kennismaking - RTC Oost-Vlaanderen

KENNISMAKING KENNISMAKING MET 

MET 

BECKHOFF BECKHOFF PLC 

PLC 

EN 

EN 

TWINCAT 

TWINCAT 

OPLEIDING OPLEIDING TAS/PLC 

TAS/PLC 

TECHNICUS TECHNICUS AANDRIJFSYSTEMEN 

AANDRIJFSYSTEMEN 

AANDRIJFSYSTEMEN 

PROGRAMMEERBARE 

ROGRAMMEERBARE LOGISCHE 

OGISCHE CONTROLLERS 

ONTROLLERS 

CENTRUM CENTRUM CENTRUM VOOR VOOR VOOR VOLWASSENENONDERWIJS 

VOLWASSENENONDERWIJS 

SINTE SINTE ANNALAAN ANNALAAN 99 99 B 

B 

BE BE-9300 

BE 9300 9300-AALST 

9300 AALST 

M. M. BONNER 

BONNER

INHOUD 

HOOFDSTUK 1 ALGEMEENHEDEN. .....................................................................................................3 

1.1 Klassieke besturingen. ...................................................................................................................3 

1.2 Programmeerbare besturingen. .....................................................................................................4 

1.3 Blokschema....................................................................................................................................5 

1.4 Soorten PLC’s. ...............................................................................................................................6 

HOOFDSTUK 2 BECKHOFF HARDWARE. ............................................................................................7 

2.1 Samenstellen van een PLC configuratie. .......................................................................................7 

2.2 Beckhoff busklemmen of modules als universele bouwstenen......................................................8 

2.3 Aansluiten van een Beckhoff PLC................................................................................................13 

2.4 Aansluiten van de PLC op het bussysteem..................................................................................14 

2.5 RESET naar fabrieksinstellingen..................................................................................................16 

HOOFDSTUK 3 DIGITALISERING. .......................................................................................................17 

3.1 Informatieverwerking....................................................................................................................17 

3.2 Digitaliseren van een analoog signaal..........................................................................................18 

3.3 Digitaliseren van een decimaal getal............................................................................................19 

3.4 Talstelsels. ...................................................................................................................................19 

3.5 Voorstelling van variabelen. .........................................................................................................21 

3.6 Programmeren. ............................................................................................................................23 

HOOFDSTUK 4 BECKHOFF SOFTWARE............................................................................................25 

4.1 KS2000.........................................................................................................................................25 

4.2 Beckhoff Information System. ......................................................................................................26 

4.3 TwinCat. .......................................................................................................................................27 

4.4 Human Machine Interface. ...........................................................................................................29 

HOOFDSTUK 5 SYSTEM MANAGER MET EEN BESTAANDE PLC. ..................................................30 

5.1 De PLC configuratie inlezen.........................................................................................................30 

5.2 De configuratie van de I/O modules activeren. ............................................................................32 

5.3 Programmeren met een aangesloten PLC...................................................................................35 

HOOFDSTUK 6 EENVOUDIG PROGRAMMEREN...............................................................................45 

6.1 Basisschakelingen........................................................................................................................45 

6.2 Omzetten van een stroomkringschema naar een PLC programma. ...........................................46 

6.3 Links-Rechts schakeling. .............................................................................................................47 

6.4 Ster-Driehoek schakeling. ............................................................................................................48 

6.5 Programmeren en simuleren zonder PLC....................................................................................51 

HOOFDSTUK 7 STANDAARD FUNCTIE BIBLIOTHEEK. ....................................................................57 

7.1 Inleiding. .......................................................................................................................................57 

7.2 Bistabiele functie Set-Reset. ........................................................................................................57 

7.3 Functie blok Counter. ...................................................................................................................62 

7.4 TOF (Timer Off Delay). ................................................................................................................65 

7.5 TON (Timer ON Delay). ...............................................................................................................66 

7.6 TP (Timer Puls Block). .................................................................................................................67 

7.7 Oefeningen op timers...................................................................................................................68 

7.8 Flankdetectie. ...............................................................................................................................69 

HOOFDSTUK 8 GRAFCET....................................................................................................................70 

8.1 Principe. .......................................................................................................................................70 

8.2 Stappen. .......................................................................................................................................70 

8.3 Vertakkingen. ...............................................................................................................................72 

8.4 Sprongfunctie. ..............................................................................................................................72 

8.5 Subroutines. .................................................................................................................................74 

HOOFDSTUK 9 SEQUENTIËLE SCHAKELINGEN...............................................................................75 

9.1 Kenmerken...................................................................................................................................75 

9.2 SFC. .............................................................................................................................................76 

9.3 Oefening: Knipperlicht. .................................................................................................................78 

9.4 Oefening: Pneumatische cyclus...................................................................................................81 

9.5 Oefening: Verkeerslichten............................................................................................................82 

HOOFDSTUK 10 Structured text............................................................................................................83 

__________________________________________________________________________________ 

Opleiding TAS/PLC - Kennismaking met Beckhoff PLC en TwinCAT - M. Bonner Pag 2 / 83

HOOFDSTUK 1 ALGEMEENHEDEN. 

1.1 Klassieke besturingen. 

1.1.1 Het verleden. 

- Om bepaalde handelingen te verrichten worden machines gebouwd die meestal een mengeling zijn 

van mechaniek, elektriciteit, pneumatiek, hydraulica, elektronica, enz. 

- De hoofd- of vermogenkring bestaat meestal uit een of meerdere (zware) elektrische, pneumatische 

of hydraulische motoren, cilinders of andere verbruikers. Deze worden op de klassieke manier 

aangesloten en zijn voorzien van (zwaardere) leidingen om de benodigde energie tot aan deze 

verbruikers te brengen. 

- Het geheel werd gestuurd door een stuurkring met relais, hulprelais, tijdrelais, contactoren, elektropneumatische 

ventielen, enz. De besturing kan pas tot stand komen wanneer de opgave is gekend en 

opgelost. Pas daarna kunnen we bepalen welke schakelelementen nodig zijn. Vervolgens worden de 

drukknoppen, relais, contactoren, andere bedieningstoestellen, enz in een schakelkast gemonteerd en 

aan de hand van het bedradingsschema met elkaar verbonden. 

1.1.2 Nadelen. 

- De logica van de schakeling ligt vast in de bedrading. Wanneer men de besturing wil controleren 

moet men de bedrading nakijken. Bij een verkeerde verbinding zit er niets anders op dan de bedrading 

aan te passen. 

- We hebben dezelfde besturing nog eens nodig? Dan moeten we van vooraf aan herbeginnen. 

Opnieuw alle schakelelementen monteren en opnieuw bekabelen. 

- We willen de besturing veranderen? Dan moeten we componenten veranderen of bijplaatsen en de 

bekabeling aanpassen. Als men deze aanpassing op twintig dezelfde machines moet uitvoeren, dan 

moet dus twintig keer hetzelfde werk uitvoeren. 

__________________________________________________________________________________ 


1.2 Programmeerbare besturingen. 

1.2.1 De PLC. 

- PLC staat voor Programmable 

Logic Controller. 

Letterlijk vertaald betekent dit 

Logisch Programmeerbare 

Besturing. Het is eigenlijk een stuk 

elektronica gestuurd door een 

programmacode. In de PLC zit een 

processor die op dezelfde manier 

werkt als een PC. 

- De PLC wordt in een schakelkast 

gemonteerd, de bedienings- en 

schakelelementen worden aan de 

verschillende in- en uitgangen van 

de PLC aangesloten. Daarmee is de 

bedrading klaar. 

- Op een programmeerapparaat wordt het PLC programma geschreven en via een interface naar het 

geheugen van de PLC getransporteerd. In het programma wordt bepaald welke uitgang op welk 

ogenblik gestuurd wordt. 

1.2.2 Voordelen. 

- De functie en de werking van de machine wordt bepaald door het PLC programma en niet door de 

bedrading. 

- Voordat de machine wordt gemonteerd kan het programma met simulatie software gecontroleerd 

worden op fouten. Deze worden eenvoudig in het programma verbeterd zonder dat er aan de 

bedrading iets wordt veranderd. 

- Een programma is software en kan dus ontelbare keren gekopieerd worden, dit scheelt aanzienlijk in 

kosten en tijd. 

- Als de werking van de machine op een later tijdstip moet worden aangepast moet enkel het 

programma worden veranderd. Aanpassingen en uitbreidingen kunnen dus snel worden uitgevoerd. 

- De PLC kan gekoppeld worden met andere apparatuur, vb sensoren, alarminstallatie, 

frequentieregelaar zodat er veel meer controle mogelijk is op gans de installatie. 

- Tegenwoordig zullen PLC’s worden gekoppeld aan het computernetwerk van het bedrijf. Zodoende 

zijn alle gegevens (looptijden, status van de machine, tellers, enz) overal binnen het bedrijf 

beschikbaar. De ingenieurs op het studiebureau kunnen de processen opvolgen zonder op de 

werkvloer aanwezig te zijn. 

- Heden ten dage kan men zelfs op grote afstand apparatuur controleren en monitoren via een 

koppeling met modem, GSM, internet, enz. 

__________________________________________________________________________________ 


1.3 Blokschema 

Belangrijkste delen van de PLC: 

- Op de ingangen (inputs) kun je allerlei signaalgevers of schakelelementen aansluiten zoals 

drukknoppen, schakelaars, fotocellen, sensoren, thermostaten, niveaumeters, positie-opnemers, enz. 

- Op de uitgangen (outputs) kun je actuatoren of verbruikers met een beperkt vermogen aansluiten 

zoals controlelampen, relais, contactoren, pneumatische ventielspoelen, interfacemodules, enz. 

- In de centrale verwerkingseenheid (Central Proces Unit) gebeurt de verwerking van het 

programma. 

- Het PLC-programma wordt geladen vanuit een niet vluchtig geheugen (EEPROM, USB, memory 

card, harde schijf) en opgeslagen in het programmageheugen (program memory). De werking is te 

vergelijken met een PC. Bij Beckhoff heet dit ‘BOOT PROJECT’. 

- In het datageheugen (data memory) worden onder andere de toestanden van timers en tellers en 

verwerkingsresultaten opgeslagen. Dit bestaat uit een vluchtig en een niet vluchtig gedeelte. 

- De ingangsbuffer PII slaat de toestanden van de ingangen op. 

- De uitgangsbuffer PIQ slaat de toestanden van de uitgangen op. 

- Met het programmeertoestel (in de meeste gevallen een PC) kun je het programma intoetsen. Je 

kunt er wijzigingen mee aanbrengen en je kunt het proces volgen. 

- De voeding (power supply) dient om al de elektronische blokken te voorzien van een 

gestabiliseerde gelijkspanning. Men zal proberen de verschillende onderdelen apart te beveiligen. 

Eventueel kan men gebruik maken van een UPS (Uninteruptable Power Supply). 

__________________________________________________________________________________ 


1.4 Soorten PLC’s. 

1.4.1 Klassieke PLC. 

- Apparaat dat volledig zelfstandig kan werken. 

- Heeft eigen voeding en geheugen. 

- Programma wordt op een aparte PC ontwikkeld en getest, daarna 

via een verbinding (kabel, geheugenkaartje, USB stick, netwerk, 

draadloos) overgebracht naar de PLC. 

Voordelen: 

- Robuust en bedrijfszeker apparaat. 

- Flexibele configuratie door modulaire opbouw (men kan zelf zijn PLC 

samenstellen). 

1.4.2 Slot PLC. 

- Dit is een PCI kaart die wordt ingeplugd in een PC. 

- Deze PLC kaart heeft een eigen processor en werkt 

onafhankelijk van de PC. 

Voordelen: 

- De configuratie van de PC wordt volledig benut en kan 

aangepast worden (vb uitbreiding geheugen, grotere 

harde schijf, snellere processor, enz). 

- Ook software wordt gedeeld bv een reeks metingen die 

binnen de PLC kaart worden uitgevoerd wordt direct in 

een Excel bestand opgenomen in een berekening of 

grafiek. 

Nadelen: 

- De omgeving is dikwijls niet zo PC vriendelijk bv fabrieksomgeving, stof, vocht, enz. 

- Om de PLC kaart in werking te houden moet de PC aan staan, om dit probleem te verhelpen bestaan 

er Slot PLC’s met een eigen voeding die onafhankelijk werken. Zodoende mag men de PC op en af 

zetten, dit mag de werking van de PLC kaart niet onderbreken. 

- De slot PLC is nooit massaal doorgebroken. 

1.4.3 Soft PLC. 

- Dit is een zuiver softwarematige oplossing. 

- In tegenstelling met de Slot PLC maakt de Soft PLC wel gebruik van 

alle componenten van de PC (processor, voeding, geheugen, enz.) 

- De PLC moet de processortijd dus delen met het besturingssysteem 

van de PC wat tijdskritische processen onmogelijk maakt. 

- De sturing van de machine zelf gebeurt langs een Input/Output 

eiland (meestal zelf samen te stellen). De communicatie tussen PC 

en dit I/O eiland gebeurt via een bussysteem (bv RS485, Profibus, 

Modbus, CANopen, USB, industrieel ethernet). 

1.4.4 Industriële PC. 

- De laatste trend is het inbouwen van een industriële PC in de 

schakelkast van de machine zelf. 

- Deze PC heeft alle functionaliteiten van een gewone computer en beschikt ook over alle standaard 

aansluitingen (muis, toetsenbord, scherm, USB, netwerk, geheugenkaartje, enz). 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 2 BECKHOFF HARDWARE. 

2.1 Samenstellen van een PLC configuratie. 

2.1.1 Keuze van de controller. 

Beckhoff heeft control systemen in verschillende klassen: 

- Bus Koupler (series BK) 

Dit is een koppel module die enkel dient om een I/O eiland op het bussysteem te koppelen, er is geen 

controller aan boord, het programma wordt in een ander apparaat verwerkt. 

- Bus Controller (series BC) 

Dit is een PLC met mini controller aan boord, in ons labo werken we met de BC9000. 

- Bus Controller (series BX) 

Dit is eenzelfde PLC als de BC maar met meer geheugen, meer mogelijkheden, enz. 

- Embedded PC (series CX) 

Deze PLC heeft een ingebouwde PC, het is eigenlijk een computer, nog krachtiger dan de BX. 

- Industriële PC 

Dit is een PC in een grotere versie, meestal 19 inch om in een rack in te bouwen, dikwijls met touch 

screen, alle voorzieningen die op een gewone PC staan zijn aanwezig en dikwijls nog meer. 

2.1.2 Keuze van de voeding. 

- Een aantal apparaten in de schakelkast van de machine moet worden voorzien van een 

(kortsluitvaste) voeding. 

- Voor de BC9000 voorzien we 24 V DC. In de tabel hieronder zien we dat bijna alle I/O modules voor 

24 V verkrijgbaar zijn, we kiezen sensoren die ook met deze spanning werken. 

- Het is mogelijk andere spanningen te gebruiken indien nodig (bv een stappenmotor, een apparaat op 

230V). De aansluiting hiervan bekijken we verder in de cursus. 

- Het is belangrijk de stroomsterkte te berekenen volgens het vermogen van de aangesloten 

apparaten. 

- Ook de beveiliging moet worden geanalyseerd, verschillende circuits met aparte beveiliging zullen de 

bedrijfszekerheid bevorderen (BC9000 max 2A, de aangesloten apparatuur max 10A). 

2.1.3 Keuze van het bussysteem. 

- Alle Beckhoff koppelaars, controllers en PC’s zijn verkrijgbaar met aansluiting voor de meest 

gebruikte bussystemen. 

- Enkele voorbeelden: ethernet, ethercat, profibus, profinet, canopen, devicenet, enz. 

- Als algemeen bussysteem kiezen we ethernet, de netwerkstructuur is reeds aanwezig en dit is ruim 

voldoende om programma’s over te zetten of een diagnose te stellen van bv een machine. 

- Als er toch directe communicatie nodig is voor een toepassing, bv uitlezen van een encoder op 

afstand gebruiken we een afgesloten ethernet segment, het ethercat systeem of een aangepast 

protocol. 

