'Informatieproblemen Oplossen' in het curriculum - Open Universiteit ...

More documents

Recommendations

Info

1 Inleiding Integreren van de vaardigheid Informatieproblemen Oplossen in het curriculum In onze huidige informatiemaatschappij is het van groot belang om informatiegeletterd te zijn. De sterke opkomst van informatie- en communicatietechnologie (ICT) maakt dat leerlingen en studenten meer dan ooit in staat moeten zijn om informatieproblemen op te lossen. Studenten dienen vaardig te zijn in het onderkennen van informatieproblemen, genereren van informatievragen, zoeken en vinden van informatie, beoordelen, verwerken en communiceren van informatie. Het is niet verwonderlijk dat het belang van het kunnen oplossen van informatieproblemen of van informatiegeletterdheid zijn weerslag vindt in het onderwijs. Binnen onderwijsconcepten zoals probleemgestuurd of vraaggestuurd onderwijs, projectonderwijs, competentiegericht onderwijs en ‘resource-based education’ leren studenten kennis en vaardigheden toe te passen om authentieke taken en problemen op te lossen. Van studenten wordt verwacht dat ze actief en zelfstandig kennis (leren) construeren, waarbij ze de informatie die tot deze kennis leidt zelf dienen te verzamelen, te verwerken, te integreren met eerder opgedane kennis en te organiseren en presenteren. Dit proces kan worden gezien als een complexe cognitieve vaardigheid. De vaardigheid bestaat namelijk uit verschillende deelvaardigheden die duidelijke relaties met elkaar hebben en in elkaar grijpen en het vergt veel tijd om een bepaalde mate van competentie te ontwikkelen. Van complexe cognitieve vaardigheden mag niet worden verwacht dat studenten deze zonder instructie naar behoren ontwikkelen. Echter, het onderwijs in informatieproblemen oplossen staat nog in de kinderschoenen. De Onderwijsraad (2003) geeft in haar rapport ‘www.web-leren.nl’ aan dat het onderwijs een belangrijke taak vervult voor wat betreft het aanleren van deze vaardigheden: studenten dienen adequaat voorbereid te worden op het werken in de informatiemaatschappij. Volgens de Onderwijsraad schiet het onderwijs hierin nochtans te kort. Met deze handleiding willen we een aanzet geven voor de integratie van de vaardigheid ‘Informatieproblemen oplossen’ in het hoger onderwijs. Het doel is om deze vaardigheid in te bedden in het gehele curriculum van een opleiding: dus vanaf het eerste tot het laatste studiejaar. Om dit te bereiken dienen een aantal stappen te worden gezet, zoals een analyse van het curriculum, het verzamelen van praktijksituaties, waarin de vaardigheid wordt toegepast, het ontwerpen van authentieke leertaken en het maken van keuzes omtrent de mate van ondersteuning van het leerproces. Deze stappen, die zijn gebaseerd op het ‘Vier-componenten instructieontwerpmodel’ of 4C/ID-model van Van Merriënboer (1997) voor het ontwerpen van instructie voor complexe cognitieve vaardigheden, zullen in deze handleiding worden uitgewerkt. De uitwerking van deze stappen is niet alleen gebaseerd op de theorie voor het ontwerpen van instructie voor complexe cognitieve vaardigheden, maar is mede gebaseerd op ervaringen die zijn opgedaan in de praktijk. In een samenwerkingsverband van het Onderwijstechnologisch Expertisecentrum van de Open Universiteit Nederland en de tweedegraads lerarenopleiding Nederlands van de Fontys Lerarenopleiding Sittard is de ontwerpmethodiek van Van Merriënboer stap voor stap gevolgd en is binnen een deel van het curriculum van de lerarenopleiding instructie in de vaardigheid ‘Informatieproblemen oplossen’ geïntegreerd. Deze instructie (een verzameling leertaken) is vervolgens geïmplementeerd en geëvalueerd. De ervaringen die zijn opgedaan met het ontwerp en implementatie van de instructie illustreren de gevolgde ontwerpmethodiek en vormen een belangrijk onderdeel van deze handleiding. Bij elke stap wordt eerst beschreven wat de stap inhoudt en welk doel de stap dient. Vervolgens wordt de stap toegepast op het gebied van informatieproblemen oplossen en geconcretiseerd aan de hand van ontwerpproces dat is doorlopen bij het ontwikkelen van de instructie voor de Lerarenopleiding Nederlands. Tot slot worden per stap voor de docent of ontwerper richtlijnen gegeven voor het integreren van de pagina 4 van 40
Integreren van de vaardigheid Informatieproblemen Oplossen in het curriculum vaardigheid ‘Informatieproblemen oplossen’ in het curriculum. De belangrijkste aandachtspunten worden daarbij opgesomd. Voorafgaand aan de hierboven beschreven handreikingen voor het ontwerpen en implementeren van geïntegreerde instructie voor het (leren) oplossen van informatieproblemen zullen in deze handleiding twee korte hoofdstukken worden gewijd aan de belangrijkste achtergronden en uitgangspunten van de gehanteerde ontwerpmethodiek en de vaardigheid ‘Informatieproblemen oplossen’ die centraal staat in de instructie. Deze handleiding heeft twee bijlagen: 1. Onderwijsmateriaal - Introductie op de taakklasse - Leertaken en proceswerkbladen Leertaak 1 Leertaak 2 Leertaak 3 Leertaak 4 2. Theorieboek pagina 5 van 40
Page 1 and 2: Integreren van de vaardigheid Infor
Page 3: Inhoudsopgave Integreren van de vaa
Page 13 and 14: Figuur 4. Vaardigheidshierarchie In
Page 17 and 18: 3.2 Stap 2: ordenen van taakklassen
Page 19 and 20: 3.2.3 Toegepast: bepalen van de ond
Page 23 and 24: 3.3 Stap 3: ontwerpen van leertaken
Page 25 and 26: Figuur 7. Ontwerp van vaardigheidsc
Page 35 and 36: 3.6 Stap 6: toetsing 3.6.1 Uitleg:
Page 37 and 38: 4 Referenties Integreren van de vaa
Page 40: Integreren van de vaardigheid Infor

'Informatieproblemen Oplossen' in het curriculum - Open Universiteit ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?