03/02/2013. OPENBARING REEKS: 'N BOEK WAT ... - Reon Du Plooy
03/02/2013. OPENBARING REEKS: 'N BOEK WAT ... - Reon Du Plooy
03/02/2013. OPENBARING REEKS: 'N BOEK WAT ... - Reon Du Plooy
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>03</strong>/<strong>02</strong>/<strong>2013.</strong> <strong>OPENBARING</strong> <strong>REEKS</strong>: ‘N <strong>BOEK</strong> <strong>WAT</strong> MY BANG MAAK! DEEL_<strong>02</strong>.<br />
# - 1<br />
INLEIDING:<br />
Kom ons begin kortliks met hersiening oor verlede week se byeenkoms:<br />
# - 2<br />
Verlede week het ons gesien dat Openbaring ‘n brief, ‘n profesie en ‘n apokalips is.<br />
As brief bevat die boek sekere inligting aan die geadresseerdes, ‘n profesie het nie<br />
in die eerste plek die toekoms voorspel nie, maar die woord van God aan mense<br />
tydens ‘n sekere tydperk verkondig.<br />
‘n Profesie het aangesluit by wat gebeur en die wil van God in dié verband bekend<br />
gemaak.<br />
Dit het ook wel betrekking op die toekoms vir sover die toekoms aansluit by die<br />
hede.<br />
Die boek bevat dus nie bloot voorspellings uit die eerste eeu oor wat in die twintigste<br />
eeu gaan gebeur nie.<br />
Dit bevat die boodskap van God aan die kerk van destyds en het as sodanig ook ’n<br />
boodskap vir die kerk vandag.<br />
As Apokalips beteken dit dat die boek sekere kenmerke het waarvan die leser moet<br />
kennis dra. Dinge soos simboliek en beelde, die groot invloed van die Ou Testament<br />
op die gedagtewèreld van die skrywer; die omstandighede van die skrywe en die<br />
invloed van die apokaliptiek op die vorm van die boek.<br />
Hierdie week gaan ons kortliks stil staan by:<br />
# - 3<br />
Die tyd (konteks) van die skrywe,<br />
Die skrywer self,
Die samestelling van die boek,<br />
Die boodskap van die boek.<br />
DEEL 1:<br />
# - 4<br />
(i) KONTEKS:<br />
Die boek self gee hier en daar aanduidings van die omstandighede waarbinne dit<br />
ontstaan het.<br />
Die boek Openbaring is soos ‘n groot drama wat voor ons oë afspeel:<br />
Die verhoog is die aarde soos wat dit deur die Romeinse Keisers beheers en<br />
domineer word, en in besonder die gebied van die provinsie Asië. Die<br />
Romeinse staat self word in verskillende tonele en kleure getoon:<br />
o die kleure van die dier (13:1);<br />
o die slegte vrou (groot hoer) wat langs die dier sit (17:1);<br />
o die bloed van die martelare wat reeds gesterf het (2:13)<br />
Tegelykertyd speel die nog meer “gewigtige” toneel tussen God en Satan<br />
(12:1e.v.) agter die gordyn af.<br />
o Die dier met sy sewe koppe en tien horings wat die Romeinse staat<br />
simboliseer, kry sy krag van die draak, die Satan (13:2).<br />
o Die Romeinse staat se lasterlike aktiwiteite word in die tweede dier<br />
vergestalt. Hierdie tweede dier, die vals profeet (16:13,19:20; 20:10)<br />
veroorsaak dat die eerste dier aanbid word. Die 2de dier verwys na die<br />
Rykspriesters wat in die provinsies die aanbidding van die Romeinse<br />
Keiser moes verkondjg en afdwing.<br />
Die algernene situasie is goed bekend: daar is toenemende konflik en stryd tussen<br />
die staat en die kerk,dit kan nie anders nie.<br />
Die kerk bely dat Jesus die Here (Kurios) is en die staat sê dat die keiser Here<br />
(Kurios) is.<br />
Die slagveld is gereed vir die botsing.<br />
Die vraag wat by ‘n mens opkom is na watter tyd in die geskiedenis hierdie<br />
omstandighede moontlik kan verwys?
