Veiligheid binnen magazijnen en intern transport - Arbocatalogus

Risicobeschrijving: Mobiele arbeidsmiddelen 

Bijna in elk bedrijf wordt gebruik gemaakt van mobiele arbeidsmiddelen (voertuigen die personen 

vervoeren) voor het verplaatsen van goederen. Vooral in een magazijnomgeving zijn mobiele 

arbeidsmiddelen bijna niet meer weg te denken. Dit betreft vaak heftrucks met elektrische aandrijving 

of met een verbrandingsmotor. (Nb. Voor intern transport in besloten ruimten zoals een bedrijfshal, 

gaat sterk de voorkeur uit naar elektrisch aangedreven heftrucks.) 

Onder heftrucks worden verstaan: alle motorisch aangedreven arbeidsmiddelen voor het heffen van 

lasten, zoals: vorkheftrucks, reachtrucks, stapelaars, motorpallettrucks, orderverzamelaars (-pickers) 

etc. 

Een Heftruck is voor een bedrijf een veelzijdig hulpmiddel om goederen te verplaatsen, stapelen, 

laden en lossen. Het zijn veilige en efficiënte transportmiddelen mits ze op de juiste wijze worden 

gebruikt en onderhouden. Zo niet, dan vormen ze een groot gevaar. Letsel en bedrijfsschade zijn 

verre van denkbeeldig. Dat bewijzen de statistieken van bedrijfsongevallen: 

• per jaar komen gemiddeld 200 meldingen van ernstige ongevallen met heftrucks bij de 

Arbeidsinspectie binnen; 

• het aantal gemiddeld dodelijke slachtoffers ligt al enige jaren op vijf per jaar; 

• het kantelen van een heftruck leidt vaak tot dodelijk letsel; 

• elk jaar melden zich 1700 slachtoffers op de spoedeisende hulp na een ongeval met een heftruck; 

• bijna de helft van de ongevallen heeft letsel aan de voeten tot gevolg; 

• een kwart van de ongevallen betreft het aanrijden van personen; 

• circa een op de twintig ongevallen is het gevolg van oneigenlijk gebruik van heftrucks (gebruik als 

hoogwerker of het laten meerijden van derden), met vaak ernstig letsel tot gevolg; 

• de (on)veiligheid bij het werken met heftrucks is in belangrijke mate afhankelijk van het al of niet 

oordeelkundig handelen van de heftruckbestuurder; 

• goed opgeleide heftruckbestuurders zijn aantoonbaar minder vaak bij ongevallen betrokken. Uit 

de praktijk is bekend dat bedrijven die overgingen op het (laten) opleiden van heftruckbestuurders, 

daarna aanzienlijk minder schade en aanrijdingen hadden ten gevolge van incidenten met 

heftrucks; 

• een veilige inrichting van de transportomgeving kan in belangrijke mate bijdragen aan het 

verminderen van, met name, aanrijdongevallen. 

Het is duidelijk dat de risico’s bij het werken met heftrucks groot zijn. De technische mogelijkheden om 

deze risico’s te beheersen zijn vaak beperkt. Organisatorische maatregelen hebben vaak meer effect. 

Branche richtlijnen mobiele arbeidsmiddelen 

De wettelijke verplichtingen met betrekking tot (mobiele) arbeidsmiddelen, zoals vorkheftrucks, 

reachtrucks, stapelaars, motorpallettrucks, orderverzamelaars (-pickers) etc, zijn vastgelegd in het 

Arbeidsomstandighedenbesluit hoofdstuk 7. Artikel 7.17 gaat specifiek over mobiele arbeidsmiddelen. 

Hierin zijn de volgende eisen opgenomen: 

1. Mobiele arbeidsmiddelen waarop een of meer personen kunnen worden vervoerd, zijn zodanig 

uitgerust dat het gevaar voor deze personen tijdens het vervoer zoveel mogelijk wordt beperkt. 

2. Mobiele arbeidsmiddelen, met uitzondering van heftrucks, waarmee een of meer personen 

kunnen worden vervoerd, zijn zodanig uitgerust dat onder de feitelijke gebruiksomstandigheden 

de gevaren als gevolg van het kantelen of omvallen van het mobiele arbeidsmiddel zoveel 

mogelijk worden beperkt door: 

• een beschermingsconstructie die verhindert dat het mobiele arbeidsmiddel meer dan een 

kwartslag kantelt; 

• een constructie die ervoor zorgt dat er rond de te vervoeren personen voldoende vrije ruimte 

voorhanden is, wanneer het mobiele arbeidsmiddel zich meer dan een kwartslag kan 

bewegen, of 

• andere voorzieningen met een gelijk veiligheidsniveau. 

3. Een beschermingsconstructie is niet van toepassing indien het mobiele arbeidsmiddel tijdens het 

gebruik wordt gestabiliseerd of indien het mobiele arbeidsmiddel zodanig is ontworpen dat het 

niet kan kantelen of omvallen.

4. Indien het gevaar bestaat dat de te vervoeren personen bij kanteling of omslaan bekneld kunnen 

raken tussen de delen van het mobiele arbeidsmiddel en de grond, is een systeem geïnstalleerd 

waarmee zij kunnen worden tegengehouden. 

5. Heftrucks waarmee een of meer personen kunnen worden vervoerd, zijn zodanig uitgerust, dat 

het gevaar van kantelen of de gevolgen daarvan zoveel mogelijk worden beperkt door: 

a. een bestuurderscabine; 

b. een inrichting die verhindert dat de heftruck kantelt; 

c. een inrichting die ervoor zorgt dat, indien de heftruck kantelt, er voor de te vervoeren 

personen voldoende vrije ruimte is tussen de grond en bepaalde delen van de heftruck; 

d. een inrichting op elke zitplaats van de heftruck, waarmee de op de truck aanwezige personen 

zich op de zitplaats kunnen vastzetten, of 

e. andere voorzieningen met een gelijk veiligheidsniveau. 

NB. In de onderdelen a tot en met e zijn de voorzieningen vermeld die normaliter in verband met 

het kantelgevaar op heftrucks aanwezig kunnen zijn. Het betreft voorzieningen als een 

kantelbeveiligingsconstructie (ad. b), een veiligheidsconstructie zoals een ROPS (ad. c) en een 

veiligheidsgordel (ad. d), waarmee kan worden voorkomen dat personen door delen van de 

kantelende heftruck kunnen worden gegrepen. 

6. Indien het onverhoeds blokkeren van onderdelen voor de energie-overbrenging tussen het 

mobiele arbeidsmiddel en zijn hulpstukken of aanhangers specifieke gevaren kan opleveren, is 

dit arbeidsmiddel uitgerust met een voorziening die deze blokkering verhindert. Indien een 

dergelijke blokkering niet kan worden verhinderd, zijn zodanige maatregelen genomen dat de 

gevaren zoveel mogelijk worden beperkt. 

7. Mobiele arbeidsmiddelen zijn voorzien van middelen voor de bevestiging van onderdelen voor de 

energie-overbrenging, wanneer deze onderdelen vervuild of beschadigd kunnen raken doordat zij 

over de grond slepen. 

Daarnaast gelden de volgende eisen: 

8. Elke vorkheftruck moet voorzien zijn van een chauffeursbeveiliging (veiligheidsgordel, gesloten 

cabine) en deze moet ook gebruikt worden. 

9. Op een heftruck moeten een typeplaat en een werklastdiagram aanwezig zijn op een plaats waar 

ze voor de heftruckchauffeur duidelijk en afleesbaar zichtbaar zijn. 

10. Keuringen en onderhoud zijn periodiek goed geregeld (minimaal jaarlijks). 

11. De blootstelling aan trillingen mag niet boven de blootstellinggrens uitkomen. 

12. Dieselmotorenemissies (de uitstoot van dieselmotoren), ofwel DME wordt voorkomen 

13. Oneigenlijk of onjuist gebruik wordt voorkomen. Meerijden op een heftruck is verboden, tenzij 

deze is ingericht voor meerdere personen. 

14. Het vooruit rijden met een te hoge last, waardoor het overzicht op de omgeving ontbreekt, en het 

rijden met een te hoog geheven last, is verboden. 

15. Werknemers beschikken over specifieke deskundigheid: Zij moeten met de bediening van het 

transportmiddel en de aard er werkzaamheden vertrouwd zijn en bekend met de 

bedieningsvoorschriften en met de bedrijfsreglementen. 

16. De werkgever is verplicht werknemers grondig te (laten) instrueren en toezicht te houden op de 

gemaakte afspraken. 

17. Een elektrische heftruck met een vaste zit of staanplaats (ook in het geval van een opklapbaar 

zitplatform) moet zijn voorzien van een stroomonderbreker, die automatisch in werking treedt en 

de rijaandrijving blokkeert bij het verlaten van de heftruck. 

Branche oplossingen bij mobiele arbeidsmiddelen 

Ongevallen, letsels en schades met mobiele arbeidsmiddelen zijn vermijdbaar of aanzienlijk te 

beperken door enerzijds technische maatregelen, zoals beschreven in het arbobesluit §7.17 (o.a. 

kantelbeveiligingen, bestuurdersbeveiligingen, noodstop). Anderzijds door diverse organisatorische 

maatregelen, zoals: 

• Opstellen goede werkinstructie (bijv. opstellen bedrijfsverkeer en veiligheidsplan). 

• Scholing medewerkers. 

• Toezicht op gemaakt afspraken. 

• Zorg dragen voor adequaat onderhoud en periodieke keuringen. 

• Een veilige inrichting van de transportomgeving.

Zie tevens oplossingen tabel 

Risicobeheersing 

Werken brengt, net als alle andere activiteiten, een zeker risico voor de gezondheid met zich mee. Het 

spreekt vanzelf dat het risico voor werknemers om door hun werk een ongeval te krijgen of 

arbeidsongeschikt te worden, zo klein mogelijk moet zijn. 

Risico-inventarisatie en –evaluatie: 

Volgens de Arbowet moet een bedrijf de gezondheidsrisico’s die de werknemers lopen tijdens hun 

werk inventariseren en evalueren en moet het op grond daarvan een plan maken om die risico’s zo 

nodig te verminderen. Voor meer informatie over de uitvoering van een risico-inventarisatie en – 

evaluatie zie www.rie.nl . 

Zie voor uw branchespecifieke RI&E RI&E Dranken en Wijn — Site 

Risicobeheersing: 

Bij de beheersing van risico’s worden de risico’s beperkt tot een aanvaardbaar niveau door het treffen 

van maatregelen. Om dit effectief te doen, moet gebruik worden gemaakt van een systematische 

benadering; een strategie. Het idee hierachter is risico’s zoveel mogelijk aan de bron te bestrijden. Dit 

wordt de arbeidshygiënische strategie genoemd: 

1. Bron wegnemen: blootstelling aan DME voorkomen door bijvoorbeeld dieselheftruck te 

vervangen door een elektrische heftruck 

2. Hulpmiddelen gebruiken of de bron afschermen: bijvoorbeeld plaatsen van afschermingen 

zoals aanrijdbeveiliging 

3. Organisatorische oplossingen: Gedragsregels en periodieke inspectie 

4. Persoonlijke beschermingsmiddelen: Bijvoorbeeld veiligheidsschoenen 

Oplossingen tabel 

De diverse oplossingen in de tabel zijn ingedeeld volgens de arbeidshygiënische strategie. Het kan 

voorkomen dat een ‘oplossing’ op meerdere niveaus betrekking heeft binnen de arbeidshygiënische 

strategie. 

Bron wegnemen Hulpmiddelen/Afscherming 

bron 

Inrichting 

transportomgeving in 

magazijn 

DME blootstelling Vervangen of aanpassen 

voorkomen door dieselheftruck 

dieselheftruck te 

vervangen door 

bijvoorbeeld een 

elektrische truck 

Typeplaat en 

werklastdiagram 

Chauffeursbeveiliging op de 

heftruck 

Juiste inrichting 

chauffeurwerkplek 

Normen en wetten 

Richtlijn Arbeidsmiddelen (89/655/EEG) 

Arbobesluit: Hoofdstuk 7 

Organisatorische 

oplossingen 

Inrichting 

transportomgeving in 

magazijn 

Vervangen of 

aanpassen 

dieselheftruck 

Keuring en 

onderhoud mobiele 

arbeidsmiddelen 

Gebruik, voorlichting 

en instructies mobiele 

arbeidsmiddelen 

Persoonlijke 

beschermingsmiddelen 

Chauffeursbeveiliging 

op de heftruck 

Persoonlijke 


algemeen 

Dragen van 

veiligheidsschoenen 

Werkkleding algemeen

Achtergrondinformatie 

• Europese regelgeving rondom het thema Veiligheid en gezondheid op het werk. 

• www.arbokennisnet.nl , waaronder de kennisdossiers machineveiligheid en werkplekinrichting 

• Arbo informatieblad 17: ‘Hijs- en hefmiddelen’ 

• Arbo informatieblad 14: ‘Bedrijfsruimten: inrichting, transport en opslag’ 

• Folder Arbeidsinspectie ‘Heftrucks, hoe voorkom ik ongevallen en schade 

• Site BMWT 

• Site VeBIT 

• Inspectierapport Arbeidsinspectie: heftrucks 2005 – 2005 

• Site Arbo partaal: Mobiele arbeidsmiddelen 

• Site FNV: Arbokaart heftrucks 

• Factsheet 16 Preventie van transportongevallen van het Europees Agentschap voor veiligheid en 

gezondheid op het werk.

Dieselheftruck 

Knelpunt/risico: 

Dieselmotorenemissies (de uitstoot van dieselmotoren), ofwel DME, bevatten kankerverwekkende 

stoffen waaronder roet en polycyclisch aromatische koolwaterstoffen (PAK’s). Om die reden staan 

DME’s in de lijst van kankerverwekkende stoffen en processen. DME zijn als ‘genotoxisch 

kankerverwekkend’ geklasseerd. 

Genotoxisch wil zeggen dat de stof aangrijpt op de DNA structuur. Elke blootstelling, hoe gering ook, 

kan leiden tot verandering van het DNA en betekent daarmee een risico op tumorvorming. Voor 

genotoxische stoffen geldt dat de blootstelling zo laag mogelijk moet zijn. Het Arbobesluit dwingt 

werkgevers tot het nemen van blootstellingverlagende maatregelen, waarbij een zo laag mogelijk 

blootstellingniveau moet worden nagestreefd. Dieselheftrucks op enig moment gebruikt in een 

omsloten ruimte moeten worden geweerd (indien tilvermogen van 4 ton of minder), of worden 

aangepast. 

Maatregel/oplossing: 

Voorop staat de verplichting van werkgevers om blootstelling te voorkomen door kankerverwekkende 

stoffen en processen zoveel mogelijk te vervangen (bronaanpak). 

Vorkheftrucks met een lastvermogen van vier ton of minder kunnen vervangen worden door 

elektrisch gedreven trucks. 

Als vervanging niet mogelijk is dan moeten maatregelen zo dicht mogelijk bij de bron worden 

genomen. Dat kan bijvoorbeeld door het direct afvoeren van DME naar de buitenlucht, of, indien dat 

niet mogelijk is, bijvoorbeeld door het plaatsen van roetfilters op dieselmotoren. 

Toelichting: 

In 1995 is door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een uitvoeringsrichtlijn 

voor de Arbeidsinspectie voor dieselmotorenmissies vastgesteld waarin staat aangegeven dat 

vervanging mogelijk is voor dieselmotoraangedreven vorkheftrucks met een lastcapaciteit van 4 ton of 

minder. In opdracht van SZW is onderzocht wat de stand der techniek is met betrekking tot 

vervangingsmogelijkheden van andere dieselmotoraangedreven arbeidsmiddelen. Het begrip “stand 

der techniek” is bij de achtergrondinformatie nader omschreven. Voorlopig is door de Arbeidsinspectie 

de stand der techniek alleen ingevuld voor dieselmotoraangedreven vorkheftrucks met een 

lastcapaciteit van 4 ton of minder. Aan de hand van de uitkomsten van onder andere onderzoeken 

naar de stand der techniek zal worden bepaald voor welke toepassingen vervanging conform de stand 

der techniek nog meer mogelijk is. 

Bij het aantreffen van situaties waar op enig moment in een omsloten ruimte gebruik wordt gemaakt 

van dieselmotoraangedreven vorkheftrucks met een lastcapaciteit van 4 ton of minder, wordt een 

handhavingstraject ingezet. Binnen een half jaar dienen de dieselmotoraangedreven vorkheftrucks 

met een lastcapaciteit van 4 ton of minder te worden geweerd uit de omsloten ruimte. Dit is technisch 

uitvoerbaar, omdat deze heftrucks kunnen worden vervangen door heftrucks met een alternatieve 

krachtbron zoals een elektromotor. 


