MAP CMC en CMC-Melkunie - Zuivelhistorie Nederland

Anders dan de oude CMC. en AVM. hebben zij geen verordenende bevoegdheid. Het doel
van de CMC. kan, aangezien zij niet over een eigen verwerkende industrie van betekenis beschikt,
slechts zijn: het verkopen van de door haar gewonnen melk. Als kopers kunnen slechts
fungeren de melkindustrieën en -inrichtingen binnen het door de CMC. bestreken gebied.
De CMC. en de IIV. zijn dus op elkaar aangewezen en, waar beide tegenovergestelde belangen
hebben, is hier een rijke bron voor conflicten aanwezig. De IIV. toch beschikt over het industriële
apparaat, de CMC. over de grondstof, een product evenwel, dat zeer bederfelijk is en
onmiddellijk na de winning verwerkt moet worden. Beide keren dat IIV. en CMC. in contact
zijn geweest hebben de onderhandelingen niet tot een resultaat geleid. Beide keren heeft het
Bedrijfschap voor Zuivel moeten ingrijpen, waarbij geconstateerd kan worden, dat de CMC.
als overwinnaar uit de strijd te voorschijn is gekomen.
Van betekenis bleek bij deze conflicten, dat de CMC. over het vervoersapparaat beschikt,
waardoor de afhankelijkheid van de melkindustrie in het winningsgebied kleiner is geworden.
In 1946 slaagde zij er in, de melk af te zetten deels buiten het winningsgebied, deels bij de
buiten IIV.-verband werkende industrie, binnen het winningsgebied.
Een van de belangrijkste voorwaarden, waaronder thans de melk door de CMC. geleverd
wordt, moet dan ook geacht worden de bepaling, dat de CMC. levert franco-fabriek.
Het zwakke punt in de boernorganisatie - die thans een 12000 leden omvat (binnen het district
Leiden een 1200) en daarmee het grootste percentage van de consumptie-melkers – is, dat zij
niet over een verwerkingsapparaat beschikt. Zij heeft dit zelf blijkbaar ingezien en getracht
een eigen industrie te stichten. De enkele coöperatieve fabrieken zijn in het geheel echter nog
van geringe betekenis. In een conflict van enige omvang zou zij voor de afzet van haar melk
(in voorjaar en zomer al een twee millioen liter per dag) zijn aangewezen op de zuivelindustrie
buiten het winningsgebied. Daarom is ook de beschikking over een vervoersapparaat van
zo grote betekenis.
Een conflict van belang zou evenwel de melkvoorziening in het Westen ernstig in gevaar
brengen en uiteraard houdt dus de overheid een oog in het zeil.
Overigens is te verwachten, dat het vraagstuk van de melkvoorziening nogmaals in zijn geheel
zal worden bekeken. De op 23 Juni j.l. door de Stichting voor de Landbouw in overleg
met de Alg. Ned. Zuivelband (FNZ.) geïnstalleerde commissie, die als taak heeft de meest verantwoorde
bestemming van de in Nederland geproduceerde melk na te gaan, zal ongetwijfeld
haar aandacht besteden aan de hier en daar vaak chaotische toestanden op het terrein der consumptie-melkvoorziening.
In zijn installatierede herinnerde de heer Louwes aan zekere „grimmige aspecten”, die dit bestemmingsvraagstuk
biedt. Verder merkte hij op, dat in Nederland niet gauw een regering zal
worden gevonden, die de Nederlandse boer in beginsel een redelijke prijs voor de melk zal
onthouden, maar hieraan tevens de voorwaarde zal verbinden: doelmatige productie, doelmatige
verwerking, doelmatige afzet.
Ook de niet-ingewijde weet, dat op elk der aangewezen terreinen en zeer zeker niet in het
minst in het Westen van ons land, wel het een en ander ontbreekt. Het vraagstuk van de melk
zal nog vele malen de aandacht vragen.
▲ Heruitgave: zuivelhistorienederland.nl 16 versie 2013-04-27