Mariniers op verkenning in de heuvels van Dartmoor - EveryOneWeb

Op verkenning in de heuvels van Dartmoor
Onzichtbaar voor de vijand
Een grijze en mistige dag, met hier en daar een spatje regen. De overwaaiende wolken, die nu en dan
omhoog geblazen worden, onthullen de sombere lijnen, als dunne zilveren aderen over de hellingen
van de heuvels. In de verte glinsteren de rotsen waar het licht de natte oppervlakten raakt. Het is één
en al melancholie, schreef Sir Arthur Conan Doyle in The hound of the Baskervillers (1902). Meer dan
honderd jaar geleden zocht Sherlock Holmes in dit sobere heuvelland naar een spookhond. Nu zoeken
twintig mariniers in de treurige, mistige heuvels van Dartmoor naar een terroristische eenheid.
Tekst: Barry Wijnandts/Foto’s: Sjoerd Hilckmann

Als voorbereiding op een carrière binnen Special Forces eenheden
vormt de verkennersopleiding van het Korps Mariniers een
belangrijke basis. Van 23 oktober tot 6 november werd in Devon
de trainees, mariniers en korporaals, geleerd om in kleine teams
inlichtingen in te zamelen, die nodig zijn om snel een aanval te
kunnen inzetten. Zo’n team bestaat uit vier man, in de toekomst
misschien zes, die er achtenveertig uur op uit worden gestuurd. Ze
moeten een goede route vinden naar een object om daar strategisch
belangrijke informatie terug te koppelen naar het hoofdkwartier.
Ongezien en onopgemerkt blijven, zijn de belangrijkste zaken om
een missie te kunnen volbrengen.
Speelruimte
De cursus begon in Oirschot waar zich een scenario ontwikkelde
op basis van recente gebeurtenissen in het Belgische leger. Een
rechtsradicale groepering plande aanslagen op diverse doelen in
Nederland en was zich met zorgwekkende professionaliteit aan het
organiseren en bewapenen. Na een theoretische basis te hebben
gelegd op het oefengebied van de landstrijdkrachten, verplaatsten
de opleiding en het scenario zich naar Devon in Zuidwest-Engeland.
Hier is voor de organisatie alle speelruimte om de training zo realistisch
mogelijk te laten verlopen.
Collegezaal
Twintig man staan ‘s morgens in het bleke strijklicht van de opkomende
najaarszon op een parkeerplaats in het drukbezochte nationaal
park Dartmoor. Zware rugzakken en C7-geweren liggen her en der
verspreid op het grint. Echtparen die hier hun hond komen uitlaten
kijken verwonderd naar de woeste donkergroene verschijningen, die
snel een cracker uit hun rantsoen naar binnen werken, in afwachting
van de volgende les. De instructeurs nemen de jongens mee, langs
een smal pad door de heide naar beneden, het bos in. Tijdens het
doorkruisen van een weiland kijken enkele Shetlandpony’s net zo
nieuwsgierig als de wandelaars. Snel verdwijnen de mariniers achter
het gaas het bos in, waar een collegezaal in landelijke stijl is aangelegd.
Boomstammen die tegen de helling zijn gelegd, zijn de bankjes. Een
boom biedt houvast aan een metalen schoolbord en de docenten kunnen
hun lesmateriaal op een tafeltje van ruwe stammetjes leggen. De
les gaat over overleven. Survival heeft niet een eigen specialisatie binnen
het korps, maar is iets waar veel mariniers zich hobbymatig mee
bezig houden volgens instructeur sergeant-majoor der mariniers Peter
de Jong. Het is niet ondenkbaar dat verkenners ooit in een situatie
komen, waarbij improvisatievermogen en kennis van de situatie en de
mogelijkheden in onbewoond gebied levensreddend kunnen zijn.
Wil om te overleven
De hele ochtend krijgen de cursisten een intensieve les van een
sergeant van de US Marines en twee korporaals van een Engelse
mountainleaders-eenheid. Terwijl sergeant Tod Lewis gedreven zijn
verhaal houdt, schrijven de mariniers druk mee in hun notitieboekjes.