Arbobesluit hoofdstuk 4 


Interne instructie arbeidsinspectie Dieselmotoremissies (DME) in omsloten ruimten

Gebruik, voorlichting en instructies mobiele arbeidsmiddelen 


De (on)veiligheid bij het werken met mobiele arbeidsmiddelen, zoals vorkheftrucks, reachtrucks, 

stapelaars, motorpallettrucks, orderverzamelaars (-pickers), is in belangrijke mate afhankelijk van het 

al of niet oordeelkundig handelen van de bestuurder; goed opgeleide bestuurders zijn aantoonbaar 

minder vaak bij ongevallen betrokken. Uit de praktijk is bekend dat bedrijven die overgingen op het 

(laten) opleiden van heftruckbestuurders, daarna aanzienlijk minder schade en aanrijdingen hadden 

ten gevolge van incidenten met heftrucks. 

Daarnaast blijkt ook dat werkafspraken, -instructies, aanbrengen markeringen/borden en toezicht op 

juist gebruik cruciaal is. Circa een op de twintig ongevallen is het gevolg van oneigenlijk gebruik van 

heftrucks. Zoals: 

• iemand te laten meerijden, waarbij deze persoon dan doorgaans los op de vorken of op een 

hierop gelegen pallet staat; 

• het met de vorken heffen (gebruiken als “hoogwerker”) van personen, zonder gebruikmaking van 

een daarvoor specifiek ingerichte en solide bevestigde werkbak; 

• joyriding, het rijden met onverantwoord hoge snelheid (bijv. in situaties waar voetgangers gevaar 

lopen of in bochten); 

• het rijden met een hooggeheven last (het heffen dient pas te geschieden op de plaats waar de last 

moet worden ‘afgelegd’ of afgeleverd); 

• vooruit rijden, terwijl de last het uitzicht naar voren belemmert. 


Deskundigheidsbevordering 

Alle bestuurders van heftrucks (vorkheftrucks, reachtrucks, stapelaars, motorpallettrucks, 

orderverzamelaars (-pickers), etc.) dienen aantoonbaar te beschikken over de juiste deskundigheid. 

Geadviseerd wordt om hen bij een erkend opleidingsinstituut een opleiding te laten volgen, met als 

resultaat een diploma of certificaat. Voorbeelden van erkende opleidingsinstituten zijn o.a.: VTL ; 

BMWT-train, CBR, EVO. 

Gebruikers dan wel bestuurders van gemotoriseerde transportmiddelen moeten gezien de potentiële 

gevaren minimaal zestien jaar zijn. Ook jeugdigen van zestien of zeventien jaar mogen dus 

bijvoorbeeld een heftruck besturen, mits zij voldoende zijn geïnstrueerd en onder deskundig toezicht 

staan. (Nb. Aangezien jeugdigen zich veelal minder bewust zijn van de potentiële gevaren, is het 

veelal verstandig om jeugdigen niet op heftrucks te laten rijden.) 

Werkafspraken,-instructies en markeringen/borden 

Goed opgeleide bestuurder weten weliswaar wat onder veilig rijgedrag verstaan wordt, maar in de 

praktijk zien wij dat men hier niet altijd naar handelt. 

Geadviseerd wordt om in overleg en samenspraak met de bestuurders/chauffeurs een aantal 

praktische (veiligheid)regels op te stellen. Deze zogenaamde bedrijfsverkeer- en veiligheidsregels 

kan men vervolgens uitreiken of in posterformaat in het magazijn ophangen. Ook het plaatsen van 

veiligheids-, gebods- of verbodsborden kunnen helpen. 

In de hieronder gegeven ‘aanvullende informatie’ vindt u enkele bedrijfsverkeer- en veiligheidsregels. 

Nb. Ook in de gebruikershandleidingen staan goede voorbeelden en tips rondom veiligheidseisen, die 

u kunt gebruiken bij het opstellen van deze zogenaamde bedrijfsverkeer- en veiligheidsregels 

Wanneer ondanks goede werkafspraken, -werkinstructies en toezicht blijkt dat er regelmatig schades 

geconstateerd worden, die niet gemeld zijn (Zie tevens Arbocatalogusblad , kan de zogenaamde 

Mobile-easykey wellicht uitkomst bieden. Dit gepatenteerde crash detectie systeem bestaat uit een 

shock sensor en een microfoon. Op het moment dat een shock gesignaleerd wordt, controleert het 

systeem via een microfoon, gemonteerd in het chassis van het voertuig of het voertuig daadwerkelijk 

ergens tegenaan is gereden. Als het Easy Key Crash+ systeem een geluidsgolf signaleert die groter 

is dan de van tevoren ingestelde waarde kan het systeem de machine uitschakelen. Ook gaat er dan 

een lamp flitsen. De crash melding kan alleen door een bevoegde persoon met een master 

transponder- sleutel gereset worden, zodat de machine weer gebruikt kan worden. De software van 

het Easy Key systeem slaat alle gebeurtenissen op zoals het tijdstip van de aanrijding, wie het 

voertuig op dat moment bestuurde en wie het voertuig daarna weer heeft vrijgegeven.

Toezicht 

Naast goed opgeleide chauffeurs en instructies is het belangrijk dat hierop ook toezicht gehouden 

wordt. Vanuit de wetgeving is de werkgever verplicht om toezicht te houden op de veiligheid en het 

gedrag van medewerkers (Arbowet artikel 8 lid 4). Daarnaast hebben ook medewerkers een 

verplichting (Arbowet artikel 11). Zij dienen zich te houden aan de gemaakte afspraken en moeten 

onveilige situaties melden. 

Geadviseerd wordt om met constateringen van onveilig gedrag of meldingen hieromtrent ook 

daadwerkelijk iets te doen. Bijvoorbeeld door medewerkers hierop aan te spreken of bij herhaald 

gedrag te sanctioneren; het bijhouden van een registratie van meldingen; inlassen van extra 

werkoverleg of voorlichtingsbijeenkomsten waarin het belang van veilig gedrag herhaald wordt. 

Aanvullende informatie 

Wetgeving 

Voor mobiele arbeidsmiddelen met een eigen aandrijving en voor hijs- en hefwerktuigen, geldt dat 

deze alleen mogen worden bediend door werknemers die daarvoor over een specifieke deskundigheid 

beschikken (arbobsluit artikel 7.17c lid 1). Hoe de specifieke deskundigheid die nodig is wordt ingevuld 

wordt overgelaten aan de werkgever. 

In de praktijk wordt geadviseerd een opleiding met diploma of certificaat te volgen, maar ook een 

interne instructie behoort tot de mogelijkheden. Hieraan wordt dan wel de eis gesteld dat de interne 

instructie kwalitatief afdoende is en zowel inhoud als deelname zijn vastgelegd. In geval van een 

ongeval moet de werkgever kunnen aantonen dat de gebruiker deskundig opgeleid is. 

Bedrijfsverkeer- en veiligheidsregels (Bronvermelding :BMWT-kennisbank) 

Het verkeersplan omvat de volgende zaken: 

Scheiding van functies 

In een bedrijf kunnen verschillende soorten van vervoer voorkomen, zoals voetgangers, heftrucks, 

personenauto's, vrachtauto's en dergelijke. Om deze verschillende verkeerssoorten uit elkaar te 

houden, kan worden afgesproken dat er stroken worden aangewezen voor alleen voetgangers, terwijl 

andere stroken worden aangewezen voor bijvoorbeeld heftrucks. Voor een heftruckchauffeur is het 

bijvoorbeeld ook belangrijk dat vastgesteld is op welke plekken de lading afgezet mag worden en op 

welke plekken niet. Bij intern transport en opslag zijn er een aantal functies die verkeerskundig 

onderscheiden moeten worden, zoals: 

• lopen; 

• rijden; 

• opslag; 

• parkeren. 

Het verdient de voorkeur om bovengenoemde functies ruimtelijk van elkaar te scheiden, door 

afzonderlijke banen te bestemmen voor voetgangers en rijdend verkeer. Verder dienen er 

afzonderlijke zones aangewezen te worden waar voertuigen geparkeerd worden en waar goederen en 

lastdragers opgeslagen worden. Deze scheiding wordt via fysieke maatregelen dan wel via 

kleurmarkeringen aangegeven. 

Rijrichtingen 

Indien mogelijk wordt een rijcircuit uitgezet waarbij zoveel mogelijk eenrichtingsverkeer 

voorgeschreven wordt. Is dit niet overal mogelijk, dan wordt zoveel mogelijk rechts gehouden. 

Bij het kiezen van de rijrichtingen wordt vanzelfsprekend zoveel mogelijk aangesloten bij de 

bestaande goederenstroom, zoals die voortvloeit uit aanwezige bedrijfsprocessen. 

Voorrangsregels 

Bij het opstellen van voorrangsregels is het Wegenverkeersreglement een goed uitgangspunt. Zo 

hebben van rechtskomende voertuigen altijd voorrang. Bijzondere punten betreffen onder andere: 

• bij onoverzichtelijke plekken wordt de voorrang gegeven aan de deelnemer met het minste zicht; 

• achteruitrijdend verkeer moet altijd voorrang geven aan vooruit rijdend verkeer. 

Rijgebieden 

Niet elk transportmiddel of voertuig kan - vanwege fysieke beperkingen - op elke plek in het bedrijf 

rijden. Fysieke beperkingen zijn onder andere:

• gangpadbreedte; 

• doorrijhoogte; 

• draagkracht. 

Het is logisch, dat brede transportmiddelen niet in te smalle gangen mogen rijden. Vuistregel is dat 

aan er aan beide zijde minimaal 20 cm vrije ruimte beschikbaar moet zijn. Verder is de beschikbare 

gangpadbreedte bepalend met welke transportmiddelen goederen in- en uitgeslagen worden. 

Bijvoorbeeld in een smal gangpad zal eerder gekozen worden voor een reachttruck dan voor een 

vorkheftruck. 

Het komt regelmatig voor dat er door omstandigheden, zoals de aanwezigheid van niveauverschillen 

in plafonds en lage poorten, deuren en pijpleidingen, het voor een aantal transportmiddelen niet 

mogelijk is om deze 'barrières' te passeren omdat de doorrijhoogte van deze transportmiddelen te 

groot is. Vanwege deze verschillende doorrijhoogtes kan het noodzakelijk zijn om specifieke 

transportmiddelen op specifieke plekken in te zetten. Het is bovendien van belang om bij de plekken 

met onvoldoende hoogte waarschuwingsborden te plaatsen. 

Hetzelfde probleem speelt rond draagkracht op de verschillende plekken. Het kan voorkomen dat een 

transportmiddel inclusief de maximaal toelaatbare werklast te zwaar is voor bijvoorbeeld een 

laadplatform. Om problemen te voorkomen is het in dit geval belangrijk vast te leggen dat deze truck 

niet geautoriseerd is voor het rijden op het bewuste platform. 

Rijsnelheden 

Het spreekt voor zich dat de maximaal toelaatbare rijsnelheid zoals die voor de verschillende 

transportmiddelen van toepassing zijn, niet overschreden worden. Het is dan ook aan te bevelen om 

een kritische risicoanalyse te maken op basis waarvan lagere rijsnelheden worden voorgeschreven. 

De volgende voorschriften moeten worden gevolgd bij het laden en lossen van goederen: 

• het laden en lossen van voertuigen gebeurt door de bestuurder van transportmiddelen; hij volgt 

hierbij de aanwijzingen van de chauffeur van het te laden of te lossen voertuig op; 

• het is voor de bestuurder van transportmiddelen verboden om lasten te vervoeren en te heffen, 

die zwaarder zijn dan de op het transportmiddel aangegeven maximale werklast; 

• voor het laden en lossen van speciale ladingen (vaten, rollen, balen e.d.) moet het daarbij 

behorende voorzetstuk gebruikt worden. De bestuurder dient 'afgekeurde' lading te melden aan de 

bedrijfsleiding; 

• lading die gestapeld is op een beschadigde pallet mag niet opgepakt worden; 

• de bestuurder mag alleen lading oppakken die voldoende stabiel is, zodat er tijdens het transport 

geen risico aanwezig is dat de lading gaat schuiven, rollen, kantelen of vallen. Ook pallets die 

scheef beladen zijn mogen niet worden opgepakt. De bestuurder dient 'afgekeurde' lading te 

melden aan de bedrijfsleiding; 

• de bestuurder mag - met lading - alleen in stilstand heffen of dalen; 

• de bestuurder mag nooit personen op de vorken omhoog brengen. Hij moet er voor zorgdragen 

dat dit niet gebeurd; het is de verantwoordelijkheid van de bestuurder; 

• de bestuurder ziet er op toe dat er zich geen personen onder de vorken dan wel in de directe 

nabijheid van het transportmiddel bevinden; 

• lading mag alleen op de toegestane plaatsen afgezet worden. Deze afzetplaatsen moeten 

voldoende draagkracht bezitten. Verder is het van belang dat de lading stabiel is, zodat deze niet 

gaat schuiven, verrollen, kantelen of vallen; 

• lading mag nooit voor nooduitgangen en/of op vluchtwegen geplaatst worden. Ook 

brandblusmiddelen moeten altijd bereikbaar zijn. Verder mag lading het zicht op kruisingen en 

dergelijke niet belemmeren; 

• bij het plaatsen van goederen in stellingen moeten de voorgeschreven vrije afstanden aan 

weerzijde in acht genomen worden. Verder moet de lading qua diepte volgens voorschrift 

geplaatst worden; 

• beschadigingen aan stellingen door aanrijdingen dienen direct door de bestuurder gemeld te 

worden aan de bedrijfsleiding. 

De volgende voorschriften moeten worden gevolgd bij het laden en lossen van goederen: 

• het laden en lossen van voertuigen gebeurt door de bestuurder van transportmiddelen; hij volgt 

hierbij de aanwijzingen van de chauffeur van het te laden of te lossen voertuig op; 

• het is voor de bestuurder van transportmiddelen verboden om lasten te vervoeren en te heffen, 

die zwaarder zijn dan de op het transportmiddel aangegeven maximale werklast;

• voor het laden en lossen van speciale ladingen (vaten, rollen, balen e.d.) moet het daarbij 

behorende voorzetstuk gebruikt worden. De bestuurder dient 'afgekeurde' lading te melden aan de 

bedrijfsleiding; 

• lading die gestapeld is op een beschadigde pallet mag niet opgepakt worden; 

• de bestuurder mag alleen lading oppakken die voldoende stabiel is, zodat er tijdens het transport 

geen risico aanwezig is dat de lading gaat schuiven, rollen, kantelen of vallen. Ook pallets die 

scheef beladen zijn mogen niet worden opgepakt. De bestuurder dient 'afgekeurde' lading te 

melden aan de bedrijfsleiding; 

• de bestuurder mag - met lading - alleen in stilstand heffen of dalen; 

• de bestuurder mag nooit personen op de vorken omhoog brengen. Hij moet er voor zorgdragen 

dat dit niet gebeurd; het is de verantwoordelijkheid van de bestuurder; 

• de bestuurder ziet er op toe dat er zich geen personen onder de vorken dan wel in de directe 

nabijheid van het transportmiddel bevinden; 

• lading mag alleen op de toegestane plaatsen afgezet worden. Deze afzetplaatsen moeten 

voldoende draagkracht bezitten. Verder is het van belang dat de lading stabiel is, zodat deze niet 

gaat schuiven, verrollen, kantelen of vallen; 

• lading mag nooit voor nooduitgangen en/of op vluchtwegen geplaatst worden. Ook 

brandblusmiddelen moeten altijd bereikbaar zijn. Verder mag lading het zicht op kruisingen en 

dergelijke niet belemmeren; 

• bij het plaatsen van goederen in stellingen moeten de voorgeschreven vrije afstanden aan 

weerzijde in acht genomen worden. Verder moet de lading qua diepte volgens voorschrift 

geplaatst worden; 

• beschadigingen aan stellingen door aanrijdingen dienen direct door de bestuurder gemeld te 

worden aan de bedrijfsleiding. 

Bestuurders mogen transportmiddelen alleen onbeheerd achterlaten als aan de volgende 

voorschriften is voldaan: 

• alleen parkeren op aangewezen locaties, waarbij vluchtwegen en nooduitgangen vrij blijven. Ook 

op open afritten en op hellingen mag niet geparkeerd worden; 

• het transportmiddel staat in de juiste rijrichting geparkeerd; 

• de vorken of voorzetstukken rusten op de grond; 

• het stuurwiel en de rijrichtingschakelaar worden in de neutrale stand gezet; 

• de handrem is aangetrokken; 

• de sleutel is uit het slot verwijderd. 




Zowel op de trucks (sticker) als in het magazijn kunnen verbodsborden 

geplaatst worden. Voor iedereen is nu duidelijk dat meerijden niet is 

toegestaan 







• Site BMWT 


• Inspectierapport Arbeidsinspectie: heftrucks 2005 – 2005





Inrichting transportomgeving in magazijn 


Wanneer in een magazijn meerdere heftrucks (vorkheftrucks, reachtrucks, stapelaars, 

motorpallettrucks, orderverzamelaars (-pickers) etc.) rijden of er is een combinatie van lopen en rijden 

op heftrucks, is het risico aanwezig van letsel of schade door bijvoorbeeld een aanrijding of beknelling. 