__________________________________________________________________________________ 


2.2 Beckhoff busklemmen of modules als universele bouwstenen. 

2.2.1 De hoofdelementen van een moduleconfiguratie. 

- Om de opbouw van een moduleconfiguratie of klemmeneiland te begrijpen gaan we eerst de 

onderstaande figuur ontleden. 

- We kunnen het klemmeneiland onderverdelen in drie hoofdelementen. 

2.2.2 Schroefloze 

aansluittechniek. 

- Alle draadaansluitingen van de 

busklemmen zijn uitgerust met het 

schroefloze Cage Clamp® systeem. 

- Dit verend systeem zorgt voor een 

zekere verbinding die 

schokbestendig is en onafhankelijk 

van het aandraaimoment zoals bij 

schroefaansluitklemmen. 

- De aansluitklemmen zijn geschikt 

voor draden van 0,08mm² tot 2,5 

mm². 

- Beckhoff levert kleine 

schroevendraaiertjes om de 

bedrading foutloos uit te voeren. 

__________________________________________________________________________________ 


2.2.3 Symmetrische ontgrendeling. 

- Door middel van het oranje lipje dat je 

naar voren kan trekken, kan men de klem 

uit het klemmeneiland verwijderen. 

- De symmetrische ontgrendeling 

vergemakkelijkt het lostrekken van de 

klem, hiervoor is geen werktuig nodig. 

- Dubbele modules zoals de module voor 

stappenmotor zijn uitgevoerd met een 

dubbele vergrendeling. 

- De controllers hebben bijkomende 

klemsystemen omdat deze ook groter 

zijn. 

2.2.4 Spie- en veerverbinding. 

- De verbinding zorgt ervoor dat de klem 

stevig tussen de andere klemmen kan 

gestoken worden. 

- Zo verkrijg je een stabiele klemmenrij 

die op zijn beurt weer bijdraagt tot een 

bedrijfszekere dataverbinding tussen de 

klemmen. 

2.2.5 Power-contacten. 

- De meeste busklemmen zijn langs 

beide zijden uitgerust met powercontacten. 

- Aan de linkerzijde van de busklem zitten 

metalen lipjes en aan de rechterzijde 

zitten er gleufjes met daarin een contact. 

- Op deze manier wordt de spanning 

doorgelust naar alle klemmen. 

- Voor de veiligheid is het PE-power 

contact voorijlend gemaakt, dit contact 

wordt eerst verwezenlijkt, pas daarna 

worden de spanningsvoerende contacten 

gesloten. 

2.2.6 4-draadsaansluiting. 

- Bij een tweekanalige digitale 

ingangsklem is de 4-draadsaansluiting 

ideaal om sensoren en actuatoren 

rechtstreeks vanuit de field te bedraden. 

- Hierdoor is er minder materiaal nodig en 

minder arbeid, wat dus sneller is. 

__________________________________________________________________________________ 


2.2.7 Montage op standaard DIN-draagrail. 

- De behuizing van de busklemmen is 

ontworpen voor een standaard DIN-rail met 

een breedte van 35 mm en een hoogte van 

7,5 mm. 

- Het type DIN-rail met een hoogte van 15 

mm mag niet gebruikt worden, anders gaat 

de achterkant van de klemmenstrook de 

montageplaat niet meer raken. 

- De horizontale of verticale montagepositie 

van het eiland is van geen belang als de juiste 

DIN-rail gebruikt wordt. 

2.2.8 Beschrifting en markering. 

- Aan de bovenkant van de 

klemmen bevindt zich een 

plastiek lipje in een bepaalde 

kleur (rood, geel, groen, 

blauw…). 

- Dit lipje kan je uittrekken en 

er een label in steken met 

bijvoorbeeld het plc-adres op 

van de desbetreffende kanalen 

(I/O). 

- Op de Beckhoff-cd vind je 

een standaard blad om deze 

labels uit te printen (Beckhoff 

cd : Dokument / bustermi / Accessers / BZ raster). 

- Ook voor de kleine vierkante plastiekjes die op de aansluitklemmen zitten kan je een aangepaste 

beschrifting bestellen die specifiek is voor het bedrijf. 

2.2.9 Klemmenbusaansluiting. 

- Bij het invoegen van een busklem 

worden de K-bus-(databus)contacten 

net zoals de powercontacten 

automatisch doorverbonden. 

- De K-bus-contacten zijn verend en 

verguld waardoor er geen slecht 

contact of oxydatie kan ontstaan en 

zelfreinigend zijn. 

2.2.10 Klemmenbusdiagnose. 

- Door middel van diagnose LED’s die 

zich op de koppelmodule of controller 

bevinden kan er een nauwkeurige 

diagnose gedaan worden op alle 

klemmen in het klemmeneiland. 

- De knipper-code van de diagnose 

LED’s bepalen het soort fout en de 

plaats van de klem in het eiland. 

- Deze knipper-code vind je terug in 

de handleiding van de 

buskoppelmodule of controller. 

__________________________________________________________________________________ 


2.2.11 Uitbreiding van de klemmenbus. 

- Afhankelijk van 

het type 

buskoppelmodule 

of controller kunnen 

64 tot 255 

busklemmen achter 

de 

buskoppelmodule 

geplaatst worden 

- Aan de BC9000 

controller kunnen 

64 I/O modules 

worden gekoppeld. 

- De 

klemmenstrook kan 

ook opgedeeld 

worden in stations 

met een K-busverlengingsmodule 

De terminal module 

KL9010 wordt dan 

vervangen door de 

KL9020 of KL9050. 

- Hierdoor kunnen 

tot maximum 31 

stations gevormd 

worden. 

- De afstand tussen 

twee stations is 

maximum 5 meter. 

- Hiervoor wordt 

datakabel gebruikt 

van het type UTP, 

FTP, STP of FSTP 

(F = folie, S = 

shielded, U = 

Unshielded, TP = 

twisted pair) en RJ45-connectoren. 

Maximum aantal 

busklemmen. 

BKxx00 : 64 busklemmen. 

BKxx10 : 64 busklemmen. 

BKxx20 : 255 

busklemmen. 

LCxx00 : 64 busklemmen. 

BCxx00 : 64 busklemmen. 

Busklemmen per station 

meegeteld!! 

KL9050 vervangt 

buskoppelmodule. 

max 31 stations. 

2.2.12 Het verschil tussen buskoppel- en buscontrollermodules. 

KL9020 vervangt 

de eindklem 

KL9010. 

FSTP-kabel met 

RJ45connectoren. 

Max. 5 meter. 

- Een BCxxxx heeft een ingebouwde PLC processor, hierdoor kan deze na programmering 

onafhankelijk een machine besturen. 

- Een BKxxxx heeft geen ingebouwde PLC processor, hierdoor kan deze niet geprogrammeerd 

worden, maar werkt enkel als koppelmechanisme tussen de I/O modules en een controller die zich 

elders in het netwerk bevindt. 

- Een BKxxxx koppelmodule kan dienen als uitbreiding van een BC9000 controller. 

- Een BKxxxx koppelmodule kan ook worden aangestuurd door een PC waarop het programma draait. 

- Beckhoff heeft koppelmodules en controllers ontworpen voor zowat alle veldbus systemen. 

__________________________________________________________________________________ 


2.2.13 Samenstellen van het Input/Output eiland. 

Volgens de behoeften van het project zullen we een keuze maken uit: 

- Digitale ingangsmodules: deze lezen de toestand van een schakelaar, drukknop of sensor IN en 

geven die door via de interne bus aan de controller. De benaming begint met KL1, de kleur is geel. 

- Digitale uitgangsmodules: deze krijgen via de interne bus een signaal van de controller en sturen het 

aangesloten apparaat bv een relais. De benaming begint met KL2, de kleur is rood. 

- Analoge ingangsmodules: deze lezen een analoog signaal IN van bv een sensor en geven die door 

via de interne bus aan de controller. De benaming begint met KL3, de kleur is groen. 

- Analoge uitgangsmodules: deze krijgen via de interne bus een analoog signaal van de controller en 

sturen het aangesloten apparaat. De benaming begint met KL4, de kleur is blauw. 

- Speciale modules: deze hebben een specifieke functie bv sturing van een stappenmotor. 

- Terminal modules: deze worden op het eind van de configuratie geplaatst om de interne bus af te 

sluiten of het bussignaal door te geven aan een volgende serie I/O modules. De kleur is wit. 

Alle modules hebben dezelfde PVC behuizing met dezelfde afmetingen, soms zijn ze dubbel 

uitgevoerd. 

Aan elke koppelaar of controller kunnen maximaal 64 modules aangesloten worden (63 I/O en 1 

terminal). 

- Volgorde: 

XX1 Digitale Ingangen GEEL 

XX2 Digitale Uitgangen ROOD 

XX3 Analoge Ingangen GROEN 

XX4 Analoge Uitgangen BLAUW 

XX5 Sensor WIT 

XX6 Communicatie WIT 

XX7 Power Terminal WIT 

XX9 Power Terminal WIT 

- Bovenaan zitten 6 vergulde contacten die de 

voedingsspanning voor de bus en het bussignaal 

doorgeven. 

- Onderaan zitten 3 power contacten die de 

voedingsspanning voor de aangesloten I/O 

doorgeven. 

- Afhankelijk van de module kan men de voeding 

voor de I/O aftakken aan de module zelf: 

2DI PE loopt door en kan afgetakt worden 

4DI PE loopt door maar kan niet afgetakt worden 

8DI PE en spanning lopen door maar kunnen niet 

afgetakt worden. 

- De volgorde van de modules heeft niet zoveel belang behalve als we met verschillende 

spanningstoevoer willen werken. In dit geval moeten we een voedingsmodule plaatsen tussen de 

modules die moeten gescheiden worden (zie volgende pagina alsook de Beckhoff documentatie). 

2.2.14 Oefeningen op het berekenen van de nodige stroomsterkte. 

Oefening 1 

BC9000 max 2A – eigen verbruik 250mA – blijft over voor de Kbus 1750 mA 

KL1002 10 stuks x 3mA = 30mA 

KL2022 10 stuks x 5mA = 50mA 

KL3062 10 stuks x 60mA = 600mA 

Belasting van de bus: 2000 – 250 – 30 – 50 – 600 = 1070mA blijft over = OK 

Oefening 2 

BC9000 max 2A – eigen verbruik 250mA – blijft over voor de Kbus 1750 mA 

KL3112 30 stuks x 60mA = 1800mA 

KL3062 15 stuks x 60mA = 900mA 

Belasting van de bus is te groot, oplossing is een extra voedingsklem tussen de modules te plaatsen 

om een scheiding te maken 

Op dezelfde manier kunnen we de belasting van de aangesloten apparatuur berekenen. 

__________________________________________________________________________________ 


2.3 Aansluiten van een Beckhoff PLC. 

2.3.1 Aansluiten op de netspanning. 

- Een aantal PLC’s kan rechtstreeks op de 

netspanning aangesloten worden. 

- De Beckhoff BC9000 die we in het labo 

gebruiken werkt met een externe voeding van 

24 Volt =. 

- Deze voeding kan ook gebruikt worden voor 

het aansluiten van vb een drukknop, 

schakelaar, sensor, naderingsschakelaar, 

reedcontact of magneetsensor, fotocel, enz. 

- Beveiliging: 

Eén circuit voor controller en bussysteem 

beveiligd met een zekering 2A. 

Eén circuit voor het aansluiten van sensoren, 

relais, enz beveiligd met een zekering 2A. 

2.3.2 Aansluiten van ingangen. 

- De ingangen van een digitale 

ingangsmodule reageren op +24V, de 

positieve pool moet worden aangeboden aan 

een ingang (PNP). 

- Dit kan op verschillende manieren: 

- met een gewoon contact 

(maak- of verbreekcontact) 

- met een elektronisch contact 

(vb een sensor type PNP) 

- een magnetische sensor, enz. 

2.3.3 Aansluiten van uitgangen. 

- De uitgangen van de PLC zijn elektronisch 

verbonden met de elektronica van de PLC. 

- Een uitgang stuurt +24V uit. 

- Deze spanning kan gebruikt worden om bv 

een lampje te laten oplichten of een relais te laten aantrekken. 

- Als de voeding van de PLC niet genoeg stroom kan leveren om contactoren en elektropneumatische 

ventielen te schakelen dan moeten we een omweg maken via een tussenrelais ook een interface relais 

genaamd. Op deze manier is het ook mogelijk om verbruikers op een andere spanning bv 230V te 

laten werken. 

2.3.4 Aansluiten van modules op een andere spanning. 

- Men kan modules van elkaar scheiden 

door een voedingsmodule bv KL9100 

ertussen te monteren. 

- De modules die voor de KL9100 staan 

worden gevoed via de eerste 

voedingsmodule. 

- De modules die na deze KL9100 staan 

kunnen werken op ofwel 24V op een andere 

beveiliging, ofwel op een andere spanning 

die niet van de PLC voeding afkomstig is. 

- Voorbeelden: 

KL9250 voor voeding 230V 

KL9510 voor voeding 10V 

- Merk op dat de communicatiebus altijd 

gevoed wordt vanuit de controller, 

communicatie, error detectie, enz. moet 

steeds in werking blijven ook al is er een 

zekering gesprongen of een automaat afgeslagen op de andere circuits. 

__________________________________________________________________________________ 


2.4 Aansluiten van de PLC op het bussysteem. 

2.4.1 Veldbussen 

- Enkele veldbus systemen: Lightbus – Profibus – Interbus – CANopen – DeviceNet – ControlNet - 

SERCOS interface – USB – Modbus - RS232 - RS485 - AS-Interface. 

- Beckhoff ondersteunt de meeste veldbussen en heeft controllers en koppelmodules voor bijna alle 

veldbussystemen. 

2.4.2 Ethernet. 

- Ethernet, de dominerende standaard in de Office wereld, heeft ook zijn weg gevonden naar de 

automatiseringstechniek. 

- De voordelen van Ethernet, zoals hoge datatransmissiesnelheden, de makkelijke integratie in 

bestaande netwerken en de veelvoudige diensten en interfaces, zijn ook perfect terug te vinden in de 

Ethernet producten van Beckhoff. 

2.4.3 Aansluiten op het netwerk. 

- We hebben gekozen voor een controller BC9000 met Ethernet aansluiting. 

- We kunnen de PLC aansluiten op een PC door de twee RJ45 connectoren te verbinden met een 

switch kabeltje (kostprijs 2 of 3 euro in een elektronicawinkel). Hiermee hebben we een link tussen PC 

en PLC en kan enkel tussen die twee gecommuniceerd worden. 

- We kunnen de PLC ook aansluiten op gewoon ethernet netwerk. Op die manier kan 

gecommuniceerd worden tussen de PLC en eender welke PC op het netwerk waarop de juiste 

software draait. Vanaf de PC ‘zien’ we ook alle PLC’s die op dat segment aangesloten zijn en kunnen 

we daarmee een verbinding leggen. 

2.4.4 Instellen van het IP adres via een seriële kabel. 

- Het volgende probleem stelt zich: hoe kunnen we de configuratie van de BC9000 instellen als we nog 

geen verbinding hebben via het ethernet? De controller moet eerst opgenomen worden in het netwerk 

met het juiste IP adres. 

- Eerste oplossing: een verbinding maken via een 

speciale seriële kabel, vervolgens met het software 

pakket KS2000 de instellingen veranderen en het juiste 

IP adres instellen. 

- Probleem: een nieuwe PC of laptop heeft geen seriële 

poort ter beschikking. 

- Oplossing: sinds 2009 is een USB kabel op de markt 

die de seriële kabel vervangt. 

2.4.5 Instellen van het IP adres via een BootP server. 

- Tweede oplossing: eerst op het netwerk een PC met 

BootP server installeren, vervolgens met het software 

pakket BootP een verbinding maken en het juiste IP 

adres instellen. Dit wordt niet behandeld in deze cursus. 

2.4.6 Verbinding maken via een UTP kabel. 

- Als er een verbinding is gemaakt via een UTP kabel 

(switch kabel of gewoon direct) dan kunnen we ook via 

deze weg de instellingen aanpassen. 

- Standaard zit in de BC9000 controller bij aankoop het 

adres 172.16.17.0 (als alle DIP switches op 0 

staan). Het subnet mask is 255.255.0.0. 

