Walvicon, complete publication

IVat is WALVICON ? 

WALVICON is een verzameling beeldmateriaal en de daarbij behorende 

gegevens van de vroege. voornameIijk Europese walvisvaart. Doel van 

deze inventarisatie is de ondersteuning van een tentoonstelling over 

de walvisvaart l'ond Spitsbergen. die het Rijksmuseum te Amsterdam 

in de zomer van 1988 organiseert in nauwe samenwerking met het Arc 

tisch Centrum van de Rijksuniversiteit te Groningen. 

De verzamelde gegevens zijn ondergebracht in een geautomatiseerd 

bestand op basis van het programma Reflex 1.1 (Borland inc.. Scotts 

Valley. California 1985). Reflex is een zogenaamde analytische data 

base en biedt goede mogelijkheden ten aanzien van modificering en 

uitbreiding van het systeem. Bovendien zijn de data exportabel naar 

andere gangbare databases (bijv. Lotus 1-2-3. dBase III etc.). 

De voordelen van de gekozen opzet zijn gelegen in de gemakkeIijke 

en snelle manipulatie van de gegevens. Zo kan in principe op aile 

negen gebruikte ingangen worden gezocht. bestaan er sorteer- en 

filtreermogeIijkheden. zodat specifieke groepen kunstwerken kunnen 

worden gevormd. 

Door elke voorstelling uit te splitsen naar thematieken en deze 

vervolgens te coderen ("onderwerpscode"). kunnen op eenvoudige 

wijze thematische clusters worden gerealiseerd. bijv. schepen (311). 

traanovens (420). walvisstrandingen (690). Gezien het onmiddeIijk 

gebruiksdoel • de tentoonstelling. is bij de onderwerpscodering de 

nadruk gelegd op de verwerking van walvissen te land. Ook deze 

opzet leent zich voor modificatie en uitbreiding. 

Enkele details.: 

- het cijfer centraal onder de afbeelding is het zgn. record- of 

kaal'tnummer. Door verschuiving van records zijn soms lacunes 

ontstaan. Er is dus geen sprake van ontbrekende pagina's. 

- onderschriften bij boekillustraties zijn letterlijk overgenomen als 

titel. tenzij de prent zelf een titel draagt; dan prevaleert de laatste. 

- titels tussen haakjes zijn van de hand van de samensteller. 

- afmetingen zijn in cm. tenzij andel's vermeld. 

-"p laats" verwijst zoveel mogelijk naar de locatie van het originele 

werk.

SLEUTEL ONDERWERPSCODE 

100 voorbereiding reis 

200 uitvaren I invaren 

300 jacht 

110 rederij 

120 omschrijving reisdoel 

130 scheepsinventaris 

140 zee kaarten 

150 monsterlijsten 

160 belading'slijsten 

170 overige 

310 materieel 

311 schepen 

312 sloepen 

313 gereedschappen 

320 maritiem milieu 

321 zee 

322 ijs, ijsschotsen 

323 fauna 

330 walvis 

335 Jonas en de walvis 

340 vangsttechniek 

390 ijsbezetting van schip 

400 verwerking te land 407 afspekken op zee (bij landverwerking) 

408 aan land brengen van spek (burries) 

409 kuipers 

410 bedrijfsvoering (proces) 

411 aan land brengen walvis 

412 afspekken op het strand 

413 dragen van spek naar snijbanken 

414 kleinsnijden van spek (bijbels, vinken) 

415 koken in traanovens 

416 opvang van de traanolie in koelbakken 

417 vullen van de vaten 

418 laden van de sloepen, schepen 

419 baleinbewerking

400 (vervolg) 420 traanovens 

421 stenen putoven 

422 circulatie-oven met schoorsteen 

430 gereedschappen 

431 kookketels, tonnen, burries, draagmanden 

440 behuizing 

441 tenten 

442 houten huizen 

443 stenen huizen 

450 ruimtelijke ordening 

460 landschap 

461 geologie 

462 flora 

463 fauna 

500 verwerking tel' zee 510 verwerkingsproces (boegseren, flensen, etc.) 

600 thuisverwerking 

700 produkten 

520 scheepsinrichting 

610 binnenlandse traankokerij 

620 baleinbewerking 

690 stranding van walvis 

710 traan, balein, overige 

780 walvisvaarderswoning 

790 walvisvaardersinterieur

or subjectcod auteur 

---------- -- ------- -- --- -- 

Ute 1 

-- -- --- --- -- -- --- --- --- ------ -------- --- -- ---- --- ---- --- --- ------ -- --- ----jaar 

118 300 Baston, Thonas ( Engllsche Halfaenger III Noerdllchen Eislrleer 

c .1730 

119 510 

Sa llieth, Matthe De hla lvischvangst 

c .1784-8 

120 690 1-'.o11jn, Pleter d Pottwal, 1629 bel Noonttlljk. Qestrandet top 4 januad) 

c.1635 

121 690 GOll;;en, Wlll1ac; Pottwal. 1598 bel Schevenlngen gestrandet 

c.1700 

122 690 an Pottwal, 1738 bel Husum gestrandet 

c.1738 

123 407 Danser, Dirk. P. Fllesentableau mit \.'a1fangszene 

1754 

124 200 Aelmls, Jan (ate Fllesentllbleau /!lit Oarstellung elnes Walfangschiffes 11':'1 Hafen .... on Rotterdam 1764 

125 300 Aelr:1is, Jan {ate Fayenc-Oeckeloose mit Walfang-Oarstellung 1746 

126 3ll Sang, Jacob (kd Deckelpok.al mit Schiffsdarstellung 

c .1760 

127 311 an (Steelglas r..et fluU) 

c.1700-3 

128 300 an Pokal nit Halfang-Oarstellung 

c.I720 

129 440 f10er,Jocob Schachtel aus fischbein (Walbarte) 

1661 

130 330 loeddens, St inke Mange Ibrett der St inke loeddens 

1745 

131 335 an 

Jonas 1m Wa1flsch 

begin 17 

132 610 

(Traankokerij te Oostzaan) 

133 710 ao 

(Ba1elnen doos voor het bewaren van docul".(!nten) 

134 300 Storck, Abraham Ilederlandse walvisvaarders blj Spitsbergen 

c.1690 

135 300,400 Vries, Jacob f. Een vloot Nederlandse walvlsvaarders voor anker nabij een kust In het Iloord c.1640 

136 300 an Nederlandse walv1vaarders bij Jlln l-'odyenelland 1661 

137 300 an, vroeger toeg Dutch whaling scene. [en vloot Nederlandse walvlsvaarders onder lell In het c.1680 

138 200 Verschuler, llev Aankot1st van koopvaarders te Rotterdaro 

2e he lft 

139 300 Storck, Abraham Vljf Nederlandse flulten op walvtsvaart blj Spitsbergen c.1690 

140 311,312 an (Model van het nUUsChlp Wilhelm Prins van Orange) c.1690 

141 300 an Flult van De Rijp c.1700 

142 300 Salm, Adr\aan {1 Een vloot Nederlandse wlIlvlsvaarders waaronder het bootschip Oe faarl op wa} 1712-171 

143 300 Blaauw, LD. {1- Het bootschip De Heerl\jkheld ROnaauwen en andere schepen op walvisvaart c.1762 

144 300 Vries, Jochem de Met bootschip Zaandalil en andere Nederlandse walvisvaarders op walvisvaart 2e he Ht 

145 312 an Th'ee rrJOdellen van Nederlandse walvlss10epen 

1761-177 

146 300 Klrkhall, E. naa The course of the whale after Harpone Is fixed In hll.'l 

begin 17 

147 300 an (Hakelaarsbl1jet ••• Walvlsvangers Gereedschap .•• Msterdam 1791. (kopversle 1791 

148 311,312 Beylen, Jules va (Hodel van een bootschip met walvlss1oepen, 18e eeuw) 

149 300,407 IHchr:l1lnn, Joachi Oer Wa1ftsch-Fang 

1683 

150 330 an 

fussbecher mit Oarstellung eines \/als 

2e he 1ft 

lSI 300 an 

Halt.-burger Walfaenger in der Arktls 

2e he 1ft 

152 300 Stuhr, fro Hamburger \la Haenger Ole Sonne in der ArkUs 

c.1685 

153 

an 

Wa Hang In der Arkt is 

eind 17e 

154 710 an Hutscllachtel aus fischbein, Oeckel aus ElchenMlz 

}655 

155 300 an Klapptlsch, bemalt mit Walfangdarstellungen 

2e helft 

156 300,340 an Fliesentab leau mit \la lfangdarste 11ung. 

2e he 1ft 

157 300 Danser, Dirk P. Schlffsf11esenblld nit Walfangdarstellung. 

3e kwart 

158 312,313,39 P.eulen, Sleuwert 't Schlp by I-'JOoy weer in het Ys verlooren 

c.I720-3 

159 311,312,39 V.eulen, Sleuwert t Schip by Storm In 't Ys vergaan 

c.1720-3 

160 311,313,40 Moy, C. {lnv);Bl Flenslng of a Greenland whale 

1684 

161 330 an 

Engelsk Kort over SpitSbergen (Greneland) 

}625 

162 300 an Whal1ng off Jan Hayen Island 

De eeu ... 

163 300 Brooking, Charle Greenland Whale Fishery 

c.1754 

164 300 an 

Arctic Wnallng 

c.1680 

165 300 Bakhuysen, l. The Whale Hunt 

c.I700 

166 

an 

Wha lers and a Shore Try-works 

c.1700 

167 300 an 

Greenland Whallng 

c.1700 

168 300 an 

Right Wnaling 

c.1700 

169 300 an Greenland Hhal1ng 

c.1700 

170 300 1.1. A Hhaling Fleet 

c .1700 

171 300 Kobell. H. De Walvtschvangst 

c.1778 

112 3ll,330 lescarbot, Marc Cotes de la Nouvelle-France 

1612 

173 300,340 Hoffelsz., Corn (Vangsttafereel met Groenlandvaarder 't Witte Paard)

nr sUbjectcod auteur Utel jaar 

114 300 Hooy, Jan Walvlsvangsttafereel lOOt v.Ln.r. de Groenlandvaarders Eensgezlndheld, Fran 

115 690 

116 690 

177 300 

178 690 

179 330 

180 330 

lSI 300 

Saeghm.'ln, Gllils T1tell11ustratle F>ct gestrande potvis 

Keller, Georg (Stranding van de Berkhey-potvis ln 1598) 

Straet, Jan van (De jacht op de orca In de haven van Ostia ill 42 na Chr.) 

Spl11!',ans. Hendr1 (Potvlsstranding tussen Zandvoort en Kath'ljk aan Zee op 20 februari 1762) 

Bry, Salomon(1) De Grote Vis 

Venne, Adrlaan v (De walvis r:et lijn kleine loods tussen de rotsen). 

Saeghrnan, G11lis (Vangsttafereel) 

c.1668 

e lnd 16e 

182 300 an (Bootschepen blj de \oIa lvlsvallgst tussen ijssChO llen) 2e he 1ft 

183 300 Sry, SalOr.1On (1) Natives hunting Whales off Madagscar in 1598 160} 

184 340,412 Bry, Salooon (1) Natlves hunt1ng whales 1602 

185 311.330 Sry, Saloroon (1) Hap of the arctic regions 1601 

186 311,312,33 an The celebration of mass on the back of a whale (kaart) 1621 

187 300 Bowles, Caringto Greenland and the whale fishery. Ships salling through the ice in search af (.1740 

188 300 J.f .S. Dutch an Hanburg fishing In Davls straits off the coast of Greenland 1754 

189 300 

190 300 

191 300 

192 300 

193 690 

194 690 

195 300 

196 690 

197 340,407 

198 300 

199 700 

200 300 

201 610 

202 300 

203 300 

204 300 

205 300 

206 300 

207 311,411 

208 300 

209 3lI 

210 690 

211 690 

Boydell, J. (ult The Greenland F1shery 

an A View of the Whale Fishery 

Kobell jr.,H. (1 The Northern Whale Fishery 

ThorntOn A View of the Whale Fishery on the Coast of Greenland 

fans son, John The "'hale that cat)(! ashore Jan, 13, 1610, at Beuer, Holland 

I!oorde. Cornells The \;'hale stranded at Zandvoort, Holland, Feb. 20, 1762 

an wllallng scene In 1715 (fron an Italian broadside). 

Hoorde, Cornel\s The whale stranded at Eg.cond, Holland, Feb. IS, 1764. 

(Tegeltableau met vangst -en ver'n'erkln9sscenes). 

Sa 1m, Adr1aan (1 De Walvlschvloot der Ooornekroons. 

Bettelef;l. Cornel Snijwerk In walvlsch-baleln Ii:et OpsChrtft: Cornel1s Floerensen Bettelel!l. NI 1641 

Vries, Jochem de Schenkblad. 1772 

an 

Afbeelding van traankokerij Het Groote Packhuys te Jlsp op een schenkblad. 

an 

Porcelelnen theekopje en -schoteltje. 

an 

Theestoof t'".et theeketel. 

o.s. 

Houten appelbak. 

212 311,330 an, naar Aldrova (Walv1s belaagt schlp en bemannlng). 

c.l550 

213 311,330 an (Scheepsgevecht met drie walvissen). 

c.1550 

214 300 an Hvalfangst ved Spitsbergen 1 1600-tallet (efter samtldlgt traesn1t). I7e eeuw 

215 400,411,41 an Trankogerl pao Svalbard 1 1600-tallet (efter sa.r.ltidlgt bog1l1ustration). 17e eeuw 

216 300 l111ensklold, Ha O,;! Hvalfangst og laxelver. 

elod 17e 

217 311,330 an (leelOOnsters bedreigen sChip). 

16e eeuw 

218 311.330 Straet. Jan van Nauita Eruthraeur-l pandus, enz. 

elne' 16e 

219 312,340 luyken, Jan (164 (Traanroeler). 

220 200 Groenewegen, Ger Groenlandvaarder ult zee gekomen bezig met lossen. 

221 790 an, diverse hand Pesel einer lIalfaenger-famllie (pronkkaocer). 

222 311,330 Claesz., Cornell (Kaart vall de tioordpool met daarln Opgenot1en de ontdekklngen van Willen Bar 1598 

223 300 Storck, Abraham HollandsChe walvlsvangst bij Spitsbergen. 

224 300 Salm, R. van Walvlsvaarders III bedrUf {v.l.n.r. de Faam, Bonte Kalf en (Vergulo'e) Walvl 

225 300 an 

Glas met radgravure-decor van een walvisvangst en het opschr1ft: T \-Ielvaare olo'den 

227 300 an 

Halvlsvangsttafereel Met v.l.n.r. op de voorgrond de schepen De Jan, De (Yi c.1756 

228 300 Se ller, John A P.ap of the Regions &. Countreyes under and a bout the North Pole. eind 17e 

229 407 Bowles, Caringto The flensing of the "'nale in order to Cut it up to Freight the Ship. 

