1. Algemeen 2. Verdeelcriteria 3. Professionele organisaties voor ...

VRAGEN UIT DE BRIM-VOORLICHTINGSBIJEENKOMSTEN 22-11-2012
1. Algemeen
2. Verdeelcriteria
3. Professionele organisaties voor monumentenbehoud
4. Herbouwwaarde
5. Instandhoudingsplan/Inspectierapport
6. Begrotingsmodel
7. Subsidiabele kosten
8. Voorschotregeling
9. Kerkgebouwen
10. Groen
1. Algemeen
Is een enorme toevloed van aanvragen dan wel een groot of juist erg klein aantal
professionele organisaties voor monumentenbehoud voor de bewindspersoon
voldoende reden om de regeling tussentijds aan te passen?
Anders dan in de vorige regeling is het Brim 2013 nu weinig meer dan een kapstok. Vrijwel
alle uitvoeringsaspecten zijn opgenomen in de ministeriële regeling, de Sim. Hoewel die qua
procedure eenvoudiger is aan te passen dan het Brim 2013, is het nadrukkelijk de bedoeling
om de komende zes jaar geen wijzigingen aan te brengen. Uit de evaluatie kwam naar
voren dat het veelvuldig wijzigen door het veld als een groot probleem werd gezien. Aan die
kritiek is gehoor gegeven.
Toen het Brim in 2006 van kracht werd, mochten niet alle eigenaren meteen een
aanvraag indienen; er gold een instroommodel op basis waarvan geleidelijk in zes
jaar tijd aanvragen konden worden ingediend. Gaat dat bij het Brim 2013 opnieuw
gebeuren?
Er komt geen nieuw instroommodel. De noodzakelijke spreiding over zes jaar heeft al
plaatsgevonden op grond van het oude Brim en die werkt nog door. Eigenaren die in een
van de afgelopen jaren Brim-subsidie hebben aangevraagd en gekregen, kunnen in het
laatste jaar van de lopende planperiode een vervolgaanvraag indienen. Andere eigenaren
kunnen dat vanaf 1 februari 2013 doen.

Voor kleine monumenten met een lage herbouwwaarde, waarvan Friesland er vele
telt, valt de nieuwe regeling zwaar tegen. Wordt dat gerepareerd?
Om het Brim 2013 beheersbaar te maken en te houden zijn beleidskeuzes gemaakt. In een
aantal gevallen zal het maatwerk beter uitpakken, in andere gevallen minder goed. Het is
uitdrukkelijk de bedoeling om de regeling de komende vijf, zes jaar niet te wijzigen.
In Twente hebben we nog een aantal heel originele schuren staan. De
herbouwwaarde daarvan is vrij laag en ligt vaak onder de grens van € 200.000 dus
is er geen subsidie mogelijk. Verbouwt iemand een schuur echter tot luxe woning
dan stijgt de herbouwwaarde met een factor vijf tot tien. Is dat de bedoeling van
de regeling?
Dat is niet de bedoeling van de regeling. De regeling beoogt eigenaren financieel te steunen
bij de instandhouding van hun monumenten. Een verbouwing als geschetst zal zeker niet
ingegeven zijn door de mogelijkheid van instandhoudingssubsidie.
2. Verdeelcriteria
Bij overvraag gaan aanvragen met de laagste totale begroting vóór. Wat geldt bij
een aanvraag met totale kosten van € 80.000 maar met maximale subsidiabele
kosten van € 60.000 als bedrag voor de rangorde?
Voor het bepalen van de rangorde wordt het totaalbedrag van de begroting gehanteerd. In
dit voorbeeld dus de € 80.000.
Komt het als werelderfgoed aangewezen Rietveld Schröderhuis, zijnde een
woonhuis, in aanmerking voor subsidie?
Woonhuizen komen in principe niet in aanmerking voor subsidie, maar er zijn
uitzonderingen. Als het Rietveld Schröderhuis onderdeel uitmaakt van een in het
Museumregister Nederland geregistreerd museum, geldt het niet als woonhuis en komt de
eigenaar in aanmerking voor subsidie.
