Die artikel was oorspronklik in JUIG! tydskrif gepubliseer

G l a n s s to r i e
’n ByBelse perspektief
Die tragiese dood van ‘n sestienjarige
graad-11-leerling het net
weer die probleem van afknouery
en geweld in ons skole beklemtoon.
GeWelD onDer leerDers
Shane McCarroll, ‘n hoërskoolstudent, is
in die hospitaal oorlede na ‘n tragiese bakleiery
by ‘n vriend se 18de verjaardagparty
in Amanzimtoti. Shane se kaak is op twee
plekke gebreek en sy regterwangbeen
was vergruis. ‘n Aar in sy nek het gebars, ‘n
bloedklont het gevorm en sy brein kon nie
genoeg suurstof kry nie. Hy het ‘n reuse beroerte
gehad en is breindood verklaar. Volgens
‘n koerantberig het van die jongmense
dronk op die partytjie aangekom.
64 JUIG! TydskrIf
GeWelD neeM toe
In Randburg het ‘n groep tieners weer ‘n
muis met brandende sigarette gemartel,
dit in ontvlambare vloeistof gedoop en toe
aan die brand gesteek. Hierdie hele petalje
is verfilm terwyl hulle histeries gelag het.
Hulle staar nou boetes van tot R20 000 of
tronkstraf van tot vier maande in die gesig.
Die DBV berig dat voorvalle van dieremishandeling
drasties aan die toeneem is...
—deur Dr. Peter Hammond
onder kinders! In Kwa-Zoeloe Natal is twee
tienermeisies, 13 en 16 onderskeidelik, in
Cato Manor gearresteer op klagte van aanranding.
Hulle het ‘n graad-10-leerder met
‘n gordel aangeval, haar geskop en geklap
algemene klagtes is dat leerders deurdrenk is van moderne
kultuur: vuilbekkigheid, wrokkig teenoor almal in
gesagsposisies en arrogante minagting.
en probeer om haar te vermoor. Die slagoffer
het later selfmoord probeer pleeg,
deur haar polse te sny. In Rustenburg is ‘n
17jarige jongman met ‘n skedelfraktuur in
die waaksaal opgeneem nadat hy in die
skooltoilette aangerand is. Verlede jaar het
Chadah Rowley, ‘n 15-jarige van Bosmansdam
Hoërskool in Bothasig, gesterf nadat
hy baie ernstig in ‘n bakleiery aangerand
is. Enkele dae voor sy dood het hy aan sy
ma gesê: “Ek is bang, Ma. Jy weet nie hoe
erg dit by die skool is nie!” Bendelede het
hom blykbaar met die dood gedreig.
DestrUKtieWe GeWoontes
Volgens ‘n studie wat deur die Universiteit
van die Oranje Vrystaat gepubliseer is, het
meer as 32% van die leerders erken dat
hulle deur ‘n ander leerder geslaan is. Die
meeste het gesê hulle word geteiken in
skoolbusse en taxi’s op pad skool toe of
in die skooltoilette. Ander word weer deur
onderwysers afgeknou.
Volgens die studie het 50% van die
onderwysers erken dat hulle hul studente
fisiek aangerand het, 6% van die onderwyskader
het erken dat hulle ten minste
een keer per maand skuldig is aan ‘seksuele
afknouery’. Net 5% van die onderwysers
en 16% van die leerders wat aan hierdie
navorsing deelgeneem het, het geglo dat
afknouery “geen probleem” is nie.
Geen oUerleiDinG
Opvoedkundiges sê dié destruktiewe gedrag
onder leerders neem toe. Baie onderwysers
voel erg beswaard oor die ‘destruktiewe
gedrag’ van die leerders met wie
hulle moet werk.
Die algemene klagte is dat leerders
deurdrenk is van die moderne kultuur:
vuilbekkigheid, wrokkig teenoor almal in
gesagsposisies en arrogante minagting
t.o.v. die onderrigsituasie. Hulle kry geen
leiding van hul ouers nie. Norman Cona,
skoolhoof by Thembalethu Hoërskool in
George, sê dat daar nie ‘n dag verbygaan
sonder dat daar ‘n bakleiery op die skoolgrond
is nie. Kinders het deesdae net nie
meer respek of ontsag vir hul ouers, onderwysers,
mekaar of selfs diere nie.
aFKnoUerY GeDeFinieer
Verslae definieer afknouery as volg: ‘Herhaaldelike
en sistematiese teistering en
aanvalle op ander. Dit kan deur individue
of groepe geskied en kan die volgende
insluit: fisieke aanvalle en geweld, verbale
teisetering, noem van name, dreigemente
en intimidasie, afdreiging of diefstal van
geld of besittings asook uitsluiting van die
portuurgroep.’
