WERKSTUK over de Engelse Cocker Spaniel - Secret Of Love

Dit werkstuk over de Engelse Cocker Spaniel werd gemaakt door Kristine Goossens in het
kader van de opleiding Bachelor Agro- en Biotechnologie afstudeerrichting Dierenzorg op
KATHO met oa. foto’ s van Secret of Love Cockers.
Meer informatie (geschiedenis, karakter, rasstandaard, kleuren, verzorging, gezondheid en
activiteiten) en foto’ s van de Engelse Cocker zijn terug te vinden via de volgende link :
http://www.felici-animali.be/ECS_nl_engelse_cocker_spaniel.htm
Dit werkstuk mag niet gebruikt of overgenomen worden door derden of voor publicatie
zonder schriftelijke toestemming van Kristine Goossens.
Campus Roeselare
1 ste Bachelor in de Agro- en Biotechnologie
Afstudeerrichting Dierenzorg AO
Toegepaste dierkunde - Rassenleer & etnografie
Opdracht : bespreking van een hondenras
De Engelse Cocker Spaniel
Door : Kristine Goossens
Docent : Mevr. Sofie Tryhou
Academiejaar 2010-2011

Inhoudsopgave
Voorwoord 3
1. Inleiding 3
2. Geschiedenis en benaming 4
3. Gebruik vroeger en nu 6
4. Karakter, opvoeding en beweging 6
5. Uiterlijke kenmerken 8
5.1 Rasstandaard 8
5.2 Uiterlijk 8
5.3 Kleuren 10
6. Verzorging 12
6.1 Vachtverzorging 12
6.2 Verdere verzorging 13
7. Rasspecifieke ziektes 14
7.1 PRA 14
7.2 FN 15
7.3 Andere ziektes 15
8. Fokkers 16
Besluit 16
Bibliografie 17
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 2

Voorwoord
Als grote hondenliefhebber heb ik deze taak over de beschrijving van een hondenras met
veel plezier gemaakt. Zelf heb ik heel wat ervaring met Havanezers en Maltezers,
gezelschapshondjes die behoren tot de Bichonfamilie, omdat ik dagelijks door deze honden
omringd word. De Engelse Cocker Spaniel 1 is echter een ras dat me ook altijd geboeid heeft.
Ik hoop in de nabije toekomst een Engelse Cocker pup te mogen verwelkomen.
Voor het maken van deze taak heb ik heel wat bronnen
geraadpleegd zoals boeken, artikels en internetsites (vooral
van rasverenigingen) en ben ik opnieuw een bezoek gaan
brengen aan een bevriende fokster van Engelse Cockers
namelijk Inge Van Fleteren van “ Of Primrose Garden” uit
Heusden-Destelbergen. Zij is tevens hondentrimster en
hondeninstructeur. Mijn dank aan Inge voor het ter
beschikking stellen van foto’ s van haar mooie Cockers.
In deze taak over de Engelse Cocker Spaniel bespreek ik de geschiedenis en het doel of
gebruik van het ras zowel in het verleden als nu, het karakter en de opvoeding, de
(specifieke) uiterlijke kenmerken, de verzorging en de rasgebonden ziektes.
1. Inleiding
Bij het raadplegen van verscheidene bronnen 2 komen steevast de volgende kenmerken over
de Engelse Cocker Spaniel terug : het is een vrolijke, zachtaardige en levendige jachthond
met een altijd kwispelende staart. De Cocker is een geliefd ras omwille van zijn uiterlijk,
karakter en formaat. Het is een middelgroot ras. Hoewel hij van nature uit een jachthond is,
kan de Engelse Cocker ook prima fungeren als ideale gezelschapshond. Hij is een
allemansvriend, maar ook heel erg gehecht aan zijn baas. Typerend voor de Cocker is zijn
melting expression zoals de Engelsman zegt (Honders : 52) ; zijn blik doet harten smelten.
De English Cocker Spaniel of in het Nederlands Engelse Cocker
Spaniel behoort in de FCI 3 classificatie tot rasgroep 8 bestaande
uit jachthonden (retrievers, spaniels en waterhonden) en meer
bepaald tot sectie 2 namelijk de flushing dogs of opstoothonden
van wild of kortweg spaniels afkomstig uit Engeland net zoals de
Clumber Spaniel, de Field Spaniel, de Sussex Spaniel, de English
Springer Spaniel en de Welsh Springer Spaniel. De Engelse
Cocker Spaniel is de kleinste van deze spanielrassen. Tot sectie 2
behoren ook de Deutscher Wachtelhund uit Duitsland, het Kooikerhondje uit Nederland en
de American Cocker Spaniel uit de Verenigde Staten.
1 In deze taak zal ik spreken van Engelse Cocker Spaniel, maar ook kortweg van Engelse Cocker en Cocker. In de
literatuur wordt Spaniel ook vaak als Spaniël geschreven.
2 Voor de betekenis van de afkortingen tussen haakjes die in dit werkje gebruikt worden, zie Bibliografie.
3 FCI of Fédération Cynologique Internationale is de Wereld Honden Organisatie die 84 leden telt die elk hun
stambomen uitschrijft en keurmeesters opleidt. Meer info : http://www.fci.be/ [12.10.2010]
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 3