230 200 BOIIIes, Caringto Ships Freighted with Whale &. Sailing out of the Ice fOr Ho:r,o;l, 

1762 

1611 

(.1668 

1754 

1760 

1782 

c.1782 

1618 

1762 

1715 

1764 

c .1700 

Walfang unter Groenland nath 1700. begin 18 

Starn, Jan (sculp Vignette aus Alphabetlsche Naamlyst van alle de Groenlandsche en Straat Dav 1770 

an 

Gezlcht op Jan Hayen Eiland uU den At las van Van Keulen (eXe;l1plaar Rljksar 

an 

Sera post vulnis cautio, VII. (!'let gedlcht als onderschrlft). 

Kraak, Mort In (model van een 18e eeU>fse walv1sv6arder). 

Velde, Esijas va Ware afbeeldinge vande Pot-Walvisch, gestrandt blj Noortwyck op lee, den 28 c.1650 

ST. R. The Sperll'.3-cete Whale drawn after Nature. 1764

nr sUbjectcod auteur t lte 1 

--- -- ----- --- --------- -- -- ---- ---- ------ ---------------------- -- --- --------- ------ -------- --- -- ----_. 

231 300,411,41 an To the Hono.ble Court of Directors of the South Sea Coo,pany (vangst van kab 

232 340 Bo;lles, Caringto The Long-boatsmaking to ..... ards a Whale &. tile Harponiers goln9 to cast their L 

233 340 

234 300 

235 300 

236 340 

237 300 

an lancing the Whale. 

Bo"les, Caringto A Whale SW'lmlng with great Force &. Celerity after the Harpone Iroll Is flxt 

an 

Whalers In Greenland waters about the year 1754. 

Bowles, Car'lllgto The Harponiers peking a h'ilale w1th their Lances after he is enfeebled thl'ou 

'" 

Dutch and HaOlburg whalers at ,,'Ork In the Arctic. 

238 340 an A Whale struck by the Harpone Iron, diving alDOng the Ice, etc. (juist voor 

241 300 Sayer, Robert (u Greenland \.Ihale Fishery. 

c .1750 

242 323.330,34 an Set of two prints, the whale fishery and 1d111ng the bears. 

c.1760 

243 311,330.41 an Cutting-in of a fer:llIn Dutch Vessels w1th Whales. 

c.1690 

277 300,340 Schenk, Jan (ged lI'halin9 Scene. 

c.1720 

278 300.340 BrOOking, Char Ie Greenland \"hale Fishery. 

c.)]54 

279 300 an french Whaler off Oevll's Thurn.b. 

c.1700 

280 300,340 an 

Whaler In the Arctic. 

c.1700 

281 300,510 an 

Whale fiShery. 

282 300,411,41 an 

Van de V1sschen. lIoe de Walvisschen gevangen \

an 

Whaling at Spitzbergen in 1611. 

gravure 

WALVICON 1580 - 1770 

illustr: Hans Egede, Beschrijving Van Oud-Groenland. plaats, jaar? Minister Library, York 

onderwerpscode 415,416,417,421 

arctisch centrum, r.n. groningen * rijksmusellm, amsterdam 

6

an 

Whaling at Spitzbergen III 1611. 

gravure 

WALVICON 1580 - 1770 

illustr: Hans Egede, Beschrijving van Oud-Groenland. plaats, jaar? Minister Library, York 

onderwerpscode 411 

7 

arctisch centrum} r.u. groningen * rijksmuscum, amsterdam

an 


gravure 

WALVICON 1580 - 1770 

illustr: Hans Egede, Beschrijving van Oud-Groenland. plaats, jaar? Minister Libray, York 


8 

arctisch centrum, r .u. groningen • rijksmuseum, amsterdam

an 


gravure 

WALVICON 1580 - 1770 

illustr: Hans Egecle, Beschrijving van Oud-Groenland. plaats, jaar? Minister Library, York 

onclerwerpscode 419,441 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksmuseum, amsterdam 

9

Goltzius,H. (1558-1617) 

Griend, 1594 bij Zandvoort gestrand. 

c.1600 

WALVICON 1580 - 1770 

42. Grindwal, 1594 bei Zandvoort gestrandet (Kat. 83) 

kopergravure 18,2 x 25,2 

Hamburger Kunsthalle, I. 1/4491 


11 

arctisch centrum, r.u. groningen rijksmuseUID, amsterdam

, 

. I , :",'._ 

y ;:, ": 

' .. 

.. 

,. 

"'f, 

an 

A whaling scene of 1763, New Bedford. 

lithografie 

WALVICON 1580 - 1770 

f . 

12 

,", 

A whaling scene of 1763. The iJ 

J R on the barrels refer to Josel 

Russell who founded New Bedfa . 

. probably started whaling there 

1755. The scene shows blubber I 

prepared for boiling. 

Frum "l'he Marine Mammals oflhe Nortl 

Coast of North America' by Churles Ai 8, 

iIIustr: Charles m. Scammon, The Marine Mammels of the North western Coast of North America. 

San Fransisco 1874, repr. New York 1968 

ollderwerpscode 414,415,416,417 

arctisch centrum, r.u. groningen • rijksmuseum, amsterdam

Abb. 8 Tranbrennereien an der Elbe urn 1675, Kupferstich, 1675, 

15,7 X 12,5 em, von Hans Martin Winterstein 

Das Blatt ist eine Illustration aus dem Buch von M. P. Hesselius .. Hertzfliel\ende 

Betrachtungen von dem Elbe-Strom ... " IHamburg 1675) und gibt, aul\er einer 

allegorischen Darstellung in der Bildmitte, verschiedene Ansichten der auf dem 

Hamburger Berg in St. Pauli 1649 gegriindeten und spater em'eiterten Tranbrennereien 

wieder; es ist urn 1675 noch die Zeit der reichen Fangjahre, da Hamburgs 

Walfang in hiichsrer Blute stand und ein bereits nach damaligen Begriffen 

ungemein hektischer Betrieb bei den .. Thran-Hutten .. herrschte. 

Winterstein, Hans Martin 

(Traankokerijen aan de Elbe rond 1675). 

1675 


iIlustr: M.P. Hesselius, Hertzfliessende Betrachtungen von dem Elbe-Strom 

(bibl) 1671/1927, Altonaer Museum, Hamburg. 


13 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksmllsellm, amsterdam

Abb.2 Wale und Wa]fangszenen aus dem nordliehen Eismeer, Kupferstieh, urn 

1750,50 x 58 em 

Das Blatt, mit lateinischcm und deutschem Obenitel, stammt aus clem .. Naturund 

KunstatIas«, herausgegeben 1760 von den Homannischen Erben in Niimberg. 

Es ist eingeteilt in mehrere Felder, deren jedes sich mit verschiedenen 

Stadien und Verrichtungen des WaHangs befallt. Die Darstellungen der Wale im 

Mittelfeld wei sen aUber vie1en richtigen Details noch etliche lrrtlimer und 

phamasievolle Zutaten auf. In der im oberen Feld wiedergegebenen Wa]fangszeneTie 

sieht man die Flotte in Aktioll J in Anlehnung an altere Vorbilder, wie 3uch 

im'linken unteren Feld die Szene mit den im Packeis eingeschlossenen Schiffen. 

1m rechten umeren FeJd ist .eine Trankocherei an Land dargestellt, oflensichtlich 

aber nicht in der Arktis, sondem am Ufer eines Flusses in heimatlichen Gefilden, 

evtl. sagar am Vfer der Unterelbe. 

an 

Wale und Walfangszenen aus dem Nordlichen Eismeer. 

c.1750 

kopergravure 

15 

50 x 58 

illustr: Natur- und Kunstatlas. uitg.: Homaennischen Erben (uitg). Nuernberg 1760 

onderwerpscode 300,400,421 

arctisch centrum, LU. groningen rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

\'11 III 1"'(;1," 1,1" Ill' "()()RIlSCIII l'O\II';\l;NII, 

III hl'1 I,IIIII(lU" rllll ell' ,Yuonlschl' ('UIlII'lIgllic' ill Iloom WIIS ell' l'ikchollll'lI lijsl 1'(/11 ell' 

Sel/oUI,. 01' I''''/'II\.\('/ijl", l,-ij:I' rcnilnllll,'1 I>('('Ie/,'1l rail eI,' IWlri,ITIllIgsl, /lial>url'lI: /11'1 

lIiISllijel"1I rlllll/'I'I,

an 

(Afscheid van de overwinteraars). 

illustr: S.P. UHonore Naber, Utrecht 1930 


WALvlCON 1580 . 1770 

17 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksml1SeUffi, amsterdam

an 

Hvalfangere ved Island, 17. aorhundre. 

H,'alfangere yed Island, 17. arhundre 

21 

Kommandoer Christian Christensen Hvalfangstmuseet, Sandefjord 

detail centrum rechts zie rnr 313. 

onderwerpscode 300,400 

arctisch centrum) LU. groningen * rijksmuseum, amsterdam

Hauvard, E.L de 

Trankokeri pa Spitsbergen. 

18e eeuw 

gravure 

WALVICON 1580 . 1770 

Trankokeri pa Spitsbergen, 1 i. arhundre 

Kommandoer Christian Christensen Hvalfangstmuseet, Sandefjord 

zie rnr 31, 215, 346 


22 

34,9 x 23,2 

arctisch centrum, r,u. groningen * rijksmuseum, amsterdam 

•

an 

Spekket kokes, Spitsbergen, 17. aorhundre. 

gravure 


WALVICON 1580 - 1770 

Spekket kokes. Spitsbergen. 17. "rhundre 

24 

arctisch centrum, r .u. groningen * rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 . 1770 

an 

Kokekar og trantoenner, Spitsbergen, 17. aorhundre. 

gravure 


Kokekar og tranlonner, Spitsbergen, 17. arhundre 

25 

arctisch centrum) r.u. groningen * rijksmuseum, amsterdam

an 

Fluitschip Wilhelm Prins van Orange. 

c.1690 

houten model 

WALVICON 1580 - 1770 

Rijksmuseum Nederlands Scheepvaart Museum, Amsterdam 

zie rnr 331 


27 

arctisch centrum, r.ll. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

, 

._ ---.,--..,.,.,._--1 

Fig. 2. Kokcrict i Bellsund. Her sees bordwe hvur spekhct kutles, 

og bah OVlIW star 2 kjalehor. 

\Vhalc fishing in Bellsund showing the choppers at work, the stove for 

blubber boiling, and the coolers. (Contemporary drawing.) 

32 

an 

Whale fishing in Bellsund showing the choppers at work, the stove for blubber boiling, and the cool 

ers. 

pentekening 

conlemporaine afbeelding. foto: RM Zuiderzeemuseum, Enkhuizen. 


arctisch centrum, r.u, groningen * rijksmuseUffi, amsterdam

an 

1675 

ets 

illustr: F. Martens, 1675. zie rnr 38 


WALVICON 1580 - 1770 

33 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

VI. Schilderij van cen Nedcrlands landstation

-- , , .. 

I 

" 

Edge, Thomas (uitg) 

Engels kaart van Spitsbergen. 

gravure 

WALVICON 1580 - 1770 

III. Engelse kaart van Spitsbergen, gepubliceerd bij Thomas Edge, "Dutch, 

Spanish, Danish Disturbance (etc.)", oorspronklijk gepubliceerd in "Purcha, 

his Pilgtime,', Londen, 1625. Van de tafrelen op de kaart stellen de no,. 2, 

3, 4, 7, 8, 9 en ] 0 de opeenvolgende fasen van de waJvisvangsr en -verwerking 

voor, de nos. 5 en 6 de walrusvangst en no. 11 de berenjacht. 

36 

iIIustr: Dutch, Spanish, Danish Disturbance (etc), oorspronkelijk gepubliceerd in Purchas his Pilgrims, 

Londen 1625 


1arctisch centrum, r.ll. groningen • rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

\::> . '-"--\--

an 

1675 

gravure 

zie rnr 33 

onderwerpseode 500 

WALVICON 1580 - 1770 

Afbeelding I - Noordwest-Spitsbergen volgens F.Martens, 

"Spitzbergische oder Groenlandische Reise Beschreibung", 

Hamburg 1675 

38 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksmuseUffi) amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Titelprent van de Duitse uitgave van C.G.Zorgdrager, 

"Ai te und neue gronlandische Fischerei und lVallfischfang", 

Leipzig 1723 

40 

an 

Titelprent van de Duitse uilgave van C.G. Zorgdrager, AIle und neue groenlaendische Fischerei und 

Wallfischfang, Leipzig 1723. 

1723 

gravure 

zie rnr 37, 46 


arctisch centrum, r.u, groningen * rijksmuseum, amsterdam

an 

Hvalen flenses langs skibssiden, 17. aorhundre. 

gravure 

illustr: B. Aagaard, Oslo 1933 

zie rnr 63, 335 


WALVICON 1580 . 1770 

H"alen flenses hmgs skibssidcn, 17. arhundre 

45 

arctisch centrum, r .li, groningen * rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Cortlelis Claesz )/an WierillgC'1l (1580-J633), f)ufl'll IJIIY w/JalillX ill IIie /lrctlc, Ne£ler/lIlldH' \\'a/I'i.\'schepen 

JI()(}r linker hii ,S'I1Il'er(,llburg Iij(/clls til' wull'i.rjtlC'/lI, ()IIISII'. /6.?(). A'{,lIda/lll'huIiJlg MIl.WIIIIl, 

Sharoll, AJassacJiUJells. 

49 

Wieringen, Camelis Claesz van (1580-1633) 

Dutch bay whaling in the Arctic. Nederlandse walvisschepen voor ankef bij Smeerenburg tijdens de 

walvisjacht. 

c.1620 

olieverf op doek 

Kendall Whaling Museum, Sharon, Mass. 


arctisch centrum, r.u. groningen • rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

lfel1riCIlS HUlldills {1573-} (50), Poli Artiei et circumiacentium terrarUl1l descriptio nOl'isima. Kat1n 

rail dc Soordpoo/ ill Gt!rardf J/erc£1curis ell 1. Hondii, Atlas Novis. Amsterdam, J 638 (fragment. 

}"c('/lIer IInderil(}ekJ. Jlaririem Museum 'Prins Hendrik', Rotterdam. 

Hondius, Henricus (1573-1650); Mercator, Gerard 

Poli Artici et circumiacentium terranum descriptio novisima. Atlas Navis, Amsterdam. 

