De Zalmnorm en het Begrotingsbeleid 1994-2007
De Zalmnorm en het Begrotingsbeleid 1994-2007
De Zalmnorm en het Begrotingsbeleid 1994-2007
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
economische klap. In 2002 eindigt <strong>het</strong> SRPS op -2,7% BBP, e<strong>en</strong> achteruitgang met<br />
4,3% BBP in slechts drie jaar tijd. Alle<strong>en</strong> de verslechtering gedur<strong>en</strong>de 1977-1981 is<br />
met 5,0% BBP nog groter. Onder Balk<strong>en</strong><strong>en</strong>de-II <strong>en</strong> III zijn alle zeil<strong>en</strong> bijgezet <strong>en</strong> is<br />
<strong>het</strong> SRPS weer bijna op nul gekom<strong>en</strong> in 2005. Echter, in 2006 <strong>en</strong> <strong>2007</strong> verslapt de<br />
begrotingsdiscipline <strong>en</strong> wordt de bijna helft van Balk<strong>en</strong><strong>en</strong>de’s budgettaire inhaalslag<br />
weer teruggedraaid om in <strong>2007</strong> te eindig<strong>en</strong> op –1,2% BBP. Aan <strong>het</strong> einde van Zalm’s<br />
ministerschap staat <strong>het</strong> SRPS er slechter voor dan <strong>het</strong> kleine positieve saldo waarmee<br />
hij begon.<br />
Figuur 3 – Structureel EMU-saldo, structureel primair saldo <strong>en</strong> structureel robuust<br />
primair saldo 1975-<strong>2007</strong> (%BBP)<br />
6<br />
3<br />
0<br />
-3<br />
-6<br />
-9<br />
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005<br />
Structureel EMU saldo Structureel primair saldo Structureel robuust primair saldo<br />
Bron: CPB Macro Economische Verk<strong>en</strong>ning <strong>2007</strong> <strong>en</strong> eig<strong>en</strong> berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> ander opvall<strong>en</strong>d aspect van de jar<strong>en</strong> <strong>1994</strong>-<strong>2007</strong> zijn de forse uitslag<strong>en</strong> van <strong>het</strong><br />
SRPS, net als die van <strong>het</strong> financieringstekort. <strong>De</strong> <strong>Zalmnorm</strong> beloofde meer stabiliteit<br />
in de overheidsfinanciën. Uit de <strong>en</strong>orme schommeling<strong>en</strong> van <strong>het</strong> SRPS moet de<br />
conclusie word<strong>en</strong> getrokk<strong>en</strong> dat tijdelijke meevallers in de praktijk word<strong>en</strong><br />
aangew<strong>en</strong>d voor (al dan niet structurele) uitgav<strong>en</strong>verhoging<strong>en</strong> <strong>en</strong> last<strong>en</strong>verlichting<strong>en</strong>.<br />
Daarbij spel<strong>en</strong> zowel conjuncturele factor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rol (voor zover niet uit de reeks<strong>en</strong><br />
gefilterd) <strong>en</strong> structurele factor<strong>en</strong> t<strong>en</strong> gevolge van diverse uitgav<strong>en</strong>verhoging<strong>en</strong><br />
belastingherzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, met name aan <strong>het</strong> einde van Paars-II, zie ook Figuur 1.<br />
Het begrotingsbeleid is al met al niet erg anticyclisch geblek<strong>en</strong>. Als <strong>het</strong> SRPS <strong>en</strong> de<br />
output gap in teg<strong>en</strong>overgestelde richting<strong>en</strong> beweg<strong>en</strong> is er sprake van procyclisch<br />
begrotingsbeleid. Jacobs (<strong>2007</strong>) laat zi<strong>en</strong> dat dit gedur<strong>en</strong>de 1980-1993 in zev<strong>en</strong> van<br />
de veerti<strong>en</strong> jaar <strong>het</strong> geval is. Gedur<strong>en</strong>de <strong>1994</strong>-<strong>2007</strong> is in zes van de veerti<strong>en</strong> jaar<br />
sprake van procyclisch beleid. In Paars-I heeft de begroting in 1995 <strong>en</strong> 1998 e<strong>en</strong><br />
procyclisch effect. Ook in 2000 wordt op de top van de conjunctuur procyclisch<br />
begroot. <strong>De</strong> belastingherzi<strong>en</strong>ing in 2001 is achteraf bezi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> conjunctureel geluk bij<br />
5
Change language