Voor de verdeelcriteria wordt wat betreft groene monumenten onderscheid
gemaakt tussen plannen met kosten onder € 250.000 en plannen met kosten
daarboven. Betreft dat totale kosten of subsidiabele kosten?
Dat betreft subsidiabele kosten (zie artikel 14 lid 2 van de Sim).
Als meerdere objecten in één aanvraag worden samengevoegd, wat geldt dan als
bedrag voor de rangorde?
Het totaalbedrag van de hele aanvraag.
Volgens de verdeelcriteria in de regeling komen aanvragen met lagere totale
kosten eerder in aanmerking dan aanvragen met hogere totale kosten. Wat moet
ik doen om de totale kosten laag te houden in geval ik flink wat houtrot moet
herstellen maar schilderen ook noodzakelijk is?
De werkzaamheden in een plan worden beoordeeld op noodzaak, doelmatigheid en sobere
uitvoering. Op grond van het inspectierapport zult u zelf de keus moeten maken. Neemt u
alleen het schilderen op dan zal dat als niet doelmatig worden beoordeeld. Houtrot herstel
en schilderen opnemen betekent hogere totale kosten en daardoor minder kans op subsidie
als er meer aanvragen worden ingediend dan er gehonoreerd kunnen worden.
Mag je als eigenaar van een groot monument strategisch indienen om in de groep
grote objecten terecht te komen of juist net niet?
De regeling laat strategisch handelen toe. Houdt u echter in de gaten dat de aanvraag
beoordeeld wordt op noodzaak, soberheid en doelmatigheid.

Is er na de voorrangsgroepen Werelderfgoed en aanvragen van professionele
organisaties voor monumentenbehoud nog wel iets over voor de rest?
Ja, nog heel veel volgens de berekeningen. Veel van de in aanmerking komende
monumenten in Werelderfgoed-sites zijn al ingestroomd en leggen dus geen groter beslag
op het budget. Dat geldt ook voor een paar van de grote organisaties die op dit moment de
status van aangewezen organisatie voor monumentenbehoud hebben en die al subsidie
hebben gehad. De subsidieaanvragen van Werelderfgoed en professionele organisaties voor
monumentenbehoud komen dus niet allemaal in 2013 maar verspreid over de komende
jaren. Volgens de berekening zullen de voorrangsgroepen in 2013 10-12 miljoen euro van
de beschikbare 48,5 miljoen euro opeisen.
Stel dat je in enig jaar buiten de boot valt, krijg je dan het jaar daarop voorrang?
Nee, er is geen voorrang voor niet-gehonoreerde aanvragen van het vorige jaar. Uit de
model-berekeningen komt overigens naar voren dat aanvragers niet jaar na jaar buiten de
boot zullen vallen.
3. Professionele organisaties voor monumentenbehoud
Als een organisatie de status van professionele organisatie voor
monumentenbehoud wil verkrijgen, moet die dan direct in januari worden
aangevraagd?
Dat hoeft niet, er is ruim tijd om dat te doen. Niet alleen in 2013 maar ook in de daarop
volgende jaren. Snel aanvragen heeft alleen zin voor die organisaties, die in 2013 een
gecombineerde subsidieaanvraag willen en kunnen indienen.
Waarom is aan professionele organisaties voor monumentenbehoud zo’n hoge
voorrang gegeven? En waarom krijgen zij subsidie voor woonhuizen? Heel wat
landhuiseigenaren hebben veel monumenten in eigendom waaronder woonhuizen;
zij komen niet voor subsidie in aanmerking.
In het huidige Brim 2011 kunnen aangewezen organisaties voor al hun monumenten
subsidie aanvragen, dus ook voor de woonhuizen. Die beleidslijn is doorgetrokken naar de
nog aan te wijzen professionele organisaties voor monumentenbehoud. Bij de professionele
organisaties denken we aan grote organisaties als Stadsherstel Amsterdam en de
Vereniging Hendrick de Keyser. Sinds jaar en dag verwerven zij monumenten die door
anderen opgegeven zijn. Ze behouden op die manier cultureel erfgoed dat anders vrijwel
zeker verloren zou gaan.
Kan een stichting worden aangewezen als professionele organisatie voor
monumentenbehoud?