1638 

gravure 

Maritiem Museum Prins Hendrik, Rotterdam 

details linker onderhoek 


51 

arctisch centrum) r.U. groningen * rijksmuseUffi, amsterdam 

",

."",." - 

WALYICON 1580 - 1770 

Pierer ran den Velde (1634 - na 1687). (roegeschreven) Bay whaling in rhe Arctic. Nederlandse walrisl'llorders 

in het lVoorden. ()rnstr. 1460. Kendall Whaling /vfuseum, Sharon. i1rfassachusetts. 

Yelde, Pieter van den (1634-na 1687) (toegeschreven) 

Bay Whaling in the Arctic. Nederlandse walvisvaarders in het Noorden. 

c.1660 




53 

arctisch centrum, r,ll. groningen * rijksmuseuTI1, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

4. Doos uit walvisbalein vervaardigd. 

(Rijksmuseum Zuiderzeemuseum, Enkhuizen. Foto Inv. "De \XTalvis in Nederland".) 

an 

Traankokerij op Spitsbergen. 

balein 

Rijksmuseum Zuiderzeemuseum, Enkhuizen. Fotoinv. De walvis in Nederland 

afbeelding op do os 


55 

arctisch centrum, r,ll. groninfcn * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 . 1770 

6. Alb. nt. 16 uit "Groote en kleine Visscherij" door S. v. d. Meulen en A. v. d. Laan. 

(Foto IVlaritiem Museum "Prins Hendrik", Rotterdam.) 

an 

Het koken van de (?) Traan uyt het Walvis Spek. 

c.1780 

gravure 

iIlustr:S. van der Meulen en A. van der Laan, Groote en kleine Visscherij 

foto Maritiem Museum Prins Hendrik, Rotterdam 


56 

arctisch centrum, r.ll. gronmgen * rijksmuseum, amsterdam

an 

De Noord-West-hock. Bcerenberg. 

houtsncde 

KWM; illustr: Van Keulen, Atlas. 

zie rnr 207, 311 


WALVICON 1580 - 1770 

Jan .Mayen etter et gammelr engelsk srikk. 

57 

5,875 x 7 in 


Fig. 4. H'Ialfangere 'led 

Gronland I 1600-{aUeL (Ef 

ter F. Martens: .. Rays 'lao 

Frederick Marlens nae 

Spitzbergen of Groanland 

in', jar 1671 .. , tysk udgave. 

Hamburg 1675). 

an 

Hvalfangere ved Groenland 

gravure 

WALVICON 1580 - 1770 

1600-tallet. 

60 

illustr:F. Martens, Reys van Frederick Martens nae Spitzbergen of Groenland in 't jar 1671. Duitse u 

itgave. Hamburg 1675 



FiQ. 6. Spcekkogning pa 

Spitsbergen i l6DO-laUet. 

(Efter Aagaard 1933). 

an 

Spaekkogning poa Spitsbergen 

gravure 

illustr:A. Aaagaard,1933 

zie rnr 30, 70, 336 

onderwerpscode 

414,415,421;416 

WALVICON 1580 - 1770 

1600-tallet. 

62 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksmuseUIll, amsterdam

Ga. HVAIUmnsn!ng 

skibsslden. lGOO·lnl· 

flor Angaard 1933). 

an 

Hvalflensning langs skibssiden. 1600-tallet. 

gravure 

illustr:A. Aagaard, 1933 

zie rnr 45, 335 


WALVICON 1580 - 1770 

63 

arctisch centrum, r.u. groningen * 

FIg. 1Gb_ Detalje Ira fig 

16a 

rijksmuseum, amsterdam 

27

WALVICON 1580 - 1770 

Karte der Disko-Bucht von Paul Egede, dem Sohn von Han! Egede, clem Gronlandapostel. Die 

Kane, die die Natur und das Leben in der Disko-Bucht darstellt, Walfanger und Kajakiager, 

Eisberge und die Tierwelt teigt, wurde in Paul Egedes Buch iiher die FortSettuog der Missionstatigkeit 

in Gronland veroffeotlicht. (Continuation af Relationerne betreffende den gTowandske 

Missions Tilstand og Beskaffenhed forfaHet i Form af en Journal fra Anno 1734 til 1140' Yed 

Paul Egede, i'o1issionrer uw Grooland.) 

Egede, Paul 

Nyt Kaart over Disco Bugt udi Groenland som ligger paa 69 gr. P.E. 

1734-1740 

gravure 

iIIustr;(Journalen van missiewerk van Paul Egede, 1734-1740) 


64 

arctisch centrum) LU. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

[29J A REPRESENTATION OF THE FISHERY OF GREAT BRITAIN. 

From an engraving by E. Kirkhall.(ca. 1720) after T. Baston, in the Macpherson 

Collection. 

Kirkhall, E. naar T. Baston 

A Representation of the Fishery of Great Britain. 

c.1720 

gravure 

Macpherson Collection 

zie mr 71, 231, 304 


300,410,411,412 

66 

arctisch centrum, LU. groningen • rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

{44J From an engraving in Monck's "Account of a most dangero:ls Voyage to Greenland," in "Churchill's 

Voyages," Vol. I, London, 1744. 

an 

Account of a most dangerous Voyage to Greenland. (reis van Monck) 

gravure 

illustr:Curchill's Voyages, vol. 1. London 1744 


67 


an 

A Dutch Whaler off the Coast of Greenland. 

1789 

? naar een gravure 

WALVICON 1580 - 1770 

[571 A DUTCH WHALER OFF THE COAST OF GREENLAND. 

From an engraving in Grocnewegen. Hol/ollds£' .,'CliCCPCII, Amsterdam, 1789. in 

the Clark Collection, },hssachusctts Institute of Technology_ 

iIluslr:Groenewegen, Hollandse Scheepen. Amsterdam 1789. Clark Colleclion,M.LT., U.S.A. 

fluilschip De Goede Hoop 


69 

arctisch centrum, r.li, groningen • rljksmuseuID, amsterdam

• I' I , :-'.\ II I.' 

WALVICON 1580 - 1770 

an 

Sectional drawing of a whaler of about 1720, 

gravure 

Musee de la Marine, Paris 

zie rnr 30, 62, 336 


" 

70 

arclisch centrum, r .u. groningen 

, 

.' .

an 

ansichtkaart. zie rnr 61 


WALVICON 1580 - 1770 

81 

arclisch centrum, r.u. groningen • rijksmuseum) amsterdam

5 

WALVICON 1580 - 1770 

85 

Rode ,Georg 

Sechs Wappenschilde spanischer Baskenstaedte. l.Bermeo; 2.Leqeitio; 3. Ondarroa; 4. Motrieo; 5.Guelar 

ia; 6.Fuenterrabia. 

1982 

pentekening 6.5 x 8 

datum optekening. KB o.Nr. 


arctisch centrum, r,n. groningen rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

7 B 

86 

12 . 35 a} 

Rode, Georg 

Vier Wappenschilde franzoesischer Baskenstaedte - Wappenschild Von Brokum, Ostfriesland, BRD; Wa 

ppenschild von Sandefjord, Vestfold, Norwegen. 7.Hendaye; 8.Guethary; 9.Bidart; 1O.Biarritz; 11.Borkum; 

12. Sandefjord. 

1982 

pentekening 6,5 x 8 

datum optekening. KB o.Nr. 


arctisch centrum, r,u. groningen rijksmuseum, amsterdam

De Jomibus ex (Tu1jo1J( inttgrarum (ojh1TJlm. 

Magnus, Olaus 

6 Holzschnitlillustrationen zum 21. Kapitel seiner Historia de Gentibus septentrionalibus. 

1558 

houtsnede 6,4 x 3,8 

illustr: op. cit. Antwerpen 1558 

UB KG 3b 1974 


87 

arc tisch centrum, r. u. groningen rijkslUuseum, amsterdam

an 

Fang des See-Einhorns. 

1685 

WALVICON 1580 - 1770 

90 

gravure 6,4 x 8,1 

illustr: De Vries (lug), De Noordsche Wereld. 1685. fig.III, plaat 4 bij het reisverslag van Martiniere 

UB GG 11-6224 



2 (Kat. 19) 

WALVICON 1580 - 1770 

an 

Der Walfischfang. 

1775 

gravure 

12,2 x 10 

illustr: s.n., Schau platz der Natur und der Kuenste III vier Sprachen. Wien 1775 

KB 7 


91 

arctisch centrum, r.U. groningen • rijksmuseum, amsterdam

1 (Kat. 6) 

WALVICON 1580 - 1770 

92 

Collaert, Adriaen (inv) en Claes Jansz. Visscher (excud) 

Gestrandeter Pottwalbulle, Walfangszene, Meerestiere. 

1634 


illustr: Adriaen Collaert, Piscum vivae icones inventae ab AC et excusae a Nicolae Joannis Visscher. 

Amsterdam 1634 



2 (Ka t. 7) 

WALYICON 1580 - 1770 

93 

an 

Balene, gestrandeter Potwall nnd andere Meerestiere. 

1670 


illustr: Nienhof, Gezandtschap. 1670. p. 159. Naar: Jan P. Saenredam, (stranding te Beverwijk, 1602) 

UB GB XI 153d. zie rnr 332 



WALVICON 1580 - 1770 

96 

,./,1/. ... 

Fuessli, J.M. en J.D. Preisler (Borduere) en Georg Daniel Heumann (grav) 

Arktische Fangszene Leviathan, der Wallfisch. 

1731-1735 

gravure 

ilIustr: Johann Jacob Scheuchzer, 

tab DXXXIII, KB 89 


19,6 x 29,6 

Kupfer-Bibel... .. Augsburg 1731-1735 

arctisch centrum, r.ll. groningen • rijksmusellm, amsterdam

"" 

o 

WALYICON 1580 - 1770 

an 

Walfangszene als Kartenstaffage Die Insel Island. 

1685 


KWM;'iIIustr: Allain Manesson Mallet, Description de l'Univers. 1685 

fig 109. zie rnr 54, 72, 97, 312. 


97 

arctisch centrum, r.U. groningen • rijksmuseum, amsterdam

an 

De Noordsche Wereld. 

1685 

,,,, 

IV 

WALVICON 1580 - 1770 


illustr: Simon de Vries (uitg.), (reisverlagen). Amsterdam 1685. 

frontispice. UB GG 11 6224 


98 


WALVICON 1580 - 1770 

1 (Kat. 3) 

an 

Walfangszene Kunst voor Kracht. 

1700 

gravure 

illustr: Jakob Cats, Alle de Wercken. 1700. (1655). 

UB S 34-490. 


99 

arctisch centrum} r,u. groningen 

12,6 x 12,6 

• rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

1. Hamburger Walfanger "Die Sonne" (Kat. 2) 

101 

Stuhr, Fr. 

Hamburger Walfaenger Die Sonne in der Arktis. 

c.1685 


Museum fuer Hamburgische Geschichte, Hamburg 

J.1936.64 


arctisch centrum, r.u. groningen 

85 x 137,5 

• rijksmuseum, amsterdam

an 

Hamburger Walfaenger in der Arktis. 

2e helft 18e eeuw 


Altonaer Museum, Hamburg 

inv.nr AB1639 


WALVICON 1580 - 1770 

102 


53 x 69 

* rijksmuseulll, amsterdam

3. "VIS. VINCITUR. ARTE." (Kat. 8) 

an, school Joh. S. Winckstern 

Vis. Vincitur. Arte. (internationale vloot). 

c.177S 



inv.nr 1963/180 


WALVICON 1580 - 1770 

103 


71,5 x 117 

* rijksmuseum, amsterdam

Martens, 

Walfang. 

1675 

ets 

13. Walfang bei Spitzbergen (Kat. 26a) 

Friedrich 

bei Spitzbergen. 

Altonael' Museum, Hamburg 

1968/205a 

ondel'werpscode 340,390,407 

WALVICON 1580 - 1770 

107 


28,S x 35,S 


WALVICON 1580 - 1770 

109 

Ottens, Frederik 

Hollaendische Walfangschiffe im Packeis. 

1720 


Schleswig-Holsteinisches Landesmuseum, Schleswig; illustr: C.G. Zorgdrager, Bloeyende Opkomsl cnz. 


390,441 

arctisch centrum) r.u. groningen 


WALVICON 1580 - 1770 

18. "Das Lauffen des Wallfisches, ... " (Kat. 34b) 

Meulen, Sieuwert van der (inv); Laan, Adolf van der (sculp) 

Het loopen van de Walvis 't Harpoen vast zijnde of sitten op de Spaanse kru)'wagen. 

c.1720-30 


Altonaer Museum, Hamburg; Petrus Schenck (uitg), Kleine Visser),. Amsterdam 1720-30 

serienr 3. 1967/577 


111 

arctisch centrum) r.u. groningen • rijksmuseum) amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

20. "Der Wallfisch stehet auff den Kapf, ... " (Kat. 34d) 


De Walvis op de kop de Staard boven Harpoeniers staan gereed om te Lensen 

c.lnO-30 


1967{579 

anderwerpscode 340 

113 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

21. "Der Wallfisch wendel sich, ..... (Kat. 34e) 


De Walvis keerd en woeld de wyl men is aan '\ lensen 

c.1720-30 

gra,",re 15,0 x 19,0 

1967[580 


114 

arctisch centrum l r.u. groningen * rijksmuseum) amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

22. "Der Wallfisch wird ans Schiff gerudert." (Kat. 34f) 

Meulen, Sieuwerl van der (inv); Laan, Adlof Van der (sculp) 

De Walvis wort na Boord geboegseer of geroeyd 

c.1720-30 


1967/581 


115 


WALVICON 1580 - 1770 

25. "Een Groenlands Vaarder en de Have van Rotterdam" (Kat. 36) 

117 

Laan, Adolf van der 

Een Groenlands Vaarder en de Have van Rotterdam 

c.1730 

ets 19,5 x 32,5 

-:

WALVICON 1580 - 1770 

43. Pottwal, 1629 bei Noordwijk gestrandet (Kat. 84) 

MoHjn, Pieter de (1595-1661)(inv); Kittenstijn, Cornelis van (1600-1638)(sculp) 

Pottwal, 1629 bei Noordwijk gestrandet (op 4 januari) 

c.1635 

ets 26,8 x 36,6 

Schleswig-Holsteinisches Landesmuseum, Schleswig. 

1959/1139 


120 


Gouwen, William van der 

Pottwal, 1598 bei Scheveningen gestrandet 

c.1700 

WALVICON 1580 - 1770 

44. Pottwal, 1598 bei Scheveningen gestrandet (Kat. 85) 



1967/548 


121 

arctisch centrum, r.li. groningen • rijksmusellID, amsterdam

47. Fliesentableau mit Walfangszene (Kat. 97) 

Danser, Dirk P. 

