Het Kleine Handboek van Lijmen en mastieken - Detic

2002 05 29 DETIC website Lijmen en mastieken_nl.doc
De bindmiddelen zijn de basisbestanddelen die nodig zijn voor de hechting. Er
bestaan vele soorten bindmiddelen, maar de meeste ervan zijn synthetische stoffen.
Ook het gebruik van natuurlijke bindmiddelen zoals zetmeel, natuurrubber en caseïne,
is ingeburgerd.
Nu bevinden bindmiddelen zich op omgevingstemperatuur doorgaans in vaste
toestand. Daarom wordt meestal een vloeistof toegevoegd om ze op te lossen of een
fijne dispersie te vormen. Na het lijmen zal deze vloeistof verdwijnen door
verdamping of door opzuiging in de ondergrond.
Voorbeelden van toeslagstoffen zijn conserveringsmiddelen, verdikkingsmiddelen en
vulstoffen. Het zijn grondstoffen, die met uitzondering van de vulstoffen, in kleine
hoeveelheden in lijmen aanwezig zijn.
2.3 Vorming van de lijmvoeg
De uitharding van de kleefstoffilm vindt plaats door een fysische reactie of door een
chemische reactie.
2.3.1 Kleefstoffen met fysische reactie
Er bestaan twee soorten met fysische uitharding:
i. Kleefstoffen in oplossing of in dispersie
ii. De zgn. «hot-melts» of smeltharsen
i. Wateroplosbare polymeren (dextrine, zetmeel, caseïne) worden gebruikt in
oplossing in water, daar waar hoge polymeren (PVAc polyvinylacetaat,
copolymeren...) gebruikt worden in dispersie in water. In beide gevallen vindt het
uitharden of hechten van de kleefstof plaats door opzuiging van het water door de
ondergrond of door verdamping. In bepaalde gevallen wordt een organisch
oplosmiddel gebruikt ter vervanging van water. De uithardingssnelheid zal
afhangen van de gebruikte soort bindmiddelen, de porositeit van de ondergrond
en/of de opzuigingssnelheid, de droge stof en de aangebrachte hoeveelheid.
Tenzij zij drukgevoelig zijn, mogen deze kleefstoffen alleen gebruikt worden
wanneer minstens één van de ondergronden poreus is.
ii. Smeltharslijmen worden in gesmolten toestand aangebracht en harden uit door
afkoeling.
2.3.2 Kleefstoffen met chemische reactie
Dergelijke kleefstoffen worden ook reactief genoemd. Zij bestaan uit vloeibare of
pastavormige prepolymeren en/of monomeren. Zij harden uit door polymerisatie of
verknoping (scorching), een reactie die opgewekt wordt door de toevoeging van een
verharder of katalysator, of gewoon door inwerking van het vocht in de ondergronden
en in de lucht.
Sommige kleefstoffen zoals verknoopbare «hot-melts» of de kleefstoffen die bestaan
uit pre-polymeren in oplossing of in dispersie, beginnen uit te harden door fysische
reactie (afkoeling, verdamping/diffusie) en eindigen de uitharding door chemische
reactie (verknoping).
4 of 11