012Jacques Berenbak, NEN commissie ... - Bouwen met Staal

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Berenbak
Structural Design
Prof. ir. Jacques Berenbak
1

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
NEN heeft onlangs in opdracht van CEN twee nieuwe
Europese Normen voor de uitvoering van
staalconstructies uitgegeven:
NEN-EN 1090-1
Constructieve delen van staal en aluminium
Deel 1: Eisen voor conformiteitbeoordeling van
dragende delen
NEN-EN 1090-2
Het vervaardigen van
staal- en aluminiumconstructies
Deel 2: Technische eisen voor staalconstructies
2

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
NEN-EN 1090-1
is nieuw en regelt het CE- markeren van
constructieve dragende stalen of aluminium
onderdelen als ook bouwpakketten,
middels
Conformiteitverklaringen
van de producent
Dit kunnen dus een afzonderlijke balk zijn,
maar ook een bouwpakket van onderdelen
dat op de bouwplaats tot een skelet wordt
samengesteld
3

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Een staalskelet met een
CE-markering volgens de
NEN-EN 1090-1
moet door vrijwel alle
landen van Europa
naar zijn
conformiteitverklaring
geaccepteerd worden.
4

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Conformiteitverklaring
Volgens het Mandaat onder de
EU Richtlijn Bouwproducten (89/106EEG)
schept de CE markering
de verwachting
dat de constructieve onderdelen geschikt zullen
zijn voor hun bedoelde gebruik conform de
informatie die de markering begeleidt.
5

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
De producent moet dan wel door een
geaccrediteerde instantie gecertificeerd
zijn om voor zijn producten een
CE - markering af te mogen geven.
Hij neemt met die markering de
verantwoordelijkheid op zich met
betrekking tot een correcte uitvoering van
hetgeen hij aangeeft in zijn
conformiteitverklaring.
6

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Verantwoordelijkheid sluit aan op:
“Besluit Indieningsvereisten Aanvraag
Bouwvergunning (BIAB) 2005” art: 1.5.2
Bij de aanvraag moet degene
worden aangemeld,
die verantwoordelijk is
voor de uitvoering van de
bouwwerkzaamheden.
7

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
De overheid neemt meer afstand ten opzichte
van particuliere verantwoordelijkheid.
Bouw- en Woningtoezicht is niet
verantwoordelijk.
.
De aanvrager is verantwoordelijk
voor de uitvoering bouwwerkzaamheden
De nieuwe EN 1090-1 t/m 3 serie heeft
betrekking op verantwoordelijkheden voor,
en de betrouwbaarheid van de constructie.
8

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Nummer geaccrediteerde instantie
die het proces gecertificeerd heeft
Naam van de producent of agent
die bevoegd is om een
conformiteitverklaring
af te geven
Opgave van het materiaal en de
prestatie eisen waar de fabrikant
zich aan heeft geconformeerd.
Hier fabricage volgens de
onderdeel specificatie en de
EN 1090-2, EXC 3
9

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Conformeren, hoe en waaraan?
De EN 1090-1 geeft aan hoe een productieproces
(fabrikant) gecertificeerd moet zijn
om de producten met een CE- certificering op
de Europese markt te kunnen brengen.
De EN 1090-1 verwijst voor de eisen te
stellen aan het productie proces naar
onderliggende normen en voor staalconstructies
voornamelijk
naar de EN 1090-2
10

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Vervaardiging:
Certificering productieproces.
Keuring en beoordeling van de hulpmiddelen ten
behoeve van de vervaardiging (locatie, personeel,
gereedschappen en machines) op geschiktheid om
stalen producten te fabriceren volgens de eisen in
EN 1090-2
Ontwerp en berekening:
Beoordeling van ontwerpmiddelen (locatie,
personeel, gereedschappen) op geschiktheid om
het constructief ontwerp van stalen producten
gedekt door deze Europese Norm uit te voeren.
11

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
NEN-EN 1090-2
Het vervaardigen van staal- en aluminium
constructies – Deel 2:
Technische eisen voor staalconstructies
geeft aan hoe de verlangde betrouwbaarheid
van de producten bereikt moet worden om
aan te kunnen sluiten op de sterkte en
uitvoering
die door berekeningsnormen (EC3), en
eventuele verdere specificaties, wordt
gevraagd.
12