Die soort vervolging wat in die boek weerspieël word, geld vanuit ‘n geskiedkundige<br />
perspektief die waarskynlikste in die regeringstyd van Domitianus wat as keiser vir<br />
homself goddelike eer toegeëien het.<br />
In Klein-Asië is die kultus van keiserverering baie lewendig beoefen en almal wat dit<br />
teëgegaan het, is vervolg.<br />
(ii) SKRYWER:<br />
# - 5<br />
Die skrywer identifiseer homself slegs as “Johannes” sonder enige verder<br />
kwalifikasies.<br />
(iii) SAMESTELLING VAN DIE <strong>BOEK</strong>:<br />
# - 6<br />
SKETSPLAN<br />
A. CHRISTUS IN DIE KERK (1–3)<br />
B. CHRISTUS IN DIE HEELAL (4–11)<br />
C. CHRISTUS IN DIE GESKIEDENIS (12–22).<br />
# - 7<br />
A. CHRISTUS IN DIE KERK (1–3).<br />
Die Verheerlikte gee sewe briefboodskappe aan die kerk.<br />
1. Proloog (Inleiding) (1:1-8) “Hy kom!”<br />
2. Eerste gesig (1:9–20)<br />
3. Die briewe aan die sewe gemeentes (2:1–3:22)<br />
# - 8
B. CHRISTUS IN DIE HEELAL (4–11).<br />
Die Lam open die verseëlde boekrol waarvan die inhoud in die heelal ontvou,<br />
naamlik verlossing en oordeel.<br />
1. Die boekrol met sewe seëls (4:1–8:1)<br />
2. Die sewe trompette (8:2–11:19)<br />
# - 9<br />
C. CHRISTUS IN DIE GESKIEDENIS (12–22).<br />
Die draak en sy trawante in oorlog gewikkel teen die Lam en sy volgelinge. Dit loop<br />
uit op die totale vernietiging van Babilon deur die bruid.<br />
1. Die draak en die twee diere (12:1–13:18)<br />
2. By die Lam op Sionsberg (14:1–5)<br />
3. Die oordeel (14:6–20)<br />
4. Die laaste plae (15:1–8)<br />
5. Die sewe bakke met die toorn van God (16:1–21)<br />
6. Die val van Babilon (17:1–19:4)<br />
7. Die bruilof van die Lam (19:5–10)<br />
8. Die oordeel van die twee diere (19:11–20)<br />
9. Die ondergang van die Satan (20:1–15)<br />
10. Die nuwe skepping (21:1–22:5)<br />
11. Epiloog (Slot) Jesus kom weer (22:6–21) “Hy kom!”<br />
(iv) BOODSKAP:<br />
# - 10<br />
Die boek bemoedig en versterk die kerk in daardie tyd, maar tegelyk wil dit as die<br />
Woord van God die kerk deur alle tye, te midde van verdrukking en vervolging,<br />
swaar en moeilikhede, wys op die oorwinning van Christus.
As Hooftemas kan ons die vlg. kortliks noem:<br />
God se heerskappy<br />
Christus se Wederkoms<br />
Verlossing vir God se getroue kerk<br />
God se oordeel is ‘n werklikheid<br />
DEEL 2: BRIEF AAN DIE 7 GEMEENTES:<br />
# - 11<br />
# - 12<br />
A. CHRISTUS IN DIE KERK (1–3).<br />
Die Verheerlikte gee sewe briefboodskappe aan die kerk.<br />
1. Proloog (Inleiding) (1:1-8) “Hy kom!”<br />
2. Eerste gesig (1:9–20)<br />
3. Die briewe aan die sewe gemeentes (2:1–3:22)<br />
Skrifdeel:<br />
Op 1:11 "Skrywe wat jy sien in ‘n boek op en stuur dit vir die sewe gemeentes:<br />
Efese, Smirna, Pergamum, Tiatira, Sardis, Filadelfia en Laodisea."<br />
12 Ek het omgedraai om te sien wie dit is wat met my praat. En toe ek omgedraai<br />
het, het ek sewe goue staanlampe gesien<br />
13 en tussen die lampe Iemand soos die Seun van die mens. Hy het ‘n lang kleed<br />
aangehad en ‘n goue band om sy bors gedra.<br />
14 Die hare op sy kop was wit soos wit wol, soos sneeu, en sy oë het soos vuur<br />
gevlam.<br />
15 Sy voete was soos geelkoper wat in ‘n smeltoond gloei, en sy stem soos die<br />
gedruis van ‘n groot watermassa.<br />
16 In sy regterhand het Hy sewe sterre gehad, en ‘n skerp swaard met twee<br />
snykante het uit sy mond uit gekom. Sy hele voorkoms was soos die son wat op sy<br />
helderste skyn.<br />
Gemeentes:<br />
Al sewe gemeentes was op ’n hoofroete geleë.<br />
’n Boodskapper met die briefbundel kon van die eiland Patmos (waar Johannes<br />
was), eerste by Efese aandoen.