Fliesentableau mit Walfangszene 

1754 

WALVICON 1580 - 1770 

keramiek,blauw beschilderde tegels (5 x 5). West-Friesland. 

64 x 64 

Staedtisches Museum, Flensburg 

3685 


123 

arctisch centrum, r.ll. groningen • rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

49. Fayence-Deckeldose mit Waifang-Darstellung (Kat. 99) 

Aelmis, Jan (atelier) 

Fayenc-Deckeldose mit Walfang-Darstellung 

1746 

keramiek, mangaankleurig, fijn decor 

3,5 

Museum fuer Kunst und Gewerbe, Hamburg 

1885, 211a + b 


125 

arctisch centrum, LU. groningen * rijksmuseum, amsterdam 

dia 15,8;h 1

Sang, Jacob (kring) 

Deckelpokal mit Schiffsdarstellung 

c.1760 

glas, kleurloos 


1973/21la,b 


WALVICON 1580 - 1770 

51. Oeckelpokal mil SchiHsdarstellung (Kat. 101) 

126 

arctisch centrum, r.U. groningen 

35,4 met deksel 


an 

(Steelglas met fluit) 

c.1700-30 


Toender Museet, Toender, DK 

3107 


WALVICON 1580 - 1770 

52. Stengelglaser, angefertigt Wr Commandeur Lorens P. Hahn (Kat. 102a und b) 

127 


• rijksmuseum, amsterdam 

h 18,0;voet 8,5; rand 8,0

an 

Pokal mit Walfang-Darstellung 

c.1720 

WALVICON 1580 - 1770 

, 

128 


Schieswig-Hoisteinisches Landesmuseum, Schleswig 

1959/1123 


arctisch centrum, r ,li. groningen 

54. Pokal mit Walfangdarstellung (Kat. 104) 


h 22; voet 11,2; rand 10,7

61. Schachtel aus Fischbein (Kat. 133) 

Floer,J acob 

Schachtel aus Fischbein (Walbarte) 

1661 

balein 

Staedtisches Museum, Flensburg 

1661 


WALVICON 1580 . 1770 

129 

arctisch centrum, r.ll. groningen 

dia 27; h 12 


WALVICON 1580 - 1770 

63. Mangelbrett mit geschnitzter Waldarstellung (Kat. 136) 

Loeddens, Stinke 

Mangelbrett der Stinke Loeddens 

1745 

130 

houtsnijwerk, eiken 

Schleswig-Hoisteinisches Landesmuseum, Schleswig 

detail beneden. 1917/111 


71 x 13 

arctisch centrum, r.U. groningen * rijksmuseum, amsterdam

an 

Jonas im Walfiseh 

begin 17e eeuw 

houtsnijwerk, haai, gemummificeerd 


19671226 


WALVICON 1580 - 1770 

Farblalel 4: "Jonas im Walliseh" (Kat. 143) 

131 

143 

"Jonas 1m Wallisch" 

H. 75 em, L. 84 em 

Nordwesldeulseh, Anlang 17. Jh. 

Die holzgesehnilzle Figur des Propheten 

sieht aus dem aufgesperrlen Raehen des 

"Wallisehes" hervor, bel dem es sieh hier urn 

einen mumifizierlen und ausgestopflen 

Heringshal handeit, dessen Kiirper gewaitsam 

in die vorliegende, dramalisehe Pose 

gebogen ist (Lit. 40, S. 28). 

1. 1967/286 Farbtafel4 

arctisch centrum, r .u. groningen • rijksmuseum, amsterdam 

h 75; 1 84

WALVICON 1580 - 1770 

CIT \\' ,\ l. \' I S 11,\ ,\ R D E:-;, /3u/e;lIell wordell \'er 

Irer/if ;11 pUrilp/u's H'l/a;el'S ('II /io('l'cirok k ('II. 

I1/l/ur ook d(':(' doos \'oor h('{ /1elrl/r(,11 1'(/11 docui/lClII('1I 

;s mil h('/ IIw/('r;(/I// \'('r\'(wrdic,,/ (;,. 

l1/('ell/l'lIlIISl'lIIl1. L(,(,UH'lIrti(,II" 

133 

an 

(Baleinen doos voor het bewaren van documenten) 

balein 

Gemeentemuseum, Leeuwarden 


arctisch centrum, r .u. groningen 

rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

A braham Storck (1635-ca 1710), Nederlandse wall'isvaarders bij Spitsbergen. OmSTY. 1690. Maritiem 

Afuseum 'Prins Hendrik', Rotterdam (P 719). 

Storck, Abraham (1635-c.1710) 

Nederlandse walvisvaarders bij Spitsbergen 

c.1690 

olieverf op dock 


P 719 


134 


WALVICON 1580 - 1770 

Jacoh F. de Vries (? - ?). i .. :ell ploof Nellerll/lldse H'll/pisl'llllrd('rs poor !ll/ker nl/ht]" ('i'll kllst ill hef 

N()on/ell. Omslr. 1640. Natiollal J\1aritiwl' :lIU.H'lfJll, Gt('L'l1wich. 

Vries, Jacob F. de 

Een vlootNederlandse walvisvaarders voor anker nabij een kust in het Noorden 

c.1640 

National Maritime Museum, Greenwich 


135 

arctisch centrum) Ln. groningen * rijksmuseum, amsterdam

an 

Nederlandse walvivaarders bij Jan Mayeneiland 

1661 

WALVICON 1580 - 1770 

A II 011 iem , Nederlalld.\{' \\'a/l'i,n'cwrdcrs /Jij .fail Mayelleiland. JooJ. Marifirm Mlls{'//m 'I'rills lfelldrik', 

Rot/adam. 



136 

arctisch centrum} r.u, groningen rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

, 

Lieven Verschuier (1639-1686), Aankomst van koopvaarders te Rotterdam. Tweede "elft 17de 

eeuw (Fragment). Museum Boymans-van Bellningen, Rotterdam (MBR 1902). 

Verschuier, Lieven (1639-1686) 

Aankomsl van koopvaarders te Rotterdam 

2e helfl 17e eeulV 

olieverf op doek 81,5 x 112 

Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam 

MBR 1902 


138 

arclisch cenlrum, r.u. groniugen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

140 

an 

(Model van het fluitschip Wilhelm Prins van Orange) 

c.1690 

hout, etc 



arctisch centrum, r.u. groningen rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

,·ldriallJl ,)'llim ( ? . 17](}). /:'(,11 I'/()ot wali',:n'lIarders. wliarolllicr hei h(}OI.\ThilJ '/k Foam' Ol} walrisl'aJlg"l 

ill /i('1 i\'o()n/ell. 171:!-1715. Maritii'1II Mu.n'lflll 'trills 1/('1/(/riJ.:.', Nu{/('rdulJI rI I J:!Y3j. 

142 

Salm, Adriaan (?-1720) 

Een vloot Nederlandse walvisvaarders waaronder het bootschip De Faam op walvisvangst in het Noar 

den 

1712-1715 


P 1293 

onderwerpscode 300

WALVICON 1580 - 1770 

I. /). IJ/(f(/UW ( ? - 1776), /leI /IootSI'Iti!, '/k l/('crlijkJwiti Riju(/fl/lwcn' ell andere schepen op wall'is 

I'(wrl i1l lid Noon/cll. Oms/I'. 17(J2. NijksuIII.H'1I111 'Net/erlal/dr .\"'/ij'CIWaart MI{J"(.!UlII', Amsterdam. 

143 

Blaauw, I.D. (?-1776) 

Het bootschip De Heerlijkheid Rijnaauwen en andere schepen op walvisvaart in het Noorden 

c.1762 



arctisch centrum, r.u. groningen • rijksmuseurn, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Jochem de Vries (? - 1 788), Het bootschip 'Zt/tll/dtllll' el/ tll/dere Nee/erland.,,' \Valpi,,,'aarders op wal 

Jlispaart ill het IVoorden. Tweede hellt pan de 18de CCliH-". Uijk,HlIllNCIlIJI, limsterdam. 

144 

Vries, Jochem de (?-1788) 

Het bootschip Zaandam en andere Nederlandse walvisvaarders op walvisl'aart in het Noorden 


Rijksmuseum, Amsterdam 


arctisch centrum, r.ll, groningen * rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

it'lI/riSS/OC'f>C'Il. o/)}.!chnllgl'11 Olin dc galg 1'011 Cl'1l hon/schir. 18de (,(,/1\\', RCCfH1strlll'lic lIallr {'('Il 1,lan 

1'(/11.1. Va 1/ /1('.1' Ie' 11. N (/ I i0J111al ,)' ell e (' fJ I'{/ (If 11111f .\'(' II 111. ;I II t \\' (,Jpe 11. 

148 

Beylen, Jules van (reconstructie naar het ontwerp van) 

(Model van een bootschip met wahissloepen, 18e eeuw) 

hout, etc 

Nationaal Scheepvaartmuseum, Antwerpen 


arctisch centrum, r .li. groningen * rijksmuseum, amsterdam

Wichmann, Joachim 

Der Walfisch-Fang 

1683 

kopergravure 

Staats- und Universitaetsbibliotheek, Hamburg 

Serin N1519 

onderwerpseode 300,407 

WALVICON 1580 - 1770 

149 

arctisch centrum) r.u. groningen 

14. "Der Walfischfang" (Kat 27) 

17,5 x 28,5 


WALYICON 1580 - 1770 

53. FuBbecher mit Darstellung eines Wals (Kat. 103) 

an 

Fussbecher mit Darstellung eines Wals 



Toender Museet, Toender, DK 

nr 3401 


150 

arctisch centrum) r.u. groningen * 

H: 12,4 Yoet: 8,4 

rijksmuseUffi, amsterdam 

Rand: 6,8

an 

Hamburger Walfaenger in der Arktis 


WALVICON 1580 - 1770 

Abb. 5 Hamburger Walfiinger in der Arktis. OIlLwd., 2. Haifte 18. )ahrh., 

53 X 69 em. Ahonaer J\1useum in Hamburg, Maler unbekannt 

Das mId zeigt in gut ausgewogener Komposition sechs \ValfangschiHc, von 

denen das rechts von der Bildmitte irn Vordergrund schrag von achtcn; dargesteHte 

die Hamburger Plagge fiihrt. Die teils unter voHen, teils unter gcrcfften 

Segeln wiedergegebencn Schiffe gehorcn samtlich zum Typ des Bootschiffs, der 

seit Beginn des 18. Jahrhunderts ncbcn del' bis dahin vorherrschcnd gcwcscnen 

Fluite in Erscheinung trat und sich durch die weniger stark cingezogenen oberen 

Decks sowie den breiten, durch ein Halbrund gekronten Heckspiegcl mit Fenstern 

aus·zeichnete. Zwischen den Schiffen und den treihenden, mit Eisbarcn und 

\Valrossen bevolkerten Eisschollen machen etliche Schaluppcn, aIle sechsfach 

bemannt, Jagd auf den \Val. 1m Vordergrund wird einem bereits harpunienen 

Wal, del' schon Blut blast oder .. die rate Fahne zeigtu, aus dem Steven ciner 

Schaluppe hemus vam Harpunier ein wei teres Eisen beigebracht. 

olieverf op doek 53 x 69 



151 

arctisch centrum, r.n. gfoningen • rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Abb. 11 Hamburger V\'aWinger "Die Sonne .. in def Arktis, OllLwd., um 1685, 

85 x 137,5 eIll, von Fr. Stuhr, l\1useum flir Hmnburgischc Gcschichte 

.. Die Sonne .. ist ein schones Beispiel fUr den Schiffstyp def Fluite. Am Heck 

weht die Hamburger Flagge, im Top des Grohmastes cine rote Flagge mit 

schwarzem \0\7al in weiGem Fcld. Es ist wahl kcine Reedercif1aggc, chef cine 

phantasievol1e Zugabe des MaIers, wie sic auch auf andcren \VaHangdarstellungen 

gelegentHch auftritt. An Backbordseite wird ein festgemachter 'W':ll gcflcnst; 

auf clem ricsigen Kadaver bcv,'egen sich mchrere Speckschneider. 1m Vordergrund 

Schaluppen heim Harpunieren cines 'Ji/als. "Die Sonne" fuhr 11 J;Jhre von 

Hamburg auf Wallang (1683-1691; 1693-1694). In dieser Zeit erbeutete das 

Scbiff 38 Wale, die 1783 Quardeelen IFasser) Tran ergaben. Commandeur war 

Matthias Claasen, mit Ausnahme des Jahres 1690, in clem iibrigens "Die Sonne" 

von clem franzosischen Seeraubcr Jean Baert gekapert wurdc, der sich mit seillcm 

Schiff in die Elbmiindung legtc, auger der .. Sonne" noch mehrere andere heimkehrende 

Wallanger aufbrachte und nur gegen hohes Liisegeld danach elbauf· 

wahns passieren liefl. Allein Wr die "Sonne" muflten 7000 Courantmark gezahlt 

werden. 

152 

Stuhr, Fr. 

Hamburger Walfaenger Die Sonne in der Arktis 

c.1685 

olieverf op doek 85 x 137,5 

Museum fuer Hamburgische Geschichte 



'. 

\'.j 

WALVICON 1580 - 1770 

an 

HUlschachtel aus Fischbein, Deckel aus Eichenholz 

1655 

) 

Abb.25 Hutschachte! aus Fischbein, Decke! aus Eichenho!z, 1655, Handels· og 

Sofartsmuseet pa Kronborg, Helsingor 

Hier handelt es sich urn die »Liebesgabe cines See manns auf Fohr an seine 

Geliebte Kirsten Petersdatter", die cinzelnen Buchstaben des Namens sind in die 

Halbkreise auf der Kerbschnitzerei des Deckels graviert. 

154 

balein, eiken 

Handels- og Soefarlsmuseet pao Kronborg, Helsingoer 

zie rnr 401 



Abb. 30 Klapptisch, bemah mit Walfangdarstellungen, 2. Hiilfte 18. Jahrh., 

Kiefernholz, 75 IH.I X lOS IL.l X 46 IBr.1 cm, 2 Klappen von je 68 X 105 cm, 

Friesenmuseum, Y..,ryk/Fohr 

Die dreiteilige Tischplatte des wahl von Fohr stammendcn Mobcls bestcht aus 

dem schmal en Mitteheil und den beiden breiten Klapp en; aile Teile, in dunkel· 

blauem Grundton gehalten, rragen in einem gemahen Rahmenornamcnt das 

BiJd einer holliindischen WalfiingerfJotte, die Schiffe siimtlich vom Typ der 

Fluitc, zwischen Treiheis und Eisbergcn in reizvoller volkstiimlicher .MalereL 

Dcr farbliche Grundton des ganzen ist ein dunkles mau, das mit weiBcn 

Schaumkronen besetzte ¥iasser von graublauer Farbung, in den Flaggen del' 

SchiUe ist ein Lachsrosa vorherrschend. Der Rahmen, aus gelher Linicntcilung 

mit marmorierten Eckfeldern, hat Zwischenfelder mit rotbraun und weiJ-; gehaltenen 

Blumen. 