Het oogwit danst op en neer in de gecamoufleerde gezichten,
van de docent terug naar het schrift. “Het is een bepaalde houding
die je overlevingskansen vergroot. Waar het op neerkomt is, dat je
iets moet hebben om voor te blijven leven. Jij bent soldaat en je hebt
een missie meegekregen. Je hebt de wil om te blijven leven, om te
overleven en je missie te volbrengen!”, vat de US Marine samen. Hij
laat de studenten hard meedenken door vragen te stellen: “Wat zijn
de prioriteiten van overleving?” Er wordt actief meegedacht en direct
komen de antwoorden los: een onderkomen, water, vuur, voedsel.
Actieradius
Achter in het bos is een praktijkruimte aangelegd met verschillende
typen shelters, vuren en waterwinmethoden. De docenten
leiden de mariniers erlangs en leren zo de geheimen van een goed
onderkomen of hoe je zelfs in dit vochtige Engelse weer met heel
eenvoudige middelen een vuur aan de gang krijgt. Bijvoorbeeld
met waterzuiveringstabletten (kalium permanganaat) en antivries
uit de auto, die, samen luchtdicht opgesloten in een stuk papier
een brandbaar koppel vormen. Nu behoort een voertuig niet tot de
uitrusting van een verkenningsteam. Maar volgens hoofdinstructeur
segeant-majoor der mariniers John Jansen wordt de actieradius van
de verkenningsteams steeds groter, zodat de inzet van voertuigen
onontbeerlijk wordt. “Tot nu toe werken verkenners ongeveer vier
tot acht kilometer vanaf een ‘drop-off point’. Maar in Irak zijn deze
afstanden bij Britse teams al gegroeid tot zestig, tachtig en soms
wel over de honderd kilometer. Dan word je dus afhankelijk van
voertuigen.”
Scherpschutters
De Mariniersbataljons hebben elk hun eigen verkenningspelotons,
bestaande uit ongeveer zestig man. Daarin zitten de verkenningsteams,
een sergeant of korporaal met drie mariniers. Een team bestaat
uit een In Command (IC), een Second in Command (2 IC) een signaler
en een lead scout. In de toekomst kunnen er wellicht twee man
aan toegevoegd worden, zodat de inzet nog breder kan worden. Te
denken valt aan een Forward Observation Officer, die geschutsdoelen
aan kan wijzen voor de artillerie of een Forward Air Controller, die
dit doet voor vliegtuigen. Ook zou Jansen graag de uitrusting van de
teams willen uitbreiden. Nu lopen de mannen bewapend met een C7
en een Glock, maar een C8 (een lichtere en compacte variant van de
C7) en een sniperrifle zou ook wenselijk zijn. “In Irak en Afghanistan
wordt de tegenstander steeds professioneler georganiseerd. Er zitten
meer en meer scherpschutters langs de wegen. Vandaar dat wij ook
beter uitgerust op pad moeten gaan”, vertelt Jansen.
Zelfstandig
Eerste luitenant Roelof Docter is officier belast met de leiding tijdens
deze cursus. Hij ziet de opleiding als een goede basis voor de
carrière van de marinier. “Verkenners zijn jongens waar we verder
mee willen. Zij moeten over net wat meer kwaliteiten beschikken
dan de doorsnee.” Verkenners werken heel zelfstandig in kleine
teams en moeten zelf veel initiatief ontplooien. Niet iedereen kan
zich zomaar opgeven voor de opleiding, want het werkt met een
soort voordrachtsysteem. De eigen commandant moet potentie
zien in de kandidaat om verkenner te worden en deze moet een
referentie meebrengen naar de opleiding. De kleinschaligheid
van de opleiding laat het ook niet toe dat iedereen zich ervoor
kan inschrijven. De opleiding is begonnen met 26 man, waarvan
er nu nog twintig over zijn, en heeft daarvoor een staf van 57 en
18 man oefenvijand nodig. Mede-organisator en instructeur sergeant-majoor
der mariniers John de Ruiter: “Door operationele
verplichtingen elders heeft de opleiding twee jaar stil gelegen. Als
je het weer oppakt, dan moet je toch aardig wat moeite doen om
alles weer te organiseren en iedereen te overtuigen van het belang
van de opleiding. We zijn met name heel erg afhankelijk van de
5

eschikbaarheid van ervaren instructeurs. Hun kennis hebben we
hier heel hard nodig.” Elk verkennersteam moet bijgestaan worden
door een ervaren verkenner (korporaal of sergeant) uit de verkenningspeletons.