Ja, als privaatrechtelijke rechtspersoon kan een stichting een professionele organisatie voor
monumentenbehoud worden, mits aan de gestelde formele en inhoudelijke criteria wordt
voldaan.
Hoe kan een professionele organisatie voor monumentenbehoud gelet op de
aanvraagsystematiek voor deze organisaties een aanvraag indienen voor
beschermde monumenten of zelfstandige onderdelen met zo’n lage
herbouwwaarde dat het drempelbedrag niet wordt gehaald?
Het drempelbedrag geldt voor de gecombineerde aanvraag als geheel en niet voor elk van
de gebundelde aanvragen daarbinnen. Ook een object waarvan de subsidiabele kosten het
drempelbedrag niet overstijgen, kan dus worden opgenomen in het overzicht als bedoeld in
artikel 9 van de Sim.

Kan een professionele organisatie voor monumentenbehoud voor ons subsidie
aanvragen?
Een professionele organisatie voor monumentenbehoud zou desgevraagd voor u het plan
kunnen maken en de aanvraag kunnen indienen. U zou de organisatie daarvoor kunnen
machtigen. De subsidie wordt echter verleend aan u als eigenaar. Het door zo’n organisatie
laten aanvragen levert dus geen voorrang voor u op. Ook zal voldaan moeten worden aan
alle indieningsvereisten die gelden voor een reguliere aanvraag.
4. Herbouwwaarde
Zit de herbouwwaarde van het orgel in de herbouwwaarde van de kerk of moet
deze daarbij opgeteld worden?
In de regel is de waarde van het orgel meegenomen in de herbouwwaarde van de kerk. Als
duidelijk aan te tonen is dat dat niet het geval is, kan de herbouwwaarde van het orgel bij
die van de kerk worden opgeteld voor een subsidieaanvraag voor kerk en orgel samen. Een
orgel op zich is geen zelfstandig onderdeel en daar kan dus niet een afzonderlijke aanvraag
voor worden gedaan.
In een verzekeringspolis zijn opruimingskosten soms apart benoemd. Maken die
deel uit van de herbouwwaarde?
Nee, de herbouwwaarde betreft de kosten die zouden moeten worden gemaakt om een
monument opnieuw op te bouwen. Opruimen valt daar niet onder. Daadwerkelijk
herbouwen is overigens niet aan de orde. De herbouwwaarde wordt in deze regeling alleen
theoretisch gebruikt als rekenfactor.
Wie stelt de herbouwwaarde vast?
Een deskundig taxateur bepaalt de herbouwwaarde. Voor de regeling is een ‘acceptatie’
door een verzekeringsmaatschappij nodig in de vorm van een polis, offerte of andere
schriftelijke verklaring, waarmee de verzekeraar aangeeft de hoogte van de herbouwwaarde
te accepteren.
Zit er verschil tussen herbouwwaarde en verzekerde waarde?
Deze zijn niet altijd gelijk. Sommige eigenaren kiezen er voor om hun monument voor het
hele bedrag van de herbouwwaarde te verzekeren. Anderen gaan ervan uit dat hun
monument nooit helemaal zal uitbranden of instorten en hebben het maar voor een deel
van de herbouwwaarde verzekerd. In het laatste geval is de verzekerde waarde een
onderling overeengekomen percentage van de herbouwwaarde. Voor de subsidieverlening is
de herbouwwaarde relevant, ongeacht de verzekerde waarde.
Geldt de herbouwwaarde ook voor kasteelruïnes?
Ja, ook al zal de taxatie daarvan wat lastiger zijn en de herbouwwaarde waarschijnlijk
relatief laag.
Herbouwwaarde als maatwerk betekent: een klein object met een klein plan
maakt veel meer kans op subsidie dan een groot object met een klein plan. Klopt
dat?
Ja, dat is het geval als er sprake is van overvraag en de aanvragen gerangschikt moeten
worden. Aanvragen met de laagste totale begroting gaan dan voor. Deze beleidskeuze is
gemaakt op basis van modelberekeningen die een veel minder scheef beeld opleveren dan
in het Brim en het Brim 2011. Hoogstwaarschijnlijk zullen er eigenaren zijn die strategisch
gedrag vertonen. Dat is prima, zolang een plan maar doelmatig is.