2. Geschiedenis en benaming
Vogelhonden
De Engelse Cocker Spaniel kent een lange voorgeschiedenis. De Spaniels behoren tot één van
de oudst beschreven groepen honden (CSCN). De Spaniel was een hond bedoeld voor de
jacht op vliegend wild. Met deze vogelhonden werd op twee manieren gejaagd : enerzijds
met netten waarbij de hond voor het wild moest gaan liggen of zitten zodat de jager een net
over de vogels kon werpen en anderzijds met valken waarbij de hond het wild moesten
opstoten zodat de valken deze konden vangen. Uit het eerste type zijn de staande
jachthonden ontstaan. Uit het tweede type zijn de drijvers of spaniels ontstaan. De valken
werden later vervangen door geweren. (WOEF, BECC, ECSCN)
Eerste attesteringen
Een van de oudste afbeeldingen van de Spaniel zou dateren uit de 4 e eeuw v.C. Het gaat om
een munt van de vader van Alexander de Grote. Daarnaast zijn er ook nog verschillende
gravures, ertsen en schilderijen (BECC). Ook in de late Middeleeuwen, tijdens de Renaissance
en in de 17 e , 18 e en 19 e eeuw vinden we de Spaniel terug op verschillende schilderwerken
(WOEF). Het is pas in de 10 e eeuw dat deze honden voor het eerst beschreven werden in
zowel Engelse als Franse literatuur (ECSCN). In de 13 e eeuw werd in een Latijns leerboek
reeds gesproken over de jacht met de valk. Het hoogtepunt van deze jacht lag echter in de
16 e eeuw namelijk in de Renaissance (BECC). In diezelfde eeuw kwamen vooral de bonte
Spaniels terug, de eenkleurige honden waren eerder zeldzaam (ECSCN). De Spaniels werden
door Chaucer en Shakespeare beschreven als vleiers, bedelaars en flodderaars (WOEF).
Verdere ontwikkeling in Engeland
De Cocker Spaniel komt van oorsprong uit Engeland. De Spaniel werd oorspronkelijk
onderscheiden in de water- en landspaniel. In de 14 e eeuw maakte men het onderscheid
tussen creeping, setting en springing spaniels (BECC). Elke groep werd ingezet voor een
specifieke jachtvorm (NSC). In de 17 e eeuw werden vele spanielrassen met elkaar gekruist in
Engeland. De verschillen werden ook steeds groter (ECSCN). In de 19e eeuw was het verschil
tussen de Field Spaniel en de Cocker Spaniel zeer klein. De honden met een gewicht boven
de 25 Engelse ponden werden Field Spaniels genoemd en de honden met een gewicht
daaronder Cocker Spaniels (WOEF, ECSCN, BECC). In 1893 erkende de Engelse Kennel Club
de Cocker Spaniel. In 1902 werd de Cocker Spaniel Club opgericht die tevens de rasstandaard
vastgelegd heeft (ECSCN, BECC). Het gewicht vormde niet langer het criterium om een Field
en Cocker Spaniel van elkaar te onderscheiden. Deze werden voortaan volgens type
gescheiden. De Cockers waren kleiner dan de huidige, met 30
cm schofthoogte, terwijl dat nu rond de 40 cm ligt (WOEF).
De honden van Mr. James Farrow hebben als voorbeeld
gediend bij het opstellen van de eerste rasstandaard van de
Cocker Spaniel. Deze zijn eerder vierkant (kortere rug en
langere benen) en compact. Mr. James Farrows zwarte reu
Obo wordt aanzien als de stamvader van alle Cockers (WOEF,
ECSCN, BECC). De Engelse Cocker Spaniel onderscheidt zich
ook van de Amerikaanse Cocker Spaniel die zijn verdere ontwikkeling kent in de Verenigde
Staten. Deze laatste heeft een kleiner en verfijnder hoofd. In 1946 werden beide Cocker
Spaniels als afzonderlijke rassen erkend door de American Kennel Club.
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 4

België en Nederland
De Belgische Spaniel Club vertegenwoordigt de negen spaniëlrassen en werd opgericht in
1905. Het is de oudste rasvereniging van ons land (BSC). Een jaar later werd de eerste
Nederlandse Spaniel Club opgericht.
Benaming
In de oude geschriften werd de naam als Spaynell geschreven.
De huidige schrijfwijze vinden we pas terug bij Shakespeare in
de 16 e eeuw. Er zijn verschillende mogelijke verklaringen voor
het woord Spaniel. Volgens sommige bronnen komt dit
etymologisch van Espanholz, Espagnol gaande tot Espagneul,
Spaniel wat zou betekenen de hond uit Spanje (BECC, ECSCN).
Andere bronnen leiden de naam af uit Span dat bij de
Carthagers konijn betekende. Toen dit volk in het huidige Spanje
aankwam, trof men veel konijnen aan. Bijgevolg heetten ze het land Spanje en de honden
die achter de konijnen joegen Spaniëls (BECC). Het oud-Keltisch woord “ Spain” verwijst ook
naar konijn (Quackelbeen).
De oorsprong van de naam Cocker of Cocking is meer eenduidig :
het is afgeleid van het Engelse woodcock (houtsnip in het
Nederlands). Rond 1800 wordt deze term steeds meer gebruikt. In
die periode was de valkenjacht met behulp van de kleine Spaniels
zeer populair in Engeland (ECSCN). De Cocker was zeer geschikt
voor de jacht op de houtsnip, een kleine sluwe vogel. Hij moest
namelijk het wild uitdrijven uit de dichte dekkingen zoals bramen
en duindoorns (BECC).
Hedendaagse Cocker
Men onderscheidt twee types Engelse Cocker Spaniel namelijk het show-gefokte type dat
lange, laag aangezette oren heeft en een lange beharing en het werk-gefokte type of
jachttype dat een veel kortere vacht heeft, hoger aangezette oren en dieper liggende ogen.
Dit laatste type wordt vooral ingezet in het jachtveld en op veldwedstrijden (NSC). Voor de
jacht is het nodig een werkproef af te leggen.
werk-gefokte type (“ working Cocker” ) show-gefokte type (“ show-type Cocker” )
Beide types worden volgens ongeveer dezelfde rasstandaard gefokt, toch zijn er heel wat
verschillen in uiterlijk en karakter waarneembaar. Daarnaast is er nog de “ dual-purpose”
Cocker die voor twee doeleinden – show en jacht – gefokt wordt (NSC). De bedoeling is de
jachteigenschappen te behouden en toch aan de rasstandaard te voldoen.
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 5