Voor twintig man zijn dat dus vijf instructeurs.
Opdrukken
Als de stoomcursus survival is afgelopen, worden de verkenners in
een vrachtwagen geladen en begint een lange rit naar een nieuw
gebied. Als een metrotrein in een tunnel passen de wagens op
de smalle, kronkelige weggetjes, die aan beide flanken worden
ingeperkt door stenen walletjes en hoge hagen van varen, beuk
en stekelige sleedoorn. De wagens verlaten de verharde weg en
draaien een bos in, om op een breed kruispunt de mariniers eruit
te zetten. De instructeurs gebieden de mariniers zich van alles te
ontdoen. Rantsoenen, extra kleding, slaapzak, matjes, zeil, alles
wordt ingenomen. Een marinier ‘vergeet’ zijn fleecejack uit te
doen en mag even vijftig keer opdrukken. Een ander denkt slim
te zijn door zoveel mogelijk eten in zijn mond te stoppen en krijgt
een vergelijkbare straf. Nu moeten ze het geleerde in praktijk gaan
brengen. De teams worden afzonderlijk het bos in gestuurd, naar
een plek waar ze zelf een onderkomen moeten bouwen, een vuur
moeten aansteken en zelf voor hun voedsel moeten zorgen.
Moe en krachteloos
Team drie komt terecht op een helling vol dennenbomen, met
een vrij kale bodem. Hun probleem is vooral om een onzichtbare
shelter te bouwen. De IC van het team, marinier Remco Beumer,
heeft al snel een geschikte plek gevonden, een meter of dertig
boven de rivier. Een rots vormt een natuurlijke wand en het stukje
grond ervoor ligt redelijk recht. De helling en een omgevallen rotte
boomstam vormen een beschutte hoek, zodat de shelter alleen
maar hoeft te bestaan uit een dak en één wandje. Beumer: “We
hebben een balk gezaagd en die aan één kant op de rots gelegd
en aan de andere kant op anderhalve meter hoogte aan een boom
vastgebonden. Daarop ligt een tweede balk, zodat het geheel een
driehoek vormt, en daar hoeft alleen nog maar een dicht dak op
te worden gelegd.” 2IC korporaal Michel Huiden is druk met de
constructie bezig, terwijl lead scout marinier Dio Buchner de hele
omgeving afstruint naar geschikte takken en dakbedekking. Als
het onderkomen nagenoeg staat, overleggen Huiden en Beumer
over de positie van een reflectiescherm achter het vuur. Door een
houten wandje voor de ingang van de shelter te plaatsen, wordt de
warmte van het vuur het onderkomen in gestraald en gaat het niet
verloren in de open lucht.
Het lekker buiten bezig zijn, begint nu wel tegen te staan bij de
teams: “We hebben voor 48 uur rantsoenen gekregen en we zijn nu
96 uur bezig in het veld”, aldus Huiden. Beumer vult aan: “En dan
zijn we ook nog eens helemaal gestript. We deden het juist rustig
aan met de rantsoenen, maar wat we vanmorgen nog over hadden,
Korporaal Huiden en Marinier Beumer zijn druk in de weer om een goed
onderkomen te bouwen voor de nacht.
moesten we inleveren. Ik begin nu wel te merken dat ik moe word
en wat krachteloos.” Toch moeten ze nog even bikkelen tot het
volgende rustpunt.