- Om een verbinding tot stand te kunnen 

brengen tussen PC en PLC moeten we eerst in 

onze PC de configuratie veranderen zoals in het 

voorbeeld. Pas dit aan in het configuratiescherm 

bij de netwerkverbindingen. 

- Als dit gelukt is kunnen we de verbinding 

testen met een ‘ping’ commando. 

- Open een DOS box en typ: 

ping 172.16.17.0 

__________________________________________________________________________________ 


2.4.7 Instellen van het IP adres via een UTP kabel. 

- Derde oplossing: als er een verbinding is gemaakt via een UTP kabel start het programma KS2000 

op en ga naar het rolmenu Options – Communication channel – via ADS. 

- Vul het AMS adres in: 172.16.17.0.1.1 

- Klik op de knop ‘TEST’ 

- Als alles goed is verschijnt de mededeling ‘Communication with coupler succesfull’. 

- Klik op OK 

- Ga naar het rolmenu Online – Login (of gebruik het icon ‘Login’). 

- De configuratie van de PLC verschijnt op het scherm. 

- Ga naar Settings: Fieldbus settings en pas de instellingen aan volgens voorbeeld. 

- Voor de afdeling elektriciteit/elektronica in het VTI werden volgende afspraken gemaakt: 

PLC’s labo elektriciteit op de benedenverdieping: 192.168.123.70 tot 192.168.123.98 

Het laatste cijfer staat met een stift op de zijkant van de controller geschreven. 

- In dit voorbeeld hebben we gekozen voor nummer 93. 

- Klik op de knop ‘Apply’ 

- Bevestig als er wordt gevraagd naar een ‘reboot’ door op ‘OK’ te klikken. 

__________________________________________________________________________________ 


2.4.8 Instellen van de dip switches. 

- Dip switch instelling van 1 tot 9 = 0 en 10 = 1 dan wordt DHCP ingeschakeld (af te raden) 

- Dip switch instelling van 1 tot 8 = IP adres 9 en 10 = 0 stelt een vast IP adres in (standaard) 

- De KS2000 software toont een scherm met de DIP instellingen voor het gekozen adres. 

- Men kan ook de Windows rekenmachine gebruiken om een adres om te zetten naar digitale code om 

te zien hoe de dip switches moeten ingesteld worden. 

2.4.9 Controle. 

- Controle van de verbinding aan de hand van de signalisatie leds, de groene LED moet oplichten, de 

oranje LED duidt op actieve communicatie. 

- Start een gewone PC die is opgenomen in het netwerk, open een DOS prompt window en typ in: 

‘ping 192.168.123.93’ (93 moet het adres zijn van de te controleren PLC), het resultaat moet zijn 

‘antwoord van’ of ‘reply’ van het betreffende adres. 

- Controle van het MAC en IP adres met een gewone netwerk tool vb LANguard. 

2.5 RESET naar fabrieksinstellingen. 

RESET naar de fabrieksinstellingen. 

- Schakel de PLC af, verwijder alle modules en plaats de eindmodule (KL9010) direct op de controller. 

- Zet alle DIP switches op ON, en schakel de PLC terug aan. 

- Deze handeling zet de controller terug naar de fabrieksinstellingen. Als dit gebeurd is gaan de I/O 

Run LED en de I/O Error LED om beurten knipperen. 

- Dan de controller terug afzetten, de modules weer op hun plaats steken, alle DIP switches terug op 0 

zetten en terug opstarten. 

Wissen van het BOOT project bij een BC9000 controller. 

- Schakel de PLC af, verwijder alle modules en plaats de eindmodule (KL9010) direct op de controller. 

- Zet de DIP switches van 1 tot 9 op ON, en DIP switch 10 op OFF en schakel de PLC terug aan. 

- Deze handeling zal het BOOT project wissen. Als dit gebeurd is gaan de I/O Run LED en de I/O Error 

LED om beurten knipperen. 

- Dan de controller terug afzetten, de modules weer op hun plaats steken en terug opstarten. 

- Het BOOT project kan ook gewist worden met de software KS2000 of TwinCat PLC control. 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 3 DIGITALISERING. 

3.1 Informatieverwerking. 

Zie powerpoint presentatie Digitale Technieken (Wolters Plantyn). 

3.1.1 Digitale signaalverwerking. 

Bij digitale informatie kunnen maar twee toestanden voorkomen. 

- een spanning is aanwezig of is niet aanwezig 

- een schakelaar is gesloten of open 

- een relais is aangetrokken of niet 

- een verbruiker is in werking of is uitgeschakeld 

- een temperatuur is bereikt of is niet bereikt 

- een druk is bereikt of is niet bereikt 

We spreken van toestand 1 (= AAN) of toestand 0 (= UIT). 

Een ingang kan HOOG zijn of LAAG. 

3.1.2 Analoge signaalverwerking. 

- Analoge signalen kunnen allerlei waarden aannemen tussen 

bepaalde grenzen. 

Voorbeelden: 0 – 20 mA 

4 – 20 mA 

0 – 10 V 

4 – 10 V 

- Analoge signalen komen meestal van sensoren. Zo wordt bij een 

temperatuurmeting een temperatuur omgezet in een veranderende 

weerstand, spanning of stroom. 

- Een gemeten snelheid komt bijvoorbeeld overeen met een bepaalde 

spanning tussen 0 en 10 V. De analoge uitgang van een sensor wordt 

aan de ingang van de PLC gekoppeld via een ingangsmodule. 

- De uitgang van een PLC kan ook analoog zijn. 

- Bijvoorbeeld een motor zal dan met een bepaalde snelheid aangestuurd worden afhankelijk van de 

grootte van het analoge ingangssignaal of een verwarmingsweerstand wordt op een lagere spanning 

geschakeld in functie van een analoge waarde. 

3.1.3 Meerbitsinfo. 

- Het decimaal of tiendelig getal 19 bestaat uit twee cijfers (1 en 9). 

- Het binaire getal 00110101 bestaat uit 8 bits (8 cijfers). 

- Een element noemen we een BIT en kan slechts twee waarden aannemen 0 en 1. 

- Een verzameling van 4 bits noemen we een NIBBLE. 

- Een verzameling van 8 bits noemen we een BYTE. 

- Een geheel van 16 bits of 2 bytes noemen we een WORD. 

- Informatie die uit één bit bestaat is erg beperkt. Er zijn maar twee verschillende informatiegegevens 

mogelijk: 0 of 1. 

- Om de toestand van een schakelaar of sensor weer te geven is dit juist voldoende omdat een 

schakelaar maar twee mogelijke toestanden heeft, nl. gesloten of open. 

- Om waarden van een meting zoals temperatuur, druk, hoekverplaatsing e.d. te verzenden heb je 

meer mogelijkheden, dus meer bits nodig. 

__________________________________________________________________________________ 


3.2 Digitaliseren van een analoog signaal. 

3.2.1 Verband tussen het aantal bits en het aantal gegevenscombinaties. 

- Het aantal mogelijkheden kun je bepalen met de formule: 2 n 

1 bit: 2 1 = 2 mogelijkheden 

2 bits: 2 2 = 4 mogelijkheden 

3 bits: 2 3 = 8 mogelijkheden 

- Hoeveel geleiders heb je minstens nodig om informatie onder de vorm van woorden te sturen? 

Een word bestaat uit 16 bits, dus heb ik 16 + 1 massa = 17 geleiders nodig om een word te versturen. 

- Bij een analoog signaal zijn al de waarden mogelijk. Om dergelijk signaal in een digitaal 

besturingssysteem te verwerken, moet het omgezet worden in een digitale code. 

- De elektronische schakeling die deze omvorming doet noemt men een AD-omvormer of een ADconverter. 

3.2.2 Omzetting van analoog naar digitaal. 

- In de figuur is het analoog signaal van een spanning voorgesteld door de vloeiende lijn. 

- Na omzetting naar een digitaal signaal zijn alleen de spanningswaarden van de punten beschikbaar. 

- Het analoog signaal wordt in stapjes van 1 V weergegeven. Er zijn maar een beperkt aantal 

waarden mogelijk (bv. 0, 1, 2, 3,…10 V). 

- De omzetting heeft tot gevolg dat 

een digitale waarde niet 

overeenstemt met de werkelijke 

analoge waarde. 

- Op het ogenblik t1 is de spanning 

5,5 V, de digitale uitlezing geeft een 

waarde van 5 V. 

- Als men een nauwkeuriger 

resultaat wil moet men het analoog 

signaal in kleinere stapjes 

opsplitsen. Er zullen dus meer 

vakjes moeten zijn. 

- Maar vermits elk stapje door een 

digitaal getal moet voorgesteld 

worden, zal bij een hogere 

nauwkeurigheid de informatie uit meer bits moeten bestaan. 

- Uit de figuur hieronder kun je afleiden dat je bij een informatie van 2 bits (b0 en b1) 4 mogelijke 

combinaties kunt vormen. Je kunt het analoog signaal dus in maximum 4 spanningen weergeven. 

- Als je 3 bits gebruikt, kun je al 8 verschillende spanningen bekomen. Om het analoog signaal in 10 

blokjes te verdelen, zul je dus meer dan 3 bits ter beschikking moeten hebben. 

__________________________________________________________________________________ 


3.3 Digitaliseren van een decimaal getal. 

3.3.1 Omzetting van een decimaal getal naar een digitaal signaal. 

- Een draaischakelaar of een 

duimwielschakelaar stel je in op een 

bepaalde decimale waarde, een encoder zet 

dat getal om in een aantal nullen en enen. 

- De informatie die je via het toetsenbord 

van een rekenmachine, een pc of een 

operation panel ingeeft, wordt door een 

encoder omgezet in een binaire code. 

- In de TwinCat software kunnen waarden 

op verschillende manieren ingegeven 

worden, deze worden automatisch omgezet. 

3.3.2 Omzetting van een digitaal signaal 

naar een decimaal getal. 

- Een digitale code wordt naar een 

decoder gestuurd die het omzet in een 7segmentendisplay. 

- Het digitaal signaal dat bv naar een 

printer gestuurd wordt, wordt 

gedecodeerd zodat er letters en cijfers 

geprint kunnen worden. 

- In de TwinCat software kunnen waarden 

op verschillende manieren uitgelezen 

worden, deze worden automatisch omgezet. 

- Voorbeeld van een omzetting in MultiSim: 

D:\Mijn documenten\VTI-Cursussen\05 Elektronica\MultiSim\X 7 segment digit 1.ms9 

3.4 Talstelsels. 

3.4.1 Het decimaal talstelsel. 

- Getallen kunnen volgens verschillende methoden worden voorgesteld. De methode waarmee we het 

meest vertrouwd zijn, is deze van het decimaal of tiendelig stelsel. 

- Hierbij noemt men 10 het grondgetal. 

- Het tiendelig stelsel bestaat uit 10 symbolen of cijfers van 0 tot en met 9. 

- Om een getal te vormen plaats je verschillende cijfers na elkaar, bijvoorbeeld het getal 637. 

- De plaats van het cijfer bepaalt de rang: bv eenheden, tientallen, honderdtallen, duizendtallen, enz. 

- Een decimaal getal kun je als volgt ontleden: 

6.10 2 + 3.10 1 + 7.10 0 = 600 + 30 + 7 = 637 dec 

3.4.2 Het binaire talstelsel. 

- Het binaire of tweedelige stelsel heeft maar 2 symbolen of cijfers: 0 en 1 

- Een tweedelig stelsel heeft als grondgetal 2. 

- Ook hier plaats je een aantal symbolen na elkaar om een getal te bekomen. 

- Voorbeeld: 11010 bin 

1.2 4 + 1.2 3 + 0.2 2 + 1.2 1 + 0.2 0 = 16 + 8 + 0 + 2 + 0 = 26 dec 

3.4.3 Het octale talstelsel. 

- Het octale of achtdelige stelsel heeft 8 symbolen of cijfers: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 en 7 

- Een octaal stelsel heeft als grondgetal 8. 

- Ook hier plaats je een aantal symbolen na elkaar om een getal te bekomen. 

- Voorbeeld: 257 oct 

2.8 2 + 5.8 1 + 7.8 0 = 2.64 + 5.8 + 7 = 128 + 40 + 7 = 175 dec 

__________________________________________________________________________________ 


3.4.4 Het hexadecimaal talstelsel. 

- Het hexadecimale of zestiendelige stelsel heeft 16 symbolen: 

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F. 

- Een zestiendelig stelsel heeft als grondgetal 16. 

- De decimale waarden van de symbolen A, B, C, D, E en F zijn in volgorde: 10, 11, 12, 13, 14 en 15. 

- Er worden letters gebruikt omdat er maar 10 cijfers voorhanden zijn. 

- Enkele voorbeelden van hexadecimale getallen: 

12 hex = 1.16 1 + 2.16 0 = 16 + 2 = 18 dec 

D12 hex = 13.16 2 + 1.16 1 + 2.16 0 = 3328 + 16 + 2 = 3346 dec 

3.4.5 Omvormen van talstelsels. 

- Om getallen van het ene naar het andere talstelsel om te zetten gebruik je een wetenschappelijke 

rekenmachine, een Excel sheet of een software rekenmachine bv van Windows. 

- Zie ook Talstelsels.xls 

3.4.6 De BCD-code. 

- De BCD-code is een manier om decimale getallen binair weer te geven. 

- Elk cijfer van een willekeurig getal wordt door zijn binaire code weergegeven. 

- Om een cijfer weer te geven hebben we minstens 1 nibble of 4 bits nodig. 

- Voorbeeld: de BCD-code van het decimaal getal 359 

We stellen het cijfer 3, het cijfer 5 en het cijfer 9 apart voor door zijn binaire code: 

0 0 1 1 0 1 0 1 1 0 0 1 

Aan mekaar geschreven is dat: 0 0 1 1 0 1 0 1 1 0 0 1 BCD 

__________________________________________________________________________________ 


3.5 Voorstelling van variabelen. 

3.5.1 Voorstelling van gehele getallen. 

- Er wordt een onderscheid gemaakt tussen gewone cijfers en getallen waarmee rekenkundige 

bewerkingen kunnen worden uitgevoerd (optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen, vergelijkingen). 

- Met een byte, word of dubbel word kan men karakters voorstellen. 

- Een bepaalde vorm van een integer wordt gebruikt om te rekenen. Deze getallen worden op een 

andere manier in het geheugen opgeslagen. 

- Een tijd, een datum of een stuk gewone tekst kan worden opgeslagen met variabele lengte. 

3.5.2 Voorstelling van tekst. 

- Een aantal karakters kan worden opgeslagen 

als gewone tekst onder de benaming ‘string’. 

- Ook commentaar in het programma is een 

‘string’ en wordt geplaatst tussen (*tekst*). 

3.5.3 Voorstelling binnen TwinCat. 

__________________________________________________________________________________ 


3.5.4 Variabele toekennen als fysisch adres van een bestaande PLC. 

- Bij de hardware PLC werk je met een adressentafel die hoofdzakelijk is vastgelegd door de PLC zelf. 

- De Variabele Naam kan vrij toegekend worden (zwarte kleur), daarna volgt een spatie. 

- Het fysieke adres begint met ‘AT’ (blauwe kleur) en eindigt met een ‘punt komma’. 

- Daartussen worden 3 dingen bepaald (paarse kleur): 

- het type van het adres: ofwel Ingang = %I ofwel Uitgang = %Q ofwel Merker = %M 

- de grootte van het adres: ofwel Bit = X ofwel Byte = B ofwel Woord = W ofwel Dwoord = D 

- het adres afhankelijk van de plaats van de module in de PLC configuratie. 

- Daarna volgt in het blauw een meer specifieke omschrijving. 

- Na het ‘punt komma’ kan men nog eigen commentaar toevoegen bv om een betere omschrijving van 

de variabele te geven. Deze commentaar staat tussen (*……….*) en krijgt een groene kleur. 

3.5.5 Variabele toekennen als adres van een onbestaande PLC bij simulatie. 

- Bij het simuleren van een programma hoeven we geen rekening 

te houden met de werkelijke configuratie van een PLC en kunnen 

we vrij namen kiezen. 