De transportomgeving in magazijnen moeten daarom aan bepaalde inrichtingseisen voldoen. 


Aan transportomgeving worden de volgende voorwaarden gesteld: 

• Voetgangers moeten d.m.v. een hekwerk of een aparte route of lijnen op de vloer (10 cm breed 

en geel van kleur) worden gescheiden van heftrucks. De keuze is afhankelijk van de intensiteit 

van het verkeer. 

• Indien sprake is van magazijn/laad- en losplaatsen met veel en druk transportverkeer, waar ook 

voetgangers komen, moeten deze veilige looproutes, eventueel met wachtplekken tot hun 

beschikking hebben. De voorkeur gaat uit naar het opstellen van een verkeersplan en markeren 

van rijroutes, looproutes, opstelplaatsen en parkeerplekken. (Zie voor informatie over een 

verkeersplan het Arbcatalogusblad Gebruik, voorlichting en instructies mobiele arbeidsmiddelen) 

• de transportroutes dienen voldoende breed te zijn. Dat wil zeggen: in het geval van 

eenrichtingsverkeer minimaal 60 cm breder dan het breedst beladen voertuig. Op de route voor 

verkeer in beide richtingen minimaal 90 cm breder dan tweemaal het breedst beladen voertuig 

(bij normaal heftruckverkeer zal dat in één richting minimaal 160 cm zijn en in twee richtingen 290 

cm); 

• er is i.v.m. het zicht, voldoende ruimte bij bochten en kruisingen van transportroutes; 

• onoverzichtelijke bochten en kruisingen van transportroutes moeten voorzien zijn van 

hulpmiddelen om aanrijding en botsing te voorkomen, zoals (bolle) spiegels, of 

waarschuwingsknipperlichten die oplichten als een voertuig nadert; 

• indien deuren aanwezig zijn dan moet de deuropening afgestemd zijn op de voertuigen die in en 

uit rijden; 

• de voorkeur gaat uit naar het scheiden van doorgangen voor voertuigen en voetgangers; 

• bij de deuren/gangen die uitkomen op voetgangersroutes op minder dan 1 meter van een 

transportroute met dwarsverkeer, moet parallel aan de transportroute een deugdelijk hekwerk zijn 

aangebracht. De lengte van het hekwerk is zodanig dat het links en rechts van de deur of gang 1 

meter doorloopt. Dit om te voorkomen dat voetgangers onverhoeds in de baan van een heftruck 

lopen. 

• de deuren in een rijroute vormen zo min mogelijk een belemmering bij het rijden. Bijvoorbeeld 

door het gebruiken van een snel automatisch openende en sluitende deur. Op het moment dat er 

verkeer van twee kanten kan komen of er ook voetgangers op de routes aanwezig kunnen zijn, 

verdient een roldeur de voorkeur boven klappende deuren; 

• om onoverzichtelijke situaties te voorkomen zijn (automatische) deuren voorzien van 

transparante delen. De eis is een oppervlak van tenminste 1 m 2 op een hoogte tussen 1,25 en 2 

meter boven de vloer;. 

• volledig transparante deuren zijn voorzien van markering, om stoten te voorkomen; 

• verbindingswegen met potentieel valgevaar voor het transportvoertuig, zoals bij hellingbanen, 

laadbruggen en laadperrons, moeten voorzien zijn van opstaande randen of andere adequate 

voorzieningen om valgevaar te voorkomen; 

• arbeidsplaatsen liggen bij voorkeur niet nabij een transportroute, of zijn d.m.v. een hekwerk 

gescheiden van de transportroute; 

• wanneer heftrucks of andere transportmiddelen frequent in en uit een gebouw rijden op een 

plaats waar mensen verblijven, moeten voorzieningen worden getroffen ter voorkoming van tocht, 

bijvoorbeeld door gebruik te maken van een tochtsluis, luchtgordijn of tochtflappen. 


Arbobesluit: Hoofdstuk 3








Keuring en onderhoud mobiele arbeidsmiddelen 


Ongevallen, dure reparaties en/of lichamelijke klachten door het ontbreken van periodieke keuring en 

periodiek/achterstallig onderhoud. 

In de praktijk zien wij dat de periodieke keuring en onderhoud van mobiele arbeidsmiddelen 

(vorkheftrucks, reachtrucks, stapelaars, motorpallettrucks, orderverzamelaars (-pickers), etc.) nog 

regelmatig onvoldoende gewaarborgd is. 

Veelvuldig geconstateerde gebreken: 

• geen periodiek uitgevoerde keuring; 

• het ontbreken van schriftelijke bewijsstukken waaruit periodieke keuring blijkt; 

• bewijsstukken van keuring niet meer actueel (als regel ouder dan 1 jaar); 

• niet of onvoldoende werking van de handrem; 

• niet of onvoldoende werking van de vorkvergrendeling; 

• niet of onvoldoende werking van het terugslagventiel van de 

hefcilinder; 

• slechte staat van de banden; 

• slechte zitvoorziening (slechte stoelen, vering) voor de 

heftruckbestuurder (waardoor o.a. bovenmatige belasting 

van het lichaam); 

• niet of onvoldoende werking van de claxon; 

• onvoldoende uitvoering van de veiligheidskooi; 

• ontbrekende, vuile of slecht afgestelde spiegels; 

• niet of onvoldoende werkende verlichting; 

• onvolledigheid of ontbreken van onderhoudsregistratie 


Een periodieke keuring en zo nodig testen van mobiele arbeidsmiddelen is conform het Arbobesluit 

Artikel 7.4a wettelijk verplicht. 

De frequentie van deze keuring en test is afhankelijk van het soort transportmiddel en de wijze en 

intensiteit van gebruik. In de toelichting op artikel 7.4a, lid 3 van het Arbobesluit wordt gesproken over 

'een veilige ondergrens van 1 keer per jaar'. Als er sprake is van sterk verhoogde inzetcondities en - 

duur dan dient de keuringsfrequentie verhoogd te worden naar een keer per halfjaar of per kwartaal. 

Daarnaast wordt door de fabrikant van het arbeidsmiddel in de gebruikershandleiding de 

keuringsfrequentie aangegeven , maar als wettelijke richtlijn geldt als minimum één keer per jaar. Bij 

eventuele uitzonderlijke situaties (zoals brand of ongeval), of wanneer het middel lange tijd niet is 

gebruikt, dient een (her)keuring te worden uitgevoerd, vóórdat het transportmiddel weer in gebruik 

wordt genomen. 

De keuring dient te worden uitgevoerd door een deskundige persoon of instelling, die een objectief 

oordeel kan geven over de bruikbaarheid en de staat van het intern transport voertuig. Zowel de 

primaire functie als de veiligheidsvoorzieningen worden hierbij getest. Dit kan een onafhankelijke 

keuringsinstantie zijn, een onderhoudsdienst van een leverancier, maar ook de technische dienst van 

het bedrijf zelf. Voorwaarde is dat de betrokken persoon of instelling voldoende gekwalificeerd is. 

Van de uitgevoerde keuringen moeten schriftelijke bewijsstukken op de arbeidsplaats aanwezig zijn. 

Bij voorkeur wordt dit tevens op het betreffende transportmiddel aangeduid, bijvoorbeeld door middel 

van een keuringssticker voorzien van keuringsdatum. 

Gezien het zeer specialitische karakter van de verplichte periodieke keuringen is het zeer aan te 

bevelen te laten uitvoeren door specialisten zoals BMWT-Keur of VeBIT. 

Een VeBIT of BMWT keurmerk biedt de zekerheid dat het arbeidsmiddel voldoet aan alle gestelde 

veiligheids- en inrichtingseisen. 

Naast de periodieke keuring is vanzelfsprekend een goed onderhoud van belang. Dit betreft een 

dagelijkse controle op de goede staat door de bestuurder of een daartoe aangewezen persoon en

daarnaast een periodiek preventief en zo nodig curatief onderhoud door een gekwalificeerde persoon 

of instelling. 

Voor een goed onderhoud is het verder van belang om te kunnen beschikken over duidelijke 

voorschriften over de delen die regelmatig moeten worden gecontroleerd of nagesteld, een 

smeerschema, schema’s van de elektrische, hydraulische en pneumatische installaties en over de 

handelingen die moeten worden verricht voor het aanbrengen en/of verwisselen van onderdelen en 

van hefgereedschappen, zoals hefvorken en -klemmen. 

Aanvullende informatie rondom keuringseisen 

Conform artikel 7.4a, lid 1 en lid 3 bestaat er een keuringsplicht voor twee groepen arbeidsmiddelen: 

een ingebruikname veiligheidskeuring en een periodieke veiligheidskeuring. 

Ingebruikname veiligheidskeuring 

Een ingebruikname veiligheidskeuring is verplicht bij die arbeidsmiddelen, waarvan de veiligheid mede 

bepaald wordt door de kwaliteit van de montage. Dit betekent dat stellingsbedieningsapparatuur 

(stapelkranen), hoogbouwtrucks, grote goederenliften, bovenloopkranen, magazijnstellingen, 

entresolvloeren en dergelijke zo'n veiligheidskeuring moeten ondergaan. 

Periodieke veiligheidskeuringen 

In principe heeft de periodieke keuringsplicht betrekking op alle arbeidsmiddelen waarvan het 

veiligheidsniveau als gevolg van slijtage of beschadigingen achteruit (kan) gaan. De wetgever heeft 

geen uitzonderingen geformuleerd, dus ook de kleinere arbeidsmiddelen zijn keuringsplichtig. 

Bij de afweging of een arbeidsmiddel keuringsplichtig is moet steeds een taxatie gemaakt worden van 

de veiligheidsrisico's die door slijtage kunnen ontstaan. Het volgende voorbeeld illustreert deze 

denklijn. Bij een handpallettruck (pompwagen) is het moeilijk voorstelbaar dat er door slijtage 

gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Bij een hoogheffende pallettruck die bijvoorbeeld ook als 

heftafel kan worden ingezet, is dit risico wel degelijk aanwezig. De eenvoudige handpallettruck is dus 

niet keuringsplichtig, terwijl de hoogheffende pallettruck, dat wel is. Maar ook producten als 

magazijnstellingen vallen onder deze keuringsplicht. Door aanrijdingen of verkeerd beladen kunnen 

namelijk enorme veiligheidsrisico's ontstaan. 



Arbobesluit Artikel 7.4a 







• Site BMWT 







Typeplaat en werklastdiagram 


Er bestaat kantelgevaar, met alle gevolgen van dien, wanneer de lastcapaciteit van de heftruck (alle 

trucks met een hefmast) overschreden wordt. 


Op alle arbeidsmiddelen met een heftmast moeten een typeplaat en een werklastdiagram aanwezig 

zijn. 


Om aan te geven hoeveel het hefvermogen van een heftruck is, dient de fabrikant per mast- en 

trucktype een bijpassend lastdiagram op de truck te plaatsen. Dit diagram dient precies te vermelden 

hoe groot de hefcapaciteit van de heftruck is en hoeveel de exacte hefhoogte bedraagt. Ook dienen er 

diverse lastzwaartepunten vermeld te worden. Standaard zijn dat de waardes die horen bij 500, 600 

en vaak ook 800 mm uit de hiel van de vork. Deze afstanden horen bij een palletdiepte van 

respectievelijk 1.000, 1.200 en 1.600 mm. 

Via het lastdiagram krijg je makkelijk een indruk hoe het met de stabiliteit van een heftruck is gesteld. 

Een machine die tot een standaard hefhoogte van 3.300 mm zijn volledige capaciteit bewaart, maar 

daarna snel lagere cijfers laat zien, zal in de omgang duidelijk minder stabiel overkomen dan een truck 

die zijn nominale vermogen vasthoudt tot een hefhoogte van 4.500 mm. Ook al wordt er niet tot die 

hoogte gewerkt, het voordeel van de extra stabiliteit komt ook op lagere hefhoogten tot uitdrukking.

Veiligheids- en/of gezondheidssignalering 


Veiligheid op het werk begint vaak met weten wat nu precies gevaarlijk is op een bepaalde locatie, wat 

men moet doen en laten en waar extra op gelet moet worden. Dit is niet alleen ter bescherming van de 

mensen die er werken, maar ook voor bezoekers en passanten. Als het goed is, komt deze belangrijke 

informatie uit de verplichte Risico-Inventarisatie en - Evaluatie en leidt deze informatie tot het plan van 

aanpak dat in veel gevallen zal leiden tot bestrijding van de bron van het gevaar. Is dat niet of slechts 

gedeeltelijk mogelijk, dan biedt het aanbrengen van een duidelijke signalering uitkomst. 

Door signalisatie op plaatsen waar men gevaar loopt, het (onder)kennen van de risico’s en het 

verstrekken van adequate pbm’s, wordt het risico van letsel verkleind. Dit geldt ook voor het toewijzen 

en duidelijk aangeven van mogelijke vluchtwegen bij dreigend gevaar. 

De richtlijn 92/58/EEG beschrijft de minimumvoorschriften voor de veiligheids- en/of 

gezondheidssignalering op het werk. De richtlijn beschrijft, naast de bekende waarschuwings-, 

gebods- , verbodsborden, etc. , ook acoustische signalen, lichtsignalen, alsmede de wijze waarop de 

zogenaamde “aanpikker” bij hijswerkzaamheden de aanwijzingen dient te geven aan de machinist. 


Draag zorg voor het aanbrengen van de benodigde veiligheids- en of gezondheidssignalering. 

Hieronder ziet u de meest voorkomende en noodzakelijke signaleringen binnen uw branche 


Bewegwijzering van 

(nood)uitgangen en 

Oogdouche 

Gebodsborden: Draagplicht gordel (bij heftruck) 

en draagplicht veiligheidsschoenen 

Verbodsbord roeken en open vuur (bijvoorbeeld bij 

acculaadplaats) 

Brandbeveiliging: Aanwezigheid brandblusser of 

haspel 

Waarschuwingsborden: Let op 

transportvoertuigen

Site Euronorm: Veiligheidstekens en hun betekenis 

Site Arboportaal: Veiligheidssignalering 

Soorten borden: Arbeidsomstandighedenregeling: Bijlage XVIII

Persoonlijke beschermingsmiddelen algemeen 


Als blijkt dat de bronaanpak en de organisatorische maatregelen niet leiden tot het voldoende 

reduceren van risico’s op de werkplek kan gebruik worden gemaakt van persoonlijke 

beschermingsmiddelen. Persoonlijke beschermingsmiddelen mogen dus pas worden gebruikt als de 

risico’s niet op een andere manier kunnen worden beperkt en zijn dus altijd het sluitstuk bij het treffen 

van maatregelen. 

In de praktijk zijn er echter tal van situaties waarin bronmaatregelen onmogelijk zijn, of waar 

onvoldoende technische oplossingen kunnen worden toegepast om de risico’s op een effectieve 

manier te beheersen. In zulke situaties is het noodzakelijk om persoonlijke beschermingsmiddelen te 

gebruiken, eventueel als aanvulling op of in combinatie met andere maatregelen. 

In de Europese richtlijn (89/656/EEG) wordt verstaan onder een persoonlijk beschermingsmiddel: 

“iedere uitrusting die bestemd is om door de werknemer gedragen of vastgehouden te worden ten 

einde hem te beschermen tegen een of meer risico's die zijn veiligheid of gezondheid op het werk 

kunnen bedreigen, alsmede alle aanvullingen of accessoires die daartoe kunnen bijdragen.” 


Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten geschikt zijn voor de risico’s waartegen ze bescherming 

bieden, zonder zelf een extra risico te vormen of het risico te vergroten. Daarnaast moeten 

persoonlijke beschermingsmiddelen zijn aangepast aan de werkomstandigheden en de individuele 

eigenschappen van de gebruiker en mogen zij geen extra hinder of irritatie veroorzaken. 

Een werkgever moet persoonlijke beschermingsmiddelen gratis ter beschikking stellen voor die 

activiteiten waarvan de risico’s niet op een andere manier kunnen worden bestreden. Daarbij moeten 

duidelijke afspraken worden gemaakt over: 

Aanschaf 

Hanteer een inkoopprocedure, neem hierin op aan welke basisvoorwaarden de persoonlijke 

beschermingsmiddelen moeten voldoen. De inbreng van de werknemers bij de keuze van PBM is 

belangrijk. Met name het draagcomfort bepaalt in de praktijk of PBM daadwerkelijk worden gebruikt. 

Een belangrijk uitgangspunt is dat de gebruiker inspraak heeft in de keuze van 


Verstrekking 

Verstrekking vindt in het algemeen plaats op afdelingsniveau of via een centraal magazijn. 

Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten gratis, dus zonder kosten voor de werknemer, worden 

verstrekt. 

Ontvangstverklaring en registratie 

Bij de verstrekking is het aan te bevelen om de gebruiker te laten tekenen voor ontvangst en de 

toepassing van persoonlijke beschermingsmiddelen te registreren. 

Voorlichting en instructie 

Na de keuze en verstrekking van PBM wordt voorlichting en instructie gegeven. Deze instructie moet 

periodiek worden herhaald. 

Draagplicht 

De werknemer is verplicht om de hem ter beschikking gestelde persoonlijke beschermingsmiddelen 

op de juiste wijze te gebruiken en na gebruik op de daartoe bestemde plaats op te bergen. 

De werkgever zal daarnaast ook toezicht moeten houden op het daadwerkelijke gebruik van de 

persoonlijke beschermingsmiddelen. 

Vervanging 

Vervanging vindt plaats als dit nodig blijkt door vervuiling, verminderd draagcomfort, beschadigingen 

of slijtage. Maak afspraken over de periodieke vervanging van PBM.

CE markering 

Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten zijn voorzien van een CE- merkteken. Dit CE merkteken 

geeft aan dat het betreffende middel aan de essentiële veiligheidseisen voldoet die er in Europa aan 

gesteld worden. 


Persoonlijke beschermingsmiddelen worden in tal van situaties ingezet. Afhankelijk van de aard kan 

een onderverdeling worden gemaakt naar de aard van het risico waartegen het persoonlijk 

beschermingsmiddel bescherming moet bieden. 

Categorie I 

Lage risico’s; Hierbij moet gedacht worden aan beschermingsmiddelen die ingezet worden voor 

relatief lage risico’s. Eigenschap van deze categorie PBM’s is dat deze ingezet worden voor situaties 

die in worst case alleen tot zeer licht en herstelbaar letsel kunnen leiden. Tevens is de belemmering 

door het beschermingsmiddel laag. Er is veelal sprake van laagdrempelig gebruik. De 

beschermingsmiddelen worden vaak vervangen in plaats van onderhoud/reparatie. 

Er is geen specifiek risico aan het gebruik van het betreffende beschermingsmiddel. Dergelijke 

beschermingsmiddelen zijn vrijgesteld. In de Richtlijn 89/686 is, in artikel 8 van hoofdstuk 2, 

aangegeven dat dergelijke beschermingsmiddelen zijn vrijgesteld van het EG typeonderzoek. 

Tot deze categorie behoren uitsluitend beschermingsmiddelen die de drager moeten beschermen 

tegen: 

• mechanische factoren die slechts oppervlakkige letsels veroorzaken (tuinhandschoenen, 

vingerhoeden, enz.); 

• vrij onschadelijke schoonmaakmiddelen waarvan de gevolgen gemakkelijk ongedaan zijn te 

maken (beschermhandschoenen tegen reinigingsmiddelen in verdunde oplossing enz.); 

• de gevaren van het hanteren van warme voorwerpen, waarbij hij niet wordt blootgesteld aan een 

temperatuur van meer dan 50 °C, noch aan gevaarlijke stoten of schokken (handschoenen, 

schorten voor beroepsdoeleinden enz.); 

• weersomstandigheden die niet uitzonderlijk of extreem van aard zijn (hoofdbedekking, 

seizoenkleding, schoenen en laarzen, enz.); 

• kleine stoten, schokken en trillingen die geen vitale lichaamsdelen treffen en waarvan de gevolgen 

geen blijvend letsel kunnen veroorzaken (lichte hoofdbedekkingen ter bescherming van de 

hoofdhuid, handschoenen, lichte schoenen enz.); 

• zonnestraling (zonnebrillen). 

Op het middel dient een CE-markering te zijn aangebracht. De fabrikant mag zelf het CE teken 

aanbrengen. Er wordt geen notified body (zie Cat. II) betrokken bij categorie I beschermingsmiddelen. 

Categorie II: 

Beschermingsmiddelen die niet in categorie I of III vallen, zijn automatisch categorie II 

beschermingsmiddelen. Categorie II beschermingsmiddelen is een EG typeonderzoek vereist. Bij een 

dergelijk onderzoek wordt een onafhankelijke partij betrokken. Deze onafhankelijke partij (notified 

body ook wel NOBO) dient dan wel de bevoegdheid te hebben om dergelijke middelen te certificeren. 

Onder deze categorie vallen veiligheidsschoenen, veiligheidshelmen, veiligheidsbrillen en 

gehoorbescherming. 

Categorie III: 

Complex ontwerp voor hoog risico situaties; In serie vervaardigde beschermingsmiddelen welke wel 

aan het EG typeonderzoek onderworpen worden. Tevens worden deze beschermingsmiddelen 

ingezet bij die situaties waarbij de gebruiker de acute effecten van de risico’s niet tijdig kan inzien of 

onderkennen. Er is door de complexiteit van het ontwerp sprake van beproeving door een notified 

body. De producent dient in het bezit te zijn van vastgestelde procedures waarmee het proces 

herleidbaar wordt geborgd. 

Categorie III beschermingsmiddelen zijn van toepassing wanneer het gaat om beschermingsmiddelen 

van complex ontwerp die de gebruiker moeten beschermen tegen gevaren die dodelijk zijn of de 

gezondheid ernstig en onherstelbaar kunnen schaden, en waarvan de gebruiker naar de ontwerper 

aanneemt de acute effecten niet tijdig kan onderkennen.

Tot deze categorie behoren uitsluitend: 

• ademhalingsapparatuur met filters die beschermen tegen vaste en vloeibare aërosolen, of tegen 

irriterende, gevaarlijke, giftige of radiotoxische gassen; 

• ademhalingsapparatuur, met inbegrip van duikapparatuur, die de buitenlucht volledig afsluit; 

• beschermingsmiddelen die slechts tijdelijke bescherming kunnen bieden tegen letsels door 

chemische factoren of tegen ioniserende stralingen; 

• uitrusting voor werkzaamheden in hete omgevingen met effecten die vergelijkbaar zijn met die van 

een luchttemperatuur van 100 °C of hoger, met of zonder infrarode straling, vlammen of grote 

hoeveelheden wegvliegend gesmolten materiaal; 

• Uitrusting voor werkzaamheden in koude omgevingen met effecten die vergelijkbaar zijn met die 

van een luchttemperatuur van -50 °C of lager; 

• beschermingsmiddelen die bescherming bieden bij vallen van bepaalde hoogten; 

• beschermingsmiddelen tegen elektriciteitsrisico's bij werken bij gevaarlijke spanningen of die 

isoleren bij hoogspanning; 

Categorie 0: 

Categorie 0 zijn beschermingsmiddelen die niet direct onder de wettelijke regeling vallen. Dit zijn 

beschermingsmiddelen voor defensietoepassingen en ordediensten, middelen voor zelfverdediging en 

middelen aan boord van schepen en vliegtuigen. 

Soorten PBM’s 

Voor de productie van de pbm’s zijn diverse normen van toepassing. Een norm is de laatste stand der 

techniek om een product te maken. 

Een overzicht van relevante normen is gegeven in het publicatieblad C22/59 van de EU. 

Om de werknemer te beschermen staan de volgende middelen ter beschikking: 

• BESCHERMINGSMIDDELEN HOOFDBESCHERMING o.a. veiligheidshelmen/Lichte 

hoofddeksels/beschermende hoofddeksels 

• GEHOORBESCHERMING o.a. oorpluggen en –doppen/Helmen met kappen/Oorschelpen voor 

gebruik in combinatie met veiligheidshelmen. 

• OOG - EN GEZICHTSBESCHERMING o.a. Brillen met veren/ Ruimtezichtbrillen/brillen ter 

bescherming tegen röntgenstraling, laserstraling, ultraviolette, infrarode en zichtbare 

straling/gelaatsschermen/lashelmen en -kappen ( met de hand vast te houden, met hoofdband of 

op veiligheidshelm monteerbaar ). 

• BESCHERMING VAN DE ADEMHALINGSWEGEN o.a. filtermaskers ter bescherming tegen stof, 

tegen gassen en tegen radioactieve stofdeeltjes/Van de omgevingslucht onafhankelijke 

ademhalingstoestellen met luchttoevoer/ Ademhalingstoestellen met opklapbaar 

lasmasker/Ademhalingstoestellen en uitrusting voor duikers/Duikerpakken. 

• HAND - EN ARMBESCHERMING o.a. handschoenen/ter bescherming tegen mechanische 

invloeden ( stekende en snijdende voorwerpen, trillingen, enz .)/ter bescherming tegen chemische 

invloeden/ voor elektriciens, en antithermische Wanten/Armbeschermers. 

• VOET - EN BEENBESCHERMING O.a. lage schoenen, hoge schoenen, kuitlaarzen, 

veiligheidslaarzen/Schoenen met veter - of haaksluitingen die snel geopend kunnen 

worden/Schoenen met extra neusversterking/Schoenen en overschoenen met hittewerend 

onderwerk/Schoenen, laarzen en overlaarzen ter bescherming tegen hitte/Schoenen, laarzen en 

overlaarzen ter bescherming tegen koude/Schoenen, laarzen en overlaarzen ter bescherming 

tegen trillingen 

• HUIDBESCHERMING Huidbeschermende crèmes 

• BESCHERMING VAN ROMP EN BUIKSTREEK o.a. vesten, jassen en voorschoten ter 

bescherming tegen mechanische invloeden ( scherpe voorwerpen, metaalspatten, enz)/Vesten, 

jassen en voorschoten ter bescherming tegen chemische invloeden 

• BESCHERMING VAN HET GEHELE LICHAAM o.a. valbeveiliging/Lijnklemmen ( volledige 

uitrusting met alle noodzakelijke toebehoren)/Gordels (veiligheidsharnas)/Veiligheidskleding 

(tweedelige pakken, overalls)/Kleding ter bescherming tegen mechanische invloeden ( stekende 

en snijdende voorwerpen, enz .)/Kleding ter bescherming tegen chemische invloeden. 


Arbeidsomstandighedenwet art. 3, 8, 11, 16 

Arbeidsomstandighedenbesluit: Hoofdstuk 8

Warenwetbesluit persoonlijke beschermingsmiddelen 

Richtlijn 89/686 betreffende het ontwerp van persoonlijke beschermingsmiddelen 

Richtlijn 89/656 betreffende het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen 


Site SZW: Persoonlijke beschermingsmiddelen 

Leidraad aanschafproces PBM’s door NEN 

Site Euronorm: persoonlijke beschermingsmiddelen 

Startpagina: Persoonlijke beschermingsmiddelen 

www.arbokennisnet.nl dossier Persoonlijke beschermingsmiddelen 

Site Arboportaal: Persoonlijke beschermingsmiddelen 

Praktijkgids NEN Persoonlijke beschermingsmiddelen

Veiligheidsschoenen 


Bijna de helft van alle ongevallen met heftrucks heeft voetletsel tot gevolg. Het grootste deel daarvan 

is een gevolg van het overrijden van de voet en tenen. 

Ook in magazijnen bestaan risico’s op voetletsel door bijvoorbeeld stootletsel, voetbeknelling, vallende 

voorwerpen, uitglijden of penetratie vanaf de werkvloer (glasscherven). 


Het dragen van veiligheidsschoenen is van groot belang om voetletsel te voorkomen of te beperken. 

Heftruckchauffeurs, Magazijnmedewerkers, bezorgers/chauffeurs en werknemers die op plaatsen 

komen waar heftrucks rijden, moeten veiligheidsschoenen ter beschikking hebben gekregen. De 

werkgever moet erop toezien dat ze gedragen worden en de werknemer is verplicht de 

veiligheidsschoenen te dragen. (Zie tevens “Persoonlijke beschermingsmiddelen algemeen”) 

Veiligheidsklasse: 

Veelal is een veiligheidsschoen met veiligheidsklasse S1 voldoende. 

Indien sprake is van een vochtige werkomgeving is veiligheidsklasse S2 te adviseren. 

Wanneer men risico loopt op het intrappen van scherpe voorwerpen, zoals glasscherven, is 

veiligheidsklasse S3 de beste toepassing. 

Aanvullende informatie normen veiligheidsschoeisel 

Veiligheidsschoenen moeten voorzien zijn van een CE-markering met vermelding van NEN-EN-ISO 

20345. In deze norm wordt de S-codering (S = Safety) gebruikt. De norm kent verschillende 

eisenpakketten die zijn aangeduid met S1, S2, S3 of voor laarzen S4 en S5. 

S1 - schoeisel: Schoeisel dat gebruikt wordt onder overwegend droge omstandigheden. 

S2 - schoeisel: Schoeisel dat gebruikt wordt onder vochtige omstandigheden. 

S3 – schoeisel: Schoeisel dat gebruikt wordt op plaatsen waar men een risico loopt op het intrappen 

van scherpe voorwerpen. 

Er zijn ook aanvullende eisen zoals: 

P: Penetratiewerende tussenzool 

A: Antistatisch 

E: Energieabsorberende hak 

Cl: Koude-isolatie 



Arbeidsomstandighedenbesluit: Hoofdstuk 8 












Werkkleding algemeen 


Het doel van werkkleding is te beschermen tegen stof en vuil en tegen beschadigen van de 

ondergedragen kleding. Verder kan de werkkleding beschermen tegen koude klimaatomstandigheden 

of als signaalkleding gedragen worden om ervoor te zorgen dat de medewerker door anderen tijdig 

wordt opgemerkt. 


Kleding is een van de meest besproken onderwerpen onder werknemers. Logisch, je hebt het dag in 

dag uit aan en er kan nogal wat verschil zitten in draagcomfort, gebruiksgemak en graad van 

bescherming. 

Gewone werkkleding zoals overalls en stofjassen, wordt op de wijze van maatvoering na, niet 

genormeerd. Zodra er veiligheidsaspecten aanzitten zoals signalisatie eigenschappen, chemische 

bestendigheid, bescherming tegen koud en guur weer dan zijn er tal van Europese normen waaraan 

dit type kleding moet voldoen. Uit de risico-inventarisatie en –evaluatie moet blijken aan welke 

eigenschappen aandacht moet worden besteed. 


Afhankelijk van de situatie in het magazijn kan voor de magazijnmedewerkers de kleding onder 

verdeeld worden in de volgende hoofdgroepen: 

Werkkleding 

Het doel van deze kleding is te beschermen tegen stof en vuil en tegen beschadigen van de 

ondergedragen kleding. Van belang zijn draagcomfort, goede pasvorm, voldoende 

opbergmogelijkheden, verstelbare mouwafsluiting. 

Koud- en guur weer kleding (boven – 5 Cº) 

Een verzamelnaam van een hele groep kledingstukken die ons tegen ongunstige 

weersomstandigheden moet beschermen. In principe is dit kleding die bescherming moet bieden 

tegen slecht weer, wind of koude klimaatomstandigheden. Bij waterdichte kleding is het bij langdurige 

werkzaamheden van belang dat de stof ‘ademend’ is. Dat wil zeggen dat er eisen worden gesteld aan 

de lucht- en waterdampdoorlaatbaarheid. 

Signaalkleding 

Signaal- of zichtbaarheidskleding moet de drager bescherming bieden in die omstandigheden waarin 

het contrast tussen mens en omgeving onvoldoende is om door derden tijdig gezien te worden. 

Zie tevens “Persoonlijke beschermingsmiddelen algemeen” 















Risicobeschrijving: Acculaadstation / Acculaadruimte 

Het gebruik van acculaadstations, voor het laden van batterijen en wisselbatterijen van elektrisch 

aangedreven heftrucks, stapelaars, palletwagens, rollend schoonmaakmaterieel e.d. is niet zonder 

gevaren. 

Regelmatig vinden branden hun oorzaak in het onjuiste gebruik en de onjuiste opstelling van de 

laadstations. 

De inrichting van de acculaadruimte stelt daarom hoge eisen ter voorkoming van brand- of 

explosiegevaar of letsel van medewerkers bij het vullen van accu’s. 

Risico’s van Acculaadstations 

Bij het gebruik van acculaadstations ontstaan vaak problemen door: 

• Het ontstaan van zogenaamd knalgas bij het laden van de accu's. 

• Oververhitting: aansluiten van laadapparatuur met verlengsnoerverbindingen en het gebruik van 

opgerolde kabelhaspels; 

• Kortsluiting door beschadig aansluitkabels (overrijden) 

• Opstelling van de laadinrichting; vaak staan de laadinrichtingen opgesteld nabij de 

overheaddeuren wat een verhoogde kans op aanrijdschade geeft. Verder geeft deze opstelling 

meestal organisatorische problemen bij de expeditieafdeling. Ook staan laadstations vaak 

opgesteld in een magazijnstelling tussen (veel) brandbare goederen. 