Oversteek
De volgende morgen om zes uur komen de instructeurs kijken hoe
de teams het maken. Na weinig te hebben geslapen en nagenoeg
niets te hebben gegeten, maken ze zich klaar voor de volgende
opdracht. De verkenners hebben hun observatiepost moeten ontvluchten,
worden op de hielen gezeten door vijandige troepen en
moeten nu zo snel mogelijk de dichtstbijzijnde ‘safehaven’ zien te
bereiken. Het enige wat ze hebben is een kleine kaart van het gebied,
maar het punt van hun bivak staat daar niet op aangegeven. Het is
dus eerst zaak om ‘de kaart op te lopen’. De instructeurs leggen
uit dat dat op zich vrij eenvoudig is, door het riviertje in westelijke
richting te volgen. Dartmoor is echter in dikke, grijze mist gehuld
en het zicht is maximaal vijftig meter. Pas veel later dan verwacht,
meldt een eerste team zich via de radio dat ze het eerste checkpoint
zijn gepasseerd. Hoewel het niet koud is, doet het weer onvriendelijk
aan. Witte flarden mist jagen met hoge snelheid over het zompige
terrein. Kleine druppeltjes plakken aan hun gezichten en kruipen in
haren en oogleden samen tot een weekmakende massa water. In de
nabijheid van het tweede checkpoint probeert een ander team contact
te krijgen met het hoofdkwartier. Korporaal Dennis Veldmaat
probeert door de mist heen te kijken, zijn C7 paraat om niet te
worden verrast door vijandige troepen. “We hebben in drie nachten
ongeveer twee uur geslapen, dus ik ben aardig moe. Het eten was
niet toereikend. We hebben net contact gehad met de vijand. Wij
zagen hen het eerst, opdoemend uit de mist, twee man. Dus we hadden
ruim overwicht.”
Een succes was het vuurcontact echter niet helemaal te noemen.
Tijdens de snelle verplaatsing heeft het team een briefje met
codes verloren, die ze nodig hadden voor de radioverbindingen.
Hoofdinstructeur Jansen: “Dit team heeft zijn crypto verloren bij
het vuurgevecht. In principe zijn ze nu verloren. We moeten maar
even bedenken wat we daarmee doen. Misschien een extra nachtje
buiten slapen.”
“Je hebt geen tijd om rustig te
overleggen wat je kan doen”
Veilig gebied
Volgens planning zou het eerste team ongeveer om twaalf uur
’s middags bij de basis moeten arriveren. Dit werd uiteindelijk half
vier. Het kamp is in het scenario een ‘safehaven’ voor de militairen,
en zou in het echt een ambassade kunnen zijn in een missiegebied.
De verkenners kunnen echter niet zonder meer het huis binnenlopen
en aanschuiven aan tafel. Na hun vermoeiende tocht krijgen de mariniers
aanvankelijk de status van krijgsgevangene, totdat hun identiteit
daadwerkelijk is vastgesteld. Als de verkenners via de radio hun
nadering aankondigen, ontvangt een gewapende wacht de IC van het
team voor ondervraging. De procedure is om via een ‘challenge and
reply’, een gecodeerde uitwisseling van wachtwoorden, duidelijk te
maken dat de verwilderde mannen uit het bos eigen troepen zijn.
De teams gaan er abusievelijk vanuit dat ze in een hinderlaag zijn
gelopen en gegijzeld gaan worden, dus niemand heeft de challenge
and reply voorbereid. Eén team, dat pas ’s avonds laat binnenkomt,
via de verkeerde kant, raakt daardoor zelfs in vuurgevecht met de
eigen safehaven.

In de steengroeve Foggingtor leren de verkenners om te gaan met hoogtes.
‘Fast rope’ is dé methode om verkenners in het veld te droppen.
Moe en met ogen vol twijfel lopen de jongens van team drie met de
armen hoog de tuin van het kamp in. Ze worden streng toegesproken
door de wacht, die ze gebiedt de wapens te ontladen, naar beneden te
kijken en ze vervolgens aan een grondige fouillering onderwerpt. Dan
worden ze naar binnen geleid, waar eerste luitenant Docter ze debrieft.
IC Beumer doet beknopt verslag van de beleving en heeft moeite met
het aanwijzen van hun route en locaties. Huiden springt direct bij: “We
hebben een checkpoint overgeslagen, omdat we op die plek mensen
zagen. Bij checkpoint drie kregen we te horen dat we terug moesten
naar checkpoint twee, maar omdat dat twee uur lopen was, hebben we
dat nog maar even geverifieerd.” Het hoofdkwartier vond de melding
van dreiging van mogelijk vijandige aanwezigheid op het checkpoint
legitiem en team drie werd een enorme omweg bespaard.