Hoe zit het met de herbouwwaarde van een vanwege beschermde kerk?
Een dergelijke kerk is in zijn geheel beschermd. De herbouwwaarde van de hele kerk telt
voor het bepalen van de maximale subsidiabele kosten. Echter, subsidiabel zijn alleen die
kosten die noodzakelijk gemaakt moeten worden om het monumentale onderdeel te
behouden. Betreft het een orgel dan zullen veel meer kosten subsidiabel zijn dan wanneer
het monumentale onderdeel een dekzerk of stenen beeldje in een muurnis is.
Kan voor objecten waarvan geen herbouwwaarde bekend is en ook lastig te
bepalen is (zoals straatmeubilair) subsidie worden aangevraagd?
Ja. De eigenaar kan weliswaar geen aanvraag indienen alleen voor een dergelijk object
zonder herbouwwaarde, maar hij kan het opnemen als onderdeel in een aanvraag voor een
object waarvan de herbouwwaarde wel bekend is en waarvan hij ook eigenaar is. De
subsidie wordt dan op basis van die herbouwwaarde berekend. Het maximumbedrag aan
subsidiabele kosten dat geldt voor het object mét herbouwwaarde moet wel hoog genoeg
zijn om beide objecten doelmatig te kunnen onderhouden.
Hoe oud mag de verzekeringspolis zijn?
Dat maakt niet uit.
Hoe geef ik de herbouwwaarde aan van een kerkhofhek met eigen
monumentnummer dat niet is verzekerd en dat ik ook niet ga verzekeren?
Het hek is een gebouwd monument. Als u daar subsidie voor wilt aanvragen, moet u de
herbouwwaarde laten taxeren en deze door een verzekeringsmaatschappij laten accepteren.
Een andere optie is om de benodigde werkzaamheden aan het hek en de kosten daarvan op
te nemen in de aanvraag voor de kerk. Op basis van de herbouwwaarde van de kerk kunt u
berekenen of binnen het plan voor de kerk financiële ruimte is voor onderhoud aan het hek.
Waar kun je een kerkhofhek verzekeren?
Mochten ze dat zelf al niet doen dan kan Donatus u ongetwijfeld verder helpen. Overigens is
het niet noodzakelijk om het hek daadwerkelijk te verzekeren om subsidie te kunnen
verkrijgen. Het gaat erom dat de herbouwwaarde door een verzekeraar is geaccepteerd. Dat
kan ook in een offerte of in een brief in plaats van in een polis.
De herbouwwaarde wordt nu de grondslag voor de maximale subsidiabele kosten.
Betekent dit dat er geen koppeling meer is met het monumentnummer?
Die koppeling is in het Brim 2011 al losgelaten. Sindsdien kan een aanvraag per zelfstandig
onderdeel van een monument worden ingediend. Om te voorkomen dat er binnen een
periode van zes jaar twee keer aan hetzelfde monument of zelfstandig onderdeel subsidie
wordt verleend moet het monumentnummer in de aanvraag worden vermeld. Wordt de
aanvraag gedaan voor een zelfstandig onderdeel dan moet daarvan een korte omschrijving
worden gegeven om dezelfde reden.
Hoe kan ik een aanvraag indienen voor kleine tuinelementen? Mag ik ze bij elkaar
optellen? Kan ik het ene element dat in slechte staat verkeert opknappen?
Allereerst: voor kleine objecten met een lage of zonder eigen herbouwwaarde zal het heel
lastig zijn om subsidie te verkrijgen. Van de in een aanvraag opgenomen (zelfstandige
onderdelen van) monumenten moet de herbouwwaarde met onderliggende stukken worden
aangetoond. Is voor vijf kleine tuinelementen samen één bedrag aan herbouwwaarde
bepaald, dan dient u voor die vijf elementen samen één aanvraag in. De werkzaamheden in
dat plan zullen op noodzaak, soberheid en doelmatigheid worden beoordeeld. Verleende
subsidie mag vervolgens besteed worden aan subsidiabel gestelde werkzaamheden. Dat zou
in de praktijk kunnen betekenen dat maar weinig werk aan vier van de vijf elementen hoeft
te worden uitgevoerd en aan het vijfde relatief veel.