Ein Tisch fast identischer Ausfiihrung im Stadrischen l\'1useum Flensburg mit 

gesieherter Herkunftsangabe Hooge macht eine gleiche Herkunft des hier abge· 

bildeten und im Friesen·Pesel des Museums aufgestel1ten Stiickes hochstwahr· 

scheinlich. 

an 

K1apptisch, bemalt mit Walfangdarstellungen 


vurenhout 

n 68x 105 

Friesenmuseum, Wyk/Foehr 


155 

arctiseh centrum, r.u. groningen 

H: 75 L: 105 ;B: 46 


2 bladen va

an 

Engelsk Kort over Spitsbergen (Greneland) 

1625 

WALVICON 1580 - 1770 

161 

gravure 

illustr: Ifr. Conway, No Man's Land. p.334-5 en F.C. Wieder, The Dutch Discovery and Mapping of 

Spitsbergen. p. 57 en pI. 13 


arctisch centrum, r.t!. groningen rijksmuseum, amsterdam

an 

Whaling off Jan Mayen Island 

17e eeuw 

aquarel 


Frans 


WALVICON 1580 - 1770 

162 


Brooking, Charles 

Greenland Whale Fishery 

c.1754 

olieverf op cloek 



WALV1CON 1580 - 1770 

163 


an 

Arctic Whaling 

c.1680 


Deens 


WALVICON 1580 - 1770 

164 


Bakhuysen, L. 

The Whale Hunt 

c.1700 




WALVICON 1580 - 1770 

165 


an 

Whalers and a Shore Try-works 

c.1700 



WALVICON 1580 - 1770 

166 


an 

Greenland Whaling 

c.1700 



Nederlands 


WALVICON 1580 - 1770 

167 


an 

Right Whaling 

c.1700 


. Kendall Whaling Museum, Sharon, Mass. 

Nederlands 


WALVICON 1580 - 1770 

168 

arctisch centrum, r.u. groningen • rijksmuseUffi) amsterdam

an 

Greenland Whaling 

c.1700 



Nederlands 


WALVICON 1580 - 1770 

169 

arctisch centrum) r.u. groningen • rijksmuseum, amsterdam

i.i. 

A Whaling Fleet 

c.1700 



Nederlands 


WALVICON 1580 - 1770 

170 


WALVICON 1580 - 1770 

\X7alvisvangsttafereel met v.l.n.r. de Groenlandvaarders 'Eensgezindheid', 'Frankendaal' 

en 'Zaanclam', in de periode 1789·1793 gecommandeerd door resp. de 

bevelhebbers Pieter Mooy van Callantsoog, Maanen Mooy van Callantsoog en Jan 

Simonsz. Walig van Den Helder. 

(Afbeelding naar Jan Mooy, Maritiem Museum 'Prins Hendrik', Rotterdam). 

174 

Mooy, Jan 

Walvisvangsttafereel met v.l.n.r. de Groenlandvaarders Eensgezindheid, Frankendaal en Zaandam 




WALYICON 1580 - 1770 

W A L V ISS C HEN, 

En hare LVamen ,en .--.;oorts r;;.;aer ,ti2 hoe,dc/e!:,,:c in 

Zee ge'Va7'gm wm-den_ 

Saeghman, Gillis Joosten (uitg) 

Titelillustratie met gestrande potvis 

c.1668 

houtsnede ? 

illustr 

foto: Archief de Spaarnestad, Haarlem 


175 

arctisch centrum, LU. groningen * 


Et!1l l'roege heschrijl'ing vall de 

l'erschillellde U'a/vislypen verscheel! 

omslreeks 1668 bij de 

Amsterdamse uilgel'er Sllegh- 

111l111 . ..lIs lirelil/uslratie is een 

geSlrllm/e pOl"is q{geheeld. die 

de kUnSlf!naar van eerdere Nederlam/se 

\'(}orhee/den heeJi JlGgelekelld.

Keller, Georg 

(Stranding van de Berkhey-potvis in 1598) 

foto: Klaus Barthelmess, Keulen 


WALVICON 1580 - 1770 

176 


• 

Kunstenaars die niel =elf ler 

plekke waren, maaklen eveneellS 

populaire prenten van de 

Berkhey-potl'is. maar lieten 

dan hunfantasie de "rye loop. 

zools Ie den is op de:e prent 

vOlI de Frank/urler graveur 

Gearg Keller. 


WALVICON 1580 - 1770 

180 

Venne, Adriaan van de (inv); Matham, Adriaan (sculp) 

(De walvis met zijn kleine loads tussen de rotsen). 

Rijksmuseum Zuiderzeemuseum, Enkhuizen 

neg. nr 9779. /foto: Klaus Barthelmess, Keulen 


arctisch centrum, r.u. groningen • 


Ar6"fott'!L'S ghrij/t dill eel! 

kldll tllllhje f Grieks: IIms to 

kelOS; La/ijil: TlJIIKlllEIS) tie 

xro1e lI'ail'is als IIt'/WOTt! als 

eell pihml IIIsst!n de ralsen 

(lOUf /rIOtlsl. Desa/llietft'lIIill 

lI'aft'JI hef jllisl wrdl\'t/ulde 

wa/l'inl'lI die de eerste hllit 

I'ormdell \"Uor de kllslbell'o 

lIers, \'uordllf de gt'orgl1l1iseerde 

II'all'inuarl op gong kll'am. 

£t'li /!mh/t't'lII \'IlII Adril1llll 

Afdt/WIlI tll/I/II de lI'uh'is mel 

:ijll kit'im'/ootis I/ISSI'II de rolsell.

,Het behufp \'on Boskische spedalis/en 

wud de IraMSl'oarl 

door Engelse en Nederlandse 

ondernemers in hel begin \'an 

de /7de eeul\' in de II'01l'ren \'on 

de Arctisclre eilanden Spitsbugen 

en Jan Afoyen bedreren. 

De schepen opereerden in het 

:ichn'e/d "an elkaar. :ools op 

de:e prenl te :ien mit. Op de 

"lag geheel recllts slOan de in;tla/en 

\'on de lIitgel'er I'on de 

IlOilfsnede, te wetlln Gillis laostell 

SlleglmwlI. amstreeks 

16(j8. 

Saeghman, Gillis Joosten (uitg) 

(Vangsttafereel) 

c.1668 

houtsnede 

foto: G Lutke Meijer, Amsterdam 


WALVICON 1580 - 1770 

181 


WALVICON 1580 - 1770 

. . L- 

DEINDORVM· MIRA PISCA 

. TIONIS RATIONE. 

[16J :\ATIYES HC:\TI:\G WHALES OFF 11ADAGASCAR J:\ 1598. 

From the engra\-ing by De Bry, 1601. in the )'lacphcrson Collection. 

Bry, Salomon (?) de 

Natives hunting whales off Madagscar in 1598 

1601 

gravure 

Macpherson Collection, Hants, GB 


183 


WALVICON 1580 - 1770 

[47J A VlEW OF THE WHALE FISHERY. 

Colort'd t'ngraving from the "Uni\'cr:;al 1f,tgilziIH:," London, 1760, ill the Macphnsoll Collection. 

an 

A View of the Whale Fishery 

1760 

gravure, polychroom 

Macpherson Collection, Hants, GB. illustr.: Universal Magazine. London 1760 


190 

arctisch ·centrum, r.u. groningen • rijksmuseum, amsterdam

I 

J 

WALVICON 1580 - 1770 

[54] THE NORTHER:-i WHALE FISHERY. 

From:111 engraving by fVr. Sallicth (1782), after a drawing hy II. KohcJ1, Jr. (1778), ill the Allan Forhes Collection. 

Kobell jr.,H. (inv 1778); Sallieth, M. (sculp) 

The Northern Whale Fishery 

1782 

gravure 

Allen Forbes Collection 


191 


''..r. .:.,i 

, " 

WALVICON 1580 - 1770 

• , __ - I, - 

"7-,.-·f

WALVICON 1580 - 1770 

[183J THE WHALE STRANDED AT ZANTVOORD, HOLLAND, FEB. 2p 1762. 

From a ('olored engraving ill the Allan Forbes Collection. 

194 

Noorde, Cornelis van (1731-1795) 

The Whale stranded at Zandvoort, Holland, Feb. 20, 1762 

1762 

gravure, polychroom 

Allan Forbes Collection 

zie rnr 316 


arctisch centrum) r.u, groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

196 

Noorde, Cornelis van 

The whale stranded at Egmond, Holland, Feb. 15, 1764. 

1764 

gravure 

Allan Forbes Collection 



WALVICON 1580 - 1770 

an 

(Tegeltableau met vangst -en verwerkingsscenes). 

Tegeltableau (Eigenares Me\T. de Wed. Docts te Varden 

vroeger te Koog a.d. Zaan) 

keramiek, tegels, (10 x 8 st) 

Eigendom Mel'r. de Wed. Doets te Vorden (vroeger Koog aid Zaan) 


197 



WALVICON 1580 - 1770 

De \Valvischvlool def Doornckroons, Schilderij door A. Salm ± 1700 fScheepvaartmmcum Amsterdam) 

Salm, Adriaan (?-1720) 

De Walvischvloot der Doornekroons. 

c.1700 

198 





Vries, Jochem de 

Schenkblad. 

1772 

olieverf op hout 

Zaanlandsche Oudheidkamer, Zaandijk 


WALVICON 1580 - 1770 

Schenkblad (Oudheidkamer te Zaandijk: door Jochem de Vries 177'2> 

200 

arctisch centrum) r.u. groningen rijksmuseum J amsterdam

an 

Houten appelbak. 

hout 

Collectie dr. A.B. van Deinse, Rotterdam 

foto: C. Leyenaar 


WALVICON 1580 - 1770 

FolO C. Leyenaar 

Houten appelbak 

(Eigendom Dr. A. B. \'an Deinsc, Rotterdam) 

204 


WALVICON 1580 - 1770 

Walfang unler Gronland nech 1700 (von dem hollandischen Meisler D .. B.) 

D.B. 

Walfang unter Groenland nach 1700. 

begin 18e eeuw 


SChiffahrtmuseum, Bremerhaven 

Nederlands 


205 

arctisch centrum, r,ll. groningen * rijksmuseUffi, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Vignette aus "AlphabeUsche Naam·Lyst van aile de Groenlandsche en Straat·Davissche Commandeurs" door 

Gerrlet van Sante. Te Haarlem 1770 

206 

Starn, Jan (sculp) 

Vignette aus Alphabetische Naamlyst van aile de Groenlandsche en Straat Davissche Commandeurs do 

or Gerriet van Sante. Haarlem 1770. 

1770 


arctisch centrum, LU. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Gezicht op Jan Mayen Eiland uit den Atlas \'ao Van Keulen (exernplaar Rijks-Archiei). 

an 

Gezicht op Jan Mayen Eiland uit den Atlas van Van Keulen (exemplaar Rijksarchief). 

houtsnede ? 

Rijksarchief 

zie rnr 57, 311 


207 

arctisch centrum, r.u. groningen • rijksmuseUffi, amsterdam

Bilde 8: Tresnitt etter Aldrovande, ca. 1550. 

an, naar Aldrovande 

(Walvis belaagt schip en bemanning). 

c.1550 

houtsnede 


WALVICON 1580 - 1770 

212 

arctisch centrum, r.u. groningen * rijksmuseum) amsterdam

Bilde 9: Tresnitt, kunstner ukjent, ca. 1550. Noe beskaret. 

an 

(Scheepsgevecht met drie walvissen). 

c.1550 

houtsnede 


WALVICON 1580 - 1770 

213 


WALVICON 1580 - 1770 

Fig. 3. Hva/faagsl ved Svalbard i 1600-la/lel (efler sallliidigllr,emit). 

an 

Hvalfangst ved Spitsbergen 

17e eeuw 


214 

1600-tallet (efter samtidigt traesnit). 

arctisch centrum, r,li. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Fig. 4. 7l"01lhogcri I,d Svalbard i 1600-lollel (efier 5amlidig bogillllslralio1l). 

an 

Trankogeri pao Svalbard 

17e eeuw 

ets, ingekleurd ? 

Municipalite, Rouen 

zie rnr 22, 31, 346 


215 

1600-tallet (efter samtidigt bogiIlustration). 

34,9 x 23,2 

arctisch centrum) r.u, groningen • rijksmuseum) amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

l\£beelrling uil een ongenoemd 16de-eeuw$ boek, gereproduceerd in het werk van Leonard lIarrison 

MDtthe .... ·s and others, "The \\,ha1e", G.Allen & Unwin, Londen 1968, p.14. TWee baze zeemonsters, 

die gelijk w"lvissen dikke, dubbele waterstralen (in werkelijkheid een dubbele ademwolk) spuiten, 

bedreigcn eell zeilschip. De bernanning gooit vaten in zee om de monsters ""e9 van het 

schip te lciden - een bekende. dikwijls afgebeelde list. Op het achterschip speelt een schepeling 

op een trompet om te trachten de dieren te kalmeren, volgens het aude ge100£ dat muziek 

.... ·alvissen behaagt - eeo veronderstelling Helke thans weer aanhang vinc1t. 

an 

(Zeemonsters bedreigen schip). 

16e eeuw 

houtsnede 

iIlustr: Leonard Harrison Matthews e.a., The Whale. p 14. London 1968 


217 

arctisch centrum, r .u. groningen * rijksmuseum, amsterdam

Luyken, Jan (1649-1712) 

(Traanroeier). 

ets 


WALVICON 1580 - 1770 

219 

arctisch centrum, r.U. groningen * rijksmuseUffi) amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

1 

6. GrocJllalldmardel' Ifit zee gekomell bezig mel lassen" 

" (zie nool) 

220 

Groenewegen, Gerrit (1754-1826) 

Groenlandvaarder uit zee gekomen bezig met lossen_ 

Noordelijk Scheepvaartmuseum, Groningen 


arctisch centrum) r.u. gromngen • rijksmuseum, amsterdam

Peset einer \\falHinger-Fnmilic 

an, diverse handwerkslieden 

Pesel einer Walfaenger-Familie (pronkkamer). 

Wyk auf Foehr 

zie mr. 155 

ortderwerpscode 790 

WALVICON 1580 - 1770 

221 


WALVICON 1580 - 1770 

Claesz., Comelis (uitg) 

(Kaart van de Noordpool met daarin opgenomen de ontdekkingen van Willem Barentsz). 

