Baan, loopbaan, levensloop. Ton Korver en Rob ... - TNO

voornamelijk functiegerichte scholing mee wordt bedoeld, en dat belangrijke onderwerpen als ‘eerder
verworven competenties’ (EVC), algemene scholing, loopbaan- en mobiliteitsbevordering veel minder
aan bod komen.
De realisering van de doelstellingen voor de kenniseconomie gaat stilzwijgend uit van een eenvoudige
spelregel: handel altijd zo dat het aantal mogelijkheden toeneemt. De aantrekkelijkheid van een
kennisinvestering in een bepaalde baan wordt bepaald door twee dingen. Ten eerste door het
rendement voor die baan. En ten tweede door de aansluitingsmogelijkheden die als gevolg daarvan
ontstaan voor andere banen en de loopbaan als geheel. Aan het eerste wordt meer gedaan dan aan het
tweede. Dat om te buigen is de taak voor de toekomst. Daar zit een ingewikkelde consequenties aan
vast, zowel bezien vanuit de sociale zekerheid, als vanuit het bedrijfsleven en de overheid als vanuit
het perspectief van de werkgever. De sociale zekerheid vandaag de dag ontwikkelt zich in de richting
van een beleid waarin elke baan beter is dan geen baan. Ook als de inzet in een voorbijkomend baantje
geen enkele bijdrage levert aan de inzetbaarheid in het perspectief van een gehele loopbaan, en daar
misschien zelfs afbreuk aan doet, krijgt dit baantje de voorrang. De bijdrage van de sociale zekerheid
aan de inzetbaarheid van mensen komt in de knel: de huidige tendens in de sociale zekerheid verdraagt
zich slecht met de zojuist genoemde eenvoudige spelregel. Vanuit werkgeversoptiek is het bijdragen
aan een brede inzetbaarheid van hun medewerkers op zijn best een gemengd genoegen. Inzetbaarheid
vergroot de mobiliteit van mensen en dus is de kans aanwezig dat de vruchten van de
opleidingsinspanningen door anderen worden geplukt. Om deze, terechte, vrees uit te bannen is een
situatie nodig waarbij elke werkgever ervan uit kan gaan dat elke andere werkgever eveneens bijdraagt
aan opleiding, mobiliteit en inzetbaarheid. ‘Meelifters’ zijn daarom niet welkom. Dat heeft niet slechts
gevolgen voor de financiering van dergelijk beleid. Belangrijker is dat alleen op deze wijze voor elke
werkgever de best mogelijke zekerheid kan worden ingebouwd dat voor elke vertrekkende, goed
opgeleide en competente medewerker een even adequate opvolger kan worden gevonden.
Combineerbaarheid
De grote arbeidsparticipatie van vrouwen is tamelijk recent verschijnsel. In 1980 was nog geen derde
van de vrouwen tussen de 15 en 65 jaar actief op de arbeidsmarkt. In 2002 gold dit voor meer dan de
helft van de vrouwen (54%). Ter vergelijking voor mannen lag dit percentage in 2002 op 77%. Veel
vrouwen werken in deeltijd. Ruim 80% van de werkende vrouwen heeft een deeltijdbaan. Bij mannen
komt dit veel minder voor (ruim 20%).
De toegenomen arbeidsparticipatie van vrouwen is door de overheid ondersteund door wetgeving op
het gebied van Arbeid en zorg. De combinatie van deze zaken stonden hoog op de politieke agenda bij
het tweede paarse kabinet. In die tijd heeft de toenmalige staatssecretaris Sociale Zaken en
Werkgelegenheid (Verstand) een nieuw impuls gegeven aan de wetgeving op dit gebied, met als
hoofddoel werk, zorg en opvoeding beter te faciliteren. Er zijn in die periode drie wetten opgesteld, te
weten de wet Aanpassing Arbeidsduur, de Wet arbeid en zorg en de Wet basisvoorziening
Kinderopvang. Deze eerste twee wetten zijn al eerder ingevoerd. Het derde wetsvoorstel is enkele
malen uitgesteld. Als het parlement akkoord gaat zal de Wet basisvoorziening Kinderopvang nu op 1
januari 2005 in werking treden.
De wet Aanpassing Arbeidsduur maakt het werknemers mogelijk meer of minder uren te gaan werken.
De werkgever kan dit alleen afwijzen wanneer sprake is van zwaarwegende bedrijfsbelangen.
Volgens de wet Arbeid en Zorg hebben werknemers het recht op maximaal tien dagen betaald
zorgverlof. Naast het zorgverlof bestaat het calamiteitenverlof. Deze regeling geeft de werknemer het
recht om in onvoorziene situaties korte tijd verlof op te nemen (met behoud van loon) om de eerste
noodzakelijke voorzieningen te treffen.
Met de wet basisvoorziening Kinderopvang wilde het tweede paarse kabinet een bijdrage leveren aan
het creëren van een dekkend aanbod aan opvang van kinderen tot en met 12 jaar. De wet gaat uit van
een gezamenlijke verantwoordelijkheid van ouders, werkgevers en overheid. Dit komt ook tot
uitdrukking in de wijze waarop de financiering is vorm gegeven. Ook deze wordt door de drie partijen
gezamenlijk gedragen.