3. Gebruik vroeger en nu
Jachthond versus showhond
De Engelse Cocker Spaniel behoort als type tot de oudste jachthonden (WOEF). Ze moesten
in dichte begroeiing en onderhout duiken en alles wat zich daarin verschool opstoten, dit is
als het ware ‘ voor het geweer brengen’ . Meestal werd hem gevraagd het geschoten wild aan
te brengen. Het doden van wild moest hij echter niet. (WOEF) De Cocker Spaniel werd dus in
de eerste plaats gefokt voor de jacht. In de tweede helft van de 19 e eeuw komt daar
verandering is. Enkele belangstellenden zullen hem ook gebruiken als huishond en ze
verschijnen ook voor het eerst op de hondententoonstelling in Engeland (BECC). In de eerste
helft van de 20 e eeuw nam de populariteit van de Engelse Cocker als gezelschapshond toe
(WOEF). Tot in 1958 moest de Cocker in Engeland een jachtkwalificatie behalen om zijn
kampioenstitel te kunnen dragen (WOEF). Het gebruik voor de jacht is daarna verminderd en
sommige bloedlijnen vertonen minder jachtaanleg, toch zijn er ook nog fokkers die met de
jachteigenschap rekening houden (BECC). Zo zullen zij proberen jacht- en showlijnen te
mengen. Vandaag de dag wordt verwacht van de Engelse Cocker als jachthond dat hij
zelfstandig onder het geweer jaagt, het wild flust (opstoot) en na het schot het wild op het
land of uit het water apporteert. Hij is in staat alle soorten kleinwild te apporteren zoals
haas, konijn, fazant, duif en eend. In tegenstelling tot de grotere spaniëltypes, jaagt de
Cocker minder ruim en heel precies. Hij heeft een grote will to please en is goed trainbaar.
(NSC)
Andere activiteiten
Tegenwoordig is de Engelse Cocker vooral een
gezelschapshond. Het is een gemakkelijke gezinshond die
ook goed kan omgaan met kinderen en die houdt van
lange wandelingen (ECSCN). Door zijn middelmatige
grootte is hij gemakkelijk onder controle te houden
(CSCN). Ze hebben ook een groot snuffelbehoefte (NSC).
De Engelse Cocker wil graag werken en kan daarom ook
prima ingezet worden om allerlei hondensporten mee te
beoefenen. Op deze manier kan hij zijn energie kwijt en
wordt zijn intelligentie uitgedaagd. Hij is geschikt voor
agility of behendigheid, voor flyball, voor canicross, voor
dog dance of canine freestyle, enz. Het is ook mogelijk om de Canine Freestyle
Engelse Cocker gehoorzaamheidsoefeningen aan te leren, maar dat vindt hij vaak niet zo
leuk (NSC). Cockers vertoeven graag buiten en sommigen onder hen zwemmen graag,
anderen zullen liever niet naar buiten gaan als het regent (WOEF, NSC).
4. Karakter, opvoeding en beweging
Karakter
De Engelse Cocker heeft zijn bijnaam merry cocker niet gestolen (WOEF). Het zijn vrolijke,
zachtaardige, uitbundige, intelligente, gevoelige, trouwe, aanhankelijke en levendige honden
met eeuwig horizontaal zwiepende staarten en een goed humeur. Ze willen niets liever dan
de hele dag achter hun baasje aan lopen. Hun werklust en will to please maakt van hen ook
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 6

ideale werkhonden. Cockers kunnen wel eens
koppig zijn en een eigen willetje hebben. Ze
kunnen ook mokken als ze hun zin niet krijgen,
maar door hun goede karakter leggen ze zich daar
uiteindelijk wel bij neer (NSC). Ze kunnen tot op
hoge leeftijd behoorlijk eigenwijs en speels zijn.
Het zijn zeer enthousiaste honden die “ graag een
beetje met alles overdrijven” (NSC). Cockers zijn
geen blaffers – ze moesten vroeger altijd stil jagen
– en het zijn ook geen weglopers.
Sommige fokkers menen dat de meerkleurige Cockers iets slimmer en temperamentvoller
zijn en iets meer een allemansvriend. Ze zouden rustiger en minder dominant zijn en
makkelijker in de opvoeding. De eenkleurige Cockers daarentegen zouden wat feller van
karakter zijn en niet zo geschikt voor mensen zonder ervaring met honden en die niet
consequent genoeg zijn (CSCN). Andere fokkers menen bijna geen verschil waar te nemen.
Rode cockersyndroom
Enkel decennia geleden was de rode kleur bij de Cocker Spaniel enorm populair. De
commercie ging daar gretig op in en fokte “ alles wat rood was” met elkaar waardoor er
karakterfouten optraden. Plotseling kreeg men rode Cockers die zonder enige aanleiding
razend om zich heen beten om even later opnieuw normaal te doen. (WOEF) Dit noemt men
het rode cockersyndroom of rage syndrome. Dit probleem is ondertussen al jaren onder
controle bij de gereputeerde fokkers. Een goede fokker let niet alleen op kleuren, maar ook
op karakter en gezondheid.
Sociale aanleg
De Engelse Cocker is een echte
gezinshond, maar hij moet wel leren
omgaan met jonge kinderen die in de
ogen van de Cocker lager in de rangorde
staan. Het is daarom belangrijk om
jonge kinderen te leren hoe ze een
Cocker moeten benaderen en mee
omgaan. Tegenover mensen zijn
Cockers zeer sociaal aangelegd.
(Verhoef-Verhallen : 208) Een enkeling
is iets gereserveerder tegenover
vreemde mensen.
Cockers zijn sociaal en verdraagzaam naar Engelse Cocker met Havanezers
vreemde honden toe (NSC). Wie meerdere Cockers in huis heeft zal opmerken dat ze met
behulp van non-verbale communicatie zullen samenwerken wanneer ze samen in het bos
achter wild aanzitten. Ook met andere dieren zoals katten kunnen ze prima opschieten. Als
ze het gewend zijn, accepteren ze ook konijnen of vogels.
De Cocker heeft graag gezelschap en wilt het liefst de hele dag bij zijn baasjes zijn. Het is
geen hond om vaak en langere tijd alleen te laten (CSCN).
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 7