1598 

222 

kopergravure 

Universiteitsbibliotheek, Amsterdam. illustr: WiUem Barentsz, 

Amsterdam 1598 


arctisch centrum, r.u. groningen rijksmuseum, amsterdam 

41,5 x 56,5 

Beschrijvinghe vande drie Seijlagien, enz.

., . 

Storck, Abraham (1631-1710) 

Hollandsche walvisvangst bij Spitsbergen. 




WALVICON 1580 - 1770 

223 


77 x 60 

* rijksmuseum, amsterdam 

Cat. nr. 66

!' .. , 

WALVICON 1580 - 1770 

:,.) 

5/. . Walvisvaarders in hedrijf'; in he! middell de . Faam', links het 'Bollle Kalf' en de '(Vergulde) Wah-is': /010 lIoar eell penschilderij 

van R. \'em SaInI. colleelie Ifislorisch Museum ROllerdam. 

Salm, R. van 

Walvisvaarders in bedrijf (v.J.n.r. de Faam, Bonte Kalf en (Vergulde) Walvis). 

penschilderij 

Historisch Museum, Rotterdam 


224 

arctisch centrum, r .u. groningen • rijksmuseum, amsterdam 

.:.!. 

"' -·:,t'

WALVICON 1580 - 1770 

GJas met radgravure.decor van een walvisvangst en het opschrift 'T Welvaaren van T 

Schip Hollandia Commandeur Symon Keuken', De Huisduiner bevelhebber Symon Klaasz. 

Keuken was in de jaren 1732-1750 commandeur op de Groenlandvaarder 'Hollandia' voot de 

rederijen Michie! Bruynvis te Zaandam en (bilS Blauw te \'\'estzaan. (Pnrticulier bezit. Fmo 

'Reflex', Zaandijk). 

225 

an 

Glas met radgravure-decor van een walvisvangst en het opschrift: T Welvaaren van T Schip Hollandi 

a Commandeur Symon Keuken. 

midden 18e eeuw 


particulier bezit 

foto Reflex, Zaandijk 


arctisch centrum, r,li. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Walvisvangsttafereel met v.r.n.1. op de voorgrond de sehepen 'De Jan', 'De (witte) Olifant', 

'De Pieter' en '??', \Xlat betreft de namen van de genoemde Groenlandvaarders en de 

scheepstypen kan deze 18e eeuwse afbeelding betrekking hebben op de periode rond 1756. In 

dit jaar voeren n.1. schepen van die namen naaf Greenland. De walvisvaarder 'De Jan' werd 

toen gecommandeerd door de Helderse bevelhebber Dirk Driewesz. 

(Afbeelding Zaanlandsche Oudheidkamer, Zaandijk. Anoniem. Foto 'Reflex', Zaandijk). 

227 

an 

Walvisvangsttafereel met v.l.n.r. op de voorgrond de schepen De Jan, De (Witte) Olifant,De Pieter e 

n ?? 

c.1756 

Zaanlandsche Oudheidkamer, Zaandijk 

foto Reflex, Zaandijk 



'uJ 

WALVICON 1580 - 1770 

}'i.Bx::a:'w: 'l'lJN DE.\D WII..I.I.I; .\j.OXOSIDE 'rUE SUll>o 

Bowles, Caring ton (uitg) 

The Flensing of the Whale in order to Cut it up to Freight the Ship. 

zie rnr 301 


229 


WALVICON 1580 - 1770 

AHCTIC \\'lIALlSG: DU'l'GJDlt-;X IN'l'lllnn HO.\'fS ll.-\ Hl'oONIXG. 

232 

Bowles, Carington (uitg) 

The Long-boatsmaking towards a Whale & the Harponiers going to cast their Lances at him. 

afgebeeld zijn Nederlanders 



WALVICON 1580 - 1770 

DU'l'tJH AND }!.\)lmJHC; WlI.\l,BlIS A1' WUHK IN TUB AHC'flC. 

237 

an 

Dutch and Hamburg whalers at work in the Arctic. 

illustr 

band II, p. 78 



WALVICON 1580 - 1770 

86 

242 

an 

Set of two prints, the whale fishery and killing the bears. 

c.1760 

31 x 40 

Kendall Whaling Museum, Sharon, Mass. illustr: Bank's Geography 


arctisch centrum, r. u. groningen • rijksmuseum, amsterdam

an 

Cutting-in of a female whale off-shore. 

c.1570 

snijwerk, olifantivoor 


WALVICON 1580 - 1770 

• 155 RELIEF-CARVED ELEPHANT IVORY PLAQUE 

SHOWING CUTTING-IN OF A FEMALE WHALE OFF 

SHORE, after a 16th cemur}' print, the carving depiCts a fanciful, 

stranded whale lying in the foreground; in the background, several 

ships, one of them dated 1570, and fanciful sea creatures, most of 

chern whales. Moumed on a rosewood frame and base. A certificate 

of authentication from Alain Brieux, Paris accompanies this item. 5 3 ,4 

inch" (14.5 cn!.) x 5 inches (13 CIIl.) $3500/5000 

155 

243 


14,5 x 13 


an 

Groenlands vaarder en Groenland. 

c.1675 

WALVICON 1580 - 1770 

• 177 GROENLANDS VAARDER EN GROEN LAND: MIl\ 

IATURE WATERCOLOR, DUTCH, circa 167S, of a Dutch whaler 

surrounded b)' boats down after numerous whales amid icebergs; 

another whaling ship shown in stern view in the left background. 

Framed. Height 5% inches (141/2 em.); width 7'4 il1chn (181/2 em.) 

Titled in script. Rare. $2000/3000 

Provenanu 

Gerrie Jan Honig Library 

Pierre Beres, Paris 

Littralllre 

Catalogue of Beijers Sale of the Honig Libraf}', in color on the 

cover. 

aquarel, miniatuur 14,5 x 18,5 

244 

177 

afk: Gerrit Jan Honig Library; Pierre Beres, Paris 


arctisch centrum, r,ll. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

245 

178 

an 

Heemskerk and Barents, ink and wash drawing of. 

1594, july 9 

tekening, gewassen inkt 


afk: Gerrit Jan Honig Boekerij, Zaandijk. 




56,5 x 67

WALVICON 1580 - 1770 

248 

an 

(Cupid riding a whale, within spider's-head corners). 

midden 18e eeuw 

keramiek, tegel, mangaan en wit, Delft 

,7 



arctisch centrum, r.u. groningen • rijksmuseum, amsterdam 

12,7 x 12

WALVICON 1580 - 1770 

an 

Jonah being swallowed by the whale (enz) within spider's-head corners. 

18e eeuw 

keramiek, tegel, Delfts blauw 


caLnr 303 


249 


13 x 13

WALVICON 1580 - 1770 

250 

474 

an 

A stranded whale on the Dutch coast in Februari, 1598. 

c.1598 

tekening, gewassen inkt 




24 x 30,5

-,.'.1" .t"l ,--J 

() ".J q ,; J ",,-.' 

I' 

WALVICON 1580 - 1770 

Mooy, BeIrner 

(Afbeelding van waIl'issen gevangen door de Groenlandvaarder Frankendaal, 1785·86). 

c.1786 

pentekening 

Rijksmuseum Nederlands Scheepl'aart Museum, Amsterdam; illustr 

.. _,,' •.•. CJ.f'C·'·'.- 


255 


, 

·1

128 

WALVICON 1580 - 1770 

MOL AND VAN BREE 

Fig. 2. Whaling at the island ofHainan. After Nieuhof (1665). For particulars see 

the text of the article. 

Nieuhof, naar Wenzel Rollar (1607-1677) 

Whaling at the island of Rainan. 

1665 

ets 

Rijksmuseum Nederlands Scheepvaart Museum, Amsterdam. illustr: Nieuhof, 1665 

257 

oorspronkelijk ontwerp van Jan P. Saenredam, Stranding bij Beverwijk op 13 januari 1602. 0-112. 

onderwerpscode 411,690? 

arctisch centrum, r,ll. groningen rijksmuseum, amsterdam

2. 

WALVICON 1580 - 1770 

2. [The Whale Hunt.] Oil. 16% by 23Yz ins. Attributed to Ludolph Bakhu),sen. Ca. 1700. 

[0-47J 

Ludolph Bakhuyzen, born Emden. Germ:wy, 1631, died Amsterdam 1;08, a writing master who studied under 

van E\'crdingen; he was considered the foremost sea painter of his day. 

Bakhuysen, Ludolph (1631-1708)(toegeschreven) 

The Whale Hunt. 

c.1700 

olieverf op doek 16,375 x 23,5 in 

KWM 

0-47 


259 


WALVICON 1580 . 1770 

3· [Whaling in the Polar Sea.] Oil. 38Y, by 48Y, ins. Signed: Bakyz [Bakhuyzen]. Ca. 1700. [0'126] 

Bakhuyzen 

Whaling in the Polar Sea. 

c.1700 

oIieverf op doek 

KWM 

gesingneerd: Bakyz. 0·126 


260 

arctisch centrum, r,ll. groningen • rijksmuseUID, amsterdam 

,

WALVICON 1580 - 1770 

4. [Dutch Whaling in the Arctic.] Oil. 21 by 26 ins. Signed: j. j. 1731 or 1751. [0'941 

Initials have not been itlentified. 

j.j. 

Dutch Whaling in the Arctic. 

1731 of 1751 

olieverf op doek 21 x 26 in 

KWM 

0-94 


261 


7· 

Salm, Abraham 

Dutch Arctic Whaling Scene. 

1702 

WALVICON 1580 - 1770 

olieverf op doek 30 45 in 

KWM 

0-102 


264 


an 

Dutch Whaling Scene. 

c.1650 


KWM 

WALVICON 1580 - 1770 

10. [Dutch Whaling Scene.) Oil. IS by 23 ins. Unsigned. Ca. 1650. [0-108) 

Smecrcnbcrg, the Dutch whaling st:J.tion on Spitzbergen Island, is in the background. Stern of left is decorated 

with a bird; the next a st:mding figure; thalon right, a half-moon and sur. 

in de achtergrond Smeerenburg. 0-108 


267 

arctisch centrum, r.U. groningen 

18x23in 


". 

Kobell, Hendrik (1751-1799) 

De Walvischvangst. 

1778 

aquarel 

KWM 

WALVICON 1580 - 1770 

269 

8 x 13,75 m 

gegraveerde versie in: H. KobeIl, M. Sallieth, Nieuwe Beschryving der Walvischvangst en Haringvischer 

y. Amsterdam 1791. 0-6 



an 

Whalers. 

c.1700 

olieverf op walvisbeen 

KWM 

WALVICON 1580 - 1770 

14. 'Yhalers. Oil on whalebone. 3 by 4 ins., oval. Unsigned. Ca. 1700. [0-128] 

Pasted to the back of the fr:lme is an old printed label: "Samuel Atkins, exhibitor-from J787 to 1808," The 

significance of this is not known, unless Atkins (1760-1810), an English marine artist, copied an early Dutch 

painting in miniature size. 

270 

3 x 4 in, ovaal 

op achterzijde een gedrukt etiket: Samuel Atkins, exhibitor from 1787 to 1808. 0-128 



WALVICON 1580 - 1770 

IS. [Dutch Whaling Scene.] Oil on panel. I5\'. by 26Y, ins. Unsigned. Ca. '720. [0-82] 

Right to left, Ships ANNA. DE JAKOP, W .... , 

an 


c.1720 

olieverf op paneeJ 

KWM 

v.r.n.l. de schepen Anna, De Jakop, W.... 0-82 


271 

arctisch centrum, r. u. groningen 


15,25 x 26,5 III

WALVICON 1580 - 1770 

16. [Dutch Shipping with Whale.] Oil on panel. II by 21 X ins. Attributed to Cornelis Verbeeck. Ca. 1640. 

[0'161 ] 

Cornelis Verbeeck. marine painter, born Haarlem. Holland, ca. 1610, died there before 1654. 

Verbeeck, Cornelis (c.1610-c.1653) 

Dutch Shipping with Whale. 

c.1640 

olieverf op panee! 

KWM 

0-161 


272 

11 x 21,75 in 


WALVICON 1580 - 1770 

I7. [Vessel and Whale in a Storm.) Oil on copper. 7V, by 16 ins. Signed: C. V., attributed to Cornelis Verbeeck. 

Ca. ,640' [0-169l 

Verbeeck, Cornelis (c.1610-c.1653)(toegeschreven) 

Vessel and a Whale in a Storm. 

c.1640 

olieverf op koper 

KWM 

gesigneerd: C.V. 0-169 


273 


7,5 x 16 in 


'9, 

Willaerts, Adam (1577-1699!) 

Stranded Whale. 

c.1650 

olieverf op paneel 

KWM 

0·163 


WALVICON 1580 - 1770 

275 

17,75 x 34 in 


21. 

Schenk, Jan (gedoopt 1698-1752) 

Whaling Scene. 

c.1720 

keramiek, tegels (4 x 4 st), Delfts blauw 

20,S in 

KWM 

gesigneerd: I.S.. CW-48 


WALVICON 1580 - 1770 

277 


20,5 x

WALVICON 1580 - 1770 

23. [Greenland Whale Fishery.) Oil. II\

WALVICON 1580 - 1770 

'59. [French Whaler off Devil's Thumb.) Watercolor. laYs by '4 ins. Unsigned, French 

artist. Ca. '700. [0'3oJ 

an 

French Whaler off Devil's Thumb. 

c.1700 

aquarel 10,875 x 14 in 

KWM 

frans. 0·30 


279 


an 

Whaler in the Arctic. 

c.1700 

pentekening 

KWM 

deens. 0-26 

WALVICON 1580 - 1770 

161_ [Whaler in the Arctic.] Pen and ink. 6Y. by 711, ins. Unsigned, Danish artist. Ca. 

1700. [0-26] 


280 

arctisch centrum, r .li. groningen 

6,125 x 7,5 in 


an 

Whale Fishery. 

ets 

KWM 

P-S112 


300,510 

WALVICON 1580 - 1770 

281 

arctisch centrum, Ln. groningen • rijksmuseum, amsterdam 

88.

Motte, c.K. Le (inv); A. Doms (sculp) 

De Walvischvangst. 

eind 18e eeuw? 

WALVICON 1580 - 1770 

houtsnede 6,125 x 7,75 in 

KWM 

P-S173 


284 

91. 


WALVICON 1580 - 1770 

Hoe de WalviQ,bm ge'·PIIgen ".J;ol'dfn; 

92. 

