Werkmodel: De uitwerking van de Roos van Leary - Factor-E
Werkmodel: De uitwerking van de Roos van Leary - Factor-E
Werkmodel: De uitwerking van de Roos van Leary - Factor-E
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
laten weten geïnteresseerd te zijn.<br />
On<strong>de</strong>r/Wij roept Boven/Wij op. Wie zich aanpast maar wel geïnteresseerd blijft, geeft an<strong>de</strong>ren <strong>de</strong><br />
mogelijkheid dat goed of af te keuren en houdt ook <strong>de</strong> relatie in stand. On<strong>de</strong>r/Wij kan ook betekenen dat<br />
men geen verantwoor<strong>de</strong>lijkheid durft te nemen en dat kan lei<strong>de</strong>n tot afhankelijkheid en lafheid. Extreem<br />
On<strong>de</strong>r/Wij kan extreem Boven/Wij oproepen. Wie zich afhankelijk opstelt, wordt overheerst. On<strong>de</strong>r/Wij kan<br />
ook On<strong>de</strong>r/Ik oproepen: 'Met zo’n lafaard wil ik niets te maken hebben.'<br />
Teruggetrokken gedrag (On<strong>de</strong>r/Ik)<br />
In dit vak <strong>van</strong> <strong>de</strong> cirkel ligt <strong>de</strong> nadruk op On<strong>de</strong>r. Het verschil met volgend gedrag (On<strong>de</strong>r/Wij) is dat men<br />
zich bijna compleet terugtrekt. Er is ook geen interesse. Dit gedrag wordt gekenmerkt door:<br />
geen <strong>de</strong>elname aan <strong>de</strong> discussie<br />
geen interesse tonen, zelfs door zich terug te trekken.<br />
Zolang niemands belangen geschaad wor<strong>de</strong>n, zal men met rust gelaten wor<strong>de</strong>n. <strong>De</strong> an<strong>de</strong>r kan zijn eigen<br />
belangen behartigen of voor zichzelf opkomen. Het kan ook zijn dat an<strong>de</strong>ren zich arrogant opstellen: ze<br />
voelen zich meer.<br />
On<strong>de</strong>r/Ik-gedrag is niet effectief als dat voortkomt uit een schuld- of slachtoffergevoel. Het wordt vaak<br />
veroorzaakt door irrationele gedachten als: ik ben het niet waard om me ermee te bemoeien. Wie zich als<br />
‘min<strong>de</strong>re’ gedraagt, roept vrijwel altijd een ‘meer<strong>de</strong>re’ op in <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r.<br />
Opstandig gedrag (Ik/On<strong>de</strong>r)<br />
In dit vak <strong>van</strong> <strong>de</strong> cirkel ligt <strong>de</strong> nadruk op Ik. Dit gedrag wordt gekenmerkt door:<br />
weerstand tegen bijvoorbeeld <strong>de</strong> houding en mening <strong>van</strong> <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r<br />
geen oplossingen aandragen.<br />
Weerstand bie<strong>de</strong>n kan <strong>de</strong> omgeving wakker schud<strong>de</strong>n en legt het initiatief bij an<strong>de</strong>ren. Het roept in dat<br />
geval dus Boven-gedrag op. Ik/On<strong>de</strong>r-gedrag kan agressie en Ik/Boven-gedrag oproepen. Ik/On<strong>de</strong>r-gedrag<br />
is niet effectief als het veel voorkomt. Dan is sprake <strong>van</strong> wantrouwen. Wie geen vertrouwen heeft in zijn<br />
omgeving, kan in een isolement raken of verstoten wor<strong>de</strong>n.<br />
Concurrerend gedrag (Boven/Ik)<br />
In dit vak in <strong>de</strong> cirkel ligt <strong>de</strong> nadruk op Boven. Dit gedrag wordt gekenmerkt door:<br />
een dui<strong>de</strong>lijk doel voor ogen hebben, weten wat men wil bereiken<br />
dui<strong>de</strong>lijk aangeven wat men wil<br />
<strong>de</strong> an<strong>de</strong>r laten luisteren.<br />
Boven/Ik-gedrag roept On<strong>de</strong>r/Ik-gedrag op. <strong>De</strong> an<strong>de</strong>r luistert. Wanneer iemand in <strong>de</strong>ze positie blijft hangen,<br />
roept dat verzet en strijd op en wordt iemand als arrogant ervaren. Wanneer te veel sprake is <strong>van</strong> Boven/Ikgedrag,<br />
zal na On<strong>de</strong>r/Ik-gedrag een strijd kunnen ontstaan.<br />
Aanvallend gedrag (Ik/Boven)<br />
In dit vak <strong>van</strong> <strong>de</strong> cirkel ligt <strong>de</strong> nadruk op Ik. Dit gedrag wordt gekenmerkt door:<br />
streng en kritisch zijn<br />
een aanval plaatsen.<br />
Ik/Boven-gedrag roept Ik/On<strong>de</strong>r-gedrag op. Met tegenzin kan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>r mopperend toegeven aan Ik/Bovengedrag.<br />
Het kan effectief zijn om aan te geven dat an<strong>de</strong>ren ook een mening hebben en dus om in te grijpen<br />
als ergens te veel <strong>de</strong> baas wordt gespeeld. <strong>De</strong> agressie die bij Ik/Boven-gedrag komt kijken, zou averechts<br />
werken als daarvoor geen aanleiding is. Daardoor zou dan ruzie kunnen ontstaan.