Opvoeding
Het is belangrijk de Cocker met een zachte hand, maar ook consequent op te voeden. Het
zijn heel vertederende honden omwille van hun uiterlijk waardoor men soms niet
consequent genoeg is en bepaald gedrag door de vingers ziet. Dat zou door de Cocker
uitgebuit worden. (NSC) Men moet hem met geduld en begrip behandelen (CSCN). De
opvoeding moet altijd gebeuren op een beloningsgerichte manier.
Beweging
De Cocker Spaniel is een erg geliefde hond – en tevens
de meest populaire van de spanielrassen – en kan zowel
in het stad als op het platteland goed aarden (CSCN). Hij
heeft een groot aanpassingsvermogen. Binnenshuis kan
de Cocker heel kalm zijn, maar hij heeft ook zeer veel
energie en heeft daarom heel wat beweging nodig. Ze
moeten een paar keer per dag stoom kunnen aflaten
(WOEF). Zijn instinct als opstoothond maakt dat hij
buiten graag snuffelt. Ook zijn intelligentie moet
worden uitgedaagd, anders gaat hij zich vervelen.
Buiten ravotten in de tuin of tijdens wandelingen vindt hij geweldig. (WOEF)
Apporteerspelletjes vindt hij ook heel leuk. Puzzelen is een andere activiteit waar men de
Cocker mee kan bezighouden (CSCN).
5. Uiterlijke kenmerken
5.1 Rasstandaard
Hoe de hedendaagse Cocker Spaniel er uit zou moeten zien vinden we terug in de FCIrasstandaard.
Deze is terug te vinden op de site van het FCI onder groep 8 sectie 2 English
Cocker Spaniel. De standaard heeft als nummer 5 wat aantoont dat het om een reeds lang
erkend ras gaat. De laatste wijziging werd doorgevoerd op 28.10.2009. Aan de hand van
deze rasstandaard zal ik de meest typerende uiterlijke kenmerken van de Engelse Cocker
Spaniel bespreken onder 5.2.
5.2 Uiterlijk
De Engelse Cocker Spaniel is een jachthond en
meer specifiek een opstoothond. Hij heeft dan ook
verschillende eigenschappen die rechtstreeks
verband houden met zijn taak om het wild op te
sporen en op te stoten.
De Engelse Cocker is een stevige jachthond die
evenredig en compact gebouwd is. De afstand van
de schoudertoppen tot de grond is ongeveer
hetzelfde als van de schoudertoppen tot de
staartaanzet (zie figuur 1). Figuur 1
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 8

De reuen hebben een schofthoogte tussen 39 en 41 cm, de teven tussen 38 en 39 cm. Het
gewicht van de volwassen Engelse Cocker ligt normaal gezien tussen de 12,5 en 14,5 kg.
Figuur 2 : de nummers komen terug in de tekst hieronder
Hoofd en schedel
De voorsnuit is vierkant (1) met een uitgesproken stop (2) die net in het midden tussen de
neuspunt en achterhoofdsknobbel (occiput) ligt (zie figuur 3). De Cocker heeft een sterk
ontwikkeld reukvermogen. Zijn kaken zijn sterk en zijn wangen zijn afhangend. Hij heeft een
compleet schaargebit. De ogen zijn vol maar niet uitpuilend. Ze
zijn donkerbruin of bruin van kleur. Bij bruin gepigmenteerde
Cockers zijn de ogen donker hazelnootkleurig in harmonie met de
vachtkleur. De oren zijn lobvormig en laag aangezet ter hoogte
van de ogen (3) (zie figuur 3). De dunne oorlappen reiken tot aan
de neuspunt en zijn goed bedekt met lang zijdeachtig haar (zie
figuur 3). De lange oren
geven de Cocker een
schattig en vertederend
uiterlijk, maar deze
hebben ook een functie
bij het jagen : de oren
Figuur 3 houden de lucht vast die
jachthonden opdoen in het veld (zie figuur 4).
Wanneer de Cocker geuren opspoort vallen de
oren als het ware om de voorsnuit en langs de
neus zodat de geur niet weg kan waaien. (NSC) Figuur 4
Voorhand
De lange hals moet goed gespierd zijn om wild te kunnen apporteren. De hals gaat over in
schuinliggende schouders (4). De benen van de voorhand zijn recht en redelijk kort – maar
niet te kort – voor geconcentreerde kracht (5).
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 9