De praktijkrichtlijn ‘Veilig werken bij het laden van tractiebatterijen’ (NPR 3299) en de ATEX wetgeving 

zijn een leidraad voor het inrichten van acculaadruimten en acculaadplekken. De praktijkrichtlijn 

adviseert ook als het gaat om concreet te nemen maatregelen. 

Voor vaste inrichtingen waar stationaire accu's met toestellen met een vermogen van meer dan 2 kW 

worden geladen, is een vergunning nodig (Wet-Milieubeheer). 

Bij het laden van accu’s komt waterstofgas vrij. Indien waterstof in aanraking komt met zuurstof kan 

het uiterst ontploffingsgevoelige knalgas ontstaan. Slechts een kleine concentratie waterstof (4 

volumeprocenten) kan, in combinatie met een ontstekingsenergie van slechts 0,019 Joule (een 

lasvonk, elektrische installaties of hete oppervlakten), al catastrofale gevolgen hebben. 

Wanneer de concentratie waterstof lager is dan ca. 10% van de LEL waarde (Lowest Explosion Level 

= Laagste Explosie Grens) - dit betekent dat minder dan 0,4% waterstofgas in de lucht aanwezig is – 

vormen aanwezige ontstekingsbronnen geen risico op explosiegevaar. 

Daar waar een gevaarlijke concentratie kan ontstaan, mag de elektrische installatie geen 

ontstekingsbron vormen voor het explosieve gasmengsel. Dat kan door de explosieveilige uitvoering 

(EX) van installaties. Ook moet bij werkzaamheden worden opgelet dat geen vonken ontstaan. 

Alleen bij een beperkt aantal acculaders (richtlijn: maximaal 4) en een vermogen minder dan 2 kW, 

kan het laden in gewone werkruimtes of magazijnruimtes gebeuren. Ook hier gelden echter specifieke 

eisen ter voorkoming van brand- of explosiegevaar of letsel van medewerkers bij het vullen van 

accu’s. 

Branche richtlijn acculaadruimte 

In Nederland kennen we de praktijkrichtlijn ‘Veilig werken bij het laden van tractiebatterijen’ (NPR 

3299). De NPR 3299 en de ATEX wetgeving zijn een leidraad voor het inrichten van acculaadruimten 

en acculaadplekken. De praktijkrichtlijn adviseert ook als het gaat om concreet te nemen maatregelen 


kan het laden in gewone werkruimtes of magazijnruimtes gebeuren. Ook hier gelden echter 

specifieke eisen ter voorkoming van brand- of explosiegevaar of letsel van medewerkers bij het vullen 

van accu’s. 

Een acculaadstation moet op een bepaalde plaats in of nabij de werkplaats gelegen zijn, zodat het 

laadstation snel bereikbaar is. Beide soorten acculaadstations (dus zowel een acculaadstation in het 

magazijn of werkplaats, als een acculaadstation in een aparte ruimte) moeten voldoen aan de 

volgende algemene eisen:

• Acculaders en accumulatorbatterijen moeten, indien zij geladen worden of in werking zijn, zijn 

opgesteld in een goed op de buitenlucht geventileerde ruimte. 

• De minimale hoeveelheid ventilatie van een acculaadruimte en/of acculaadplek moet zo zijn dat 

een waterstofconcentratie van 4% (volume procenten) met vijfvoudige zekerheid niet wordt 

bereikt. 

• De luchtaanvoeropeningen moeten zo laag mogelijk in de ruimte zijn aangebracht. De 

luchtafvoeropeningen moeten zo hoog mogelijk in de ruimte zijn aangebracht. (Waterstofgas is 

lichter dan lucht.) 

• Tijdens het laden van accu's mag binnen 2 m afstand van de opstelplaats van de accu's niet 

worden gerookt en mag geen open vuur aanwezig zijn. Op de daartoe geschikte plaatsen moeten 

met betrekking tot dit verbod pictogrammen conform NEN 3011 zijn aangebracht. 

• Geen inval van directe zonnestralen. 

• De indeling moet zodanig zijn dat werknemers die werkzaamheden verrichten in de 

acculaadruimte geen kans lopen om aangereden te worden door voertuigen. Een mogelijkheid 

hiervoor is het afschermen door een aparte acculaadruimte te creëren, het aanbrengen van 

aanrijdbeschermers en/of het aanbrengen van extra signaleringen waaronder belijningen en 

pictogrammen. 

• De directe omgeving niet gebruiken voor andere doeleinden dan accu laden, zoals opslag van 

goederen. 

• De ruimte moet voldoende groot (voor elke laadplaats is een vloeroppervlak van 

5 – 7 m 2 nodig. Voor elke laadplaats van een truck ca. 13 – 15 m 2 ) en verlicht te zijn in verband 

met werkzaamheden en het aansluiten van de oplaadkabels. 

• De kwaliteit van de kabels dient regelmatig gecontroleerd te worden. Het komt met regelmaat 

voor dat de isolatielaag van de kabels kapot gaat doordat een vorkheftruck er overheen gereden 

is. 

• Alleen goed geïnstrueerd personeel mag werkzaamheden verrichten en de kabel aan- en 

afsluiten. 

• Verwijderd van vuur en (las-, slijp-, stook-)werkzaamheden. 

• De elektrische installatie moet op het benodigde vermogen berekend zijn. 

• De elektrische installatie moet explosieveilig zijn uitgevoerd 

• Aanwezigheid van brandblusapparatuur (Per 150 m 2 een schuim of koolzuursneeuwblusser). 

Indien natte accu’s aanwezig zijn, dienen de volgende veiligheidsmaatregelen in acht genomen te 

worden: 

• De vloeren moeten vloeistofdicht zijn. In de directe omgeving dienen absorptie- en 

schoonmaakmiddelen aanwezig zijn voor het opruimen van zwavelzuur. Gemorst zuur dient te 

worden geneutraliseerd met natriumcarbonaat. 

• Persoonlijke beschermingsmiddelen dienen aanwezig te zijn omdat gewerkt wordt met corrosief 

zwavelzuur (voorshot, gelaatsbescherming of veiligheidsbril en rubber handschoenen). Tevens 

dient een oogdouche aanwezig te zijn. 

• De voorraad zwavelzuur dient in een lekbak bewaard te worden. 

Nb. Voor een acculaadstation moet in principe een RI&E m.b.t. gasontploffingsgevaar worden 

opgesteld volgens de NPR 7910-1+ C2 en ATEX wetgeving. Dit is niet nodig indien, aantoonbaar de 

juiste maatregelen genomen zijn tegen explosiegevaar. 

Voor het bepalen of het opstellen van een explosieveiligheidsdocument noodzakelijk is, kijk op 

www.explosieveiligheidsdocument.nu 

Een globale beschrijving van de wijze waarop een acculaadstation ingericht wordt, is beschreven op 

de site van logistiek Nederland. 

Branche oplossingen bij acculaadruimte 

Het risico op van brand- of explosiegevaar of letsel van medewerkers bij het vullen van accu’s.is 

vermijdbaar door:

• Inrichting conform de hierboven beschreven algemene eisen, waarbij het op de eerste plaats 

noodzakelijk is dat er voldoende ventilatie aanwezig is, zodat dat een waterstofconcentratie van 

4% (volume procenten) met vijfvoudige zekerheid niet wordt bereikt. 

• Schakel bij twijfel altijd een deskundige in en/of laat metingen uitvoeren naar de 

waterstofconcentratie 

• het laden en vullen alleen laten doen door goed geïnstrueerd personeel 












Risicobeheersing: 





1. Bron wegnemen: bijvoorbeeld toepassen van goede ventilatievoorzieningen. 

2. Hulpmiddelen gebruiken of de bron afschermen: bijvoorbeeld aanbrengen van 

veiligheidssignaleringsborden. 

3. Organisatorische oplossingen: Bijvoorbeeld instructies over veilig werken in een accuruimte. 

4. Persoonlijke beschermingsmiddelen: Bijvoorbeeld veiligheidsschoenen. 




strategie. 

Bron wegnemen Hulpmiddelen/Afscherming 

bron 

Toepassen algemene Toepassen algemene 

inrichtingseisen inrichtingseisen 

acculaadstation acculaadstation 

Toepassen ventilatie Toepassen ventilatie 

acculaadstation acculaadstation 

Aanbrengen veiligheids- en 

gezondheidssignaleringen 

Elektrische installatie 

acculaadstation 


• Arbobesluit artikel 4.1c, 

• NEN 1010 en de NEN 3140 

• ATEX wetgeving 

• NPR 3299 


Organisatorische 

oplossingen 

Toepassen algemene 

inrichtingseisen 

acculaadstation 

Persoonlijke 


Persoonlijke 



Dragen van 

veiligheidsschoenen 

PBM’s bij accu controle 

en bijvullen 

Werkkleding algemeen

• Brochure arbeidsinspectie: Veilig werken in een explosieve atmosfeer 

• Site SZW: explosieve atmosfeer 

• Site logistiek.nl: Hoe richt ik een batterijlaadstation in? 

• Site Laadstation.nl: Inrichten accuruimte 

• www.arbokennisnet.nl of zie dossier explosieveiligheid.

Algemene inrichtingseisen acculaadstation 


Bij het laden van accu’s komt waterstofgas vrij. Indien waterstof in aanraking komt met zuurstof kan 

het uiterst ontploffingsgevoelige knalgas ontstaan. 

Slechts een kleine concentratie waterstof (4 volumeprocenten) kan, in combinatie met een 

ontstekingsenergie van slechts 0,019 Joule (een lasvonk, elektrische installaties of hete oppervlakten), 

al catastrofale gevolgen hebben. 

Wanneer de concentratie waterstof lager is dan ca. 10% van de LEL waarde (Lowest Explosion Level 

= Laagste Explosie Grens) - dit betekent dat minder dan 0,4% waterstofgas in de lucht aanwezig is – 

vormen aanwezige ontstekingsbronnen geen risico op explosiegevaar. 


kan het laden in gewone werkruimtes of magazijnruimtes gebeuren. Ook hier gelden echter specifieke 

eisen ter voorkoming van brand- of explosiegevaar of letsel van medewerkers bij het vullen van 

accu’s. 


In Nederland kennen we de praktijkrichtlijn ‘Veilig werken bij het laden van tractiebatterijen’ (NPR 

3299). De NPR 3299 en de ATEX wetgeving zijn een leidraad voor het inrichten van acculaadruimten 

en acculaadplekken. De praktijkrichtlijn adviseert ook als het gaat om concreet te nemen maatregelen 


kan het laden in gewone werkruimtes of magazijnruimtes gebeuren. Ook hier gelden echter 

specifieke eisen ter voorkoming van brand- of explosiegevaar of letsel van medewerkers bij het vullen 

van accu’s. 

Een acculaadstation moet op een bepaalde plaats in of nabij de werkplaats gelegen zijn, zodat het 

laadstation snel bereikbaar is. Beide soorten acculaadstations (dus zowel een acculaadstation in het 

magazijn of werkplaats, als een acculaadstation in een aparte ruimte) moeten voldoen aan de 

volgende algemene eisen: 

• Acculaders en accumulatorbatterijen moeten, indien zij geladen worden of in werking zijn, zijn 

opgesteld in een goed op de buitenlucht geventileerde ruimte. 

• De minimale hoeveelheid ventilatie van een acculaadruimte en/of acculaadplek moet zo zijn dat 

een waterstofconcentratie van 4% (volume procenten) met vijfvoudige zekerheid niet wordt 

bereikt. 

• De luchtaanvoeropeningen moeten zo laag mogelijk in de ruimte zijn aangebracht. De 

luchtafvoeropeningen moeten zo hoog mogelijk in de ruimte zijn aangebracht. (Waterstofgas is 

lichter dan lucht.) 

• Tijdens het laden van accu's mag binnen 2 m afstand van de opstelplaats van de accu's niet 

worden gerookt en mag geen open vuur aanwezig zijn. Op de daartoe geschikte plaatsen moeten 

met betrekking tot dit verbod pictogrammen conform NEN 3011 zijn aangebracht. 

• Geen inval van directe zonnestralen. 

• De indeling moet zodanig zijn dat werknemers die werkzaamheden verrichten in de 

acculaadruimte geen kans lopen om aangereden te worden door voertuigen. Een mogelijkheid 

hiervoor is het afschermen door een aparte acculaadruimte te creëren, het aanbrengen van 

aanrijdbeschermers en/of het aanbrengen van extra signaleringen waaronder belijningen en 

pictogrammen. 

• De directe omgeving niet gebruiken voor andere doeleinden dan accu laden, zoals opslag van 

goederen. 

• De ruimte moet voldoende groot (voor elke laadplaats is een vloeroppervlak van 

5 – 7 m 2 nodig. Voor elke laadplaats van een truck ca. 13 – 15 m 2 ) en verlicht te zijn in verband 

met werkzaamheden en het aansluiten van de oplaadkabels. 

• De kwaliteit van de kabels dient regelmatig gecontroleerd te worden. Het komt met regelmaat 

voor dat de isolatielaag van de kabels kapot gaat doordat een vorkheftruck er overheen gereden 

is.

• Alleen goed geïnstrueerd personeel mag werkzaamheden verrichten en de kabel aan- en 

afsluiten. 

• Verwijderd van vuur en (las-, slijp-, stook-)werkzaamheden. 

• De elektrische installatie moet op het benodigde vermogen berekend zijn. 

• De elektrische installatie moet explosieveilig zijn uitgevoerd 

• Aanwezigheid van brandblusapparatuur (Per 150 m 2 een schuim of koolzuursneeuwblusser). 

Indien natte accu’s aanwezig zijn, dienen de volgende veiligheidsmaatregelen in acht genomen te 

worden: 

• De vloeren moeten vloeistofdicht zijn. In de directe omgeving dienen absorptie- en 

schoonmaakmiddelen aanwezig zijn voor het opruimen van zwavelzuur. Gemorst zuur dient te 

worden geneutraliseerd met natriumcarbonaat. 

• Persoonlijke beschermingsmiddelen dienen aanwezig te zijn omdat gewerkt wordt met corrosief 

zwavelzuur (voorshot, gelaatsbescherming of veiligheidsbril en rubber handschoenen). Tevens 

dient een oogdouche aanwezig te zijn. 

• De voorraad zwavelzuur dient in een lekbak bewaard te worden. 

Nb. Voor een acculaadstation moet in principe een RI&E m.b.t. gasontploffingsgevaar worden 

opgesteld volgens de NPR 7910-1+ C2 en ATEX wetgeving. Dit is niet nodig indien, aantoonbaar de 

juiste maatregelen genomen zijn tegen explosiegevaar. 

Voor het bepalen of het opstellen van een explosieveiligheidsdocument noodzakelijk is, kijk op 

www.explosieveiligheidsdocument.nu 

Een globale beschrijving van de wijze waarop een acculaadstation ingericht wordt, is beschreven op 

de site van logistiek Nederland. 

Let op losse kabels en opslag 





• NPR 3299 


• NPR 3299 


• Site SZW: explosieve atmosfeer




Elektrische installatie acculaadstation 


Brand en –ontploffingsgevaar 

Bij een voltage van ± 2,4V/cel ontstaat een chemische reactie waardoor (H2) waterstofgas zich 

ontwikkeld. 

Indien waterstof in aanraking komt met zuurstof kan het uiterst ontploffingsgevoelige knalgas ontstaan. 

Slechts een kleine concentratie waterstof (4 volumeprocenten) kan, in combinatie met een 

ontstekingsenergie van slechts 0,019 Joule (een lasvonk, elektrische installaties of hete oppervlakten), 

al catastrofale gevolgen hebben. 


Wanneer de concentratie waterstof lager is dan ca. 10% van de LEL waarde (Lowest Explosion 

Level = Laagste Explosie Grens) - dit betekent dat minder dan 0,4% waterstofgas in de lucht 

aanwezig is – vormen aanwezige ontstekingsbronnen geen risico op explosiegevaar. 

Daar waar een gevaarlijke concentratie kan ontstaan, mag de elektrische installatie geen 

ontstekingsbron vormen voor het explosieve gasmengsel. Dat kan door de explosieveilige 

uitvoering (EX) van installaties. Ook moet bij werkzaamheden worden opgelet dat geen 

vonken ontstaan 

Enkele algemene maatregelen: 

• De laders moeten qua capaciteit en spanning zijn aangepast aan de te laden batterijen. 

• Aansluitsnoeren van ladingtesters moeten zijn beveiligd tegen kortsluiting. 

• Er moet voldoende verlichting aanwezig zijn en draagbare lampen voor controle van het 

elektrolyt moeten explosievrij zijn uitgevoerd en voorzien van een snoer dat tegen 

inwerking door elektrolyt is beschermd. 

• Alle elektrische toestellen die vonken kunnen overbrengen, met uitzondering van 

contactdozen, die minimaal twee meter van de accumulatorbatterijen zijn verwijderd, 

moeten worden ondergebracht in daarvoor goedgekeurde omhulsels. 

