nr. 2 - Kring voor Geschiedenis en Kunst van Deinze en

3689
2150. Paul HUYS (nr. 504) : Nog over Gaston P. Baerts vertellingen in ’t Beertje (1951 –
1970)
In een vorig artikel in het Contactblad 1 brachten we Gaston Baerts vertelling over “Pierke
Pijcke”, overgenomen uit de West-Vlaamse volkskundige almanak ’t Beertje van 1957. Maar
in diezelfde volksalmanak publiceerde de geboren Deinzenaar G.P. Baert (1895-1981) nog
zestien anderen verhalen, waarvan er slechts drie werden overgenomen in de “Brieven uit
het Leieland” (K.O.K.-jaarboek 1971) 2 . Resten er dus nog een goed dozijn, waarover we nu
iets meer willen vertellen. Ze handelen weliswaar niet allemaal direct over Deinse
onderwerpen, waar ze stammen in elke geval van een geboren Deinzenaar, wat op zich al
reden genoeg moge zijn om er tenminste toch iets over te zeggen. Om ze hier te
presenteren, verkiezen we dezelfde volgorde waarin ze destijds in ’t Beertje verschenen zijn.
1. Ezelarij uit de Mandelstreek (jrg. 1951, pp. 51-55)
Aangezien we deze jaargang niet in de Gentse Univ. Bibl. konden raadplegen 3 kunnen we
hierover voorlopig niets meedelen, maar –althans naar de titel te oordelen – gaat het niet om
een “Deins” onderwerp (alhoewel de Mandel ook door Gottem vloeit…).
2. Kalenderteksten (1952, pp. 3-25)
De volksalmanak ’t Beertje begon elk jaar met de twaalf maandkalenders; voor de jaargang
1952 schreef Baert evenveel commentaarteksten, over diverse onderwerpen die vaak met
de natuur in/rond de vier seizoenen te maken hebben. Voor de februari- of Dollemaand b.v.
schreef hij over ondergrondse konijnennesten, voor de juni- of Zomermaand over patrijzen,
voor de juli- of Dondermaand over zomervlinders en voor de october- of Bedemaand over
(oude) ploegen en (moderne) tractoren.
De oude Vlaamse namen voor de maanden ontleende hij aan G. Gezelle.
3. Grootmoeder en kleindochter (1960, pp. 45-47)
Een leuke beschrijving van het “huishouden” (keukeninrichting, potten en pannen, huisraad
enz.) in grootmoeders tijd (ca. 1900) en in de actuele tijd (ca. 1960, toen Baert hierover
schreef). Ook over de typische tijdsbesteding (werk en ontspanning) toen-en-nu worden
behartenswaardige dingen gezegd. Toegepaste sociografie in a nutshell!..
4. Gaten stoppen en lappen leggen (1960, 48-50)
Over een marktkramer – ene “Ramman van Torhout”, die op de markt (van Brugge?) een
nieuw soort “solutie” verkocht, nl. een zelfklevend strookje “plaksel om velobanden te
stoppen”.
5. Naar ’t Heilig Bloed (1961, pp. 40-46)
Als dank voor een genezen boreling gaat Gaston Baert te voet (Deinze – Zeveren – Vinkt –
Lotenhulle – Aalter – Knesselare – Oedelem – Assebroek : acht uren stappen!) op bedevaart
naar de H. Bloedkapel in Brugge, overnacht daar in De Palingpot, doet ’s anderendaags in
de morgen de “devotie” en keert met de trein weer huiswaarts; hij houdt er een kapotgelopen
grote-teen-nagel aan over. Maanden later, bij een zwempartijtje met een paar Deinse
vrienden – Matthys en Scheerlinck – in de Zuiderzee bij Volendam, ziet hij plots zijn
“uitgezworen” nagel boven op het watervlak drijven; hij bewaart hem nu, als aandenken en/of
als een soort talisman, in een doosje. Net zoals zijn vrouw de H. Bloedmedaille aan haar
paternoster vastgehecht bewaart.
6. De beloofde fles (1961, pp. 17-24)
Een lofzang op de wijn, met als kern van het verhaal een anekdote rond Fons Grootaert,
“gewezen schoolmeester, koster, orgelist en assurantieman”, aan wie Gaston Baert een
goede dienst bewijst (door voor hem een brief in het Duits te schrijven), waarvoor hem als
beloning een fles wijn beloofd wordt, te ledigen bij Baerts aanstaande pensioen (dag op dag