Genetica van de huisdieren – samenvatting - Diergeneeskundige ...

Genetica 3/30
Samenvatting
Mozaïcisme = discreet type van cellijnvermenging, cellen gemeenschappelijke oorsprong.
Chimerisme = cellijnen van verschillende oorsprong, bv.: freemartinisme bij rund (XX/XY
chimerisme): naast uitwisseling hormonen ook van embryonale XX en XY cellen, & kween,
gonadale intersex.
% XXY dieren niet op zicht herkenbaar, uitgezonderd schildpadkleurige kater (i.v.m.
dosiscompensatie, zichtbaar doordat uiterlijk kenmerk op heterosoom zit). Mozaïcisme t.g.v. mitoseafwijking
niet geldig, want dan hadden de katten eenkleurig moeten zijn, want dan was men
uitgegaan van XY.
1.6: intersexen t.g.v. pleiotrope inwerking
Pleiotroop = 1 gen werkt in op meerdere kenmerken
bv.: hoornloosheid bij geiten: homozygote hoornloze geiten (HH) steeds intersexen, heterozygote
(Hh) volledig normaal. Meeste HH bokken normaal.
Deze genitale intersexen = geen hermafrodieten, want produceren niet gameten beide geslachten en
omdat vanuit bipotentiële geslachtsaanleg de % onvolledig onderdrukt wordt. Te onderscheiden van
freemartinisme, omdat deze vorm ook bij eenlingen optreedt.
Hoofdstuk 2: Immunogenetica en klassieke merkersystemen
Bloedgroepensystemen: antigenen op de rode bloedcel membraan
Systemen van opgeloste bestanddelen: vooral gedetecteerd in bloed (hier nml. alle factoren &
makkelijk te verkrijgen), maar ook in melk e.d.
2.1: bloedgroepen
ABO bloedgroepensysteem (mens):
fenotype genotype(n) agglutinine(n)
A A/A of A/O anti-B
B B/B of B/O anti-A
AB A/B - universele receptor
O O/O anti-A en -B universele donor
A & B codominant, O
recessief.
Iso-agglutininen: in normaal
serum, kunnen RBC andere
individuen agglutineren.
Alloantigenen: antigenen met
verscheidenheid onder individuen van eenzelfde soort, onder genetische controle,
carbohydraten/glycolipiden.
Immunisatieprocessen: door bijkomende antigenische factoren, bv.: zwangerschap (Rhesus),
herhaalde bloedtransfusies met compatiebel ABO-bloed = iso-immunisatie.
Iso-immunisatie: binnen de soort.
Hetero-immunisatie: tussen soorten (bv.: injectie humane RBC in konijnen)
Iso-antigenen: DS specifieke antigenen, gemeenschappelijk aan alle leden van een soort.
Rhesus-systeem (primaten):
Als % Rh+ x & Rh- F mogelijk Rh+ (Punnet), F Rh+ naar & produceert anti-Rh naar F
afbraak Hb geelzucht. Risico & op voorhand anti-Rh inspuiten maakt anti-anti-Rh.
(Eq: vergelijkbare factoren, niet door placenta maar via colostrum veulens niet geel geboren.)
Meerdere antigenen binnen systeem: anti-D, anti-C, anti-c, anti-E, anti-e (voor factor d, recessief
t.o.v. D, geen antistoffen opgewekt, want nagenoeg niet immunogeen), onder controle van loci C, D,
E, elk minstens twee allelen, chromosomaal zeer nauw gekoppeld.
Alleen D-factor verantwoordelijk voor geelzucht.
8 verschillende haploïde genencomplexen mogelijk: CDE, cDE, CDe, cDE, CdE, cdE, Cde, cde
CDE/CDE, CDE/cDe, cDe/cde (Rh+), CdE/Cde, cdE/cde (Rh-).
Bloedgroepen bij huisdieren:
Bloedgroepsystemen: begrenzen manifestatie van genen, op bepaalde locus op autosomen.
Bloedgroepfactoren: fysische bouwstenen op membraan (glycoproteïnen).
Allelen: gecontroleerd door 1 gen, sommige vertegenwoordigen slechts 1 factor, andere uiterst
nauwe associaties meerdere antigenische factoren.
Fenogroepen: antigenische factoren, functioneel geheel, als groep overgeërfd van ouder op
nakomeling.
© Student Onbekend.nl studentonbekend.nl/studiehulp Fouten voorbehouden