nu al een van de mooiste<br />
films van het jaar. Ieder beeld in deze<br />
Turkse film is zorgvuldig gekadreerd,<br />
iedere sequentie is bedachtzaam<br />
gemonteerd en de tussentitels zijn<br />
ook nog eens schitterend vormgegeven.<br />
Het grandioze Turkse landschap,<br />
de folkloristische kwaliteit van<br />
het tijdloze dorpje, de knappe hoofdrolkinderen,<br />
de muziek van Arvo<br />
Pärt: allemaal onderdelen van Reha<br />
Erdems hechte esthetiek. Het gevaar<br />
dreigt dat de film bezwijkt onder zo<br />
veel schoonheid. Met iets minder<br />
Arvo Pärt en een iets rafeliger randje<br />
was de hartslag van Bes Vakit harder<br />
en helderder geweest.<br />
Erdem toont in zijn verhaal het generatieconflict<br />
vanuit het perspectief<br />
van drie kinderen. Wat we zien is<br />
uitvergroot, verhevigd door het filter<br />
van een kind met onvervulde verlangens<br />
en onbegrip jegens de wereld.<br />
Zoals het meisje dat ontdekt dat haar<br />
ouders seks hebben, net als de honden<br />
in het dorp. De jongen die zijn<br />
vader gebukt ziet gaan onder een<br />
minderwaardigheidscomplex en zijn<br />
affectie projecteert op de knappe<br />
schooljuffrouw. En de zoon van de<br />
imam, die in alles de mindere lijkt van<br />
zijn voorgetrokken jongere broertje,<br />
met als gevolg dat hij verwoede<br />
pogingen doet om zijn verwijtende<br />
vader dood te krijgen. Dat klinkt ontluisterend,<br />
maar in de praktijk is het<br />
vooral aandoenlijk en zelfs weldadig<br />
geestig, want wat de jongen ook probeert,<br />
iedere poging faalt: de dodelijke<br />
schorpioen ontpopt zich als een<br />
sukkelig wezen dat voortijdig doodgaat,<br />
zijn vader blijkt ook zonder zijn<br />
medicijnen in leven te blijven, en een<br />
sterfgeval veroorzaken door middel<br />
van een open raam mag niet lukken.<br />
Die dan weer lichte, dan weer smartelijke<br />
toon biedt de topzware esthetiek<br />
van Bes Vakit het noodzakelijke<br />
tegenwicht en voorkomt dat de<br />
schoonheid het zicht op de inhoud<br />
ontneemt.<br />
Kim van der Werff<br />
Turkije 2006 regie Reha Erdem scenario Reha<br />
Erdem camera Florent Herry montage Reha<br />
Erdem Geluid Hervé Guyader Murat Senürkmez<br />
production design Ömer Atay productie Ömer<br />
Atay distributie Cinemien duur 111’ met Elit Iscan,<br />
Ali Bey Kayali, Taner Birsel<br />
Venus Peter O’Toole ontving zijn achtste<br />
Oscar-nominatie voor zijn rol in het door Hanif<br />
Kureishi (My Beautiful Laundrette, 1985; Intimacy,<br />
2001; Mother, 2003) geschreven Venus. De 74-jarige<br />
acteur liep het beeldje opnieuw mis. Hij speelt<br />
de bejaarde acteur Maurice, wiens glorietijd ver<br />
achter hem ligt. Soms speelt hij een lijk in een<br />
goedkope televisieserie, ter aanvulling van zijn<br />
pensioen. Hij doodt de tijd met zijn oude collega<br />
en vriend Ian. Het liefst in de pub, met een sterk<br />
drankje binnen handbereik. Zwelgen in het verleden<br />
en kankeren over het heden.<br />
Als Ians nichtje Jessie bij hem komt logeren, op<br />
zoek naar een baan in Londen, verandert de status<br />
quo. Ian haat de vulgaire, kauwgum kauwende meid<br />
die niet kan koken en in trainingsbroek verveeld<br />
voor de televisie hangt. Vrouwengek Maurice ziet<br />
wel iets in haar en ontfermt zich over haar. Niet<br />
geheel onbaatzuchtig, van beide zijden. Hij hoopt op<br />
meer, zij gebruikt hem om verder te komen als<br />
model. Venus begint met clichés over vieze oude<br />
mannen en ordinaire tieners, om die vervolgens uit<br />
Irina Palm Het klinkt goed, op papier. Marianne<br />