285 

an 

Hoe de Walvisschen gevangen worden. Walvisvanghst. 

ets 

KWM 

P-SI99. zie rnr 282 

onderwerpscode 300, 411,413,41 


2,125 x 2,75 in 


Salm, A.(inv); Van der Heyn(?)(sculp) 

Dutch Whalers in the Arctic. 

lijngravure 

KWM 

P-S30. P 204 


WALVICON 1580 - 1770 

96. 

289 


96. [Dutch Whalers in the Arctic.] Page 204. 

Line engraving. 6% x 111/s in. 

Artist: A. Salm delin [working 1670-1720]. 

Engraver: Van del' Heyn (?) fecit. 

6,625 x 11,125 in 

• rijksmuseum, amsterdam 

P-S30

WALVICON 1580 - 1770 

290 

105. 

an 

Beschouwing de Groote Vis. 't Is Monstereus. 318. 

lijngravure 

KWM 

5 regels Nederlandse tekst onderaan. P-S186. 


arctisch centrum, r.ll. groningen • 

3,75 x 3,375 in 


an 


1711 

WALVICON 1580 - 1770 

292 

ets 5,375 x 12,875 in 

KWM; illustr: Narborough's Voyage. Tome II. Table A. p 169. Franse editie. London 1711. 

P-SI05. zie rnr 183 (spiegelbeeld) 



107.

an 

The Greenland Whale Fishery. 

ets, reproductie van 

KWM 

P-S157 


WALVICON 1580 - 1770 

110. 

110. TilE GREE;-,'LAND WHALE FISHERY. 

Reproduction of etching. 6 x 8 in. 

P-S157 

293 

arctisch centrum, r.u. groningen * 

6 x 8 in 


WALVICON 1580 - 1770 

Griffiths, Moses (1749-1809?)(inv); Canot, Pierre Charles (1710-1777)(sculp) 

Loch Ranza Bay. And the manner of taking the basking Shark. 

c.1770-1778 

gravure 

KWM 

P-S12. andere versie onder nr P-Sll 


294 

arctisch centrum, r .u. groningen 

117. 

7,5 x 9,75 in 


Brooking, Charles (?1759) 

Greenland Fishery. 

ets 

KWM 

WALVICON 1580 . 1770 

295 

118. 

118. Greenland Fishen', 

Etching. 6 x 9%. in. 

Artist: C. Brooking [Charles, ?-17 59 London], 

See items 119,1:21,122,164 nnd 0-120, item 23 Kendall 

lI'haling Jlusellm Paintings. P-SIO 

6 x 9,25 in 

div. versies, o.a. een geschilderde (spiegelbee\d), zie rnr 278. P·S10 



WALVICON 1580 - 1770 

131. 

131. 20. The GREENLAND or WHALE FISHERY. 

La PECHERIE de GREENLAND, ou de la BALEINE. 

10. 

Colored line engraving. 10% x 16 in. 

Artist: Tho. Baston pinxt 

Engraver: E. Kirkall fecit. 

Printed Por Bowles rmd Carver, No. 69. St Pauls Church 

Yard London. 

See item 130 for different edition. P-S4-A 

297 

Baston, Thomas (inv); Kirkhall, Elisha (1682?-1742)(sculp) 

The Greenland or Whale Fishery. 

lijngravure, ingekleurd 

KWM; illustr: Bowles and Carver (uitg). London. 

andere versies zie rnr 296, 302, 307. P-S4-A 



rijksmuseurn, amsterdam 

10,75 x 16 in

WALVICON 1580 - 1770 

123. 136. 

1:34. 137. 

135. 

Meulen, Sieuwert van der (inv) 

Twelve Views of the Greenland and Whale Fishery. Book 6. 

lijngravure 6,5 x 10 in 

KWM; illustr: Bowles, Carington (uitg). London. 

299 

engelse versie van de serie van S. van der Meulen en A. van der Laan. P-S26-1 tim P-S26-12 


138. 


WALVICON 1580 - 1770 

300 

Skelt, M. (uitg) 

In the act of striking the Whale with the Harpoon. The Whale diving to the Bottom after being st 

ruck with the Harpoon 

ets 8,125 x 6,5 in 

KWM 

price Halfpenny. P-S95 



• 


Hinton, J. (uitg) 

A View of the Whale Fishery. 

1760 

WALVICON 1580 • 1770 

ets 7 x 11,625 in 

KWM.;illustr: Universal Magazine. London 1760. 

P·S107. andere versie rnr 296, 297, 307 


302 

168. 


WALVICON 1580 - 1770 

Lodge, Jno (?-1796) 

View of the Whale Fishery, &c. m Greenland. 

1780 

169. 

169. View of the \YI-IALE FISHERY, &c. in Greenland. 

Colored line engraving. 11 Ys x 6% in. 

Artist: Jn9 Lodge, del et sculp. [?-1796 London). 

Engru\"ed fot' [J. Hamilton] Ll1oorc's Voyages & Travels. 

London, 1780. Same plate as items 170 and 171, dif· 

ferent engravers. P-SI09-A 

lijngravure, ingekleurd 

KWM.; illustr: J. Hamilton, Moore's Voyages & Travels. London 1780. 

P-SI09-A 


303 

arctisch centrum, r.u. groningen rijksmuseum, amsterdam 

11,125 X 6,75 m

an 

Der Walfischfang. 94. 

lithografie, kleuren 

KWM 

P-S119-A 


1--- 

WALVICON 1580 - 1770 

tN. D('t" WaUtlllchfnng. 

221. 

221. Der vVallfischfang. 

Lithograph in color. 4Vs x 614 in. 

94. 

305 

P-S1l9-A 

arctisch centrum, r. u. groningen • rijksmuseum, amsterdam 

4,875 X 6,5 in

Hollar, Wenceslaus (1607-1677)(toegeschreven) 

Whaling Scene. 

ets 

KWM 

P-S178 


WALVICON 1580 - 1770 

223. 

306 

223. [\Vhaling Scene.] 

Etching. 4\4 x 10\4 in. 

Attributed to \V. Hollar [\Venceslaus, 1607 Prague-167i 

London]. 

Mounted on paper marked C. \Vilmott, 1816. p-S178 

4,5 x 10,5 in 

arctisch centrum, r.li. groningen • rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

307 

226. 

an 

Der Groenlandische Walfisch-Fang. So Kumt u noch dazu in seinem Furstenthum Der Fischc Prinz u 

Haubt der Leviathan urn. 

Iijngravure, ingekleurd 6 x 10,75 in 

KWM 

P-S108-A. zie rnr 296, 297, 302. 


arctisch centrum) r .u. groningen * rijksmuseum, amsterdam

an, naar Sieuwert van der Meulen ? 

Navigatio Piscatorum in Portu. 

ets, polychroom 

KWM; serie Georg Balthasar Probst. 

WALVICON 1580 - 1770 

310 

229. 

P-Sl-A-2. niet opgenomen zijn de nrs P-Sl-A-3 tIm 6 



,_ , r 

10,875 x 16 in 

rijksmuselUU, amsterdam

an 

De Noord-West-hoek. Beerenberg. 

houtsnede 

KWM; illustr: Van Keulen, Atlas. 

P-P782. zie rnr 57, 207 


WALVICON 1580 - 1770 

De N oord-W efr-hoek. 

311 

472. 

5,875 x 7 in 


WALVICON 1580 - 1770 

535. Anno 1614 den 28 December is gestrant desen vis 

Lanck syndo 58 "oeten. 

Mixed method. 1645. 4'4 x 9\4 in. 

Artist: E. V. Velde fe. [Esaias I, 1591 Amsterdam-1630 

Hague. Esaias II, 1615 Haarlem-?l. 

Engraver: Hh exc. 

See item 536 for additional print of the same whale. 

P-G1l32 

Velde, Esaias (1591-1630)(inv); Hh (sculp) 

Anno 1614 den 28 December is gestrant desen vis Lanck syndo 58 voeten. 

1645 

diverse technieken 4,5 x 9,25 in 

KWM 

P-G1132. zie rnr 210 

onderwerpseode 690 

315 

535. 


WALVICON 1580 - 1770 

5S8. 

317 

Swertner, Johannes (1743-1813) 

het Asmaken van de CageJotvis den 20 Febr Anno 1762. tussenwyk op zee en Zantvoort op Strand 

gedreven, na t Leven Cetekent en in t' koper gebragt door Johannes Swertner Oud 15 J aar. 

1761 

ets 9,5 x 15,625 in 

KWM 

zie rnr 194, 318. P-Gl128 



WALVICON 1580 - 1770 

540. 

319 

Spilmans, Hendrik (1721-1784) 

Aftekening van een Cachelot den 20 febr 1762 tussen zandvoort en Wyk op Zee, aan strand Gedre 

even. groot 61 voet 6 duum, 

1762? 

ets, ingekleurd 

KWM 

zie rnr 178. P-Gll04-A 



den .u> Feb.l'u;u·.i 

WALVICON 1580 - 1770 

541 upper. 

320 

Jansz III, Vincent (1738-1811) 

Cagelot lang 61 voeten. den 20 Februari 1762 tussen Zantvoort en Wyk-op-Zee aangedreeven. 

ets 12,125 x 9,25 in 

KWM 

P-G1115, boven 


arctisch centrum) r.u. groningen • rijksmuseum, amsterdam

Jansz III, Vincent (1738-18l3) 

De Cagelot tegen du Rug te zien. 

ets 

KWM 

P-G1115, onder 


WALVICON 1580 - 1770 

'-, 

;/ ""," 

'.' ;, 

541 lower. 

321 

12,125 x 9,25 m 


WALVICON 1580 - 1770 

322 

542. 

Noorde, Comelis van 

Cagelol of POlwalvis, lang omtrenl 60 voeten, even benoorden Egmon op Zee Levend Gestrand op 

den 15 February, 1764. den 1 Maarl aldaar in Veiling verkogt voor 810 Guldens. den 19 February 

naar 'I Leeven Getekend en in 'I Koper gebragt te Haarlem. 

1764 

lijngravure 

KWM 

P-Gll03 



8,375 x 13,125 in 


St. R.(inv) 

The Sperma-cete Whale drawn after nature. 

1764 

WALVICON 1580 - 1770 

324 

gravure 

KWM; illustr: Gentleman's Magazine, januari 1764. 

P-G1137 

onderwerpsco de 690 

arctisch centrum, r. u. groningen 

552. 

4,5 x 7,5 in 


an 

The Capture of a Whale. 

WALVICON 1580 - 1770 

lijngravure 5,125 x 8,25 in 

KWM; illustr: J. Wilkes (uitg), Act directs. 6 okt 1798. London 1798. 

P-Gll09 


554. 

326 

arctisch centrum) r.u, groningen rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

561. 

561. Balaena Ein Grosser IVallfisch von. 60 Schuch lang 

undo 41 schuch hoch. Tab XLII. 

Etching. 7 x llV2 in. P-G1l20 

an 

Balena Ein Grosser Wallfisch von. 60 Schuh lang undo 41 schuh hoch. Tab XLII. 

ets 

KWM 

P-G1120 


329 


7 x 11,5 in 


WALVICON 1580 - 1770 

an 

Corpora dum gaudent immania tollere Cetae. Sic varys telis, varys seriuntur aristis. 33. 

gravure 3,25 x 8,5 in 

KWM 

P-G1138. zie rnr 27 


331 

563. 


WALVICON 1580 - 1770 

565. Balenes. Tartarischen Cham, of Keizer van Sinn. 

'Vood engraving. 4th x 61,4 in. 

Dapper, O. Gedenkwaerdig hcdrij[ der Nederlandsche 

Oost·/ndische i1laatschappije. Amsterdam 1670. p. 

159. See item 526 foJ' French edition. P-G1l40 

332 

an 

Balenes. Tartarischem Cham, of Keizer Van Sin •. 

1670 

houtsnede 

KWM; illustr: O. Dapper, 

terd.m 1670. p 159 

P-Gl140. zie rnr 93. 


4,125 x 6,5 in 

Gedenkwaerdig hedrijf der Nederlandsche Oost-Indische Maatschappije. Ams 

565. 

arctisch centrum, r.U. groningen rijksmuseum, amsterdam

Haussard, Cne (sculp) 

Figs. 1 through 14. Harpoons, 

c.1760 

gravure 

KWM; Universiteitsbibliotheek, 

esches, Part II Sect. X PLIl. 

P-M3708·2 


WALVICON 1580 . 1770 

575. 

333 

lances, whale hook, spades, mincing knife, etc. 

14 x 9,25 in 

Groningen; illustr: Diderot et d'Alembert, Encyclopedie ... Paris c.1760. P 


WALVICON 1580 - 1770 

334 

576. 

Milsan (sculp) 

Figs. 1 and 2. Whalemen's costumes with lances, hook, harpoon, coiling lines. Fig. 3. Small boat cha 

sing whales. 

c.1760 

gravure 

KWM; Universiteitsbibliotheek, Groningen; 

esches, Part II. Sect. X Pl.Ill. 

P-M3708-3 


14 x 9,25 in 

illustr: Diderot et d'Alembert, Encyclopedie ... Paris c.1760. P

WALVICON 1580 - 1770 

Haussard, ELth (sculp) 

Figs. 1 and 2. Whale alongside of a ship. Fig. 3. Harpooning a whale. 

c.1760 

gravure 


Pesches. Part II. Sect. X. PI.VI 

P-M3708-4. zie rnr 45, 63. 


577. 

335 

15,375 x 9,125 in 

illustr: Diderot et d'Alembert, Encyclopedie"" Paris c.1760. 

arctisch centrum l Lll. groningen * rijksmuseum, amsterdam

578. 

WALVICON 1580 - 1770 

336 

578. Fig. 1. [Mincing blubber. Skimming oiL) Fig. 2. 

[Oil from cooler to cask. Scraps from cooler.) Fig. 3. [Side 

of ship cut a".'ay to show oil stowage.] 

Engraving. 13% x 9Vs in. 

Engraver: Milsan Sculp. 

Pesches. Partie II. Section X. PI. VII. P-M3708-5 

Milsan (sculp) 

Fig. 1. Mincing blubber. Skimming oil. Fig. 2. Oil from cooler to cask. Scraps from cooler. Fig. 3. 

Side of ship cut away to show oil stowage. 

c.1760 

gravure 


Pesches. Partie II. Section X. PI.VII. 

P-M3708-5. zie rnr 30, 62, 70. 


13,75 x 9,125 in 

illustr: Diderot et d'Alembert, Encyclopedie .... Paris c.1760. 


579, 

WALVICON 1580 . 1770 

337 

579. Fig. 1. [Blubber taken from small boats to i\iother 

ship.] Fig. 2. [Trypots.] Fig. 3. [Trvworks and casks.] 