Van daar af sou hy noord-waarts reis tot by Smirna en Pergamum, suidoos draai na<br />
Tiatira, en van daar af verder gaan na Sardis, Filadelfia en Laodisea.<br />
Die roete stem presies ooreen met die volgorde waarin die briewe ook voorkom.<br />
Sewe Goue Staanlampe:<br />
# - 13<br />
Die meeste verwysings na lampe in die Bybel het te doen met die tabernakel en<br />
tempel.<br />
Die lampe verwys na die kerk wat hulle lig moet laat skyn oor alle nasies.<br />
Goud verwys na kosbaarheid.<br />
Sewe dui weer op volledigheid/volkomenheid.<br />
M.a.w.: Sewe Goue Staanlampe dui op al die kosbare gemeentes van God.<br />
Sewe Sterre:<br />
Vlg die Ou Testament en Antieke Wêreld opvatting is sterre beskou as magte wat<br />
die gang van die geskiedenis en mensdom beïnvloed het.<br />
Vlg. Job 38:7 (... daardie oggend toe die sterre saamgesing het en al die hemelinge<br />
gejubel het?) word die sterre verbind aan Engele.<br />
M.a.w. Sewe Sterre dui op al die Leraars (Engele) van God se kerk.<br />
Nou moet ons onsself afvra is die interpretasie korrek?<br />
Onthou ek het gesê om verantwoordelik met die Woord te werk beteken dat jy<br />
jouself die hele tyd moet kontroleer.<br />
Die Gereformeerde uitgangspunt is: Vgl Skrif met Skrif.<br />
Kom ons toets ons self dan:<br />
Op 1:20 En dit is die verborge betekenis van die sewe sterre wat jy in my regterhand<br />
gesien het, en van die sewe goue lampe: die sewe sterre is die leraars van die sewe<br />
gemeentes, en die sewe lampe is die sewe gemeentes."<br />
Vir interessantheid, Jesus is aktief betrokke by Sy Kerk en die kerk se Leraars:<br />
# - 14<br />
Op 1:13 ... en tussen die lampe staan Iemand soos die Seun van die mens.<br />
Op 1:16 ... In sy regterhand het Hy sewe sterre gehad
Op 2:1 So sê Hy wat die sewe sterre in sy regterhand vashou en wat tussen die<br />
sewe goue lampe rondgaan:<br />
# - 15<br />
(1) Die indeling van die briefboodskap aan Efese (2:1-7)<br />
• Inleidende deel<br />
Adres:<br />
Aan die leraar van die gemeente in Efese (2:1a)<br />
Tempel van Vrugbaarheidsgodin Artemis met 1000de priesters, priesteresse en<br />
prostitute was in die stad<br />
Keiser kultus onder Keiser Domitianus het gefloreer<br />
Profetieseformule:<br />
Hy hou die sewe sterre in sy regterhand<br />
Hy beweeg tussen die sewe goue lampe rond (2:1b)<br />
• Brief liggaam<br />
Sterkpunte:<br />
Julle arbeid en volharding<br />
Julle verdra nie slegte mense nie<br />
Julle ondersoek vals apostels<br />
Julle volhard en verduur baie<br />
Julle het nie moeg geword nie (2:2-3)<br />
Julle verafsku die dade van Nikolaiete (2:6b). Mense wat kompromieë gesluit het<br />
met die wêreld veral tov afgodery en onsedelikheid<br />
Swak punte:<br />
Julle het My nie meer so lief soos in die begin nie (2:4)<br />
Oplossing:<br />
Dink aan Julle agteruitgang<br />
Bekeer Julle
Doen weer wat Julle in die begin gedoen het (2:5-6)<br />
• Gevolgtrekking:<br />
Oproep:<br />
Luister na die Gees (2:7a)<br />
Uitdaging:<br />
Wie oorwin, sal eet van die boom van lewe in die paradys (2:7b) – Ewige lewe by<br />
God.<br />