Lichaam
De Cocker heeft een diepe en goed ontwikkelde borstkas en goed ontwikkelde ribben. De
ruglijn is vlak (6) en loopt van het einde van de lendenen tot de staartaanzet iets af (7).
Reuen moeten twee waarneembare ingedaalde testikels hebben.
Achterhand
De benen van de achterhand zijn breed, goed gerond en zeer gespierd en met een korte hak
vanaf het hielgewricht (8). Het kniegewricht heeft een goede hoeking zodat de Cocker
voldoende kan stuwen (9).
Voeten
De vier voeten hebben stevige dikke voetzolen en lijken op kattenvoeten (10).
Staart
De staart is iets onder de ruglijn aangezet en moet bij actie vrolijk zijn (11). Hij wordt recht
naar achteren gedragen worden en nooit omhoog. Sinds 1 januari 2006 is het couperen van
de staart verboden in België.
Vacht en kleuren
De vacht is glad en zijdeachtig en nooit stug of gekruld en heeft een goede bevedering aan
de oren, de benen, het lichaam en de staart (12).
Verschillende kleuren zijn toegestaan zoals één- en meerkleurigen. Bij de eenkleurige is wit
enkel toegestaan op de voorborst. Meer daarover in 5.3.
5.3 Kleuren
De verscheidenheid aan kleuren bij de Engelse Cocker Spaniel is enorm
groot. Men maakt het onderscheid tussen de éénkleurige en de
meerkleurige Cockers. De één- en meerkleurige Cockers kunnen door
elkaar gefokt worden, maar in Nederland is het niet de gewoonte.
(ECSCN) Op deze manier wil men vermijden dat de éénkleurige Cockers
meer witte vlekken op de borst of op andere delen van het lichaam
zoals op de neus zouden krijgen. (CSCUK)
De éénkleurige Cocker bestaat uit de kleuren : zwart, black & tan, bruin (ook chocolade of
leverkleur genoemd), chocolate & tan, rood, blond, sable en chocolate sable.
De meerkleurige Cocker bestaat uit de kleuren : roan of
schimmelkleuren namelijk blauwschimmel, lichte
blauwschimmel, blauwschimmel met tan, lichte blauwschimmel
met tan, bruinschimmel, lichte bruinschimmel, bruinschimmel
met tan, lichte bruinschimmel met tan, roodschimmel, lichte
roodschimmel, oranjeschimmel, lichte oranjeschimmel,
sableschimmel, sableschimmel met tan en de bonte kleuren
(hebben geen gekleurde vlekjes op witte vacht) namelijk zwartwit,
zwart-wit met tan (tricolor), bruin-wit, bruin-wit met tan,
rood-wit. Chocolate Sable pups
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 10

Enkele voorbeelden :
zwart
black & tan
blauwschimmel
rood-wit
bruin
chocolate & tan
blauwschimmel & tan
oranjeschimmel
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 11
rood
sable
bruinschimmel & tan
De opmerkelijke kleurevolutie van de schimmelkleur of roan :
lichte oranjeschimmel
rood (bruin pigment)
chocolate sable
lichte bruinschimmel & tan
rood-wit

6. Verzorging
De Engelse Cocker Spaniel heeft een mooie, gladde, zijdeachtige vacht met bevedering aan
de oren, borst, voorbenen, buik, achterbenen boven de hakken en staart 4 . Deze vraagt heel
wat onderhoud en moet goed verzorgd worden. De lange haren ter hoogte van de oren,
oksels, liezen en buik gaan gemakkelijk in de klit. Men merkt heel wat verschillen in
vachtstructuur op bij de Cocker. De ene is makkelijker te onderhouden dan de andere.
6.1 Vachtverzorging
Algemeen
Het is van groot belang dat de
Cocker op reeds jonge leeftijd
gewend wordt aan het borstelen
en zeker aan de verzorging van de
oren en voeten. De vacht moet
zo’ n driemaal per week grondig
gekamd en geborsteld worden en
drie- tot viermaal per jaar getrimd
of geplukt worden. Op deze
manier worden de dode haren op
het hoofd, de rug en de benen
met de hand (of met een trimmes)
verwijderd. Ook het haar aan de staart wordt bijgeknipt en de voeten tot kattenvoetjes. Als
de haren aan de voetzooltjes niet regelmatig bijgeknipt worden zal de Cocker foutief gaan
lopen door het ongemak. Een Cocker mag echter nooit geschoren worden omdat dit de
vacht definitief verpest. (SCSCN, CSCN, WOEF, fokkers)
Soms komt men wel eens Cockers tegen met een over zijn hele lijf overgroeiende
ondervacht en een dikke bevedering aan de poten. Dit kan problemen geven indien
dergelijke vachtstructuur niet voldoende onderhouden wordt. Ook wanneer men te lang
wacht met het trimmen van de vacht komt men voor problemen te staan. De jonge pup mag
je niet te lang in zijn overvloedige vacht laten en moet ook wennen aan de verzorging van
zijn vacht, oren en voeten. (WOEF)
Het verzorgingsschema
De jonge hond moet regelmatig geborsteld worden
op een tafel. Bij wijze van oefening moet de
onderkant van zijn pootjes betast worden en ook
zijn oortjes en tanden nagekeken worden.
Rond de vier maanden moeten de haren tussen de
kussens verwijderd worden en de nagels
nagekeken. Men kan ook de pluizige vacht
voorzichtig uitplukken waar nodig.
Rond de zes maanden kan men voorzichtig voelen
of de bovenvacht reeds loslaat en kan men de hond
4 De vacht van de Engelse Cocker behoort tot groep 6: Kort tot middellang zijdehaar, gecombineerd met lang
zijdehaar aan poten, oren, buik en broek (De Pauw : 179).
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 12