Faithfull, de inmiddels zestigjarige zangeres, als de<br />
burgerlijke Engelse Irina Palm die uit geldnood in het<br />
Londense red light district belandt onder de pooier Miki<br />
Manojlovic, vooral bekend van zijn rollen in films van<br />
Emir Kusturica, met een soundtrack van de opkomende<br />
Belgische band Ghinzu, die onlangs nog een bijdrage<br />
leverde aan Ex drummer (Koen Mortier, 2007).<br />
Toch is het geen goede film. Marianne Faithfull speelt de<br />
hele film in hetzelfde register, een grauw dametje dat<br />
met innerlijke onverzettelijkheid door duistere stegen<br />
schuifelt. Miki Manojlovic geeft meer ruimte aan zijn<br />
karakter; hun gezamenlijke scènes zijn dan ook het<br />
leukst. Hij ontdooit gaandeweg en er ontstaat een soort<br />
vriendschap of zelfs liefde tussen de twee eenzame<br />
zielen. De gitaar van Ghinzu zet helaas te vaak te zwaar<br />
in, als een uitroepteken achter het drama.<br />
Aan het begin van de film blijkt Irina’s zoon niet genoeg<br />
geld te hebben voor de levensreddende operatie van<br />
te diepen en een kwartslag te draaien. Maurice<br />
noemt Jesse Venus, naar het schilderij Het toilet<br />
van Venus van Velázquez (waarnaar ook de filmposter<br />
is gemodelleerd). Zo staat zij voor zijn verlangen<br />
naar schoonheid – de schoonheid van de jeugdige<br />
vrouwelijke vorm, die contrasteert met zijn oude,<br />
krakende lichaam dat het meer en meer begeeft.<br />
Maurice is intens egocentrisch. Kureishi veroordeelt<br />
het niet, maar impliceert dat zijn (en Jesse’s)<br />
egoïsme en narcisme noodzakelijk zijn om in de<br />
(kunst)wereld hogerop te komen.<br />
De altijd maar mopperende Leslie Phillips (Ian)<br />
steelt de show; geen wonder dat O’Toole niet won.<br />
De ontroerende film werd digitaal gedraaid, waardoor<br />
het beeld soms helaas wat donker is.<br />
André Waardenburg<br />
Verenigd Koninkrijk, 2006 regie Roger Michell scenario Hanif Kurei-<br />
shi camera Haris Zambarloukos montage Nicolas Gaster geluid<br />
Peter Baldock muziek David Arnold, met liedjes van Corinne Bailey<br />
Rae production design John Paul Kelly productie Kevin Loader dis-<br />
tributie A-Film duur 95’ met Peter O’Toole, Leslie Phillips, Richard<br />
Griffiths, Jodie Whittaker, Vanessa Redgrave<br />
haar kleinzoon. De ellende wordt er in zo’n hoog tempo<br />
doorheen gejast, inclusief familieruzies en het hardop<br />
uitspreken van alle onmogelijke alternatieven, dat het<br />
voelt alsof het jongetje geofferd wordt, zodat Faithfull<br />
maar zo snel mogelijk geen andere uitweg ziet dan in het<br />
leven te stappen. Als het dan eenmaal zo ver is, valt<br />
vooral de hypocrisie op. Terwijl het verhaal partij kiest<br />
voor een vrouw die over de grenzen van haar eigen<br />
moraal stapt, blijft de camera opzichtig preuts: de pikken<br />
die zij anoniem aftrekt (nadat ze door een glory hole<br />
in de muur zijn gestoken) worden op kinderachtige wijze<br />
steeds net buiten beeld gehouden. Kees Driessen<br />
België/Luxemburg/Verenigd Koninkrijk/Duitsland/Frankrijk 2007 regie Sam<br />
Garbarski scenario Philippe Blasband, Sam Garbarski en Martin Herron<br />
camera Christophe Beaucarne montage Ludo Troch geluid Pascal Jasmes<br />
muziek Ghinzu production design Véronique Sacrez productie Sébastien<br />
Delloye, Diana Elbaum en Georges van Brueghel distributie Paradiso Entertainment<br />
duur 103’ met Marianne Faithfull, Miki Manojlovic, Kevin Bishop,<br />
Siobhan Hewlett, Dorka Gryllus, Jenny Agutter, Corey Burke<br />
juni/juli 2007 <strong>Skrien</strong> 47
Change language