Voor de duidelijkheid. Wat niet kan is op basis van de ene gezamenlijke polis met een
ongedeelde herbouwwaarde een deel van die herbouwwaarde toe te laten rekenen aan een
van de elementen. Als dat gewenst is, bijvoorbeeld om een aparte aanvraag te kunnen
doen, moet de verzekeringsmaatschappij op grond van de (opnieuw) getaxeerde
herbouwwaarde per onderdeel de polis splitsen of anderszins schriftelijk aangeven welk
element welke getaxeerde herbouwwaarde heeft en dat die ook worden geaccepteerd.
Ons hofje telt 28 huisjes. Kan ik nu 28 aanvragen indienen?
Dat mag, mits u van elk van de huisjes de eigen herbouwwaarde kunt aantonen.
5. Instandhoudingsplan/Inspectierapport
Kunnen kleine objecten binnen een buitenplaats in één aanvraag worden
ondergebracht?
Ja, meerdere objecten in één aanvraag kan, als de herbouwwaarde van de objecten maar
aangetoond kan worden. Houdt u in de gaten dat bij overvraag van het beschikbare
subsidiebudget het totaalbedrag van de begroting(en) in de aanvraag de rangorde van de
aanvraag bepaalt.
Een eigenaar voert alle werkzaamheden in het eerste planjaar uit, vraagt
vervolgens om intrekking van de beschikking en dient een nieuwe aanvraag in.
Kan dat?
Dit vraagt om een wat uitgebreider antwoord. Conform de regeling kan voor een monument
één keer per zes jaar Brim-/Sim-subsidie worden verleend. Tussentijds laten intrekken van
de beschikking, al dan niet om een ander (lees: groter) plan in te dienen, kan. Maar het
complete subsidiebedrag van die oude beschikking moet terugbetaald worden om in
aanmerking te kunnen komen voor een nieuwe subsidie. In de nieuwe aanvraag kunnen al
uitgevoerde werkzaamheden – het gehele oude plan in dit geval – niet gesubsidieerd
worden; de kosten daarvan komen dus volledig voor rekening van de eigenaar.
Als je binnen één aanvraag naast een groot object een paar kleine objecten
opneemt, mag je dan met subsidie schuiven tussen de objecten?
Op basis van de herbouwwaarde wordt subsidie per object in een aanvraag berekend en
verleend. Dat maakt schuiven daartussen in beginsel niet mogelijk. Betreft het kleine
objecten waarvan de herbouwwaarde niet bekend is, dan moet financieel ruimte gevonden
worden binnen de subsidie voor het grote object. In zoverre is schuiven dan mogelijk.
Overigens zal het niet mogelijk zijn, want niet doelmatig, om één object binnen een
gebundelde aanvraag te restaureren en aan de andere weinig of niets te doen.
Wordt het inspectierapport altijd als basis gebruikt voor de beoordeling van een
aanvraag of is het instandhoudingsplan van een deskundig adviseur
doorslaggevend?
Het inspectierapport als onderlegger voor het instandhoudingsplan is voor de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed een belangrijke bijlage om te kunnen beoordelen of
werkzaamheden noodzakelijk en doelmatig zijn. Als de planopsteller bepaalde, in het
inspectierapport urgent geachte werkzaamheden niet in het plan opneemt, dan is het nodig
om de argumentatie daarvoor aan te geven zodat bij de beoordeling afgewogen kan worden
of sprake is van een doelmatig plan.

Als uit de inspectie blijkt dat een onderdeel goed is en er worden in het plan toch
wat onderhoudskosten opgenomen, moet dan nader onderbouwd worden dat die
noodzakelijk en doelmatig zijn?
Dat hangt van het onderdeel of de werkzaamheid af. Schilderwerk dat ten tijde van de
inspectie goed was vergt in een periode van zes jaar ten minste een bijwerkbeurt. Een
pannendak dat goed is, heeft niet jaarlijks een onderhoudsbeurt nodig. Is er een specifieke
reden om toch een post voor zo’n dak op te nemen, geeft u die dan aan. Subsidiëring van
allerlei pure reserveringsposten past namelijk niet binnen de regeling.