Een ander team arriveert en wederom wordt de IC gechallenged
door de wacht. “Wie ben jij?” vraagt sergeant der mariniers Fokko
Soetenga. Onzeker stamelt de IC de naam van zijn eenheid terug,
niet begrijpend waar de sergeant naar toe wil. “Welke eenheid zijn
jullie? Two Bravo Oscar zegt mij niets!” De schrik slaat helemaal
toe als Soetenga dreigt het team weg te sturen. Maar uiteindelijk
krijgen zij ook de status van krijgsgevangenen en is een warme
douche en maaltijd binnen handbereik.
Eenmaal goed uitgerust en volgegeten blikt Huiden terug op de
tocht. “Twaalf uur ’s middags was niet haalbaar. Het was twintig
kilometer lopen over slecht terrein. Je zakt soms tot aan je middel
weg. Door de mist konden we totaal geen referentiepunten onderscheiden
om te navigeren.”
Doorgespoeld
De volgende dagen hebben de mariniers een ontspannend programma
met een oefening in rivercrossing en een uitdagend tochtje
door een afvoerbuis van de afwatering van een forellenkwekerij.
“We hebben dit idee van de lokale jeugd, die dit in de zomer doet”,
legt Jansen uit. De verkenners stappen één voor één een kniediepe
sloot in en staan voor twee pijpen met een doorsnede van een kleine
meter, waar met grote snelheid water door stroomt. Op de heenweg
kost het enkele seconden om letterlijk door de buis te worden
gespoeld, maar de terugweg door de andere buis kost flink meer
moeite. Een enkeling verdwijnt voor een paar tellen de donkere gang
in, om vervolgens al proestend met grote snelheid terug gepompt
te worden door de sterke druk van het water. Hoewel bedoeld als
grapje in het lesprogramma, kan zo’n stunt een manier zijn om een
‘close target reckon’ uit te voeren, een manier om een observatiedoel
ongemerkt binnen te dringen voor een nadere inspectie.
Daarna komt een stukje klimmen en afdalen aan de orde. Dit valt volgens
sergeant-majoor Peter de Jong ook in het kader van ontspanning:
“Dit stamt eigenlijk nog uit de tijd van Normandië, het wordt haast
niet meer gebruikt. Je kunt beter een route om dit soort terrein heen
zoeken. De Britten pikken het klimmen en afdalen weer een beetje op,
maar dan gaat het vooral om operaties in de jungle. Als je daar een klif
probeert te omzeilen, dan kap je je vrij van dienst door dat oerwoud.”
Fast rope
Dan komt het grote ‘speelgoed’ voor de cursisten. De verkenners
hebben twee Engelse Sea King helikopters tot hun beschikking om
een ‘fast rope’ te oefenen, het snel langs een dikke tros afdalen uit
een hoverende helikopter. “Dit is dé manier waarop verkenners in
het veld worden gedropt, dus het is een essentiële oefening. De
meesten zullen dit niet eerder hebben gedaan, wel vanaf een klimtoren,
maar niet uit een heli”, zegt sergeant-majoor Jansen.
Er staat een stevige wind over het veen, maar de verkenners hebben
er weinig last van volgens Beumer. Ze sprongen niet van een
al te grote hoogte. “Het was raar om die tros zo in de wind te zien
hangen en dan lijkt het vanuit de helikopter tot aan de tros toch
wel erg ver.”
7

Terug naar de missie
De verkenners moeten zich weer concentreren op hun missie. De hele
middag wordt besteed aan het voorbereiden van een verkenning op
verschillende doelen rond Dartmoor. De terroristen zijn actief in het
gebied, en hun leider, die uiteindelijk gearresteerd moet worden, is in
de buurt gezien. De teams verschansen zich in de zalen in het gebouw.
Zo weinig mogelijk mensen mogen op de hoogte zijn van wat ze doen
en de verkenningsteams onderling mogen al helemaal niets van elkaar
weten. Als ze gevangen worden genomen, kunnen ze de tegenpartij in
elk geval niets vertellen over de andere missies.