Studies het ook getoon dat seuns geneig
is om fisieke aanvalle te loods terwyl
meisies baie subtiele en indirekte metodes
op ander meisies gebruik... sosiale uitsluiting,
manipulasie van die vriendskapsverhoudings,
skinderstories, ens.
MeDia sPeel ‘n sleUtelrol
Dr. Harriet Klopper, kriminoloog van Pretoria,
is van mening dat die media ‘n sleutelrol
speel. “Dit word bereken dat kinders
meer as 8 000 moorde en 100 000 geweldsdade
op TV sien voordat hulle hoërskool
toe gaan.”
Tot 80% van die rekenaarspeletjies wat
gerig is op jonges tussen die ouderdomme
8 en 14, beeld bloed en bloederige dade
baie realisties uit, tesame met die nodige
JUIG! TydskrIf 65
»

G l a n s s to r i e
’n ByBelse perspektief
realistiese klankeffekte. “Alle helde wat
in hierdie speletjies sterf, word weer lewendig.
Dit leer kinders dat geweld geen
gevolge het nie.”
oPenBare GeWelD
Keur jy owerspel goed? Sal jy daarvan hou
om toe te kyk hoe kriminele hul slagoffers
papslaan? Is grafiese geweld of brutale
moord vir jou vermaaklik? Sal jy daarvan
hou as jou kinders deur sataniese of
immorele onderwysers onderrig
word? Natuurlik nie! Ons sal ver-
ontwaardig op sulke suggesties reageer.
Tog, hoe dikwels spandeer ons nie onnadenkend
tyd op sulke dinge voor die
televisie nie?
Hoe dikwels sit ons kinders nie na
hierdie dinge op televisie en kyk nie? Het
jy opgelet hoeveel tekenprente beeld
geweld, immoraliteit of satanisme uit?
Het ons skole olie op die vuur gegooi deur jongmense
te leer dat die mens ’n produk van evolusie is? Dat jou
regte as mens ten alle koste gehandhaaf moet word?
66 JUIG! TydskrIf
VreeMDelinGe in ons HUise
Wie van ons sal ‘n vreemdeling
toelaat om in ons huise in te
kom en die meubels links
en regs te her-
rangskik? En tog laat ons toe dat vreemdelinge
op televisie, of in tydskrifte en musiek,
ons gedagtes herrangskik. Vreemdelinge
het deesdae die grootste invloed op die
gedagtewêreld van ons kinders; hulle verstandelike
en emosionele ontwikkeling
word hierdeur beïnvloed. Die resultaat is ‘n
toenemende selfsugtige, oppervlakkige,
onnadenkende en immorele gemeenskap
wat vinnig besig is om ons wêreld oor te
neem. Al hierdie dinge, tesame met die
rol van die staatskole, moet deesdae deur
ouers oor- en deurdink word.
VrUGoPBrenGs
“’n Boom word aan sy vrugte geken.” Matt
12:33 Teen die tyd dat die gemiddelde kind
klaar is met skool, sal hulle 15 000 uur in
die skool, 15 000 tot 30 000 uur se televisie
en 15 000 uur se musiekluister agter die
blad hê. Die invloed van ouers en kerke in
die ontwikkeling van kinders is dramaties
aan die afneem.
Die disintegrasie van die familie, die
afwesige ouer en die algehele afwesigheid
van dissipline, het ‘n vakuum geskep.
Hierdie vakuum word gevul deur die
gewelddadige en immorele films
en video’s, polsende geraas wat
deesdae as musiek deurgaan,
pornografiese tydskrifte, webwerwe
en sms’e en is die vormende
invloed van menige
doellose lewe.