# - 16<br />
(2) Die indeling van die briefboodskap aan Smirna (2:8-11)<br />
• Inleidende deel<br />
Adres:<br />
Aan die gemeente in Smirna (2:8a) huidige Turkse stad Ismir<br />
Die stad was bekend as die “Eerste in Asië”<br />
Hoofsentrum vir die keiser kultus<br />
Die stad was 3 keer verwoes (gesterf) en weer nuut opgebou (lewend geword)<br />
Bekende sportsentrum – inwoners bekend met wennerskrone<br />
Profetieseformule:<br />
Hy is die Eerste en die Laaste (Jes 44:6, 48:12)<br />
Hy was dood en het weer lewend geword (2:8b)<br />
• Briefliggaam<br />
Sterk punte:<br />
Julle verdrukking en armoede<br />
Julle is geestelik ryk (2:9a)<br />
Situasie:<br />
Kwaadstokery van Jode teen Julle (2:9b)
Julle gaan nog meer ly (2:10a)<br />
Die duiwel gaan Julle in die tronk laat gooi (2:10b)<br />
Julle gaan tien dae (Afgeronde kort tyd – Dan 1:12-14) lank swaarkry (2:10b)<br />
• Gevolgtrekking<br />
Oproep:<br />
Luister na die Gees (2:11a)<br />
Uitdaging:<br />
Wie oorwin (Sportterm aanhou, vasbyt, deursettingsvermoeë), sal nie deur die<br />
tweede dood (geestelike dood/hel) getref word nie (2:11b)<br />
# - 17<br />
(3) Die indeling van die brief boodskap aan Pergamum (2:1247)<br />
• Inleidende deel<br />
Adres:<br />
Aan die gemeente in Pergamum (2:12a)<br />
Biblioteek met meer as 200 000 boekrolle – sentra van geleerdheid<br />
Skryfmateriaal van velle is daar vervaardig (perkament)<br />
Godsdienstige (afgode) hoofstad met tempels vir die hoofgod Zeus, mediese<br />
hoofstad met tempels van Asklepius (slang as simbool)<br />
Om nie deel te neem aan die godsdienstige feeste nie was onmiddelik burgerlike<br />
ongehoorsaamheid – strafbaar met die dood<br />
Profetiese formule:<br />
Christus het die skerp swaard met die twee snykante (2:12b)<br />
Brief liggaam<br />
Situasie:<br />
Ek ken die plek waar Julle bly (2:13a)<br />
Die troon van die Satan (afgode hoofstad) is daar by Julle (2:13a)<br />
Antipas (weet min oor hom) is daar doodgemaak (2:13b)
Sterk punte:<br />
Julle bly aan my Naam getrou (2:13a)<br />
Julle het nie Julle geloof afgesweer nie (2:13a)<br />
Swak punte:<br />
Sommige hang die leer van Bileam aan (2:14) – afgodery en onsedelikheid<br />
Sommige doen dieselfde sondes as Bileam (2:15) – burgerlike plig om mee te doen<br />
Oplossing:<br />
Bekeer Julle (2:16)<br />
As Julle Julle nie bekeer nie, kom Ek gou (2:16)<br />
Ek sal die bose mense bestry met die swaard van my mond (2:16)<br />
Gevolgtrekking<br />
Oproep:<br />
Luister na die Gees (2:17a)<br />
Uitdaging:<br />
Wie oorwin, sal van die verborge manna ontvang (2:17b)<br />
Wie oorwin, sal ‘n wit klippie kry (2:17b)<br />
# - 18<br />
(4) Indeling van die briefboodskap aan Tiatira (2:18-29) *<br />
• Inleidende deel<br />
Adres:<br />
Aan die gemeente in Tiatira (2:18a), huidige Turkse stad Akisar<br />
Vakbond hoofstad (tekstielwerkers, skoenmakers, bronssmede ens)<br />
Elke vakbond het hulle eie god gehad<br />
As Christene nie wou meëdoen nie het hulle, hulle kontrakte verloor ens (Pol.party<br />
vs FNB 2013)<br />
Songod Apollo, seun van Zeus was die hoofgod van Tiatira
Profetieseformule:<br />
Christus is die Seun van God (teenoor Apolla seun van Zeus)<br />