De lead scout moet de route uitstippelen. De tocht van drop-off
point tot aan de plek waar ze mogelijk een goede observatiepost
kunnen inrichten is redelijk snel uitgezet. Maar de lead scout moet
er ook rekening mee houden dat de helikopter hen ergens anders
afzet, of misschien onderweg een noodlanding moet maken of
neerstort. Ook dan moet hij snel weten waar ze zich bevinden en
hoe ze hun missie kunnen volbrengen. Mocht door een incident
de groep uit elkaar vallen, dan moeten er rendez-vous posities zijn,
en er moet een goede terugweg zijn. Hij kan ook rekening houden
met een aanvalsplan. Als de observaties leiden tot een directe
interventie vanuit het hoofdkwartier, kunnen verkenners worden
ingezet om de infanterie te gidsen. Maar misschien moeten ze ook
‘eyes on’ houden of wil het hoofdkwartier meer informatie en moet
er een ‘close target reckon’ worden uitgevoerd.
De signaler is de crypto aan het voorbereiden en de frequenties op
de radio’s aan het instellen. De beperking van een verkenningsteam
zit vooral in de bagage van de verbindelaar. De energievoorziening
van alle apparatuur is het grootste probleem waar de verkenners
mee moeten omgaan. De batterijen moeten licht zijn, veel
vermogen hebben en een lange levensduur hebben. En het liefst
ook betrouwbaar zijn. Allemaal eisen die elkaar in de weg staan,
volgens Jansen. De huidige lithium batterijen komen het dichtst in
de buurt van deze eisen, maar scoren slecht op betrouwbaarheid.
Het is echter het beste wat er is. Een team heeft twee radio’s mee,
waarvan één voor noodgevallen. Die weegt bijna net zo veel als de
standaard radio.
Voor het verdelen van de lasten zorgt de 2IC. Hij is verantwoordelijk
voor de ‘huishoudelijke’ dienst. Hij moet bepalen wat iedereen in zijn
team kan meezeulen en dat er een eerlijke verdeling van de lasten is.
Ook bepaalt hij wat er meegaat aan rantsoenen en dergelijke. De 2IC
moet daarbij sterk rekening houden met wat hij onderweg verwacht
tegen te komen, hoe het landschap en de route is en wat zijn mannen
kunnen (ver-)dragen.
De IC is in deze fase de enige die zicht heeft op de daadwerkelijk uit
te voeren missie. Hij verzamelt alle inlichtingen voor het tactische
plaatje. Aan het eind van de dag houdt iedereen zijn eigen deel van
de briefing die, als het goed is, naadloos op elkaar aansluit. “Ze
moeten precies weten wat ze moeten doen als ze een weg kruisen,
of een rivier tegenkomen, of als ze op een verkeerde plek terechtkomen.
Daar heb je geen tijd om even rustig te overleggen wat je
kan doen”, legt sergeant-majoor De Ruiter uit.
Na de laatste maaltijd worden de teams één voor één door de Sea King
op hun plaatsen gedropt. Koud maanlicht helpt bij het navigeren door
het ruige terrein, maar voorkomt niet dat nu en dan een flinke misstap
wordt begaan. Met lasten van rond de veertig kilo op de ruggen krijgen
hun lichamen aardige klappen te verwerken. Na een paar kilometer
lopen, bereiken ze de locatie waar ze hun observatiepost moeten
inrichten. Met daglicht moeten de mannen ‘eyes-on’ hebben.
In de volgende dagen ontvouwt het scenario zich verder, waarbij
de verkenners zich hergroeperen om een aanval voor te bereiden,
maar te laat ter plekke komen. Vervolgens worden ze weer op pad
gestuurd. Ze moeten ongezien een oud fort binnendringen en zullen
daar het brein achter de rechtse organisatie arresteren. In hun poging
zo snel mogelijk het gebied te verlaten worden ze opgejaagd door
de vijand om uiteindelijk in gevangenschap te belanden. Na flink
door de mangel te zijn gehaald, worden de mariniers als krijgsgevangene
een rijk versierde feestzaal ingeleid, om hun nieuwe status
als verkenner op Bourgondische wijze in te luiden.
8
Vanuit de observatiepost wordt een stuwdam in de gaten
gehouden. De verkenners wisselen om het uur en dit is het
enige rustmoment tijdens een verkennersmissie.