Wat ons sien, beïnvloed
ons denke en dit vorm
weer die mense wat ons
word en die dinge wat
ons doen. Idees het
gevolge. Aksies volg op
ons gedagtes. Wat is dus die faktor wat
vorm aan jou kind se gedagtes gee? Watter
soort vermaak en media slyp hulle vir
die toekoms? “Wees baie versigtig hoe julle
lewe. Moenie soos ‘n dwaas leef nie, leef wys!
Benut elke geleentheid, want ons lewe in
slegte tye.” Ef 5: 15, 16
selFsUG oorHeers VanDaG
Die selfsug en kortsigtigheid van die moderne
samelewing, word weerspieël in die
gemors wat oral rondgestrooi lê en graffiti
wat oral op mure te sien is.
Die vuilheid, besoedeling en aftakeling
van die omgewing waarin ons
kinders opgroei word ook weerspieël in
die selfverminkende kultuur van liggaamsdeurborende
modes waarin so baie jongmense
vasval. Neusringe, wenkbrouringe,
tong- en naeltjieringe is deesdae aan die
orde van die dag.
Noem daarmee saam ook nog ‘acid
rock’ en ‘rap’, en enige ouer behoort die
waarskuwingsligte te sien flikker. Hoe
het skole in die lig van al hierdie gevare
gereageer? Het hulle van die geleentheid
gebruik gemaak om die gedagtes, morele
waardes en karakter van die jongmense
te vorm; hulle geleer om hul naaste net so
lief soos hulself te hê; aan ander te doen
soos wat hulle graag aan hulself gedoen
wil hê?
Leer skole jongmense nog respek vir
God, ouers, mense en eiendom? Of het
ons skole slegs olie op die vuur gegooi
deur jongmense te leer dat die mens ‘n
blote produk van evolusie is? Het hulle
Bybelonderrig vervang met seksonderrig
en gebed vervang met verdraagsaamheid
jeens pornografie?
eVolUsie en GeWelD
Leer jongmense in skole dat geweld ‘n aanvaarbare
oplossing is t.o.v. ‘n ‘ongewensde
swangerskap’ deur moord op ‘n ongebore
baba deur ‘n aborsie te propageer en goed
te praat? Wat beteken al hierdie dinge eintlik?
Dat ander maar gebruik en misbruik
kan word vir eie gewin!
Op ‘n manier is die geweld waarmee
skole vandag te make het, die onvermydelike
gevolg van die verwerping van die
Skeppingswaarheid, van absolute reg en
verkeerd, die Tien Gebooie, die lering en
onderrig van Jesus en die betekenis, doel
en etiese grondslag wat uit Christelike
Kinders behoort te leer wat aanvaarbaar is, hoe om
ander met respek te hanteer en hoe om aan te dring op
hul eie regte sonder om die regte van ander te misken.
opvoeding voortspruit. Evolusie met die
‘van-die-slyk-na–die-slot-na-die-skepsel’
of die ‘modder-mensaap-mens’; die ‘oorlewing
van die sterkste’ het die opkoms
van ‘n hele generasie afknouers tot gevolg
gehad.
MistastinG
Opvoedkundiges is van mening dat kinders
deesdae geleer behoort te word van wat
aanvaarbaar en onaanvaarbaar is, hoe om
ander met respek te hanteer en hoe om
aan te dring op hul eie regte sonder om
die regte van ander te misken.
JUIG! TydskrIf 67
»

G l a n s s to r I e
Alle skole moet sielkundiges daarstel
wat kan help... met kinders wat in misdaad,
geweld of ander negatiewe gedragspatrone
vasgevang is en wat dikwels
langtermyn-terapie of emosionele intelligensie-ontwikkelingshulp
benodig.
Opvoedkundiges is baie duidelik besig
om hulself om die bos te lei as hulle dink
dat hierdie strategie hoegenaamd kan
werk.
MaaK JY ‘n slaGoFFer Groot?
Dr. Olweus (in ‘Bullying at School: What We
Know and What We can Do’, Oxford, 1993)
beskryf ‘n tipiese slagoffer só: “Kinders wat
herhaaldelik die slagoffers van afknouery
en aggressie is, is geneig om stil en skaam
te wees, hulle is nie vergeldend nie en toon
ook nie aanmatigende gedrag wat die afknouery
ontlok nie. Dit word dan deur die
afknouer uitgebuit.
