Nuwe Lewenswetenskappe Graad 10 – Januarie 2009

Nuwe Lewenswetenskappe Graad 10 – Januarie 2009
Meet en vergelyk die diepte van
asemhaling tussen twee individue OF
interpreteer data oor dieselfde
onderwerp
Maak 'n model van menslike
asemhalingstelsel en lewer kritiek op
sy beperkings
Samestelling van ingeasemde lug vs
uitgeasemde lug – gebruik dataanalise
Demonstrasie om te wys dat
uitgeasemde lug koolstofdioksied
bevat
Analise en interpretasie van data wat
effek van lugdruk op gasuitruiling het,
bv. atlete se prestasie in
Johannesburg vs Kaapstad of
Durban.
Gaswisseling
Onderskei tussen sellulêre respirasie, asemhaling en gaswisseling
Nodigheid vir gaswisseling
Vereistes vir doeltreffende gaswisselingsorgane:
Groot oppervlakarea, dun, klam, goed geventileer, beskerm,
vervoerstelsel.
Daar word op verskillende wyses aan hierdie vereistes voldoen in
verskillende omgewings, bv. akwaties en terrestriaal en tussen
plante en diere
Beskryf, met verwysing na die volgende organismes: 'n
tweesaadlobbige plant, 'n platwurm, 'n erdwurm en 'n insek, 'n
gebeende vis en 'n soogdier, op 'n eenvoudige wyse hoe daar aan
die vereistes hierbo voldoen word met betrekking tot 'n organisme
se habitat, struktuur en die oppervlakarea:volume-ratio.
Menslike gaswisseling:
Die struktuur (makro- en weefselvlak), ligging, aanpassings en
funksie van die ventilasiestelsel (tragea, bronchi, bronchioli, longe
en alveoli)
Ventilasie van die longe; gaswisseling in alveoli; vervoer van gasse
deur die liggaam; gaswisseling in weefsel
Homeostatiese beheer van asemhaling (Kort beskrywing van die
proses wat verband hou met die vlakke van CO2 in die bloed.)
Asemhalingsiektes: oorsprong, simptome en
behandeling van TB in Suid-Afrika. Ander
kwale, bv. asma, hooikoors, brongitis,
emfiseem en longkanker
Die effek van rook op gaswisseling
Kunsmatige asemhaling – hoe mond-tot-mond
asemhaling werk