• Voor verwarming mogen alleen toestellen zonder open vlam of gloeiende delen gebruikt 

worden. 

Nb. Gevaarlijke concentratie waterstofgas kan in veel gevallen voorkomen worden door goede 

ventilatievoorzieningen 

Normen en wetten




• NPR 3299 







Ventilatie acculaadstation 


De ventilatie moet er voor zorgen dat geen ontplofbare atmosfeer kan worden gevormd tijdens 

het normale werk. Aangezien in accumulatoren tijdens het laden waterstofgas wordt 

ontwikkeld dienen deze gassen te worden afgezogen. Omdat waterstofgas lichter dan lucht is, 

zal het zich ophopen onder het plafond. 

Een ontplofbaar mengsel van waterstofgas en lucht ontstaat als de concentratie van het 

waterstofgas meer dan vier procent bedraagt. De ventilatie van een acculaadruimte moet 

zodanig worden berekend dat een concentratie van vier procent met ten minste een vijfvoudige 

zekerheid niet kan worden bereikt. 


De ventilatie van een acculaadruimte moet zodanig worden berekend dat een concentratie van 

vier procent met ten minste een vijfvoudige zekerheid niet kan worden bereikt. 

De volgende maatregelen kunnen genomen worden: 

• Er moeten voldoende ventilatieopeningen aanwezig zijn: 

- zo hoog mogelijk voor de afvoer naar buiten; 

- aanvoeropeningen voor verse lucht zo laag mogelijk 

• Dode hoeken voor de ventilatiestroom zo veel mogelijk vermijden door een diametrale 

opstelling van de openingen 

• Indien nodig geforceerde ventilatie. 

De ventilatie van acculaadstations is voldoende als men er voor zorgt dat de luchtstroom 

groter of gelijk is aan de navolgende formule (per batterij): 

Q = v . q . s . n . I => 

v . q . s . = 0,05 => 

Q = 0,05 . n . l 

Q = luchtstroom in m³/h 

v = verdunningsfactor om de verhouding waterstof / lucht beneden de 4% te krijgen 

q = hoeveelheid waterstof die per uur ontwikkeld wordt door elektrolyse 

s = veiligheidsfactor = 5 

n = aantal cellen (in de batterij) 

I = de stroom waarbij de elektrolyse optreedt. (de nominale laadstroom in ampères van de gelijkrichter). 

• De acculaadruimte is het beste te ventileren met natuurlijke ventilatie. Om dit te kunnen 

realiseren moeten de toe- en afvoeropeningen een grootte hebben van minimaal: 

A = 28 . Q 

Waarbij A = cm² 

Q = m³/h 

Bij deze openingen moet dan een minimale luchtsnelheid van 0,1 m/s aanwezig zijn. 

In de open lucht en in grote hallen kan men ervan uitgaan dat er een luchtsnelheid van 0,1 

m/s aanwezig is. 

• Aanbrengen van een waterstofgasdetectie 

Een detector kan een mechanisch ventilatiesysteem inschakelen of alarmeren als er een te 

hoge concentratie waterstof aanwezig is in de accu laadruimte.




• NPR 3299 






• www.arbokennisnet.nl of zie dossier explosieveiligheid. 

Een detector kan een mechanisch 

ventilatiesysteem inschakelen of alarmeren 

als er een te hoge concentratie waterstof 

aanwezig is in de accu laadruimte. Indien 

waterstof in aanraking komt met zuurstof 

kan het uiterst ontploffingsgevoelige 

knalgas ontstaan. Slechts een kleine 

concentratie waterstof (4 volumeprocenten) 

kan - in combinatie met een 

ontstekingsenergie van slechts 0,019 Joule 

(een lasvonk, elektrische installaties of hete 

oppervlakten) - al catastrofale gevolgen 

hebben.

Veiligheids- en/of gezondheidssignalering 


Veiligheid op het werk begint vaak met weten wat nu precies gevaarlijk is op een bepaalde locatie, wat 

men moet doen en laten en waar extra op gelet moet worden. Dit is niet alleen ter bescherming van de 

mensen die er werken, maar ook voor bezoekers en passanten. Als het goed is, komt deze belangrijke 

informatie uit de verplichte Risico-Inventarisatie en - Evaluatie en leidt deze informatie tot het plan van 

aanpak dat in veel gevallen zal leiden tot bestrijding van de bron van het gevaar. Is dat niet of slechts 

gedeeltelijk mogelijk, dan biedt het aanbrengen van een duidelijke signalering uitkomst. 

Door signalisatie op plaatsen waar men gevaar loopt, het (onder)kennen van de risico’s en het 

verstrekken van adequate pbm’s, wordt het risico van letsel verkleind. Dit geldt ook voor het toewijzen 

en duidelijk aangeven van mogelijke vluchtwegen bij dreigend gevaar. 

De richtlijn 92/58/EEG beschrijft de minimumvoorschriften voor de veiligheids- en/of 

gezondheidssignalering op het werk. De richtlijn beschrijft, naast de bekende waarschuwings-, 

gebods- , verbodsborden, etc. , ook acoustische signalen, lichtsignalen, alsmede de wijze waarop de 

zogenaamde “aanpikker” bij hijswerkzaamheden de aanwijzingen dient te geven aan de machinist. 


Draag zorg voor het aanbrengen van de benodigde veiligheids- en of gezondheidssignalering. 

Hieronder ziet u de meest voorkomende en noodzakelijke signaleringen binnen uw branche 


Bewegwijzering van 

(nood)uitgangen en 

Oogdouche 

Gebodsborden: Draagplicht gordel (bij heftruck) 

en draagplicht veiligheidsschoenen 

Verbodsbord roeken en open vuur (bijvoorbeeld bij 

acculaadplaats) 

Brandbeveiliging: Aanwezigheid brandblusser of 

haspel 

Waarschuwingsborden: Let op 

transportvoertuigen

Site Euronorm: Veiligheidstekens en hun betekenis 

Site Arboportaal: Veiligheidssignalering 

Soorten borden: Arbeidsomstandighedenregeling: Bijlage XVIII
























Aanschaf 






Verstrekking 



verstrekt. 







Draagplicht 





Vervanging 



CE markering 








Categorie I 


























Categorie II: 
































Categorie 0: 








































Arbeidsomstandighedenbesluit: Hoofdstuk 8












PBM’s bij accu controle en bijvullen 


Bij het controle van accu’s en/of het bijvullen is sprake van een risico voor accuzuurspatten. Hierdoor 

kunnen de huid of ogen beschadigd worden. 


De volgende persoonlijke beschermingsmiddelen dienen bij controle of bijvullen gedragen te worden: 

• Een gelaatsscherm (eventueel ruimtebril), ter bescherming tegen accuzuurspatten 

• Accuzuurbestendige handschoenen (NEN EN 374-1 en getest volgens de NEN EN 374-3) 

• Eventueel ter bescherming van de werkkleding een voorschoot. 

• Deze PBM’s dienen binnen handbereik te liggen en de medewerkers dienen geïnstrueerd te zijn 

over het gebruik en belang van deze PBM’s. 

Zie tevens “Persoonlijke beschermingsmiddelen algemeen”) 

Perso 

onlijk 

e 

besc 

hermi 

ngsm 

iddel 

en 

alge 

meen 


Als blijkt dat de bronaanpak en de organisatorische 

maatregelen niet leiden tot het voldoende reduceren 

van risico’s op de werkplek kan gebruik worden 

gemaakt van persoonlijke beschermingsmiddelen. 

Persoonlijke beschermingsmiddelen mogen dus pas 

worden gebruikt als de risico’s niet op een andere manier kunnen worden beperkt en zijn dus altijd het 

sluitstuk bij het treffen van maatregelen. 











bieden, zonder zelf een extra risico te vormen of het risico te vergroten. Daarnaast moeten






Aanschaf 






Verstrekking 



verstrekt. 







Draagplicht 





Vervanging 


of slijtage. Maak afspraken over de periodieke vervanging van PBM. 

CE markering 








Categorie I 










tegen:
















Categorie II: 

















aanneemt de acute effecten niet tijdig kan onderkennen. 















Categorie 0: 






techniek om een product te maken.























































bescherming. 









Werkkleding 








































































Risicobeschrijving: Magazijnstellingen 


Kans op ongevallen, lichamelijk letsel en materiële schade door omvallen van stellingen of getroffen 

worden door vallende voorwerpen uit de stelling. 

Er zijn drie belangrijke oorzaken te benoemen: 

1. slechte constructie, montage of verankering, waardoor kans op omvallen / instorting; 

2. overbelasting (meer gewicht in de stelling dan het laadvermogen), waardoor kans op instorting; 

3. slechte staat van keuring en onderhoud (roestvorming of doorgebogen staanders, of 

aanrijdschade); 

4. onvoldoende / onjuiste maatregelen ter voorkoming van vallende voorwerpen uit stellingen; 

5. onvoldoende maatregelen ter bescherming van stellingen bij aanrijdgevaar (aanrijdbeschermers, 

voldoende brede paden, vlakke vloeren, goede verlichting) 

De risico’s worden nog vaak onderschat. Temeer daar deze ook niet altijd bekend zijn, direct zichtbaar 

zijn of opvallen: 

• Wanneer bijvoorbeeld ook voetgangers door stellingspaden lopen, terwijl aan de andere kant net 

een pallet hoog in een stelling geplaatst wordt, bestaat, zonder een goede afscherming, een reële 

kans, dat er iets naar beneden valt. 

• Na verloop van tijd kunnen verankeringen en bevestigingen los raken of meer speling krijgen. Dit 

heeft grote impact op zowel de belasting als stabiliteit van de stellingen. 

• Het maximale laadvermogen van stellingen is vrijwel uitsluitend bepaald op basis van verticale 

krachten. Horizontale krachten, zoals bij een aanrijdschade, zijn niet direct meegenomen in de 

berekeningen rondom het maximale laadvermogen. Toch hebben deze krachten een enorme 

impact op de stabiliteit en het draagvermogen van de stelling. Zo blijkt uit keuringen en 

inspectierapporten dat aanrijdschade tot 60% minder draagvermogen kan leiden! 

Het zal aan de hand van deze voorbeelden duidelijk zijn dat er niet voor niets een aantal wettelijke 

verplichtingen gelden voor magazijnstellingen. 

Stellingen worden gezien als arbeidsmiddelen en vallen daarom onder de Richtlijn Arbeidsmiddelen 

(89/655/EEG) 

Branche richtlijnen magazijnstellingen 

Voor magazijnstellingen gelden de volgende verplichtingen/eisen: 

Constructie, montage en verankering (Zie tevens Arbocatalogusblad Constructie, montage en 

verankering) 

• Stellingen moeten voorzien zijn van een CE markering. Nb. Bij het configureren van meerdere 

stellingen aan elkaar of het verankeren, anders dan in de gebruikersvoorschriften staat, geldt een 

verplichte herkeuring. 

• Na montage geldt veelal een ingebruikname keurplicht 

• Stellingen moeten op een goede wijze tegen omvallen zijn verankerd. Dit geldt vooral als het gaat 

om inrijdstellingen, en om stellingen die hoger zijn dan 2 meter en een hoogte/diepte verhouding 

van meer dan 4:1 hebben. 

• Als stellingen met de ruggen aan elkaar gekoppeld zijn moet gecontroleerd worden of de 

koppelstukken (minimaal 2 stuks) aanwezig zijn. Als liggers en draagarmen via 

inhaakverbindingen gekoppeld worden, dan moet hier een borging aanwezig zijn. Als de 

borgingen ontbreken, bestaat het gevaar dat bij het in- of uitslaan van de last de ligger uit de 

staander getild wordt. Deze borgingen moeten regelmatig gecontroleerd worden op 

aanwezigheid en goede staat. 

Overbelasting (Zie tevens Arbocatalogusblad Maatregelen tegen overbelasting van stellingen en 

entresols) 

• Het maximale draagvermogen moet bij de medewerkers bekend zijn en dient middels 

draagvermogenborden of stickers bij de stellingen aanwezig zijn. 

Keuring en onderhoud (Zie tevens Arbocatalogusblad Keuringen en onderhoud stellingen)

• Magazijnstellingen vallen onder het keuringsregime zoals dat is vastgelegd in het Arbobesluit 

artikel 7.4a. Dit betekent dat magazijnstellingen periodiek gekeurd moeten worden. Daarnaast is 

er voor magazijnstellingen in veel gevallen ook een ingebruikname keuring noodzakelijk. 

• Extra keuringen indien gebreken geconstateerd worden. 

• Periodieke visuele inspecties. 

Maatregelen ter voorkoming van vallende voorwerpen (Zie tevens Arbocatalogusblad Maatregelen 

tegen valgevaar binnen magazijnen.) 

• Er dienen adequate maatregelen getroffen te worden en beveiligingen aangebracht te worden ter 

voorkoming van persoonlijk letsel door vallende goederen. Zoals, schopranden, leuning- of 

hekwerk, gaasachterwanden, aparte voetgangerpaden, etc. 

Bescherming van stellingen (Zie tevens Arbocatalogus Bescherming van stellingen) 

• Er dienen afdoende aanrijdbeschermers aanwezig te zijn, op de volgende plaatsen (zie: NEN 

5051, paragraaf 5.7): 

zich op de hoeken bevindende staanders van gangen bestemd voor het rijden met een truck, 

zogenaamde framebeschermers; 

bij onderdoorgangen van palletstellingen; 

zijkant van inrijstellingen, doorrolstellingen indien een heftruck daar schade kan veroorzaken; 

voorzijde van inrijstellingen, doorrolstellingen door stalen beschermers; 

kolommen van verdiepingsvloeren indien met een heftruck onder de vloer wordt gereden. 

Op de genoemde plaatsen moeten de stellingstaanders zodanig tegen aanrijdingen worden 

beschermd dat deze over een hoogte van ten minste 400 mm niet door een heftruck kunnen 

worden geraakt. Om praktische redenen dienen zij tevens op eenvoudige wijze vervangen te 

kunnen worden 

Branche oplossingen bij mobiele arbeidsmiddelen 

Ongevallen, letsels en schades met magazijnstellingen zijn vermijdbaar of aanzienlijk te beperken 

door enerzijds technische maatregelen, zoals: 

• het aanbrengen van aanrijdbeschermers; 

• beveiligingen tegen vallende goederen; 

• goede verankeringen. 

Anderzijds door diverse organisatorische maatregelen, zoals: 

• opstellen goede werkinstructie (bijv. opstellen bedrijfsverkeer en veiligheidsplan); 

• zorg dragen voor adequaat onderhoud en periodieke keuringen en inspecties; 

• een veilige inrichting van de transportomgeving;. 

• afspraken rondom melding en registratie van beschadigingen. 












Risicobeheersing:





5. Bron wegnemen: bijvoorbeeld aanbrengen aparte looproutes. 

6. Hulpmiddelen gebruiken of de bron afschermen: bijvoorbeeld plaatsen van afschermingen 

zoals aanrijdbeveiliging. 

7. Organisatorische oplossingen: Gedragsregels en periodieke inspectie. 

8. Persoonlijke beschermingsmiddelen: Bijvoorbeeld veiligheidsschoenen. 




strategie. 

Bron wegnemen Hulpmiddelen/Afscherming Organisatorische 

Persoonlijke 

bron 

oplossingen beschermingsmiddelen 

Bescherming van Bescherming van 

Constructie, montage en Persoonlijke 

stellingen en stellingen en entresols verankering 


entresols 


Inrichting 

Constructie, montage en Maatregelen tegen Veiligheidsschoenen 

transportomgeving verankering 

overbelasting van 

in magazijn 

stellingen 

Maatregelen tegen Keuring en onderhoud Werkkleding algemeen 

overbelasting van 

stellingen 

stellingen en entresols 

Laad- en losplaatsen / Maatregelen tegen 

dockboards 

valgevaar binnen 

magazijnen 

Maatregelen tegen Brandbestrijdingsmiddelen 

valgevaar binnen 

magazijnen 

Palletstop / 

Doorschuifbeveiliging 

Brandbestrijdingsmiddelen 

en EHBO voorzieningen 

en EHBO voorzieningen 




Arbobesluit artikel 7.4a 

Diverse NEN normen: NEN-EN 15620, 15629 en 15635, NEN 5051, NEN 5052, NVM 5053 en NPR 

5055 





• Site BMWT 

• Site Logistiek.nl 

• Site Nolte opslag systemen 

• Site VSL 




Bescherming van stellingen 


Tijdens een drukke dag in het magazijn zit een ongeluk in een klein hoekje. Een heftruckchauffeur die 

moet uitwijken voor een voetganger of een te krappe bocht neemt, kan zo maar tegen een 

stellingstaander aanrijden. Als een stellingstaander een knik of deuk heeft, neemt de draagkracht van 

de stelling af. Zo blijkt uit keuringen en inspectierapporten dat aanrijdschade tot 60% minder 

draagvermogen kan leiden! 