Die slagoffers van afknouery het gewoonlik
min vriende en sosiale ondersteuning
en is dikwels sonder selfvertroue
omdat hulle fisiek swakker daaraan toe is.
Sommiges word so getraumatiseer dat self-
Die slagoffers van afknouery het gewoonlik min
vriende en sosiale ondersteuning, en is dikwels sonder
selfvertroue omdat hulle fisiek swakker daaraan toe is.
68 JUIG! TydskrIf
moord vir hulle na die enigste uitweg lyk.
Dr. Olweus noem ook dat slagoffers dikwels
nie die afknouvoorvalle aanmeld nie
of dit eers baie lank na die tyd doen.
Die redes hiervoor is omdat hulle skaam
is daaroor, bevrees is dat hulle verder deur
die afknouer vergeld sal word, bevrees is
dat die ouer persoon hulle nie teen die
wandade kan beskerm waar en wanneer dit
plaasvind nie, hulle nie sal glo nie, ens.
MaaK JY ‘n aFKnoUer Groot?
Navorsing het getoon dat afknouers aggressiewe
volwassenes word wat ‘n groter
kans staan om kriminele wandade te begaan
en deel van die kriminele statistieke
te word.
Nog ‘n baie belangrike aspek wat
dikwels misgekyk word, is die toeskouers
wat nie skuldiges of slagoffers is nie,
maar bloot die afknouerige leier vir eie
gewin volg. Hulle put moontlik genot
uit die vrees wat hulle as groep by die
slagoffer(s) inboesem. Die leeromgewing
word absoluut vergiftig deur afknouery!
Wat Kan GeDoen WorD?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wees op die uitkyk vir die volgende
tekens: vrees om skool toe te gaan, vermiste
besittings, geskeurde klere en
toenemende vrees en angstigheid.
Vra jou kind direk of hy/sy die slagoffer
van afknouery is.
Werk saam met die skool om te verseker
dat goeie toesig daar is vir die kinders,
veral op die skoolgrond en dat daar effektiewe
gevolge vir afknouery is.
Indien die voorvalle op pad skool toe of
terug gebeur, reël alternatiewe maniere
om by die skool te kom.
Help jou kind se sosiale en verdedigende
vaardighede ontwikkel.
Werk saam met die OOV sodat ‘n volledige
anti-afknou-beleid daargestel
kan word en dissipline op alle vlakke afgedwing
kan word.
Dit moet die volgende insluit – ‘n etiese
en geestelike grondslag vir onderrig, Bybelonderrig
en gebed, Bybelvoorlesing
en sang tydens saalbyeenkomste.
Steun aan die Christen-studentevereniging(s)
en die reël van Christensprekers
wat aandag aan die geestelike en morele
ontwikkeling van studente kan gee.
Erken die gevaar verbonde aan gewelddadige
videospeletjies asook aggressiewe
rock-, hip hop- en rap-musiek,
aangesien dit aggressiewe gedrag aanvuur.
As jy bewus word van gevalle van afknouery,
tree onmiddellik tussenbeide.
Bid gereeld vir jou kinders.
Leer jou kinders God se bevele en die
Bybel.
Dr. Peter HammonD is die Voorsitter van The Reformation
Society. Besoek www.ReformationSA.org.
Dr. Hammond is beskikbaar vir kerkpraatjiesen kan
geskakel word by 021 689 4480.
JOU OPVOEDING
TOT VOORDEEL VAN ANDER
BA-Graad
Nagraadse Oorbruggingskursus in Christelike Sielkunde
Bachelor of Psychology (B Psych)
Basiese Christen-beradingskursus
Gevorderde Beradingskursus
Die Institute of Christian Psychology is ‘n terrein vir diens deur Die Afrikaanse Protestantse Akademie (Vereniging ingelyf onder Seksie 21),
‘n geregistreerde hoër-onderrig-instelling (DoE Registrasiesertifikaat nr 1999/HEO8/001)
Tel: 011 021 8930 / 011 827 0209/7611
Sel: 082 048 4792 • Faks: 011 827 1954
studentadmin@icp.org.za
Posbus 15040 • Lambton 1414
Besoek ons nuwe webwerf:
www.icp.org.za