De boekhoudkundige verwerking van de inkoop van eigen ... - IBR

-------------------------------.--------------
DE BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKlNG V AN DE INKOOP V AN EIGEN AANDELEN
schappen moeten hun inkoopprogramma melden aan de Beurscommissie (art.
620 § 2 van het Wetboek van Vennootschappen). Een andere informatiebron zijn
de jaarverslagen en jaarrekeningen. Over de verkrijging en/of vervreemding van
eigen aandelen moet inderdaad in het jaarverslag van de vennootschap gerapporteerd
worden. Indien er geen jaarverslag opgesteld moet worden dient de informatie
in de toelichting bij de jaarrekening te worden opgenomen. De jaarverslaginformatie
is evenwel minder gemakkelijk te ontsluiten, aangezien de jaarverslagen
manueel dienen te worden geraadpleegd. Bovendien moet de overgrote meerderheid
van de vennootschappen geen jaarverslag opstellen. Door ons te beperken
tot de vennootschappen die aan het einde van het boekjaar rechtstreeks of
door dochtervennootschappen over eigen aandelen beschikken is de ontsluiting
van de informatie wel haalbaar. Deze vennootschappen zijn inderdaad verplicht
het bezit van eigen aandelen kwantitatief te rapporteren in de voorgeschreven
rubrieken van het volledig of verkort schema van de jaarrekening. Aan de hand
van de database die kan gecreeerd worden uit de CD-ROM's van de Balanscentrale
van de Nationale Bank van Belgie is het dan mogelijk na te gaan hoeveel
jaarrekeningen een dergelijke vermelding bevatten.
Door deze werkwijze maken wij uiteraard een onderschatting van het aantal vennootschappen
met eigen aandelen. De beperking tot vennootschappen die aan het
. . einde van het boekjaar eigen aandelen bezitten, leidt tot het verwaarlozen van
vennootschappen die tijdens het boekjaar eigen aandelen hebben verkregen maar
ze voor het einde van het boekjaar weer hebben vervreemd. Soms laten deze
activiteiten evenwel toch bepaalde sporen na in de jaarrekening, zoals de aanwezigheid
van een reserve voor eigen aandelen, waardoor deze onderschatting deels
gecompenseerd wordt. Uiteraard kunnen wij enkel de situatie nagaan van vennootschappen
die het bezit van eigen aandelen vermelden: niet-gerapporteerde
verrichtingen ontsnappen axiomatisch aan de waameming.
Uit ons onderzoek blijkt dat slechts weinig vennootschappen enige melding in de
jaarrekening opnemen betreffende eigen aandelen. Van de 135.547 jaarrekeningen
over het boekjaar 1998 (2) (alle in Belgie neergelegde jaarrekeningen, in zover
opgenomen op de betreffende CD-ROM) maken er slechts 741 (5,47 per duizend)
enige melding betreffende eigen aandelen. Met enige melding bedoelen
wij het aangeven van rechtstreeks of via dochtervennootschappen verworven eigen
aandelenbezit (blijkens de balans of de toelichting) of de aanwezigheid van
een reserve voor eigen aandelen. Het aantal vennootschappen dat een reserve
voor eigen aandelen heeft aangelegd bedraagt 657 (4,8 per duizend), terwijl 180
vennootschappen (1,3 per dui zen d) in de toelichting het rechtstreeks bezit van
eigen aandelen melden. Slechts 77 vennootschappen (0,6 per duizend) melden
dat hun dochtervennootschappen in het bezit van aandelen van de betrokken vennootschap
zijn.
(2) Het betreft hi er alle jaarrekeningen voor het boekjaar 1998 beschikbaar op de CD-ROM
van de Balanscentrale van de Nationale Bank van Belgie, editie november 1999.
384