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
NEN-EN 1090-2
Het vervaardigen van
staal- en aluminium constructies - Deel 2:
Technische eisen voor staalconstructies
Volgens de regels van CEN moesten de
normen van de oude serie
NEN-ENV 1090 deel 1 t/m 6
teruggebracht worden tot één norm
om herhalingen in delen te voorkomen
13

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Oude regelgeving VVSC
NEN-ENV 1090-1 Het vervaardigen van staalconstructies.
Algemene regels en regels voor gebouwen.
NEN-ENV 1090-2 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor koudgevormde dunwandige
platen en profielen.
NEN-ENV 1090-3 Het vervaardigen van staalconstructies,
Aanvullende regels voor staalsoorten met een hoge
treksterkte.
NEN-ENV 1090-4 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor vakwerkconstructies van
buizen
NEN-ENV 1090-5 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor bruggen.
NEN-ENV 1090-6 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor corrosievast staal.
14

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Oude regelgeving VVSC
NEN-ENV 1090-1 Het vervaardigen van staalconstructies.
Algemene regels en regels voor gebouwen.
NEN-ENV 1090-2 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor koudgevormde dunwandige
platen en profielen.
NEN-ENV 1090-3 Het vervaardigen van staalconstructies,
Aanvullende regels voor staalsoorten met een hoge
treksterkte.
NEN-ENV 1090-4 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor vakwerkconstructies van
buizen
NEN-ENV 1090-5 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor bruggen.
Vervallen
Op last van CEN als nationale norm
ingetrokken door NEN
NEN-ENV 1090-6 Het vervaardigen van staalconstructies.
Aanvullende regels voor corrosievast staal.
15

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Alle 6 delen in één norm.
De NEN-EN 1090-2 geeft nu de
uitvoeringseisen aan voor alle typen
staalconstructies. Van een fietsenstalling tot
een zwaar dynamisch belaste spoorbrug.
Van staalsoort S235 t/m S960
In betreffende normdelen wordt daarom
onderscheid gemaakt tussen de
uitvoeringsklassen, EXC1 t/m EXC4
met oplopende eisen
16

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
EN 1090-2 110 blz.
Voorwoord
1.Onderwerpen toepassingsgebied
2.Normatieve verwijzingen 6 blz.
3.Termen en definities
4.Specificaties en documentatie
5.Basis producten
6.Voorbewerken en samenstellen
7.Lassen
8.Mechanische verbindingsmiddelen
9.Montage
10.Oppervlakte behandeling
11.Geometrische toleranties
12.Inspectie, beproevingen en correcties
17

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Bijlagen 112 blz.
Aanvullende informatie, lijst van opties en eisen gerelateerd
aan de uitvoeringsklassen.
A.Handleiding vaststelling uitvoeringsklassen.
B.Checklist inhoud kwaliteitsplan.
C.Geometrische toleranties.
D.Gelaste buisverbindingen.
E.Corrosie bescherming.
F.Test bepaling slip factor.
G.Test om de moment factor voor voorgespannen bouten op de
bouwplaats te bepalen.
J.Gebruik van indrukbare belastingaangevende sluitringen.
K.Zeskant injectie bouten.
L.Handleiding stroomdiagram voor ontwikkeling en gebruik van
lasprocedure specificaties.
M.Getrapte methode voor de keuring van bouten.
18

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
In Annex B worden EXC1 t/m EXC4
via de volgende criteriabepaald :
•Schade bij een eventueel bezwijken
3 gevolgklassen
•Type van de belasting
2 gebruikscategorieën
•Bewerking en materialen
2 productiecategorieën
zij komen samen in een informele matrix
19

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Tabel B.3 – Aanbevolen matrix voor het
vaststellen van de uitvoeringsklassen.
Gevolgklasse CC1 CC2 CC3
Gebruikscategori
e
Productie
-
categorie
Informatief
SC1 SC2 SC1 SC2 SC1 SC2
PC1 EXC1 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 a EXC3 a
PC2 EXC2 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 a EXC4
a EXC4 behoort van toepassing te zijn bij speciale constructies of constructies met extreme gevolgen van
een constructief bezwijken zoals vereist in nationale regelgeving.
EXC = Execution Classes = Uitvoeringsklasse
CC = Consequence Classes = Gevolgklasse
SC = Service Categories = Gebruiks-categorieën
PC = Production Category = Productie-categorieën
20