Moet het inspectierapport door de Monumentenwacht zijn opgesteld?
Door de Monumentenwacht of een andere deskundige (organisatie). Het gaat daarbij om de
deskundigheid.
Mag een deskundige eigenaar de inspectie uitvoeren en het rapport opstellen?
Ja, mits deze inderdaad als deskundige is aan te merken.
Het plan voor ons hofje loopt nog tot eind 2015. Het plan is gekoppeld aan een
inspectierapport. Blijft dat zo?
In de plansystematiek komt wat dat betreft geen wijziging. Een recent inspectierapport blijft
dienen als basis voor het instandhoudingsplan.
6. Begrotingsmodel
Vooral eigenaren van meerdere monumenten hebben vaak een eigen opzet van
een beheerplan in bijvoorbeeld Ibis, Kraan of Planon. Moeten zij hun
meerjarenplanningen en –begrotingen omzetten in het model van de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed?
Ja, een meerjarenbegroting moet worden ingediend in het vastgestelde begrotingsmodel
van de Rijksdienst. Om de veelheid aan aanvragen snel en efficiënt af te kunnen handelen is
na overleg met het veld voor één algemeen werkbaar model gekozen.
Kan voor een molenaanvraag het Hollandsche Molen-model gebruikt worden?
Ja, mits het de meest recente versie van dat model is.
Klopt het dat men bij een kleine aanvraag met totale begrote kosten onder de €
25.000 alleen een begroting hoeft in te dienen?
Ja, voor dergelijke kleine plannen hoeft het instandhoudingsplan geen werkomschrijving te
omvatten. Naast een inspectierapport en foto’s geeft de begroting dan naar verwachting
voldoende inzicht om tot een oordeel te kunnen komen. De overige indieningsvereisten zijn
overigens wel gewoon van toepassing.
7. Subsidiabele kosten
Geen subsidie wordt verleend als de subsidiabele kosten € 6.000 of minder
bedragen. Dat betekent dat monumenten met een herbouwwaarde van € 200.000
of minder niet voor subsidie in aanmerking komen. Mag je ze dan onderbrengen in
één aanvraag?
Ja, één aanvraag mag meerdere (zelfstandige onderdelen) van monumenten omvatten. Het
maakt daarbij niet uit of ze een eigen monumentnummer hebben of niet. Wel moeten ze
van één en dezelfde eigenaar zijn.

8. Voorschotregeling
Mag er binnen een zesjarenplan in de planning geschoven worden?
Ja, in de tijd kan zo nodig geschoven worden. Mits de voorgenomen werkzaamheden binnen
de planperiode worden uitgevoerd, hoeft dit niet gemeld te worden. Betreft het echter de
wens tot wijziging van de aard en omvang van de werkzaamheden of wijziging van het
voorschotritme, dan moet daartoe vooraf een verzoek worden gedaan via het
meldingsformulier. Hiervoor kan een wijziging van de beschikking noodzakelijk zijn. Het in
het geheel niet uitvoeren van een deel van de werkzaamheden dient ook gemeld te worden,
omdat dit van invloed kan zijn op de doelmatigheid van de subsidie.
De omvang van de werkzaamheden verschilt sterk van jaar tot jaar terwijl het
voorschot elk jaar gelijk is. Kan de voorschotregeling worden aangepast?
Ja, dat kan op verzoek gedaan worden zodat de voor te schieten bedragen meer gelijk lopen
met de begrote kosten.
9. Kerkgebouwen
Een orgel ligt al jaren gedemonteerd in opslag te wachten op een restauratie. Kan
er een Sim-aanvraag voor herstel worden ingediend?
Als het orgel weer teruggaat naar het monument waar het uit afkomstig is, is het te
beschouwen als bestanddeel van dat monument en kunnen de herstelkosten in het plan
voor dat monument (de kerk) worden opgenomen. Of er dan binnen de subsidie voldoende
financiële ruimte is om het orgel te herstellen, kan op voorhand niet worden gezegd. Wordt
het orgel niet meer teruggeplaatst, dan is het orgel roerend geworden en zijn de
werkzaamheden eraan in beginsel niet subsidiabel meer. Nadat het herplaatst is in een
ander rijksmonument, wordt het daarvan bestanddeel en is het als zodanig weer
subsidiabel.