met de vingers plukken. Ook tussen de tenen moet het haar opnieuw weggehaald worden.
Rond de twaalf maanden heeft de jonge hond door de goede verzorging nu een mooie
zijdevacht met een lange bevedering die door een correct plukken en effileren (uitdunnen
van de vacht op de borst) mooi in model kan gezet worden.
Het hangt dan van het type vacht af hoe frequent de hond getoiletteerd moet worden. Een
mooie vacht moet in aanleg aanwezig zijn, maar een correcte verzorging kan van een goede
een uitmuntende vacht maken. (WOEF)
Hoofd voor het trimmen Hoofd na het trimmen
Gevolgen van castratie en sterilisatie voor de vacht
De castratie van de Cocker reu of sterilisatie van de Cocker teef is nefast voor zijn vacht.
Deze verandert dan dramatisch. Omwille van medische redenen kan dergelijke ingreep
noodzakelijk zijn, maar als het te vermijden is, is het beter voor de Cocker en zijn
vachtonderhoud. De vacht wordt pluizig, gekruld en dof en is vaak niet meer te plukken. Ze
groeit ook harder en ongecontroleerd o.a. op plaatsen waar normaal niet veel haar groeit.
Ook een ervaren trimmer zal moeite hebben en vaak genoodzaakt zijn de vacht te scheren.
6.2 Verdere verzorging
De verzorging van de oren vormt een belangrijk
aandachtspunt. Het oor moet laag aangezet
lijken en de bevedering moet lang en zijdeachtig
zijn. Het is aangeraden een speciale voederbak
met een kleine opening aan te schaffen zodat de
oren niet in het eten hangen. (WOEF) De Cocker
heeft lange oren die weinig lucht toelaten
waardoor er gemakkelijk infecties kunnen
ontstaan. De binnenkant van de oren moet altijd
schoon zijn. De overtollige haren kan je best
verwijderen. Je mag niet te diep in de gehoorgang gaan met wattenstokjes want deze
kunnen het trommelvlies beschadigen en het vuil dieper naar binnen duwen. De gehoorgang
kan gereinigd worden met een oorcleaner die je even laat inwerken. Het zichtbare vuil kan je
verwijderen met een tissue. (CSCN)
De ogen kan je dagelijks schoonmaken met een vochtige tissue, maar moeten daarna altijd
met een tissue gedroogd worden om de traanstreep tegen te gaan. (CSCN)
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 13

Verder moeten ook de nagels regelmatig geknipt, de vacht gewassen, het gebit gepoetst
worden en moeten ook de ogen en neus gecontroleerd worden. Dat geldt voor iedere hond.
Deze handelingen kan je best al uitvoeren van pup af aan.
Wat de voeding betreft heeft de Engelse Cocker geen speciale noden. Er wordt wel eens
gezegd dat hij gulzig is en men past best op met overgewicht. Het is belangrijk een
uitgebalanceerde voeding aan de hond te geven. Eukanuba en Royal Canin hebben speciale
voeding voor de Cocker Spaniel (zie Bibliografie onder Websites).
7. Rasspecifieke ziektes
De Engelse Cocker is in het algemeen een gezonde, sterke hond, vrij van kwalen tot op hoge
leeftijd. De levensverwachting ligt ook tamelijk hoog, namelijk tussen de 12 en 15 jaar. Toch
zijn er enkele kwalen en (aangeboren of erfelijke) aandoeningen die het ras kunnen treffen.
Goede fokkers voeren de nodige tests uit, zoeken
naar goede bloedlijnen en houden zich
internationaal op de hoogte. Serieuze fokkers
laten hun fokdieren vaak testen op de
oogaandoeningen PRA en cataract. Via DNAanalyse
is het nu mogelijk om de ouderdieren op
PRA en FN (een nieraandoening) te laten testen.
Ook HD (heupdysplasie) wordt door verscheidene
fokkers onderzocht. In verschillende landen
worden testresultaten gepubliceerd. In Nederland
zijn de DNA testen voor PRA en FN sinds 1 januari 2010 verplicht (NSC). In België is er echter
geen test- of publicatieverplichting. De fokker moet ook naar het karakter van de
ouderdieren kijken. Op die manier kunnen problemen zoals het rode cockersyndroom
beperkt worden. (WOEF)
In wat volgt ga ik iets dieper in op PRA en FN en bespreek ik ook nog enkele andere ziektes
of aandoeningen die bij de Cocker kunnen voorkomen.
7.1 PRA
PRA (Progressive Retinal Atrophy) is een erfelijke oogaandoening. Er zijn verschillende types
PRA die ervoor zorgen dat het netvlies van het oog geleidelijkaan degenereert (Antagene).
Het zicht wordt belemmerd en leidt uiteindelijk tot blindheid. De meest voorkomende bij
Cockers is GPRA (General Progressive Retinal Atrophy) ook bekend als prcd-PRA. Het gevolg
is nachtblindheid die uiteindelijk leidt tot volledige blindheid. Het is een autosomaal
recessieve erfelijke aandoening, d.w.z. dat een kopie van het PRA gen van elk van beide
ouders moet overgeërfd worden om tot uiting te komen. Er zijn drie genetische categorieën :
de Cocker kan normaal (geen kopieën van het gen), drager (één kopie van het gen) of lijder
(twee kopieën van het gen) zijn. (CSCUK) De normale en dragers zijn perfect gezonde
honden. De drager kan het PRA gen echter doorgeven aan zijn nakomelingen. De lijder zal
PRA ontwikkelen en zal altijd één kopie aan zijn nageslacht doorgeven. Met een klinisch
oogonderzoek kan de dierenarts vaststellen of de hond PRA vertoont op het moment van
het onderzoek, maar niet of hij het draagt en dus kan doorgeven of lijder is en het later pas
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 14