- Bij het toekennen van een intern adres wordt alleen de variabele 

naam aangemaakt en dan tussen de ‘dubbele punt’ en de ‘punt 

komma’ wordt de grootte van de variabele bepaald. 

- Na het ‘punt komma’ kan men nog eigen commentaar toevoegen 

bv om een betere omschrijving van de variabele te geven. Deze 

commentaar staat tussen (*……….*) en krijgt een groene kleur. 

3.5.6 Opmerking. 

Speciale karakters die niet mogen gebruikt worden in de naam van 

een variabele! 

3.5.7 Variabele toekennen bij een simulatie. 

- Bij een simulatie gebruiken we geen echte PLC maar wordt alles gesimuleerd in het geheugen van 

de PC, de naamgeving maakt dus niets uit, men kan zelf de namen bepalen. 

__________________________________________________________________________________ 


3.6 Programmeren. 

3.6.1 Programmeertalen. 

- FBD Function Block Diagram (in 

het Duits FUB van FunctionsPlan). 

Deze voorstelling lijkt op het 

blokkenschema uit de pneumatiek 

en hydraulica en is meer 

aangewezen voor mechaniekers. 

- LD Ladder Diagram (in het Duits 

KOP van KontaktPlan). 

Deze voorstelling is best te 

vergelijken met een elektrisch 

stroomkringschema maar dan op 

zijn Amerikaans gekanteld, 

elektriciens werken in het begin 

liefst met deze voorstelling. 

- IL Instruction List (in het Duits AWL 

AnWeisingsListe). 

Dit is de instructielijst zonder grafische 

voorstelling, dus in letters en cijfers. 

Deze voorstelling is de meest 

aangewezen omdat hier het grootste 

aantal mogelijkheden beschikbaar zijn. 

- ST Structured Text. 

Dit is een programmeertaal die lijkt op 

bv Pascal of Visual Basic. Hiermee is 

het onder andere mogelijk vanuit 

diverse toepassingen gegevens op te 

halen uit een PLC 

programma. 

- SFC Sequential 

Function Chart. 

Dit is hetzelfde als 

een grafcet 

voorstelling van het 

programma. 

- CFC Continuous 

Function Chart 

editor. 

Deze voostelling is 

afkomstig van de 

elektronica (bv simulatieprogramma LabView) 

3.6.2 TwinCat nieuwe versie 3. 

- Nieuw in Twincat 3 is de integratie met Microsoft 

Visual Studio. Dat maakt het mogelijk om naast 

traditionele IEC 61131-3 code ook C en C++ te 

gebruiken en de gegenereerde code vanuit Matlab en 

Simulink. 

- Als Visual Studio nog niet aanwezig is op de 

ontwikkelcomputer, wordt deze software direct 

geïnstalleerd. 

__________________________________________________________________________________ 


3.6.3 De instructieset. 

- Een programmeertaal lijkt op andere talen, het is een communicatiemiddel om een programmeur toe 

te laten woorden, cijfers en gegevens uit te wisselen met de PLC. 

- Ook een programmeertaal kent spelling en grammatica. Men spreekt hier van een instructieset, dit is 

de verzameling instructies die dat model van PLC begrijpt en waar deze zal op reageren. De volledige 

instructieset van een PLC vindt men in de bijgevoegde documentatie. 

- De instructies worden een na een uitgevoerd, beginnend bij de eerste instructie. Aan het eind van het 

programma na de laatste regel begint de PLC opnieuw bij de eerste instructie. 

- De processor van een PLC heeft ook een bepaalde snelheid uitgedrukt in MHz, het programma wordt 

afhankelijk van zijn lengte een paar duizend keren per seconde doorlopen. Een lang programma loopt 

dus trager dan een kort. 

3.6.4 Doorloop van een programma 

1. Nieuwe start: 

- ofwel als de PLC wordt op de spanning aangesloten 

- ofwel als de PLC een START commando krijgt na een 

STOP 

- ofwel na een RESET. 

2. Alle UITgangen worden gereset (op 0 gezet) 

Indien zo geprogrammeerd kan daarna een 

programmaatje eenmalig worden doorlopen bv om een 

aantal instellingen te doen (bv teller op een bepaald 

aantal zetten). 

3. Een cyclustijd bewaking zal controleren of het 

programma niet te lang duurt. 

Bv als een encoder binnen een bepaalde tijd een 

signaal moet sturen maar de doorloop van het 

programma duurt korter dan deze responstijd, dan 

moet er een foutmelding gegeven worden. 

4. De toestand van alle ingangen wordt in het geheugen 

geladen, met deze gegevens wordt het programma doorlopen, ongeacht of er tijdens het programma 

iets verandert. 

5. Het programma wordt doorlopen met de ingelezen toestanden van alle ingangen. 

6. De bekomen toestand van de uitgangen (als resultaat van de werking van het programma) wordt 

overgedragen op de uitgangsmodules zelf. 

3.6.5 Duurtijd van een programma. 

- Binnen het programma moet speciale aandacht besteed 

worden aan bv analoge signalen die veranderen tijdens de 

duur van het programma bv tijdsinstructies. Meer uitleg 

hierover bij het hoofdstuk over timers. 

- De lengte van het programma is bepalend voor de 

doorlooptijd. Daarom zal men proberen een kort 

hoofdprogramma te schrijven met daarnaast een aantal 

subroutines die enkel doorlopen worden als ze actief moeten zijn. Op die manier kan men de 

doorlooptijd verkorten. 

- Bij een echte PLC is de processortijd volledig voorbehouden 

voor de afwerking van het PLC programma. Bij een soft PLC of 

een industriële PC wordt de processortijd opgedeeld tussen de 

afwerking van één of meerdere PLC taken en de gewone 

werking van de PC, wat dus voor moeilijkheden zou kunnen 

zorgen. Hier kan men prioriteit instellen voor bepaalde taken. 

- Men kan ook de doorlooptijd van een programma meten vanuit 

TwinCat. 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 4 BECKHOFF SOFTWARE. 

4.1 KS2000. 

4.1.1 Mogelijkheden. 

Beckhoff controllers zijn beschikbaar voor: 

- Lightbus 

- Profibus 

- Interbus 

- CANopen 

- DeviceNet 

- ControlNet 

- Modbus 

- SERCOS 

- RS 232 / RS 485 

- USB 

- Ethernet 

4.1.2 Doel van het pakket. 

Het software pakket KS2000 laat ons toe via 

een seriële kabel de instellingen van de 

controller te veranderen en het systeem aan te passen in de omgeving waar hij moet worden gebruikt. 

- Instellen van de communicatie met de bedoeling het apparaat op het bussysteem te koppelen 

- Instellen van parameters van de module bv stappenmotor. 

- Een zeer bruikbare tool is de hardware diagnose. 

4.1.3 Installatie. 

Installeer het programma van de Beckhoff CD of DVD. 

De installatiecode voor versie 4 is P170-3460-9585. 

Op de Beckhoff website kan men enkel een upgrade downloaden: 

http://www.beckhoff.com/english.asp?download/ks2upda.htm 

4.1.4 Oefening. 

- Sluit een BC9000 aan de seriële poort van een PC. 

- Open KS2000 en maak contact met de PLC. 

- Bekijk het IP adres. 

- Bekijk de instellingen van een bv stappenmotor module. 

__________________________________________________________________________________ 


4.2 Beckhoff Information System. 

4.2.1 Locale installatie. 

- Het Beckhoff Information 

System is een bestand na 

installatie te raadplegen zoals 

de Windows hulpfiles. 

- Bevat een schat van informatie 

voor iedereen die met de 

Beckhoff PLC's wil werken, ook 

andere producten komen aan 

bod bv drives, servomotor, 

stappenmoter, enz. 

- Wij werken met de Engelse 

versie die ook op al onze PC’s 

staat geïnstalleerd. 

- Download via onderstaande 

link: 

http://www.beckhoff.com/english 

.asp?download/tcinfo.htm 

4.2.2 Website. 

- Het Beckhoff Information 

System kan men ook online 

raadplegen, deze versie bevat 

nog meer informatie is natuurlijk 

meest recent. 

- Voorbeeld: de input module 

KL1104 die wij gebruiken vinden 

we niet terug in de locale versie 

maar wel in de online versie. 

http://infosys.beckhoff.com/inde 

x_en.htm 

4.2.3 Andere informatie 

online. 

- Op de website van Beckhoff 

kan men ook alle details van de 

controllers of modules vinden. 

- Bv de DWG bestanden met de 

tekening en afmetingen direct 

met AutoCad te bewerken. 

- Download via onderstaande 

link: 

http://www.beckhoff.com/english 

.asp?download/fieldbus_tech.ht 

m 

__________________________________________________________________________________ 


4.3 TwinCat. 

4.3.1 Wat is TwinCat. 

- TwinCat is een software pakket voor het configureren en programmeren van Beckhoff PLC en drives. 

- TwinCAT staat voor: Total Windows Control and Automation Technology. 

- Dit softwarepakket staat op een CDROM van Beckhoff die verspreid wordt bv op een beurs. 

- Voor PC’s met Windows Vista of Windows 7 gebruikt men best de laatste versie. 

- Download van de Beckhoff website via onderstaande link: 

http://www.beckhoff.com/english.asp?download/default.htm 

4.3.2 Installatie van TwinCat. 

- Open de Windows verkenner en ga naar de map ‘Mijn documenten’ 

- Dubbelklik op TwinCat …… exe 

- Klik op ‘Next’ 

- Vul het Serial Number in (C850-2854-3D19-DD40) en Klik op ‘Next’ 

- Klik op ‘Nee’ 

__________________________________________________________________________________ 


- Klik op ‘Next’ - Klik op ‘Next’ 

- Klik op ‘Next’ (programma wordt geïnstalleerd) - Klik op ‘Finish’ (de PC wordt heropgestart) 

- Na het herstarten is de TwinCat CPU actief (zie het 

blauw/groene icon op de windows taakbalk rechts 

onder) 

- Dubbelklik op het TwinCat icon 

- Hier vind je een aantal gegevens 

__________________________________________________________________________________ 


4.4 Human Machine Interface. 

4.4.1 Omschrijving. 

- Visualisering is het zichtbaar maken van processen in de meest uiteenlopende zin. Omdat 

besturingsinstallaties meestal niet zelfstandig kunnen werken, zal er altijd een wisselwerking tussen 

mens en machine zijn. 

- De mens (operator) moet informatie hebben over de voortgang en werking van de machine/proces. 

De operator verwerkt deze informatie, neemt beslissingen en geeft vervolgens opdrachten aan de 

machine/proces. De informatie kwam vroeger naar de operator via signaleringslampjes en tellers. 

Tegenwoordig gaat dit met displays, operatorpanels en SCADA-systemen. 

- De taak van de programmeur is om het proces zo zichtbaar te maken, dat de operator snel en 

overzichtelijk de juiste acties kan ondernemen. Het programmeren van de visualisatie kan met diverse 

softwarepakketten van verschillende fabrikanten. 

4.4.2 Waar te vinden binnen het bedrijf.? 

- Visualisering wordt in het algemeen bij de 

grotere automatiseringsprojecten toegepast. 

- Voor lokale besturing maakt men gebruik van 

operatorpanels. 

- Voorbeelden van toepassingsgebieden voor 

visualisering zijn: 

machineautomatisering 

bruggen en sluizen 

raffinaderijen 

afvalverwerkingsinstallaties 

gebouwenautomatisering 

4.4.3 Hoe werkt het? 

- Visualisering is een grafische weergave van 

een proces. Het proces kan worden weergegeven met de huidige statussen van alle ingangen en 

uitgangen, maar kan ook gebruikt worden om objecten aan te sturen. 

- Dikwijls wordt gebruik gemaakt van blindschema's, cijferdisplays, en duimwielschakelaars om de 

toestand en de werking van het proces weer te geven. 

- Een blindschema is een wandbord met drukknoppen voor de bediening en lampjes voor de 

signalering. De componenten zijn onderling verbonden met lijnen en stroompijlen, waaruit de werking 

van het proces blijkt. 

- Op cijferdisplays kunnen we getallen aflezen, en met duimwielschakelaars kunnen we hoeveelheden 

instellen. Het nadeel van duimwielschakelaars is o.a. de storingsgevoeligheid. Elk cijfer uit een 

duimwielinstelling neemt 4 bits (is 4 ingangen) in beslag op de ingangskaart van de PLC. Dit is de 

reden dat er tegenwoordig veelal gebruik wordt gemaakt van visualiserings systemen. 

- Om informatie zichtbaar te maken kunnen we o.a. tekstdisplays gebruiken. Dit zijn displays waarop 1 

of meerdere regels zichtbaar kunnen worden gemaakt. Deze apparatuur is bedoeld om een 

gebruiksvriendelijke lokale bediening van een machine mogelijk te maken. 

- Als we een totaal proces of een totale fabriek willen visualiseren, dan wordt er gewerkt met een 

scada systeem. Hiervoor wordt allerlei apparatuur gebruikt. 

De verzamelnaam hiervoor is MMI of HMI 

(MMI betekent mens-machine-interface) 

(HMI betekent human-machine-interface) 

- Er bestaat een breed scala van industriële beeldschermen die voor 

industriële toepassingen geschikt zijn vanwege de verzwaarde 

mechanische eigenschappen. 

- Veelal kan ook met een IPC worden gewerkt. Dit zijn industriële pc's, 

waarbij pc en beeldscherm zijn geïntegreerd in 1 behuizing. 

4.4.4 Software. 

- Er bestaan verschillende software pakketten voor visualisering. 

- Hieronder worden er enkele genoemd die veel in het onderwijs 

worden gebruikt. 

Citect van de firma Koning & Hartman 

ProTool en Pro RT van Siemens. 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 5 SYSTEM MANAGER MET EEN BESTAANDE PLC. 

5.1 De PLC configuratie inlezen. 

- De bestaande PLC configuratie moet werken en op het netwerk (of aan de PC) gekoppeld zijn 

- Het is de bedoeling een virtuele kopie van de echte 

PLC configuratie te maken 

- Deze virtuele PLC gaan we laten werken op de PC, al 

dan niet tezamen met de echte PLC 

- Klik op het icon rechts onder – open System Manager 

- Controleer of System manager draait in 

CONFIG MODE (de balk rechts onderaan het 

scherm moet blauw kleuren met de letters 

CONFIG MODE) 

- Indien de balk groen kleurt met de letters 

RUNNING of RUNTIME ga dan naar het 

rolmenu ‘Actions en klik op ‘Set/reset TwinCAT 

to ‘Config Mode’. 

- Rechts klikken op I/O Configuration – I/O Devices daarna gewoon klikken op Append Device 

__________________________________________________________________________________ 


- Ethernet – Virtual Ethernet Interface Target type – PC only Klik op OK. 

- Rechts klikken op Device1 (Virtual Ethernet) daarna gewoon klikken op Scan Boxes 

- Als men lokaal verbonden is met de PLC (bv met een cross kabeltje) krijgt men enkel het 

aangesloten apparaat te zien. 

- Als men online op het ethernet netwerk zit kan men een keuze maken uit de controllers die op het 

netwerk beschikbaar zijn. 

__________________________________________________________________________________ 


5.2 De configuratie van de I/O modules activeren. 

5.2.1 I/O modules inlezen. 

- De BC9000 controller heeft nummer 1 

- Alle klemmen of modules moeten aanwezig zijn 

genummerd vanaf Term 2. 

- Alle gekleurde iconen moeten de letters ‘PLC’ 

bevatten. 

- Als de ingelezen configuratie niet klopt met de 

werkelijkheid dan kan men dit aanpassen 

- Selecteer de module die niet klopt bv Term 5 

KL2114 

- Rechts klikken, dan verschijnt een lijst van 

compatibele modules 

- Klik de juiste aan bv KL2114 moet eigenlijk zijn 

KL2134. 

- Doe dit ook voor de terminals 6 en 7 

- Als het probleem niet op deze manier kan 

opgelost worden moet men de verkeerde module 

wissen 

- Selecteer de verkeerde module bv Term 5 

rechts klikken daarna ‘Delete Terminal’ 

OF 

- Selecteer de verkeerde module bv Term 5 

en druk op de ‘DEL’ knop en bevestigen met OK 

- Daarna handmatig de juiste module tussen 

voegen 

- Selecteer de module onder de plaats waar de 

nieuwe module moet worden ingevoegd 

- Klik op ‘Insert Terminal Before’ 

- Maak de juiste keuze uit de lijst 

(zorg dat de letters ‘PLC’ in het icoon voorkomen). 