Sy oë vlam soos vuur (Dan 10:6) – ken die intensheid van vuur veral tov smeltwerk<br />
Sy voete is soos geelkoper (2:18b) – standvastigheid en duursaamheid (Jesus het<br />
vir Ewig plek ingeneem in Tiatira)<br />
• Brief liggaam<br />
Situasie:<br />
Ek ken Julle dade (2:19a)<br />
Sterk punte:<br />
Julle liefde, geloof, diens en volharding (2:19b)<br />
Julle doen nou meer as tevore (2:19c)<br />
Swak punte:<br />
Julle laat Isebel (1 Kon 16:31 – 34, env.)begaan (2:20a) – afgodery en onsedelikheid<br />
word polities korrek verduur deur Christene<br />
Liefde kan nie altyd die gesig wegdraai nie, maar moet soms radikaal standpunt<br />
inneem<br />
Oplossing:<br />
Die kans vir Isebel om haar te bekeer (2:21) voor haar siekbed<br />
Oordeelsaankondiging (2:22-23a) pessiekte aan sedeloses<br />
Waarskuwing aan gemeentes (2:23b)<br />
Hou net vas wat Julle het (2:25)<br />
• Gevolgtrekking<br />
Uitdaging:<br />
Wie oorwin, ontvang mag en gesag oor die nasies (2:26)<br />
Wie oorwin, sal hulle met ‘n ystersepter regeer (2:27) Wie oorwin, ontvang die<br />
môrester (2:28) – Morester is Messsians (Jesus) vanuit Num 24:17 gesien, morester<br />
kondig ‘n nuwe “dag” aan<br />
Oproep:<br />
Luister na die Gees (2:29)
# - 19<br />
(5) Indeling van die brief boodskap aan Sardis (3:1-6)<br />
• Inleidende deel<br />
Adres:<br />
Aan die gemeente in Sardis (3:1a) – vestingstad (fort) wat oninneemlik “was”<br />
Deur ‘n aardbewing verwoes in 17 n.C maar weer heropgebou<br />
Profetieseformule:<br />
Christus wat die sewe Geeste (Heilige Gees) en die sewe sterre (leraars) vashou, is<br />
aan die woord (3:1b)<br />
• Briefliggaam<br />
Situasie en swak punt:<br />
Ek ken Julle dade en weet dat Julle reeds dood is (3:1c)<br />
Oplossing:<br />
Word wakker en versterk wat oorgebly het (3:2) – julle weet nie wanneer die geheim<br />
“Hy kom!” realiseer nie<br />
Dink aan die evangelie (3:3a)<br />
Bewaar dit, bekeer Julle en word wakker (3:3b)<br />
Sterk punte:<br />
Sommige het nie hulle klere besoedel nie (4:4a)<br />
Hulle is die wit klere by My waardig (4:4b)<br />
• Gevolgtrekking<br />
Uitdaging:<br />
Wie oorwin, sal wit klere dra (3:5a) – kleur van oorwinning, burgers van die hemel<br />
Hulle naam sal nooit uit die boek van lewe (Dan 12:1, Ps 69:29, Eks 32:32-33)<br />
gehaal word nie (3:5b) – almal ken die stads-staatsregister begrip<br />
Christus sal verklaar dat die oorwinnaars aan Hom behoort (3:5c)<br />
Oproep:
Luister na die Gees (3:6)<br />
# - 20<br />
(6) Die indeling van die briefboodskap aan Filadelfia (3:7-13)<br />
• Inleidende deel<br />
Adres:<br />
Aan die gemeente in Filadeifia (3:7a) – Turkse stad Alaseir<br />
Beteken “liefde vir my “broer”<br />
Gunstige Landbou streek – veral wingerde<br />
Gereeld deur aardbewings getref<br />
Tempel van Dionusos – god van wyn en partytjies was in die stad<br />
Filadelfia en Sardis is die enigste 2 gemeentes wat nie bestraf word nie.<br />
Profetieseformule:<br />
Christus, die Heilige, die ware God (3:7b)<br />
Christus hou die sleutel van Dawid (Jes 22:22) (3:7c) – HY sluit die nuwe Jerusalem<br />
oop of toe<br />