zal ontwikkelen. Ondertussen bestaat er een DNA test die prcd-PRA kan opsporen. Uit deze
test blijkt of de hond normaal, drager of lijder is. Dit is belangrijk om te weten bij het fokken.
De Amerikaanse firma Optigen 5 voert deze testen uit.
7.2 FN
FN (Familial Nephropathy) is een fatale nieraandoening bij jonge Cockers (Fogle : 309). In de
jaren tachtig kwam deze veel voor in Engeland. Men is deze aandoening dan ook grondig
gaan onderzoeken. Het gaat om de verschrompeling van de nieren op jonge leeftijd. De hond
zal opvallend meer drinken en urineren. Zijn eetlust zal vervolgens dalen en er treedt
gewichtsverlies op. De hond wordt lusteloos en moet braken. Het tandvlees wordt bleek.
Uiteindelijk zal de hond sterven door het volledig falen van de nieren. (Peelman : 220) De
aandoening erft autosomaal recessief over (cf. supra PRA). (WOEF) Het chronisch nierfalen
uit zich op een leeftijd tussen 6 maanden en 2 jaar (Antagene). Het is zeer moeilijk om
recessieve kwalen te overwinnen omdat een hond drager kan zijn en het ongemerkt kan
doorgeven. De aandoening komt nu minder voor. Men schat dat het aantal dragers in
Europa 14 % bedraagt (Antagene). Dankzij een DNA test, ontwikkeld in de Verenigde Staten,
kan men de dragers van FN opsporen. De Franse firma Antagene 6 voert de FN test uit in
Europa.
7.3 Andere ziektes
HD
HD (Heupdysplasie) is een heupaandoening. Door een afwijking aan het heupgewricht kan er
artrose ontstaan wat pijnlijk is voor de hond. Er zijn verschillende gradaties gaande van A tot
E heupen. HD komt vooral voor bij grotere rassen, maar het kan ook kleinere honden
treffen. (CSCN) HD is een multifactoriële aandoening, d.w.z. dat er meerdere factoren een
rol spelen. Dit zijn enerzijds erfelijkheid en anderzijds externe factoren zoals voeding en
beweging. Om te bevestigen of een hond HD heeft wordt een röntgenfoto genomen.
Hermafrodie
Hermafrodie is de aanwezigheid van zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken
bij eenzelfde dier (CSCN). Er zijn verschillende vormen van hermafrodie. Bij de Engelse
Cocker vinden we XXSry terug, d.i. een recessief verervende afwijking. Teven die XXSrylijders
zijn, zijn zichtbaar hermafrodiet. Het zijn teven met mannelijke geslachtskenmerken.
Reuen die lijders zijn zien er als gewone vruchtbare reuen uit, maar vererft het wel als lijder.
Reuen of teven die drager zijn kunnen de afwijking doorgeven. Er zijn een tiental gevallen
van hermafrodisme bekend in Nederland. Er zijn er zeker nog veel meer. (CSCN)
Oogaandoeningen
Naast de hierboven besproken PRA, kan de Cocker ook de volgende oogaandoeningen
vertonen : cataract (staar of vertroebeling van de ooglens), PPM (Persistent Pupillary
Membrane), distichiasis (kleine haartjes op de normaal gezien onbehaarde ooglidrand),
entropion (het naar binnen krullen van de oogleden), ectropion (het naar buiten krullen van
de oogleden), Primary Glaucoma (verhoogde oogboldruk) en CPRA of RPED. (CSCUK, CSCN)
5 Meer info : www.optigen.com [12.10.2010]
6 Meer info : www.antagene.com [12.10.2010]
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 15

Overige
Bij sommige Cockers werden ook auto immuun ziektes vastgesteld en tumoren (CSCUK).
Cockers hebben grote huidplooien aan de onderlip. Tussen die plooien blijven gemakkelijk
voedselresten en speeksel zitten. Daarin kunnen zich bacteriën ontwikkelen die de lipplooien
kunnen ontsteken en kunnen doen stinken. (Fogle : 266) Soms wordt deze lipplooiontsteking
ook aangeduid met de foutieve benaming lipplooieczeem. Verder is het ook oppassen voor
huid- en vachtproblemen en oorontstekingen. Deze kunnen door een goede verzorging vaak
vermeden worden. Huidproblemen zoals allergieën zijn veel moeilijker te behandelen.
8. Fokkers
Het is zeer belangrijk om een Engelse Cocker pup te kopen bij een erkende fokker. De
Engelse Cocker is een populair ras en dat is niet altijd ten voordele van de honden. (WOEF)
Zo worden er helaas heel wat Cockers gefokt door broodfokkers. Deze voeren geen
gezondheidstesten uit en letten niet op karaktereigenschappen van de ouderdieren. Ze zijn
vaak overkweekt en het gevolg van inteelt. De pups worden er ook niet voldoende
gesocialiseerd waardoor gedragsproblemen ontstaan. Gereputeerde fokkers zijn o.a. terug
te vinden via erkende rasverenigingen.
Engelse Cocker Spaniel pups
Merk op dat de bruin gepigmenteerde pups (3 e foto) eerste blauwe ogen hebben. Later worden deze
groenbruin tot hazelnootkleurig.
Besluit
De merry cocker is een jachthond van oorsprong, maar vandaag de dag is hij erg populair als
echte gezinshond. Toch kan men ook hondensporten met hem doen. Hij heeft tamelijk veel
beweging nodig. De Engelse Cocker is een
immer vrolijke hond van middelgroot formaat.
Zijn vacht vraagt het nodige onderhoud en
vooral zijn oren en voeten hebben extra
aandacht nodig. Over het algemeen is hij een
zeer gezonde hond. Er zijn enkele rastypische
ziektes, maar goede fokkers trachten deze
zoveel mogelijk uit hun lijn te fokken. De
Engelse Cocker heeft alvast mijn hart veroverd!
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 16