__________________________________________________________________________________ 


5.2.2 Variabele informatie exporteren naar een bestand. 

Als de configuratie volledig in orde is: 

- rechts klikken op BC9000 

- klik op ‘Export Variable Info’ 

- geef een naam in 

- opslaan als ‘bestand.exp’ 

Hiermee maken we een bestand met de PLC 

configuratie (inputs/outputs,enz). 

Dit bestand kunnen we gebruiken om meerdere 

programma’s te schrijven met de PLC Control. 

5.2.3 De configuratie opslaan voor later gebruik. 

- We kunnen deze situatie ook opslaan om later op te 

roepen en te activeren. 

- Rolmenu File – Save as 

vul een naam in ‘bestand.tsm’ 

- Zolang geen andere configuratie geactiveerd wordt zal 

de System Manager steeds met de laatst actieve 

configuratie opstarten. 

__________________________________________________________________________________ 


5.2.4 De configuratie activeren. 

- Rolmenu Actions 

- Activate Configuration (of klik op hetzelfde icon in de knoppenbalk) 

- Bevestig met – JA – OK – OK – OK 

- Nu moet de TwinCat Server draaien: 

‘Running’ of ‘RTime’ staat in het groen rechts onderaan het scherm 

__________________________________________________________________________________ 


5.3 Programmeren met een aangesloten PLC. 

5.3.1 Opstarten PLC Control. 

- Klik op het TwinCat icon rechtsonder het scherm 

- Start ‘PLC control’ 

- Het programma start steeds met het 

laatst gebruikte programma, wij gaan een 

nieuw bestand aanmaken. 

- Rolmenu ‘File’ 

- Klik op ‘New’ (of klik op hetzelfde icon in de knoppenbalk) 

- Kies ‘BC via AMS’ (Automation Message Specification) klik daarna op OK 

- Voor het eerste programma altijd MAIN laten staan (dit is het hoofdprogramma waar we de andere 

programma’s en functieblokken gaan onder plaatsen) 

- Kies de programmeertaal: 

IL Instruction List 

LD Ladder Diagram 

FBD Function Block Diagram 

SFC Grafcet 

ST Structured Text 

CFC Continuous Function Chart 

- Kies het type ST Structured Text 

klik daarna op OK 

__________________________________________________________________________________ 


- We krijgen nu bovenstaand scherm te zien 

- Bovenaan een contextgevoelige knoppenbalk, links een venster met vier tabbladen 

- Rechts het programmeervenster en recht onder het berichtenvenster (Messages) met het eerste 

bericht namelijk dat de standaard bibliotheek in het geheugen geladen is 

- Onderaan staat het IP adres van het programmeerapparaat met daarnaast een groene balk die 

aangeeft dat er een virtuele PLC configuratie in RUN draait op de PC 

- De programma’s die actief moeten zijn worden in het MAIN programma ingetikt, deze worden door de 

controller uitgevoerd en doorlopen in de volgorde waarin ze staan 

- Programma’s die niet in MAIN worden vermeld (of die aangeduid zijn als commentaar) zijn niet actief. 

- Op die manier kunnen delen van het programma worden getest terwijl andere delen uitgeschakeld 

zijn. 

- Opgelet: onderstaande figuur is een voorbeeld van een programma met drie onderdelen, je zal dit nu 

niet op je scherm zien verschijnen: 

‘Automatisch’ is een actief Ladder programma (staat in het zwart) 

‘Handmatig’ is een actief Ladder programma (staat in het zwart) 

‘Test’ is een niet actief deel (staat in het grijs) 

- Nu gaan we de variabelen en adressen van de bestaande PLC configuratie importeren 

- De bedoeling is dat we beide configuraties gaan koppelen en laten samenwerken 

- Ga naar rolmenu ‘Project’ - Klik op ‘Import’ - Kies het juiste ‘bestand.exp’ 

__________________________________________________________________________________ 


- Ga naar tabblad Resources 

(links onderaan het scherm) 

- Ga naar Global Variables 

- Kies daarna ‘TwinCat Import’ 

- Na het open klikken van TwinCat Import zien we 

rechts alle beschikbare IN en UITgangen 

- De eerste 32 variabelen gaan we niet gebruiken 

(adressen 128 tot 143) 

- Daaronder vinden we de adressen van de I/O 

configuratie die we bewaard hebben in het bestand 

- Term 2, 3 en 4: 

dit zijn de 3x4 INgangen van de drie modules KL1104 

- Term 5, 6 en 7 

dit zijn 3x4 UITgangen van de drie modules KL2134 

- We zien ook de adressen beginnend bij byte 0, dan 

byte 1, enz. 

- We gaan deze IN en UITgangen verplaatsen van de 

map ‘TwinCat_Import’ naar de map ‘Global_Variables’ 

zodat we deze kunnen gebruiken in gans ons project 

__________________________________________________________________________________ 


- Selecteer de nodige I/O 

- Rechts klikken – ‘CUT’ 

- Open Global Variables - rechts klikken – 

‘PASTE’ 

LET OP: de variabelen moeten staan 

tussen VAR_GLOBAL en END_VAR 

- Verander nu de namen van de 

Variabelen volgens de naamgeving van het project 

Dit kan zijn: 

- S01 

- S02 

- Q01 

- Q02 

maar ook 

- Start 

- Stop 

- Sensor 

- Motor 

- Rode lamp 

- Elke naam moet uniek zijn binnen het 

project. Er mogen geen namen twee maal 

voorkomen. 

- Commentaar bij de inputs en outputs 

moet als volgt worden toegevoegd: 

(* commentaar *) 

en verschijnt in groene kleur. 

- De map ‘TwinCAT_Import mag daarna 

gewist worden 

- Project opslaan: 

- Rolmenu ‘File’ 

- Klik op ‘Save as’ 

- Geef een naam ‘programma.pr6’ 

- Nu hebben we een basis bestand gemaakt voor deze PLC 

configuratie. Dit bestand gaan we gebruiken voor de verdere 

programmatie. 

__________________________________________________________________________________ 


5.3.2 Programmeren en simuleren online met een PLC. 

- Ga naar: ‘Online’ – klik op ‘Choose RunTime System’ 

- Kies de aangesloten PLC Run Time 1 (poort 800) volgens bovenstaande figuur 

- Nu verschijnt een rode balk rechts onderaan het scherm met de tekst (Target BC/BX …….) 

- De rode kleur betekent dat de virtuele PLC die draait op de PC via de ethernet verbinding in contact 

staat met de echte PLC (vandaar de twee verschillende IP adressen) 

- Klik op ‘Version Info’ dan verschijnt een venster met informatie over de IP adressen 

- Boven staat het IP adres van de PC waarop TwinCAT draait 

- Onderaan staat het IP adres van de aangesloten PLC waarop het PLC programma zal gaan draaien 

- Klik op ‘OK’ om dit venster te sluiten 

- Als men geen aangesloten PLC ziet in het venster ‘Choose Run Time System’ dan betekent dit dat 

de aangesloten configuratie niet ‘geactiveerd’ is 

- Dit moet eerst in orde gebracht worden met het programma ‘System Manager’ (zie het vorige 

hoofdstuk) 

- Het icon rechts onder ‘TwinCAT Running’ of ‘RTime’ moet groen zijn 

- De groene kleur betekent dat de virtuele PLC die draait op de PC in RUN staat 

__________________________________________________________________________________ 


5.3.3 Voorbeeld ladderdiagram. 

- Rechts klikken op ‘MAIN’ - daarna gewoon klikken op ‘Add Object’ 

- Geef een naam (bv Ladder) en kies LD voor Ladderdiagram - daarna klikken op ‘OK’ 

- Maximaliseer het venster (indien nodig) 

- Klik even in het netwerk op de plaats waar ongeveer het eerste ‘contact’ moet komen 

- Klik op ‘Contact’ 

__________________________________________________________________________________ 


- Selecteer de vraagtekens 

- Druk op functietoets F2 - Selecteer 

‘Global Variables’ 

- Maak een keuze uit de lijst INputs bv 

S01 

- Klik even in het netwerk op de plaats waar ongeveer de eerste ‘coil’ moet komen 

- Klik op ‘Coil’ 

__________________________________________________________________________________ 


- Selecteer de vraagtekens boven de uitgang 

- Druk op F2 

- Selecteer ‘Global Variables’ 

- Maak een keuze uit de lijst OUTputs 

- voorbeeld Q01 

- Nu gaan we dit programma activeren - Dubbelklik op ‘MAIN’ 

- Type ‘Ladder;’ (eindigen met een puntkomma) 

- In het venster ‘MAIN’ staan alle programma’s die actief zijn, deze worden doorlopen in de volgorde 

waarin ze staan in de lijst 

__________________________________________________________________________________ 


- Ga naar rolmenu ‘Online’ Klik op Login (F11) 

- Compiler setttings differs from run-time system. Recompile? 

- Klik op ‘Ja’ (het programma wordt gecontroleerd op fouten) 

- No program on the controller! Download the new program? 

- Klik op ‘Ja’ (het programma wordt in het geheugen van de PLC geladen) 

- PLC in RUN mode zetten (F5) 

- Nu moet men rechts onderaan het scherm drie zaken zien: het systeem waarmee men verbonden is 

in het rood - de letters ONLINE in het zwart en de letters RUN in het groen 

__________________________________________________________________________________ 


- Nu kan men het programma testen op de PLC. 

- Bedien de schakelaar S01, als resultaat moet ook Q01 bediend zijn (blauwe kleur) 

- We kunnen ook in het venster ‘Global Variables’ de beweging van de variabelen volgen 

- Open het venster ‘Global Variables’ 

- Bbedien de schakelaars op de PLC 

- Probeer nu het programma aan te passen volgens onderstaande figuur en test uit. 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 6 EENVOUDIG PROGRAMMEREN. 

6.1 Basisschakelingen. 

6.1.1 Opstarten van de PLC. 

Voer alle handelingen uit die beschreven staan in hoofdstuk: 

4.4 Opstarten System manager met een bestaande PLC configuratie. 

6.1.2 Serieschakeling. 

Programmeer een serieschakeling van twee contacten (AND functie) in Ladder. 

6.1.3 Parallelschakeling. 

Programmeer een parallelschakeling van twee contacten (OR functie) in Ladder. 

6.1.4 Afvragen van de signaaltoestand. 

In het PLC programma wordt de toestand van een ingang afgevraagd. 

Staat er een spanning van +24 V op de ingang of niet? Is deze ingang hoog of laag? 

De PLC kan onmogelijk weten welke schakelaar of sensor er aan de ingang is aangesloten. 

Dit kan een maakcontact zijn (NO contact), of een verbreker (NC contact), of de uitgang van een 

elektronische sturing of een sensor bv een fotocel (DARK ON of LIGHT ON). 

Elektriciens zijn nogal geneigd elk maakcontact te vertalen naar AND en OR, elk verbreekcontact naar 

AND NOT of OR NOT, deze redenering is verkeerd en leidt tot fouten in het programma. 

6.1.5 Merkers of Flags. 

- Een merker of vlag is een variabele in 

het geheugen van de PLC die kan 

gestuurd worden, dus men kan met 

een aantal instructies de merker hoog 

of laag zetten. 

- Een merker kan men vergelijken met 

een geheugenrelais in een klassieke 

schakeling, deze zal ergens in de 

schakeling een geheugenfunctie 

vervullen of een toestand bijhouden. 

- In TwinCat kan men oneindig veel 

variabelen zelf aanmaken. In principe 

kan men eender welke naam aan een merker geven, wij gebruiken de code M. 

- In de figuur zijn drie merkers aangemaakt in het venster ‘Global_Variables’ 

__________________________________________________________________________________ 


6.2 Omzetten van een stroomkringschema naar een PLC programma. 

Maak onderstaande oefeningen in Ladder en converteer naar Instruction List. 

6.2.1 Oefening: 



__________________________________________________________________________________ 


6.3 Links-Rechts schakeling. 

6.3.1 Probleemstelling. 

- Bij een driefasige motor kan men de draaizin omkeren door twee aansluitdraden om te wisselen. 

- Onderstaand schema stelt een lopende band voor waar de draaizin van de motor omgekeerd wordt 

door de eindeloopschakelaars S01 en S02. 

- De motor wordt gestart met de ‘Start’ drukknop en gestopt met de ‘Stop’ drukknop. 

- De motor wordt beveiligd door de smeltveiligheden F01 en de thermiek F02. 

6.3.2 Schema met klassieke schakeling. 

6.3.3 Schema met PLC. 

__________________________________________________________________________________ 


6.4 Ster-Driehoek schakeling. 

6.4.1 Probleemstelling. 

De aanloopstroom van een driefasige motor kan 6 tot 7 keer de nominale stroom bedragen. 

Nadelen: 

- bij grotere motoren kan dit een spanningsval in het net veroorzaken. 

- de aanloopstroom kan de beveiliging laten afslaan, voordat de motor zijn normaal toerental bereikt. 

Om deze reden worden sommige motoren bij de aanloop in ster geschakeld, zo wordt de 

aanloopstroom tot ongeveer twee maal de nominale stroom begrensd. 

In het schema hieronder wordt de motor gestart in ster met drukknop S02, als het nominaal toerental is 

bereikt, wordt hij omgeschakeld met drukknop S03 naar driehoek. 

6.4.2 Schema met klassieke schakeling. 

6.4.3 Schema met PLC. 

__________________________________________________________________________________ 


6.4.4 Programmeer in Ladder. 

- maak een nieuw ladder programma 

- programmeer de ster-driehoekschakeling 

- test de werking van het programma. 

6.4.5 Visualisatie. 

Het doel van visualisatie is het zichtbaar maken van het proces, de toestand van een schakelaar of 

relais, de waarde van een timer of een teller, enz. 

Voor de ster-driehoek schakeling: 

- zijn de drie drukknoppen voorgesteld door drie roze rechthoeken 

- zijn de drie contactoren voorgesteld door drie groene rechthoeken 

- is de motor voorgesteld door een blauwe cirkel. 

Ga naar het tabblad ‘Visualisations’ 

Rechts klikken op ‘Visualisations’, daarna op ‘Add object’. 

Geef de visualisatie een naam. 

__________________________________________________________________________________ 


Maken van een drukknop: klik op ‘Rectangle’ en vorm een rechthoek op het werkblad. 

Daarna dubbelklikken op de getekende rechthoek. 

- geef een naam aan de drukknop (bv START) en stel het lettertype, de grootte en de kleur in. 

- bepaal een kleur voor de drukknop (Inside) 

- bepaal de kleur als de drukknop bediend wordt (Alarm color) 

Koppel de rechthoek of drukknop aan een variabele bv S02, maak een keuze uit de lijst met 

Functietoets F2 

Maak nu voor de andere schakelaars en contactoren ook een knop. 

Programma in werking: 

__________________________________________________________________________________ 


6.5 Programmeren en simuleren zonder PLC. 

6.5.1 Virtuele PLC 

- Aangezien we gaan simuleren zonder echte PLC moeten we een virtuele PLC laten draaien op onze 

computer. 

- Start de TwinCat System Manager en Open een nieuw project 

- Activeer de configuratie zonder iets te wijzigen 

- Bevestig twee keer met OK 

- Het icon rechtsonder ‘Running’ of ‘RTime’ moet na enkele seconden groen worden 

- Daarna mag dit venster geminimaliseerd of gesloten worden. 

__________________________________________________________________________________ 


6.5.2 Simuleren zonder PLC 

- Open: ‘PLC Control’ 

- Open een bestaand PLC programma (bv uit Hoofdstuk 5 de oefening 5 2 3) 

- Ga naar: ‘Online’ – ‘Choose RunTime System’ 

- Als er geen PLC actief is op het netwerk zie je geen actieve PLC poort 800. Voor lokale werking op 

de PC zelf kies je poort 801 tot 804 op de locale PC (dat kan je zien aan het netwerk adres). 