Binnen een Sim-subsidie voor een klein kerkje is de restauratie van het orgel
financieel gezien niet mogelijk. Hoe krijgen we dat dan toch voor elkaar?
Op dit moment zijn dan een restauratieaanvraag bij de provincie en/of aankloppen bij een
van de grote fondsen de enige opties.
Is er een model voor de verklaring van bestendig gebruik van kerkgebouwen?
Ja, daar is in overleg met de kerkenorganisaties over gesproken, en dit is uiteindelijk
verwerkt in een specifieke vraag op het aanvraagformulier. Beantwoording daarvan en
ondertekening van het aanvraagformulier gelden dan als verklaring. Het is de eigen
verantwoordelijkheid van de eigenaar om de verklaring af te stemmen met een eventuele
kerkelijke koepelorganisatie.
Is een kerktoren ook een kerkgebouw? En zo ja, moet daarvoor dan ook een
verklaring van bestendig gebruik voor worden gegeven?
In het Brim 2011 behoorde een kerktoren als zelfstandig onderdeel tot de categorie
kerkgebouwen. Een kerktoren geldt in de Sim nog wel als zelfstandig onderdeel, maar als
zodanig niet meer als kerkgebouw, althans niet los van de rest van de kerk. Een verklaring
van bestendig gebruik is voor een kerktoren dus niet nodig.
Wat wordt onder bestendig gebruik verstaan?
In beginsel elk gebruik van de kerk. Dit kan religieus of niet-religieus zijn, of een combinatie
van verschillende functies. Kraak, antikraak of leegstand worden niet als bestendig gebruik
aangemerkt.

Moet voor een ‘vanwege beschermde’ kerk een verklaring van bestendig gebruik
worden afgegeven?
Ja.
Wij als organisatie hebben 41 kerken in eigendom. Worden vier kerkdiensten per
jaar gezien als bestendig gebruik van een kerk?
Ja, het is gebruik, zij het niet erg frequent. Als u met die vier diensten en eventuele
openstelling al dan niet gesteund met diverse acties voldoende financiële middelen kunt
genereren om de kerk in stand te houden dan is dat mooi. Bij leegstand hebben we het over
het echt leeg staan zonder enige functie, meestal het geval nadat de kerk is onttrokken aan
de eredienst.
Er wordt een verklaring van bestendig gebruik gevraagd voor een periode van zes
jaar. Wat als er in die periode onverwacht iets gebeurt waardoor de kerk toch een
tijdje leeg komt?
Een subsidieontvanger is verplicht omstandigheden die van invloed kunnen zijn op de
subsidieverlening te melden. Dat geldt ook voor een onverwachte leegstand. Afhankelijk
van de duur van de leegstand en/of het vooruitzicht op een ander gebruik zal beoordeeld
moeten worden of, en zo ja welk gevolg het heeft voor de subsidie. Maar in principe geldt
dat de subsidie dan wordt ingetrokken vanaf het moment dat de kerk leeg is komen te
staan.
10. Groen
Wat wordt verstaan onder de hoofdstructuur van een groenaanleg en wat zijn de
kernwaarden daarvan?
In overleg met groendeskundigen uit het veld zijn deze begrippen opgenomen. Ze worden
toegelicht in paragraaf 92 van de Leidraad subsidiabele instandhoudingskosten 2013. Met
elkaar gaan we de komende jaren leren of ze goed te hanteren zijn dan wel discussie gaan
opleveren. Omdat groene monumenten van elkaar verschillen, is hier sprake
van maatwerk.
De subsidiëring van groene monumenten gaat op een heel andere manier. Is een
tuinhistorisch onderzoek om de kernwaarden te kunnen bepalen subsidiabel?
Ja, als een dergelijk onderzoek noodzakelijk is voor de onderbouwing van de kernwaarden
en op die manier voor de instandhouding van de aanleg. Zie in dit verband de Leidraad
subsidiabele instandhoudingskosten 2013, paragraaf 01.04.