Bibliografie
Boeken
• De Engelse Cocker Spaniel (portret van). Zuid Boekprodukties, Tilburg, 1985, 95 blz.
• De Pauw, Rita, Stop het verharen van uw hond. R.P.D. Productions, Westbroek, 2002,
239 blz. Meer info over de vachtgroep van de Engelse Cocker is terug te vinden op
pp. 179-185.
• Dr. Fogle, Bruce, De nieuwe encyclopedie van de hond. Libre BV, Leeuwarden, 2003,
416 blz. Info over de Engelse Cocker op p. 225.
• Dr. Fogle, Bruce, Medisch handboek honden. Het complete naslagwerk. Tirion natuur,
Baarn, 2003, 447 blz. Extra info over ziektes bij de Cocker Spaniel op pp. 237, 253,
257, 258, 266, 290, 294, 296, 305, 309, 331, 345, 375 en 379.
• English Cocker Spaniel. About Pets, Warffum, 2007, 128 blz.
• Honders, Han, Toepoels hondenwijzer. De 100 populairste hondenrassen in woord en
beeld. Becht BV, Bloemendaal, 2000, 127 blz. Info over de Engelse Cocker op p. 52.
• Kane, Frank, Pet Owner’ s Guide To The Cocker Spaniel. Interpet Publishing, Surrey,
2008, 80 blz.
• Palmer, Joan, Geïllustreerde dierenwijzer voor honden. Publiboek, Hilversum, 1983,
240 blz. Info over de Engelse Cocker op p. 84.
• Peelman, Luc J., Erfelijke afwijkingen bij de hond. Euroscience, Bilthoven, 2009, 248
blz.
• Pugnetti, Gino, Praktisch handboek honden. Meer dan 300 hondenrassen geheel in
kleur. Helmond BV, Helmond, 1993, 448 blz. Info over de Cocker-Spaniël onder
nummer 252.
• Royal Canin Encyclopedie van de hond Deel IV. Paris, Aniwa Publishing, 2001, 187 blz.
Info over de Engelse Cocker op p. 61.
• Toepoels hondenencyclopedie. Becht BV, Haarlem, 2007, 360 blz. Info over de Engelse
Cocker op pp. 127-128.
• Verhoef-Verhallen, Esther J.J, Hondenencyclopedie. R&B, Groningen, 2000, 270 blz.
Info over de Engelse Cocker op pp. 207-208.
Artikels
• “ De Engelse Cockerspaniël” in : WOEF Het magazine van de hondenvriend, nr 457,
februari 2002, pp. 4-15.
• Quackelbeen, Freddy, “ Moedige jagers : Spaniëls” in : De Vlaamse Jager, maart 2007,
pp. 19-21.
Erkende rasverenigingen 7
• BECC Belgian English Cocker Club : http://www.belgian-english-cocker-club.be/
• BSC Belgische Spanielclub : http://www.belgischespanielclub.com/
• CSCN Cocker Spaniel Club Nederland : http://www.cockerspanielclub.nl/
• ECSCN Engelse Cocker Spaniel Club Nederland : http://www.ecscn.nl/cocker/
• NSC Nederlandse Spaniel Club : http://www.spanielclub.nl/
• CSCUK The Cocker Spaniel Club : http://www.thecockerspanielclub.co.uk/
7 Alle vermelde websites werden opnieuw geraadpleegd op 12.10.2010
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 17

Websites
• Antagene : http://www.antagene.com/ [12.10.2010]
• Eukanuba Cocker Spaniel : http://www.eukanuba.nl/nl-NL/producten/eukanubacocker-spaniel.jspx
[12.10.2010]
• FCI of Fédération Cynologique Internationale : http://www.fci.be/ [12.10.2010]
• Genootschap van Spaniel Breeders : http://www.spanielbreeders.nl/ [12.10.2010]
• Gezondheid Engelse Cocker Spaniel :
http://www.sierrade.nl/kennel2/gezondheid/start.htm [12.10.2010]
• Rode Cockersyndroom (extra info) :
http://www.sierrade.nl/kennel2/gezondheid/ragesyndrom.htm [12.10.2010]
• Royal Canin Cocker 25 :
http://www.royalcanin.be/nl/?inc=products&productsid=166&type=dog
[12.10.2010]
• Optigen : http://www.optigen.com [12.10.2010]
Fokster van Engelse Cocker Spaniels
• Inge Van Fleteren van “ Of Primrose Garden” uit Heusden-Destelbergen :
http://www.engelsecocker.com/ [12.10.2010]
Foto’ s
• Foto’ s van Inge Van Fleteren van “ Of Primrose Garden”
• Foto’ s van Kristine Goossens
• Cocker met konijn : http://www.goldenretrievers.nl/jachthonden/cockerspaniel.htm
[12.10.2010]
• Houtsnip of woodcock : http://www.vogelbescherming.be/ [12.10.2010]
• Obo : http://www.pedigreedatabase.com/ [12.10.2010]
• Working Cocker : http://www.necsr.co.uk/node/5 [12.10.2010]
Dierenzorg - Rassenleer & etnografie : Engelse Cocker Spaniel - Kristine Goossens - www.felici-animali.be 18