- Er kunnen 4 ‘Run Time systems’ tegelijk actief zijn, in dit geval is er maar één geactiveerd. 

- Kies ‘Run Time 1 (Port 801)’ en klik op OK 

- Activeer de ‘Simulation Mode’ 

__________________________________________________________________________________ 


- Log in (F11) en zet de PLC in RUN (F5). 

- Onderaan rechts van het scherm moet ‘ONLINE’ en ‘SIM’ zwart zijn. 

- ‘TwinCAT Running’ en ‘RUN’ moet in groene kleur staan. 

- Aan het IP adres zien we dat er nu een connectie is met de virtuele PLC op onze computer zelf. 

6.5.3 Testen van het programma. 

- Nu kunnen we het programma testen. Dubbelklik op S01 er verschijnt een blauw vierkantje. 

- Met Ctrl F7 kan men de schakelaar naar de ingestelde waarde overschakelen. 

- Men kan dit ook doen vanuit het menu ‘Online’. 

- Met ‘Write values’ (Ctrl F7) activeert men de waarden van bv schakelaars of drukknoppen. 

- Met ‘Force Values’ (F7) zal men de stand van de schakelaar forceren. 

- Met ‘Release Force’ (Shift+F7) kan men deze geforceerde toestand terug opheffen. 

__________________________________________________________________________________ 


- Met ‘Write/Force-Dialog (Ctrl+Shift+F7) krijgt men een venster waarin men de geselecteerde 

waarden kan bekijken en bewerken, men kan ook zien welke waarden reeds gemanipuleerd zijn. 

- Normaal zal men in een 

programma enkel de inputs 

manipuleren, de outputs zijn 

een gevolg van deze bediening 

en van de werking van het 

programma. 

- De outputs kunnen wel 

geforceerd worden maar dit is 

niet aan te raden. 

Belangrijke opmerking: 

- Om verwarring te voorkomen 

en veel aanpassingswerk 

achteraf te vermijden programmeert men best met een echt bestaande PLC configuratie. 

- Een programma geschreven voor een bestaande PLC configuratie kan men ook uittesten zonder dat 

de PLC aangekoppeld is. 

6.5.4 Bedienen van het programma vanuit een Visualisatie. 

- Om het bedienen van het programma gemakkelijker te maken en om de toestand van de uitgangen 

beter te overzien gaan we een visualisatie maken van alle INputs en OUTputs. 

- Eerst maken we een Visualisatie sheet met 12 vierkantjes (dit zijn de schakelaars of drukknoppen) 

en 12 cirkeltjes (dit zijn de outputs). 

- De INputs krijgen een gele kleur met rood als de toestand verandert. 

- De OUTputs krijgen een groene kleur met blauw als de toestand verandert. 

- Het grote verschil met een gewone visualisatie is dat we nu het programma gaan bedienen vanuit de 

Visualisatie. Daartoe gaan we de INputs koppelen aan de gevisualiseerde schakelaars, aan de 

uitgangen veranderen we niets, deze blijven gestuurd door het programma zelf. 

__________________________________________________________________________________ 


- Dubbelklikken op S01. 

- Selecteer ‘Text’ vul in het venster ‘Content’ S01 dan klikken op de knop ‘Font’ 

- Kies de instellingen voor het lettertype. 

- Selecteer ‘Colors’ en kies de kleur van de knop ‘Color Inside’ en de kleur bij bediening van de knop 

‘Alarm color Inside’. 

__________________________________________________________________________________ 


- Selecteer ‘Variables’ plaats de cursor in het vak ‘Change color’ en druk op functietoets F2, koppel de 

knop aan S01. 

- Selecteer ‘Input’ plaats de cursor in het vak ‘Toggle variable’ en koppel de knop aan S01. 

- Toggle wil zeggen dat de schakelaar van stand verandert bij het aanklikken, hij schakelt dus over van 

‘uit’ naar ‘aan’ en omgekeerd. 

- OF selecteer ‘Input’ plaats de cursor in het vak ‘Tap variable’ en koppel de knop aan S01. 

- Tap wil zeggen dat de schakelaar bediend blijft zolang er op gedrukt wordt, hij heeft dus de functie 

van een drukknop. 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 7 STANDAARD FUNCTIE BIBLIOTHEEK. 

7.1 Inleiding. 

- De Library Manager kan men zien op het tabblad 

‘recources’ onder de global variables. 

- De Library Manager geeft een overzicht van alle 

bibliotheken die verbonden zijn met het actieve project. 

- De 'standard.lib' of ‘standaard.lb6’ is altijd beschikbaar. 

Deze bevat een aantal basis functies omschreven in de 

IEC61131-3 norm. 

- Het is op elk moment mogelijk extra bibliotheken bij te 

installeren die nodig zijn voor andere taken bv servosturing. 

7.2 Bistabiele functie Set-Reset. 


- We hebben reeds verschillende keren een schakeling 

gezien met een behoudcontact. Een maakcontact van het 

relais zorgt ervoor dat het relais aangetrokken blijft zodat de 

startdrukknop kan losgelaten worden. 

- Deze behoudschakeling kunnen we vervangen door een 

Set-Reset functie. 

7.2.2 Invoegen van een functieblok 

- Voeg een nieuw Ladder programma toe met ‘Add Object’ 

- Geef het een naam bv Set_Reset 

- Klik eenmalig in het segment waar de functieblok moet komen 

__________________________________________________________________________________ 


- Open dan rolmenu ‘Insert’ - kies ‘Function Block’ - kies daarna SR (Set-Reset) 

- Geef de functie blok een naam bv SR1 

- TwinCAT gaat deze nieuwe functie aanmaken als variabele - klik op OK 

- Plaats de twee drukknoppen voor het bedienen van de functie 

- Plaats ook de uitgang Q01 

- Om dit programma te testen moet het geactiveerd worden in het hoofdprogramma MAIN 

__________________________________________________________________________________ 


- Het programma ‘Ladder’ moet men ofwel verwijderen ofwel aanduiden als commentaar anders gaat 

de uitgang Q01 dubbel aangestuurd worden en dat kan men niet toelaten. 

- Dan inloggen met functietoets F11 en de PLC in RUN zetten met functietoets F5 

7.2.3 Set en Reset apart gebruiken 

- In een ladder diagram kan men de SET en RESET functie apart gebruiken zonder de functieblok op 

te roepen 

- Selecteer een uitgang en klik op de S of de R op de knoppenbalk 

- De instructie die laatst in het programma voorkomt wordt ook laatst uitgevoerd en heeft prioriteit 

- Maak een nieuw ladder programma ‘TEST2’ volgens onderstaand voorbeeld 

- Bekijk ook het programma in een andere vorm bv converteer naar IL (Instruction List) 

__________________________________________________________________________________ 


7.2.4 Teleruptorprincipe. 

- Wanneer drukknop S01 bediend wordt zal uitgang Q01 hoog worden. 

- Deze toestand blijft behouden ook nadat de drukknop S01 niet meer wordt bediend. 

- De uitgang Q01 blijft hoog tot de drukknop S01 nogmaals bediend wordt, dan valt hij af en blijft laag. 

- Ook deze toestand blijft behouden ook nadat de drukknop S01 niet meer wordt bediend. 

- Maak gebruik van een merker M01. 

- Bekijk goed de punten 1, 2, 3 en 4. 

- Voor elk punt waar een verandering optreedt wordt een netwerkje voorzien. 

- Bewaar het programma onder de naam OEF724. 

__________________________________________________________________________________ 


7.2.5 Trappenhuisschakeling. 

- Breid voorgaande schakeling uit door de bediening mogelijk te maken met meerdere drukknoppen, 

zo bekomt men een schakeling voor de verlichting van een trappenhuis. 

- De verlichting wordt indirect gestuurd - uitgang Q01 stuurt een interface relais – dit relais stuurt bv 

een contactor die de lampen aanstuurt (grotere stroom). 

- Teken eerst een tijdsdiagramma, bewaar het programma onder de naam OEF725. 

7.2.6 Schakeling van twee pompen. 

- Een tank wordt gevuld met twee pompen. Om onderhoud te vermijden en de slijtage aan de pompen 

te spreiden zal men elke pomp om beurten apart laten werken. Een Merker houdt bij welke pomp het 

laatst heeft gewerkt. 

- De installatie zal pas werken als een hoofdschakelaar S01 AAN staat. 

- De pompbeweging wordt gestart ofwel: 

- manueel door een startdrukknop S02 

- automatisch door een niveauschakelaar S04 (onderin de tank) 

- De pompbeweging wordt gestopt ofwel: 

- manueel door een stopdrukknop S03 

- automatisch door een niveauschakelaar S05 (bovenaan de tank) 

- Gebruik Set en Reset alsook een Merker om het programma te schrijven. 


7.2.7 Schakeling van drie pompen. 

- Een tank wordt gevuld met drie pompen. 


- Om het debiet te regelen kunnen achtereenvolgens één, twee of alle drie de pompen tegelijk worden 

ingeschakeld. Dit gebeurt met één enkele drukknop S02 

- Een andere drukknop S03 zal op elk moment alle pompen uitschakelen. 

- Gebruik Set en Reset alsook één of meerdere Merkers om het programma te schrijven. 


7.2.8 Motor starten met één drukknop. 

- Schrijf een programma om een motor te starten en te stoppen met één drukknop S02. 


1 e druk op de drukknop: start links draaiend 

2 e druk op de drukknop: stop 

3 e druk op de drukknop: start rechts draaiend 

4 e druk op de drukknop: stop 


7.2.9 Schakeling met reactorvat. 

- In een reactorvat zijn drie signaalgevers gemonteerd. 

- De installatie zal pas werken als een hoofdschakelaar S01 AAN staat (maakcontact). 

- Als het niveau in het vat te hoog is, reageert detector S03. 

- Als de temperatuur boven een bepaalde waarde stijgt reageert thermostaat S04. 

- Als de druk boven een bepaalde waarde stijgt reageert druksensor S05. 

- Als één van de drie detectoren (S03, S04, S05) reageert moet een oranje lamp Q01 branden. 

- Als twee van de drie detectoren reageert moet een rode lamp Q02 branden. 

- Als de detectoren alle drie reageren moeten beide lampen branden en ook een bel Q03 rinkelen. 

- De bel blijft rinkelen tot de stopdrukknop S02 ingedrukt wordt (verbreekcontact). 


7.2.10 Vergelijken van twee signalen. 

- Men wil de signalen S01 en S02 met elkaar vergelijken. 

- Als S01=1 en S02=0 moet Q01 branden 

- Als S01=0 en S02=1 moet Q02 branden 

- Als S01=0 en S02=0 moet Q01 en Q02 branden 

- Als S01=1 en S02=1 moet Q01 en Q02 branden 


__________________________________________________________________________________ 


7.3 Functie blok Counter. 

7.3.1 Omschrijving van een functieblok. 

- Een functieblok is een voorgeprogrammeerd stukje software met een bepaalde werking die in het 

PLC-project kan opgeroepen worden. 

- Wanneer een bepaalde functie meerdere keren in het programma terugkomt, is het mogelijk deze te 

definiëren als een functieblok, anders zou je telkens als je de functie nodig had ze opnieuw volledig 

moeten ingeven, wat zeer tijdrovend zou zijn. 

- Er bestaan verschillende soorten function blocks waaruit men kan kiezen: 

Standard Function Blocks zitten standaard in de bibliotheek van PLC Control. 

Men kan via het tabblad Recourses – Library Manager bijkomende bibliotheken installeren. 

User defined Function Blocks kan men zelf aanmaken. 

- Bij elke PLC gestuurde machine worden een aantal ‘gebeurtenissen’ geteld: 

- aantal geproduceerde stukken 

- aantal keer dat een motor in veiligheid is gesprongen 

- aantal keer dat een cilinder is uitgeschoven 

- Deze waarden worden gebruikt bv voor de productie zelf of voor preventief onderhoud. 

- Voor elke teller is in het geheugen van de PLC een tellerwoord gereserveerd. Dit woord bevat de 

huidige waarde van de teller en kan met instructies uitgelezen worden. 

- Er wordt geteld op de positieve flank van de telingang. 

7.3.2 CU = Counter UP (optellen) 

- De tellerwaarde van een bepaalde teller wordt met 1 verhoogd bij een positieve flank op deze ingang. 

- Is de hoogste waarde bereikt (Current Value = Preset Value) dan blijft de teller op die waarde staan. 

7.3.3 CD = Counter DOWN (aftellen) 

- De tellerwaarde van een bepaalde teller wordt met 1 verlaagd bij een positieve flank op deze ingang. 

- Is de laagste waarde bereikt (Current Value = 0) dan blijft de teller op 0 staan. 

- Er wordt niet met negatieve getallen gewerkt. 

7.3.4 RESET 

- Bij een positieve flank op de RESET ingang wordt de tellerwaarde (Current Value) op 0 gezet. 

__________________________________________________________________________________ 


7.3.5 LOAD 

- Bij een positieve flank aan de LOAD ingang wordt de tellerwaarde (Current Value) overschreven met 

de ingestelde waarde. 

- Deze actie gebeurt onafhankelijk van de stand van de teller en overschrijft de huidige waarde. 

7.3.6 PV (Preset Value) 

- Ingestelde waarde van de teller, deze waarde wordt de actuele waarde van de teller (CV) bij een 

LOAD instructie. 

- Deze waarde is een WORD dus 16 bits is gelijk aan 35.536 decimaal. 

- Als men grotere waarden wil bekomen moet men een tweede teller bij programmeren. 

7.3.7 QU (uitgang hoogste waarde) 

- Deze uitgang wordt hoog wanneer de teller de ingestelde waarde (PV) heeft bereikt. 

7.3.8 QD (uitgang laagste waarde) 

- Deze uitgang wordt hoog wanneer de teller het nulpunt heeft bereikt. 

7.3.9 CV (Current Value) 

- De uitgang geeft de huidige waarde van de teller weer en kan gebruikt worden bij andere instructies, 

wiskundige bewerkingen of vergelijkingen. 

- Door middel van een aantal specifieke instructies kan men de waarde van een teller laten weergeven 

op een display of verwerken in andere programma’s. 

7.3.10 MU en MD 

- Dit zijn twee merkers die worden gebruikt voor de flankdetectie, hebben verder geen belang. 

7.3.11 Prioriteit 

- Zolang de toestand van de RESET ingang hoog is kan er niets met de teller gedaan worden (niet 

optellen of aftellen, niet opnieuw setten, enz). 

- Wanneer binnen het verloop van één programmacyclus een CU en CD instructie op dezelfde teller 

wordt gegeven, dan heffen deze mekaar op en verandert de tellerwaarde niet. 

7.3.12 Voorbeeldprogramma 

__________________________________________________________________________________ 


7.3.13 Visualisatie van de uitlezing van de teller: 

__________________________________________________________________________________ 


7.4 TOF (Timer Off Delay). 

7.4.1 Symbool. 

7.4.2 Verklaring van de timervariabelen. 

Eerst wordt de variabelennaam getoond en 

vervolgens tussen haakjes de toestand of de 

grootte van de variabele. 

IN (BOOL) = Ingangsvoorwaarde van de timer (BOOL = 1 bit bv een drukknop). 

PT (TIME) = Preset Time t#5s (instelwaarde van de timer bv de tijd bedraagt 5 sec) 

Q (BOOL) = Uitgang van de timer (kan gebruikt worden om andere zaken te sturen) 

ET (TIME) = Actuele tijd van de timer (hier kan men de werkelijke tijd zien lopen) 

7.4.3 Werking aan de hand van het tijdsdiagramma. 

Timers reageren enkel op stijgende of dalende flanken (triggers). 

ALS het signaal op de ingang hoog wordt (IN wordt hoog) 

DAN wordt de uitgang van de timer hoog (Q wordt hoog) 

EN de tijd wordt op 0 gezet (ET wordt 0) 

ALS het signaal op de ingang laag wordt (IN wordt laag) 

DAN begint de tijd te lopen in ms tot hij gelijk is aan de ingestelde tijd (ET loopt tot ET = PT) 

ALS het signaal op de ingang laag is (IN is laag) 

EN de tijd is verlopen (ET = PT) 

DAN wordt de uitgang van de timer laag (Q wordt laag) 

7.4.4 Voorbeeld. 

__________________________________________________________________________________ 


7.5 TON (Timer ON Delay). 











Timers reageren enkel op stijgende of dalende flanken (triggers). 