De heftruck heeft zoveel massa en draait in principe aan de achterzijde van het voertuig. Bij het 

manoeuvreren en het inrijden van de stellingen zijn de staanders van de stelling het meest kwetsbaar. 

Aanrijdbeschermers kunnen helpen om deze beschadigingen te voorkomen. 


• Er dienen afdoende aanrijdbeschermers aanwezig te zijn, op de volgende plaatsen (zie: NEN 

5051, paragraaf 5.7): 

zich op de hoeken bevindende staanders van gangen bestemd voor het rijden met een truck, 

zogenaamde framebeschermers; 

bij onderdoorgangen van palletstellingen; 

zijkant van inrijstellingen, doorrolstellingen indien een heftruck daar schade kan veroorzaken; 

voorzijde van inrijstellingen, doorrolstellingen door stalen beschermers; 

kolommen van verdiepingsvloeren indien met een heftruck onder de vloer wordt gereden. 

Op de genoemde plaatsen moeten de stellingstaanders zodanig tegen aanrijdingen worden 

beschermd dat deze over een hoogte van ten minste 400 mm niet door een heftruck kunnen worden 

geraakt. Om praktische redenen dienen zij tevens op eenvoudige wijze vervangen te kunnen worden. 

• Daarnaast is het belangrijk dat de inrichting van de transportomgeving is aangepast. (Zie hiervoor 

het Arbocatalogusblad Inrichting transportomgeving.) 

• Wanneer ondanks bovenstaande maatregelen en goede werkafspraken, -werkinstructies en 

toezicht (zie tevens Arbocatalogusblad Gebruik, voorlichting en instructies mobiele 

arbeidsmiddelen) nog regelmatig schades geconstateerd worden die niet gemeld zijn, kan de 

zogenaamde Mobile-easykey wellicht uitkomst bieden. Dit gepatenteerde crash detectie systeem 

bestaat uit een shock sensor en een microfoon. Op het moment dat een shock gesignaleerd 

wordt, controleert het systeem via een microfoon, gemonteerd in het chassis van het voertuig of 

het voertuig daadwerkelijk ergens tegenaan is gereden. Als het Easy Key Crash+ systeem een 

geluidsgolf signaleert die groter is dan de van tevoren ingestelde waarde kan het systeem de 

machine uitschakelen. Ook gaat er dan een lamp flitsen. De crash melding kan alleen door een 

bevoegde persoon met een master transponder- sleutel gereset worden, zodat de machine weer 

gebruikt kan worden. De software van het Easy Key systeem slaat alle gebeurtenissen op zoals 

het tijdstip van de aanrijding, wie het voertuig op dat moment bestuurde en wie het voertuig 

daarna weer heeft vrijgegeven.

Framebeschermers 

Een stellingframe kan aan de kopse zijde worden beschermd door middel van framebeschermers. Dit 

zijn stalen beschermers welke doormiddel van ankers aan de grond zijn bevestigd. 

Hieronder treft u een aantal voorbeelden aan van framebeschermers 

Stalen beschermers worden door middel van ankers aan de voorzijde van een stellingstaander of een 

gebouwkolom in de grond geplaatst en voorkomen zo dat deze wordt aangereden. 

Het is ook mogelijk een stalen kolombeschermer uit te voeren met een rubberbuffer zodat bij 

eventuele aanrijding de stijlbeschermer mee- en terugveert 

Absorptie buffers worden gebruikt om de stijlen van de palletstelling te beschermen tegen aanrijding. 

De absorptie buffers van Constructor zijn speciaal ontwikkeld voor de diverse palletstellingen welke 

voorkomen in het leveringsprogramma van Constructor

De buffers zijn gemaakt van een flexibele kunststof en zijn voorzien van diverse absorptiekamers 

welke de schok(ken) opvangen. Ze worden eenvoudig om de stijl geklikt en zijn in de kleuren geel en 

zwart leverbaar. Door ze 'om en om' te plaatsen krijgen ze een signaalfunctie. Om aan de wettelijke 

eisen te voldoen dienen er minimaal vier absorptiebuffers per stijl te worden geplaatst. 

Vangrail 

Door gebruik te maken van vangrail in de hoofdgangpaden wordt een veilige goederenstroom 

gegarandeerd. De vangrail kan tevens worden gebruikt om bouwkundige delen van het magazijn te 

beschermen zoals kolommen, muren en overige obstakels. Uiteraard wordt de vangrail geleverd in de 

opvallende signaalkleuren geel of oranje.

Brandbestrijdingsmiddelen en EHBO-voorzieningen 


Voor het bestrijden van een beginnende brand en het verlenen van eerste hulp bij ongevallen moeten 

in elk bedrijf voldoende en geschikte middelen aanwezig zijn, zoals brandblussers, EHBO trommels, 

brandhaspels of branddekens. 

Oplossing/maatregel: 

Zorg voor voldoende en geschikte middelen. Het soort en aantal van deze middelen is afhankelijk van 

de aard van het werk, de daaraan verbonden gevaren en het te verwachten maximum aantal 

aanwezige personen (werknemers of derden). Zo nodig zijn ook branddetectoren en alarmsystemen 

aanwezig en eventueel automatische blusmiddelen zoals een sprinklerinstallatie. 

De keuze en plaatsing van brandbestrijdingsmiddelen en andere eerste hulpmiddelen (zoals een 

verbandtrommel) moet goed overwogen worden, rekening houdend met onder andere zichtbaarheid, 

herkenbaarheid, branden rookcompartimentering, uniformiteit en aanwezigheid van 

handbrandmelders, waarbij deskundig advies van bijvoorbeeld de arbodienst kan worden 

ingewonnen. 

Indien de aard van het werk of de daaraan verbonden gevaren dit noodzakelijk maken, moet een 

bedrijf over voldoende EHBO-posten beschikken. 

Het aantal is afhankelijk van de aard van het werk en de daaraan verbonden gevaren, en van de 

grootte van het bedrijf. De risico-inventarisatie en -evaluatie en advisering daarbij door een 

gecertificeerde arbodeskundige, en de Brandbeveiligingsconcepten van het ministerie van 

Binnenlandse Zaken kunnen hierover uitsluitsel geven. In EHBO-posten moeten duidelijk zichtbare 

EHBO-instructies aanwezig zijn en moet het te gebruiken interne en/of externe alarmnummer 

duidelijk zijn aangebracht. Deze posten moeten verder zijn voorzien van de noodzakelijke EHBOuitrusting 

en moeten door de hulpverleners gemakkelijk met brancards bereikbaar zijn, zowel door 

interne als door eventuele externe hulpverlening. De EHBO-posten en -uitrusting, zoals de 

verbandtrommels, moeten zijn voorzien van de vereiste signalering. 

Een EHBO-post hoeft geen aparte ruimte te zijn, maar kan bijvoorbeeld worden ingericht in een 

andere ruimte, mits deze altijd beschikbaar is of direct beschikbaar gemaakt kan worden, 

afgeschermd kan worden en zo nodig in verband met de ernst van het ongeval direct kan worden 

ontruimd. 

Inhoud verbandtrommel 

Met de invoering van de Arbo-wet zijn ook de tot dan toe gehanteerde publicatiebladen P-1 en P-2, 

welke de inhoud en richtlijnen van de “Verbanddoos A” en de “Verbanddoos B” regelde, komen te 

vervallen. Om tegemoet te komen aan de vraag vanuit het bedrijfsleven naar de inhoud en 

samenstelling van een goede, op de werksituatie toegesneden “Basis Bedrijfsverbanddoos” heeft Het 

Oranje Kruis een nieuwe richtlijn uitgebracht die voldoet aan het gestelde in de huidige Arbowetgeving. 

Het Oranje Kruis stelt zich op het op het standpunt dat verbanddozen moeten zijn samengesteld op 

basis van kwaliteit, doeltreffendheid, veiligheid en gebruiksvriendelijkheid. Hoewel er in elk bedrijf altijd 

één of meer opgeleide bedrijfshulpverlener(s)aanwezig moeten zijn, moeten ook mensen die geen 

specifieke EHBO-kennis hebben de verbanddoos kunnen gebruiken voor het verzorgen van kleine 

verwondingen. 

De hieronder gespecificeerde samenstelling omvat de minimaal vereiste inhoud. Afhankelijk van de 

specifieke bedrijfssituatie is deze aan te vullen met meer en/of andere producten. 

Enkele uitgangspunten daarbij zijn: 

• de bedrijfsverbandset BHV is gebaseerd op een zogenaamde “werkunit”. Een bedrijf kan 

afhankelijk van grootte en samenstelling uit één of meerdere units bestaan.

Een werkunit heeft als criteria: 

- een duidelijk afgebakend risicoprofiel (kantoor en werkplaats zijn dus 2 units); 

- de verbandset moet binnen handbereik zijn (binnen een halve minuut beschikbaar); 

• de bedrijfsverbandset BHV moet duidelijk zichtbaar op ooghoogte in een wandklem aan de muur 

bevestigd zijn, dan wel middels signalering snel te vinden zijn; 

• de bedrijfsverbandset BHV moet voldoende ruimte bieden om enkele noodzakelijke aanvullingen 

te kunnen herbergen; 

• de bedrijfsverbandset BHV dient regelmatig gecontroleerd te worden. Bij voorkeur ieder half jaar, 

maar vaker wanneer de risicofactoren in het bedrijf dat vereisen. Het verdient aanbeveling 

hiervoor een vaste persoon aan te wijzen. De trommel dient in ieder geval na gebruik 

gecontroleerd te worden en ontbrekende middelen aangevuld. 

Inhoud 

1 reddingsdeken 

1 assortiment wondpleister (minimaal 15 strips) 

1 strip wondpleister 1m x 6cm 

2 driekante doek 

2 ideaalzwachtel, 5 m x 6 cm 

1 ideaalzwachtel, 5 m x 8 cm 

1 rol kleefpleister, 21/2 cm 

1 flesje desinfectans 

3 paar handschoenen 

1 splinterpincet 

10 kompressen tenminste 5 x 5 cm 

5 kompressen 10 x 10cm 

3 kompressen niet verklevend tenminste 7,5 x 7,5 cm 

1 stroomdiagram 

1 verbandschaar 

3 wondsnelverband 6 x 8 cm 

1 beademingsmasker of gelaatsdoekjes 

2 elastisch hydrofiel windsel 6 cm 

2 elastisch hydrofiel windsel 8 cm 

1 inhoudsopgave 

2 snelverband no. 1 of M 

2 snelverband no. 2 of G 

2 of 3 rollen synthetische watten 

6 veiligheidsspelden 

6 lastische verbandklemmetjes 

Aantal en keuze van brandblusmiddelen 

Blustoestellen moeten in een gebouw zodanig worden geplaatst dat bij een calamiteit het blustoestel 

zo snel mogelijk kan worden ingezet. Blustoestellen moeten zichtbaar en bereikbaar zijn. In de praktijk 

betekent dit dikwijls dat de locatie van het blustoestel met een pictogram wordt aangeduid, dat de 

loopafstand naar een blustoestel niet meer dan 30 meter bedraagt en de onderlinge afstand van twee 

blustoestellen niet meer dan 60 meter is.

Hoe groter het risico, het aantal mensen en het gebouw, hoe meer blussers u moet plaatsen. Bij een 

groot risico moet u uitgaan van ongeveer 1 brandblusser per 100 m2, bij het minste risico moet u 

uitgaan van ongeveer 1 blusser per 300 m2. 

Dit moeten dan wel een poeder of een schuimblusser zijn. Een koolzuurblusser mag u ook plaatsen 

maar deze moet dan boven op de sterkte geplaatst worden. 

Vergeet daarbij niet dat bij alle brandblusapparatuur een permanente aanduiding en identificatie 

aanwezig moet zijn. Dit is ook verplicht gesteld in de Arbo regelgeving en in de Europesche 

regelgeving. Voorbeelden hier van vindt u terug op onze site bij pictogrammen. 

Brandhaspel 

Het Bouwbesluit (2003) stelt eisen aan het hebben van brandhaspels. Kort gesteld, dient een gebouw 

met een gebruiksoppervlakte van meer dan 500 m 2 brandhaspels te hebben. Zie voor de concrete 

eisen voorschrift 2.190 t/m 2.193 van het Bouwbesluit 2003. 

Reddingsborden (groen) 

Borden in verband met het brandbestrijdingsmateriaal(rood)

Constructie, montage en verankering stellingen en entresols 


Bij onjuiste constructie, montage en verankering van stellingen (geldt ook voor Entresols en 

verdiepingsvloeren), bestaat omval- of instortingsgevaar. 

Maatregel/oplossing:. 

Constructie 

• In de nieuwste NEN normen NEN-EN 15620, 15629 en 15635 en de oudere NEN normen (, NEN 

5051, NEN 5052, NVM 5053 en NPR 5055 zijn de wettelijke eisen waaraan een 

magazijnstellingconfiguratie dient te voldoen, vastgelegd. De koper van magazijnstellingen moet 

daarom altijd een schriftelijke verklaring van de leverancier vragen waarin is vastgelegd dat deze 

NEN-normen van toepassing zijn. Dat geldt ook voor aanbieders van stellingen van buitenlands 

fabricaat. 

• Er geldt voor magazijnstelling een bouwvergunningplicht indien: 

o de magazijnstelling steunt op de vloer en het gebouw waarin de stelling wordt 

geplaatst; 

o de magazijnstelling is hoger dan 8,5 meter. 

o de magazijnstelling is voorzien van een verdiepingsvloer of een loopbrug en is hoger 

dan 3 meter. 

Voor entresols geldt altijd een bouwvergunningplicht. 

Montage en verankering 

• Het monteren van magazijnstellingen vereist specifieke deskundigheden. Om discussies achteraf 

te voorkomen verdient het aanbeveling de montagewerkzaamheden te laten uitvoeren onder 

regie van de stellingleverancier. Door de leverancier verantwoordelijk te maken voor het gehele 

project blijft ook de Wet Productaansprakelijkheid volledig van kracht. 

• Bij het monteren van magazijnstellingen zijn verder nog twee essentiële aspecten van belang: 

1. magazijnstellingen van verschillende merken hebben verschillende 

draagkrachtkarakteristieken. Ook zijn er verschillen in vormgeving en montagewijze. Het is 

hierdoor niet aan te bevelen om magazijnstellingen van verschillende merken tot één 

configuratie te koppelen. 

2. het verankeren van magazijnstellingen aan bouwkundige onderdelen van het gebouw kan 

onvoorspelbare problemen opleveren. Zo kunnen bijvoorbeeld de spanten van een 

magazijnhal onderhevig zijn aan trillingen. Als de stellingen aan dergelijke spanten zijn 

verankerd, dan worden deze trillingen doorgegeven aan de stellingen met alle mogelijke 

gevolgen van dien. 

• Stellingen moeten op een goede wijze tegen omvallen zijn verankerd. Dit geldt vooral als het gaat 

om inrijdstellingen, en om stellingen die hoger zijn dan 2 meter en een hoogte/diepte verhouding 

van meer dan 4:1 hebben. 

• Als stellingen met de ruggen aan elkaar gekoppeld zijn moet gecontroleerd worden of de 

koppelstukken (minimaal 2 stuks) aanwezig zijn. 

• Als liggers en draagarmen via inhaakverbindingen gekoppeld worden, dan moet hier een borging 

aanwezig zijn. Als de borgingen ontbreken, bestaat het gevaar dat bij het in- of uitslaan van de 

last de ligger uit de staander getild wordt. Deze borgingen moeten regelmatig gecontroleerd 

worden op aanwezigheid en goede staat. 

• Na montage geldt veelal een ingebruikname keurplicht (Zie Arbocatalogusblad Keuringen en 

onderhoud stellingen en entresols)


Een borgpen (veiligheidspen) verhindert dat de liggers per ongeluk uit de 

staanderperforaties geheven worden. 






5055 





• Site BMWT 



• Site VSL 




Inrichting transportomgeving in magazijn 


Wanneer in een magazijn meerdere heftrucks (vorkheftrucks, reachtrucks, stapelaars, 

motorpallettrucks, orderverzamelaars (-pickers) etc.) rijden of er is een combinatie van lopen en rijden 

op heftrucks, is het risico aanwezig van letsel of schade door bijvoorbeeld een aanrijding of beknelling. 

De transportomgeving in magazijnen moeten daarom aan bepaalde inrichtingseisen voldoen. 


