Die Bonsmara in 'n kruisteelstelsel (826 Kb)

koei),res van koei is 25% Brahman en 25%
Afrikaner
Soos verwag is, het die drie-ras-kruiskoeie
oor die algemeen die beste presteer. Dit
is interessant om te sien dat daar 4 half-
kruiskoeie is naamlik Brahman x Bonsmara,
Simmentaler x Bonsmara, Charolais x Afrikaner
en Hereford x Afrikaner wat ook baie
goed gedoen het. Baie Namibiese boere is
nog van mening dat jy òf Brahman òf Bonsmara
moet gaan as moederlyn en besef nie
die waarde van om die 2 rasse te kruis nie.
Die heterose effek is baie groot as die Brahman
as Bos indicus/Zebu tipe gepaar word
met die Bonsmara wat saamgestel is as Bos
indicus (5/8 Afrikaner) en 3/8 Bos taurus/
Britse rasse (3/16 Hereford en 3/16 Shorthorn).
In effek kry jy eintlik ‘n 4 ras komposiet
kruiskalf.
Verder is dit duidelik dat die 2 beste driehoeks-kruisings
wat meer as 22kg/ha speenkalfgewig
produseer het, bestaan uit 2
aangepaste rasse, naamlik Brahman en Afrikaner
en ‘n maervleis ras in hierdie geval
die Charolais en Simmentaler rasse (beide
Kontinentale Europese rasse).
Die suiwer Bonsmarateling het dieselfde
produksie prestasies bereik as die driehoekskruisings
(20,1 – 22,0 kg/ha speenkalfgewig).
Dit wys die waarde van komposiet rasse in
“kruisteling” ongeag of dit suiwer teling is,
naamlik Bonsmara bul op Bonsmara koei.
Soos bogenoem en verduidelik, is die Bonsmara
‘n 3 ras-kruising saamgestelde ras. Die
aantal geregistreerde Bonsmaras in Suid-
Afrika en Namibië saam is tans 150 139 wat
dit meer as dubbeld soveel maak as die ras
in die 2de plek. Die boer het dus toegang
tot geweldige groot getalle Bonsmaras wat
wydverspreide genetika en genetiese onverwante
diere bied wat in alle streke van
die RSA en Namibië mee geboer word. Dit
beteken dat die bul en koei wat gepaar word
geneties onverwant aan mekaar mag wees
en die kalf vertoon geen inteling nie. In suiwer
Bonsmara teling mag dit ook wees dat
beide die Bonsmara bul en koei elk kombinasies
van rasse verteenwoordig wat nie
presies dieselfde is nie.
Dit kan verklaar word deur die Bonsmara
se optelingsisteem wat oop is onder. Dit
beteken dat enige suiwer ras koei of enige
kruisingskoei van watter rasse ook al
se nageslag deur ‘n proses van gestruktureerde
opteling tot ‘n geregistreerde Bonsmara
geteel kan word. Jy kan dink watter
geweldige invloed dit op die heterose effek
van die Bonsmara het. Navrae aan van
die Namibiese Bonsmara telers het die volgende
rasse uitgewys wat gebruik is in ‘n
gestruktureerde optelingsprogram van
vroulike dier nageslag om die genetiese
diversiteit van die Bonsmara te verbreed
(lys is nie volledig):
1) Afrikaner – Bos indicus
2) Simmentaler – Bos taurus (Kontinentale
Europese ras)
3) Rooi Poenskoppe – Bos taurus (Briste ras)
4) Shorthorn - Bos taurus (Britse ras)
5) Sussex – Bos taurus (Britse ras)
6) Rooi Angus - Bos taurus (Britse ras)
7) Hereford - Bos taurus (Britse ras)
4
April 2012
8) Holsteiner – Dairy breed
9) Mitteldeutsches Rotvieh/Germany Red
(Kontinentale Europese ras)
10) Braunvieh – Bos taurus ((Kontinentale
Europese ras)
Ons adviseer altyd nuwe telers wat by die
Bonsmara Genootskap aansluit om voort
te gaan met die proses van opteling uit
verskeie ander rasse as deel van hulle teelbeleid.
Dit verhoog die genetiese diversiteit
in die ras en in effek dra dit baie by
tot die heterose effek van die Bonsmara
as saamgestelde ras.
Kruisteelstelsel: Kruisteelstelsels kan verskil
van eenvoudige stelsels (soos die gebruik
van saamgestelde rasse wat dit so
maklik soos suiwer teling maak) tot ekstensiewe
rotasiestelsel met 4 of meer rasse.
Verskillende tipes kruisteelstelsels:
1) Twee – ras rotasiestelsel
2) Drie – ras rotasiestelsel
3) Twee – ras Rotasie/ Terminale Vaar
4) Twee – ras Terminale vaar stelsel
5) Terminale kruisings met aangekoopte
F1 vroulike diere
6) Roteer verskillende ras bul elke 4 jaar
7) Saamgestelde ras kruisteling
Die Bonsmara kan met die grootste gerustheid
in enige van die kruisteelstelsels met
goeie sukses gebruik word. Saamgestelde
rasse wat opgebou is uit 2, 3 en 4 rasse behou
50%, 67% en 75% onderskeidelik van
die maksimum kalf en moeder heterose en
verbeter die produksie van die koeikudde
met 12%, 15% en 17% onderskeidelik. As jy
alreeds Brahman x Simmentaler koeie het,
kan die 3-ras saamgestelde Bonsmara bul
gerus oorweeg word om die maksimum
produksie verbetering te kry.
Die grootste probleem met enige kruisteelstelsel
is die noukeurige bestuur en beplanning
van die verskillende rasse wat gebruik
moet word. Die grootste voordeel wat die
Bonsmara as deel van ‘n kruisteelstelsel inbring,
is die bestuursgemak waarmee die
stelsel bedryf kan word. Met die Bonsmara
bring jy outomaties ‘n 3 – ras saamgestelde
bees in die kruisteelsisteem in.
Oor die algemeen is die vlak van heterose
groter in swak omgewingstoestande (ekstensiewe
areas met beperkte voeding)
as in goeie omgewingstoestande (meestal
intensiewe toestande met oorgenoeg
voeding). Dit is dan ook so dat die persentasie
Bos indicus of Sanga in kruisteelprogramme
sal wissel afhangende van die klimaat
en voedingstoestande. In die meer
ongunstige tropiese klimaat van Namibië
word voorgestel dat daar tot 70% Bos indicus
of Sanga in die kruisteelprogram
ingebou word om maksimum voordeel
te verkry. Die Bonsmara met sy ⅝ Bos Indicus
verhouding is ideaal geplaas om in
die droër areas, deel te vorm van ‘n kruisteelprogram.
Vir die boer wat kruisteling doen, is dit
belangrik om te weet dat die prestasie
en produksievermoë van die kruisdier ‘n
funksie is van die genetiese meriete van
die ouers.
Heterose (basterkrag) kan nooit opmaak
vir swak genetiese ouers nie. Kruisteling
en bulseleksie gaan hand aan hand as die
beste resultate bereik wil word. Die beste
kwaliteit bul en koei gee altyd die beste
kwaliteit kruising.
Daar is oorgenoeg wetenskaplike bewys
dat die Bonsmara ‘n uitmuntende rol
kan speel in ‘n goed beplande kruisteelprogram.