DAN begint de tijd te lopen in ms tot hij gelijk is aan de ingestelde tijd (ET loopt tot ET = PT) 

ALS het signaal op de ingang hoog is (IN is hoog) 

EN de tijd is verlopen (ET = PT) 


ALS het signaal op de ingang laag wordt (IN wordt laag) 

DAN wordt de uitgang van de timer laag (Q wordt laag) 

EN de tijd wordt op 0 gezet (ET wordt 0) 


__________________________________________________________________________________ 


7.6 TP (Timer Puls Block). 











ALS het signaal op de ingang laag is (IN is laag) 

DAN is de uitgang van de timer laag (Q is laag) 

EN de tijd is gelijk aan 0 (ET is 0) 



Q blijft hoog zolang de tijd loopt ongeacht de toestand op de ingang 

EN begint de tijd te lopen in ms tot hij gelijk is aan de ingestelde tijd (ET loopt tot ET = PT) 

Na het aflopen van de tijd blijft ET staan op zijn waarde 

tot het signaal op de ingang terug hoog wordt (de volgende stijgende flank) 

op dat moment wordt de lopende tijd ET terug op 0 gezet. 


__________________________________________________________________________________ 


7.7 Oefeningen op timers. 

7.7.1 TOF, TON en PT. 

- Breng de drie verschillende timers in en test de werking uit. 

- Converteer van Ladder naar Instruction List en bekijk het resultaat. 

7.7.2 Trappenhuisautomaat. 

- In een appartementsgebouw staan in de traphal op de 

verschillende verdiepingen in totaal 6 drukknoppen. 

- Als men één van de drukknoppen bedient gaat de verlichting 

branden. 

- De verlichting blijft 3 minuten branden, tijdens de test gebruikt 

men 3 seconden. 

- Telkens een drukknop wordt bediend zal de tijd terug 

beginnen te lopen vanaf 0 en blijven de lampen branden tot de 

ingestelde tijd is afgelopen. 

- Pas het programma aan zodat de lampen ook manueel kunnen 

gedoofd worden volgens bijgevoegd schema 

7.7.3 Knipperlicht. 

- Schrijf een programma waarbij een lampje knippert aan een 

frequentie van 1 Hz. 

- Gebruik hiervoor twee timers die mekaar inschakelen. 

- Het lampje is aangesloten op de uitgang van één van de timers. 

7.7.4 Openbaar toilet. 

Er zijn drie toiletten met elk een lamp voor de verlichting (L01, L02 en L03) en elk een bistabiele 

schakelaar (S01, S02 en S03) om deze lampen respectievelijk aan te steken. 

Wanneer iemand een toilet binnengaat en de schakelaar bedient gebeuren twee zaken: 

- enkel in het betreffende toilet zal de lamp gaan branden 

- er is ook een gemeenschappelijke ventilator voor het verluchten van de toiletten, deze ventilator zal in 

werking treden als eender welke schakelaar wordt bediend. 

Als de bezoeker terug buitengaat en de verlichting uitschakelt gebeuren twee zaken: 

- in het betreffende toilet zal de lamp uitgeschakeld worden 

- de gemeenschappelijke ventilator zal nog 2 minuten (simuleer 5 seconden) blijven werken en daarna 

automatisch uitschakelen (op voorwaarde dat intussen niemand anders de toiletten bezoekt). 

7.7.5 Ster-Driehoek schakeling. 

- Herneem de ster-driehoek schakeling uit het vorige hoofdstuk (Hfdst-05-3-Ster-Driehoek.pr6) 

- Laat het omschakelen van ster naar driehoek automatisch gebeuren na verloop van 3 seconden. 

7.7.6 Links-Rechts schakeling. 

- Herneem de links-rechts schakeling uit het vorige hoofdstuk (Hfdst-05-4-Links-Rechts.pr6) 

- Om zeker geen kortsluiting te veroorzaken bij het omschakelen van links naar rechts kan men een 

vertraging programmeren van een halve seconde. 

7.7.7 Automatische deur. 

- Aan een supermarkt wordt de ingangsdeur geopend en gesloten dmv twee pneumatische cilinders. 

- Aan de ingang buiten staat een fotocel die de deur zal openen bij een naderende klant. 

- Ook aan de kassa kan men de deur openen door gebruik te maken van een drukknop. 

- De deur wordt automatisch gesloten 1 seconde nadat het detectiesignaal is weggevallen. 

- De automatische werking functioneert enkel als een hoofdschakelaar in het bureau AAN staat. 

- Voer deze schakeling praktisch uit in het labo op die manier dat de deuren automatisch open gaan 

als de spanning wegvalt (Opgelet in de figuur zijn de ventielen getekend in de bediende stand). 

__________________________________________________________________________________ 


7.8 Flankdetectie. 

7.8.1 Principe. 

- Bekijk de instructie AND, AND NOT, OR, OR NOT. Met deze instructies vragen we af of een ingang 

hoog of laag is. Bij elke doorloop van het programma worden de ingangen ingelezen en de uitgangen 

gestuurd, in principe zou bv een timer dus telkens opnieuw moeten gestart worden. Dit is niet het 

geval. Bij een timer begint de tijd te lopen enkel bij een opkomende flank op de startingang. 

- In bepaalde gevallen is het belangrijk het moment te kennen waarop een ingang, uitgang, merker, 

enz. hoog of laag is geworden. Het bepalen van dit moment noemt men flankdetectie. 

7.8.2 Opkomende en dalende flank. 

- Een opkomende flank noemt men het moment waarop een ingang van 0 naar 1 gaat. 

- Een dalende flank is het omgekeerde nl het moment waarop een ingang van 1 naar 0 gaat. 

Opkomende flank Dalende flank 

- In de Beckhoff Standaard Functie Bibliotheek zijn twee functieblokken voorzien om de opkomende en 

dalende flank te detecteren. 

7.8.3 Oefening: Belsignaal aan winkeldeur. 

- Aan de ingangsdeur van een winkel staan twee fotocellen S01 

en S02 opgesteld. 

- Wanneer een klant binnenkomt wordt eerst S01 onderbroken, 

daarna S02, een bel of zoemer zal in werking treden zolang de 

lichtstralen van de fotocellen onderbroken zijn. 

- Wanneer een klant buitengaat wordt eerst S02 onderbroken, 

daarna S01, hier mag de bel of zoemer niet werken. 

- Uitbreiding: Tel het aantal binnenkomende klanten met een 

teller C01. 

- Uitbreiding: Om te vermijden dat de bel blijft rinkelen als een klant aan de deur blijft stilstaan zal de 

bel of zoemer slechts 0,5 seconde werken. 

7.8.4 Oefening: Draairichting van een motor. 

- Op de as van een motor worden twee sensoren 

gemonteerd bv reflex fotocellen. Bepaal de 

draairichting met flankdetectie. 

- Uitbreiding: Om een verplaatsbare pomp niet te 

beschadigen mag een elektrische motor enkel links 

draaien. Daarom wordt de draairichting gedetecteerd 

door middel van vorige oefening. Wanneer de motor 

links aanloopt is er normale werking. Als de motor 

rechts aanloopt zal hij onmiddellijk stilvallen en een rood alarmlicht zal branden. 

7.8.5 Oefening: Parking. 

- Gebruik hiervoor het simulatiepaneel. Het paneel simuleert de in- 

en uitgang van een parking voor personenwagens. 

- De toegang tot de parking wordt aangegeven door de 

verkeerslichten aan de ingang. Als het maximum aantal 

parkeerplaatsen is bezet (zie tellerstand) moet het groene licht doven 

en het rode licht branden. 

- Bij het binnenrijden onderbreekt de wagen eerst sensor 1, daarna 

wordt sensor 2 onderbroken. Als de wagen binnenrijdt wordt eerst 

sensor 1 terug vrijgegeven, daarna wordt sensor 2 vrijgegeven. Op dit moment wordt een wagen bij de 

tellerstand opgeteld en de slagboom wordt terug gesloten. 

- Bij het buiten rijden krijgen we de omgekeerde beweging. De wagen onderbreekt eerst sensor 2. De 

slagboom opent, dit wordt gesimuleerd door een controlelamp. Daarna wordt sensor 1 onderbroken. 

Als de wagen buiten rijdt wordt eerst sensor 2 terug vrijgegeven, daarna wordt sensor 1 vrijgegeven. 

Op dit moment wordt een wagen van de tellerstand afgetrokken en de slagboom wordt terug gesloten. 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 8 GRAFCET. 

- Het woord Grafcet komt van ‘Graphe de Fonctionnement de Commande par Etappe et Transition’, 

hetgeen zoveel wil zeggen als: ‘Tekening of schema van de opdrachten die nodig zijn voor het 

stapsgewijs doen verlopen van een proces’. 

- Een diagram volgens deze tekenwijze geeft stap voor stap aan welke acties op welk tijdstip en onder 

welke voorwaarden moeten plaatsvinden. Hiervoor gebruiken we in het diagram eenvoudige symbolen, 

verbonden door lijnen, alsmede begrijpelijke tekst. 

8.1 Principe. 

- Het besturingsproces wordt onderverdeeld in een aantal fasen. 

- Elke fase kent een stap en de daarbij behorende acties. 

- De stappen worden één na één geactiveerd in steeds dezelfde volgorde. 

De acties worden uitgevoerd zodra en zolang de desbetreffende stap actief is. 

In de overgang tussen twee stappen bevindt zich een schuifvoorwaarde. De overgang is geblokkeerd 

zolang niet aan de schuifvoorwaarde is voldaan. 

Een volgende stap wordt actief als: 

- de voorgaande stap actief is en 

- aan de schuifvoorwaarde is voldaan. 

Dit betekent dat er controle is op het verloop van de besturing, immers een volgende stap kan nooit 

actief worden als de voorgaande niet actief is. 

Het vrijgeven van de overgang heeft tot gevolg dat: 

- de volgende stap actief wordt (SET) 

- de vorige stap wordt uitgeschakeld (RESET). 

8.2 Stappen. 

8.2.1 Symbolen voor een stap. 

- Een stap is een stabiele situatie in een 

besturingssysteem. 

- Een stap blijft actief terwijl hij wacht op het 

voldoen aan de schuifvoorwaarde. 

- De actieve stap wordt in een schema aangeduid 

met een punt, in TwinCat wordt de stap blauw 

gekleurd. 

- Elke stap wordt op zijn beurt actief, zij het steeds 

in dezelfde volgorde. 

- De parate stap is een stap die dient om het begin van een cyclus aan te geven. Deze wordt met een 

dubbelwandig vierkant aangegeven. Normaal is dit het begin van een cyclus, als de cyclus volledig 

doorlopen is stopt hij aan de parate stap. 

__________________________________________________________________________________ 


8.2.2 Aan stappen verbonden acties. 

- Aan iedere stap kunnen één of meerdere acties zijn verbonden. 

- De acties worden uitgevoerd enkel op het moment dat de desbetreffende stap actief is. 

- De acties kunnen in de rechthoek symbolisch worden voorgesteld, maar ook in tekst worden 

genoteerd. 

Voorbeelden: 

Aan stap 5 zijn twee acties verbonden, zodra stap 5 actief is, moet cilinder A uitschuiven (+) en cilinder 

B inschuiven (-). 

Stap 7 is op dit moment actief en klep C wordt dus gesloten. 

8.2.3 Overgangen en schuifvoorwaarden. 

- Deze figuur geeft in 3 fasen aan wat precies bij een overgang gebeurt. De overgang is de 

verbindingslijn tussen 2 stappen. In de overgang bevindt zich altijd een schuifvoorwaarde. 

- In het linkse deel van de figuur is stap 10 niet actief. De schuifvoorwaarde is a·(b+c), dat wil zeggen 

dat contact b of contact c moeten gesloten zijn en contact a. 

- In het midden is stap 10 reeds actief, maar aan de schuifvoorwaarde is nog niet voldaan: a·(b+c)=0. 

De overgang is nog geblokkeerd. De aan stap 10 verbonden actie(s) worden uitgevoerd. Dit is in feite 

de voorbereidingstoestand voor het actief worden van stap 11. 

- Rechts op de figuur is aan de schuifvoorwaarde voldaan: a·(b+c)=1. Stap 10 was actief, dus nu wordt 

de overgang gerealiseerd. Daardoor wordt stap 11 actief en stap 10 wordt gereset. 

- Een grote verscheidenheid van schuifvoorwaarden kan voorkomen: 

- schakelaar, drukknop, eindschakelaars, benaderingssensoren 

- PLC uitgang, fotocellen, de stand van een teller (c=10) 

- een temperatuur (t=300°, vb. een thermostaat) 

- een snelheidsniveau (n=1000 omw/min) 

- einde van een tijdsvertraging (t=10s) 

- resultaat van een wiskundige bewerking of vergelijking (A+B > 20) 

- In TwinCat kan men ook een stap laten actief zijn gedurende een bepaalde tijd. 

__________________________________________________________________________________ 


8.3 Vertakkingen. 

8.3.1 Divergentie en convergentie. 

- Op het knooppunt van de vertakking moet een keuze 

worden gemaakt: òf de ene weg òf de andere weg in. We 

spreken dan van een OF-divergentie (uiteengaan). 

- Als stap 10 actief is, hangt het geheel af van de 

schuifvoorwaarde a of b af of stap 11 dan wel stap 21 actief 

wordt. Aan het einde van de vertakking hangt het af van het 

actief zijn van stap 13 met schuifvoorwaarde c òf van stap 22 

met schuifvoorwaarde d of stap 14 actief kan worden. We 

spreken nu van een OF-convergentie (samenkomen). 

- Er wordt steeds maar één tak per keer actief. Voorts 

dienen twee speciale gevallen van een vertakking te worden 

genoemd en wel de sprongfunctie en de herhalingsfunctie 

(zie verder). 

8.3.2 Gelijktijdige sequenties. 

- Bij deze vorm hebben we te maken met verschillende 

wegen die gelijktijdig worden doorlopen. 

- Deze vorm komt veelvuldig voor bij machines met 

verscheidene bewerkingsposten (vb. transferstraten). Er zijn 

verscheidene takken tegelijk actief waarbij de stappen per tak 

onafhankelijk van de andere takken worden afgewerkt. 

- Als stap 10 actief is en aan voorwaarde e is voldaan, dan worden 

èn stap 11 èn stap 21 actief. We spreken nu van een ENdivergentie, 

deze wordt met een dubbele lijn aangegeven. 

- Zowel de linker as de rechter tak worden nu doorlopen. Voordat 

stap 14 actief kan worden, moet aan voorwaarde f voldaan zijn, 

maar ook moeten èn stap 13 èn stap 22 actief zijn. We spreken 

dan van een EN-convergentie, deze wordt ook met een dubbele lijn 

aangegeven. 

- Als beide stappen niet gelijktijdig gereed zijn, moet de snelste 

wachten op de traagste voordat de gemeenschappelijke loop kan 

worden vervolgd: ook al is 22 reeds actief en is f voldaan, dan nog 

moet eerst 13 actief worden voordat met 14 verder kan worden 

gegaan. 

8.4 Sprongfunctie. 

- De sprongfunctie maakt het mogelijk om, onafhankelijk van de 

schuifvoorwaarden naar een andere plaats in het programma te 

springen of om bepaalde stappen over te slaan. 

- Bijvoorbeeld een noodstop kan uitgevoerd zijn met een 

sprongfunctie zodat de normale werking van het programma wordt 

verlaten en een noodprocedure wordt opgestart. 

__________________________________________________________________________________ 


8.4.1 Herhalingsfunctie 

- Figuur links: Als stap 7 

actief is, hangt het af van 

de 

vertakkingsvoorwaarden 

c of d of wordt 

verdergegaan naar stap 

8, dan wel wordt 

teruggesprongen naar 

stap 4. 

- Het gedeelte dat wordt 

herhaald, moet altijd uit 

ten minste 3 stappen 

bestaan. Een stap kan 

namelijk alleen 

inschakelen als de 

volgende stap niet actief 

is (uitschakeling heeft 

voorrang op 

inschakeling). 