Aan transportomgeving worden de volgende voorwaarden gesteld: 

• Transportroutes zijn in principe gescheiden van paden voor voetgangers, bij voorkeur met een 

hekwerk. Andere voorzieningen, zoals afbakening (paaltjes met signaalketting) of markering 

(strepen op de vloer met eventuele pictogrammen langs of op de looproute) kunnen, afhankelijk 

van de situatie, ook aanvaardbaar zijn; 

• Indien sprake is van magazijn/laad- en losplaatsen met veel en druk transportverkeer, waar ook 

voetgangers komen, moeten deze veilige looproutes, eventueel met wachtplekken tot hun 

beschikking hebben. De voorkeur gaat uit naar het opstellen van een verkeersplan en markeren 

van rijroutes, looproutes, opstelplaatsen en parkeerplekken. (Zie voor informatie over een 

verkeersplan het infoblad Gebruik, voorlichting en instructies mobiele arbeidsmiddelen) 

• de transportroutes dienen voldoende breed te zijn. Dat wil zeggen: in het geval van 

eenrichtingsverkeer minimaal 60 cm breder dan het breedst beladen voertuig. Op de route voor 

verkeer in beide richtingen minimaal 90 cm breder dan tweemaal het breedst beladen voertuig 

(bij normaal heftruckverkeer zal dat in één richting minimaal 160 cm zijn en in twee richtingen 290 

cm); 

• er is i.v.m. het zicht, voldoende ruimte bij bochten en kruisingen van transportroutes; 

• onoverzichtelijke bochten en kruisingen van transportroutes moeten voorzien zijn van 

hulpmiddelen om aanrijding en botsing te voorkomen, zoals (bolle) spiegels, of 

waarschuwingsknipperlichten die oplichten als een voertuig nadert; 

• indien deuren aanwezig zijn dan moet de deuropening afgestemd zijn op de voertuigen die in en 

uit rijden; 

• de voorkeur gaat uit naar het scheiden van doorgangen voor voertuigen en voetgangers; 

• de deuren in een rijroute vormen zo min mogelijk een belemmering bij het rijden. Bijvoorbeeld 

door het gebruiken van een snel automatisch openende en sluitende deur. Op het moment dat er 

verkeer van twee kanten kan komen of er ook voetgangers op de routes aanwezig kunnen zijn, 

verdient een roldeur de voorkeur boven klappende deuren; 

• om onoverzichtelijke situaties te voorkomen zijn (automatische) deuren voorzien van 

transparante delen. De eis is een oppervlak van tenminste 1 m 2 op een hoogte tussen 1,25 en 2 

meter boven de vloer;. 

• volledig transparante deuren zijn voorzien van markering, om stoten te voorkomen; 

• verbindingswegen met potentieel valgevaar voor het transportvoertuig, zoals bij hellingbanen, 

laadbruggen en laadperrons, moeten voorzien zijn van opstaande randen of andere adequate 

voorzieningen om valgevaar te voorkomen; 

• arbeidsplaatsen liggen bij voorkeur niet nabij een transportroute, of zijn d.m.v. een hekwerk 

gescheiden van de transportroute; 

• wanneer heftrucks of andere transportmiddelen frequent in en uit een gebouw rijden op een 

plaats waar mensen verblijven, moeten voorzieningen worden getroffen ter voorkoming van tocht, 

bijvoorbeeld door gebruik te maken van een tochtsluis, luchtgordijn of tochtflappen. 






• Folder Arbeidsinspectie ‘Heftrucks, hoe voorkom ik ongevallen en schade



gezondheid op het werk. 

]

Keuringen en onderhoud stellingen en entresols 


Wanneer stellingen of entresols onjuist gemonteerd zijn of niet in goede staat verkeren, bijvoorbeeld 

door roestvorming of doorgebogen staanders, of aanrijdschade, bestaat kans op ongevallen, 

lichamelijk letsel en materiële schade door omvallen van stellingen of getroffen worden door vallende 

voorwerpen uit de stelling. Er gelden daarom keuringen onderhoudseisen voor magazijnstellingen en 

entresols. 


Ingebruikname keur 

• Een ingebruikname keur is verplicht voor: 

o magazijnstellingen die steunen op de vloer en het gebouw; 

o magazijnstelling hoger dan 8,5 meter; 

o magazijnstelling voorzien van een verdiepingsvloer of een loopbrug en hoger dan 3 meter; 

o zogenaamde stellingconfiguratie (Dit is veelal vastgelegd in de door de leverancier afgegeven 

gebruikershandleiding.); 

o alle entresols. 

Periodieke keuringen 

• Een periodieke keuring is conform het Arbobesluit Artikel 7.4a wettelijk verplicht. De keuring dient 

te worden uitgevoerd door een deskundige persoon of instelling. De vereniging van Stelling 

Leveranciers (VSL) en de Vereniging BMWT (brancheorganisatie van importeurs of fabrikanten 

van Bouwmachines, Magazijninrichtingen, Wegenbouwmachines en Transportmaterieel) hebben 

hun keuringsregime gestructureerd. Het GSF keur en BMWT keur bieden zekerheid rondom de 

deskundigheid van de keuring. 

• De frequentie van deze keuring kan het beste in overleg met de keuringsinstantie bepaald 

worden. Veelal is een maal per jaar een veilige ondergrens. De NEN 5051 stelt op dit moment 

dat minimaal één maal per half jaar een inspectie door een deskundige moet worden uitgevoerd. 

Periodieke inspecties 

We onderscheiden 2 inspectieniveaus: 

1. Dagelijkse waarnemingen door de heftruckbestuurders en orderverzamelaars. Schade aan 

stellingmateriaal die zij door een handelingsfout zelf hebben veroorzaakt of door derden, moet 

direct worden gemeld. Het is zinvol hier een meldingsprocedure voor op te stellen, waarin is 

vastgelegd wanneer en bij wie melding gemaakt moet worden. Deze procedure moet ertoe 

bijdragen dat de noodzakelijke maatregelen direct kunnen worden genomen en dat de kans op 

werken met plaatselijk onveilige stellingen zo klein mogelijk zal zijn. 

2. Wekelijkse tot maandelijkse inspecties door een deskundige medewerker. De frequentie is 

afhankelijk van de regelmaat en mate waarin reparaties en/of corrigerende maatregelen moeten 

worden getroffen. Voor deze periodieke inspecties kan men gebruik maken van de 

inspectielijsten uit de NPR 5055. Ook kan gebruik gemaakt worden van checklisten uw eigen 

keuringsinstantie.

Laad- en losplaatsen 


Bij een onjuiste inrichting van laad- en losplaatsen bestaat vooral risico op knel- en valgevaar. 

Dockboards en -levelers zijn verschillende benamingen voor in de vloer aangebrachte dekplaten met 

een hydraulische cilinderaandrijving die gebruikt worden om de afstand tussen verhoogde 

vloeren/laadperrons en de laadruimte van te laden of lossen voertuigen te overbruggen. 

Mechanisch aangedreven dockboards en -levelers dienen sinds 01-01-1995 te voldoen aan het besluit 

Machines van de Wet op de gevaarlijke werktuigen en de daarmee samenhangende CE-markering 

(zie Site van VROM over CE mark-markering) 

In het Arbo informatieblad 14 “Bedrijfsruimten -inrichting, transport en opslag” zijn de eisen uit de 

arboregelgeving uitgewerkt voor dockboards. 


• Op- en afritten, dockboards en laadplatforms moeten doelmatig zijn. Dus afgestemd op de 

afmetingen van de te verwachten ladingen. Ook moeten zij voldoende sterk zijn ten aanzien van 

de te verwachten belasting en voorzien van een stroef en slijtvast oppervlak. 

• De helling moet bij voorkeur niet meer dan tien procent bedragen; bij steilere hellingen moet een 

waarschuwingsbord zijn geplaatst waarop het hellingspercentage is aangegeven. 

• Dockboards met verstelbare helling moeten, indien zij deel uitmaken van het vloeroppervlak van 

een laadperron of verhoogde vloer en niet in gebruik zijn, altijd deugdelijk in een horizontale 

stand vergrendeld zijn. Onder een deugdelijke stand wordt een positie verstaan waarbij het 

dockboard op geen enkele wijze een bots-, stoot-, schaaf-, val- of knelrisico vormt. De 

vergrendeling moet bovendien zodanig zijn, dat deze niet ten gevolge van trillen en stoten van 

het over het dockboard rijdende verkeer spontaan kan ontgrendelen 

• Ook dockboards die geen deel uitmaken van het vloeroppervlak, maar erop aansluiten, moeten 

deugdelijk in de horizontale ruststand kunnen worden vergrendeld. De instelling van de helling 

van deze dockboards, en ook de ontgrendeling en vergrendeling daarvan, moet op een veilige en 

overzichtelijke plaats kunnen gebeuren. Hiervoor mag het niet nodig zijn, dat personen zich 

tussen de vrachtauto's en de laadvloer moeten begeven. Knelgevaar voor de voeten tussen de 

randen van het dockboard en de randen van de laadvloer moet worden voorkomen door het 

aanbrengen van voldoende grote verticale platen onder de dockboardvloer en onder de 

laadvloer, direct aansluitend op de rand. 



Arbobesluit: (Hoofdstuk 3, artikel 3.16 en 3.18, Hoofdstuk 7) 



• Arbo informatieblad 14: ‘Bedrijfsruimten: inrichting, transport en opslag’

Maatregelen tegen overbelasting stellingen en entresols 


Bij overbelasting van stellingen (geldt ook voor Entresols en verdiepingsvloeren) door overschrijding 

van de maximale draaglast, bestaat omval- of instortingsgevaar. 

Stellingen mogen niet zwaarder zijn belast dan de toegestane belasting zoals die op 

Het maximale laad-/draagvermogen van stellingen is vrijwel uitsluitend bepaald op basis van verticale 

krachten. Horizontale krachten, zoals bij een aanrijdschade, zijn niet direct meegenomen in de 

berekeningen rondom het maximale laadvermogen. Toch hebben deze krachten een enorme impact 

op de stabiliteit en het draagvermogen van de stelling. Zo blijkt uit keuringen en inspectierapporten dat 

aanrijdschade tot 60% minder draagvermogen kan leiden! 

Maatregel/oplossing:. 

• Het maximale draagvermogen van stellingen (geldt ook voor Entresols en verdiepingsvloeren) 

dient bekend te zijn en in de directe omgeving van de stellingen duidelijk zichtbaar te zijn 

aangegeven. Dit kan bijvoorbeeld door het plaatsen van draagvermogenborden (DT platen). 

Hierbij zijn ook de toelaatbare wijzigingsmogelijkheden aangegeven, waarbinnen bijvoorbeeld 

liggers verhangen mogen worden. 

• Als de stelling niet in goede staat verkeert, bijvoorbeeld door roestvorming of doorgebogen 

staanders, of aanrijdschade van bijvoorbeeld een heftruck vertoont, dan wordt het 

draagvermogen sterk gereduceerd. Bij beschadigingen van stellingen of entresols moet direct 

onderzocht/bepaald worden of de stellingen/entresols nog voldoende veilig zijn. Bij elke twijfel 

geldt de regel: direct ontlasten! 

Nb. Aanrijdbeschadigingen kunnen geïnventariseerd aan de hand van schade classificaties 

volgens de FEM 10.2.04. Zie hiervoor onderstaande aanvullende informatie. Het blijft echter 

zinvol om bij elke twijfel contact op te nemen met uw stellingleverancier of keuringsinstantie. 


stellingen. 

Na de montage dienen de 

draagkracht/type platen 

(belastingsplaten) aangebracht te 

worden met de juiste gegevens 

LET OP 

Indien de stellingleverancier de montage 

van de stellingen niet uitvoert, kan deze 

niet aansprakelijk gesteld worden voor 

onjuiste montage en is de wet op de 

productaansprakelijkheid niet meer van 

kracht. Het is dus aan te bevelen dat de 

montage van de stellingen door de of 

onder regie van de stellingleverancier 

uitgevoerd wordt. De stellingleverancier 

is immers op de hoogte van alle 

technische specificaties en 

draagkrachtkarakteristieken van de

Classificatiesysteem FEM 10.2.04 

Het classificatiesysteem dat de Europese richtlijn FEM 10.2.04 hanteert voor aanrijdschades is het 

volgende: 

• Bij groen is er relatief weinig risico op instorting en mag er nog worden doorgewerkt. 

• Bij oranje betekent het dat er zo snel mogelijk actie moet worden ondernomen, maar dat er 

nog wel mag worden gewerkt. 

• Bij rood betekent het dat er onmiddellijk de stelling moet worden ontruimt en dat deze 

gerepareerd moet worden, omdat er instortingsgevaar dreigt. 

Groen Oranje Rood 

Diepterichting < 3 mm 3 tot 6 mm > 6 mm 

Langsrichting < 5 mm 5 tot 10 mm > 10 mm 

Boorschoor < 10 mm 10 tot 20 mm > 20 mm 

Dat deze beschadiging consequenties heeft 

voor het draagvermogen is duidelijk 

Dat deze beschadiging voor het draagvermogen 

consequenties heeft is duidelijk 






5055 





• Site BMWT 

.



• Site VSL 




Maatregelen tegen valgevaar binnen magazijnen 


Van opzetvloeren / entresols, bordessen en stellingen kunnen goederen vallen. Vallende goederen 

kunnen leiden tot ernstig lichamelijk letsel. Ter voorkoming van vallende goederen dienen adequate 

maatregelen getroffen te worden. Daarnaast gelden er eisen ter voorkoming van valgevaar (voor 

personen) Arbobesluit Artikel 3.15 en 3.16 


• Monteer een gaaswand wanneer er een gangpad loopt langs de achterzijde van een enkele 

stellingrij. 

• Opzetplaatsen op entresols moeten, indien niet in gebruik, altijd dicht zijn ter voorkoming van 

valgevaar, bijvoorbeeld door middel van een verschuifbaar hekwerk of een zelfscharnierende 

poort. 

• Een alternatief kan een ketting zijn, mits deze op voldoende afstand van de rand is aangebracht 

• Entresols moeten verder zijn voorzien van adequate leuningen en een voldoende hoge 

schoprand. 

• Leuningen moeten bestaan uit deugdelijk materiaal. Er dient minimaal een stang op een hoogte 

van 100 cm te worden aangebracht met een tussenstang op 45 cm. 

• Klein materiaal op een verdiepingsvloer kan onder de leuning door naar beneden vallen. Dit is te 

voorkomen door het aanbrengen van schopranden. De hoogte van een schoprand is minimaal 

15 cm. 

• Zorgvuldig positioneren van pallets in stellingen De pallet dient op een juiste manier op de beide 

liggers geplaatst te worden. Ook al is dat op 15 of 20 meter hoog. 

Wordt de pallet te ver naar achter of te ver naar voren geplaatst dan zal dit bij de verdere 

verwerking van de pallets een probleem opleveren. 

Pallets met de zwaarste goederen dienen bij uitstek niet op de bovenste palletplaatsen maar op 

de onderste plaatsen te worden gedeponeerd. Bij het signaleren van onjuiste plaatsing is het 

belangrijk dit direct te melden of te corrigeren. 

Nb. Eventueel kan gebruik gemaakt worden van een Palletstop of doorschuifbeveiliging 

Gaaswandsysteem 

Schoprand

Hekken bij entresols 

Voorbeelden van mogelijkheden om de opzetplaatsen af te sluiten

Palletstop / Doorschuifbeveiliging 


Bij het plaatsen van een pallet in een stelling is het risico aanwezig dat de pallet in de aangrenzende 

stelling per ongeluk doorschuift. 


Plaats een doorschuifbeveiliging of palletaanslag of –stop. Een palletaanslag of -stop is meestal een 

stalen profiel, kabel, of stootblok dat met een afstandshouder op het achterste juk is gebout of 

ingehaakt. Deze voorziening voorkomt dat de pallet te diep wordt weggezet en achter uit de stelling 

valt. 

Een doorschuifbeveiliging is een halverwege en overdwars in de stelling geplaatst stalen profiel, dat 

ervoor zorgt dat achter elkaar geplaatste pallets elkaar niet kunnen raken. Dit voorkomt dat de ene 

pallet per ongeluk de andere doorschuift. 

Aandachtspunt: 

Er bestaat de mogelijkheid dat medewerkers minder goede opletten. De genoemde beveiligingen 

kunnen uitnodigen om de pallet er met grof geweld tegenaan te zetten. 

De beste oplossing is een goede maatvoering in stellingdiepte, dat wil zeggen dat de gebruikte 

palletmaten precies zijn afgestemd op de stellingdiepte. Let dat er sprake is van goede ladingdragers. 

Als een stelling dicht tegen een magazijnmuur staat, kan een palletstop nuttig zijn om te voorkomen 

dat de muur te veel beschadigd. 

Veiligheidsaanslag om te voorkomen dat pallets te diep 

geplaatst worden. De palletstop wordt met bouten en moeren 

rechtstreeks op het staanderprofiel bevestigd.
























Aanschaf 






Verstrekking 



verstrekt. 







Draagplicht 





Vervanging 



CE markering 








Categorie I 


























Categorie II: 
































Categorie 0: 





































en snijdende voorwerpen, enz .)/Kleding ter bescherming tegen chemische invloeden.




































































bescherming. 









Werkkleding

Veiligheid binnen magazijnen en intern transport - Arbocatalogus

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?