<strong>2007</strong> e<strong>en</strong> netto schuld<strong>en</strong>land is, daar waar <strong>het</strong> in 2000 nog e<strong>en</strong> positief netto vermog<strong>en</strong> had. In dit licht bezi<strong>en</strong>, is de erosie van de netto vermog<strong>en</strong>spositie van de overheid gedur<strong>en</strong>de <strong>1994</strong>-<strong>2007</strong> onverstandig geweest. <strong>De</strong> volatiliteit in <strong>het</strong> structurele robuuste primaire saldo laat zi<strong>en</strong> dat <strong>het</strong> tr<strong>en</strong>dmatige begrotingsbeleid nog niet goed werkt. R<strong>en</strong>temeevallers, hogere gasbat<strong>en</strong> vanwege de hoge olieprijs <strong>en</strong> conjuncturele meevallers bij de sociale zekerheid zijn aangew<strong>en</strong>d voor structureel lagere belasting<strong>en</strong> of hogere uitgav<strong>en</strong>, met name aan de gezondheidszorg. Dit heeft de overheidsfinanciën aan <strong>het</strong> begin van deze eeuw uit <strong>het</strong> lood geslag<strong>en</strong>. <strong>De</strong> <strong>Zalmnorm</strong> verdi<strong>en</strong>t daarom op verschill<strong>en</strong>de punt<strong>en</strong> aanpassing. Structurele beleidsneutrale uitgav<strong>en</strong>plafonds moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gebaseerd op langetermijn groeiraming<strong>en</strong> waarin conjuncturele <strong>en</strong> middellange-termijneffect<strong>en</strong>, demografische factor<strong>en</strong>, prijsstijging<strong>en</strong> van de overheid door <strong>het</strong> Baumol-effect <strong>en</strong> verkapte uitgav<strong>en</strong>verhoging<strong>en</strong> zijn geëlimineerd. Voor elke regeerperiode vindt er additionele politieke besluitvorming plaats om de neutrale uitgav<strong>en</strong>kaders desgew<strong>en</strong>st aan te pass<strong>en</strong> aan demografische verandering<strong>en</strong> (vergrijzing), <strong>het</strong> Baumol-effect <strong>en</strong> grotere vraag naar overheidsuitgav<strong>en</strong>, zoals gezondheidszorg. Belastinguitgav<strong>en</strong> aan aftrekpost<strong>en</strong> word<strong>en</strong> in beginsel ook van e<strong>en</strong> neutraal structureel uitgav<strong>en</strong>plafond voorzi<strong>en</strong> om de explosieve groei van de belastinguitgav<strong>en</strong> te beteugel<strong>en</strong>. Alle meevallers aan inkomst<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgav<strong>en</strong>kant zijn per definitie tijdelijk <strong>en</strong> lop<strong>en</strong> bijgevolg in <strong>het</strong> financieringstekort <strong>en</strong> word<strong>en</strong> nimmer aangew<strong>en</strong>d voor structurele uitgav<strong>en</strong>verhoging<strong>en</strong> of last<strong>en</strong>verlichting<strong>en</strong>. Het structurele robuuste primaire saldo di<strong>en</strong>t zodanig te verbeter<strong>en</strong> dat er aan <strong>het</strong> einde van elke regeerperiode sprake is van houdbaarheid. Refer<strong>en</strong>ties Barro, Robert J. (1979), “On the <strong>De</strong>termination of Public <strong>De</strong>bt”, Journal of Political Economy, 87, 940-971. Caminada, Ko<strong>en</strong>, <strong>en</strong> Lex Goudswaard (2004), “The Fiscal Subsidy on P<strong>en</strong>sion Savings in the Netherlands”, Tax Notes International, 33, (13), 1231-1240. CPB (2003), “Het Structureel EMU-Saldo: <strong>De</strong> Method<strong>en</strong> van <strong>het</strong> CPB <strong>en</strong> de Europese Commissie Vergelek<strong>en</strong>”, CPB Memorandum 72, CPB: <strong>De</strong>n Haag. CPB (2006a), “Tijdreeks<strong>en</strong> Overheidsfinanciën”, in: Frits Bos, “<strong>De</strong> Nederlandse Collectieve Uitgav<strong>en</strong> in Historisch Perspectief”, CPB Docum<strong>en</strong>t No. 109, <strong>De</strong>n Haag: CPB. CPB (2006b), Macro Economische Verk<strong>en</strong>ning <strong>2007</strong>, <strong>De</strong>n Haag: CPB. CPB (2006c), “Trefzekerheid van Korte-Termijnraming<strong>en</strong> <strong>en</strong> Middellange- Termijnverk<strong>en</strong>ning<strong>en</strong>”, CPB Docum<strong>en</strong>t No. 131, <strong>De</strong>n Haag: CPB. CPB (2006d), C<strong>en</strong>traal Economisch Plan 2006, <strong>De</strong>n Haag: CPB. CPB (2006e), “Boekhoudkundige Berek<strong>en</strong>ing Budgettaire Ruimte 2008-2011”, CPB Docum<strong>en</strong>t 118, <strong>De</strong>n Haag: CPB. Ewijk, Casper van, Nick Draper, Harry ter Rele, Ed Westerhout, <strong>en</strong> Jan Donders (2006), Ageing and the Sustainability of Dutch Public Finances, Bijzondere Publicatie 61, <strong>De</strong>n Haag: CPB. Jacobs, Bas (<strong>2007</strong>), “<strong>De</strong> <strong>Zalmnorm</strong> <strong>en</strong> <strong>het</strong> <strong>Begrotingsbeleid</strong> <strong>1994</strong>-<strong>2007</strong>”, lange versie, mimeo, Universiteit van Tilburg/Universiteit van Amsterdam. Jacobs, Bas, <strong>en</strong> A. Lans Bov<strong>en</strong>berg (2006), “Voortschrijd<strong>en</strong>d Inzicht in de Vergrijzing”, Tijdschrift voor Op<strong>en</strong>bare Financiën, 38, (2), 62-79. Kotlikoff, Lawr<strong>en</strong>ce J. (2001), “G<strong>en</strong>erational Policy”, in: Handbook of Public 14
Economics - vol. IV, Elsevier North-Holland BV, 1873-1932. Ministerie van Financiën (<strong>2007</strong>), Tijdreeks<strong>en</strong> voor aftrekpost<strong>en</strong>, raming<strong>en</strong> <strong>en</strong> realisaties van budgettaire plafonds, <strong>De</strong>n Haag: Ministerie van Financiën. Persson, Torst<strong>en</strong>, <strong>en</strong> Guido Tabellini (2000), Political Economics, Cambridge-MA: MIT-Press. Studiegroep Begrotingsruimte (2006), Vergrijzing <strong>en</strong> Houdbaarheid, <strong>De</strong>n Haag: Ministerie van Financiën. 15
Change language