In de middelste figuur 

heeft de lus slechts 2 stappen: 4 en 5. 

De voortgang is dan als volgt: 

Stap 3 actief, p=1, stap 4 wordt actief. 

Stap 4 actief, q=1, stap 5 wordt actief. 

Stap 5 actief, c=1, nu kan 4 niet actief worden want 5 is nog actief. 

Komt dit in de praktijk toch voor, dan wordt altijd een extra, zogenaamde loze stap toegevoegd (zie 

figuur rechts). 

8.4.2 Voorwaardelijke acties of vergrendelingen. 

- Doorgaans zal de aan een stap verbonden actie worden uitgevoerd zolang de desbetreffende stap 

actief is. Er kunnen echter aan de uitvoering van de actie meer voorwaarden zijn verbonden. Deze 

kunnen van interne (vanuit de besturing) of externe (vanuit het proces of de bediening) aard zijn. De 

afhankelijkheid van een externe variabele wordt als volgt voorgesteld: 

- Stap 7 is actief. De bewerking ‘frezen’ 

wordt zonder meer uitgevoerd. Het 

koelen is echter afhankelijk van de 

stand van de keuzeschakelaar (KS=0 

niet koelen, KS=1 wel koelen), dus van 

de beslissing van de operator van de 

machine. 

- Wanneer de uitvoering van een actie behalve van het actief zijn van de desbetreffende stap ook 

afhankelijk is van een interne variabele, dan wordt dit met een pijl weergegeven als volgt: 

- De acties E en F zijn tijdafhankelijk 

gemaakt. Op het moment dat stap 8 

actief wordt, wordt ook de tijdschakeling 

T gestart en actie E begint. 

Na t=3s wordt actie E beëindigd en actie 

F gestart. Actie F blijft doorgaan tot aan 

schuifvoorwaarde c is voldaan en 

daarmee de volgende stap actief wordt. 

Deze interne variabelen of voorwaarden 

worden ontleend aan de interne hulpfuncties. 

__________________________________________________________________________________ 


8.5 Subroutines. 

- Als een gedeelte van een besturingscyclus of een zelfde uit verscheidene stappen bestaande 

bewerking meermalen in een cyclus voorkomt, is het nuttig dit deel uit de hoofdcyclus te lichten en er 

een aparte herhalingssequentie of subroutine van te maken. 

- Het linker deel geeft het desbetreffende deel uit de hoofdcyclus weer, dat in de cyclus verscheidene 

malen voorkomt. Het rechter deel geeft de notatie van deze subroutine weer. 

- Op twee plaatsen is deze subroutine nu als een simultane sequentie ingebouwd. De stappen 4 en 20 

worden gelijktijdig geactiveerd. De overgang 5-6, via de schuifvoorwaarde em, kan alleen als ook stap 

22 ook actief is. 

- Het nut van deze truc blijkt duidelijk als we ons de technische uitvoering voor ogen stellen. Immers, 

iedere stap betekent tenminste 1 geheugenmodule. 

- Als nu in een cyclus een bepaald deel, zeg van 5 stappen, 5 maal voorkomt, zouden we hier 25 

modules voor nodig hebben. Met behulp van de subroutine vraagt dit slechts 10 modules, namelijk 5 in 

de subroutine zelf en 5*1 in de hoofdcyclus. Een besparing derhalve van 15 modules. 

- Het gebruik van subroutines zal het programma versnellen. 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 9 SEQUENTIËLE SCHAKELINGEN. 

9.1 Kenmerken. 


- Een sequentiële schakeling is een schakeling met een steeds weerkerende opeenvolging van 

stappen welke een cyclus doorlopen in steeds dezelfde volgorde (te vergelijken met een pneumatische 

cascadeschakeling). 

- Men begint met stap 0 dit is de rusttoestand, hier moeten een aantal voorwaarden vervuld zijn om de 

cyclus te kunnen starten. 

- Daarna worden de verschillende stappen van de handeling doorlopen zonder onderbreking. 

- De tweede stap kan enkel geactiveerd worden als de eerste stap actief is. 

- De tweede stap zal de eerste onderbreken. 

- De laatste stap zal terug de eerste activeren, enz. 

9.1.2 Schema’s. 

9.1.3 Voorbeeldprogramma. 

- Een sequentiële schakeling kan in elke 

taal geprogrammeerd worden, maar 

grafcet leent zich hiervoor het beste. 

- In TwinCat kan men op twee manieren 

met de grafcet werken: op de klassieke 

manier of met IEC stappen. 

- De klassieke manier laat toe in elke stap 

nog een ander programma te laten lopen, 

bv om de snelheid van een stappenmotor 

in te stellen of een analoge waarde over te 

brengen. 

- De methode met IEC stappen is veel 

directer en geeft een beter overzicht op wat 

er gebeurt met de uitgangen. 

- Om met IEC stappen te kunnen werken 

moet de IEC bibliotheek geïnstalleerd 

worden. 

- Aan de rechterzijde is een voorbeeld van 

een grafcet op de klassieke wijze. 

__________________________________________________________________________________ 


9.2 SFC. 

9.2.1 Definitie. 

- SFC staat voor Sequential Function Chart. 

- Dit is een grafische voorstelling waarmee men een 

programma kan voorstellen met een chronologische volgorde. 

- Zoek in de help naar: "sequential function chart editor" 

9.2.2 Stap. 

- Een programma in SFC bestaat uit een serie opeenvolgende 

stappen die met elkaar verbonden zijn met lijnen. 

Er zijn twee types stappen: 

- De eenvoudigste voorstelling bestaat uit een actie en een vlag 

die aanduidt of de betreffende stap actief is. Als de actie 

gekoppeld is aan een programma verschijnt een klein zwart 

driehoekje in de rechter bovenhoek. 

- Een IEC stap bestaat uit een vlag en één of meer toegekende 

acties, deze verschijnen in een rechthoekje rechts van de stap. 

9.2.3 Actie. 

- Een actie kan instructies in IL of in ST bevatten, een aantal programma’s in FBD of in LD. 

- Met de eenvoudige voorstelling is een actie steeds verbonden met een stap. Om een actie te 

bewerken, dubbelklik op de stap waar de actie moet aan gekoppeld worden. 

- Aan elke stap kan men twee extra acties koppelen, een entry-action die eenmalig wordt uitgevoerd bij 

het activeren van de stap, en een exit-action die enkel 

wordt uitgevoerd bij het afsluiten van de stap. 

- Bij de IEC voorstelling staan de acties opgeslagen in 

de Object Organizer bij de andere programma’s en 

worden geladen door erop te dubbelklikken. 

9.2.4 Entry of exit actie. 

- Een entry-action wordt slechts één maal 

uitgevoerd, direct nadat de betreffende stap wordt 

geactiveerd en wordt aangeduid met de letter ‘E’ 

links onderaan. 

- Een exit-action wordt slechts één maal 

uitgevoerd, direct voordat de betreffende stap 

wordt afgesloten en wordt aangeduid met een 

letter ‘X’ rechts onder . 

- Om een entry of exit actie te bewerken, 

dubbelklikken op de betreffende letter. 

- Een entry en exit actie kunnen enkel 

aangemaakt worden bij de eenvoudige 

voorstelling, niet bij de IEC stappen. 

9.2.5 Transition/Transition condition. 

- Een transition is een overgang, een transition condition is een overgangsvoorwaarde. 

- Tussen twee stappen vinden we een overgang van de ene naar de volgende stap. 

- Het programma springt naar de volgende stap als aan de overgangsvoorwaarde is voldaan. 

- Een overgangsvoorwaarde is altijd van het type BOOL en moet de waarde TRUE of FALSE hebben. 

- Een overgangsvoorwaarde kan ook een serie instructies bevatten die op een BOOL vormig resultaat 

uitkomen, bv i

9.2.7 IEC stap. 

- Om IEC stappen te kunnen gebruiken moet eerst de 

library IECsfc.Lib in het project geopend worden. Ga naar 

de Library Manager – Insert Additional Library – Klik op 

IECsfc.Lib. 

- Alle types van acties of programma’s kunnen toegekend 

worden aan een IEC stap. 

- Het linker veld bevat een naam, mogelijk gekoppeld aan 

een timer, het rechter veld bevat de naam of namen van 

de acties die uitgevoerd worden tijdens die stap. 

- Om het proces beter te kunnen volgen worden alle 

actieve stappen weergegeven in blauwe kleur. 

- Om alle acties te laten overeenkomen met de IEC 

stappen zijn volgende kenmerken beschikbaar: 

N Non-stored De actie wordt uitgevoerd zo lang de stap duurt. 

R overriding Reset De actie wordt niet uitgevoerd. 

S Set (Stored) De actie wordt uitgevoerd tot er een Reset komt. 

L time Limited De actie wordt uitgevoerd voor een bepaalde tijd. 

D time Delayed De actie wordt uitgevoerd na een bepaalde tijd op 

voorwaarde dat de stap dan nog actief is. 

P Pulse De actie wordt slechts één maal uitgevoerd nadat de 

stap actief is geworden. 

SD Stored and time Delayed De actie wordt uitgevoerd na een bepaalde tijd en blijft 

actief tot er een Reset komt. 

DS Delayed and Stored De actie wordt uitgevoerd na een bepaalde tijd op 

voorwaarde dat de stap nog actief is en blijft actief tot 

er een Reset komt. 

SL Stored and time Limited De actie is actief voor een bepaalde tijd. 

9.2.8 Alternatieve zijtak (of keuze zijtak). 

- Twee of meerdere zijtakken kunnen worden gedefinieerd als alternatieve zijtak. 

- Elke alternatieve zijtak begint en eindigt met een overgang. 

- Alternatieve zijtakken kunnen parallelle of nog andere alternatieve zijtakken dragen. 

- Een alternatieve zijtak begint op een horizontale lijn en eindigt op een horizontale lijn of met een 

JUMP. 

- Als de stap vóór het begin van een alternatieve tak actief is, dan zal de eerste overgang van elke 

alternatieve zijtak geëvalueerd worden van links naar rechts. 

- De eerste overgang van links te beginnen waarvan de overgangsvoorwaarde TRUE is wordt 

geactiveerd. 

9.2.9 Parallelle zijtak (of gelijktijdige zijtak). 

- Twee of meerdere zijtakken kunnen worden gedefinieerd als parallelle zijtak. 

- Elke parallelle zijtak begint en eindigt met een stap. 

- Alternatieve zijtakken kunnen alternatieve of nog andere parallelle zijtakken dragen. 

- Een parallelle zijtak begint op een dubbele horizontale lijn en eindigt op een dubbele horizontale lijn of 

met een JUMP. 

- Als de stap vóór een parallelle zijtak actief is en de overgangsvoorwaarde is TRUE dan worden alle 

eerste stappen van de parallelle zijtak actief. 

- Alle zijtakken worden nu parallel en tegelijkertijd uitgevoerd. 

- De stap na de parallelle zijtakken (dus na de eindlijn) wordt actief als alle takken zijn doorlopen en als 

de overgangsvoorwaarde gelijk is aan TRUE. 

9.2.10 Jump. 

- Een JUMP is een verbinding of een sprong naar de stap waarvan de naam is vermeld. 

- JUMP commando’s worden gebruikt om naar een andere plaats in het programma te springen 

zonder kruisende lijnen te maken, dit is niet toegelaten. 

__________________________________________________________________________________ 


9.3 Oefening: Knipperlicht. 

9.3.1 Opdracht. 

- Schrijf een programma waarbij een lampje knippert. 

- Gebruik hiervoor een SFC programma met een beginstand en 2 stappen. 

- De eerste stap duurt 700ms, de tweede stap duurt 300ms. 

- Het lampje is gekoppeld aan het eerste blokje van 700ms. 

9.3.2 Openen van het basisprogramma. 

- Open vanuit PLC Control het bestand UFSIA\UFSIA knipperlicht.pr6 

- Start een nieuw SFC programma en noem het ‘Knipperlicht’ 

- Selecteer de overgang ‘Trans0’ door op het kruisje te klikken 

- Er verschijnt een stippellijn om aan te geven dat deze overgang geselecteerd is. 

__________________________________________________________________________________ 


- Klik tweemaal op de knop ‘Step-Transition (after)’ om twee bijkomende stappen aan te maken 

- Selecteer ‘Trans0’ en verander dit in S01 - het programma wordt enkel doorlopen als S01 bediend is 

- Verander ‘Trans1’ en ‘Trans2’ naar TRUE - daar wordt geen overgangsvoorwaarde gesteld 

- Selecteer ‘Step2’ en verander dit in ‘LampjeUit’ - verander ‘Step3’ in ‘LampjeAan’ 

( dit zijn slechts ‘labels’ om die stappen een duidelijker naam te geven ) 

- De tijden worden op volgende manier ingesteld: rechts klikken in het tekengebied 

- Selecteer ‘Time overview’ - hier ziet men de verschillende stappen - selecteer ‘LampjeAan’ 

- Vul onderaan de tijd in ‘t#700ms’ 

- Selecteer ‘LampjeUit’ en vul onderaan de tijd in ‘t#300ms’ 

__________________________________________________________________________________ 


- Enkel bij stap ‘LampjeAan’ moet een uitgang geactiveerd worden 

- Selecteer ‘Action1’ en druk op functietoets F2 

- Kies bv ‘Q01’ om dit lampje te laten knipperen 

- Bij de andere stappen mogen de ‘Actions’ verwijderd worden 

- Rechts klikken in de ‘Init’ blok - kies ‘Clear Action/Transition’ 

- Rechts klikken in de ‘LampjeUit’ blok - kies ‘Clear Action/Transition’ 

- Nu gaan we dit programma activeren - Dubbelklik op ‘MAIN’ 

- Type ‘Knipperlicht;’ (eindigen met een puntkomma) 

- Dan inloggen met functietoets F11 en de PLC in RUN zetten met functietoets F5 

- Na het bedienen van schakelaar S01 zal het lampje knipperen. 

__________________________________________________________________________________ 


9.4 Oefening: Pneumatische cyclus. 


- We programmeren een pneumatische cyclus met 4 cilinders en 3 elektroventielen. 

- Ventiel C’ stuurt twee cilinders C en D tegelijkertijd. 

- Sluit alle componenten aan op de IN en UITgangen van een BC9000. 

- Programmeer de cyclus in SFC. 

9.4.2 Aansluitingen. 

S01_START AT %IX0.0: BOOL; 

S02_a0 AT %IX0.1: BOOL; 

S03_a1 AT %IX0.2: BOOL; 

S04_b0 AT %IX0.3: BOOL; 

S05_b1 AT %IX0.4: BOOL; 

S06_c0 AT %IX0.1: BOOL; 

S07_c1 AT %IX0.2: BOOL; 

S08_d0 AT %IX0.3: BOOL; 

S09_d1 AT %IX0.4: BOOL; 

Q01_cilA AT %QX0.0: BOOL; 

Q02_cilB AT %QX0.1: BOOL; 

Q03_cilC AT %QX0.2: BOOL; 

9.4.3 Tijdsdiagramma. 

__________________________________________________________________________________ 


9.5 Oefening: Verkeerslichten. 


- We programmeren verkeerslichten op een standaard kruispunt (zie figuur). 

- Op de horizontale as krijgen we volgende werking: de groene lampen branden 4 sec, daarna de 

oranje 1 seconde, daarna de rode 5 seconden. 

- Op de verticale as krijgen we de omgekeerde werking. 

9.5.2 Tijdsdiagramma. 

9.5.3 SFC programma. 

Zie ook de uitbreiding op de website 

http://users.telenet.be/mbonner/mbonner/cvo/Projecten%20html/15%20Verkeerslichten.htm 

__________________________________________________________________________________ 


HOOFDSTUK 10 STRUCTURED TEXT. 

10.1.1 Empty instruction 

De kleinste vorm van een instructie of programma is een puntkomma. 

Dit doet natuurlijk niets maar het kan wel een foutmelding voorkomen. 

10.1.2 Assignment 

A:=B; 

CV := CV + 1; 

C:=SIN(X); 

10.1.3 IF 

IF D

kennismaking - RTC Oost-Vlaanderen

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?