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Voorbeeld bepaling gevolgklasse volgens de
EN 1990
door de opdrachtgever te bepalen
21

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Voorbeeld bepaling gebruikscategorie volgens
bijlage B van de EN 1090-2 door de constructeur te
bepalen
Klasse Criteria
SC1
SC2
• Constructies en onderdelen ontworpen voor alleen statische belasting
(Voorbeeld: Gebouwen)
• Constructies en onderdelen waarvan de verbindingen ontworpen zijn voor
aardbevingsbelastingen in gebieden met lage aardbevingsactiviteit en in DCL*
• Constructies en onderdelen ontworpen voor vermoeiingsbelastingen door
kranen (Klasse S 0 )**
• Constructies en onderdelen ontworpen voor vermoeiingsbelastingen volgens
EN 1993. (Voorbeelden: Verkeers- en spoorbruggen, kranen (klasse S 1 tot en
met S 9 )**, constructies gevoelig voor door wind, publiek of draaiende
machines veroorzaakte vibraties)
• Constructies en onderdelen waarvan de verbindingen zijn ontworpen voor
aardbevingsbelastingen in gebieden met gemiddelde of hoge
aardbevingsactiviteit en in DCM* en DCH*
* DCL, DCM, DCH: elasticiteitsklasse volgens EN 1998-1
** Voor indeling van vermoeiingsbelasting door kranen zie EN 1991-3 en EN 13001-1
22

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Voorbeeld bepaling productiecategorie volgens
bijlage B van de EN 1090-2
door de producent te bepalen.
Klasse Criteria
PC1
PC2
• Niet-gelaste onderdelen gefabriceerd van producten van alle
staalsoorten
• Gelaste onderdelen gefabriceerd van producten van staalsoorten
onder S355
• Gelaste onderdelen gefabriceerd van producten van staalsoorten
S355 en hoger
• Onderdelen die essentieel zijn voor de constructieve samenhang
en op de bouwplaats door middel van lassen zijn samengesteld
• Onderdelen die met behulp van warmvervormen zijn gefabriceerd
of een warmtebehandeling hebben ondergaan tijdens de fabricage
• Onderdelen of vakwerkliggers uit ronde buizen die een profilering
aan de uiteinden vereisen
23

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Tabel B.3 – Aanbevolen matrix voor het vaststellen van de
uitvoeringsklassen.
Gevolgklasse CC1 CC2 CC3
Gebruiks
categorie
Productie
categorie
SC1 SC2 SC1 SC2 SC1 SC2
PC1 EXC1 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 a EXC3 a
PC2 EXC2 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 a EXC4
a EXC4 behoort van toepassing te zijn bij speciale constructies of
constructies met extreme gevolgen van een constructief bezwijken
zoals vereist in nationale regelgeving.
EXC = Execution Classes = Uitvoeringsklasse
CC = Consequence Classes = Gevolgklasse
SC = Service Categories = Gebruikscategorieën
PC = Production Category = Productiecategorieën
24

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Annex A.3 per artikel de vraag per EXC aangegeven
Artikelen EXC1 EXC2 EXC3 EXC4
7.5.9 Stompe lassen
7.5.9.1 Algemeen
7.5.9.2 Enkelzijdige lassen
7.5.17 Het uitvoeren van
lassen
Nr Aan- en uitloopplaten
indien
gespecificeerd
7.6 Acceptatiecriteria EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau D
indien
gespecificeerd
9 - Montage
9.6 Montage en werk op de bouwplaats
9.6.3 Laden/lossen en
opslag op de bouwplaats
9.6.5.3 Samenbouwen en
uitlijnen
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau C
in het algemeen
Nr Vastgelegde
procedure voor
herstellen
Aan- en uitloopplaten
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Verwijderen van
lasspetters
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B
Vastgelegde
procedure voor
herstellen
Nr Nr Borgen van
vulplaten door
4 bladzijden middel van lassen,
volgens eisen van 7
Aan- en uitloopplaten
Achterblijvend
onderleg-materiaal
doorgaand
Verwijderen van
lasspetters
EN ISO 5817
Kwaliteitsniveau B+
Vastgelegde
procedure voor
herstellen
Borgen van
vulplaten door
middel van lassen,
volgens eisen van 7
25