Fig. 4. [Baleen.] , 

Engraving. 14 x 914 in. 

Engraver: Cne Haussard Sculp. 

Pesches. Part II. Sect. X. PI. VIII. P-iVIS708-6 

Haussard, Cne (sculp) 

Fig. 1. Blubber taken from small boats to Mother ship. Fig. 2. Trypots. Fig. 3. Tryworks and casks. 

Fig. Baleen. 

c.1760 

gravure 

14 x 9,25 in 

KWM; Universiteitsbibliotheek, Groningen; illustr: Diderot et d'Alembert, Encyclopedie ... Paris c,1760. P 

esches. Part II. Sect. Pl.VIIl. 

P·M3708·6 



an 

Whaling scene. 

katoen, bedrukt 

KWM 

P-M3709-A 


300,340 

WALVICON 1580 - 1770 

338 

580. 

580. 'Whaling scene. 

Block-pl"inted cotton cloth. 1214 x 28 in. P-M3709-A 

12,25 x 28 in 


WALVICON 1580 - 1770 

Englisches Glas (Weinglas) mit einf,:cschliffener WaHangscene und cler namentlichen 

Widmung ,,'t WELVAAREN VAN'T SCHIP DE THEODORUS EN COM 

MANDEUR HENDERIK IURIAANSE", Der WaWinger "Theodol'us" gehorte 

der Zaandamer Reederei Pietcr Leur. Hay JUrgens hat ausschlieBlich iiir diese 

Reederei als Commandeur gcfahren, und zwar in den Jahren 1739-1756. 

Solche GHiser scheinen im 18. Jahrhundert tatsachHch im Gebrauch gewesen 

zu scin, besonders bei del' Verabschiedung cines SchiITes fUr cine Hingere 

Reise und dann bei der Abrechnung oach criolgter Heimkehr. Siehe hierzu 

die Abbildungen Nr. 40 a und 40 b sowie die entspr. Anmerkungen dazu auf 

S. 310 meines Buches "De laatste bloeiperiode van de Nederlandse arctische 

walvis- en robbevangst, 1761-1775", Zaltbommel 1971. (Foto: Maritiem l\luseum 

"Prins Hendrik", Rotterdam.) 

an 

(Wijnglas met opschrift en vangsttafereel en het schip de Theodorus). 

c.1740-1750 

glas, k1eurloos, met ingeslepen decor 

KWM 


339 



WALVICON 1580 - 1770 

Vcrkaufsanzeige tiber "WalfischHinger-Gcratschaflcn" in Amsterdam am 

12.0ktober 1772. Es handelt sich dabei urn das lnvcntar des Gronlandfahrers 

"Susanne en Maria" der Amsterdamer Rccderci Nicolaus Anthony van Hoom. 

Das Schlfi hatte un tel' clem Befehi des Fahrer Commandeurs Rljk Harrnensz. 

gestanden, der dann 1773 auch nicht wieder als Commandeur in Amsterdam 

erscheint. (Foto "De Walvis in Nederland", Arnheim.) 

an 

Verkaufsanzeige ueber Walfischfaenger-Geraetschaften III Amsterdam am 12_ Oktober 1772. 

1772 

foto De Walvis in Nederland, Enkhuizen 


340 


an 

Driemastgaljoot Victoria. 

keramiek, tegels, (4 x 4 st) en (4 x 1 st) 

Boysen, Hooge 

rechts 4 voorstellingen met div voorstellingen 

onderwerpscode 311,420? 

WALVICON 1580 - 1770 

Afb. 32 Drlemastgaljool .. Victoria·' (Boysen. Hooge) 

342 


WALVICON 1580 . 1770 

'WHALING SERIES. DUTCH DELFT, CIRCA 1672. 

an 

Whaling series (schenkkannen met afbeeldingen van schepen). 

c.1672 

keramiek, Delft 

The Mariner's Museum, New Port. 


343 


WALVICON 1580 - 1770 

ENGLISH AND AMERICAN SHIPS) CIRCA 1800. LIVERPOOL \VARE. 

344 

an 

English and American ships. (eet- of wandborden). 

c.1800 

keramiek, Liverpool Ware 

The Mariner's Museum, New Port. 


arctisch centrum) r.u. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

Baltitle dOli! all mJh..lt Ie gras (B), mais comllle 011 I'll icboule sur Wit cole qui s'illC/illt a In mer, pour qll'elle 

11'), lombe pas, all a til/alice e1I terre deux piquets (C C) auxquels la btl/tim est fe/tutU. par des cordes: fme qui passe 

dntlS In gmllie cJ l'atllrc asslljeJlie flu-deHlls de raileroll de IlllJutlle. (E) !our1uau 011 1'011 jail wire Ie lard lmC fois 

coupe ttl petits marceaux. (F) CtlVCQU all vase tn bois pleill d'eau Sill' laquclle all verse I'built pour in ciarijia-. 

La /ie " pricipile all fOlld de I'eall (I I'}",ile claripe tlage dcssllS. (G) flliailies 01; 1'011 verse I'}",i/, clarifiie. 

an 

Baleine dont on enleve Ie gras, enz. 

17e eeuw 

ets, ingekleurd 

Gemeente-archief, Rauen 

zie rnr 22, 31, 215 


346 

arctisch centrum, r,ll. groningen 

34,9 x 23,2 


WALVICON 1580 - 1770 

On 1.l0ii des vaisseaux qui 011/ ecbouc wJre des rocbcrs 011 des morceaux de glace. Les iqllipagts dalls leurs 

canots f01l1 de leur mieux pOllr rtfirer Je plm de POiSS011S qui leur lsi possible. 011 voil 111 A des ours bi{lflCs 

qui se SOli! rdires dam Ie rep!i de rocbtr POll I' tssayer d'altrl1per que/qlltS po;ssom. 

347 

an 

Fig. 1. On voit des vaisseaux qui ont etouche entre des rochers ou des morceaux de glace. enz. 

ets 



WALVICON 1580 - 1770 

Ou 110il lim baltint qui, elal1l blusil:, csl lIIJrit til furfur tf a 1t1lversl fJUclqlU5 dmltJlIpes at'CC cwx qui 

ilaim! dcdam (A); de pills, ltombre de ,baloupes (D) qui s'approchCllI a force de rames pOllr aCbCl.Ilf dt fair! mourir 

la bl11ciue £1 sauveI' ceux qui soul lombes it In mer. 011 voil dans Ie loillinill des chaloupts (E, B, B) qui rtmorquml 

des baltincs mories pOllr Its cOJ/duire all baiimel1t (C). Les chaloupes comp·renaienl : un harponneuT J puis six 

ramcurs ct a l'arriere un huiticrne homme qui gencralcment gouvcrnait avec un aviron de queue. 

an 

Fig. 3. On voit une baleine qui, etant blessee est entree en fureur, enz. 

ets 


348 


WALVICON 1580 - 1770 

an 

Trankocherei am Bellsund auf Spitsbergen (1660). 

2e helfl 17e eeuw 

pentekening 


'!ranliod)mi am 93eH[ullh auf Spi!llmgell (J660) 

mQ

an 

Jonas et la Baleine. 

eind 16e eeuw ? 

houtsnede 


WALVICON 1580 . 1770 

Jonas et la Bnleine 

356 


Manesson-Mallet 

Isle d'Islande. 

1683 

WALVICON 1580 - 1770 

Carte e:dTaite de la Description de l'Univers} par Nanesson·Mallet 

(1683). 

357 

gravure 

i!lustr: Manesson-Mallet, Description de l'Univers. 1683. 



WALVICON 1580 - 1770 

Gravure erlraite du Recueil. des Voyaoes em Nord 

publie a Amsterdam par Bernard (17i6), tome II: 

358 

Bernard (uitg) 

Maniere dont on darde la Baleine, et les Boeufs marins. 

1716 

gravure 

illustr: Bernard (uitg), Recueil des Voyages au Nord. Tome II. Amsterdam 1716. 



Nihon Sankai Meibutsu zue 

Baleine harponnee. 

1754 

houtsnede 

Japans 


WALVICON 1580 - 1770 

Baleine harponnce (d'apres i'om-'Tage japonais Nihon Sa-nkai Meibutsu zue, 1754). 

312,330,340 

359 



WALVICON 1580 - 1770 

Baleine harponnee amenee It terre (d'apres 10 Niho» Sanko; Meibutsu ,uo J 1754). 

Nihon Sankai Meibutsu zue 

Baleine harponnee amenee a terre. 

1754 

houtsnede 

Japans 


360 



. .... '

WALVICON 1580 - 1770 

Jonas et Ie. Ba,leine, d1apres une gravm:.e ancienne. 

361 

an 

Jonas et la BaIeine, d'apres une gravure ancienne. 

houtsnede ? 



WALVICON 1580 - 1770 

CACHELOT o£ 1'0 TYISCH. 

an 

Cachelot of Potvisch. Potvisch Tanden. De onder Bekkeneel des Potvischs. 

1723 

362 


iIIustr: G. Outhof, Het Boek van de Profeet Jonas. Verklaardt enz. Amsterdam 1723. Rijksmuseum Z 

uiderzeemuseum, Enkhuizen. 

TM 862 



an 

B.A.K.D. Gevelsteen te Gaast, Friesland. 

lichtdruk, ingekleurd 

Gaast, Friesland 

nr 7479. Iichtdruk op ware grootte 


WALVICON 1580 - 1770 

365 


14,2 x 13,2 


WALVICON 1580 . 1770 

an 

(Afspekken van een walvis te water. met zeedieren aan de rand). 

Rijksmuseum Zuiderzeemuseum, Enkhuizen. Collectie Thijs Mol. 

pI XXVII. nr 7440 


367 


WALVICON 1580 - 1770 

369 

an 

VII Dee!. Pag 962.(potvis, natuurgetrouwe weer gave van een. met afbeelding van tan den en schaalaan 

duidingen). 

gravure 

Rijksmuseum Zuiderzeemuseum, Enkhuizen. Collectie Thijs Mo!. 

nr 7431 

ondenverpscode 330 

arctisch centrum, LU. groningen rijksmuseum, amsterdam

an 

Unidentified Whaling Ships. Dutch. 


Deposit, Massachusetts Institute of Technology. 

MITI06 


WALVICON 1580 - 1770 

397 

21,75 x 27 in 


an 

Grabstein (Fliese) des Boye Ocken (1701-1773). 

1773 

zandsteen, gehouwen 

Friesenmuseum, Wyk auf Foehr 

afk: OevenumIFoehr 


WALVICON 1580 - 1770 

Abb. 47 {obenl Grabstcin tFliesel des Bo}'c Ocken {l701-17731 auf Oevcnum! 

Fohr, Rotsandsteio, 59 X 59 em, Friesenmuseum W}'k/Fohr 

Die untcn abgebrochene Fliese, angedtibclt .1I1 ein StUck Walknochen, befand 

sich urspriinglich uno his vaT wenigen Jahrcn auf dem Kirchhof 51. Johannis in 

Nieblum/Fohr. In der Bckronung, unter eincm Schriftband und seitlich von 

verschicuenen Ornamenten eingerahmt, ein die Wellcn durchfurchender Wal. 

398 


59 x 59 


WALVICON 1580 - 1770 

Abb. 461linksl Grabstein des Fahrer Commandeurs Volckert Knunen auf clem 

St.-Joh:mnis-Kirchhof in Nieblum/F6hr, H. 124 em Dr. 71 em 

Die Stele zuhlt zu den sch6nsten der nordfriesischen Seef;lhrcr-Grabsteine Hberhaupt. 

Volckert Knurten (1717-1770) hihrte als Commandeur den Amsterdamer 

Gronlandfahrer .. O'1 ... 1aria en Petronella" der Reedereien Mulder ell van Hoorn 

{l762-17651 und Nicolaus Anthony van Hoaro (1766-1 769J. 

an 

Grabstein des Foehrer Commandeurs Volckert Knutten (1717-1770). 

1770 

kalkzandsteen ? 

St.-Johannis-Kirchhof, NieblumIFoehr 


399 

124 X 71 

arctisch centrum, r. u. groningen rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

WALFISCH 

2>= unlaf' :" ,"",7' ,.-h/ure'l:-;-' 

400 

an 

(Naturalistische afbeelding van twee walvissen, waarvan een blowend en een met geopende muil) 

1735 

gravure 

Noordelijk Scheepvaartmuseum, Groningen. illustr 


18,8 x 14,8 


an 

(Do os met opschriften, gedecoreerd), 

1633 

balein, eikehout 


zie rnr 154 


WALVICON 1580 - 1770 

401 

arctisch centrum, r,ll. groningen * rijksmuseum, amsterdam

WALVICON 1580 - 1770 

402 

Mooy, Jan (1776-1847)(waarschijnlijk) 

Voorstelling van de walvisvangst of kleine visserij; afgebeeld is de walvisvaarder De Magdalena 

18e eeuw 





WALVICON 1580 - 1770 

Portier, Pieter Idserts (1698-1781) 

Het bootschip Vergulde Walvis, gewassen pentekening van. 

18e eeuw 

tekening, gewassen pen- 



403 


WALVICON 1580 - 1770 

404 

Hannema, Louw Jans 

Straat-Davisvaarder, ingekleurde pentekening van een. 

1779, 18 dec 

tekening, ingekleurde pen-, Kollum 




WALVICON 1580 - 1770 

an, naar Sieuwert van der Meulen (inv) en Adolf van der Laan (sculp) 

Tegeltableau met fluitschepen op walvisvaart. 

c.1730 

keramiek, tegels, blauw-\vit, Fries, (5 x 7) 

Noordelijk Scheepvaartmuseuffi, Groningen 


405 


WALVICON 1580 - 1770 

406 

an 

Vroege voorstelling van een walvis en een potvis (?). 




Defehrt 

Blanc de Baleine. 

1763 

gravure 

collectie 

oningen; 

A A 

A 

WALVICON 1580 - 1770 

407 

H :1 

32,8 x 21,6 

A. Dijkstra, Amersfoort; Noordelijk Scheepvaartmuseum, Groningen; Universiteitsbibliotheek, Gr 

illustr 

De Encyclopedie etc. van Diderot en d' Alembert kent meerdere uitgaven 



WALVICON 

Aanzet tot een iconografie van de walvisvaart 1580 ‐ 1770 

Citation: 

Walvicon: aanzet tot een iconografie van de walvisvaart. Samenstelling: Erik Kleyn, fieldwork‐ 

series A.C. nr. 5, 1987. Arctisch Centrum, Rijksuniversiteit Groningen, Rijksmuseum, Amsterdam 

Available as pdf in the catalogue of the library of the University of Groningen 

http://www.rug.nl/library

Walvicon, complete publication

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?