• Briefliggaam<br />
Situasie en sterk punte:<br />
Christus ken Julle dade (3:8a)<br />
Ek het ‘n deur voor Julle oopgemaak (3:8b)<br />
Ten spyte van beperkte krag het Julle aan My vasgehou (3:8c)<br />
Julle het My nie verloën nie (3:8d)<br />
Oplossing en belofte:<br />
Ek sal die “nie-Jode” (skynheiliges) voor Julle laat kniel (3:9)<br />
Ek Sal Julle vashou in moeiliker tye (3:10)<br />
Hou vas wat Julle het totdat Ek kom (3:11)<br />
• Gevolgtrekking
Uitdaging:<br />
Wie oorwin, word ‘n pilaar in die tempel (3:12a)<br />
Die pilaar sal vir altyd daar bly (3:12b)<br />
Ek sal drie name (Name) op die pilaar skryf (3:12c)<br />
Oproep:<br />
Luister wat die Gees sê (3:13)<br />
# - 21<br />
(7) Die indeling van die brief boodska p aan Laodisea (3:14-22) *<br />
• Inleidende deel<br />
Adres:<br />
Aan die gemeente in Laodisea (3:14a)<br />
Besonder welvarende stad<br />
Swartwol was hulle ikoon handelsitem<br />
Beroemde mediese oogsentrum<br />
# - 22<br />
Geteister deur aardbewings en water tekorte, water moes met ‘n kanaal ongeveer 10<br />
km ver afgevoer word vanaf Hiërapolis wat bekend was vir die warmwaterbronne en<br />
Kolosse vir sy koue waterbronne. Die water is in ‘n kanaal (Aquaduc) afgelei en het<br />
lou warm in Laodisea aangekom, ondrinkbaar.<br />
Gemeente word net bestraf<br />
Profetieseformule:
Christus, die Amen (Jes 65:16 - 17), die geloofwaardige en ware getuie deur wie<br />
God alles geskep het, groet Julle (3:14b)<br />
# - 23<br />
• Briefliggaam<br />
Situasie en swak punte:<br />
Ek ken Julle dade (3:15a)<br />
Julle is nie koud of warm nie (3:15b)<br />
Julle is lou, net goed om uitgespoeg te word (3:16)<br />
Julle meen Julle is skatryk (3:17a)<br />
Julle is ellendig, pateties, arm, blind en kaal (3:17b)<br />
Oplossing:<br />
Koop by My goud (3:18a)<br />
Koop wit klere (3:18b) – swart wol<br />
Koop oogsalf (3:18c) – wat julle geestelike blindheid kan genees<br />
Ek bestraf en tug elkeen (3:19a)<br />
Laat dit vir Julle erns wees (3:19b)<br />
Bekeer Julle (3:19c)<br />
Ek klop aan die deur (3:20a)<br />
As Julle oopmaak, volg ‘n feesmaal (3:20b)<br />
• Gevolgtrekking<br />
Uitdaging:<br />
Wie oorwin, sal saam met My op die troon sit (3:21)<br />
Oproep:<br />
Luister na die Gees (3:22)<br />
SAMEVATTING:<br />
# - 24
Die briewe aan die kerk in die tyd van Openbaring het probleempunte van elke<br />
Gemeente uitgewys en oplossings aan die hand gedoen.<br />
Wat wil die 7 briewe vandag aan die kerk sê:<br />
Gemeentes moet liefde sigbaar uitleef (Efese)<br />
Gemeentes wat swaarkry moet volhard in die geloof, dit is die moeite werd<br />
(Smirna)<br />
Gemeentes se lewenstyl moet radikaal anders wees as die van die wêreld<br />
(Pergamum)<br />
Gemeentes moet kompromieë, omdat hulle bang is om aanstoot te gee, met<br />
die wêreld ten all koste vermy (Tiatira)<br />
Gemeentes moet waak teen geestelike doodsheid (Sardis)<br />
God stel meer belang in ‘n Gemeente se volhardende geloof as in hulle<br />
wëreldse sukses (Filadelfia)<br />
Gemeentes moet waak teen selftevredenheid want dit loop uit op geestelike<br />
“louheid” (Laodisea)<br />
Amen