J.F. Klinkhamer - Nederlands Architectuurinstituut

Bert Johan Ouëndag (1861-1932)
Inleiding
*1881 wint prijsvraag verenigingsgebouw Planten- en Vogeltuin Arnhem (onlangs gesloopt)
*Werkte bij stadsarchitekt Jan Springer in de tachtiger jaren van de 19e eeuw, bij Klinkhamer in
elk geval sinds 1893
*1899-1905 geassocieerd met Klinkhamer, vanaf 1905 eigen bureau, later met zoon ir. W.B.
Ouëndag die het bureau continueerde met Ir. T. Zwiers. Later bureau Zwiers en Fontein, nu Ir.
E. Fontein. Ouëndag was de ontwerper van de meeste opdrachten van het bureau Klinkhamer
en Ouëndag tussen 1900 en 1905.
Het archief van het architektenbureau Zwiers en Ouëndag maakt eveneens deel uit van de
collectie van het Nederlands Architectuurinstituut; zie voor de stukken van Ouëndag aldaar,
code OUEN.
*Een van de 3 deelnemers aan de meervoudig opdracht voor het Koloniaal Instituut te
Amsterdam (zie inv. nr. 128)
*Lid van vele commissies, waaronder schoonheidscommissies van Laren en Amsterdam en de
Examencommissies voor Bouwkundig Opzichter en Tekenaar van de BNA.
Over het archief
Het archief is gevormd uit de nalatenschap van J.F. Klinkhamer. De stukken zijn verhuisd van
zijn laatste woonplaats Den Haag naar de zolder van het huis van zijn zoon J.P. Klinkhamer in
Hilversum. Gedurende enige tijd is het archief vervolgens ondergebracht geweest bij W.M.
Dudok, een kennis van de familie. Van het bureau Dudok en Magnée is het omstreeks 1972
verhuisd naar Utrecht, waar een kleindochter van Klinkhamer het materiaal gebruikte voor een
bijvak-skriptie Kunstgeschiedenis aan de R.U. Utrecht. Zij droeg zorg voor de overdracht van
het archief aan het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst in Amsterdam.
In de periode Dudok-Magnée werden enige stukken (examenopgaven; inv.nr. 103-118, verpakt
in inv.nr. 143) aan het archief onttrokken; deze stukken werden tijdens de inventarisatie in 1982
weer aan het archief toegevoegd.
De oudere architektuurprojekten (vóór 1900) zijn in het archief vrij slecht vertegenwoordigd. Uit
andere bronnen (Gemeente-archief Amsterdam en lijstje het in inv.nr. 90) blijkt dat zeker nog
een tiental gebouwen zijn gerealiseerd welke niet in het archief zijn vertegenwoordigd. Van
enkele gebouwen zijn alleen foto's aanwezig (zie bijlage nrs. 5, 10, 15, 16, 19-22, 24).
De projekten tussen 1900 en 1905 zijn meestal door Ouëndag ontworpen, terwijl ze werden
gesigneerd met "Klinkhamer en Ouëndag, architecten". Uit de correspondentie in inv.nr. 2 wordt
iets van de relatie van de beide architecten uit de jaren na 1900 duidelijk. De stukken die
betrekking hebben op architectuur van na 1905 en die vrijwel allen alleen door Ouëndag zijn
gesigneerd, lijken als bijlage bij brieven in het bezit van Klinkhamer te zijn gekomen. Dit blijkt
echter niet altijd uit de brieven (inv.nr. 2) en niet altijd is een bijbehorende brief bewaard
gebleven. Opgemerkt zij dat Ouëndag bureau hield in Amsterdam, terwijl Klinkhamer zich, sinds
hij in Delft doceerde, vrijwel geheel uit de bouwpraktijk terugtrok.
Over de inventarisatie
Het grootste deel van het archief bestaat uit tekeningen voor architektuur-projekten. De
correspondentie vormt slechts een geringe hoeveelheid. Vanwege de nauwe relatie van alle
stukken met de taakuitoefening van Klinkhamer als architekt en als hoogleraar werden de
meeste stukken in de inventaris opgenomen. Slechts prenten en foto's worden in een bijlage
vermeld.
De stukken bij documentatie (inv.nrs. 127-141) hebben vrijwel alle betrekking op de colleges in
Delft (inv.nrs. 80-102). Dat blijkt onder andere uit de onderwerpen, die nauw aansluiten bij die
van de diktaten. Hetzelfde geldt overigens voor enkele van de foto's in de bijlage (nrs. 30-34).
Van enkele stukken is het verband met de taakuitoefening van Klinkhamer niet evident. Waar
nodig wordt in noten bij die stukken een aanwijzing gegeven voor de verklaring van hun
aanwezigheid.
3