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Annex A.1 Aanvullende informatie die door de
opdrachtgever verstrekt moet worden
Artikel Vereiste aanvullende informatie
5 - Basisproducten
5.1 Eigenschappen van producten die niet gedekt worden door de opgesomde normen
5.3.1 Soorten, kwaliteiten en indien van toepassing gewichten van deklagen en
afwerklagen voor staalproducten
5.3.3 Aanvullende eisen verbandhoudend met speciale beperkingen aan ofwel de
oppervlakteonvolkomenheden ofwel reparatie van oppervlaktefouten door slijpen
in overeenstemming met EN 10163 of EN 10088 voor roestvast staal.
5.3.3 Afwerkingseisen aan het oppervlak van andere producten
5.3.4 Inwendige onvolkomenheidklasse S1 van EN 10160 bij EXC3 en EXC4
5.3.4 Aanvullende eisen voor speciale eigenschappen voor zover van toepassing
5.4 Soorten, kwaliteiten en indien van toepassing afwerkingen van stalen gietstukken
5.6.3 Kwaliteitsklassen van bouten en moeren en de oppervlakteafwerking van
constructieve boutcombinaties in niet-voorgespannen toepassingen
Mechanische eigenschappen voor bepaalde boutcombinaties
Volledige details van isolatiesets
2 bladzijden
26

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Annex A.2 Lijst met keuzemogelijkheden opdrachtgever
Artikel Keuzemogelijkheden die gespecificeerd moeten worden
4 - Specificaties en documentatie
4.2.2 Of een kwaliteitsplan voor de vervaardiging van het werk vereist is
5 - Basisproducten
5.2 Of volledige naspeurbaarheid voor ieder product gespecificeerd is
5.3.1 Of andere constructiestaalproducten dan die als opgesomd in tabellen 2,3 en
4 gebruikt moeten worden gebruikt
5.3.2 Of andere diktetoleranties voor constructiestaalplaten zijn gespecificeerd
5.3.2 Of een andere dikteklassen dan klasse A voor andere staal- en roestvast
staalproducten gebruikt moet worden
5.3.3 Of strengere eisen aan de oppervlaktegesteldheid voor platen in EXC3 en
EXC4 worden gesteld
5.3.3 b) Of scheuren, bladders en overwalsingen gerepareerd moeten worden
5.3.3 Of decoratieve of specialistische oppervlakteafwerkingen zijn gespecificeerd
5.3.4 Of gebieden dichtbij oplegschotten of –verstijvingen op het bestaan van
inwendige fouten gecontroleerd moeten worden
2 bladzijden
27

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Resultaat van de EN 1090-1 en EN 1090-2
De producenten zullen eventueel hun
fabrieksproductiebeheersing aan moeten passen, om
zich te laten certificeren om CE-markeringen voor
hun producten af te mogen geven.
De opdrachtgevers en constructeurs zullen wat
uitgebreider moeten gaan specificeren, en aan
moeten geven welke uitvoeringsklasse per opdracht,
per onderdeel of per detail van toepassing is.
Verantwoordelijkheden zijn voor beide partijen beter
vastgelegd.
28

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
EXC
EXC2
EXC3
Staal
(Staalgroep)
S235 t/m S355
(1.1, 1.2, 1.4)
S420 t/m S700
(1.3, 2, 3)
S235 t/m S355
(1.1, 1.2, 1.4)
S420 t/m S700
(1.3, 2, 3)
Technische kennis van de lascoördinator
Referentienorm
EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
EN 10025-2 EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-5, EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
EN 10025-3 EN 10025-4 EN 10025-6 EN 10149-2, EN 10149-3
EN10210-1, EN 10219-1
t≤25 a
Dikte (mm)
25 < t
≤ 50 b
t>50
B S C c
S C d C
S C C
C C C
EXC4 Alle Alle C C C
a Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 50mm
b Kolomvoetplaten en kopplaten ≤ 75mm
c Voor staal tot en met S275 is niveau S voldoende
d Voor staal N, NL, M en ML is niveau S voldoende
EXC1 ??
29

NEN-EN 1090-2 “Vervaardigen Staalconstructies”
Bouwen met Staal
verzorgt een cursus waarin de
NEN-EN 1090-1 en NEN-EN 1090-2
uitvoerig en deskundig met
achtergronden worden toegelicht.
info
www.bouwenmetstaal.nl
30